E-book ชุดที่ 2 ภาษาท่านาฏศิลป์

ก

ชุดการสอน เรอื่ ง ราวงมาตรฐาน วิชานาฏศิลป์ ช้นั ประถมศึกษาปีที่ 5 จัดทาข้ึนเพื่อเป็นส่วน
หนึ่งของงานวิจัยระดับปรญิ ญาโท หลักสูตรศกึ ษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชานวัตกรรมหลักสูตรและ
การจัดการเรียนรู้ คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคาแหง เร่ือง การเปรียบเทียบผลสัมฤทธ์ิ
ทางการเรียนวิชานาฏศิลป์ เร่ือง ราวงมาตรฐาน ของนักเรียนช้ันประถมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนผ่อง
พลอยอนุสรณ์ ที่สอนโดยใช้ชุดการสอนกับการสอนแบบปกติ โดยมี รศ.ดร.สิริพัชร์ เจษฎาวิโรจน์
เปน็ อาจารยท์ ี่ปรกึ ษางานวจิ ัย

ชุดการสอน ชุดท่ี 2 ภาษาท่าทางนาฏศิลป์เล่มนี้ ประกอบด้วย คาชี้แจง คู่มือครู แผนการ
จัดการเรียนรู้ คู่มือนักเรียน คาแนะนา กิจกรรม แบบทดสอบ เฉลยแบบทดสอบ กระดาษคาตอบ
และบรรณานุกรม

การสร้างชุดการสอนคร้ังนี้ ผู้จัดทาได้ศึกษาค้นคว้ารูปแบบการจัดทาจากตารา เอกสารทาง
วชิ าการต่าง ๆ ตลอดจนคาแนะนาจากผูเ้ ช่ียวชาญ ภายในชุดการสอนจัดเรียงลาดับเนื้อหาจากง่ายไป
หายาก ใชภ้ าษาชดั เจนเข้าใจง่าย กจิ กรรมหลากหลาย และสง่ เสริมทกั ษะการปฏิบตั ิใหก้ บั นกั เรยี น

ขอขอบคุณผู้ใหค้ าปรึกษาทุกท่าน ท่ีได้กรุณาตรวจสอบความถูกต้องและให้คาแนะนาในการ
จัดทา ผูจ้ ัดทาขอขอบพระคณุ ในความกรุณาเป็นอยา่ งสูงไวใ้ นโอกาสนี้ หวังเป็นอย่างยิ่งว่า ชุดการสอน
เล่มน้ี จะเป็นประโยชน์ต่อครูผู้สอน และนักเรียนท่ีจะนาไปใช้ในการเรียนการสอน เพ่ือได้บรรลุตาม
เป้าหมายของหลักสูตรตอ่ ไป

นายชาครติ หว่างชูเชื้อ

เร่ือง ข

คานา หน้า
สารบญั
คาชีแ้ จง ก
ค่มู อื ครู ข
คาแนะนาสาหรบั ครู 1
คู่มือนกั เรยี น 2
คาแนะนาสาหรับนกั เรียน 3
ใบความรู้ เรอ่ื ง ภาษาท่าทางนาฏศิลป์ 4
กิจกรรมการปฏบิ ตั ภิ าษาทา่ ทางนาฏศิลป์ 5
แบบทดสอบ เร่ือง ภาษาท่าทางนาฏศลิ ป์ 6
บรรณานกุ รม 14
17
20

1

ชดุ การสอน เรอ่ื ง ราวงมาตรฐาน เป็นส่ือการสอนในรูปแบบเอกสารเพ่ือใช้ประกอบการ
จดั กจิ กรรมการเรยี นการสอน กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ (สาระนาฏศิลป์) ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5
ประกอบดว้ ย หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 1 ราวงมาตรฐาน ชุดการสอนทง้ั หมดมี 8 ชดุ ดงั นี้

