ก คำนำ เอกสารเล มนี้ จัดทำขึ้นเพื่อประกอบการพิจารณาการคัดเลือกอาสาสมัครสาธารณสุข ประจำหมู บ"านดีเด น ระดับชาติ สาขาเฝ&าระวังป&องกันและควบคุมโรคไม ติดต อ โดยมีวัตถุประสงค.เพื่อนำ ผลงานกิจกรรมของอาสาสมัครสาธารณสุขดีเด น สาขาเฝ&าระวังป&องกันและควบคุมโรคไม ติดต อ เผยแพร แลกเปลี่ยน โดยมีเนื้อหาตามหลักเกณฑ. การครองตน ครองคน ครองงาน ผลงานเด น และความภาคภูมิใจ เฉพาะที่ส งผลให"ชุมชนมีการขับเคลื่อนงานเฝ&าระวังป&องกันและควบคุมโรคไม ติดต อ ทั้งในระดับหมู บ"าน หมู บ"านใกล"เคียง และระดับตำบลหนองชัยศรี ให"เข"มแข็งและยั่งยืน ประชาชนมีสุขภาพที่ดีขึ้น ในการประเมินอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู บ"านดีเด น ระดับชาติ สาขาเฝ&าระวัง ป&องกันและควบคุมโรคไม ติดต อ ในครั้งนี้ ผู"จัดทำขอขอบคุณภาคีเครือข ายทุกภาคส วนที่มีส วนร วมในการ ขับเคลื่อนการสร"างการมีส วนร วมในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพของประชาชน และสร"างจิตสำนึกของ คนในชุมชน ตลอดจนบรรยากาศที่เอื้ออำนวยต อการทำงานเฝ&าระวังป&องกันและควบคุมโรคไม ติดต อ ขอขอบคุณคณะเจ"าหน"าที่โรงพยาบาลส งเสริมสุขภาพตำบลบ"านกระเบื้องน"อย สำนักงานสาธารณสุขอำเภอ หนองหงส. สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดบุรีรัมย. และผู"มีส วนเกี่ยวข"องทุกท าน ที่ให"การสนับสนุน ตลอดจน ให"คำชี้แนะต าง ๆ จนทำให"ผลงานชิ้นนี้ประสบผลสำเร็จได"ด"วยดี อุไร อัคจักร กุมภาพันธ. 2566
ข สารบัญ หน า คำนำ ก สารบัญ ข ตอนที่ 1 ข อมูลสวนบุคคล 1 ตอนที่ 2 ข อมูลทั่วไประดับตำบล /หมูบ าน 5 ตอนที่ 3 คุณสมบัติเฉพาะการเป'นอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมูบ าน 8 - การครองตน 8 - การครองคน 10 - การครองงาน 11 ตอนที่ 4 การประเมินตามหลักเกณฑ,ความรู ความสามารถเฉพาะสาขาการเฝ/าระวัง 12 ป/องกันและควบคุมโรคไมติดตอ - ความรู"ที่จำเป?นในการเฝ&าระวังป&องกันและควบคุมโรคติดต อ 12 - ความสามารถของ อสม. ในการถ ายทอดความรู"ทางเทคนิคและการบริหารจัดการ 13 เรื่อง การเฝ&าระวังและป&องกันโรคไม ติดต อ ในกลุ มต าง ๆ - ความสามารถในด"านการบริหารจัดการอย างบูรณาการในการเฝ&าระวังและป&องกัน 15 โรคไม ติดต อ ตามกลุ มโรค - ผลงานความสำเร็จและสิ่งที่ภาคภูมิใจในสาขาการเฝ&าระวังและป&องกันโรคไม ติดต อ 19 การพัฒนาสถานีเช็คสุขภาพเป'นสถานีเช็คสุขภาพดิจิทัล (Digital Health Station) 28 นวัตกรรม 41 - นวัตกรรมวงล"อเสริมแรงฟEFนฟูแขนขา 41 - พัฒนาต อยอดในกลุ มผู"ปHวยเบาหวานที่มีอาการชาปลายมือปลายเท"า 45 ลานกะลานวดฝHาเท"าเคลื่อนที่ แผนงานโครงการที่จะพัฒนาตอ 50 ภาคผนวก - แผนงานโครงการต าง ๆ 42 - ใบประกาศเกียรติคุณ/โล รางวัลต าง ๆ 86
1 อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมูบ านดีเดน สาขา เฝ/าระวังป/องกันและควบคุมโรคไมติดตอ ตอนที่ 1 ข อมูลสวนบุคคล 1. ชื่อ นางอุไร ชื่อสกุล อัคจักร 2. วัน เดือน ปH เกิด 23 ตุลาคม 2519 อายุ 46 ปJ ที่บ"านหนองม วง ตำบลหนองชัยศรี อำเภอหนองหงส. จังหวัดบุรีรัมย. เป?นบุตรคนที่ 8 ของ คุณพ อจันทร. - คุณแม ถ้ำ อัคจักร มีพี่น"องรวมถึงตนเองทั้งหมด 8 คน สมรสกับ นายบัวผัน อัคจักร อายุ 48 ปJ มีบุตรสาว 1 คน คือ นางสาวภัคจีรา อัคจักร จบปริญญตรีหลักสูตร ศิลปศาสตร.บันฑิต สาขาการพัฒนาสังคม มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ปLจจุบันกำลังศึกษา วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ขอนแก น ที่อยู ปLจจุบัน บ"านเลขที่ 114 หมู 8 ตำบลหนองชัยศรี อำเภอหนองหงส. จังหวัดบุรีรัมย. 3. ตำแหนงปIจจุบัน 3.1 อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู บ"านหนองม วง หมู 8 ตำบลหนองชัยศรี อำเภอหนองหงส. จังหวัดบุรีรัมย. รวมระยะการเป?น อสม. 20 ปJ (ตั้งแต ปJ พ.ศ. 2545) 3.2 คณะกรรมการสถานศึกษาโรงเรียนบ"านศรีม วงแดง 3.3 คณะกรรมการร วมพัฒนาสถานศึกษาโรงเรียนบ"านศรีม วงแดง 3.4 คณะกรรมการกลุ มสตรี ตำบลหนองชัยศรี 3.5 คณะกรรมการอาสาแรงงาน จังหวัดบุรีรัมย. 3.6 คณะกรรมการ SML บ"านหนองม วง
2 4. ประวัติการศึกษา คุณวุฒิ/วิชาเอก ปJที่สำเร็จการศึกษา สถาบัน ประถมศึกษา พ.ศ. 2532 โรงเรียนบ"านศรีม วงแดง มัธยมศึกษาตอนต"น พ.ศ. 2535 โรงเรียนมีนบุรีศึกษา มัธยมศึกษาตอนปลาย พ.ศ. 2550 ศูนย.การศึกษานอกโรงเรียนอำเภอหนองหงส. 5. การฝNกอบรม ดูงาน อบรมฟEFนฟูพัฒนาศักยภาพอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู บ"าน ปJ 2550 อบรมพัฒนาศักยภาพ อสม. ณ ค ายสุนิตา จ.นครราชสีมา ปJ 2551 ศึกษาดูงานแพทย.แผนไทย อ.โขงเจียม จ.อุบลราชธานี ปJ 2551 ศึกษาดูงานหมู บ"าน/ตำบลเศรษฐกิจพอเพียง ตามแนวทางพระราชดำริ อ.บ"านฉาง จ.ระยอง ปJ 2551 อบรม อสม.เชี่ยวชาญ สาขานมแม สายใยรักแห งครอบครัว ณ ศูนย.แม ชี อ.หนองหงส. จ.บุรีรัมย. ปJ 2555 ศึกษาดูงานศูนย.ราชการุณย.สภากาชาดไทยเขาล"าน จ.ตราด ปJ 2555 อบรมการดูแลผู"สูงอายุระระยาวและผู"ที่ต"องดูแลพิเศษ ณ โรงพยาบาลส งเสริมสุขภาพตำบล บ"านกระเบื้องน"อย ปJ 2555 อบรมโครงการพัฒ นาเครือข ายดูแลผู"ปHวยและครอบครัวที่บ"านแบบบูรณาการ (ROF) ณ โรงพยาบาลส งเสริมสุขภาพตำบลบ"านกระเบื้องน"อย ปJ 2555 อบรมการส งเสริมการเลี้ยงลูกด"วยนมแม ในตำบลนมแม เพื่อสายใยรักแห งครอบครัว ปJ 2557 อบรมโครงการเสริมสร"างศักยภาพเครือข ายอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู บ"านด"านการตรวจคัด กรองตาต"อกระจก และการแก"ไขปLญหายาเสพติดในชุมชน ปJ 2558 อบรมหลักสูตรการอบรมเชิงปฏิบัติการหลักสูตรผู"ดูแล (Caregiver) ผู"ปHวยและผู"สูงอายุหลักสูตร 70 ชั่วโมง ปJ 2559
3 อบรมหลักสูตรการอบรมเชิงปฏิบัติการหลักสูตรผู"ดูแล (Caregiver) ผู"ปHวยและผู"สูงอายุหลักสูตร 70 ชั่วโมง ปJ 2559 อบรม อสม.เชี่ยวชาญ สาขาเฝ&าระวังและป&องกันควบคุมโรคไม ติดต อ ปJงบประมาณ 2562 อบรมฟEFนฟูหลักสูตรการอบรมเชิงปฏิบัติการหลักสูตรผู"ดูแล (Caregiver) และพัฒนาระบบการ ส งเสริมสุขภาพผู"สูงอายุระยะยาว ปJ 2563 อบรมการเจาะเลือดปลายนิ้วเพื่อหาระดับน้ำตาลในกระแสเลือด ปJ 2563 อบรมการใช"งาน Application H4U จากศูนย.เทคโนโลยีกระทรวงสาธารณสุข ร วมกับสำนักงาน สาธารณสุขจังหวัดบุรีรัมย. ณ โรงพยาบาลหนองหงส. ปJงบประมาณ 2564 6. รางวัลที่เคยได รับ ชนะเลิศ การเต"นแอโรบิคระดับตำบล ปJ พ.ศ. 2553 รองชนะเลิศอันดับ 1 การประกวดกระทง ปJ พ.ศ. 2552 ชนะเลิศ การประกวดสรภัญญะ ณ วัดศรีเจริญคุณ ปJ พ.ศ. 2552 อสม.ดีเดน อสม.ดีเด น ระดับตำบล สาขาการให"บริการในศูนย.สาธารณสุขมูลฐานชุมชนและการสร"าง หลักประกันสุขภาพ ปJ 2555 อสม.ดีเด น ระดับอำเภอ สาขานมแม สายใยรักแห งครอบครัว ปJ 2556 อสม.ดีเด น ระดับโซน สาขานมแม สายใยรักแห งครอบครัว ปJ 2557 อสม.ดีเด น ระดับจังหวัด สาขานมแม สายใยรักแห งครอบครัว ปJ 2558 อสม.ดีเด น ระดับตำบล สาขาการจัดการสุขภาพชุมชน ปJ 2560 อสม.ดีเด น ระดับโซน สาขาภูมิปLญญาท"องถิ่นด"านสุขภาพ ปJ 2562 อสม.ดีเด น ระดับจังหวัด สาขาเฝ&าระวังและป&องกันโรคไม ติดต อ ปJ 2564 อสม.ดีเด น ระดับจังหวัด สาขาเฝ&าระวังและป&องกันโรคไม ติดต อ ปJ 2566 ที่มา : https://lookerstudio.google.com/u/0/reporting/9e26ba37-dd71-45cc-b6f7-dc597cb9ae4d/page/2hwwB
4 7. ผลงานดีเดนระดับหมูบ าน รางวัลชนะเลิศ ระดับตำบล การเต"นแอโรบิค ปJ พ.ศ. 2553 และ พ.ศ. 2554 รางวัลระดับดีมาก หมู บ"านปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ ปJ 2557 รางวัลรองชนะเลิศ ดีเด น กองทุนหมู บ"านปJ 2557 รางวัลระดับดีมาก หมู บ"านต"นแบบด"านสุขภาพ ปJ 2558 รางวัลระดับดีเยี่ยม อันดับที่ 1 หมู บ"านต"นแบบด"านสุขภาพ ปJ 2559 รางวัลระดับดีเยี่ยม อันดับที่ 5 ตำบลจัดการสุขภาพแบบบูรณาการ ปJ 2561 รางวัลชมเชย อันดับ 1 แอโรบิคประยุกต.ระดับตำบล ปJ 2561 และรองชนะเลิศ ปJ 2562
