สมุนไพรรักษาโรค

Student

ค ำน ำ กำรใช้ประโยชน์จำกสมุนไพรไทยเป็นหนึ่งในภูมิปัญญำของคนไทยที่ได้รับกำรถ่ำยทอดและสืบทอดมำ จนถึง ปัจจุบันเพรำะเป็นพืชที่มีสรรพคุณในกำรรักษำโรค หรืออำกำรเจ็บป่วยต่ำง ๆของมนุษย์ในสมัยก่อนยำ จะท ำ จำกพืช สัตว์ และแร่ธำตุต่ำง ๆ ตำมสภำพธรรมชำติแต่ต่อมำได้มีวิวัฒนำกำรปรับปรุง หรือแปรสภำพโดยใช้ เทคโนโลยีใหม่ ๆ กำรใช้ยำสมุนไพรจะสำมำรถรักษำโรคและอำกำรเจ็บป่วยได้หลำย อย่ำง กำรพึ่งพำแพทย์ แผนไทยนั้น ยังมีควำมส ำคัญต่อคนไทยเป็นจ ำนวนมำก กำรรักษำตนเองจะมีข้อดีที่เป็น กำรรักษำอำกำร บำดเจ็บเบื้องต้นก่อนที่อำกำรจะก ำเริบมำกขึ้น ทั้งนี้กำรใช้สมุนไพรควรใช้ในปริมำณที่ เหมำะสมและถูกวิธี

สำรบัญ หน้ำ ควำมหมำยของสมุนไพร 1 ประเภทของสมุนไพร 2 พืชสมุนไพร 2 สัตว์สมุนไพร 34 ประโยชน์ของสมุนไพร 72 ควำมส ำคัญของสมุนไพรด้ำนกำรสำธำรณสุข 73 รูปแบบของสมุนไพร 74 หลักกำรในกำรใช้สมุนไพร 75 กำรเก็บรักษำสมุนไพร 76 ค ำแนะน ำกำรใช้สมุนไพร 77 บทสรุป 77 ค ำแนะน ำจำกผู้เชี่ยวชำญ 78

สมุนไพรไทยรักษำโรค สมุนไพรไทย พืชพื้นบ้ำนใกล้ตัว ภูมิปัญญำกำรรักษำโรคจำกธรรมชำติ สรรพคุณและโทษ พืชเพื่อ กำรรักษำโรคต่ำงๆมีประโยชน์อย่ำงไร ลักษณะทั่วไป คุณค่ำทำงโภชนำกำร เป็นต้น ถั่วลิสง อุดมไปด้วยโปรตีน ไขมันดี กำกใยอำหำร สรรพคุณบ ำรุงหัวใจ ป้องกันโรคเบำหวำน ช่วยลด น้ ำหนัก ต้นถั่วลิสงเป็นอย่ำงไร คุณค่ำทำงโภชนำกำรและโทษมีอะไรบ้ำง ควำมหมำยของสมุนไพร สมุนไพร หมำยถึง สิ่งที่น ำมำใช้ประโยชน์เป็นยำเพื่อกำรรักษำโรคและบ ำรุงร่ำงกำย ซึ่งได้จำก พืช สัตว์ หรือ แร่ธำตุ โดยมีกำรผสม ปรุง หรือ แปรสภำพ ในรูปแบบต่ำง ๆ ทั่วไปหำกกล่ำวถึง สมุนไพร คนทั่วไปมักนึกถึง พืชที่สำมำรถน ำมำท ำเป็นยำเท่ำนั้น แต่จริง ๆ แล้ว สมุนไพร หมำยรวมถึง สัตว์ หรือ แร่ธำตุจำกธรรมชำติด้วย อ้ำงอิงตำมพจนำนุกรมฉบับรำชบัณฑิตยสถำน พ.ศ. 2525 ประเภทของสมุนไพร กำรน ำเอำทรัพยำกรทำงธรรมชำติมำใช้ประโยชน์ด้ำนกำรรักษำโรคนั้นมีหลำกหลำย ซึ่งกำรแบ่ง ประเภทของสมุนไพรไทย สำมำรถแบ่งได้หลำยแบบ เริ่มตั้งแต่ แบ่งตำมสรรพคุณในกำรรักษำโรค แบ่ง ตำงลักษณะของพืช หรือ แบ่งตำมที่มำ ซึ่งเรำสำมำรถแบ่ง ได้ 3 ลักษณะ คือ พืช สัตว์ และ แร่ธำตุ ที่ น ำมำใช้รักษำโรคได้

ถั่วลิสง มีถิ่นก ำเนิดในเขตร้อนของทวีปอเมริกำใต้ ส ำหรับกำรปลูกถั่วลิสงในประเทศไทย มีกำรปลูกทั่วทุก ภำคของประเทศไทย แต่มีมำกในภำคเหนือและภำค ตะวันออกเฉียงเหนือ โดยผลผลิตถั่วลิสงในปัจจุบันไม่ เพียงพอต่อกำรบริโภคภำยในประเทศ จึงได้มีกำรน ำเข้ำ มำจำกต่ำงประเทศ โดยแหล่งส่งออกถั่วลิสงที่ส ำคัญ เช่น ประเทศจีน แอฟริกำ อินเดีย อเมริกำ งำนวิจัยเกี่ยวกับถั่วลิสง โดยทีมวิจัยของ ศำตรำจำรย์วอร์เตอร์ แห่ง มหำวิทยำลัยฮำร์เวิร์ด ประเทศสหรัฐอเมริกำ เปรียบเทียบระหว่ำงผู้ที่ รับประทำนถั่วลิสงทุกวันกับผู้ที่ไม่ได้รับประทำน พบว่ำผู้ที่รับประทำนถั่วลิสง ทุกวันจะมีอำยุที่ยืนยำวมำกกว่ำผู้ที่ไม่รับประทำนอย่ำงมีนัยส ำคัญ และ คนที่ กินถั่วลิสงมีควำมเสี่ยงต่อกำรป่วยเป็นโรคควำมดันโลหิตสูง โรคเบำหวำนและ โรคหัวใจ น้อยกว่ำผู้ที่ไม่รับประทำนถั่วลิสงมำกถึงสองเท่ำ ลักษณะของต้นถั่ว ลิสง ต้นถั่วลิสง เป็นพืชล้มลุก สำมำรถ ขยำยพันธ์โดยกำรเพำะเมล็ดพันธ์ ลักษณะ ของต้นถั่วลิสง มีดังนี้ ล ำต้นถั่วลิสง ล ำต้นมีควำมสูงประมำณ 1 เมตร ล ำต้นมีขน ล ำต้นตั้งตรง แตก กิ่งก้ำนสำขำมำก ล ำต้นเลื้อย และ เจริญเติบโตตำมแนวนอนทอดไปตำมพื้นผิว ดิน ลักษณะเป็นพุ่มเตี้ย

