P18 KERAJAAN KHULAFA’ AR-RASYIDIN BIDANG SIRAH
Buku Teks MS 154-160
#Nota al-FAQIH Ting 4
SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
Ciri Kepimpinan Abu Bakar
As-Siddiq 1. Tegas
• Tegas dalam memerangi golongan murtad, nabi palsu dan
Ciri Kepimpinan Umar bin Al- golongan yang enggan membayar zakat
Khattab
2. Berpandangan jauh
Ciri kepimpinan Uthman bin • Mengarahkan Zaid bin Thabit mengetuai usaha
Affan menghimpunkan tulisan ayat al-Quran yang terdapat pada
kepingan-kepingan batu, tulang, pelepah tamar dan kulit
haiwan kerana ramai penghafaz al-Quran terkorban dalam
peperangan Yamamah
3. Setia dengan arahan Rasulullah SAW
• Meneruskan tindakan Rasulullah SAW untuk menghantar
Usamah bin Zaid sebagai panglima anggota tentera Islam
kepada kerajaan Ghassan kerana telah membunuh utusan
Rasulullah SAW
4. Mengamalkan syura
• Mengambil kira pandangan para sahabat dalam
menentukan strategi peperangan menentang tentera Rom,
dengan strategi pembahagian empat pasukan tentera
sehingga berjaya menawan negeri Syam
________________________________________________________________________
1. Tegas
• Menggantikan kepimpinan Khalid bin al-Walid sebagai
panglima angkatan tentera Islam dengan Abu Ubaidah bin
Jarrah semasa perang Yamamah
2. Berfikiran terbuka
• Bersedia ditegur Rasulullah SAW dan menerima pendapat
daripada sahabatnya Abu Bakar as-Siddiq (ra) tentang
pembebasan tawanan perang Badar kerana menghormati
keputusan mesyuarat
3. Adil
• Memastikan kebajikan rakyat terpelihara dengan meninjau
sendiri keadaan rakyatnya termasuk menyamar sebagai
rakyat biasa
4. Cekap
• Menubuhkan Majlis Syura dan beberapa jabatan baharu
(ad-Diwan) serta mengemaskini baitulmal bagi melicinkan
pentadbiran negara
• Beliau juga membahagikan wilayah Islam kepada
beberapa bahagian pentadbiran di bawah kuasa seorang
gabenor yang cekap seperti Muawiyah bin Abi Sufian dan
Amru bin Al’s
________________________________________________________________________
1. Berfikiran terbuka
• Melonggarkan syarat penggunaan harta baitulmal
• Beliau juga telah membenarkan sahabat keluar dari kota
Madinah
SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
Ciri Kepimpinan Uthman bin
Affan 2. Berpandangan jauh
• Menubuhkan jawatankuasa khas pembukuan al-Quran
Ciri Kepimpinan Ali bin Abi yang diketuai oleh Zaid bin Thabit menggunakan lahjah
Thalib arab Quraisy yang dikenali sebagai mushaf Uthmani demi
memelihara kesucian al-Quran
Pencapaian Pemerintahan
Khulafa’ ar-Rasyidin 3. Prihatin
• Menyumbangkan harta dan kekayaannya untuk
pertahanan negara
• Beliau juga membesarkan Masjid Nabawi untuk keperluan
dan keselesaan umat Islam
4. Inovatif
• Menubuhkan angkatan tentera laut Islam sehingga berjaya
meluaskan empayar Islam khususnya di Syam dan Mesir
________________________________________________________________________
1. Tegas
• Memecat beberapa gabenor yang dilantik oleh khalifah
Uthman seperti Muawiyyah bin Abi Sufian dan Abu Musa
al-Asya’ari untuk merdekakan kemarahan kaum
pemberontak
2. Berpandangan jauh
• Meneguhkan hukuman qisas terhadap pembunuh khalifah
Uthman bin Affan kerana keadaan negara yang masih
huru-hara dan dikuasai oleh kaum pemberontak
3. Berilmu
• Memiliki ketinggian ilmu dalam pelbagai bidang sehingga
dilantik sebagai hakim di Yaman
4. Berani
• Menyertai hampir kesemua peperangan seperti perang
Badar dan perang Khaibar serta berada di barisan
hadapan
• Sanggup menerima jawatan khalifah walaupun
mengetahui beban yang bakal dihadapi
________________________________________________________________________
1. Agama
• Khalifah Abu Bakar as-Siddiq: berjaya memerangi
golongan murtad, nabi palsu dan golongan yang enggan
membayar zakat
• Khalifah Umar bin al-Khattab: menyebarkan dakwah Islam
sehingga tersebar di wilayah Mesir, Parsi dan Rom
2. Politik
• Khalifah Abu Bakar as-Siddiq: pembukaan wilayah baharu
Islam di sebahagian wilayah Arab dan Syam
• Khalifah Umar bin al-Khattab: menubuhkan Majlis Syura,
jabatan tentera, jabatan polis, jabatan percukaian dan
jabatan perbendaharaan negara
SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
Iktibar Pemerintahan • Khalifah Uthman bin Affan: berjaya mematahkan
Khulafa’ ar-Rasyidin pemberontakan dan penaklukan serta meluaskan kuasa
wilayah Islam hingga ke Rom, Mesir dan Afrika Utara serta
menawan Pulau Cyprus
3. Ekonomi
• Khalifah Umar bin al-Khattab:
i. Memperkenalkan pelbagai cukai baharu seperti cukai
jizyah dan kharaj.
