4. Nota Pend Islam Ting 4 (Bidang Fiqh Ibadah)

P13 HAJI DAN UMRAH BIDANG FIQAH

Buku Teks MS 90-106
#Nota al-FAQIH Ting 4

SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
Maksud Haji
1. Bahasa: tujuan dan maksud
Maksud Umrah 2. Istilah: mengunjungi Baitullah al-Haram pada bulan-bulan haji untuk

Hukum Haji dan Umrah mengerjakan ibadah tertentu menurut syarat-syaratnya
Dalil Naqli ________________________________________________________________________

1. Bahasa: ziarah
2. Istilah : mengunjungi Baitullah al-Haram pada bila-bila masa untuk

mengerjakan ibadah tertentu menurut syarat-syaratnya
________________________________________________________________________
Wajib sekali seumur hidup bagi setiap individu yang mukalaf dan
berkemampuan
________________________________________________________________________

1.

(Surah al-Baqarah ayat 192)

Maksud:

Dan sempurnakanlah ibadah haji dan umrah kerana Allah

2.

(Surah Ali-Imran ayat 97)

Maksud:

Dan Allah SWT mewajibkan manusia mengerjakan ibadah haji dengan
menunjungi baitullah bagi sesiapa yang mampu sampai kepadanya. Dan
sesiapa yang kufur (ingkarkan kewajipan ibadah haji itu), maka
sesungguhnya Allah SWT Maha Kaya (tidak berhajatkan sesuatu pun)
daripada sekalian makhluk.

3. Daripada Umar bin al-Khattab (ra) meriwayatkan bahawa
Rasulullah SAW bersabda:

Maksud:

Rukun Islam itu ialah Engkau melafazkan kalimah syahadah (meyakini serta
menerangkan kebenaran) bahawa sesungguhnya tiada Tuhan yang
berhak disembah melainkan Allah SWT dan bahawa sesungguhnya Nabi
Muhammad SAW ialah pesuruh Allah dan engkau mendirikan solat dan
mengeluarkan zakat serta berpuasa pada bulan Ramadhan dan jika
engkau mengerjakan haji ke baitullah jika engkau berkemampuan.

SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
Syarat Wajib Haji dan
Umrah 1. Islam: tidak diwajibkan kepada orang kafir
Rukun Haji 2. Baligh: cukup umur dan tidak wajib kepada kanak-kanak
3. Berakal: waras dan tidak wajib kepada orang yang gila
Rukun Umrah 4. Merdeka: tidak wajib kepada hamba
5. Berkemampuan: mampu dari segi kesihatan, kewangan dan

keselamatan
_________________________________________________________________________

1. Niat mengerjakan haji
• Lafaz niat mengerjakan haji:

Maksud:
Sahaja aku mengerjakan haji dan aku berihram dengannya
kerana Allah taala
2. Wukuf di Arafah
• Wukuf pada ibadah haji: berada di Arafah walaupun
seketika bermula dari masuk waktu zohor 9 Zulhijjah hingga
sebelum masuk waktu subuh pada 10 Zulhijjah
3. Tawaf di Kaabah
• Mengelilingi Kaabah 7 pusingan bermula di penjuru Hajarul
Aswad dan berakhir pada sudut yang sama menurut
syarat-syarat tertentu
4. Saie
• Berjalan ulang-alik sebanyak 7 kali bermula di bukit Safa
dan berakhir di bukit Marwah menurut syarat-syarat tertentu
5. Gunting atau bercukur rambut
• Bergunting sekurang-kurangnya tiga helai rambut dan sunat
bercukur rambut bagi lelaki
6. Tertib pada kebanyakan rukun

_________________________________________________________________________

1. Niat mengerjakan umrah
• Lafaz niat mengerjakan umrah

Maksud:
Sahaja aku mengerjakan umrah dan aku berihram
dengannya kerana Allah taala
2. Tawaf di Kaabah
• Mengelilingi Kaabah 7 pusingan bermula di penjuru Hajarul
Aswad dan berakhir pada sudut yang sama menurut
syarat-syarat tertentu

SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING

Perkara Wajib Haji dan 3. Saie
Umrah • Berjalan ulang-alik sebanyak 7 kali bermula di bukit Safa
dan berakhir di bukit Marwah menurut syarat-syarat
Jenis-jenis Miqat tertentu
Tempat Miqat
Larangan Ihram 4. Bergunting atau bercukur rambut
• Bergunting sekurang-kurangnya tiga helai rambut dan
sunat bercukur rambut bagi lelaki