ใบถั่วลิสง ลักษณะใบเป็นใบประกอบแบบขน นก สลับกันอยู่บนข้อล ำต้น ใบเป็นรูปไข่ ขอบใบเรียบ ก้ำนใบยำว ปลำยแหลม ฝักถั่วลิสง ฝักของถั่วลิสงจะอยู่ใต้ดิน แพร่กระจำยเป็นกระจุก เปลือกของฝักมีลักษณะแข็งเปรำะ มีลำยเส้นชัด ฝักมีสีน้ ำตำลอ่อนๆ ภำยในฝักมีเมล็ดอยู่ประมำณ 1-6 เมล็ด เมล็ดถั่วลิสง อยู่ภำยในฝักถั่วลิสง เมล็ดถั่ว ลิสงจะมีเยื่อหุ้มสีขำว คุณค่ำทำงโภชนำกำรของถั่วลิสง ส ำหรับกำรบริโภคถั่วลิสงเป็นอำหำรนั้น นิยมรับประทำนเมล็ดถั่วลิสง ซึ่งนักโภชนำกำรได้ศึกษำคุณค่ำทำง โภชนำกำรของถั่วลิสง ขนำด 100 กรัม พบว่ำให้พลังงำนมำกถึง 570 กิโลแคลอรี มีสำรอำหำรส ำคัญ ประกอบด้วย คำร์โบไฮเดรต 21 กรัม น้ ำ 4.26 กรัม น้ ำตำล 0 กรัม กำกใยอำหำร 9 กรัม ไขมัน 48 กรัม ไขมัน อิ่มตัว 7 กรัม ไขมันไม่อิ่มตัวเชิงเดี่ยว 24 กรัม ไขมันไม่อิ่มตัวเชิงซ้อน 16 กรัม โปรตีน 25 กรัม วิตำมินบี1 0.6 มิลลิกรัม วิตำมินบี3 12.9 มิลลิกรัม วิตำมินบี6 1.8 มิลลิกรัม วิตำมินบี9 246 ไมโครกรัม ธำตุแคลเซียม 62 มิลลิกรัม ธำตุเหล็ก 2 มิลลิกรัม ธำตุแมกนีเซียม 184 มิลลิกรัม ธำตุฟอสฟอรัส 336 มิลลิกรัม ธำตุโพแทสเซียม 332 มิลลิกรัมและธำตุสังกะสี 3.3 มิลลิกรัม เมล็ดถั่วลิสงมีน้ ำมันเป็นองศ์ประกอบ ประมำณ 50 เปอร์เซนต์ ซึ่งน้ ำมันถั่วลิสงมีประโยชน์มำก เนื่องจำกมี โอเลอีน และกรดอะมิโนมีประโยชน์ในกำรสร้ำงเม็ดเลือดขำว ช่วยสร้ำงภูมคุ้มกันให้กับร่ำงกำยได้เป็นอย่ำงดีน้ ำมัน ถั่วลิสงค์ เมล็ดถั่วลิสงสะสมของธำตุอำหำรที่มีประโยชน์มำกมำยน้ ำมันถั่วลิสงยังเป็นไบโอดีเซลได้ สำมำรถเติม เครื่องยนต์ดีเซลได้ ทนแทนกำรใช้น้ ำมันได้ ดอกถั่วลิสง ลักษณะดดอกออกเป็นช่อ ดอก จะเกิดตำมมุมใบของล ำต้นหรือกิ่ง ดอกมีสี เหลืองส้ม กลีบรองดอกสีเขียว ก้ำนดอกสั้น มำก