ii. Memajukan sistem pengairan dan saliran melalui
pembinaan terusan Amirul Mukminin di Mesir dan
empangan Abu Musa di Basrah
iii. Mengemaskini institusi baitulmal dan meneroka tanah
baharu untuk memperbanyak hasil pertanian
• Khalifah Ali bin Abu Thalib: meneruskan kutipan jizyah yang
dikenakan terhadap golongan zimmi
4. Sosial
• Khalilfah Umar bin al-Khattab:
i. Mengasaskan takwim Islam sebagai asas permulaan
tahun Hijrah
ii. Memperkenal undang-undang pentadbiran tanah
untuk menghormati hak sosial dan menjaga kebajikan
rakyat
iii. Membina kemudahan awam seperti air untuk
kemudahan pertanian
5. Ketenteraan
• Khalifah Umar bin al-Khattab:
i. Meneruskan pembebasan negeri di wilayah Iraq
ii. Membuka Baitul Maqdis, Palestin dan Mesir
• Khalifah Uthman bin Affan: menubuhkan anggota tentera laut
Islam yang pertama bagi tujuan keselamatan dan peluasan
kuasa
6. Pendidikan
• Khalifah Abu Bakar as-Siddiq: mengumpulkan dan menulis
semula naskhah al-Quran susulan 70 orang penghafaz al-Quran
syahid dalam peperangan Yamamah
• Khalifah Umar bin al-Khattab: menubuhkan sekolah, iaitu al-
Khuttab yang di khususkan untuk kanak-kanak
• Khalifah Uthman bin Affan: menyelaraskan bacaan dan
penulisan mushaf al-Quran menggunakan bahasa Quraisy
dengan nama mushaf Uthmani
___________________________________________________________________
1. Kita hendaklah mencontohi kepimpinan khalifah dengan
mengetahui kesejahteraan agama, rakyat dan negara
2. Kita hendaklah menggiatkan usaha dakwah agar kebenaran
disebarkan
3. Kita hendaklah mengukuhkan perpaduan umat Islam dengan
memelihara hak antara satu sama lain
4. Kita hendaklah menyumbangkan kepakaran untuk
pembangunkan dan kemajuan negara
5. Kita hendaklah mengamalkan akhlak yang terpuji agar menjadi
contoh teladan yang baik
6. Kita hendaklah menokong kegiatan ekonomi umat Islam supaya
umat Islam dihormati
P19 KERAJAAN UMAYYAH BIDANG SIRAH
Buku Teks MS 163-169
#Nota al-FAQIH Ting 4
SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
Asal Pertubuhan
Bersempena nama Umayyah bin Abdul Syams bin Abdul Manaf seorang
Pengasas daripada pemimpin keturunan Quraisy
Tempoh Memerintah ________________________________________________________________________
Keluasan Kerajaan
Muawiyah bin Abi Sufian
Bilangan Khalifah ________________________________________________________________________
Khalifah yang Terkenal Tahun 41 Hijrah hingga 132 Hijrah
Khalifah Pertama ________________________________________________________________________
Khalifah Terakhir
Pusat Pemerintahan Meliputi sebahagian besar benua Afrika, Asia dan Eropah
Tempoh pemerintahan ________________________________________________________________________
khalifah Muawiyah bin Abi
Sufian 14 orang khalifah
Sumbangan Muawiyah bin ________________________________________________________________________
Abi Sufian
1. Muawiyah bin Abi Sufian
2. Abdul Malik bin Marwan
3. Al-Walid bin Abdul Malik
4. Umar bin Abdul Aziz
________________________________________________________________________
Muawiyah bin Abi Sufian
________________________________________________________________________
Marwan bin Muhammad
________________________________________________________________________
Damsyik, Syria
________________________________________________________________________
19 tahun 3 bulan (41H-60H)
________________________________________________________________________
1. Menjadikan Damsyik sebagai pusat pemerintahan Islam yang
terkenal
2. Mewujudkan perkhidmatan pos berkuda (Diwan al-Barid)
3. Memperkenalkan cop mohor rasmi kerajaan Umaiyyah (Diwan al-