5. Tertib pada semua rukun

________________________________________________________________________

1. Niat ihram di Miqat
• Berniat ihram di Miqat ialah ketentuan tempat atau masa
untuk berniat ihram, haji atau umrah

2. Bermalam di Muzdalifah (haji sahaja)
• Berada di Muzdalifah selepas tengah malam 10 Zulhijjah
hingga sebelum terbit fajar

3. Melontar 7 anak batu di Jamrah Kubra (haji sahaja)
• Masa untuk melontar bermula selepas tengah malam 10
Zulhijjah

4. Bermalam di Mina (haji sahaja)
• Berada di Mina pada malam-malan hari Tasyrik (11 hingga
13 Zulhijjah)

5. Melontar 7 anak batu di ketiga-tiga jamrah (haji sahaja)
• Jamrah Sughra, Jamrah Wusta, dan Jamrah Kubra pada
hari Tasyrik masuk waktu melontar adalah selepas azan
subuh sehingga terbenam matahari 13 Zulhijjah

6. Menjauhi larangan ihram
________________________________________________________________________

1. Miqat Zamani:
- Ketetentuan masa bagi seseorang untuk berniat ihram haji
bermula dari 1 Syawal hingga masuk waktu subuh pada 10
Zulhijjah

2. Miqat Makani:
- Ketentuan tempat atau sempadan tempat untuk berniat ihram

________________________________________________________________________

1. Zulhulaifah
2. Zatu ‘Iraq
3. Qarnul manazil
4. Yalamlam
5. Juhfah

________________________________________________________________________

1. Kecantikan
• Menyapu minyak rambut
• Mencabut bulu atau rambut
• Memotong kuku

SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
2. Wangi-wangian
Amalan Sunat Haji dan
Umrah • Berwangi-wangian sama ada pada pakaian, badan atau
menghidunya

3. Pakaian
• Memakai sarung tangan
• Memakai pakaian berjahit atau bercantum (lelaki)
• Menutup kepala (lelaki)
• Menutup muka (perempuan)

4. Alam sekitar
• Memburu binatang buruan
• Memotong atau merosakkan tumbuhan

5. Hubungan seksual
• Berkahwin, mengahwini atau wakil untuk menerima nikah
• Melakukan perbuatan merangsang syahwat
• Persetubuhan suami isteri

________________________________________________________________________

1. Mandi sunat ihram
• Dilakukan sebelum memakai pakaian ihram

Maksud:
Sahaja aku mandi ihram kerana Allah Taala
2. Solat sunat ihram
• Selepas selesai memakai pakaian ihram dengan sempurna,
disunatkan melakukan solat sunat ihram

•
Maksud:
Sahaja aku solat sunat ihram dua rakaat kerana Allah Taala

3. Talbiah
• Memperbanyak talbih selepas berihram

4. Mengutip anak batu di Muzdalifah (haji sahaja)
• Mengutip anak batu di Muzdalifah pada 9 Zulhijjah untuk
melontar di Jamrah Kubra pada 10 Zulhijjah

5. Solat sunat selepas melakukan tawaf

•

Maksud:

Sahaja aku solat sunat tawaf dua rakaat kerana Allah Taala

• Sunat dilaksanakan di Maqam Ibrahim

SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
Persamaan Haji dan Umrah
Perbezaan Aspek Haji dan umrah
Rukun 1. Larangan ihram
Jenis Haji 2. Mempunyai Miqat Makani
Hikmah Haji dan Umrah
Perkara wajib 1. Tawaf ifadah

2. Saie

3. Bercukur

_________________________________________________________________________

Aspek Haji Umrah
Waktu Dikerjakan pada bulan haji Pada bila-bila masa
sahaja sepanjang tahun
Rukun Wajib wukuf Tiada wukuf
Perkara
wajib 1. Melontar 7 anak batu 1. Tiada melontar 7
pada ketiga-tiga anak batu pada
Jamrah ketiga-tiga Jamrah

2. Bermalam di 2. Tiada bermalam di
Muzdalifah Muzdalifah

3. Bermalam di Mina 3. Tiada bermalam di
4. Melontar anak batu di Mina

Jamrah Kubra 4. Tiada melontar
anak batu di
Jamrah Kubra

_________________________________________________________________________

1. Ifrad
• Megerjakan haji dahulu, kemudian mengerjakan umrah
pada tahun yang sama

2. Tamattu’
• Mengerjakan umrah dahulu dalam bulan haji, kemudian
mengerjakan haji pada tahun yang sama

3. Qiran
• Berniat mengerjakan haji dan umrah secara serentak

_________________________________________________________________________

1. Rohani
• Menghapuskan dosa dan meraih ganjaran syurga kerana
pengorbanan harta dan tenaga dalam melakukan
perintah Allah SWT
• Menzahirkan ketaatan dalam melaksanakan perintah Allah
SWT bagi mencapai kasih sayang dan rahmat daripada
Allah SWT

SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
CATATAN
2. Sosial
• Saling mengenali sesama umat Islam walaupun berbeza
bangsa dan negara

3. Politik
• Menzahirkan kekuatan umat Islam

4. Dakwah
• Menyemarakkan perkembangan dakwah Islam keseluruh
alam

5. Ekonomi
• Meningkatkan taraf hidup umat Islam dengan menabung
dalam Tahun Haji supaya dana umat Islam meningkat
• Meningkatkan dana umat Islam dan mewujudkan sumber
pendapatan baharu

P14 SEMBELIHAN BIDANG FIQAH

Buku Teks MS 109-114
#Nota al-FAQIH Ting 4

SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING

Maksud 1. Bahasa: memotong
2. Istilah: menyembelih binatang yang halal dimakan dagingnya
___________________________
Hukum Sembelihan dengan cara memutuskan urat halkum dan urat merih
___________________________ ________________________________________________________________________
Dalil Naqli Wajib (supaya halal dimakan dagingnya)
________________________________________________________________________

1. Allah SWT berfirman:

(Surah al-Maidah ayat 3)
Maksud:

Diharamkan kepada kamu (memakan) bangkai, darah (yang keluar
mengalir), daging khinzir (termasuk semua anggota tubuhnya), binatang-
binatang yang disembelih bukan kerana Allah SWT, yang mati tercekik,
yang mati dipukul, yang mati kerana jatuh dari tempat yang tinggi, yang
mati ditanduk, yang mati dimakan binatang buas, kecuali yang sempat
kamu sembelih…

2. Rafi’ bin Khadij meriwayatkan bahawa Rasulullah SAW bersabda:

(Riwayat al-Bukhari)

Maksud:
Setiap yang ditumpahkan darahnya dengan menyebut nama Allah maka
makanlah

SPEKTRUM ILMU
Berikut merupakan gambaran urat halkum dan urat merih

SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
Rukun Sembelihan
Syarat Sah Sembelihan bagi 1. Penyembelih
Penyembelih 2. Binatang sembelihan
3. Alat sembelihan
Syarat Sembelihan bagi ________________________________________________________________________
Binatang Sembelihan
1. Beragama Islam atau ahli kitab
Syarat Sembelihan bagi • Halal sembelihan daripada ahli kitab kerana niat
Alat Sembelihan sembelihan mereka adalah kerana Allah SAW
Perkara Sunat Sembelihan • Sembelihan kanak-kanak dan perempuan adalah sah dan
halal

2. Melakukan penyembelihan hanya kerana Allah SAW
• Sembelihan yang bukan kerana Allah SWT adalah haram
dan tidak sah dimakan. Contohnya, sembelihan untuk
membuat persembahan kepada kubur keramat

________________________________________________________________________

1. Masih mempunyai hayat mustaqirrah
• Jika binatang yang disembelih hampir mati, binatang
tersebut tidak halal dimakan

2. Putus urat halkum dan merih dengan segera dan sekali
sembelihan
• Urat halkum ialah saluran pernafasan dan urat merih ialah
saluran makanan
• Apabila kedua-dua urat tersebut diputuskan dengan
segera, binatang tersebut akan mati dengan cepat

________________________________________________________________________

1. Alat sembelihan yang dibolehkan ialah alatan yang boleh
melukakan binatang sembelihan kecuali kuku, gigi dan tulang

________________________________________________________________________

1. Penyembelih menajamkan pisau
• Disunatkan menajamkan pisau berpandukan hadis riwayat
Abu Ya’li, iaitu kamu hendaklah menajamkan pisau dan
menenangkan haiwan sembelihan

2. Menyembelih pada waktu siang
• Disunatkan penyembelihan dilakukan pada waktu siang
kerana ditakuti berlaku kesilapan ketika penyembelihan

3. Menghadap kiblat
• Disunatkan penyembelihan dan binatang sembellihan
menghadap arah kiblat kerana kiblat ialah tempat mulia
bagi umat Islam

4. Membaca bismillah
• Disunatkan penyembelihan membaca basmallah ketika
permulaan menyembelih

CATATAN

Janin yang mati selepas ibunya disembelih atau mati dalam perut atau lahir dalam keadaan bukan hayat mustaqirrah,
halal dimakan dagingnya

SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
Binatang Sembelihan
Membaringkan binatang sembelihan pada rusuk kiri
Alat Sembelihan ________________________________________________________________________