5 ตอนที่ 2 ข อมูลทั่วไป ตำบลหนองชัยศรี 1. ด านภูมิศาสตร, ลักษณะภูมิประเทศตำบลหนองชัยศรี มีสภาพ สูง ๆ ต่ำ ๆ ส วนมากจะเป?นที่ดอนจะมีที่ราบบริเวณ ลำห"วยปอพาน ปริมาณน้ำฝนไม เพียงพอต อการเกษตรบริเวณตอนกลางของตำบล มีลำห"วยปอพานไหลผ านจาก ทิศตะวันตกไปยังทิศตะวันออก 1.1 อาณาเขต ทิศเหนือ ติดต อกับตำบลห"วยหิน อำเภอหนองหงส. จังหวัดบุรีรัมย. ทิศใต" ติดต อกับตำบลเมืองไผ อำเภอหนองกี่ จังหวัดบุรีรัมย. ทิศตะวันออก ติดต อกับตำบลสระแก"ว อำเภอหนองหงส. จังหวัดบุรีรัมย. ทิศตะวันตก ติดต อกับตำบลโคกสูง อำเภอหนองกี่ จังหวัดบุรีรัมย. สภาพพื้นที่ - พื้นที่ชุมชน เป?นพื้นที่ตั้งบ"านเรือนที่อยู อาศัย สถานที่ราชการ - พื้นที่เกษตรกรรม เป?นพื้นที่ทำนา ไร สวน เป?นต"น - พื้นที่สาธารณะประโยชน. และพื้นที่รกร"างว างเปล า - พื้นที่อื่น ๆ เช น ถนน แหล งน้ำ ฯลฯ 1.2 ทรัพยากรธรรมชาติ ไม มี 1.3 แหลงน้ำ - แหล งน้ำธรรมชาติลำห"วย 1 สาย,บึง, สระ ,หนอง และอื่น ๆ 10 แห ง - แหล งน้ำที่สร"างขึ้น บ อน้ำตื้น 10 แห ง บ อบาดาลสาธารณะ 36 แห ง ลำห"วย 8 จุด 2. ด านปกครอง 1. จำนวนหมู บ"าน 15 หมู บ"าน 2. จำนวนครัวเรือน 1,474 ครัวเรือน 3. จำนวนประชากร 6,579 คน ชาย 3,056 คน หญิง 3,523 คน 3. ด านสังคม 3.1 โรงเรียน 4 แห ง 3.2 สถานีตำรวจ - แห ง 3.3 วัด/โบสถ. 9 แห ง 3.4 กลุ มสังคม 7 แห ง
6 4. ข อมูลด านสุขภาพ - เด็กก อนวัยเรียน (อายุ 0-6 ปJ) 385 คน - เด็กวัยเรียน (อายุ 7-18 ปJ) 748 คน - วัยทำงาน (อายุ 19-60 ปJ) 1,948 คน - ผู"สูงอายุ (อายุ 60 ปJขึ้นไป) 915 คน - ติดเตียง 13 คน - ติดบ"าน 32 คน - ติดสังคม 749 คน - จำนวนผู"พิการ 324 คน - จำนวนผู"ปHวยโรคเรื้อรัง 910 คน โรคเบาหวาน 306 คน โรคความดันโลหิตสูง 587 คน โรคหัวใจ 5 คน โรคหลอดเลือดสมอง 8 คน โรคมะเร็ง - คน โรคไตวาย 4 คน - อสม. 130 คน 5. ข อมูลด านทุนชุมชน/ทุนวิสาหกิจในชุมชน - เงินกองทุนกลุ มสตรี กลุ มทอผ"า กองทุนสัจจะ กศน. กองทุนเงินล"านทุกหมู บ"าน - ทรัพยากร การใช"ทรัพยากรของชุมชนและหมู บ"านในการบริหารจัดการ - ผลผลิต ข"าวหอมมะลิเกษตรอินทรีย., ข"าวฮางงอก, ผลิตภัณฑ.ผ"าไหม, ผลิตภัณฑ.ท อเสื่อกก แปรรูปเป?นกระเปxา เสื่อปyกนิก, กล"วยฉาบ - ความรู"/ภูมิปLญญา/ทักษะฝJมือ มีการถ ายทอดความรู"เรื่องการทอผ"า, การทำเกษตรอินทรีย. - ทุนทางวัฒนธรรม มีประเพณีที่ช วยยึดเหนียวจิตใจเช น ประเพณีทอดเทียนประกวดสรภัญญะ ,ประเพณีบุญผเวส, ประเพณีรดน้ำดำหัวขอพรผู"สูงอายุในวันสงกรานต. เข"าพรรษา วันขึ้นปJใหม - ทุนทางสังคม มีการจัดตั้งกลุ มต าง ๆ ภายในหมู บ"าน และมีคณะกรรมการที่เข็มแข็ง
7 ข อมูลด านสุขภาพหมูบ านหนองมวง หมู 8 จำนวนวนครัวเรือนทั้งหมด 138 ครัวเรือน - ประชากร 327 คน (ชาย 147 คน, หญิง 180 คน) - เด็ก 0-5 ปJ 21 คน (ชาย 9 คน, หญิง 12 คน) - อายุ 6-14 ปJ 54 คน (ชาย 26 คน, หญิง 28 คน) - อายุ 15-34 ปJ 50 คน (ชาย 26 คน, หญิง 24 คน) - อายุ 35-59 ปJ 129 คน (ชาย 48 คน, หญิง 68 คน) - อายุ 60 ปJ ขึ้นไป 79 คน (ชาย 30 คน, หญิง 49 คน) กลุ มติดสังคม 76 คน กลุ มติดบ"าน 3 คน กลุ มติดเตียง - คน - โรคความดันโลหิตสูง 14 คน - โรคเบาหวาน 3 คน - โรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูง 14 คน - โรคหลอดเลือดสมอง 1 คน - ทาลัสซีเมีย 1 คน - หอบหืด 1 คน - มะเร็ง 2 คน
8 ตอนที่ 3 คุณสมบัติเฉพาะการเป'นอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมูบ าน การครองตน 1. การเป'นผู มีสุขภาพดี มีกิจกรรมในการส งเสริมดูแลตนเองให"มีสุขภาพดี เช น มีการออกกำลังกายสม่ำเสมอ บริโภค อาหารที่ถูกหลักโภชนาการ ไม เจ็บปHวยด"วยโรคที่ป&องกันได" เมื่อมีการเจ็บปHวยสามารถจัดการดูแลสุขภาพตนเอง ที่ถูกต"อง เหมาะสม มีการตรวจสุขภาพประจำปJและผลการตรวจเป?นปกติทุกปJ มีสุขภาพแข็งแรงทั้งด"านสุขภาพ กายและสุขภาพจิต ตลอดจนมีการจัดการส งเสริม ดูแลสุขภาพ ตนเอง ให"มีสุขภาพดีอยู เสมอ 2. การเป'นแบบอยางที่ดี ไม เป?นผู"ติดสารเสพติด ไม ดื่มสุรา ไม สูบบุหรี่ เป?นผู"มีดัชนีมวลกายปกติ ตามมาตรฐานคนไทย มีการส งเสริมให"คนในครอบครัวแสดงพฤติกรรมที่ดีต อการดูแลสุขภาพมีพฤติกรรมด"านสุขภาพและด"านสังคมที่ดี และเป?นแบบอย างให"คนในชุมชน เช น การปลูกผักสวนครัวปลอดสารพิษไว"รับประทานเอง การเลี้ยงไก ไข ไว" รับประทานเองตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง มีการจัดการสภาวะแวดล"อมของบ"านเรือนให"สะอาด ปลอดภัย ถูกสุขลักษณะ และช วยเหลือคนในชุมชน
9 3. การพัฒนาตนเอง มีการใฝHรู" ด"วยการแสวงหาความรู"หรือให"ได"มาซึ่งความรู"จากแหล งอื่น ที่นอกเหนือจากการที่ เจ"าหน"าที่สาธารณสุขมาบอกนำความรู"ที่ได"มาใช"ประโยชน.ในการดำเนินงาน มีการจัดการความรู"ของตนเอง มีการบันทึก รวบรวมและเผยแพร มีการสร"างความรู"หรือนวัตกรรมในการดำเนินงานสามารถเป?นวิทยากร ถ ายทอดความรู"ทางวิชาการ หรือประสบการณ.ที่ได"ทำเอง ตกผลึกเป?นภูมิปLญญา ด"านสร"างสุขภาพ ส งเสริมการ ออกกำลังกายในกลุ มเสี่ยงโดยใช"ภูมิปLญญาท"องถิ่น การเฝ&าระวัง ป&องกัน และควบคุมโรค การรักษาพยาบาล เบื้องต"น และรวมถึงการฟEFนฟูสุขภาพ แล"วนำความรู"ดังกล าวไปสู การปฏิบัติ 4. ครอบครัวอบอุน มีลักษณะตามเกณฑ.การประเมินครอบครัวอบอุ น 12 ประการ 1. สมาชิกในครอบครัวไม ดื่มเหล"า ไม สูบบุหรี่ ไม เล นการพนัน และเสพสารเสพติด อย าง น"อยใน วันอาทิตย.ซึ่งเป?นวันครอบครัวแข็งแรง 2. ครอบครัวมีสัมมาอาชีพ รายได"ที่พอเพียง 3. ไม มีการใช"ความรุนแรงในครอบครัว 4. มีการกินข"าวร วมกันอย างน"อยสัปดาห.ละ 3 มื้อ 5. บ"านที่อยู อาศัยมีความมั่นคง สะอาด 6. สมาชิกในบ"านช วยเหลืองานบ"านสม่ำเสมอ 7. สมาชิกในบ"านทำกิจกรรมนอกบ"านร วมกันอย างน"อยเดือนละ 1 ครั้ง 8. สมาชิกในครอบครัวมีโอกาสประกอบศาสนกิจร วมกันอย างน"อยเดือนละ 1 ครั้ง 9. พ อแม ลูกอยู ร วมกันและดูแลอย างใกล"ชิดโดยเฉพาะวัยรุ น 10. คนในครอบครัวเป?นที่ยอมรับของชุมชน 11. สมาชิกครอบครัวอยู รวมกันอย างครอบครัวขยาย คือ มี ปูH ย า ตาหรือยาย 12. ส งเสริมครอบครัวที่มีลูกอายุต่ำกว า 5 ปJ มีการเล นกับลูก ร"องเพลง ล านิทานให"ลูกฟLง
10 5 . มนุษยสัมพันธ,และ สัมพันธภาพที่ดี มีความเต็มใจในการบริการและช วยเหลือเพื่อนมนุษย. ทั้งในการทำงานและ การดำรงชีพมี สัจจะเชื่อถือได"ทั้งในการทำงานและดำรงชีพ ตลอดจนสัมพันธภาพที่ดีต อตนเอง ครอบครัว องค.กรและชุมชน เป?นผู"ที่ได"รับความไว"วางใจจากบุคคลอื่นในลักษณะต าง ๆ เช น เป?นที่ปรึกษาในเรื่องต าง ๆ ให"กับบุคคลใน ครอบครัว เพื่อนบ"าน คนในชุมชนได" มีการให"บริการที่เป?นประโยชน.อย างแท"จริง ยั่งยืนแก บุคคลอื่น รวมทั้ง สร"างความไว"วางใจแก ผู"เกี่ยวข"องยึดมั่นในหลักการทั้งในการทำงานร วมกับผู"อื่นและดำรงชีพ ตลอดจนเข"าใจและ ให"บริการหรือความช วยเหลือที่ตรงกับความต"องการที่แท"จริง (มีการทำงานเป?นทีม) 6. ครอบครัวมีทัศนคติที่ดีตอการเป'น อสม.และการเสียสละเพื่อสวนรวม ครอบครัวสนับสนุน มีทัศนคติที่ดีต อการเป?น อสม. และการเสียสละมีหลักฐานการไม ขัดขวาง การทำงานอาสาสมัครของครอบครัวสมาชิกส วนใหญ ของครอบครัวมีส วนร วมดำเนินงานของ อสม. สมาชิกส วน ใหญ ของครอบครัวมีความภาคภูมิใจในงานอาสาสมัครสาธารณสุข และการมีส วนร วมในการทำงานในชุมชน 7. การมีความจงรักภักดีตอชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย, ส งเสริมสนับสนุนระบบประชาธิปไตย ปฏิบัติตามนโยบายของทางราชการและรัฐบาล ปฏิบัติ ตนเป?นพลเมืองดี เสียภาษี เคารพกฎหมาย มีความจงรักภักดี เทิดทูนในสถาบันพระมหากษัตริย. เช น ปฏิบัติตน เป?นพลเมืองดีตามพระบรมราโชวาทหรือเข"าร วมพิธีในโอกาสสำคัญอย างสม่ำเสมอ เป?นต"น การครองคน 1. เป?นแกนนำจัดกิจกรรมสุขภาพ แก"ไขปLญหาสาธารณสุขของชุมชน เป?นแกนนำจัดกิจกรรมสุขภาพ และแก"ไขปLญหาสาธารณสุขของชุมชน สามารถนำทีมปฏิบัติภารกิจให"เกิดผลสำเร็จได"รับความร วมมือกับเพื่อน ร วมงาน และชุมชน เพื่อให"งานประสบความสำเร็จชุมชนมีส วนร วมในการแก"ไขปLญหา พัฒนาร วมกันสามารถ ชักชวนเพื่อนร วมงานประชาชน ร วมวิเคราะห.ปLญหา และกำหนดเป&าหมายร วมกัน 2. กระบวนการในการสร"างศรัทธา ชักชวนเพื่อนบ"านให"เข"าร วมกิจกรรมพัฒนาสาธารณสุข เพื่อนบ"าน ให"การยอมรับ เชื่อมั่นในตนเองและผู"อื่น กระตือรือร"น เสียสละ ปฏิบัติตนเป?นแบบอย างที่ดีให"กับชุมชนมีการ ดำเนินกิจกรรมสุขภาพภายใต"หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงเพื่อนบ"านส วนใหญ ให"การยอมรับ และเข"ามามีส วน
