46 ผลการทำกิจกรรม (ดูที่เซลล์เริ่มต้นที่นักเรียนเลือก/จับฉลาก) ตัวอย่างเซลล์เริ่มต้น 2n = 4 แผนภาพการแบ่งเซลล์แบบไมโทซิส เฉลยแบบบันทึกกิจกรรมที่5.3 เรื่อง แบบจำลองการแบ่งเซลล์แบบไมโทซิส อินเตอร์เฟส (interphase) โพรเฟส (prophase) เมทาเฟส (metaphase) แอนาเฟส (anaphase) เทโลเฟส (telophase)
47 คำถามหลังการทำกิจกรรม 1. เส้นใยสปินเดิล ทำหน้าที่อะไร ตอบ ดึงโครโมโซมให้แยกออกจากกันไปยังขั้วเซลล์ 2. เมื่อสิ้นสุดการแบ่งเซลล์ในระยะเทโลเฟส (telophase) ของเซลล์สัตว์จะเกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างไร ตอบ จะมีการแบ่งไซโทพลาซึมต่อ โดยเยื่อหุ้มเซลล์จะคอดเข้าหากันโดยเกิดจากการทำงานของ ไมโครฟิลาเมนท์แบ่งไซโทพลาซึมได้เป็น 2 เซลล์ 3. ถ้าเริ่มต้นการแบ่งเซลล์แบบไมโทซิสจาก 1 เซลล์ที่มีจำนวนโครโมโซม 10 แท่งเมื่อสิ้นสุดการการแบ่ง เซลล์แบบไมโทซิสจะได้เซลล์ใหม่กี่เซลล์ และแต่ละเซลล์มีจำนวนโครโมโซมเท่าใด ตอบ จะได้เซลล์ใหม่ 2 เซลล์ และแต่ละเซลล์จะมีจำนวนโครโมโซมเท่ากับ 10 แท่ง สรุปผลการทำกิจกรรม -คำตอบอยู่ในดุลยพินิจของครูผู้สอนจากการทำกิจกรรม เซลล์เริ่มต้น 1 เซลล์ที่มีจำนวนโครโมโซม 2n=4 โดยการแบ่งเซลล์ แบบไมโทซิส ประกอบด้วย ระยะอินเตอร์เฟส ซึ่งโครโมโซมในระยะนี้เป็นสายโครมาทินอยู่ภายในเยื่อหุ้ม นิวเคลียส และระยะ M – phase มี 4 ระยะย่อย ดังนี้ 1.ระยะโพรเฟส โครโมโซมขดตัวเห็นเป็นแท่งโครโมโซม ที่ประกอบด้วย 2 โครมาทิด 2.ระยะเมทาเฟส โครโมโซมมาเรียงตัวอยู่ตรงกลาง และมีเส้นใยสปินเดิลมาจับกับไคนีโทคอร์ 3.ระยะแอนาเฟส เส้นใยสปินเดิลหดสั้นทำให้ซิสเตอร์โครมาทิดแยกออกจากกันที่ยังขั้วเซลล์ 4.ระยะเทโลเฟส โครโมโซมคลายออกเป็นโครมาทิน เกิดเยื่อหุ้มนิวเคลียส ต่อด้วยการแบ่งไซโทพลาซึม ที่แตกต่างกันระหว่างเซลล์พืชและเซลล์สัตว์ โดยที่เซลล์พืชจะมีการ สร้างแผ่นกั้นเซลล์ขึ้นมาแบ่งไซโทพลาซึม โดยนำเวสิเคิลที่สร้างจากกอลจิบอดีที่มีสารที่เป็นองค์ประกอบ ของผนังเซลล์ซึ่งจะเริ่มสร้างจากบริเวณตรงกลางก่อนแล้วจึงขยายไปสู่ผนังเซลล์เดิมทั้งสองข้าง ต่อมามีการ สร้างสารเซลลูโลสมาสะสมที่แผ่นกั้นเซลล์เกิดเป็นผนังเซลล์ใหม่กั้นเซลล์เดิมออกเป็น 2 เซลล์ส่วน เซลล์สัตว์เยื่อหุ้มเซลล์จะคอดเข้าหากันโดยเกิดจากการทำงานของไมโครฟิลาเมนท์แบ่งไซโทพลาซึมได้เป็น 2 เซลล์