สรรพคุณของถั่วลิสง ส ำหรับกำรใช้ประโยชน์จำกถั่วลิสง ด้ำนกำรบ ำรุงร่ำงกำยและกำรรักษำโรคนั้น สำมำรถใช้ประโยชน์จำก เมล็ด น้ ำมันถั่วลิสง ใบ สรรพคุณของถั่วลิสง มีดังนี้ น้ ำมันถั่วลิสง สรรพคุณท ำให้ร่ำงกำยอบอุ่น ช่วยระบำยท้อง ช่วยหล่อลื่นล ำไส้ แก้อำกำรปวดตำมข้อและ อำกำรตำมกล้ำมเนื้อ ฤทธิ์ช่วยยับยั้งกำรเจริญเติบโตของเชื้อโรคบำงชนิด ใบถั่วลิสง สรรพคุณช่วยลดควำมดันโลหิต รักษำแผลฟกช้ ำ แผลหกล้มกระแทก และแผลมีหนองเรื้อรัง เมล็ดถั่วลิสง สรรพคุณช่วยบ ำรุงร่ำงกำย ช่วยบ ำรุงสมองและประสำทตำ ช่วยเสริมสร้ำงควำมจ ำ ช่วยให้ ร่ำงกำยอบอุ่น ป้องกันโรคหัวใจ ช่วยบ ำรุงไขมันในร่ำงกำย ลดควำมเสี่ยงของโรคเบำหวำน ช่วยบ ำรุงปอด รักษำอำกำรไอแห้งเรื้อรัง ช่วยรักษำอำกำรไอกรน ช่วยบ ำรุงกระเพำะอำหำร ช่วยสมำนแผลในกระเพำะ อำหำร ช่วยรักษำโรคบิด ช่วยรักษำพยำธิไส้เดือนที่อุดตันในล ำไส้ช่วยบ ำรุงม้ำม ช่วยห้ำมเลือด ช่วยแก้ อำกำรปลำยเท้ำเป็นเหน็บชำ ช่วยบ ำรุงไขข้อ บ ำรุงเส้นเอ็น ช่วยบ ำรุงน้ ำนมส ำหรับสตรีหลังคลอดบุตร ช่วยรักษำสมดุลของฮอร์โมนเพศ โทษของถั่วลิสง ส ำหรับกำรใช้ประโยชน์จำกถั่วลิสง ต้องใช้ประโยชน์อย่ำงถูกต้องและในปริมำณที่เหมำะสม โดยโทษของ ถั่วลิสง มีดังนี้ ถั่วลิสงมีสำรพิวรีน ( Purine ) ปำนกลำง ผู้ป่วยโรคเกำต์ควรรับประทำนในปริมำณที่จ ำกัด เพรำะ อำจ เป็นตัวกระตุ้นให้ข้ออักเสบมำกขึ้น ถั่วลิสงอำจมีสำรพิษที่เกิดจำกเชื้อรำ คือ สำรอะฟลำทอกซิน ( Aflatoxin ) ซึ่งเป็นสำรพิษที่เป็นสำเหตุ ท ำให้เกิดโรคมะเร็งที่ตับ หัวใจ และสมองบวม อำจท ำให้เกิดอำกำรชัก หำยใจล ำบำก และตับถูกท ำลำย ได้ บอระเพ็ด รสขม ใช้ท ำยำรักษำโรคได้มำกมำย นิยมใช้เถำมำปรุงยำ สรรพคุณของบอระเพ็ด บ ำรุง ผิวพรรณ ช่วยเจริญอำหำร บ ำรุงเลือด สำมำรถประใช้ประโยชน์ได้ทุกส่วน

ลักษณะของต้นบอระเพ็ด ต้นบอระเพ็ด เป็นพืชท้องถิ่น สำมำรถพบได้ทุกภำคของ ประเทศไทย และ สำมำรถพบมำกตำมป่ำดงดิบและป่ำเบญจ พรรณ บอระเพ็ดจะเป็นเภำเกำะตำมพุ่มไม้ใหญ่ เถำบอระเพ็ด จะเลื้อยตำมต้นไม้ต่ำง ๆ สำมำรถขยำยพันธ์โดยกำรเพำะเมล็ด พันธุ์ และ กำรปักช ำ ลักษณะของต้นบอระเพ็ด มีดังนี้ บอระเพ็ด รสขม ใช้ท ำยำรักษำโรคได้มำกมำย นิยมใช้เถำมำ ปรุงยำ สรรพคุณของบอระเพ็ด บ ำรุงผิวพรรณ ช่วยเจริญ อำหำร บ ำรุงเลือด สำมำรถประใช้ประโยชน์ได้ทุกส่วน ล ำต้นบอระเพ็ด เป็นลักษณะเถำไม้เนื้ออ่อน ยำวมำกกว่ำ 10 เมตร ผิวของล ำต้นเป็น ตะปุ่มตะป ่ำ เถำมีสีเขียวเข้ม และหำกเถำมีอำยุมำกจะเปลี่ยนเป็นสีเหลือง เถำบอระเพ็ด น้ ำยำงสีเหลือง เถำบอระเพ็ดรสขมจัด ใบบอระเพ็ด เป็นลักษณะใบเดี่ยว เรียงสลับกันจำมเถำ ลักษณะของใบคล้ำย รูปหัวใจ เหมือนใบพลู ขอบใบเรียบ ปลำยใบมีหยัก ใบบอระเพ็ดมีสีเขียวเข้ม มีขนอ่อนๆ ดอกบอระเพ็ด ลักษณะเป็นช่อ ดอกออก ตำมซอกใบ เกสรมีสีขำว ผลบอระเพ็ด ลักษณะกลมรี มีเปลือกบำง ๆ ห่อหุ้ม ผล บอระเพ็ดมีสีเขียว และ ผลสุกมีสีเหลือง