ชุดการสอน ชดุ ท่ี 1 นาฏยศัพท์
ชดุ การสอน ชุดที่ 2 ภาษาทา่ ทางนาฏศลิ ป์
ชดุ การสอน ชดุ ที่ 3 ประวัติความเปน็ มาราวงมาตรฐาน
ชุดการสอน ชุดท่ี 4 ราวงมาตรฐาน 10 เพลง
ชุดการสอน ชุดที่ 5 เพลงหญงิ ไทยใจงาม
ชุดการสอน ชุดท่ี 6 ปฏบิ ตั ทิ า่ ราพรหมส่ีหนา้ และยงู ฟ้อนหาง
ชุดการสอน ชุดท่ี 7 ปฏิบัติทา่ ราประกอบเพลงหญิงไทยใจงาม
ชุดการสอน ชุดท่ี 8 รูปแบบการแสดงราวงมาตรฐาน

ชุดการสอนเล่มนี้ เป็นชุดท่ี 2 ภาษาท่าทางนาฏศิลป์ ใช้เวลาในการเรียน 1 ช่ัวโมง
(คาบละ 50 นาท)ี

2

คาช้แี จงสาหรบั ครู

1. สว่ นประกอบของชดุ การสอน ชดุ ที่ 2 ประกอบด้วย
1.1 คมู่ ือครพู ร้อมแผนการจัดการเรยี นรู้
1.2 คู่มือนกั เรยี น
1.2.1 คาแนะนาสาหรับนักเรียน
1.2.2 ใบความรู้ เรอ่ื ง ภาษาทา่ ทางนาฏศิลป์
1.2.3 กิจกรรมการประเมินทักษะการปฏบิ ตั ิภาษาท่าทางนาฏศลิ ป์
1.2.4 แบบทดสอบ เรอ่ื ง ภาษาท่าทางนาฏศลิ ป์
1.2.5 เฉลยแบบทดสอบ เรอ่ื ง ภาษาท่าทางนาฏศิลป์
1.2.6 กระดาษคาตอบ
1.3 บรรณานกุ รม

2. บทบาทของครูผู้สอน
2.1 จดั เตรียมเอกสารให้พรอ้ มตามจานวนนกั เรยี น
2.2 จดั กจิ กรรมการเรียนการสอนเป็นไปตามลาดับขั้นตอน
2.3 เปน็ ท่ปี รกึ ษาและใหค้ าแนะนาแก่นักเรยี นในขณะท่ที ากจิ กรรม

3. สอ่ื และอุปกรณท์ คี่ รผู ู้สอนต้องเตรียมลว่ งหนา้
3.1 คอมพวิ เตอร์
3.2 โทรทศั น์
3.3 แบบทดสอบและแบบประเมิน
3.4 วดี ิทศั น์ การแสดงพระลอตามไก่

4. การจัดช้นั เรียน
ใหน้ กั เรียนศกึ ษาใบความรู้และปฏบิ ัตกิ ิจกรรมตามที่ครูกาหนดให้

3

1. ครคู วรจัดเตรยี มชุดการสอนตลอดจนอุปกรณ์ตา่ ง ๆ ใหค้ รบถ้วน
2. แจ้งจุดประสงค์การเรยี นรูใ้ หน้ กั เรยี นทราบ
3. ครูแจกชุดการเรียนการสอนให้นักเรียนศึกษา และแนะนาวิธีการใช้ชุดการ
สอน เพ่ือใหน้ กั เรียนจะได้ปฏิบัตอิ ยา่ งถูกต้อง
4. ดาเนินการสอนตามกิจกรรมการเรียนรู้ที่กาหนดไว้ในแผนการจัดการเรียนรู้
หากมีนกั เรยี นคนใดเรียนไม่ทัน ครูควรให้คาแนะนาหรือมอบหมายงาน หรือให้ศึกษาชุด
การสอนในเวลาว่าง
5. หลังจากนักเรียนศึกษาชุดการสอนชุดที่ 2 ให้นักเรียนทากิจกรรมการปฏิบัติ
ภาษาท่าทางนาฏศิลป์ และทาแบบทดสอบ เร่ือง ภาษาท่าทางนาฏศิลป์ แล้วบันทึก
คะแนนของนกั เรียนแต่ละคนไว้ หากนักเรยี นคนใดไมผ่ ่านเกณฑ์ ครคู วรสอนซ่อมเสรมิ
6. การจัดช้นั เรยี นจะจดั ใหน้ ักเรียน ศึกษาเป็นรายบคุ คลหรอื เป็นกล่มุ ก็ได้