Perkara Makruh Sembelihan Alat sembelihan ialah alatan yang tajam seperti pisau
bagi Penyembelih ________________________________________________________________________

Perkara Makruh Sembelihan 1. Menyembelih dihadapan binatang lain
bagi Binatang Sembelihan 2. Tidak menghadap kiblat
3. Tidak membaca basmallah
Perkara Makruh Sembelihan
bagi Alat Sembelihan ________________________________________________________________________
Menyeksa binatang
Hikmah Menyembelih dari ________________________________________________________________________
Sudut Syarak dan Sains
Menggunakan pisau yang tumpul

________________________________________________________________________
1. Membezakan antara daging yang halal dengan daging yang
haram supaya ibadah diterima
2. Menghindarkan diri daripada penyakit yang terdapat dalam
binatang kerana toksin dan bakteria yang terdapat dalam darah
binatang telah dikeluarkan
3. Mempercepatkan proses kematian binatang yang disembelih

P15 KORBAN DAN AQIQAH BIDANG FIQAH

Buku Teks MS 117-127
#Nota al-FAQIH Ting 4

SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
Maksud Korban
Hukum Menyembelih binatang ternakan (al-An’am) pada sepuluh Zulhijjah hingga
Dalil Naqli akhir hari Tasyrik bertujuan mendekatkan diri kepada Allah
________________________________________________________________________
Binatang Ternakan (al-
An’am) Sunat muakkad dan wajib jika bernazar

Syarat Sah Korban ________________________________________________________________________

(Surah al-Kauthar ayat 2)

Maksud:

Tunaikanlah solat kerana Tuhanmu dan berkorbanlah kerana-Nya

________________________________________________________________________

1. Unta
2. Kambing
3. Kerbau
4. Biri-biri
5. Lembu

________________________________________________________________________

1. Berniat korban
• Berniat korban ketika binatang disembelih

2. Masa pelaksanaan
• Selepas solat Hari Raya Aidiladha pada 10 Zulhijjah hingga
terbenam matahari pada akhir hari Tasyrik, iaitu pada 13
Zulhijjah

3. Cukup umur
• Unta: 5 tahun dan ke atas
• Lembu/kerbau: 2 tahun dan ke atas
• Kambing: 2 tahun dan ke atas
• Biri-biri: 1 tahun atau sudah bersalin gigi hadapan setelah
berumur 6 bulan

4. Sifat al-An’am
• Bebas daripada penyakit dan kecacatan contohnya,
cacat yang teruk pada satu matanya, berpenyakit yang
teruk, tempang atau kurus yang melampau

Prisma Ilmu

Ibadah korban disyariatkan pada tahun kedua hijrah sebagai mengingati pengorbanan Nabi Ibrahim (as) dan anaknya
Nabi Ismail

SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
Perkara Sunat Korban
1. Orang yang berkorban disunatkan tidak bercukur dan memotong
kukunya pada permulaan bulan Zulhijjah sehingga selesai
berkorban

2. Melakukan penyembelihan korban dengan sendiri dan tidak
mewakili kepada orang lain jika mampu

3. Melaksanakan segala sunat menyembelihan seperti menghadap
arah kiblat dan alat sembelihan yang tajam

4. Membaca dan berselawat atas Rasulullah SAW

ketika menyembelih

5. Berdoa semasa hendak menyembelih

Tempoh Masa Pelaksanaan Maksud:
Korban Ya Allah, binatang ini daripada-Mu dan kembali kepada-Mu,
terimalah korbanku
Pembahagian Daging
korban ________________________________________________________________________
Hikmah Korban
Korban pada 10 Zulhijjah dan hari-hari Tasyrik

1 Zulhijjah - Orang yang berkorban makruh bercukur dan memotong
kuku
KORBAN TIDAK SAH DILAKUKAN SEBELUM 10 ZULHIJJAH

10 Zulhijjah – Waktu penyembelihan yang afdhol bermula selepas naik
matahari selepas solat sunat Aidil Adha dan dua khutbah
11 Zulhijjah – Sunat perlaksanaan korban
12 Zulhijjah – Sunat perlaksanaan korban
13 Zulhijjah – Sunat perlaksanaan korban
14 Zulhijjah – Korban tidak sah dilakukan selepas terbenam matahari

13 Zulhijjah

________________________________________________________________________
1. 1/3: Dihadiahkan kepada sahabat handai termasuk orang kaya
atau jiran-jiran
2. 1/3: Dimakan oleh pihak yang berkorban dan anggota keluarga
3. 1/3: Disedekahkan kepada fakir dan miskin