• ใบบอระเพ็ด เป็นลักษณะใบเดี่ยว เรียง สลับกันจำมเถำ ลักษณะของใบคล้ำยรูปหัวใจ เหมือนใบพลู ขอบใบเรียบ ปลำยใบมีหยัก ใบ บอระเพ็ดมีสีเขียวเข้ม มีขนอ่อนๆ สรรพคุณของบอระเพ็ด บอระเพ็ดมีรสขม นิยมน ำมำท ำยำรักษำโรค ส ำหรับ กำรใช้ประโยชน์จำกบอระเพ็ดด้ำนกำรบ ำรุงร่ำงกำย และกำรรักษำโรค สำมำรถใช้ประโยชน์จำก ใบ เถำ ผล ดอก และ รำก ซึ่งสรรพคุณของบอระเพ็ด มีดังนี้ • ล ำต้นบอระเพ็ด เป็นลักษณะเถำไม้เนื้ออ่อน ยำวมำกกว่ำ 10 เมตร ผิวของล ำต้นเป็นตะปุ่มตะป ่ำ เถำมีสีเขียวเข้ม และหำกเถำมีอำยุมำกจะเปลี่ยนเป็นสี เหลือง เถำบอระเพ็ดน้ ำยำงสีเหลือง เถำบอระเพ็ดรส ขมจัด ถั่งเช่ำ ถั่งเช่ำ ภำษำอังกฤษ เรียก chong cao ชื่อวิทยำศำสตร์ของถั่งเข่ำ คือ Ophiocordyceps sinensis มี ควำมหมำยว่ำ “ หญ้ำหนอน ” หรือ “ ฤดูหนำวเป็นหนอน ฤดูร้อนเป็นหญ้ำ ” เรียกชื่ออื่น ๆ เช่น ตังถั่งเช่ำ หรือ ตังถั่งแห่ เช่ำ ( dong chong xia cao ) ถั่งเช่ำมีสำรส ำคัญที่มีประโชน์ต่อร่ำงกำย ถึง 5 ชนิด คือ ประกอบด้วย สำรคอร์ ไดเซปิน ( Cardycepin ) กรดคอร์ไดเซปิก ( Cordycepic acid ) สำรสเตรอล ( sterol ) สำรโพลีแซค คำไรด์ ( Polysacharide ) และ สำรไนตริกออกไซด์ ( Nitric Oxide ) 1. สำรคอร์ไดเซปิน ( Cardycepin ) เป็นสำรที่ช่วยเพิ่มประสิทธิภำพในกำรไหลเวียนของระบบโลหิต ต้ำน เชื้อแบคทีเรีย บ ำรุงระบบกำรท ำงำนของไตและปอด ช่วยบรรเทำอำกำรไตอักเสบ รักษำโรคนิ่วในไต 2. กรดคอร์ไดเซปิก ( Cordycepic acid ) ช่วยกระตุ้นกระบวนกำรเมตำบอริซิม ( Metabolism ) ช่วยเพิ่มพลัง ชะลออำกำรเลือดออกในสมอง โรคหัวใจขำดเลือด และโรคหอบหืด 3. สำรสเตรอล ( sterol ) ป้องกันไตอักเสบเรื้อรัง ป้องกันโรคหอบหืด และเพิ่มประสิทธิภำพกำรท ำงำนของ หัวใจ

ประโยชน์ของถั่งเช่ำ เหมำะกับผู้ที่อำกำรภูมิแพ้ หอบหืด โรคปอด มะเร็งปอด วัณโรค หลอดลมตีบ โรคหัวใจ โรคตับ โรค สมอง ถั่งเช่ำช่วยเพิ่มประสิทธิภำพและกำรท ำงำนของปอด ลดอำกำรอักเสบในเยื่อบุโพรงจมูก ผนัง หลอดลม เพิ่มออกซิเจนไปเลี้ยงสมอง ช่วยลดอำกำรโรคอัลไซเมอร์ ช่วยลดอำกำรโรคพำร์กินสัน ชะลอ ควำมแก่ • ช่วยต้ำนกำรเกิดมะเร็ง สำรคอร์ไดเซปิน (Cordycepin) ในถั่งเช่ำ มีกำรน ำมำ ทดสอบกับเซลล์มะเร็ง ยืนยันว่ำ สำมำรถยับยั้งกำรเจริญของเซลล์มะเร็งได้ดี • บ ำรุงระบบโลหิต ถั่งเช่ำช่วยลดไขมันในเส้นเลือด ลดไขมันตัวร้ำยในเลือด ( LDL ) และ ไตรกลีเซอไรด์ ( TG ) ซึ่งช่วยให้เลือดไหลเวียนดี ลดควำมเสี่ยงกำรเกิดโรคหัวใจและหลอด เลือดได้ โรคเส้นเลือดในสมองแตก โรคอัมพฤกษ์ โรคควำมดันโลหิตสูง สรรพคุณเห็ดถังเช่ำ โทษของถั่งเช่ำ ส ำหรับกำรใช้ประโยชน์จำกถั่งเช่ำในกำรบ ำรุงร่ำงกำยและกำรรักษำโรค มีข้อควรระวังต่ำง ๆ ดังนี้ • ถ่งัเชำ่มีฤทธิ์ตำ้นกำรแข็งตวัของเกล็ดเลือด สำ หรบัผปู้่วยท่ีทำนยำละลำยล่ิมเลือดอยู่ไม่ควรรับประทำน ถั่งเช่ำ • ส ำหรับผู้ป่ วยที่มีภำวะขำดน ้ำตำล ไม่ควรซื้อถั่งเช่ำมำรับประทำนเอง เพรำะจำกท ำให้ร่ำงกำยเกิดภำวะ ขำดน ้ำตำลได้ • ถั่งเช่ำอำจมีสำรตกค้ำงจำกกระบวนกำรผลิต ท ำให้เกิดอันตรำยต่อร่ำงกำยได้ กำรซื้อหำมำรับประทำน ่่่่่