Khatim)
4. Menubuhkan jabatan setiausaha (Diwan al-Rasail), jabatan cukai
dan jabatan urusan awam
5. Memperkasakan armada laut
SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
Tempoh Pemerintahan
Khalifah Abdul Malik bin 21 tahun (65H-86H)
Marwan
________________________________________________________________________
Sumbangan Abdul Malik bin
Marwan 1. Menetapkan Bahasa Arab sebagai bahasa rasmi dalam urusan
pentadbiran negara
Tempoh Pemerintahan
Khalifah al-Walid bin Abdul 2. Mencetak mata wang dinar Islam pertama bertulisan arab dan
Malik berteks al-Quran
Sumbangan al-Walid bin 3. Menaiktaraf perkhidmatan pos dan sistem pengangkutan awam
Abdul Malik 4. Menubuhkan Diwan al-Jundi untuk mengurus pertahanan negara
5. Mengarahkan pembinaan Qubbatu as-Sakhrah di Baitul Maqdis
Tempoh pemerintahan
Khalifah Umar bin Abdul ________________________________________________________________________
Aziz
9 tahun 7 bulan (86H-96H0
Sumbangan Umar bin
Abdul Aziz ________________________________________________________________________
1. Pembukaan wilayah baharu Islam seperti Andalus dan India
2. Memperbaik dan mencantikkan seni bina Masjid An-Nabawi
3. Membina banyak masjid baharu seperti Masjid Umawi di Damsyik
yang bercirikan seni bina Islam
4. Memberikan perhatian kepada rakyat yang berkeperluan khas
seperti golongan warga emas dan orang buta dengan
menubuhkan jabatan khas
5. Menggalakkan pembinaan bangunan baharu bercirikan seni bina
Islam
6. Memperbaikan jalan raya menuju ke negeri Hajaz bagi
memudahkan perjalanan jemaah haji ke Baitullah al-Haram
________________________________________________________________________
2 tahun 5 bulan (99H-101H)
________________________________________________________________________
1. Mengecualikan bayaran cukai jizyah terhadap kafir zimmi
sehingga ramai yang memeluk Islam
2. Mengeluarkan arahan rasmi kepada Ibn Syihab az-Zuhri untuk
membukukan hadis Rasulullah SAW
3. Membina rumah transit untuk para pedagang
4. Menaiktaraf infrastruktur untuk kemudahan rakyat seperti hospital,
jambatan, perigi, jalan raya dan sistem pengangkutan awam
5. Mengasaskan dewan penasihat yang dianggotai oleh para
ulama’ untuk memberikan nasihat kepada khalifah
SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
Faktor Kegemilangan Dari
Segi Agama 1. Khalifah Umar bin Abdul Aziz telah menyemarakkan aktiviti
keilmuan sperti pengajian al-Quran dan pembukuan hadis
Faktor Kegemilangan Dari
Segi Politik 2. Khalifah al-Walid bin Abdul Malik telah menaiktaraf dan membina
insititusi masjid seperti Masjid Nabawi untuk merancakkan akiviti
Faktor Kegemilangan Dari keagamaan
Segi Ekonomi
________________________________________________________________________
Faktor Kegemilangan Dari
Segi Sosial 1. Pemilihan Damsyik yang strategik sebagai pusat pemerintahan
oleh Khalifah Muawiyah bin Abi Sufian telah berjaya mengukuhkan
Faktor Kegemilangan Dari pentadbiran negara
Segi Ketenteraan
2. Pelantikan gabenor yang berwibawa berjaya menghapuskan
Faktor Kegemilangan Dari pemberontakan oleh kaum Khawarij dan Syiah
Segi Pendidikan
3. Berjaya meluaskan wilayah Islam di Rom, China, India, Afrika dan
Eropah
________________________________________________________________________
1. Pengurusan baitulmal yang cekap sehingga hasil pendapatan
negara melebihi keperluan contohnya pada zaman Khalifah al-
Walid yang Abdul Malik
2. Kerajaan berjaya memanfaatkan hasil daripada pertanian dan
perdagangan untuk membangunkan negara
________________________________________________________________________
1. Penjagaan kebajikan rakyat menerusi bantuan kepada golongan