4

คาช้ีแจงสาหรับนักเรียน
1. บทเรยี นนี้ใชเ้ วลา 1 ชั่วโมง
2. สิง่ ทนี่ ักเรียนจะไดร้ บั มีดังนี้
2.1 คาแนะนาสาหรับนักเรยี น
2.2 ใบความรู้ เร่ือง ภาษาท่าทางนาฏศิลป์
2.3 กจิ กรรมการประเมนิ ทักษะการปฏิบตั ภิ าษาทา่ ทางนาฏศิลป์
2.4 แบบทดสอบ เรอ่ื ง ภาษาทา่ ทางนาฏศลิ ป์
2.5 กระดาษคาตอบ
3. จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้
3.1 บอกและอธิบายความหมายภาษาท่าทางนาฏศลิ ป์ (K)
3.2 จาแนกประเภทของภาษาท่าทางนาฏศลิ ป์ (K)
3.3 มีทักษะการปฏิบัตภิ าษาท่าทางนาฏศิลป์ (P)
3.4 แสดงออกดว้ ยความชื่นชอบและมที ัศนคติที่ดีในการการทางานรว่ มกับผ้อู ่นื (A)
4. กจิ กรรมทนี่ ักเรยี นต้องปฏิบตั ิ
4.1 ตรวจสอบเอกสารท่ไี ด้รับให้ครบถว้ น
4.2 นักเรยี นต้องทากจิ กรรมการเรยี นการสอนตามลาดับข้ันตอนและปฏิบัติตามคาสั่ง

ทค่ี รไู ดก้ าหนดไวใ้ ห้

5

โปรดอา่ นคาแนะนากอ่ นปฏบิ ตั กิ ิจกรรม
1. นักเรียนควรฟงั ครชู ้ีแจงกอ่ นลงมอื ปฏิบตั กิ ิจกรรม
2. ห้ามนักเรยี นขีดเขยี นลงในคู่มอื คาแนะนา ใบความรู้ และแบบทดสอบ
3. นักเรยี นอ่านใบความรู้ แล้วลงมอื ปฏบิ ัตติ ามกจิ กรรมที่กาหนด
4. ฝึกทักษะการปฏิบัติท่าภาษาท่าทางนาฏศิลป์แล้วให้ครูประเมินตามเกณฑ์ท่ี

กาหนดไว้
5. ทาแบบทดสอบ เร่ือง ภาษาท่าทางนาฏศลิ ป์
6. ตรวจคาตอบจากเฉลย
7. เม่อื ปฏบิ ตั ิกิจกรรมเรียบรอ้ ยแล้ว ให้ทกุ คนเกบ็ ชดุ การสอนส่งคนื ครูผสู้ อน
8. นักเรียนควรมีความซ่ือสัตย์ต่อตนเองในการทาแบบทดสอบ เรื่อง ภาษาท่าทาง

นาฏศลิ ป์
9. หากนักเรยี นมขี อ้ สงสัยเก่ยี วกับการเรียนการสอนให้สอบถามครูผสู้ อน

6

ความหมายของภาษาทา่ ทางนาฏศิลป์
ภาษาท่านาฏศลิ ป์ หมายถงึ การเคล่อื นไหวสว่ นตา่ ง ๆ ของร่างกาย เช่น มือ แขน ขา หรือ

อารมณ์ เป็นการแสดงกิริยาโดยใช้ลีลาท่าราหรือการราบทแสดงออกเป็นท่าทางรวมถึงอารมณ์ที่
แสดงออกมาแตกต่างกันของมนุษย์มาประดิษฐ์ท่าทางให้มีความอ่อนช้อยและสวยงาม ในรูปแบบ
ของการแสดงทางด้านนาฏศลิ ป์ไทย ทาให้สามารถสอ่ื ความหมายให้ผู้ชมเข้าใจได้ ซ่ึงเป็นส่ิงสาคัญท่ี
ผู้เรียนควรเรียนรู้ และควรฝึกหัดภาษาท่านาฏศิลป์ สาหรับใช้แสดงนาฏศิลป์ชุดต่าง ๆ ตามแบบ
นาฏศลิ ปไ์ ทย
ประเภทของภาษาท่าทางนาฏศลิ ป์
ภาษาทา่ ทางนาฏศิลป์ แบง่ ออกเป็น 3 ประเภท ดังน้ี