หญ้ำขัดมอน พืชท้องถิ่น สำมำรถพบได้ตำมป่ ำเบญจ พรรณ มีสรรพคุณทำงยำ สรรพคุณหลำกหลำย ช่วย บรรเทำอำกำรปวดประจ ำเดือน ช่วยเจริญอำหำร แก้ อักเสบ ท ำควำมรู้จักกับหญ้ำขัดมอน หญ้ำขัดมอน ภำษำอังกฤษ Paddy’s lucerne ชื่อวิทยำศำสตร์ของขัดมอน คือ Sida rhombifolia L. ส ำหรับชื่อเรียกอื่น ๆ ของหญ้ำ ขัดมอน ได้แก่ ขัดมอน คัดมอน หญ้ำขัด หญ้ำขัดใบมน ยุงปัดแม่ม่ำย เป็นต้น หญ้ำขัดมอนในต ำรับยำสมุนไพรไทยโบรำณ มีสรรพคุณแก้ กำรปวดมดลูก แก้ปวดประจ ำเดือน สำมำรถพบได้ทั่วทุกภำคของประเทศไทยตำมป่ ำเบญจพรรณ นอกจำกจะเป็นยำแล้ว สำมำรถ น ำมำใช้ประโยชน์อื่น ๆได้ เช่น ล ำต้นของหญ้ำขัดมอนใช้ท ำเป็นไม้กวำด ทั้งต้นน ำมำเป็นส่วนผสมของอำหำรสัตว์ เป็นต้น ลักษณะของต้นหญ้ำ ขัดมอน ต้นหญ้ำขัดมอน สำมำรถพบได้ทั่วทุกภำคของประเทศไทย ตำมป่ ำเบญจพรรณ กำร ขยำยพันธ์สำมำรถขยำยพันธ์โดยกำรเพำะเมล็ดพันธ์ ลักษณะของหญ้ำขัดมอน มี ดังนี้ • ล ำต้นหญ้ำขัด ลักษณะล ำต้นสูง ล ำต้นกลมเป็นแฉกยำวรูปดำว สีเขียวออมเทำ ล ำต้นมีขน • ใบหญ้ำขัด ลักษณะเป็นใบเดี่ยว ใบเป็นรูปสำมเหลี่ยมข้ำวหลำมตัด โคนใบกลม ขอบใบเป็นฟันเลื่อย แผ่นใบ ด้ำนบนเรียบ ใบด้ำนล่ำงมีขน ปลำยใบแหลม • ดอกหญ้ำขัด ลักษณะดอกเป็นช่อ ดอกออกตำมง่ำมใบ ดอกมีสีเหลืองอ่อน ดอกคล้ำยรูประฆัง ยอดเกสร หญ้ำขัดเป็นตุ่มสีเหลืองหรือสีชมพูอ่อน • ผลหญ้ำขัด เจริญเติบโตจำกดอก ลักษณะผลเป็นผลแห้ง เป็นรูปครึ่งทรงกลม ด้ำนนอกและด้ำนข้ำงของผล เป็นรอยย่น ส่วนปลำยแข็ง ผลหญ้ำขัดมีเมล็ดสีด ำ ผลหญ้ำขัดมีขนสั้นๆที่ขั้วเมล็ด

สรรพคุณของขัดมอน ส ำหรับกำรใช้ประโยชน์จำกหญ้ำขัดมอญในกำรรักษำโรคและ กำรบ ำรุงร่ำงกำยนั้น นิยมใช้รำก ล ำต้นและใบของขัดมอน ซึ่ง สรรพคุณหญ้ำขัดมอน มีดังนี้ • รำกของหญ้ำขัด สรรพคุณช่วยเจริญอำหำร แก้คลื่นไส้อำเจียน เป็นยำบ้วนปำก ลดไข้ ขับเสมหะ แก้ สะอึก รักษำโรคปอด แก้ท้องเสีย รักษำโรคกระเพำะอำหำรอักเสบ ช่วยขับเลือด ช่วยขับรก แก้ปวดมดลูก แก้ ดีพิกำร แก้พิษงู รักษำไขข้อ ช่วยเพิ่มก ำหนัด • ล ำต้นของหญ้ำขัดมอน สรรพคุณบ ำรุงเหงือกและฟัน เป็นยำบ้วนปำก แก้ท้องเสีย ช่วยเพิ่มก ำหนัด • ใบหญ้ำขัด สรรพคุณเป็นยำลดไข้ แก้ท้องเสีย ช่วยขับปัสสำวะ แก้อักเสบบวม ช่วยเพิ่มก ำหนัด โทษของหญ้ำขัด • หญ้ำขัดมอนมีสรรพคุณส ำคัญในกำรกระตุ้นมดลูก ช่วยขับเลือด ส ำหรับสตรี ซึงกำรกระตุ้นกำรบีบตัวของมดลูกนี้เป็นอันตรำยต่อสตรีตั้งครรภ์ อำจส่งผลให้แท้งลูกได้ ขิง Ginger หัวขิงใช้ดับกลิ่นคำวอำหำร ให้กลิ่นหอม สรรพคุณมำกมำย เช่น บ ำรุง ร่ำงกำย รักษำโรคต่ำง ๆ ช่วยลดคอเลสเตอรอล มีวิตำมินต่ำง ๆ เช่น วิตำมินเอ วิตำมินซี

ขิง ภำษำอังกฤษ เรียก Ginger ชื่อวิทยำศำสตร์ของขิง คือ Zingiber officinale Roscoe ขิงสำมำรถพบได้ทั่วไปในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ นิยมน ำหัวขิงมำใช้ประกอบอำหำร ขิงมีสำรอำหำร ต่ำงๆ เช่น โปรตีน คำร์โบไฮเดรต และ เบต้ำแคโรทีน ซึ่งสรรพคุณช่วยบ ำรุงระบบโลหิตเป็นอย่ำงดี สำมำรถประโยชน์ใช้ได้ทั้งต้นไม่ว่ำจะเป็น ใบ ดอก แก่น ผล รำก • หัวขิง หรือ เหง้ำขิง ลักษณะคล้ำยมือ อยู่ใต้ดิน เปลือกของเหง้ำขิงมีสีเหลืองอ่อน • ล ำต้นของขิง ออกเป็นกอ ควำมสูงประมำณ 100 เซนติเมตร ลักษณะกลม ตั้งตรง อวบน ้ำ มีสีเขียว • ใบของขิง ใบเป็นกำบ หุ้มซ้อนกันเป็นใบเดี่ยว ออกสลับเรียงกัน เหมือนใบไผ่ ลักษณะปลำยใบจะเรียว แหลม • ดอกของขิง ดอกขิงออกเป็นพุ่ม ดอกแหลมมีสีขำว ลักษณะของต้นขิง คุณค่ำทำงโภชนำกำรของขิง ขิงมีประโยชน์ด้ำนสมุนไพร และ ใช้ในกำรบริโภคในอำหำรไทย มำช้ำนำน นักโภชนำกำรได้ศึกษำ คุณค่ำทำงโภชนำกำร ของขิง ขนำด 100 กรัม พบว่ำ ให้พลังงำน 25 กิโลแคลอรี่ มีสำรอำหำรต่ำงๆ ประกอบด้วย กำกใยอำหำร 0.8 กรัม คำร์ โบไฮเดรท 4.4 กรัม โปรตีน 0.4 กรัม ไขมัน 0.6 กรัม ธำตุเหล็ก 1.2 มิลลิกรัม แคลเซียม 18 มิลลิกรัม ธำตุฟอสฟอรัส 22 มิลลิกรัม เบต้ำคำโรทีน 10 ไมโครกรัม ไธอะมีน 0.02 มิลลิกรัม วิตำมินซี 1 มิลลิกรัม ไนอะซีน 1 มิลลิกรัม และ ไลโบฟลำ วิน 0.02 มิลลิกรัม