yang memerlukan dan penyediaan kemudahan asas seperti
masjid, jalan raya dan hospital
2. Hubungan erat antara pemimpin dan rakyat mewujudkan
suasana perpaduan dan harmoni dalam masyarakat
________________________________________________________________________
1. Pasukan angkatan tentera yang berdisiplin dan bersemangat
jihad dalam mempertahankan agama dan negara
2. Kemudahan pangkalan tentera dan kapal perang yang
dilengkapi dengan peralatan perang yang canggih
3. Adatapsi strategi peperangan dengan meniru corak gerakan
daripada Parsi dalam ketenteraan
________________________________________________________________________
1. Menjadikan masjid dan istana sebagai pusat perkembangan ilmu
pengetahuan
2. Galakan daripada khalifah Abdul Malik bin Marwan dan Umar bin
Abdul Aziz agar rakyat menguasai pelbagai ilmu naqli seperti al-
Quran, Tafsir, Hadis dan Nahu
SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
Faktor Kemorosotan Dari 1. Sistem lantikan khalifah secara monarki menimbulkan perebutan
Segi Politik
kuasa dan persaingan dalam kalangan anggota keluarga
Faktor Kemorosotan Dari 2. Pemberontakan oleh kaum syiah dan khawarij serta golongan
Segi Sosial
yang tidak berpuas hati dengan penubuhan kerajaan Umaiyyah
Faktor Kemorosotan Dari
Segi Akhlak ________________________________________________________________________
Iktibar daripada 1. Sikap taksub antara kabilah arab utara dan selatan sehingga
Pemerintahan Kerajaan mencetuskan perpecahan dan gerakan sulit untuk
Umaiyyah menumbangkan kerajaan
2. Sikap diskriminasi sebahagian khalifah terhadap golongan Mawali
seperti bangsa Parsi dan Barbar dalam pemilihan jawatan
gabenor
________________________________________________________________________
1. Khalifah mengamalkan cara hidup mewah dan boros dalam
perbelanjaan hingga menimbulkan rasa tidak puas hati rakyat
2. Keruntuhan moral dalam kalangan khalifah kerana cenderung
kepada hiburan dan kekejaman
________________________________________________________________________
1. Kita hendaklah memartabatkan ajaran al-Quran dan as-Sunnah
dalam urusan kepimpinan agar syariat Islam dapat ditegakkan
2. Kita hendaklah mencontohi sifat-sifat mulia yang ada pada
khalifah Islam seperti zuhud, tegas, berilmu dan bijaksana
3. Kita hendkalah menjaga hubungan baik antara pemimpin
dengan rakyat agar hidup harmoni
4. Kita hendaklah menjaga kebajikan sesama rakan agar
mengeratkan kasih sayang
5. Kita hendaklah memiliki semangat jihad yang tinggi dalam
mempertahankan kedaulatan negara
6. Kita hendaklah berusaha meningkatkan ilmu pengetahuan agar
dapat memberi sumbangan kepada umat Islam
CATATAN
Empat peringkat jihad:
1. Jihad memperbaiki diri
2. Jihad melawan syaitan
3. Jihad melawan kafir harbi dan munafik
4. Jihad menghapuskan kezaliman dan kemungkaran
( Al-Imam Syams ad-Din Muhammad bin Abu Bakar al-Zar’ie)
P20 KERAJAAN ABASIYYAH BIDANG SIRAH
Buku Teks MS 171-177
#Nota al-FAQIH Ting 4
SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
Asal penubuhan
Pengasas Bersempena dengan nama bapa saudara Rasulullah SAW iaitu Abbas bin
Tempoh Memerintah Abdullah
Keluasan Kerajaan ________________________________________________________________________
Bilangan Khalifah Abu Abbas Abdullah bin Muhammad bin Ali Safwan
________________________________________________________________________
Khalifah yang Terkenal Selama 524 tahun iaitu bermula dari tahun 132 hijrah hingga tahun 656
hijrah
Khalifah Terawal ________________________________________________________________________