________________________________________________________________________

1. Mengagungkan syiar Islam yang merupakan tanda takwa
mendekatkan diri kepada Allah SWT

2. Menghayati semangat pengorbanan agung yang telah dilakukan
oleh Nabi Ibrahim SAW supaya semangat tersebut menaikkan
semangat jihad

3. Mengeratkan persaudaraan antara umat Islam kerana solat sunat
Aidiladha menghimpunkan seluruh umat Islam

4. Tanda bersyukur kepada Allah SWT atas segala nikmat supaya
rezeki yang diperoleh sentiasa diberikan

SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
Maksud Aqiqah
________________________________________________________________________
Hukum Aqiqah Binatang ternakan (al-An’am) yang disembelih sempena kelahiran bayi
Dalil Naqli ______________________________________________________________________

Sunat muakkad dan wajib jika bernazar
________________________________________________________________________

Daripada Samurah bin Jundub meriwayatkan bahawa Rasulullah SAW
bersabda:

Syarat Sah Aqiqah (Riwayat al-Tarmizi)
Perkara Sunat Aqiqah
Maksud:

Setiap anak tergadai dengan aqiqahnya, maka pada hari ketujuh
disembelih haiwan, diberi nama dan dicukur rambutnya

________________________________________________________________________

1. Berniat aqiqah ketika binatang disembelih
2. Masa pelaksanaan

• setelah bayi dilahirkan
3. Cukup umur:

• Unta: 5 tahun dan ke atas
• Lembu/kerbau: 2 tahun dan ke atas
• Kambing: 2 tahun dan ke atas
• Biri-biri: 1 tahun atau sudah bersalin gigi hadapan setelah

berumur 6 bulan
4. Sifat al-An’am

• Bebas daripada penyakit dan kecacatan contohnya,
cacat yang teruk pada satu matanya, berpenyakit yang
teruk, tempang atau kurus yang melampau

________________________________________________________________________

1. Berdoa semasa hendak menyembelih

Dengan nama Allah, Allah Maha Besar, binatang ini daripada-Mu dan
kembali kepada-Mu, ini aqiqah… (sebut nama anak)

SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING

Tempoh Pelaksanaan 2. Menyembelih ketika matahari sedang naik
Aqiqah 3. Dilakukan pada hari ketujuh selepas kelahiran
Pembahagian Daging 4. Tidak dipatah-patahkan tulang binatang semasa memotong
Aqiqah
Hikmah Aqiqah daging kecuali mengikut sendi-sendi
5. Mencukur rambut bayi selepas penyembelihan. Memberikan

nama yang baik kepada bayi
6. Bersedekah dengan emas atau perak seberat rambut bayi yang

telah dicukur

________________________________________________________________________

1. Sunat: setelah sempurna kelahiran sehingga bayi itu baligh
2. Sunat muakkad: pada hari ketujuh kelahiran bayi

________________________________________________________________________

1. Sunat dimasak dengan masakan yang manis dan disedekahkan
sesudah dimasak

2. Masakan itu afdal disedekahkan kepada orang miskin
3. Masakan itu juga sunat dimakan oleh orang yag beraqiqah

________________________________________________________________________

1. Menzahirkan kesyukuran kepada Allah atas kurniaan cahaya
mata

2. Menghebahkan berita kelahiran supaya tidak timbul prasangka
3. Menyuburkan sifat pemurah dan menjauhi sifat bakhil

CATATAN
Ibn Umar meriwayatkan bahawa Rasulullah SAW bersabda:

Maksud:
Sesungguhnya nama kalian yang paling dicintai di sisi Allah SWT ialah Abdullah dan Abdul Rahman

P16 MUAMALAT ISLAM BIDANG FIQAH

Buku Teks MS 129-141
#Nota al-FAQIH Ting 4

SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
Maksud Muamalat Islam Hukum syarak yang berkaitan dengan urusan kewangan seperti jual beli,
Hukum sewaan, simpanan dan sebagainya
Dalil Naqli ________________________________________________________________________
Harus
Muamalat Pensyariatan ________________________________________________________________________
Muamalat Dalam Islam
Allah SWT berfirman:
Kepentingan Memahami
dan Mengamalkan (Surah al-Baqarah Ayat 275)
Muamalat Islam
Maksud:

Padahal Allah telah menghalalkan berjual beli dan mengharamkan riba

________________________________________________________________________

1. Menunjukkan keadilan Allah SWT dalam mengatur urusan
kehidupan manusia

2. Mengiktiraf pemilikan harta melalui akad yang sah
3. Segala urusan dalam muamalat Islam bertepatan dengan

matlamat syariat Islam
4. Menjaga kepentingan penjual dan pembeli serta penyewa dan

pemilik
5. Mendapat keredhaan Allah SWT kerana melakukan suruhan-Nya

dan meninggalkan larangan-Nya dalam urusan harian

________________________________________________________________________

1. Dalil naqli tuntutan beramal dengan muamalat Islam.

Allah SWT berfirman:

(Surah an-Nisa’ Ayat 29)

Maksud:

Wahai orang yang beriman, janganlah kamu memakan harta benda
sesama kamu dengan jalan yang salah (batil), kecuali dengan
perniagaan yang dilakukan secara saling meredhai antara kamu

2. Dalil naqli ancaman tidak beramal dengan muamalat Islam.

Allah SWT berfirman:

(Surah al-Muthaffifin ayat 1-6)

CATATAN
Batil ialah mana-mana transaksi yang menyalahi syarak

SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING

Maksud:

Kecelakaan besar bagi orang yang menipu (dalam timbangan dan
sukatan). Iaitu mereka yang apabila menerima sukatan daripada orang
lain mereka mengambil dengan cukup. Dan (sebaliknya) apabila mereka
menyukat atau menimbang untuk orang lain, mereka kurangi. Tidakkah
mereka menyangka akan dibangkitkan (hidup semula sesudah mati)?
Pada hari (kiamat) yang amat besar (huru-haranya). Hari berdiri manusia
ketika menghadap Tuhan semesta alam

3. Contoh keprihatinan nabi dan sahabat dalam menjaga
muamalat Islam

Abu Hurairah (ra) meriwayatkan bahawa Rasulullah SAW bersabda:

Maksud:

Bahawa Rasulullah SAW lalu dengan berdekatan dengan selonggok
makanan lalu baginda memasukkan tangannya ke dalam longgokan itu.
Tiba-tiba jari baginda terkena sesuatu yang basah. Baginda bertanya:
“Apa semuanya ini wahai tuan punya makanan?” Orang itu menjawab:
“Terkena hujan, wahai Rasulullah SAW”. Baginda bersabda: “Mengapa
tidak kamu letakkan di atas supaya orang ramai dapat melihatnya?
Sesiapa yang menipu, maka dia bukan daripada kalanganku.

________________________________________________________________________

Perbandingan Antara Konvensional Muamalat Islam
Muamalat Islam Dengan
Konvensional Bersumberkan teori dan pemikiran Bersumberkan dalil al-Quran dan

Unsur yang Diharamkan manusia semata-mata as-Sunnah
Dalam Muamalat Islam
Mengamalkan riba Mengharamkan riba

Mengandungi unsur judi dan Bebas daripada unsur judi dan

gharar gharar

Berteraskan keuntungan dan Berteraskan keimanan kepada

kekayaan Allah SWT

________________________________________________________________________

1. Riba
Pertambahan bayaran dalam urusan pertukaran barang dan
hutang. Contoh: Iman berhutang daripada Alham sebanyak
RM100 dengan syarat Iman mesti membayar RM110

SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
2. Gharar
Maksud Akad Dalam
Muamalat Islam Kesamaran dalam urusan muamalat yang tidak dibenarkan oleh
Rukun Akad syarak. Contoh: menjual burung liar di udara

Syarat Akad 3. Judi
Perbuatan melibatkan pertaruhan sesuatu yang berharga.
Contoh: mempertaruhkan wang dalam sesiapa perlumbaan

4. Dharar
Setiap perkara yang membawa kerosakan. Contoh: melakukan
transaksi barang terlarang seperti senjata api kepada kanak-
kanak

________________________________________________________________________
Bahasa: Ikatan, simpulan

Istilah: Ijab dan kabul dalam urusan perniagaan dan kewangan

________________________________________________________________________

1. Pihak yang berakad
• Penjual
• Pembeli

2. Sesuatu yang diakadkan
• Harga
• Barang

3. Sifat
• Ijab
• Kabul

________________________________________________________________________

1. Pihak yang berakad
i. Penjual dan pembeli mestilah
• Baligh
• Berakal
• Mampu memelihara dan meguruskan hartanya
ii. Melibatkan dua pihak dan bebas membuat pilihan

2. Perkara yang diakadkan
i. Mestilah wujud ketika akad berlaku
ii. Barang atau pekhidmatan yang diakadkan adalah halal
iii. Dapat diserahkan ketika akad