สรรพคุณของขิง ส ำหรับขิง สำมำรถน ำมำใช้ประโยชน์ด้ำนกำรบ ำรุงร่ำงกำยและกำรรักษำโรค ทั้งต้น ซึ่งสรรพคุณของขิง มีดังนี้ • ทั้งต้นของขิง สรรพคุณช่วยขับลม แก้จุกเสียด แก้ท้องร่วง • หัวขิงง สรรพคุณ ช่วยขับเหงื่อ แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ ช่วยให้เจริญอำหำร ช่วยขับปัสสำวะ บ ำรุงธำตุ ช่วย ย่อยอำหำร ฆ่ำพยำธิ แก้บิด แก้อำเจียน รักษำไข้หวัด ช่วยลดไข้ ขับลมในกระเพำะอำหำร แก้ปวดประจ ำเดือน รักษำแผล แก้ปวดฟัน ลดไขมันในเส้นเลือด บ ำรุงเลือด ลดกรดในกระเพำะอำหำร ป้องกันฟันผุ ข้ำว ภำษำอังกฤษ เรียก rice ชื่อวิทยำศำสตร์ของข้ำว คือ Oryza sativa L. จัดเป็นพืช ในตระกูลหญ้ำ ข้ำวมีหลำยสำยพันธ์และลักษณะของเมล็ดข้ำวในแต่ละสำยพันธ์ก็จะแตกต่ำง กันไป ข้ำวที่ปลูกมำกในโลกจะเป็น 2 สำยพันธุ์ คือ Javanica ข้ำวญี่ปุ่ น จะมีเม็ดสั้น มี ควำมเหนียว สำมำรถใช้ตะเกียบกินได้ และ indica ข้ำวอินเดีย เม็ดยำว ไม่มีควำมเหนียว เมื่อหุงแล้วจะร่วน ต้องใช้ช้อนตัก ข้ำวที่ปลูกในประเทศไทยจะเป็น indica ทั้งหมด ประโยชน์ของข้ำว นอกจำกข้ำว จะเป็นแหล่งพลังงำน และ ยำสมุนไพร หรือ ธัญโอสถ แล้วยังมีกำรน ำมำใช้ประโยชน์ด้ำนอื่น ๆ อีกมำกมำย ได้แก่ ใช้เป็นเครื่องประดับ น ำมำท ำเป็นงำนศิลปะต่ำง ๆ โดยใช้เมล็ดข้ำว น ำร ำมำท ำน ้ำมันร ำข้ำว ท ำ ผลิตภัณฑ์ครีมต่ำง ๆ ครีมบ ำรุงผิว ท ำเครื่องส ำอำง เช่น ลิปสติก ยำทำต่ำง ๆ เช่น ยำหม่อง ฟำงข้ำว นอกจำกจะผสมใช้เป็น อำหำรสัตว์ได้ ยังใช้เป็นวัสดุกำรเกษตรต่ำง ๆ เช่น กำรเพำะเห็ด ใช้ท ำปุ๋ ย แกลบข้ำวมีกำรท ำมำท ำเป็นเชื้อเพลิง ท ำเป็นถ่ำน และ ข้ำวใช้ท ำแป้งข้ำว เพื่อเป็นส่วนประกอบของขนมไทยต่ำง ๆ ส ำหรับกำรรับประทำนข้ำวเป็นอำหำร เรำรับประทำนเนื้อเมล็ดขำว ซึ่งนัดโภชนำกำรได้ศึกษำคุณค่ำทำงโภชนำกำรของ ข้ำวขำว ขนำด 100 กรัม พบว่ำให้พลังงำนมำกถึง 365 กิโลแคลอรี มีสำรอำหำรต่ำง ๆ ประกอบด้วย คำร์โบไฮเดรต 80 กรัม น ้ำตำล 0.12 กรัม กำกใยอำหำร 1.3 กรัม ไขมัน 0.66 กรัม โปรตีน 7.13 กรัม น ้ำ 11.61 กรัม วิตำมินบี1 0.0701 มิลลิกรัม วิตำมินบี2 0.0149 มิลลิกรัม วิตำมินบี3 1.62 มิลลิกรัม วิตำมินบี5 1.014 มิลลิกรัม วิตำมินบี6 0.164 มิลลิกรัม ธำตุแคลเซียม 28 มิลลิกรัม ธำตุเหล็ก 0.80 มิลลิกรัม ธำตุแมกนีเซียม 25 มิลลิกรัม ธำตุแมงกำนีส 1.088 มิลลิกรัม ธำตุฟอสฟอรัส 115 มิลลิกรัม ธำตุ โพแทสเซียม 115 มิลลิกรัม และ ธำตุสังกะสี 1.09 มิลลิกรัม