Meliputi sebahagian besar benua Afrika, Asia dan Eropah
Khalifah Terakhir
________________________________________________________________________
Pusat Pemerintahan
37 orang khalifah
Tempoh Pemerintahan Abu
Abbas Abdullah bin ________________________________________________________________________
Muhammad bin Ali Safah
1. Abu Abbas Abdullah bin Muhammad bin Ali Safah
Sumbangan Abu Abbas 2. Abu Jaafar Abdullah Muhammad bin Ali Mansur
Abdullah bin Muhammad 3. Harun ar-Rashid bin Muhammad al-Mahdi bin Mansur al-Abasi
bin Ali Safah 4. A-Ma’mun bin Harun ar-Rashid bin Muhammad al-Mahdi
Tempoh pemerintahan Abu ________________________________________________________________________
Jaafar Abdullah
Muhammad bin Ali Mansur Abu Abbas Abdullah bin Muhammad bin Ali Safah
________________________________________________________________________
Abu Ismail Muhammad al-Musta’sim bin Harun ar-Rashid
________________________________________________________________________
Baghdad, Iraq
________________________________________________________________________
4 tahun 9 bulan
________________________________________________________________________
1. Mengasaskan kerajaan Abassiyyah
2. Mengembalikan keamanan dengan mematahkan serangan luar
daripada Parsi dan Byzantin
3. Menstabilkan keamanan dalam negara dengan mematahkan
pemberontakan golongan Syiah dan Khawarij
________________________________________________________________________
22 tahun (136H-158H)
SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
Sumbangan Abu Jaafar
Abdullah Muhammad bin 1. Memindahkan pusat pentadbiran dari di Damsyik ke Baghdad
Ali Mansur 2. Menaiktaraf sistem cukai
3. Meminta sistem pengairan dan saliran
Tempoh pemerintahan 4. Membina Masjid as-Syarqiyyah sebagai pusat aktiviti dakwah
Harun ar-Rashid bin 5. Membina hospital di Baghdad
Muhammad al-Mahdi bin 6. Memperkukuh kekuasaan terhadap wilayah Byzantin
Mansur al-Abasi ________________________________________________________________________
23 tahun (170H-192H)
Sumbangan Harun ar-
Rashid bin Muhammad al- ________________________________________________________________________
Mahdi bin Mansur al-Abasi 1. Memperkemas sistem percukaian Islam berpandukan kitab kharaj
2. Mewujudkan jawatan ketua hakim negara (Qadhi al-Qudhah)
Tempoh pemerintahan Abu 3. Membina Baitul Hikmah (perpustakaan agung)
Jaafar Abdullah Ma’mun 4. Menjadikan Baghdad sebagai pusat tumpuan perdagangan,
bin Harun ar-Rashid keilmuan dan kebudayaan
5. Membina kemudahan awam seperti farmasi dan pusat pengajian
Sumbangan Abu Jaafar 6. Menubuhkan Majlis al-Munazarah sebagai pusat penyelidikan ilmu
Abdullah Ma’mun bin Harun agama
ar-Rashid
________________________________________________________________________
Faktor Kegemilangan Dari 20 tahun (198H-218H)
Segi Agama
________________________________________________________________________
Faktor Kegemilangan Dari
Segi Politik 1. Mempergiat usaha penpenterjemahan karya daripada bahasa
asing seperti Yunani dan Rom ke dalam bahasa arab
2. Menjadikan Baitul Hikmah sebagai pusat penterjemahan negara
3. Membina balai cerap sebagai pusat penyelidikan ilmu
4. Menyediakan biasiswa kepada pelajar-pelajar cemerlang
________________________________________________________________________
1. Galakan khalifah yang memberikan peruntukan khas melalui
baitulmal untuk para ulama’ menjalankan aktiviti dakwah
2. Semangat jihad yang tinggi dalam menguasai pelbagai bidang
ilmu sperti ilmu bahasa, sains, kejururawatan dan perubatan
berjaya memertabatkan tamadun Islam