11 ร วมในกิจกรรมได"รับการสนับสนุนในด"านต าง ๆ จากกลุ ม/องค.กรต างๆลงมือปฏิบัติ ร วมกิจกรรมพัฒนาในทุก กิจกรรม จนเกิดผลสัมฤทธิ์ 3. ความเป?นประชาธิปไตย ไปใช"สิทธิเลือกตั้งตามหลักประชาธิปไตยทุกครั้ง ส งเสริมและสนับสนุน การปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย.ทรงเป?นประมุข วางตัวเป?นกลางในกรณีที่มีความ ขัดแย"งทางความคิด มุ งผลประโยชน.ส วนรวมมากกว าส วนตน รับฟLงความคิดเห็นของผู"ร วมงาน ผู"มีส วนได"ส วน เสียจากการจัดกิจกรรม 4. การประสานงาน มีมนุษยสัมพันธ.ในการประสานงานกับองค.กรต าง ๆ มีความสามารถในการ ประสานแหล งทุนต าง ๆ เพื่อการดำเนินการด"านสุขภาพมีทักษะ มีกระบวนการในการสื่อสารที่ดี มีการปรับใช" เทคโนโลยีที่เหมาะสมในการสื่อสาร มีความสามารถในการประสานเครือข ายทั้งในและนอกองค.กร การครองงาน 1. มีความรู"ความสามารถในการจัดทำประชาคมในชุมชนเพื่อหาปLญหา และเรียงลำดับความสำคัญ ของปLญหาการจัดทำแผนที่ทางเดินยุทธศาสตร.ทำแผนสุขภาพชุมชนร วมกับภาคีเครือข าย จากนั้น จึงได"มีการ ร วมกันในการจัดทำแผนงานโครงการเพื่อแก"ไขปLญหาร วมกันกับทุกฝHาย หมู บ"านผ านเกณฑ.หมู บ"านจัดการ สุขภาพ 2. ได"ริเริ่มมาตรการทางสังคมที่จะขจัดหรือลดปLญหาทางสุขภาพ โดยร วมกับคณะกรรมการสมัชชาสุขภาพในการกำหนดมาตรการทางสังคม ได"การรับรองและยอมรับให"เป?นตำบลหนองชัยศรีปลอดเหล"าใน งานฌาปณกิจและงานอุปสมบท 3. มีความสามารถและทักษะในการนำศักยภาพชุมชนมาใช"ประโยชน.ในการพัฒนา ซึ่งในส วนของ ชุมชนบ"านหนองม วง เป?นชุมชนที่มีการปลูกพืช ผัก ผลไม" ไว"กิน นำไปขายในชุมชนหรือนำไปขายที่ตลาดเป?น บางส วน และพืชผักนั้นจะมีการใช"สารเคมีจำนวนมาก ดังนั้น ตนเองร วมสมาชิก อสม. และภาคีเครือข าย จึงได" แนะนำให"ความรู"ถึงพิษภัยของสารเคมีที่มีผลเสียต อสุขภาพ และส งเสริมให"มีการปลูกผักปลอดสารพิษ ใช"ปุxย หมัก ปุxยชีวภาพ นอกจากนั้น ยังนำความรู" และทักษะที่มีมาถ ายทอดให"กับครอบครัวชุมชนที่มีการปลูกต"นไหล ต"นกก นำมาทอเสื่อพับ เพื่อเสริมรายได"ให"กับครอบครัว 4. มีความสามารถในการขยายบทบาทของการเป?นผู"นำ การสร"างและการบริหารเครือข ายในการ ดำเนินด"านสุขภาพมีความสามารถในการจัดการทุน เพื่อสนับสนุนงานสุขภาพในชุมชน เช น การประชุมคณะ กรรมหมู บ"านเพื่อนนำเงินดอกเบี้ยกองทุนเงินล"านมาจัดทำผ"าปyดปากโอ งในการป&องกันยุงไข จัดทำแผนงาน โครงการในการนำเงินสาธารณสุขมูลฐานมาใช"ในการกระจายเกลือไอโอดีนในชุมชนและจัดทำการฉีดวัคซีน ป&องกันโรคพิษสุนัขบ"าให"กับสุนัขในชุมชนโดยใช"งบประมาณจากองค.กรปกครองส วนท"องถิ่น
12 ตอนที่ 4 การประเมินตามหลักเกณฑ,ความรู ความสามารถเฉพาะสาขาการเฝ/าระวัง ป/องกันและควบคุมโรคไมติดตอ 1. ความรู ที่จำเป'นในการเฝ/าระวังป/องกันและควบคุมโรคไมติดตอ อสม.ได"การดำเนินการ เกี่ยวกับการการคัดกรองความเสี่ยงโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง หัวใจ และหลอดเลือดรวมถึงโรคมะเร็ง สามารถวิเคราะห.สถานการณ.การเกิดโรคเบาหวาน และความดันโลหิตสูง รายใหม ได"ว า การเกิดผู"ปHวยรายใหม ในระดับตำบล และในระดับหมู บ"านมีความเชื่อมโยงกับการบริโภคหวาน มัน เค็ม ซึ่งต"องเน"นย้ำการให"ข"อมูลความรู"ในเรื่องการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพตามหลัก 3อ.2ส. ให" สอดคล"องกับ บริบททางด"านสังคมเศรษฐกิจและวัฒนธรรมที่เปลี่ยนแปลงไป ส งเสริม สนับสนุน ให"ชุมชนมี บทบาทในจัดการระบบสุขภาพของ ชุมชนด"วยตนเองโดยการเข"าถึงสถานีเช็คสุขภาพตามจุดหรือคุ"มในชุมชน ถ"าคัดกรองแล"วพบว าค าความดันโลหิตสูงให"ทำการวัดซ้ำที่บ"านเช"า-เย็น เป?นเวลา 7 วัน ถ"าค าความดันโลหิตยัง สูงอยู แนะนำส งต อไปรับบริการที่โรงพยาบาลส งเสริมสุขภาพตำบลบ"านกระเบื้องน"อย ติดตามเยี่ยมผู"ปHวยโรคไม ติดต อเรื้อรัง แนะนำส งเสริมการใช"นวัตกรรมเพื่อฟEFนฟูสภาพ ในรายที่มีภาวะแทรกซ"อน เช น ชาตามฝHาเท"า และ ผู"ปHวยที่มีภาวะแขนขาอ อนแรง
13 2. ความสามารถของ อสม. ในการถายทอดความรู ทางเทคนิคและการบริหารจัดการ เรื่องการเฝ/า ระวังและป/องกันโรคไมติดตอ ในกลุมตาง ๆ ดังนี้ ได"ถ ายทอดความรู"ในกลุ มทั่วไป เช น ในการประชุมประเดือนระดับหมู บ"าน โดยมี คณะกรรมการส วนต าง ๆ ร วมประชุม เช น ผู"นำชุมชน สอบต., อสม., แกนนำชุมชน ปราชญ.หมู บ"าน กลุ มสตรี โดยทุกกลุ มจะมีการแลกเปลี่ยนความรู" ความคิดเห็นในการถ ายทอดความรู"ตามที่ได"ประชุมหรือ อบรมมาเล า อธิบายสู กันฟLงทุกครั้งไป รวมถึงการให"ความรู"ความรู"เฝ&าระวังและป&องกันโรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง หัวใจ หลอดเลือด ไต มะเร็ง ร วมกับทีมงาน อสม. เคาะประตูบ"านให"ความรู" เฝ&าระวังและป&องกันโรคเบาหวาน โรคความดัน โลหิตสูง โรคหัวใจ โรคหลอดเลือด โรคไต และโรคมะเร็ง เพื่อให"ประชาชนตื่นตัว มีความตระหนักเพื่อที่จะได" กลุ มปกติไม เป?นกลุ มเสี่ยง กลุ มเสี่ยงไม ไปเป?นกลุ มปHวย กลุ มปHวยไม เกิดภาวะแทรกซ"อนตามมา รวมถึงการ ช วยเหลือหากมีอาการที่ต"องช วยเหลือเร งด วนต"องเรียก 1669
14 ร วมกับเจ"าหน"าที่ รพ.สต. องค.การบริหารส วนตำบล โรงเรียน ชุมชน ในการจัดงานรณรงค.ลด ละเลิก เครื่องดื่มแอลกอฮอล.ให"กับเด็กอายุต่ำกว า 20 ปJ และวันสำคัญทางศาสนา งานบุญ งานบวชและ งานฌาปณกิจ มีความสามารถถ ายทอดความรู"ในการเฝ&าระวังและป&องกันโรคไม ติดต อเรื้อรังในชุมชน การ ดำเนินงานสถานีเช็คสุขภาพ โดยเป?นวิทยากรในการถ ายทอดความรู"ให"กับผู"ที่มาศึกษาดูงานในชุมชนได"รับทราบ และสามารถนำไปปรับใช"ตามบริบทได"
15 3. ความสามารถในด านการบริหารจัดการอยางบูรณาการในการเฝ/าระวังและป/องกันโรคไมติดตอ ตาม กลุมโรค ได มีวิธีการและกระบวนการดำเนินงานดังนี้ 3.1 โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง ไต หัวใจและหลอดเลือดสมอง กลุมปกติ จัดกิจกรรมรณรงค.คัดกรองความเสี่ยงโรคเบาหวานความดันโลหิตสูง โดย อสม. คัดกรองตามแบบฟอร.มคัดกรองมาตรฐานในประชาชนกลุ มที่มีความเสี่ยงอายุ 15-34 ปJ และประชาชนอายุ 35 ปJขึ้นไปทุกคน รวมถึงพระภิกษุพร"อมทั้งวัดความดันโลหิต หลังจากนั้น เจ"าหน"าที่คัดกรองซ้ำพร"อมทั้งเจาะหา ระดับน้ำตาลในกระแสเลือดพร"อม ให"ความรู"ในการลดเสี่ยงลดโรคไม ติดต อเรื้อรัง ความรู"นักเรียนเกี่ยวกับการ ส งเสริมสุขภาพและป&องกันโรคไม ติดต อที่โรงเรียน กลุมเสี่ยง หลังจากคัดกรองสุขภาพแล"วพบว ามีความเสี่ยงและกลุ มสงสัยที่เป?นรายใหม ในความ ดันโลหิตสูง ให"คำแนะนำในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพตามหลัก 3อ.2ส. แล"ววัดความดันโลหิตที่บ"านเช"า เย็น เป?นเวลา 1 สัปดาห. หากความดันยังสูงอยู จะส งต อไปที่โรงพยาบาลส งเสริมสุขภาพตำบลบ"านกระเบื้องน"อย ส วนในกลุ มเสี่ยงและกลุ มสงสัยที่เป?นรายใหม เบาหวาน ได"แนะนำให"ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพตามหลัก 3อ.2ส. เช นกัน หลังจากนั้น รายงานเจ"าหน"าที่ ๆ รพ.สต. ก็จะแจ"ง อสม. ที่ผ านการอบรมเจาะเลือดปลายนิ้ว หากน้ำตาลยังสูงอยู ก็จะส งพบเจ"าหน"าที่โรงพยาบาลส งเสริมสุขภาพตำบล เช นกัน
16 กลุมปVวย ได"ติดตามกลุ มปHวยให"ไปพบเจ"าหน"าที่หรือพบแพทย.ตามนัด ติดตามเยี่ยมให"ความรู" เพื่อส งเสริมและฟEFนฟูสุขภาพเพื่อป&องกันโรคแทรกซ"อน พร"อมแนะนำการใช"นวัตกรรมในการดูแลสุขภาพ นอกจากนั้น ดิฉันร วมกับชมรมผู"ปHวยโรคเรื้อรังเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง ได"ร วมให"บริการในคลิกโรคเรื้อรัง ใกล"บ"านใกล"ใจ มีข"าวต"มให"รับประทานซึ่งได"งบประมาณจากกองทุนสุขภาพตำบลและในช วงสถานการณ.โรค โควิด-19 ได"รับยาจาก รพ.หนองหงส. และ รพ.สต.บ"านกระเบื้องน"อย ไปแจกจ ายให"ผู"ปHวยเพื่อมิให"ขาดนัดขาดยา รับประทาน ร วมกับเจ"าหน"าที่อบรมให"ความรู"เฝ&าระวังโรคหลอดเลือดสมอง หัวใจขาดเลือดและไตวายในคลินิก เป?นประจำ 3.2 กลุมโรคมะเร็ง คัดกรองและติดตามสตรีกลุ มอายุ 30 ปJขึ้นไป ตรวจมะเร็งปากมดลูกทุกปJ และสตรีอายุ 30-70 ปJส งเสริมการตรวจเต"าเต"านมด"วยตนเองเป?นประจำทุกเดือน รณรงค.คัดกรองประชาชนอายุ 50-70 ปJ ที่มีความเสี่ยงมะเร็งลำไส" ไปตรวจคัดกรองมะเร็งลำไส" ที่ รพ.สต.