ว่ำนหำงจระเข้ ภำษำอังกฤษ เรียก Aloe ส่วนชื่อวิทยำศำสตร์ของว่ำนหำงจระเข้ คือ Aloe vera (L.) Burm.f. ส ำหรับ ชื่อเรียกอื่นของว่ำนหำงจระเข้ เช่น ว่ำนไฟไหม้ หำงตะเข้ เป็นต้น เนื้อของว่ำนหำงจระเข้ น ำมำท ำเป็นเครื่องดื่มได้มี ประโยชน์ต้ำนอนุมูลอิสระ บ ำรุงร่ำงกำย ต้ำนมะเร็ง ว่ำนหำงจระเข้นิยมใช้รักษำแผลไฟไหม้ น ้ำร้อนลวก แผลสด มีสำร Glycoprotein พวก Aloctin A จัดเป็น Anti-inflammatory อย่ำงดี สำมำรถพบได้ทั้งต้นของว่ำนหำงจระเข้ ส ำหรับกำรใช้ประโยชน์จำกข้ำวด้ำนกำรบ ำรุงร่ำงกำยและกำรรักษำโรค ใช้ประโยชน์จำกเมล็ดข้ำว ซึ่งสรรพคุณของข้ำว มีดังนี้ • บ ำรุงร่ำงกำย เป็นแหล่งให้พลังงำนแก่ร่ำงกำย ฟื้นฟูก ำลังวังชำ ป้องกันอำกำรอ่อนเพลีย สร้ำงกำรเจริญโตให้แก่ร่ำงกำย สร้ำง สมดุลพลังงำนในร่ำงกำย และระบบต่ำงๆของร่ำงกำย • มีสำรต่อต้ำนอนุมูลอิสระ วิตำมินอี และ วิตำมินบี 3 ช่วยชะลอควำมแก่ บ ำรุงผิวพรรณ ท ำให้ผิวดูสดใส • บ ำรุงประสำท เสริมกำรท ำงำนของระบบประสำท ให้สำรสื่อประสำทระหว่ำงเซลล์ประสำท ท ำงำนรำบรื่นมำกขึ้น และสำมำรถ ป้องกัน โรคประสำทเสื่อม โรคอัลไซเมอร์ ได้ในผู้สูงอำยุ สรรพคุณของข้ำว ข้ำวถึงแม้ว่ำจะเป็นอำหำรหลักที่ให้พลังงำนกับร่ำงกำยแต่กำรรับประทำนข้ำวเป็นอำหำรต้องรับประทำนข้ำวในปริมำณที่ เหมำะสม โดย โทำของข้ำวมีดังนี้ • ข้ำวมีส่วนประกอบส่วนใหญ่เป็นแป้ง เมื่อรับประทำนเข้ำไปร่ำงกำยจะย่อยเป็นน ้ำตำลหำกรับประทำนเกินควำมต้องกำร ของร่ำงกำย จะเกิดเป็นโรคอ้วน โรคเบำหวำน โรคควำมดันโลหิตสูง โรคไขมันอุดตันเส้นเลือด ดังนั้น กำรรับประทำนข้ำวที่ดี ควรไม่ มำกเกินไป โทษของข้ำว

/ ต้นว่ำนหำงจระเข้เป็นพืชล้มลุก อำยุหลำยปี เป็น พืชในเขตร้อน สำมำรถขยำยพันธ์โดยกำรแยก หน่อ ลักษณะของต้นว่ำนหำงจระเข้ มีดังนี้ • ล ำต้นว่ำนหำงจระเข้ ลักษณะของล ำต้น ควำมสูงประมำณ 20 เซนติเมตร • ใบว่ำนหำงจระเข้ ลักษณะใบหนำ อวบ น ้ำ ใบมีสีเขียวอ่อน เต็มไปด้วยจุดยำวมีสีขำว อ่อน ใบออกเรียงเวียนรอบต้น โดยโคนใบใหญ่ ปลำยต้นใบเล็ก ปลำยใบมีควำมแหลม ขอบใบมี รอยหยัก มีหนำมแหลมขึ้นเล็ก ๆ สีขำว ภำยใน ใบมีวุ้นสีเขียวอ่อน • ดอกว่ำนหำงจระเข้ ออกดอกเป็นช่อ กระจำยที่ปลำยยอด ดอกมีสีแดงและอมสี เหลือง • ผลว่ำนหำงจระเข้ ลักษณะเป็นผลแห้ง รูปกระสวย ลักษณะของต้นว่ำนหำง จระเข้ ส ำหรับกำรใช้ประโยชน์ของว่ำนหำงจระเข้ จะใช้ประโยชน์จำกวุ้น ของใบว่ำนหำงจระเข้ สรรพคุณของว่ำนหำงจระเข้ มีดังนี้ • รักษำโรคเบำหวำน เนื่องมีน ้ำตำลน้อย ช่วยให้อิ่มท้อง ลด กำรบริโภคน ้ำตำล • รักษำแผลสด แผลจำกของมีคม แผลปำกเปื่อย แผลฝีมี หนอง แผลไฟไหม้ ลดฝ้ำ • รักษำแผลในกระเพำะอำหำร ช่วยป้องกันกำรเกิดแผลใน กระเพำะ • เป็นยำระบำย น ้ำยำงของว่ำนหำงจระเข้มีสำรแอนทรำควิ โนน ( Anthraquinone ) ออกฤทธิ์เป็นยำระบำยชนั้ดี • รักษำอำกำรท้องผูก ท้องเฝ้อ สรรพคุณของว่ำนหำงจระเข้