3. Peranan institusi pendidikan seperti masjid dan istana khalifah
sebagai pusat pengajian ilmu Islam dan penyebaran dakwah
________________________________________________________________________
1. Kebijaksanaan khalifah Abu Jaafar al-Mansur menjadikan
Baghdad sebagai pusat pentadbiran negara
2. Pemborantakan dan perbalahan daripada golongan syiah di
Baghdad dan golongan utara dan selatan Syria berjaya
dihapuskan
3. Kestabilan politik kerajaan Abassiyyah mendorong khalifah
memajukan negara
SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
Faktor Kegemilangan Dari
Segi Ekonomi 1. Kedudukan Baghdad di tengah-tengah laluan perdagangan dari
timur dan barat menjadikannya sebagai pusat tumpuan aktiviti
Faktor Kegemilangan Dari perdagangan
Segi Sosial
2. Sektor pertanian, perindustrian dan perdagangan berjaya
Faktor Kegemilangan Dari mendominasi pasaran antarabangsa kerana berupaya memenuhi
Segi Ketenteraan permintaan pasaran semasa
Faktor Kegemilangan Dari 3. Inisiatif khalifah membina empangan, pusat-pusat perniagaan
Segi Pendidikan dan rumah api sebagai prasarana pertanian dan perdagangan
4. Sumber dan pengurusan baitulmal yang sistematik menyebabkan
kerajaan dapat menyediakan prasarana dan peluang pekerjaan
untuk rakyat
________________________________________________________________________
1. Layanan yang adil daripada khalifah dengan menghapuskan
penindasan dan perhambaan
2. Kebebasan mengamalkan agama mewujudkan suasana harmoni
dalam kalangan masyarakat
3. Orang bukan Islam khususnya orang Parsi diberikan peluang
memegang jawatan utama dalam pentadbiran negara seperti
jawatan perdana menteri
________________________________________________________________________
1. Strategi peperangan yang mentap seperti strategi al-Kradis telah
berjaya mengalahkan serangan musuh
2. Inovasi peralatan peperangan yang moden dan canggih ketika
itu seperti manjanik, dababah dan barod
3. Keprihatihan pemimpinan menjaga kebajikan tentera diutamakan
melalui pemberian gaji dan bonus
4. Dasar keterbukaan keanggotaan tentera kepada orang bukan
arab seperti Parsi dan Turki berjaya mengukuhkan kekuatan
pasukan
________________________________________________________________________
1. Aktiviti penterjemahan bahasa asing ke dalam asing arab
menggalakkan penguasaan dan kemahiran pelbagai disiplin ilmu
2. Perkembangan pelbagai bidang ilmu berjaya melahirkan ramai
sarjan dan ilmuan Islam seperti Ibn Sina, Jabir al-Hayyan dan al-
Idrisi
3. Kemudahan institusi pendidikan seperti masjid, istana khalifah
perpustakaan dan pusat pengajian yang berperanan sebagai
pusat perkembangan ilmu
4. Galakan khallifah seperti al-Ma’mun dengan memberi biasiswa
kepada pelajar-pelajar cemerlang
SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
Faktor Kemerosotan Dari 1. Campur tangan pegawai berbangsa Parsi dan Turki dalam
Segi Politik
pemerintahan
Faktor Kemerosotan Dari 2. Perebutan kuasa antara khalifah seperti al-Muntasir dan al-Mu’taz
Segi Sosial
menyebabkan institusi khalifah menjadi semakin lemah
Faktor Kemerosotan Dari 3. Perpecahan beberapa wilayah sehingga memberi peluang
Segi Ekonomi
kepada pembentukan kerajaan kecil seperti kerajaan Saljuk dan
Faktor Kemerosotan Dari Buwaih
Segi Ketenteraan ________________________________________________________________________
1. Kebajikan rakyat terabai akibat kelemahan pentadbiran khalifah
Iktibar daripada 2. Pemberontakan dalam kalangan kaum Syiah dan Khawarij
Pemerintahan Kerajaan sehingga mengganggu ketenteraman awam
Abbasiyyah