1) ภาษาท่าทางนาฏศิลป์ท่ีใช้แทนคาพูด เช่น ท่าฉัน ท่าเธอ ท่าท่าน ท่าปฏิเสธท่าเรียก
ทา่ ไป ทา่ ยงิ่ ใหญ่ ฯลฯ

2) ภาษาท่าทางนาฏศิลป์ท่ีแสดงอิริยาบถหรือกิริยาอาการ เช่น ท่ายืน ท่าเดิน ท่านั่ง
ท่านอน ฯลฯ

3) ภาษาท่าทางนาฏศิลป์ท่ีใช้แสดงอารมณ์ความรู้สึก เช่น ท่าดีใจ ท่าเสียใจ ท่าโกรธ
ท่าโศกเศร้า ท่ารัก ฯลฯ

7

ทา่ ภาษาท่าทางนาฏศิลป์

ภาพที่ 1 ท่าฉนั ,ตัวเรา
ท่มี า : ชาครติ หวา่ งชเู ช้ือ (2564)

ทิศ : หนา้ ตรง
ตวั พระ : เทา้ ซ้ายกา้ วข้าง เทา้ ขวายืนเต็มเทา้ กันเข่าออก ย่อเข่าลง มือขวาท้าวสะเอว มือซ้าย

จบี หงายระดับอก ศรี ษะเอยี งขวา
ตัวนาง : เท้าขวาก้าวหน้า เท้าซ้ายวางหลังเปิดส้นเท้า ย่อเข่าลงไม่กันเข่า มือขวาจีบส่งหลัง

แขนเหยียดตงึ มอื ซา้ ยจีบหงายระดบั อก ศรี ษะเอียงขวา
หมายเหตุ : ท่าฉนั ตามแบบนาฏศิลป์ไทย (เปน็ ทา่ ราท่ีบังคับ คือ จะใชม้ อื ซ้ายเทา่ น้ัน)

8

ท่าภาษาท่าทางนาฏศลิ ป์

ภาพที่ 2 ท่ายิ่งใหญ่
ท่ีมา : ชาครติ หวา่ งชูเชอ้ื (2564)

ทศิ : หน้าตรง
ตัวพระ : นั่งกระดกเท้าขวา กดเอวขวา กดไหล่ขวา มือทั้งสองยกหงายข้ึนระดับแง่ศีรษะ

แขนตั้งฉากกับศอก ศีรษะเอยี งขวา
ตัวนาง : นั่งกระดกเท้าซ้าย กดเอวซ้าย กดไหล่ซ้าย มือทั้งสองยกหงายขึ้นระดับแง่ศีรษะ

แขนต้ังฉากกบั ศอก ศีรษะเอียงซา้ ย
หมายเหตุ : ท่ายงิ่ ใหญ่ จะปฏบิ ัติในลักษณะของการยืนก็ได้

9

ท่าภาษาทา่ ทางนาฏศิลป์

ภาพที่ 3 ท่ายนื
ท่มี า : ชาคริต หวา่ งชเู ชือ้ (2564)

ทิศ : หนา้ ตรง
ตัวพระ : เท้าซ้ายแตะด้านข้างเล็กน้อย เท้าขวายืนเต็มเท้า ตึงเข่า มือซ้ายแบฝ่ามือวางไว้ท่ี

หนา้ ขาซา้ ย ลาแขนเหยยี ดตงึ แนบลาตวั มือขวาทา้ วสะเอว ศีรษะเอียงขวา
ตัวนาง : เท้าซ้ายเหลื่อมเท้า เท้าขวายืนเต็มเท้า ตึงเข่า มือซ้ายแบฝ่ามือวางไว้ท่ีหน้าขาซ้าย

ลาแขนเหยยี ดตงึ แนบลาตัว มือขวาจีบชายพก ศรี ษะเอยี งซ้าย

10

ท่าภาษาทา่ ทางนาฏศิลป์

ภาพท่ี 4 ท่าดีใจ
ท่มี า : ชาคริต หว่างชูเชือ้ (2564)