17 3.3 กลุมโรคหอบหืดและปอดอุดกั้นเรื้อรัง ได"แนะนำประชาชนให"ลดความเสี่ยงจากโรคนี้ โดยสำรวจผู"ที่ สูบบุหรี่และติดบุหรี่ เข"ารับการทดสอบสมรรถภาพปอดโดยการเปHาปอดเพื่อที่ผู"ที่สูบจะได"ทราบและตระหนักใน การลด ละ เลิกสูบบุหรี่ แนะนำผู"ที่ต"องการลด ละ เลิกสูบบุหรี่เข"าคลินิกอดบุหรี่โดยใช"หญ"าดอกขาว อมเปลือก มะนาวเพื่อลดความอยากสูบบุหรี่ แนะนำคนในครัวเรือนที่มีผู"สูบบุหรี่กระตุ"นติดตามร วมกับ อสม. และเจ"าหน"าที่ เพื่อคนในครอบครัวจะได"รับพิษจากควันบุหรี่หรือบุหรี่มือสองลดลง และลดอาการเป?นโรคภูมิแพ" โรคหอบหืด จากควันบุหรี่
18 อย างไรก็ตาม ผู"นำชุมชน อสม. ส.อบต. คณะกรรมการหมู บ"าน เข"าร วมประชุมทำแผนกองทุนสุขภาพ ตำบล แผนงานสาธารณสุข ซึ่งจัดโดยองค.การบริหารส วนตำบลหนองชัยศรี และ รพ.สต.บ"านกระเบื้องน"อย โดย ได"เชิญ ตัวแทนเจ"าหน"าที่จาก รพ.สต.บ"านกระเบื้องน"อย ครูจากทั้ง 4 โรงเรียน กำนัน ผู"ใหญ บ"าน แพทย.ประจำ ตำบล อสม. ส.อบต. จากทุกหมู บ"านในตำบลหนองชัยศรี ซึ่งได"มีการเสนอปLญหาด"านสุขภาพต าง ๆ และวิธีการ หรือแนวทางที่จะร วมกันแก"ไขปLญหาด"านสุขภาพ และได"แผนงาน/โครงการที่สอดคล"องกับปLญหาการเฝ&าระวัง และป&องกันโรคไม ติดต อ ได"แก โครงการรณรงค.คัดกรองโรคเบาหวานความดันโลหิตสูง หัวใจและหลอดเลือดสมอง โครงการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพกลุ มเสี่ยงโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง หัวใจและ หลอดเลือดสมอง โครงการคลินิกโรคเรื้อรังใกล"บ"านใกล"ใจ ตำบลหนองชัยศรี โครงการส งเสริมสุขภาพสตรีหนองชัยศรีต"านมะเร็งเต"านมและมะเร็งปากมดลูก โครงการส งเสริมการส งเสริมการออกกำลังการลดเสี่ยงลดโรคไม ติดต อเรื้อรัง ซึ่งโครงการเหล านี้ได"รับงบประมาณมาอย างต อเนื่องทุกปJ ดังภาพกิจกรรมการส งเสริมการออก กำลังกายเพื่อลดเสี่ยงลดโรคไม ติดต อ ดังนี้
19 4. ผลงาน ความสำเร็จและสิ่งที่ภาคภูมิใจในสาขาการเฝ/าระวังและป/องกันโรคไมติดตอ สถานีเช็คสุขภาพดิจิทัล (Digital Health Station) เป/าหมายของการดูแลสุขภาพประชาชนในชุมชน มี 3 ประเด็นหลัก ได"แก ประชากรเป&าหมาย ประเด็นปLญหาสุขภาพในพื้นที่ ปLจจัยที่เกี่ยวข"องและ กระบวนการสร"างเป&าหมายร วม โดยมีรายละเอียดดังต อไปนี้ 1. ประชากรเป/าหมาย แบ งเป?น 3 กลุ ม ได"แก กลุ มปกติ กลุ มเสี่ยง กลุ มปHวย 1.1 กลุมปกติ ทำอย างไรกลุ มปกติถึงจะไม ไปเป?นกลุ มเสี่ยง 1.2 กลุมเสี่ยง ทำอย างไรกลุ มเสี่ยงจะไม ไปเป?นผู"ปHวยรายใหม 1.3 กลุมปVวย ทำอย างไรที่กลุ มปHวยแล"วจะไม เกิดภาวะแทรกซ"อนตามมาและอยู กับโรคที่ตนเองเป?นอยู ได"อย างปกติไม ทุกทรมานหรือเป?นภาระให"กับครอบครัวหรือลูกหลานต อไป 2. ประเด็นปIญหาสุขภาพในพื้นที่ มีดังนี้ 2.1 กลุมเสี่ยงโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูงมีเพิ่มมากขึ้น
20 จากกราฟข"อมูล รพ.สต.บ"านกระเบื้องน"อย ย"อนหลัง 5 ปJ (ปJงบประมาณ 2556-2560) ประชาชนอายุ 35 ปJขึ้นไปบ"านหนองม วง ที่ได"รับการคัดกรองโรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง มีความเสี่ยงโรคเบาหวาน ร"อยละ 2.56, 2.67, 2.89, 3.05 และ 3.27 ตามลำดับ มีความเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูง ร"อยละ 6.35, 7.58, 8.42, 10.26 และ 11.88 ตามลำดับ มีรอบเอวเกิน ร"อยละ 19.05, 21.21, 25.26, 27.69 และ 29.70 ตามลำดับ สงสัยความดันโลหิตสูงรายใหม ร"อยละ 3.17, 3.54, 4.74, 4.62 และ 5.94 ตามลำดับ สงสัย เบาหวานรายใหม ร"อยละ 1.06, 1.01, 1.58, 2.05 และ 1.49 ตามลำดับ มีผู"ปHวยที่แพทย.วินิจฉัยเป?น โรคเบาหวานรายใหม ร"อยละ 0, 2.02, 0, 1.03 และ 0.05 ตามลำดับ วินิจฉัยเป?นโรคความดันโลหิตสูงรายใหม ร"อยละ 1.06, 0.51, 2.11, 0.51 และ 0.50 ตามลำดับ จากข"อมูลเฝ&าระวังการป&องกันและควบคุมโรคไม ติดต อ ได"แก โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูงบ"าน หนองม วง จะเห็นได"ว า ประชาชนอายุ 35 ปJขึ้นไปมีความเสี่ยงโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูงเพิ่มขึ้นทุกปJ และ สุดท"ายกลุ มสงสัยรายใหม ก็ได"รับการวินิจฉัยจากแพทย.เป?นโรคเบาหวานรายใหม ความดันโลหิตสูงรายใหม 2.2 กลุมผู ปVวยโรคเรื้อรัง โรคเบาหวานความดันโลหิตสูงขาดนัดรับยา จากบริบทชุมชนบ"านหนองม วง ผู"สูงอายุจะอาศัยอยู กับบุตรหลาน บางครอบครัวผู"สูงอายุอยู ด"วยกัน 2 คน และจากข"อมูลเฝ&าระวังการป&องกันและควบคุมโรคไม ติดต อโรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง ผู"ปHวยส วนใหญ เป?นผู"สูงอายุ ทำให"มีการหลงลืม ขาดนัดรับยา บางรายลูกหลานไม อยู ไม สามารถมารับยาตามนัด ได" บางรายลูกหลานไปทำงานถ"าหากขาดงานเพื่อจะพาพ อแม ปูH ย า ตา ยาย มาหาหมอก็ทำให"ขาดรายได" มีบาง รายต"องใช"วิธียืมยาเพื่อนบ"านที่ปHวยเป?นโรคเดียวกัน มียากินเหมือนกันมากินก อน แต บางรายก็ขาดนัดไปเลยโดย อ"างว า ไม กินยาก็ไม เห็นเป?นอะไร โดยมีปLญหาหลากหลายประการที่ต"องแก"ไข 3. ปIจจัยที่เกี่ยวข อง วิถีชีวิตที่เกี่ยวข"องกับพฤติกรรมสุขภาพ สิ่งแวดล"อมและภาวะคุกคามด"านสุขภาพ ผลกระทบที่เกิดจาก ความเจริญทางด"าน วัตถุทำให" ค าครองชีพสูงขึ้น ประชาชนในพื้นที่ตำบลหนองชัยศรี ต"องดิ้นรนทำมาหากิน เพื่อหาเงินให"เพียงพอกับค าใช"จ ายต าง ๆ ทั้งดิ้นรนหาวัตถุเครื่องอำนวยความสะดวกต าง ๆ ให"ทัดเทียมกับผู"อื่น มุ งหารายได"อย างเดียว และมีความสะดวกเกี่ยวกับการกู"ยืมเงิน เกิดภาระหนี้สิน ทำให"มีความเครียด จึงทำให" ขาดการเอาใจใส การดูแลสุขภาพ การเฝ&าระวังตนเองด"านการส งเสริมสุขภาพป&องกันโรคไม ติดต อ มีพฤติกรรม สุขภาพที่ไม ถูกต"องเหมาะสม เช น รับประทานอาหารที่มีไขมันสูง รสจัด หวาน มันเค็มเพิ่มมากขึ้น ประชาชนที่ ใช"แรงงาน เช น งานตัดอ"อย งานก อสร"าง ดื่มเครื่องดื่มชูกำลัง ดื่มแอลกอฮอล.หลังเลิกงานทุกวัน ขาดการออก กำลังกายที่ถูกต"องเหมาะสม ดังสถานการณ.ข"างต"นที่กล าวมาจะเห็นได"การดำเนินชีวิตส วนใหญ เป?นกลุ มวัย ทำงาน ส วนในวัยผู"สูงอายุและวัยเด็ก เมื่อวัยทำงานไม อยู กลุ มนี้ต"องดูแลกันเอง ทำให"มีการหลงลืม ขาดนัดรับ ยา ผู"ปHวยบางรายลูกหลานไม อยู ไม สามารถมารับยาตามนัดได" บางรายลูกหลานไปทำงานถ"าหากขาดงานเพื่อจะ พาพ อแม ปูH ย า ตา ยาย มาหาหมอก็ทำให"ขาดรายได"ซึ่งพื้นที่บ"านหนองม วง ตำบลหนองชัยศรีก็พบว าเป?น เช นนั้นเหมือนกัน
21 4. การเข าถึงบริการสุขภาพและรูปแบบการดูแลสุขภาพเฝ/าระวังการป/องกันควบคุมโรคไมติดตอ ในกลุ มปกติและกลุ มเสี่ยง ในช วง 5 ปJย"อนหลังที่ผ านมานั้น อสม. บ"านหนองม วง ได"ดำเนินงานการคัด กรองความเสี่ยงตามแบบฟอร.มมาตรฐานที่ทาง รพ.สต.บ"านกระเบื้องน"อย ได"ให"มา เมื่อคัดกรองเสร็จเจ"าหน"าที่ก็ จะออกมาคัดกรองซ้ำ อสม. ให"คำแนะนำการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ ตามหลัก 3อ. 2ส. และได"นำกลุ ม เสี่ยงสูงเข"ารับการอบรมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพตามโปรแกรมคลินิก DPAC หรือคลินิกไร"พุงที่ รพ.สต.บ"าน กระเบื้องน"อย ในระยะ 1, 3, และ 6 เดือน พร"อมจัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู"บุคคลต"นแบบมาอย างต อเนื่อง แต ด"วยบทริบทของประชาชนบ"านหนองม วงมีการอพยพในการไปทำงานต างถิ่นต างจังหวัดมีอยู ตลอดทั้งปJ บางกลุ ม ไปทำงานเช"า เย็นกลับ บางกลุ มเข"าทำงานเป?นกะ บางกลุ มกลับมาอยู บ"านก็ตรวจพบว ามีความเสี่ยงสูงแล"ว หรือ บางรายกลับมาบ"านพร"อมกับการเป?นโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูงรายใหม ไปแล"ว ในกลุ มปHวย จากการดำเนินที่มา 5 ปJย"อนหลัง รพ.สต.บ"านกระเบื้องน"อย ร วมกับภาคีเครือข ายสุขภาพ ได"มีการประชุม วิเคราะห.ปLญหา หาแนวทางแก"ไขปLญหาร วมกัน โดยจัดตั้งชมรมผู"ปHวยโรคเบาหวาน โรคความ ดันโลหิตสูงเพิ่มขึ้น ชมรม อสม.ตำบลหนองชัยศรี ได"เขียนแผนงาน/โครงการคลินิกโรคเรื้อรังใกล"บ"านใกล"ตำบล หนองชัยศรีขึ้น โดยขอสนับสนุนงบประมาณจากกองทุนสุขภาพองค.การบริหารส วนตำบลหนองชัยศรีทุกปJ เพื่อ ลดปLญหาผู"ปHวยขาดนัดขาดยาจากการไม มีรถมาส ง ทำมาอย างต อเนื่องจนถึงปJงบประมาณ 2562 พร"อมมีข"าวต"ม ให"ผู"ปHวยรับประทานหลังจากเจาะเลือดเสร็จ ช วงรอแพทย.และเจ"าหน"าที่จากโรงพยาบาลหนองหงส.ออกมาตรวจ เจ"าหน"าที่ก็จะอบรมให"ความรู"การส งเสริมสุขภาพการดูแลเฝ&าระวังภาวะแทรกซ"อน และพากลุ มปHวยทำกาย บริหารยืดเหยียดออกกำลังกายทุกวันที่เป?นคลินิกเบาหวานความดันโลหิตสูง และมี อสม. มาให"บริการทุกวันที่ คลินิกโรคเรื้อรังในวันพุธสัปดาห.ที่ 1 และวันพุธสัปดาห.ที่ 3 ของเดือน