________________________________________________________________________
1. Rusuhan dan pemberontakan sering berlaku menyebabkan
pedagang luar tidak datang ke Baghdad. Hal ini menyebabkan
dana baitulmal merosot
2. Sektor pertanian merosot kerana sistem pengairan tidak dapat
dibaiki ekoran masalah kewangan
________________________________________________________________________
1. Pertahanan ketenteraan yang lemah memudahkan serangan
daripada pihak musuh seperti orang Geogia dan Armenia
2. Serangan daripada tentera Mongol (Halagu Khan) telah
meruntuhkan kekuatan kerajaan Abbasiyyah
________________________________________________________________________
1. Kita hendaklah memilih pemimpin yang berupaya untuk menerajui
kepimpinan seupaya urusan pentadbiran berjalan lancar
2. Kita hendaklah mencontohi dan mempraktikkann ciri-ciri
kepimpinan Islam dalam pentadbiran agar menjadi contoh ikutan
terbaik
3. Kita hendaklah memanfaatkan sumber yang ada dengan bijak
agar mampu bersaing di peringkat global
4. Kita hendaklah memiliki perasaan cinta akan negara dengan
meningkatkan amalan prestasi dalam diri
5. Kita hendaklah mengeratkan perpaduan antara kaum agar
keharmonian terpelihara
6. Kita hendaklah memperbanyak penerokaan ilmu agar
kegemilangan tamadun Islam terus terjamin
SPEKTRUM ILMU
BAITUL HIKMAH ialah perpustakaan terulung yang menempatkan terjemahan pelbagai karya asing seperti Bahasa
Yunani, Parsi, Cina dan India ke dalam Bahasa Arab
P21 KEUNGGULAN TOKOH EMPAT MAZHAB BIDANG SIRAH
Buku Teks MS 179 -185
#Nota al-FAQIH Ting 4
SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
Nama Penuh Imam Abu Nu’man bin Thabit al-Kufi
Hanifah
Tarikh Lahir _________________________________________________________________________
Tarikh Wafat 80 Hijrah di Mekah
Kuniyah ________________________________________________________________________
Keperibadian
150 Hijrah
Antara Guru yang Tersohor
________________________________________________________________________
Nama penuh Imam Malik Abu Hanifah
Tarikh Lahir
Tarikh Wafat ________________________________________________________________________
Kuniyah
Keperibadian 1. Sangat memuliakan ilmu pengetahuan
2. Kuat beribadah seperti sentiasa melakukan qiamullail, berpuasa
sunat dan selalu khatam al-Quran
3. Seorang yang pemurah dan penyayang
4. Tidak terpengaruh dengan tawaran pengikut dan kedudukan
________________________________________________________________________
1. Hamad bin Abi Sulaiman
2. Ata’ bin Yasir
3. Amru bin Dinar
________________________________________________________________________
Malik bin Anas al-Madani
________________________________________________________________________
93 Hijrah di Madinah
________________________________________________________________________
179 Hijrah
________________________________________________________________________
Abu Abdullah
________________________________________________________________________
1. Mencintai Rasulullah SAW sehingga tidak sanggup menunggang
kuda dalam kota Madinah kerana menghormati jasad Rasulullah
SAW yang dimakamkan di sana
2. Menghormati dan mencintai ilmu dengan berpegang teguh pada
prinsip “murid mencari guru”
3. Memuliakan majlis pengajian hadis Rasulullah SAW dengan
memakai pakaian yang bersih dan wangi-wangian
4. Sanggup berkorban harta demi menuntut ilmu
SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
Antara Guru yang Terkenal
Nama Penuh Imam Syafie 1. Nafi’ al-Madani
Tarikh Lahir 2. Muhammad bin Syahib az-Zahri
Tarikh wafat 3. Yahya bin Sa’ud al-Ansari
Kuniyah ________________________________________________________________________