3. Sifat
i. Lafaz ijab dan kabul adalah sepadan. Contohnya: Ali
menyatakan lafaz ijab dengan berkata: “Saya beli sehelai
baju ini dengan harga RM100.” Dan Ahmad berkata: “Ya”,
iaitu bersetuju menerima tawaran tersebut”.
ii. Lafaz ijab dan lafaz kabul tidak diikat dengan syarat
tertentu. Contohnya: Abdullah menyatakan “Saya jual
basikal ini kepada awak dengan harga RM1000 apabila
saya menyambung pelajaran ke luar negara”.
iii. Lafaz ijab dan lafaz kabul dalam satu pertemuan

SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
Jenis Akad Dalam 1. Pertukaran
Muamalat Islam
• Jual beli
Maksud Jual Beli • Sewaan
Contoh 2. Kebajikan
Maksud Sewaan • Hibah
Contoh • Qard
___________________________ • Wakaf
Maksud Hibah • Wadiah
Contoh 3. Perkongsian
Maksud Qard • Musyarakah
Contoh • Mudharabah
4. Agen
• Wakalah
5. Jaminan
• Kafalah
• Rahnu

________________________________________________________________________

Suatu akad pertukaran barang dengan barang dengan persetujuan
penjual dan pembeli

_______________________________________________________________________

Membeli makanan di kantin sekolah dengan duit

________________________________________________________________________

Akad bagi menyerahkan sesuatu yang bermanfaat yang boleh diberikan
secara sewaan dengan pembayaran tertentu

________________________________________________________________________

Sewaan rumah

________________________________________________________________________

Memberikan sesuatu secara percuma dengan rela hati kepada orang
lain ketika pemberi masih hidup

________________________________________________________________________

Memberikan sebuah rumah kepada anak

________________________________________________________________________

Memberikan hutang wang kepada orang lain tanpa sebarang imbuhan
(faedah) dan perlu membayar kembali dengan jumlah yang sama

________________________________________________________________________

Memberikan pinjaman wang RM100 untuk kegunaan peribadi

SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
Maksud Wakaf Mewakafkan harta dapat diambil manfaatnya serta kekal fizikalnya
(ainnya), untuk penggunaan yang baik serta bertujuan mendapatkan
Contoh keredhaan Allah SWT
Maksud Wadiah
________________________________________________________________________
Contoh
Maksud Musyarakah Mewakafkan rumah untuk pusat penjagaan anak-anak yatim
Contoh
________________________________________________________________________
Maksud Mudharobah
Memberikan sesuatu barang kepada orang lain agar dapat disimpan
Contoh dan dipelihara seperti yang sepatutnya

Maksud Wakalah ________________________________________________________________________
Contoh
Simpanan wang
Maksud Kafalah
________________________________________________________________________
Contoh
Akad yang menetapkan sesuatu harta atau perniagaan yang ditugaskan
bersama oleh dua orang atau lebih

________________________________________________________________________

Perkongsian untuk menubuhkan syarikat peniagaan

________________________________________________________________________

Akad yang dilakukan oleh pemodal dengan menyerahkan modalnya
kepada pengusaha agar dapat diniagakan dan keuntungan
dibahagikan antara mereka

________________________________________________________________________

Pemodal memberikan RM10 000 kepada pengusaha untuk perniagaan
buah-buahan, dan kadar keuntungan yang dipersetujui 60% untuk
pengusaha dan 40% untuk pemodal

________________________________________________________________________

Mewakilkan pekerjaan yang boleh dikerjakan kepada orang lain

________________________________________________________________________

Arsyad mewakilkan Syafik untuk menjual sebuah rumahnya dan Syafik
akan dibayar imbuhan yang dipersetujui

________________________________________________________________________

Jaminan yang diberikan oleh penjamin kepada orang yang dijamin atas
sesuatu transaksi

________________________________________________________________________

Muhammad menjadi penjamin kepada Ahmad yang membuat
pembiayaan daripada sebuah bank

SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
Maksud Rahnu Menggadaikan sesuatu barang sebagai jaminan terhadap hutang

Contoh ________________________________________________________________________

Maimunah menggadaikan kalung emas kepada bank bagi
mendapatkan pinjaman daripada bank

SPEKTRUM ILMU

Riba dalam muamalah Islam terbahagi kepada dua bahagian :
a) Riba ad-Duyun (Riba hutang)
b) Riba al-buyu’ (Riba jual beli)

Manakala ulama’ Mazhab Syafie membahagikan riba kepada tiga bahagian :
a) Riba al-Fadhl
b) Riba an-Nasi’ah
c) Riba al-Yadd

(Sumber Wahbah Zuhaili, Fiqh al-Manhaj ‘ala Mazhab Imam Syafie)