22 5. กระบวนการสร างเป/าหมายรวม ในปJ 2558 ได"มีการประชุมคณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับตำบล (พชต.) มีการทำแผนที่ ทางเดินยุทธศาตร.ร วมกันเพื่อแก"ไขปLญหาสาธารณสุขและปLญหาของชุมชนมาอย างต อเนื่อง และในปJ 2562 ได" จัดให"มีการประชุมการทำประชาคม ค"นหาปLญหา สาเหตุ และแนวทางการดูแลสุขภาพของคนในชุมชนร วมกัน โดยมีคณะกรรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอ (พชอ.) เชื่อมโยงลงมาที่ พชต. ที่ซึ่งประกอบด"วย คณะกรรมการจากวัด หมู บ"าน โรงเรียน ส วนราชการ และองค.กรปกครองส วนท"องถิ่น ซึ่งตำบลหนองชัยศรีได" เชิญคณะกรรมการเข"าร วมประชุมประกอบด"วย เจ"าคณะตำบล กำนัน ผู"ใหญ บ"าน ผู"อำนวยการโรงเรียนทั้ง 4 แห ง นายกองค.การบริหารส วนตำบล ผอ.รพ.สต. ประธาน อสม. ระดับตำบล ประธานกลุ มพัฒนาสตรี เกษตร ตำบลพัฒนากรประจำตำบล ซึ่งได"มีการจัดลำดับปLญหาได"หลายด"าน ในด"านสุขภาพก็มีหลายปLญหาที่ต"องได"รับ การแก"ไข ได"แก ปLญหาโรคเรื้อรังเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง ปLญหาอุบัติเหตุทางถนน ปLญหายาเสพติด เป?นต"น ซึ่งในประเด็นปLญหาโรคเรื้อรังเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง ตำบลหนองชัยศรี ได"มีการประชุมเพื่อ ขับเคลื่อนการพัฒนาคุณภาพชีวิตในระดับพื้นที่ร วมกับหน วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน เน"นการมีส วนร วมของทุก ภาคส วน โดยมีพื้นที่เป?นฐาน ประชาชนเป?นศูนย.กลางมีความเป?นเจ"าของ และภาวะการนำร วมกัน โดยบูรณา การและประสานความร วมมือในการนำไปสู การสร"างเสริมให"บุคคล ครอบครัว และชุมชน มีสุขภาวะทางกาย จิต และสังคมเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีและเกิดความยั่งยืน ซึ่งมีขั้นตอนดังนี้ นำข"อมูลทั้งด"านสุขภาพประเด็นปLญหาโรคเรื้อรังเบาหวานความดันโลหิตสูงและนอกเหนือด"าน สุขภาพมาวิเคราะห.ร วมกัน พชต. ทำแผนที่ทางเดินยุทธศาสตร.เพื่อไปสู จุดหมายร วมกันว า กลุมปกติ ทำอย างไร
23 กลุ มปกติถึงจะไม ไปเป?นกลุ มเสี่ยง กลุมเสี่ยง ทำอย างไรกลุ มเสี่ยงจะไม ไปเป?นผู"ปHวยรายใหม และกลุมปVวย ทำ อย างไรที่กลุ มปHวยแล"วจะไม เกิดภาวะแทรกซ"อนตามมาและอยู กับโรคที่ตนเองเป?นอยู ได"อย างปกติสุข โดยให"มี การจัดตั้งจุดตรวจสุขภาพตามคุ"มที่ อสม. รับผิดชอบ และจุดตรวจสุขภาพที่ศาลาประชาคมของหมู บ"านในการ ประชุมประจำเดือนของหมู บ"านทุกเดือน และเริ่มดำเนินการมาตั้งแต ปJ 2562 เป?นต"นมา ปLจจุบันเรียกชื่อจุด ตรวจสุขภาพว า “สถานีเช็คสุขภาพ หรือ Health Station” คณะกรรมการในระดับหมู บ"านจัดประชุมประชาคม และจัดทำแผนงาน/โครงการเพื่อขอ งบประมาณ จากกองทุนสุขภาพ อบต.หนองชัยศรี งบประมาณโครงการในพระราชดำริเพื่อแก"ไขปLญหาด"าน สาธารณสุข ขอสนับสนุนจากกองทุนหมู บ"าน ระดมทุนจากกองทุนต าง ๆ ในชุมชนเพื่อจัดซื้ออุปกรณ.ที่จำเป?น เช น เครื่องวัดความดันโลหิต เครื่องเจาะน้ำตาลปลายนิ้ว เครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้ว ปรอทวัดไข" เครื่องชั่ง น้ำหนัก ที่วัดส วนสูง สายวัดรอบเอว ทำให"ทุกหมู บ"านมีอุปกรณ.ที่จำเป?นต"องใช"ที่สถานีเช็คสุขภาพครบทุก หมู บ"าน โดยแต ละหมู บ"านมีสถานีเช็คสุขภาพจำนวนหลายจุดเพิ่มขึ้น
24 พัฒนาศักยภาพแกนนำสุขภาพ โดยการอบรมให"ความรู"เรื่องการคัดกรองโรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ 3อ. 2ส. ภาวะแทรกซ"อนจากโรค การวัดความดันที่บ"าน การอบรมเชิงปฏิบัติการการเจาะน้ำตาลปลายนิ้ว รวมถึงการส งต อเมื่อประเมินแล"วมีปLญหา ติดตามกำกับนิเทศงาน เยี่ยมเสริมพลังโดยเจ"าหน"าที่ รพ.สต.บ"านกระเบื้องน"อย ร วมกับภาคี เครือข ายอย างต อเนื่องทุกปJ สรุปผลการดำเนินงาน โดยเจ"าหน"าที่โรงพยาบาลส งเสริมสุขภาพตำบลบ"านกระเบื้องน"อย ร วมกับอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู บ"านวิเคราะห.ผลลัพธ.การดำเนินงานทั้งในเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณ นำผลการวิเคราะห.ข"อมูลเสนอต อคณะกรรมการเพื่อปรับปรุงแก"ไขหรือพัฒนาต อไป
25 6. การแก ไขปIญหาตามประเด็นปIญหา 6.1 กลุมปกติ จัดกิจกรรมรณรงค.คัดกรองความเสี่ยงโรคเบาหวานความดันโลหิตสูง โดย อสม. คัดกรองตามแบบฟอร.มคัดกรองมาตรฐานในประชาชนกลุ มที่มีความเสี่ยงอายุ 15-34 ปJ และประชาชนอายุ 35 ปJขึ้นไปทุกคน รวมถึงพระภิกษุพร"อมทั้งวัดความดัน หลังจากนั้นเจ"าหน"าที่คัดกรองซ้ำพร"อมทั้งเจาะหาระดับ น้ำตาลในกระแสเลือดพร"อมทั้งให"ความรู"ในการลดเสี่ยงลดโรคไม ติดต อเรื้อรัง ส งเสริมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม สุขภาพที่ถูกต"องเหมาะสมตามหลัก 3อ.2ส. หากมีอาการผิดปกติหรือสงสัยเข"าข ายที่มีความเสี่ยงสามารถไป ประเมินตนเองได"ที่สถานีเช็คสุขภาพบ"าน อสม.ตามคุ"มที่ตนเองอยู ได"เลย
26 6.2 กลุมเสี่ยง ในกลุ มเสี่ยงหลังจากคัดกรองสุขภาพซ้ำโดยเจ"าหน"าที่แล"ว พบว า มีความเสี่ยงและ กลุ มสงสัยความดันโลหิตสูงรายใหม ได"ให"คำแนะนำในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพตามหลัก 3อ.2ส. แล"ว วัดความดันที่บ"านเช"า/เย็น เป?นเวลา 1 สัปดาห. หากความดันยังสูงอยู จะส งต อไปที่ รพ.สต. ส วนในกลุ มเสี่ยงและ กลุ มสงสัยที่เป?นรายใหม เบาหวานก็มีการแนะนำปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพตามหลัก 3อ.2ส. เช นกัน หลังจาก นั้นก็จะรายงานเจ"าหน"าที่ ๆ ก็จะแจ"ง อสม. ที่ผ านการอบรมเจาะเลือดปลายนิ้วเจาะเลือดปลายนิ้วให" หาก น้ำตาลยังสูงอยู ก็จะส งพบเจ"าหน"าที่ รพ.สต. เช นกัน หลังจากนั้น เจ"าหน"าที่ก็อบรมให"ความรู"ตามโปรแกรมคลินิก ไร"พุง (DPAC) โดยมีการนัดทุก 1 เดือน 2 เดือนและ 6 เดือน ต อจากนั้น ก็จะมีการจัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู" บุคคลต"นแบบ ว าที่เขาสามารถปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพตนเองอย างไรจนสามารถมาอยู กลุ มปกติได" ซึ่งแต ละหมู บ"านก็จะมีบุคคลต"นแบบในการเฝ&าระวังป&องกันควบคุมโรคไม ติดต อเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูงอยู แล"ว และในกลุ มเสี่ยงทุกรายแนะนำการตรวจประเมินสุขภาพตนเองที่สถานีเช็คสุขภาพตามคุ"มที่ตนเองอยู ได" ตลอดเวลา 6.3 กลุมปVวยและกลุมที่มีภาวะแทรกซ อน ในกลุ มปHวย ดิฉันและเครือข ายสุขภาพได"ติดตามเยี่ยม ให"ความรู"เพื่อส งเสริมและฟEFนฟูสุขภาพเพื่อป&องกันโรคแทรกซ"อน เคาะประตูบ"านเฝ&าระวังโรคหลอดเลือดสมอง โรคกล"ามเนื้อหัวใจขาดเลือดและโรคไตวาย พร"อมแนะนำการใช"นวัตกรรมในการดูแลสุขภาพทั้งกลุ มปHวยและ กลุ มที่มีภาวะแทรกซ"อน นอกจากนั้น ดิฉันร วมกับชมรมผู"ปHวยโรคเรื้อรังเบาหวานความดันได"ร วมให"บริการใน คลิกโรคเรื้อรังใกล"บ"านใกล"ใจ มีข"าวต"มให"รับประทานซึ่งได"งบประมาณจากกองทุนสุขภาพตำบล ในช วง สถานการณ.โรคโควิด-19 ได"รับยาจาก รพ.หนองหงส. และ รพ.สต.บ"านกระเบื้องน"อย ไปแจกจ ายให"ผู"ปHวยเพื่อ
27 มิให"ขาดนัดขาดยารับประทาน และได"แนะนำกลุ มปHวยตรวจประเมินตนเองที่สถานีเช็คสุขภาพตามคุ"มที่ตนเอง อยู เพื่อที่จะได"ทราบระดับน้ำตาล ระดับความดันโลหิตของตนเองอยู เสมอ ร วมกับเจ"าหน"าที่อบรมให"ความรู" เฝ&าระวังโรคหลอดเลือดสมอง โรคหัวใจขาดเลือด และโรคไตวายในคลินิกเป?นประจำ กลุ มปHวยทุกรายจะต"อง ได"รับการเจาะเลือดเพื่อคัดกรองภาวะแทรกซ"อนอย างน"อยปJละ 1 ครั้ง แพทย.ออกมาให"บริการที่ รพ.สต. แจ"งผล การตรวจเลือดและปรับยาให"ผู"ปHวย
28 การพัฒนาสถานีเช็คสุขภาพเป'นสถานีเช็คสุขภาพดิจิทัล (Digital health station) จากสถานการณ.ปLญหาโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง และการแพร ระบาดของโรคโควิด-19 และโรคแทรกซ"อนที่ตามมาส งผลคุกคามต อสุขภาพประชาชน และการพัฒนาประเทศ ในพื้นที่ตำบลหนองชัยศรี มีกลุ มเสี่ยง ผู"ปHวยรายใหม เพิ่มขึ้นทุกปJ ถึงแม"จะมีการพัฒนางานมาอย างต อเนื่อง ในยะระหลังจำนวนผู"ปHวยราย ใหม ลดลง และจากการแพร ระบาดของโรคโควิด-19 ความแออัดในโรงพยาบาลหนองหงส. และ รพ.สต. บ"านกระเบื้องน"อย ในวัน NCD Clinic ส งผลให"ผู"ปHวยขาดนัด ขาดยาเพิ่มขึ้น ส งผลให"เกิดโรคแทรกซ"อนที่ตามมา เช น โรคหลอดเลือดสมอง โรคหัวใจขาดเลือด โรคไตวาย โรคหอบหืด โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง รวมถึงโรคมะเร็ง เพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ทุกปJ ซึ่ง อสม. ภาคีเครือข ายร วมกับ รพ.สต.บ"านกระเบื้องน"อย ได"มีการเฝ&าระวังและป&องกันโรค ไม ติดต อเหล านี้มาอย างต อเนื่องเพื่อลดความสูญเสียในด"านต าง ๆ ตามมา ดังนั้น ภาคีเครือข ายจึงมีเป&าหมาย ร วมกันว า ทำอย างไรกลุ มปกติจะไม เป?นกลุ มเสี่ยง กลุ มเสี่ยงจะไม ไปเป?นกลุ มปHวย กลุ มปHวยจะไม เกิดโรคแทรก ซ"อนตามมา จึงได"มีการสำรวจข"อมูลอุปกรณ.ที่จำเป?นเพิ่มเติมเพื่อให"เพียงพอต อการใช"งานต อการดำเนินงาน สถานีสุขภาพ จึงการระดมทุนจากหลายภาคส วนได"แก งบประมาณกองทุนสุขภาพองค.การบริหารส วนตำบล หนองชัยศรี งบประมาณจากกองทุนเงินล"านของหมู บ"าน งบประมาณจากโครงการในพระราชดำริด"าน สาธารณสุข งบกองทุนเกลือไอโอดีน งบกองกลางในการพัฒนาหมู บ"าน งบบริจาคผู"มีจิตศรัทธา โดยมีการระดม ทุนมาอย างต อเนื่องทุกปJทำให"มีอุปกรณ.