ทศิ : หน้าตรง
ตัวพระ : เท้าขวาแตะด้านข้างเล็กน้อย เท้าซ้ายยืนเต็มเท้า ตึงเข่า มือซ้ายจีบคว่าไว้ท่ี

ระดบั ปาก มอื ขวาทา้ วสะเอว ศีรษะเอยี งซ้าย
ตัวนาง : เท้าซ้ายก้าวหน้า เท้าขวาวางหลังเปิดส้นเท้า ย่อเข่าลง มือซ้าย มือซ้ายจีบคว่าไว้ท่ี

ระดับปาก มอื ขวาจีบส่งหลัง ศรี ษะเอยี งซา้ ย

11

ทา่ ภาษาทา่ ทางนาฏศลิ ป์

ภาพท่ี 5 ทา่ รกั
ทม่ี า : ชาคริต หว่างชเู ชอ้ื (2564)

ทิศ : หนา้ ตรง
ตวั พระ : เทา้ ขวาก้าวขา้ ง กันเข่า ประสานลาแขนใช้ฝ่ามือทั้งสองข้างวางทาบบริเวณฐานไหล่

กรีดปลายนิ้วใหส้ วยงาม ศรี ษะเอียงซ้าย
ตัวนาง : เท้าขวาก้าวไขว้ เปิดส้นเทา้ หลัง ประสานลาแขนใช้ฝ่ามือทั้งสองข้างวางทาบบริเวณ

ฐานไหล่ กรีดปลายนิ้วให้สวยงาม ศรี ษะเอยี งขวา

12

ทา่ ภาษาทา่ ทางนาฏศลิ ป์

ภาพท่ี 6 ทา่ โศกเศรา้
ที่มา : ชาครติ หว่างชเู ชื้อ (2564)

ทศิ : หนา้ ตรง
ตวั พระ : เทา้ ขวายืนเตม็ เทา้ เทา้ ซา้ ยยืนเหล่ือมเท้า โดยให้ส้นเท้าซ้ายชิดกึ่งกลางของเท้าขวา

ดันปลายนิ้วเท้าซ้ายข้ึน กันเข่าออก ย่อเข่าทั้งสองข้างลง ประสานลาแขนท้ังสอง
ข้างและใช้ฝ่ามือวางทาบระดับหน้าท้อง นิ้วชิดติดกัน ศีรษะเอียงซ้าย ก้มหน้าลง
เล็กนอ้ ย
ตัวนาง : เทา้ ขวายนื เต็มเท้า เท้าซ้ายยืนเหล่ือมไปข้างหน้า โดยให้ส้นเท้าซ้ายชิดกึ่งกลางของ
เทา้ ขวา ดนั ปลายน้ิวเท้าซ้ายขึ้น กันเข่าออก ย่อเข่าท้ังสองข้างลง ประสานลาแขน
ทั้งสองข้างและใช้ฝ่ามือวางทาบระดับหน้าท้อง น้ิวชิดติดกัน ศีรษะเอียงซ้าย
กม้ หน้าลงเลก็ นอ้ ย

13

สแกน QR Code
ความรเู้ พิ่มเตมิ
เรอ่ื ง ภาษาท่าทางนาฏศลิ ป์

14

คาชีแ้ จง ให้นกั เรยี นปฏบิ ัตภิ าษาท่าทางนาฏศลิ ป์ โดยมีเกณฑพ์ จิ ารณาดงั นี้

เกณฑ์การประเมนิ ทกั ษะการปฏิบตั ภิ าษาทา่ ทางนาฏศลิ ป์
ชดุ การสอน ชุดที่ 2 เรือ่ ง ภาษาทา่ ทางนาฏศลิ ป์ ของนักเรียนช้นั ประถมศึกษาปีท่ี 5

รายการ 5 คะแนน 4 คะแนน ระดับคะแนน 2 คะแนน 1 คะแนน
ประเมิน 3 คะแนน

1. ความถูกตอ้ ง ปฏิบตั ิภาษา ปฏิบัตภิ าษา ปฏิบัตภิ าษาทา่ ปฏบิ ัตภิ าษาทา่ ปฏิบัตภิ าษาท่า
ทา่ นาฏศลิ ป์ได้ ทา่ นาฏศลิ ปไ์ ด้ นาฏศลิ ปไ์ ด้ นาฏศิลปไ์ ด้ นาฏศลิ ป์ได้
ถกู ต้อง 5 ท่า ถูกตอ้ ง 4 ท่า ถกู ต้อง 3 ทา่ ถกู ตอ้ ง 2 ท่า ถูกตอ้ ง 1 ทา่
ขึน้ ไป