48 ใบงานที่ 5.1 การแบ่งเซลล์แบบไมโทซิส ชื่อ - สกุล........................................................................ เลขที่........... ชั้น............. คำชี้แจง ให้นักเรียนตอบคำถามต่อไปนี้(10 คะแนน) 1. นำคำที่กำหนดให้เติมลงในตารางให้สัมพันธ์กับรูปภาพ interphase prophase metaphase anaphase telophase A. ระยะ............... anaphase............... B. ระยะ............ telophase.................. C. ระยะ................ metaphase........... D. ระยะ............. interphase.................. 2. จากภาพใน ข้อ 1 จงเรียงลำดับตัวอักษรตามระยะการแบ่งเซลล์แบบไมโทซิส ตอบ D E C A B 3. อธิบายการเปลี่ยนแปลงของโครโมโซมในระยะแอนาเฟส (anaphase) ตอบ เกิดการแยกกันของซิสเตอร์โครมาทิดในทิศทางตรงกันข้ามโดยการสั้นลงของเส้นใยสปินเดิล 4. เพราะเหตุใดการแบ่งเซลล์ในระยะเมทาเฟส(metaphase) จึงเป็นระยะที่เหมาะสมต่อการศึกษา โครโมโซม ตอบ เพราะเป็นระยะที่โครโมโซมมีการขดสั้นที่สุด และมาเรียงตัวอยู่กึ่งกลางเซลล์ 5. การจำลองโครโมโซม พบได้ในระยะใดของการแบ่งเซลล์ และมีความสำคัญอย่างไร ตอบ ระยะ S ในอินเตอร์เฟส ทำให้เซลล์ลูกมีจำนวนโครโมโซมเท่ากับเซลล์แม่ 6. ระยะใดในวัฏจักรเซลล์ใช้เวลาสั้นที่สุด ตอบ ระยะM phase E. ระยะ........... prophase...........
49 ผลการทำกิจกรรม (ดูที่เซลล์เริ่มต้นที่นักเรียนเลือก/จับฉลาก) ตัวอย่างเซลล์เริ่มต้น 2n = 6 แผนภาพการแบ่งเซลล์แบบไมโอซิส interphase Prophase I Metaphase I Anaphase I Telophase I Prophase II Metaphase II Anaphase II Telophase II เฉลยแบบบันทึกกิจกรรมที่ 5.4 เรื่องแบบจำลองการแบ่งเซลล์แบบไมโอซิส
50 คำถามหลังการทำกิจกรรม 1. การแลกเปลี่ยนชิ้นส่วนของโครโมโซมเกิดขึ้นในระยะใด และมีผลต่อพันธุกรรมของเซลล์ที่เกิดใหม่ อย่างไร ตอบ ระยะโพรเฟสI ทำมีความหลากหลายทางพันธุกรรม 2. การแบ่งเซลล์ในระยะ anaphase I และ anaphase II แตกต่างกันอย่างไร ตอบ ระยะแอนาเฟส I จะเป็นการแยกกันของฮอมอโลกัสโครโมโซมที่เข้าคู่กัน แต่ระยะแอนาเฟส II เป็นการแยกกันของซิสเตอร์โครมาทิด โดยมีจำนวนโครโมโซม ลดลงเป็นครึ่งหนึ่งของเซลล์แม่ 3. การแบ่งเซลล์ในระยะใดที่จำนวนโครโมโซมจะลดลงครึ่งหนึ่ง คือจาก 2n เป็น n ตอบ ระยะเทโลเฟสI 4. เมื่อสิ้นสุดการแบ่งเซลล์ในระยะ telophase II ของเซลล์พืชจะเกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างไร ตอบ มีการสร้างแผ่นกั้นเซลล์คั่นตรงกลางระหว่างนิวเคลียสซึ่งจะเริ่มสร้างจาก บริเวณตรงกลางก่อน แล้วจึงขยายไปสู่ผนังเซลล์เดิมทั้งสองข้าง แผ่นกั้นเซลล์เกิดเป็นผนังเซลล์ใหม่กั้นเซลล์เดิมออกเป็น 2 เซลล์ส 5. เมื่อสิ้นสุดการการแบ่งเซลล์แบบไมโอซีส เซลล์ลูกมีลักษณะอย่างไร ตอบ ได้เซลล์ลูก 4 เซลล์ โดยแต่ละเซลล์จะมีจำนวนโครโมโซมลดลงครึ่งหนึ่งของเซลล์เริ่มต้น สรุปผลการทำกิจกรรม -คำตอบอยู่ในดุลยพินิจของครูผู้สอนจากการทำกิจกรรมพบว่า เซลล์เริ่มต้น 