ในการดำเนินงาน ได"แก เครื่องวัดความดันโลหิต ปรอทวัดไข" แบบสแกน ปรอดวัดไข"แบบดิจิทัล ตาชั่งน้ำหนักเด็ก ตาชั่งน้ำหนักผู"ใหญ สายวัดรอบเอว ที่วัดส วนสูง เครื่องเจาะน้ำตาล ปลายนิ้วแบบปากกา และแทบตรวจระดับน้ำตาล และนวัตกรรมในชุมชนที่ช วยส งเสริมสุขภาพและฟEFนฟูสุขภาพ ในทุกกลุ ม ครบทุกหมู บ"าน ส งเสริมให"ประชาชนเข"าถึงระบบบริการด"านสาธารณสุขได"ง ายขึ้น ส งเสริมการดูแล ตนเองภายในครอบครัว ชุมชน วิธีการดำเนินการศึกษา ได ดำเนินการ ดังนี้ ขั้นตอนที่ 1. การวางแผน 1.1 รวบรวมข"อมูล ศึกษาบริบทในชุมชน วิเคราะห.สถานการณ.การดำเนินงาน NCD คลินิก ของ รพ.สต.บ"านกระเบื้องน"อย และโรงพยาบาลหนองหงส. 1.2 ตรวจสอบความพร"อม เครื่องมืออุปกรณ. ของสถานีเช็คสุขภาพ (Health station) ทุกหมู บ"าน 1.3 อบรมฟEFนฟูความรู" เกี่ยวกับการประเมินสัญญาณชีพเบื้องต"น การเจาะน้ำตาลปลายนิ้ว (DTX) ให"กับ อสม.ทุกหมู บ"าน ขั้นตอนที่ 2. การดำเนินงาน 2.1 สำรวจ/จัดทำทะเบียนผู"ปHวยกลุ มสีเขียว ที่ส งยาที่บ"าน ในตำบลหนองชัยศรี 2.2 จัดส งรายชื่อผู"ปHวยกลุ มสีเขียวในกลุ มไลน. อสม.ตำบลหนองชัยศรี ตามวันนัดให"กับ อสม. แต ละ หมู บ"าน โดยส งรายชื่อก อนวันนัด 1 สัปดาห. เพื่อให" อสม. แต ละหมู กำกับ ติดตาม การวัดความดันโลหิต และ เจาะน้ำตาลปลายนิ้ว (ในผู"ปHวยเบาหวาน) ในผู"ปHวยกลุ มสีเขียว
29 2.3 แนะนำให"ผู"ปHวยกลุ มสีเขียวไปรับบริการ วัดความดันโลหิต และเจาะน้ำตาลปลายนิ้ว ที่สถานีเช็คสุขภาพ (Health station) ของหมู บ"าน แทนการมาพบแพทย.ที่ รพ.สต.บ"านกระเบื้องน"อย หรือ โรงพยาบาลหนองหงส. 2.4 สถานีเช็คสุขภาพ (Health station) แต ละหมู รายงานผลการตรวจวัดความดันโลหิต และเจาะน้ำตาลปลายนิ้ว มาที่ รพ.สต.บ"านกระเบื้องน"อย ผ านช องทางไลน.กลุ มไลน. อสม.ตำบลหนองชัยศรี 2.5 ผู"ปHวยสีเขียวที่รับยาที่ รพ.หนองหงส. : รายงานผลการตรวจวัดความดันโลหิต และเจาะน้ำตาล ปลายนิ้ว ส งต อไปยัง รพ.หนองหงส. เพื่อพิจารณาการรักษา หากผู"ปHวยควบคุมระดับความดันโลหิต และระดับ น้ำตาลปลายนิ้วได"ดี แพทย.จะพิจารณาจัดส งยามาที่ รพ.สต.บ"านกระเบื้องน"อย อสม. แต ละหมู นำส งยาถึงบ"าน ผู"ปHวย โดยที่ผู"ปHวยไม ต"องเข"าไปรับบริการที่โรงพยาบาลหนองหงส. 2.6 ผู"ปHวยสีเขียวที่รับยาที่ รพ.สต.บ"านกระเบื้องน"อย : หากผู"ปHวยควบคุมระดับ ความดันโลหิต และระดับน้ำตาลปลายนิ้วได"ดี รพ.สต.บ"านกระเบื้องน"อย พิจารณาจัดส งยาที่บ"าน โดยให" อสม.แต ละหมู นำส งยา ถึงบ"านผู"ปHวย โดยที่ผู"ปHวยไม ต"องเข"าไปรับบริการที่ รพ.สต.บ"านกระเบื้องน"อย 2.6 หากพบว าผู"ปHวยควบคุมระดับความดันโลหิต หรือระดับน้ำตาลไม ได" ให"รายงานแพทย. ผู"รับผิดชอบงาน NCD โรงพยาบาลหนองหงส.เพื่อพิจารณาการรักษาต อไป 2.7 สรุปผล/วิเคราะห.ผลการดำเนินงาน 2.8 จัดทำรูปเล มเอกสารวิชาการและนำไปใช"ประโยชน.ในหน วยงาน ผลที่คาดวาจะได รับ 4.1 เพื่อลดความแออัดในคลินิกโรคเรื้อรัง รพ.สต.บ"านกระเบื้องน"อยและ รพ.หนองหงส. 4.2 ผู"ปHวยกลุ มสีเขียวได"รับการประเมิน ติดตาม ค าความดันโลหิต และระดับน้ำตาลปลายนิ้ว เฝ&าระวังภาวะแทรกซ"อนที่อาจเกิดขึ้น ตามแผนการรักษาของแพทย. 4.3 ลดการแพร ระบาดของโรคโควิด-19 ในกลุ มผู"ปHวยโรคเรื้อรัง ตัวชี้วัดความสำเร็จ 5.1 ผู"ปHวยกลุ มสีเขียวที่รับยาที่บ"านได"รับการประเมิน ค าความดันโลหิต และระดับน้ำตาลปลายนิ้ว ร"อยละ 80 5.2 ผู"ปHวยกลุ มสีเขียวที่รับยาที่บ"าน เกิดภาวะแทรกซ"อนเฉียบพลัน น"อยกว าร"อยละ 1 จากการระดมทุนจากหลายภาคส วนมาอย างต อเนื่องทุกปJ ทำให"มีอุปกรณ.ในการดำเนินงาน ได"แก เครื่องวัดความดันโลหิต ปรอทวัดไข"แบบสแกน ปรอดวัดไข"แบบดิจิตัล ตาชั่งน้ำหนักเด็ก ตาชั่งน้ำหนัก ผู"ใหญ สายวัดรอบเอว ที่วัดส วนสูง เครื่องเจาะน้ำตาลปลายนิ้วแบบปากกาและแทบตรวจระดับน้ำตาล และ นวัตกรรมในชุมชนที่ช วยส งเสริมสุขภาพและฟEFนฟูสุขภาพในทุกกลุ มครบทุกหมู บ"าน ดังนี้
30 เมื่อมีอุปกรณ.เพิ่มมากขึ้นแล"ว อสม. ทุกคน และเครือข าย ได"รับการอบรมฟEFนฟูการใช"อุปกรณ. โดยเจ"าหน"าที่ หลังจากนั้นเจ"าหน"าที่จาก รพ.สต.บ"านกระเบื้องน"อย ออกนิเทศงานในทุกจุดของทุกหมู บ"านโดยมี ประธานแต หมู บ"านร วมออกนิเทศงานร วมด"วยเพื่อให"เกิดการแลกเปลี่ยนและนำความรู"ที่ได"มาปรับใช"ในชุมชน ของตนเองต อไป ทั้งหมด 15 หมู บ"าน
31 มีที่ให"บริการจุดใหญ คือ ศาลาประชาคมของหมู บ"าน และมีจุดย อยกระจายตามคุ"มเพื่อให" ประชาชนเข"าถึงการรับบริการ เครื่องวัดความดันจะเป?นแบบดิจิตัลสามารถวัดได"ง าย ในระยะแรก ๆ อสม. จะแนะนำวิธีการใช"การแปลผลค าความดันและการปฏิบัติตนตามเซียมซีสุขภาพ ในระยะต อมาประชาชน สามารถวัดได"เองและแปลผลได"เองทำให"รู"ว าตนเองอยู ในระดับไหนต"องปฏิบัติตัวอย างไร แต จะมีผู"สูงอายุที่ต"อง ให" อสม. ได"ช วยปฏิบัติให"ในบางรายและทำให"ผู"ที่มีความเสี่ยงรู"ว าตนเองว าเสี่ยงในระดับใด ซึ่งจุดให"บริการสถานี เช็คสุขภาพ ณ ชุมชนบ"านหนองม วง มีทั้งหมด 6 จุด มีจุดให"บริการสถานีเช็คสุขภาพทั้งตำบล จำนวนทั้งหมด 78 จุด โดยมีประชาชนเข"ารับบริการดังภาพกิจกรรม ในปJงบประมาณ 2563-2565 เป?นตำบล/อำเภอนำร องการดำเนินงานการใช"แอปพิเคชัน H4U, Smart อสม. ของจังหวัดบุรีรัมย.ร วมกับอำเภอคูเมือง ในปJงบประมาณ 2564 (ศูนย.เทคโนโลยีสารสนเทศและ การสื่อสารสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข) ได"ส งตัวแทนอสม.เข"ารับอบรมความรู"การบันทึกข"อมูล H4U และการบันทึกข"อมูลหมอใกล"ตัวและ smart อสม.โดยเจ"าหน"าที่และนำความรู"มาขยายผลต อให"กับ อสม.ทุกคน
32 รพ.สต.บ"านกระเบื้องน"อย จัดส งรายชื่อผู"ปHวยกลุ มสีเขียวในกลุ มไลน. อสม.ตำบลหนองชัยศรี ตามวันนัดให"กับ อสม. แต ละหมู บ"าน โดยส งรายชื่อก อนวันนัด 1 สัปดาห. เพื่อให" อสม.แต ละหมู กำกับ ติดตาม การวัดความดันโลหิต และเจาะน้ำตาลปลายนิ้ว (ในผู"ปHวยเบาหวาน) ในผู"ปHวยกลุ มสีเขียว โดยแนะนำให"ผู"ปHวย กลุ มสีเขียวไปรับบริการ วัดความดันโลหิต และเจาะน้ำตาลปลายนิ้ว ที่สถานีเช็คสุขภาพ (Health station) ของ หมู บ"าน แทนการมาพบแพทย.ที่ รพ.สต.บ"านกระเบื้องน"อย หรือโรงพยาบาลหนองหงส. โดยสถานีเช็คสุขภาพ (Health station) แต ละหมู รายงานผลการตรวจวัดความดันโลหิต และเจาะน้ำตาลปลายนิ้ว มาที่ รพ.สต.บ"าน กระเบื้องน"อย ผ านช องทางไลน.กลุ มไลน. อสม.ตำบลหนองชัยศรี ผู"ปHวยสีเขียวที่รับยาที่ รพ.หนองหงส. : รายงาน ผลการตรวจวัดความดันโลหิต และเจาะน้ำตาลปลายนิ้ว ส งต อไปยัง รพ.หนองหงส. เพื่อพิจารณาการรักษา หาก ผู"ปHวยควบคุมระดับความดันโลหิต และระดับน้ำตาลปลายนิ้วได"ดี แพทย.จะพิจารณาจัดส งยามาที่ รพ.สต.บ"าน กระเบื้องน"อย อสม. แต ละหมู นำส งยาถึงบ"านผู"ปHวย โดยที่ผู"ปHวยไม ต"องเข"าไปรับบริการที่โรงพยาบาลหนองหงส. นอกจากนั้นผู"ปHวยสีเขียวที่รับยาที่ รพ.สต.บ"านกระเบื้องน"อย : หากผู"ปHวยควบคุมระดับความดันโลหิต และระดับ น้ำตาลปลายนิ้วได"ดี รพ.สต.บ"านกระเบื้องน"อย พิจารณาจัดส งยาที่บ"าน โดยให" อสม.แต ละหมู นำส งยาถึงบ"าน ผู"ปHวย โดยที่ผู"ปHวยไม ต"องเข"าไปรับบริการที่ รพ.สต.บ"านกระเบื้องน"อย หากพบว าผู"ปHวยควบคุมระดับความดัน โลหิต หรือระดับน้ำตาลไม ได" ให"รายงานแพทย.ผู"รับผิดชอบงาน NCD โรงพยาบาลหนองหงส.เพื่อพิจารณาการ รักษาต อไป
33 ผลลัพธ,การดำเนินงานสถานีเช็คสุขภาพดิจิทัล ตำบลหนองชัยศรี อำเภอหนองหงส, จังหวัดบุรีรัมย, ประชาชนอายุ 35 ปJ ที่ได"รับการคัดกรองโดย สถานีเช็คสุขภาพบ"านหนองม วง ปJ 65 คัดกรองกลุ มเสี่ยง ผลการคัดกรอง (กลุ มเป&าหมาย 199 คน) กลุ มปกติ กลุ มเสี่ยง กลุ มสงสัยรายใหม ผู"ปHวยรายใหม โรคเบาหวาน 167 31 1 1 โรคความดันโลหิตสูง 170 10 19 3 โรคหัวใจและหลอดเลือดสมอง 98 101 - - อ"วนลงพุง 127 72 - - กลุ มผู"ปHวยโรคเรื้อรัง ที่มาใช"บริการสถานีเช็คสุขภาพ จำนวน 28 คน ได"รับการส งต อจำนวน 2 คน (ความดันโลหิตสูง)
34 สถานการณ,ตำบลหนองชัยศรี ประชาชนกลุ มเสี่ยง เข"าถึงบริการได"ง ายขึ้น ทำให"ทราบถึงภาวะเสี่ยง ลดพฤติกรรมเสี่ยง ผู"ปHวยราย ใหม ลดลง ผู"ปHวยเบาหวานรายใหม ลดลง (ปJ 2564 จำนวน 43 คน, ปJ 2565 จำนวน 35 คน) ผู"ปHวยความดันโลหิตสูงรายใหม ลดลง (ปJ 2564 จำนวน 109 คน, ปJ 2565 จำนวน 88 คน) ประชาชนกลุ มปHวย เข"าถึงบริการได"เร็วขึ้นส งผลให"ได"รับการรักษาเร็วขึ้น ลดภาวะแทรกซ"อน อัตราการเกิดภาวะแทรกซ"อนเฉียบพลันในผู"ปHวยเบาหวานลดลง (ปJ 2564 จำนวน 4 คน, ปJ 2565 จำนวน 3 คน) ผู"ปHวยโรคหลอดเลือดสมอง ลดลง (ปJ 2564 จำนวน 8 คน, ปJ 2565 จำนวน 5 คน) สัดส วนผู"ปHวยโรคเรื้อรัง ที่ส งต อมารับยาที่ รพ.สต. คิดเป?น ร"อยละ 62 (ลดแออัดในโรงพยาบาล หนองหงส.) เปรียบเทียบผลการเฝ&าระวังการควบคุมและป&องกันโรคไม ติดต อของจำนวนโรคเบาหวานรายใหม และโรคความ ดันรายใหม ก อนดำเนินการและหลังดำเนินการ ระหว างปJ ปJ 2556 -2565 บ"านหนองม วง หมู 8 ต.หนองชัยศรี อ.หนองหงส. จ.บุรีรัมย.