2. ความสวยงาม ปฏิบตั ิภาษาท่า ปฏิบัติภาษาท่า ปฏิบัตภิ าษาท่า ปฏิบัตภิ าษาทา่ ปฏบิ ัตภิ าษาท่า
นาฏศิลปไ์ ด้ นาฏศลิ ปไ์ ด้ นาฏศลิ ป์ได้ นาฏศิลป์ได้ นาฏศิลปไ์ ด้
อยา่ งสวยงาม อยา่ งสวยงาม อยา่ งสวยงาม อย่างสวยงาม อย่างสวยงาม
5 ทา่ ขน้ึ ไป 4 ท่า 3 ทา่ 2 ท่า 1 ท่า

3. ความมัน่ ใจใน ปฏบิ ตั ิภาษาท่า ปฏิบตั ภิ าษาทา่ ปฏบิ ัติภาษาทา่ ปฏบิ ัติภาษาทา่ ปฏบิ ัตภิ าษาทา่
การแสดงออก นาฏศลิ ป์ได้ นาฏศิลป์ได้ นาฏศลิ ปไ์ ด้ นาฏศลิ ปไ์ ด้ นาฏศลิ ปไ์ ด้

อยา่ งมนั่ ใจและ อย่างม่ันใจและ อย่างมนั่ ใจและ อยา่ งม่นั ใจและ อย่างม่ันใจและ
กล้าแสดงออก กลา้ แสดงออก กล้าแสดงออก กลา้ แสดงออก กลา้ แสดงออก
5 ทา่ ขนึ้ ไป 4 ท่า 3 ท่า 2 ท่า 1 ท่า