ผักชี Coriander สมุนไพร ผักสวนครัว มีกลิ่นแรง นิยมท ำ มำประกอบอำหำร สำมำรถใช้เป็นยำได้ สรรพคุณของ ผักชี ขับลม แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ ลดอำกำรปวดบวม บ ำรุง สำยตำ ผักชี ภำษำอังกฤษ เรียก Coriander ชื่อวิทยำศำสตร์ของผักชี คือ Coriandrum sativum L. ชื่อเรียกอื่นๆของผักชี เช่น ผักชี ไทย ผักหอม ผักหอมน้อย ย ำแย้ ผักหอมป้อม ผักหอมผอม เป็นต้น ผักชีถิ่นก ำเนิดแถบเมดิเตอร์เรเนียน สำมำรถปลูกได้ใน ประเทศเขตร้อนชื้น ทั่วไป ให้ผลผลิตดี ในช่วง ฤดูหนำว แต่ ไม่ หนำวมำก พบว่ำ มีกำรปลูกมำกในภำคกลำง จังหวัดรำชบุรี จังหวัดนครปฐม กรุงเทพมหำนคร ปทุมธำนี นนทบุรี ประโยชน์ของผักชี ผักชีน ำมำท ำอำหำร เพิ่มสีสัน รสชำติ กลิ่น ให้กับอำหำรเป็นส่วนประกอบในกำรถนอมอำหำร เช่น กำรท ำแหนม กำรหมักเนื้อต่ำง ๆ ดับกลิ่นคำวของ อำกำรประเภทเนื้อ เช่น ปลำ น ้ำจืดต่ำง ๆ นิยมใช้รำก ใน กำรเพิ่มรสชำติ ในน ้ำซุป และ กำรหมักเนื้อ ร่วมกับ พริกไทยด ำ ผักชีในประเทศไทย ส ำหรับผักชีในประเทศไทย เป็นพืชเศรษฐกิจ เพรำะ เป็นผักที่นิยมกินในอำหำรไทย กำรปลูกและขำยผักชีจึงมีกำรท ำเป็นอำชีพ ผักชีสำมำรถปลูกได้ตลอดทั้งปี โดยแหล่งผักชีของประเทศไทย ได้แก่ รำชบุรี นครปฐม และ กรุงเทพมหำนคร สำยพันธุ์ผักชี สำยพันธุ์ของผักชีที่นิยมปลูกมี 2 สำยพันธ์ คือ ผักชีพื้นเมือง และ ผักชีแอฟฟริกำ โดยรำยละเอียด ดังนี้ • ผักชีพันธุ์อำฟริกำ ลักษณะเด่น คือ ต้นมีขนำดใหญ่ ใบหนำและใหญ่ มีกลิ่นหอมเล็กน้อย และอำยุยำวกว่ำผักชีพันธุ์ พื้นเมือง • ผักชีพันธุ์พื้นเมือง ลักษณะเด่น คือ ต้นขนำดเล็ก ใบบำง เมล็ดเล็ก ออกดอกเร็ว อำยุสั้น มีกลิ่นฉุนมำก

ลักษณะของต้นผักชี ต้นผักชี เป็นพืชล้มลุก อำยุสั้น มีกลิ่นฉุนเฉพำะตัว สำมำรถขยำยพันธ์โดยกำรเพำะเมล็ด ถิ่นก ำเนิดของ ผักชีอยู่ในประเทศแถบเมดิเตอร์เรอเนียน ปัจจุบันนิยมปลูกในประเทศไทย ลักษณะของต้นผักชี มีดังนี้ • รำกของผักชี มีรำกฝอยจ ำนวนมำก แต่รำก เป็นรำกแก้ว ที่ไม่ยำวมำก • ล ำต้นของผักชี ล ำต้นสูงประมำณ 12 นิ้ว มี สีเขียว ล ำต้นอวบน ้ำ ลักษณะตั้งตรง ภำยในกลวง มีกิ่งก้ำนเล็ก ๆ ล ำต้นผิวเรียบ • ใบของผักชี ใบเป็นแฉกๆ เป็นใบเดียวมีสี เขียว มีกลิ่นฉุนหอม • ดอกของผักชี ดอกของผักชีนั้นจะออกจำก โคนล ำต้น และ ตั้งตรงเหนือยอดของต้น ดอกมี ขนำดเล็ก • เมล็ดของผักชี ลักษณะทรงกลม อยู่ตรง กลำงดอกผักชี เป็นส่วนที่สำมำรถน ำไปขยำยพันธ์ ต่อได้ ส ำหรับกำรใช้ประโยชน์จำกผักชีด้ำนกำรบ ำรุง ร่ำงกำยและกำรรักษำโรค สำมำรถใช้ประโยชน์ จำกทั้งต้นของผักชี ซึ่งสรรพคุณของผักชี มีดังนี้ • สรรพคุณขับสำรพิษต่ำง ๆ จำกระบบ ทำงเดินอำหำร • สรรพคุณลดอำกำรไอ ละลำยเสมหะ แก้ หวัด ลดน ้ำมูก • สรรพคุณขับเหงื่อ ช่วยให้สำรพิษออกทำง เหงื่อ • สรรพคุณแก้อำกำรสะอึก แก้คลื่น • รักษำผื่นแดงในเด็ก และ ผื่นหัด • ลดอำกำรปวด อำกำรบวมตำมข้อ โทษของผักชี ส ำหรับกำรกินผักชีเป็นอำหำรและใช้ประโยชน์ในกำรเป็นยำรักษำโรค ควรมีข้อควรระวังกำรใช้ผักชี ดังนี้ 21 • ส ำหรับคนที่มีอำกำรแพ้ขึ้นฉ่ำย ยี่หร่ำ เทียนข้ำวเปลือก เทียนสัตตบุษย์ กระเทียม หรือ หอม ใหญ่ ควรหลีกเลี่ยงกำรรับประทำนผักชี เนื่องจำกเป็นพืชตระกูลเดียวกัน • ผักชีมีโพแทสเซียมสูง ท ำให้ไตท ำงำนหนัก ผู้ป่ วยโรคไตไม่ควรกินผักชีมำกเกินไป • กินผักชีมำกเกินไป อำจท ำให้มึนหัว เพรำะ กลิ่นของผักชีแรง

ค ำฝอย นิยมน ำดอกค ำฝอยมำรับประทำนและใช้ ท ำสีผสมอำหำร สรรพคุณบ ำรุงโลหิต น ้ำมันจำก เมล็ดค ำฝอยน ำมำท ำยำได้ ลดกำรปวด ประจ ำเดือน ขับน ้ำคำวปลำ ท ำควำมรู้จักกับต้น ค ำฝอย