35 ผลลัพธ.การดำเนินงานเกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู"การดำเนินงานสถานีเช็คสุขภาพจากต างตำบล ต างอำเภอ ต างจังหวัด เช น กรมสนับสนุนบริการสุขภาพภาคประชาชน กระทรวงสาธารณสุข ศูนย.พัฒนา สาธารณสุขมูลฐาน ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จังหวัดขอนแก น ผลลัพธ.การดำเนินงานเกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู"การดำเนินงานสถานีเช็คสุขภาพจาก ต างจังหวัด เช น สำนักงานป&องกันควบคุมโรคที่ 9 นครราชสีมา (สคร.9) สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดบุรีรัมย.
36 คณะเจ"าหน"าที่ ประธาน อสม.จากโรงพยาบาลส งเสริมสุขภาพตำบลหนองมะค า ต.ผไทรินทร. อ.ลำปลายมาศ จ.บุรีรัมย. ได"มาศึกษาดูงาน การดำเนินงานสถานีเช็คสุขภาพ (Health Station) ที่ หมู 1, 8 และ 10 ต.หนองชัยศรี เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู"ในการดำเนินงาน
37
38 สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดบุรีรัมย. ร วมกับโรงพยาบาลบรีรัมย. และ รพ.สต.บ"านกระเบื้องน"อย ตำบลหนองชัยศรี อำเภอหนองหงส. เป?นตัวแทนจังหวัดบุรีรัมย. เข"าร วมการสัมนาแลกเปลี่ยนเรียนรู" และจัด บูÑธการดำเนินการสถานีเช็คสุขภาพดิจิทัล (Digital Health Station) การสร"างเครือข ายชมรมเบาหวาน และการ ดูแลภาคประชาชน เขตสุขภาพที่ 9 ณ โรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา
39
41 นวัตกรรม 1. “นวัตกรรมวงล อเสริมแรงฟ[\นฟูแขนขา” แรงบันดาลใจ จากการออกติดตามเยี่ยมบ"านผู"ปHวยโรคเรื้อรัง ผู"สูงอายุติดบ"าน ติดเตียง พบว า ผู"ปHวยที่เป?นอัมพฤกษ. อัมพาตจะมีอาการแขนขาอ อนแรง ส วนใหญ จะรับประทานยาที่ได"มาจากโรงพยาบาล บางรายไม มียา รับประทาน ผู"ปHวยไม มีความรู"ในการทำกายภาพบำบัดฟEFนฟู หลังจาก ดิฉันได"ออกเยี่ยมผู"ปHวยผู"ปHวยโรคหลอด เลือดสมอง ที่มีอาการแขนขาอ อนแรงครึ่งซีก เดินไม ได" จึงได"ไปนวดบำบัดฟEFนฟู ประคบด"วยสมุนไพร นอกจากนั้นดิฉันยังได"คิดค"นนวัตกรรมต าง ๆ เพื่อนำไปใช"ในการนวดหรือกระตุ"นกล"ามเนื้ออวัยวะต าง ๆ ให"กับ ผู"ปHวยรายนี้ ญาติและผู"ปHวยให"ความร วมมือเป?นอย างดี ปฏิบัติอย างต อเนื่องเป?นระยะเวลา 1 ปJกว า จนผู"ปHวย สามารถเดินได"ด"วยกายอุปกรณ. ดิฉันมีความภาคภูมิใจเป?นอย างมากที่ผู"ปHวยสามารถเดินได" ญาติสามารถออกไป ทำงานหารายได"มาจุนเจือครอบครัวได"เพราะผู"ปHวยปฏิบัติกิจวัตรประจำวันได"ด"วยตนเอง ด"วยเหตุผลดังกล าวข"างต"น ดิฉันและเจ"าหน"าที่สาธารณสุข รพ.สต.บ"านกระเบื้องน"อย และ อสม.ตำบล หนองชัยศรี อำเภอหนองหงส. จังหวัดบุรีรัมย.ได"ตระหนักถึงความสำคัญของการแก"ไขปLญหาอาการปวดเมื่อยและ การฟEFนฟูสุขภาพให"กับผู"ปHวย จึงได"มีการจัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู"เพื่อสรุปบทเรียนและหารือแนวทางหรือทิศทาง เพื่อให"ชุมชนมีพัฒนากลไกในการจัดการตนเองในระยะต อไป จึงมีประเด็นที่เกี่ยวข"องที่ต"องมีการวิเคราะห.และ
42 พัฒนาการดำเนินงานจึงเป?นแรงบันดาลใจในการทำนวัตกรรมขึ้น โดยนวัตกรรมชิ้นนี้มีวัตถุประสงค.เพื่อฟEFนฟู แขน ขาในผู"ปHวยโรคหลอดเลือดสมองที่มีแขนขาอ อนแรง กลุมเป/าหมาย กลุ มผู"ปHวยโรคหลอดเลือดสมองที่มีอาการแขน ขา อ อนแรงครึ่งซีก ในเขตรับผิดชอบ รพ.สต.บ"าน กระเบื้องน"อย อำเภอหนองหงส. จังหวัดบุรีรัมย. จำนวน 4 คน ที่มีนวัตกรรมและนำนวัตกรรมไปใช"ที่บ"าน ระยะเวลาดำเนินการ เดือน ตุลาคม 2561 - กันยายน 2565 วิธีการพัฒนาสิ่งประดิษฐ, นวัตกรรม “วงล"อเสริมแรงฟEFนฟูแขนขา” ทำจากล"อรถเข็นผู"พิการที่ชำรุดแล"วโดยมีฐานจากกะทะ รถยนต. โดยนำแกนเหล็กมาเชื่อมต อกับฐานกะทะรถยนต. โดยมีแกนเหล็กอีกตัวมาสวมเข"ากับแกนหลักที่ยึดติด กับกะทะรถยนต.โดยเจาะรูแกนเหล็กเพื่อยึดติดแบบสามารถเลื่อนปรับวงล"อตามขนาดผู"ปHวยได" มีสายคล"องรอก และทำเชือกเป?นลักษณะห วงเพื่อเวลาดึงรอกจะดึงเท"าที่อ อนแรงขึ้น ส วนวงล"อหมุนจะใช"ท อพีวีซีสวมเข"าไปหรือ ใช"ยางพันบริเวณที่จับได" การทดสอบประสิทธิภาพสิ่งประดิษฐ, ตรวจสอบประสิทธิภาพและคุณภาพการใช"งานโดยนักกายภาพบำบัดและผู"มีความรู"ความเชี่ยวชาญ โดย ได"มีการทดสอบจากนักกายภาพบำบัดหลายครั้ง ประโยชน,/การนำไปใช นำนวัตกรรม “วงล"อเสริมแรงฟEFนฟูแขนขา” นำไปใช"ในผู"ปHวยโรคหลอดเลือดสมอง มีภาวะแขนขาอ อน แรง ในตำบลหนองชัยศรี อำเภอหนองหงส. จังหวัดบุรีรัมย. จำนวน 4 ราย ผู"ปHวยได"ใช"นวัตกรรม“วงล"อเสริมแรง ฟEFนฟูแขนขา” บริหารกล"ามเนื้อแขนและหัวไหล ซึ่งวงล"อจะมีลักษณะเป?นวงกลมหมุนได" 360 องศา ซึ่งเหมาะ กับข"อต อกระดูกหัวไหล เป?นข"อต อที่เคลื่อนไหวได"อย างอิสระ ข"อต อชนิดนี้ทำให"อวัยวะส วนนั้น ๆ มีการ เคลื่อนไหวได"มาก โดยใช"มือข"างที่แข็งแรงช วยพยุงและหมุนวงล"อหมุนด"านซ"าย 10 รอบ ด"านขวา 10 รอบ เท ากับ 1 เซ็ต ทำ 3 เซ็ต เช"า-เย็น ส วนชักลอกที่ใช"สำหรับบริหารข"อต อสะโพก กล"ามเนื้อสะโพกและกล"ามเนื้อ ขา โดยใช"ขาข"างที่อ อนแรงสอดเข"าในห วงสายยางอีกด"าน และใช"มือสอดเข"ากับห วงยางอีกด"าน แล"วดึกชักลอก ขึ้นลง 20 ครั้ง ต อ 1 เซ็ต ทำ 3 เซ็ต เช"า-เย็น ผู"ปHวยสามารถกลับมาเดินได"อีกครั้ง ผู"ปHวยและญาติมีความพึง พอใจเป?นอย างมาก โดยได"นำไปใช"กับผู"ปHวยดังนี้
43 รายที่ 1 อายุ 64 ปJ โรคหลอดเลือดสมองตีบ แขนขาอ อนแรงซีกขวา บริหารอย างต อเนื่องเป?น ระยะเวลา 8 เดือนเริ่มลุกนั่งได"ด"วยตนเอง ใช"ระยะเวลาทั้งหมดประมาณ 2 ปJ สามารถเดินได"ด"วยวอคเกอร.และ ไม"เท"าตามลำดับ รายที่ 2 อายุ 80 ปJ โรคหลอดเลือดสมองตีบ ได"ใช"นวัตกรรม ผู"ปHวยรายนี้ สามารถลุกขึ้นจากเตียงเองได" โดยไม ต"องมีคนช วย และได"เริ่มหัดเดินด"วยวอคเกอร.แต ยังต"องมีคนช วยพยุง ใช"ระยะเวลา 1 ปJ 10 เดือน ผู"ปHวย และญาติมีความพึงพอใจเป?นอย างมาก
44 รายที่ 3 เพศหญิง อายุ 68 ปJ โรคหลอดเลือดสมองตีบ แขนขาอ อนแรงซีกซ"าย บริหารอย างต อเนื่องเป?น ระยะเวลา 1 ปJ เดือนเริ่มลุกนั่งได"ด"วยตนเอง ใช"ระยะเวลาทั้งหมดประมาณ 2 ปJ 6 เดือน สามารถเดินได"ด"วย วอคเกอร.และไม"เท"าตามลำดับ รายที่ 4 เพศหญิง อายุ 56 ปJ โรคหลอดเลือดสมองตีบ แขนขาอ อนแรงซีกซ"าย บริหารอย างต อเนื่องเป?น ระยะเวลา 8 เดือน เริ่มลุกนั่งได"ด"วยตนเอง ใช"ระยะเวลาทั้งหมดประมาณ 1 ปJ 6 เดือน สามารถเดินได"ด"วยวอค เกอร.และไม"เท"าตามลำดับ ผลการส งเสริมการใช"นวัตกรรมวงล"อเสริมแรงฟEFนฟูแขนขา ระยะเวลา 2 ปJกว า จำนวน 4 รายไม มีภาวะ ไหล ติด เริ่มฝÖกเดินได"ทั้ง 4 ราย ประเมินความพึงพอใจการใช"นวัตกรรมวงล"อเสริมแรงฟEFนฟูแขนขาของญาติ ผู"ปHวย มีความพึงพอใจในระดับมาก ร"อยละ 75 มีความพึงพอใจ ในระดับปานกลาง ร"อยละ 25