15

เกณฑ์การพิจารณาคะแนน

รายการประเมนิ เกณฑก์ ารพิจารณา

ทา่ ฉนั 1. ความถกู ต้อง
ท่ายงิ่ ใหญ่
ทา่ ยืน ตัวพระ : เทา้ ซา้ ยกา้ วขา้ ง เท้าขวายืนเต็มเท้า กันเข่าออก ย่อเข่าลง มือขวาท้าว
ทา่ ดใี จ สะเอว มือซา้ ยจบี หงายระดับอก ศรี ษะเอียงขวา
ทา่ รัก ตวั นาง : เท้าขวากา้ วหน้า เท้าซ้ายวางหลงั เปิดสน้ เทา้ ยอ่ เข่าลงไม่กันเข่า มือขวา
จบี ส่งหลัง แขนเหยียดตึง มอื ซา้ ยจบี หงายระดับอก ศรี ษะเอยี งขวา
ทา่ โศกเศร้า ตวั พระ : นัง่ กระดกเทา้ ขวา กดเอวขวา กดไหล่ขวา มือท้ังสองยกหงายข้ึนระดับ
แงศ่ รี ษะ แขนตง้ั ฉากกบั ศอก ศีรษะเอียงขวา
ตัวนาง : นัง่ กระดกเท้าซ้าย กดเอวซ้าย กดไหล่ซ้าย มือท้ังสองยกหงายข้ึนระดับ
แงศ่ รี ษะ แขนตง้ั ฉากกบั ศอก ศรี ษะเอียงซ้าย
ตัวพระ : เทา้ ซ้ายแตะด้านข้างเล็กน้อย เท้าขวายืนเต็มเท้า ตึงเข่า มือซ้ายแบฝ่า
มอื วางไวท้ ีห่ น้าขาซ้าย ลาแขนเหยยี ดตึงแนบลาตัว มือขวาท้าวสะเอว ศีรษะเอียง
ขวา
ตวั นาง : เทา้ ซ้ายเหล่อื มเท้า เท้าขวายืนเต็มเท้า ตึงเข่า มือซ้ายแบฝ่ามือวางไว้ที่
หนา้ ขาซา้ ย ลาแขนเหยียดตงึ แนบลาตวั มือขวาจีบชายพก ศีรษะเอยี งซ้าย
ตัวพระ : เท้าขวาแตะด้านขา้ งเล็กนอ้ ย เทา้ ซา้ ยยนื เต็มเท้า ตึงเข่า มือซ้ายจีบคว่า
ไวท้ ี่ระดับปาก มอื ขวาท้าวสะเอว ศีรษะเอยี งซา้ ย
ตัวนาง : เท้าซา้ ยก้าวหน้า เท้าขวาวางหลังเปิดส้นเท้า ย่อเข่าลง มือซ้าย มือซ้าย
จีบควา่ ไว้ทรี่ ะดับปาก มอื ขวาจีบสง่ หลัง ศรี ษะเอยี งซา้ ย
ตัวพระ : เท้าขวาก้าวข้าง กันเข่า ประสานลาแขนใช้ฝ่ามือทั้งสองข้างวางทาบ
บริเวณฐานไหล่ กรีดปลายนิว้ ให้สวยงาม ศีรษะเอยี งซ้าย
ตวั นาง : เทา้ ขวาก้าวไขว้ เปดิ สน้ เท้าหลัง ประสานลาแขนใชฝ้ า่ มอื ท้งั สองข้างวาง
ทาบบริเวณฐานไหล่ กรีดปลายน้ิวใหส้ วยงาม ศรี ษะเอียงขวา
ตัวพระ : เท้าขวายนื เต็มเท้า เทา้ ซา้ ยยนื เหลอื่ มเทา้ โดยให้ส้นเท้าซ้ายชิดก่ึงกลาง
ของเท้าขวา ดันปลายนว้ิ เทา้ ซ้ายขนึ้ กนั เขา่ ออก ยอ่ เขา่ ทั้งสองข้างลง ประสานลา
แขนทัง้ สองข้างและใชฝ้ ่ามอื วางทาบระดับหน้าท้อง นิ้วชิดติดกัน ศีรษะเอียงซ้าย
ก้มหนา้ ลงเล็กน้อย
ตวั นาง : เท้าขวายนื เต็มเท้า เท้าซ้ายยืนเหลื่อมไปข้างหน้า โดยให้ส้นเท้าซ้ายชิด
ก่ึงกลางของเท้าขวา ดันปลายนิ้วเท้าซ้ายขึ้น กันเข่าออก ย่อเข่าท้ังสองข้างลง
ประสานลาแขนทั้งสองข้างและใช้ฝ่ามือวางทาบระดับหน้าท้อง น้ิวชิดติดกัน
ศีรษะเอียงซ้ายกม้ หนา้ ลงเลก็ น้อย

16

เกณฑ์การพิจารณาคะแนน (ตอ่ )

รายการประเมนิ เกณฑก์ ารพิจารณา

2. ความสวยงาม

ในการปฏบิ ตั ภิ าษาทา่ ทางนาฏศิลปม์ ลี ีลาทา่ ทางอย่างสวยงามและอ่อนช้อย สอดคล้องผสมกลมกลืนกันตาม
แบบแผนนาฏศิลป์ไทย

3. ความม่นั ใจในการแสดงออก

สามารถปฏิบัติทา่ ได้อย่างคลอ่ งแคล่ว มุง่ ม่นั ตง้ั ใจ และมีความมัน่ ใจในการแสดงออก ไม่มองเพือ่ นรอบขา้ ง
ขณะปฏบิ ตั ิทา่ มคี วามลน่ื ไหล ไมส่ ะดุด

เกณฑ์การตดั สินคุณภาพ

ชว่ งคะแนน ระดับคณุ ภาพ

13 – 15 ยอดเย่ยี ม

10 – 12 ดมี าก

7 – 9 ดี

4 – 6 พอใช้

1 – 3 ปรบั ปรงุ

17

คาช้ีแจง ให้เลือกคาตอบทถ่ี ูกต้องทส่ี ุดเพยี งขอ้ เดียว โดยกาเครื่องหมายกากบาท X ลงใน
กระดาษคาตอบ
******************************************************************
1. ขอ้ ใดกล่าวถงึ ความหมายของภาษาท่านาฏศิลป์ไดอ้ ย่างถกู ตอ้ ง