Keperibadian Muhammad bin Idris as-Syafie
Antara Guru yang Tersohor ________________________________________________________________________
Nama Penuh Imam Ahmad 150 Hijrah di Ghazzah
bin Hanbal
Tarikh Lahir _________________________________________________________________________
204 hijrah
_________________________________________________________________________
Abu Abdullah
_________________________________________________________________________
1. Sanggup tinggal bersama-sama dengan kaum Arab Badwi demi
menguasai bahasa, kesusasteraan dan kebudayaan arab
2. Sanggup bermusafir jauh demi kecintaannya terhadap ilmu
3. Berani menegakkan kebenaran ketika difitnah oleh kaum Syiah
dan ketika berdepan dengan khalifah Harun ar-Rasyid
4. Sangat pemurah kepada fakir miskin walaupun hidupnya
senderhana
5. Tinggi sifat warak dan kuat beribadah
_________________________________________________________________________
1. Imam Malik bin Anas
2. Sufian bin ‘Uyainah
3. Muslim Khalid al-Zanji
_________________________________________________________________________
Ahmad bin Muhammad bin Hanbal
164 Hijrah di Baghdad
Tarikh wafat 241 Hijrah
Kuniyah Abu Abdullah
Keperibadian 1. Sentiasa menuntut ilmu walaupun telah mendapat gelaran imam
yang masyhur
2. Memiliki sifat pemaaf yang sangat tinggi
3. Banyak membaca dan menghafaz al-Quran sejak berusia 9 tahun
SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
Antara Guru yang Tersohor 4. Kuat beribadah naufal
Sumbangan Tokoh Imam 5. Sanggup dipenjarakan kerana mempertahankan akidah
Abu Hanifah
1. Imam al- Syafie
Sumbangan Imam Malik 2. Abu Yusof al-Qadi
3. Hammad bin Khalid
Sumbangan Imam Syafie
1. Hasil karya
• Faraid
• Fiqh Akbar
• Alimu wal Munta’alim
2. Mengasaskan mazhab berdasarkan
• Fatwa para sahabat (akwal sahabat)
• Qias
• Istihsan
• Ijmak
• Uruf
3. Murid yang terkenal
• Abu Yusuf
• Muhammad bin Hassan al-Syaibani
• Zufar bin Huzal
4. Mazhab Hanafi tersebar: di seluruh Asia Tengah dan Eropah
1. Hasil karya
• Kitab Muwatta’
2. Mengasaskan mazhab berdasarkan
• Amalan penduduk Madinah
• Qias
• Masalih al-Mursalah
3. Murid yang terkenal
• Imam Syafie
• Abdullah bin Abdul Hakim
• Abdul Rahman bin Qasim
4. Mazhab Maliki tersebar: di Mesir, Andalusia dan Afrika
________________________________________________________________________
1. Hasil karya
• Ar-Risalah
• Al-Umm
• Al-Musnad
2. Mengasaskan Mazhab berdasarkan
• Ijmak
• Qias
• Istidal
3. Murid yang terkenal
• Ahmad bin Hanbal
• Abu Ya’kub Yusuf bin Yahya Buwaithi
• Abu Ibrahim Ishak denganYyahya al-Muzni
4. Mazhab Syafie tersebar luar: di Mesir, Iraq, Parsi. Syria, Malaysia,
China, Indonesia, Brunei, Pakistan dan India
SOALAN / FOKUS JAWAPAN / ISI PENTING
Sumbangan Imam Ahmad
1. Hasil karya
Iktibar daripada • Al-Musnad
Keunggulan Tokoh • At-Tarikh
• Al- ‘illah
CATATAN
2. Mengasaskan mazhab berdasarkan
• Fatwa sahabat
• Qias
• Istihsab
3. Murid yang terkenal
• Imam Hassan bin Musa
• Imam Hanbal bin Ishak
• Walid bin Muslim
4. Mazhaf Hanbali tersebar: Di Baghdad, Mesir dan Najd
1. Kita hendaklah mencontohi kegigihan dan kesabaran imam
mazhab dalam menuntut ilmu sebagai bukti kecintaan terhadap
ilmu
2. Kita hendaklah menghormati perbezaan pandangan antara
mazhab supaya masyarakat hidup harmoni
3. Kita hendaklah mengamalkan ilmu yang dipelajari supaya hidup
diberkati Allah SWT
4. Kita hendaklah menyebarkan ilmu dan kepakaran yang dimiliki
agar dapat memberi manfaat kepada manusia sejagat
5. Kita hendaklah berwaspada dalam meneliti sumber-sumber ilmu
agar tidak terpesong daripada syariat Islam