45 2. นวัตกรรม พัฒนาตอยอดในกลุมผู ปVวยเบาหวานที่มีอาการชาปลายมือปลายเท า นวัตกรรมลานกะลานวดฝVาเท าเคลื่อนที่ ความสำคัญ จากการดำเนินงานการฟEFนฟูผู"ปHวยโรคหลอดเลือดสมอง ที่มีอาการแขนขาอ อนแรงครึ่งซีกหลังจากที่ใช" นวัตกรรมวงล"อเสริมแรงฟEFนฟูแขนขาผู"ปHวยมีอาการดีขึ้นแล"วสามารถฝÖกเดินได"ด"วยตนเองแล"ว แต ต"องทำ กายภาพฟEFนฟูต อเนื่อง และจากการสอบถามผู"ปHวยโรคเบาหวาน ประมาณ ร"อยละ 50 มีอาการมึนชาปลายมือชา เท"า จากการตรวจภาวะแทรกซ"อนทางเท"าโดยเจ"าหน"าที่ รพ.สต.พบว าผู"ปHวยเบาหวานมีอาการชาเท"าเพิ่มมากขึ้น โดยกลุ มผู"ปHวยโรคเบาหวานที่มีอาการชาที่เท"า จำแนกผู"ปHวยตามระดับความเสี่ยง จำแนกได"เป?น 4 กลุ ม ดังนี้ ระดับ 0 : กลุ มที่มีความรู"สึกสัมผัสเท"าปกติ ไม มีอาการเท"าชา และไม มีแผล ไม มีการสูญเสียความรู"สึก ในการป&องกันอันตราย ระดับ 1 : กลุ มที่มีความรู"สึกสัมผัสที่เท"าลดลง มีชาบ"าง และไม มีแผล แต สูญเสียความรู"สึกในการป&องกัน อันตราย ระดับ 2 : กลุ มที่สูญเสียความรู"สึกสัมผัสเท"า มีอาการเท"าชา มีการสูญเสียความรู"สึกในการป&องกัน อันตรายร วมกับมีจุดรับน้ำหนักผิดปกติไป ระดับ 3 : กลุ มที่มีแผลที่เท"าหรือมีประวัติเคยเป?นแผลที่เท"าหรือถูกตัดเท"ามาก อน จากการเยี่ยมบ"านของ อสม. และผู"ดูแลผู"สูงอายุ ได"มีนวัตกรรมลานกะลานวดฝHาเท"าเคลื่อนที่และฟEFนฟู สุขภาพด"วยภูมิปLญญาท"องถิ่นที่ใช"ประจำอยู ในพื้นที่อยู แล"ว ดิฉันและภาคีเครือข ายร วมกับเจ"าหน"าที่ รพ.สต.บ"าน กระเบื้องน"อย จึงได"นำนวัตกรรมตัวนี้มาใช"เพื่อขยายผลต อในผู"ปHวยเบาหวานที่มีอาการชาที่ปลายมือปลายเท"า โดยมีวัตถุประสงค.เพื่อให"ผู"ปHวยเบาหวานนำนวัตกรรมไปใช"ในการกระตุ"นประสาทบริเวณฝHามือฝHาเท"า กลุมเป/าหมาย กลุ มผู"ปHวยโรคเบาหวานที่มีอาการชาที่ปลายมือปลายเท"า ที่มารับบริการที่ รพ.สต.บ"านกระเบื้องน"อย อำเภอหนองหงส. จังหวัดบุรีรัมย. ที่มีนวัตกรรมและนำนวัตกรรมไปปรับใช"ที่บ"าน จำนวน 79 คน โดยเป?นกลุ มที่ มีอาการชาเท"าระดับ 1 จำนวน 54 คน กลุ มที่มีอาการชาเท"าระดับ 2 จำนวน 25 คน
46 ระยะเวลาดำเนินการ เดือน ตุลาคม 2562 - กันยายน 2565 วิธีการดำเนินงาน โดยมีการดำเนินงานรวมกับผู สูงอายุติดบ านติดเตียง ประชุมร วมกับภาคีเครือข ายในการวางแผน กำหนดกลุ มเป&าหมาย หารูปแบบและวิธีการ ดำเนินงานเพื่อให"เกิดความครอบคลุมในการดูแลผู"ปHวยโรคหลอดเลือดสมอง ผู"ปHวยโรคเบาหวาน การจัดหาอุปกรณ.สนับสนุนโดยบูรณาการงบโครงการเพื่อจัดบริการดูแลระยะยาวด"านสาธารณสุข สำหรับผู"สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง เพื่อให"ผู"สูงอายุ ผู"ปHวยโรคหลอดเลือดสมอง ผู"ปHวยโรคเบาหวานได"รับการดูแล จัดทำนวัตกรรม “ลานกะลานวดฝHาเท"าเคลื่อนที่” จากวัสดุเหลือใช"ในชุมชน จัดอบรมเชิงปฏิบัติการให"กับผู"ดูแลผู"สูงอายุ อสม. และภาคีเครือข าย โดยเจ"าหน"าที่สาธารณสุขใน การนำชุดสาธิตพิชิตปวดเมื่อยและฟEFนฟูสุขภาพด"วยภูมิปLญญาท"องถิ่นไปใช"ในพื้นที่ตำบลหนองชัยศรี อำเภอ หนองหงส. จังหวัดบุรีรัมย. แนะนำการใช"นวัตกรรมทุกอย างให"กับผู"ปHวย โดยเฉพาะอาการชาที่เท"าผู"ปHวยเบาหวานจะต"องเดิน ลานกะลาอย างน"อยครั้งละ 20-25 นาที/ครั้ง วันละ อย างน"อย 2 ครั้ง เช"า เย็น เป?นระยะเวลา 1 ปJ อสม. ผู"ช วยเหลือดูแลผู"สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง (Care giver) นำเสนออภิปรายการดูแลช วยเหลือ รวมทั้งการใช"ลานกะลานวดฝHาเท"าเคลื่อนที่ สรุปปLญหาอุปสรรคการทำงานในแต ละรายให"พยาบาลผู"จัดการ (Care manager) ได"ชี้แนะในทุกสิ้นเดือน ประเมินผลการใช"นวัตกรรม โดยการสอบถามความพึงพอใจหลังการใช"นวัตกรรม “ชุดสาธิตพิชิต ปวดเมื่อยและฟEFนฟูสุขภาพด"วยภูมิปLญญาท"องถิ่น ประเมินผลการนำนวัตกรรมไปปรับใช"ในกลุ มวัยทำงาน ประเมินผลการมีและการประยุกต.ใช"นวัตกรรมต าง ๆ ในชุมชนทั้ง 15 หมู บ"าน งบประมาณ มีการบูรณาการใช"งบจากโครงการเพื่อจัดบริการดูแลระยะยาวด"านสาธารณสุขสำหรับผู"สูงอายุที่มีภาวะ พึ่งพิงและโครงการตำบลจัดการสุขภาพตนเองแบบบูรณาการ ขั้นตอนการจัดทำ นวัตกรรม “ลานกะลานวดฝHาเท"าเคลื่อนที่” อุปกรณ.ประกอบ นวัตกรรม“ลานกะลานวดฝHาเท"าเคลื่อนที่” 1. วงล อลานกะลา วัสดุอุปกรณ. วงล"อลานกะลาประกอบด"วย ยางนอกรถจักรยายนต.เก าที่ไม ใช"แล"ว เชือกไนล อน กะลามะพร"าวผ าซีกเอาด"านหัวที่มีรู ไม เอาด"านแหลม จากนั้นนำมาผูกร"อยรัดขันตึงเข"ากับล"อรถจักรยายนต.
47 ดังภาพ วิธีใช" : ใช"เท"าทั้ง 2 ข"างเหยียบลงที่กะลา เหยียบให"ทั่วบริเวณฝHาเท"า ประโยชน.:ของการใช"วงล"อลานกะลา ช วยส งเสริมการทำงานของระบบขับพิษและกำจัดของเสียโดยกระตุ"นการทำงานของ ระบบไหลเวียนเลือด และน้ำเหลือง รวมทั้งกระตุ"นการเคลื่อนไหวของเม็ดเลือดขาว เสริมสร"างความแข็งแรงให" ระบบภูมิคุ"มกัน ช วยทำให"การทำงานของร างกายเกิดความสมดุล กระตุ"นการไหลเวียนของลม ให" เป?นไปโดยสะดวกไม ติดขัด ช วยลดความข"นหนืดของเลือด ทำให"เลือดสามารถไหลเวียนไปหล อเลี้ยงได"ทั่ว ร างกาย โดยเฉพาะส วนปลายของร างกายอย าง ศีรษะ ปลายมือ ปลายเท"า ช วยลดอาการปวด-มึนศีรษะ ชา ปลายมือ-ปลายเท"า และ ช วยลดความเสี่ยงต อการเกิดแผลที่เท"าในผู"ปHวยโรคเบาหวาน โรคหลอดเลือดสมองและ หลอดเลือดหัวใจ ส งผลดีต อสุขภาพจิตใจ คือ ลดภาวะเครียดและทำให"เกิดการผ อนคลายในระดับลึก ข"อควรระวัง : ห"ามนำกะลาที่ตากแดดตากลมมานานแล"วมาใช"เพราะจะทำให"กะลาเปราะแตกง ายเสี่ยงต อการ บาดเท"าได" และผู"ที่ลานกะลานี้หากการทรงตัวไม ดีควรมีที่จับพยุงด"วยเพื่อป&องกันการหกล"ม 2. ลูกรอก วัสดุอุปกรณ. ประกอบด"วย ลูกรอก เชือก สายยาง เอาเชือกมาร"อยเข"าในลูกรอก สอดสายยาง ตัดประมาณ 2 นิ้ว ครอบเชือกให"อยู คู กัน ส วนปลายเชือกทั้ง 2 ข"าง ใส สายยางทำเป?นห วงจับ ประยุกต.เป?นลอก กะลาแบบเดี่ยว แบบคู โดยใช"เจาะรูลูกมะพร"าวให"ทะลุหัวและก"นกะลาให"รูตรงกัน
48 ดังภาพ วิธีใช"ลูกรอก : ใช"มือทั้ง 2 ข"างดึงสลับกันไปมา วิธีใช"รอกกะลาแบบเดี่ยวแบบคู : ใช"มือทั้ง 2 ข"างดึงฉีกแขนไปด"านข"างพร"อมๆกัน หากเป?น แบบคู ให"ดึงแบบเดี๋ยวแต ดึงกันคนละครั้งสลับกันไปมา ประโยชน.: เป?นอุปกรณ.ที่ใช"บริหารกล"ามเนื้อแขนและหัวไหล ใช"ในการออกกำลังกายใน ผู"สูงอายุ นำไปประยุกต.ใช"กับผู"ปHวยที่เป?นอัมพฤกษ.ครึ่งซีก แขนขวาอ อนแรงได" โดยเอารอกไปผูกกับต"นไม"หรือ ขื่อบ"าน แขนขวาที่อ อนแรงก็ผูกเชือกไว" ส วนแขนที่มีแรงก็ดึง ทำให"แขนขวาที่อ อนแรง เริ่มมีกำลัง กล"ามเนื้อดี ขึ้น นับว าเป?นผลดีกับผู"สูงอายุและผู"ปHวยอัมพฤกษ.ด"วย ข"อควรระวัง : หากนำไปใช"ในผู"ปHวยที่มีแขนขาอ อนแรง ต"องมีผู"ดูแลช วยเหลือในการพยุงขณะใช"