1เซลล์ที่มีจำนวนนโครโมโซม 2n =6 การแบ่งเซลล์ แบบไมโอซิส มีการแบ่งนิวเคลียส 2 ครั้ง คือ ไมโอซิส I และไมโอซิส II ไมโอซิสI ประกอบด้วย 1)ระยะโพรเฟสI มีการเข้าคู่กันของฮอมอโลกัสโครโมโซม เกิดการแลกเปลียนสาร พันธุกรรม 2)ระยะเมทาI โครโมโซมมาเรียนงตัวอยู่กึ่งกลางเซลล์ 3)ระยะแอนาเฟสI เกิดการแยกกันของฮ อมอโลกัสโครโมโซมไปยังขั้วเซลล์ 4)ระยะเทโลเฟสI จำนวนโครโมโซมลดลงครึ่งหนึ่งมีเยื่อหุ้มนิวเคลียสมา ล้อมรอบโครโมโซมได้ 2 นิเคลียส เมื่อสิ้นสุกระยะไมโอซิสI จะแบ่งไซโทพลาซึมและเข้าสู่ระยะไมโอซิสII ประกอบด้วย 1)ระยะโพรเฟสII 2)ระยะเมทาII 3)ระยะแอนาเฟสII 4)ระยะเทโลเฟสII ซึ่งมีรูปแบบ เหมือนกับการแบ่งแบบไมโทซิส ผลที่ได้จากการแบ่งเซลล์แบบไมโอซิส จะได้เซลล์ลูกจำนวน 4 เซลล์ที่มี จำนวนโครโมโซมลดลงครึ่งหนึ่งของเซลล์เริ่มต้นและมีข้อมูลพันธุกรรมที่ต่างกัน
51 ใบงานที่ 5.2 การแบ่งเซลล์แบบไมโอซิส คำชี้แจง จงเติมคำตอบ 1. นำคำที่กำหนดให้เติมลงในตารางให้สัมพันธ์กับระยะการแบ่งเซลล์ prophase I metaphase I anaphase I telophase I prophase II metaphase II anaphase II telophase II A. ...... anaphase II........ B. ..... telophase II...... C. ..... metaphase I..... D. ………prophase I…… E. ...... telophase I........ F. …… prophase II … G. …… metaphase II …… H. …… anaphase I … 2. จากภาพในข้อ 1 จงเรียงลำดับการแบ่งเซลล์ ตอบ D C H E F G A B 3. เซลล์เริ่มต้นมีจำนวนโครโมโซมเป็นอย่างไร ตอบ 2n = 6
52 ใบงานที่ 5.3 การแบ่งเซลล์แบบไมโทซิสและไมโอซิส คำชี้แจง จงตอบคำถามต่อไปนี้ (5 คะแนน) 1. ถ้าเซลล์เริ่มต้นของสิ่งมีชีวิตชนิดหนึ่งมีจำนวนโครโมโซม 2n= 16 หลังการแบ่งเซลล์แบบไมโทซิส และไมโอซิส เซลล์ลูกจะมีจำนวนโครโมโซมเท่าใดตามลำดับ ตอบ เซลล์ลูกมีจำนวนโครโมโซมเท่ากับ 16 และ 8 2. ระยะแอนาเฟส I แตกต่างจากระยะแอนาเฟสของการแบ่งเซลล์แบบไมโทซิสหรือไม่อย่างไร ตอบ การแบ่งเซลล์ระยะแอนาเฟส I เป็นการแยกของฮอมอโลกัสโครโมโซม แต่ระยะแอนาเฟสของ การแบ่งเซลล์แบบไมโทซิสเป็นแยกซิสเตอร์โครมาทิด 3.จากข้อความในตารางเป็นการแบ่งเซลล์แบบไมโทซิสหรือไมโอซิส ให้ทำเครื่องหมาย ลงใน ช่องว่าง ลักษณะการแบ่งเซลล์ ไมโทซิส ไมโอซิส 1) เกี่ยวการสร้างเซลล์สืบพันธุ์ 2) เกี่ยวการเซลล์ร่างกายและการเจริญเติบโต 3) ทำให้เกิดความแปรผันทางพันธุกรรม 4) มีการแบ่งเนิวเคลียส 1 ครั้ง 5) เซลล์ลูกที่ได้มีลักษณะทางพันธุกรรมเหมือนกับเซลล์เริ่มต้น 6) เซลล์ลูกที่ได้แบบแฮพลอยด์ 4 เซลล์ 7) การเข้าคู่กันของฮอมอโลกัสโครโมโซม เกิดครอสซิงโอเวอร์ 8) เกิดขึ้นกับการแบ่งเซลล์แบบไม่อาศัยเพศ