P17 SOLAT SUNAT DHUHA DAN SOLAT SUNAT BIDANG FIQAH
GERHANA
Buku Teks MS 143-149
#Nota al-FAQIH Ting 4

SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
Maksud Solat Dhuha
Solat sunat yang dilakukan pada waktu antara naik matahari selepas
Hukum Solat Dhuha syuruk hingga sebelum gelincir matahari
Dalil Naqli ________________________________________________________________________
Sunat muakkad
________________________________________________________________________
Abu Hurairah (ra) meriwayatkan bahawa Rasulullah SAW bersabda:

Niat Solat Dhuha Maksud:

Bilangan Rakaat Kekasihku SAW telah mewasiatkan kepadaku tiga perkara yang tidak
Cara Pelaksanaan akan pernah aku tinggalkan sehingga akhir hayatku; berpuasa tiga hari
Bacaan Dalam Solat setiap bulan (hijrah), mengerjakan dua rakaat solat dhuha dan
mengerjakan solat witir sebelum tidur
Hikmah Menunaikan Solat ________________________________________________________________________
Sunat Dhuha
Maksud:
Sahaja aku solat sunat dhuha dua rakaat kerana Allah Taala
________________________________________________________________________
2,4,6 atau 8 rakaat
________________________________________________________________________
Digalakkan secara bersendirian
________________________________________________________________________

1. Rakaat pertama: surah as-Syams atau surah lain
2. Rakaat kedua: surah ad-Dhuha atau surah lain
________________________________________________________________________
1. Mendekatkan diri kepada Allah SWT bagi meraih kasih sayang

daripada Allah SWT
2. Membuktikan ketaatan kepada Allah SWT setiap masa
3. Mendapat rahmat dan rezeki daripada Allah SWT

SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
Maksud Solat Sunat
Gerhana Solat yang dilakukan ketika berlaku gerhana matahari atau gerhana
bulan dengan cara-cara yang tertentu
Hukum ________________________________________________________________________
Sunat muakkad
Dalil Naqli ________________________________________________________________________
Mughirah bin Sya’abah (ra) meriwayatkan Rasulullah SAW bersabda

Hikmah Menunaikan Solat Maksud:
Sunat Gerhana
Sesungguhnya matahari dan bulan ialah tanda kekuasaan Allah, tidak
Niat Solat Gerhana Bulan terjadi gerhana matahari dan bulan kerana kematian seseorang ataupun
kehidupannya. Apabila kamu melihat gerhana, maka berdoalah dan
Niat Solat Gerhana dirikanlah solat hingga gerhana tersebut berlalu
Matahari ________________________________________________________________________

1. Menginsafi kekuasaan Allah SWT terhadap penciptaan alam
semesta agar sentiasa bersyukur di atas nikmat yang diberikan

2. Memohon keampunan kepada Allah SWT tehadap segala dosa
yang dilakukan sama ada sengaja atau tidak sengaja

3. Memberikan peringatan supaya manusia tidak melakukan
kerosakan atau kemungkaran

4. Memandu manusia mentauhidkan Allah SWT kerana
meninggalkan amalan khurafat semasa gerhana

5. Mendapat ganjaran pahala melaksanakan ketaatan kepada
Allah SWT kerana mengikut sunnah Nabi Muhammad SAW

________________________________________________________________________

Maksud:

Sahaja aku solat sunat gerhana bulan dua rakaat menjadi
imam/makmum kerana Allah Taala

________________________________________________________________________

Maksud:

Sahaja aku solat sunat gerhana matahari dua rakaat menjadi
imam/makmum kerana Allah Taala

SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
Bilangan Rakaat
Waktu 2 rakaat
Cara Pelaksanaan ________________________________________________________________________
Dilakukan ketika berlaku gerhana matahari atau gerhana bulan
Kaifiat Solat
________________________________________________________________________

Digalakkan secara berjemaah

________________________________________________________________________

Bacaan dalam solat Rakaat pertama Rakaat kedua

Surah al-Fatihah dan surah lain

Rukuk pertama Sebaik-baiknya Sebaik-baiknya
memanjangkan kadar memanjangkan kadar

rukuk seperti kadar rukuk seperti kadar
panjang bacaan panjang bacaan
surah pada rakaat surah pada rakaat

pertama kedua

Qiam Surah al-Fatihah dan surah lainnya

Rukuk kedua Sebaik-baiknya Sebaik-baiknya
panjang rukuk seperti panjang rukuk seperti

kadar panjang kadar panjang
bacaan pada rakaat bacaan pada rakaat

pertama untuk kali kedua untuk kali
kedua kedua

Menyempurnakan rukun-rukun yang lain sehingga memberi salam