ก. การแสดงกิรยิ าโดยใช้ลีลาทา่ ราหรือการราบทแสดงออกเปน็ ท่าทาง
ข. การแสดงทีม่ ีความสวยงามและออ่ นช้อย
ค. ศพั ทท์ ใ่ี ชเ้ รยี กทา่ ราในวงการนาฏศลิ ป์
ง. การแสดงนาฏศลิ ปไ์ ทยประเภทหนง่ึ
2. ภาษาทา่ นาฏศลิ ป์แบง่ ออกเป็นก่ีประเภท
ก. 2 ประเภท
ข. 3 ประเภท
ค. 4 ประเภท
ง. 5 ประเภท
3. ข้อใดไม่ได้จดั อยู่ในประเภทของภาษาทา่ นาฏศลิ ป์
ก. กิริยาอาการ
ข. ใช้แทนคาพูด
ค. แสดงความหมาย
ง. แสดงอารมณค์ วามรสู้ ึก
4. ภาษาทา่ ทางนาฏศลิ ป์ทา่ ใด ทบ่ี งั คับใชม้ ือซ้ายในการปฏบิ ัตเิ ทา่ นน้ั
ก. ทา่ โศกเศร้า
ข. ทา่ ยง่ิ ใหญ่
ค. ท่าดใี จ
ง. ทา่ ฉนั

18

5.

จากภาพ เปน็ การปฏิบัตทิ า่ นาฏยศัพท์ใด ข.
ก. ทา่ ฉนั
ข. ทา่ รกั
ค. ท่าดใี จ
ง. ท่ายิง่ ใหญ่

6. ภาพใดเปน็ การปฏิบตั ทิ ่า “ย่ิงใหญ่”
ก.

ค. ง.

19

7. ภาษาท่านาฏศิลป์ขอ้ ใด ใชก้ ารจบี หงายเข้ามาเป็นส่วนประกอบในการปฏบิ ัติ
ก. ทา่ ย่งิ ใหญ่
ข. ทา่ ดีใจ
ค. ท่าฉัน
ง. ทา่ รัก

8. “มือทั้งสองยกหงายขึ้นระดับแง่ศีรษะ แขนต้ังฉากกับศอก” เป็นการปฏิบัติภาษาท่าทาง
นาฏศิลปท์ ่าใด

ก. ทา่ ยิ่งใหญ่
ข. ทา่ ดใี จ
ค. ท่ายนื
ง. ท่ารกั
9. ข้อใดเปน็ เหตผุ ลสาคญั ที่สุดในการประดษิ ฐ์ภาษาท่าขึ้นมาใช้
ก. เพื่อให้เพียงพอกับคารอ้ ง
ข. เพอ่ื ให้สอดคลอ้ งกับดนตรี
ค. เพ่อื ใหเ้ ป็นทีพ่ อใจของผ้แู สดง
ง. เพอ่ื ให้เป็นทเี่ ขา้ ใจของผู้ชมและผ้แู สดง
10. การฝกึ หัดภาษาท่าทางนาฏศิลป์ มปี ระโยชน์ในข้อใดมากทส่ี ดุ
ก. เป็นการฝกึ สมาธิ
ข. เปน็ การฝึกความอดทน
ค. ส่อื ความหมายให้ผชู้ มเข้าใจได้
ง. เป็นพื้นฐานของการฝึกหดั นาฏศลิ ปไ์ ทย

20

เรณู โกศนิ านนท์. (2545). นาฏศลิ ปไ์ ทย. กรงเุ ทพฯ: ไทยวัฒนาพานชิ .
______. (2546). นาฏยศพั ท์ ภาษาท่าทางนาฏศลิ ป์ไทย. กรงุ เทพฯ: ไทยวัฒนาพานชิ .
วทิ ยาลัยนาฏศิลป. (2552). เอกสารประกอบการสอนนาฏศลิ ป์ทย (ละคร) เร่ือง นาฏย

ศัพท์พืน้ ฐาน.
https://www.pinterest.com/006ertgka6yc0jiausatgptfr3zjsb/%E0%B8%81%E0%

B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%95%E0%B8%99%E0%B8%A3%E0%B8%
B2%E0%B9%84%E0%B8%97%E0%B8%A2/
https://pantip.com/topic/35222962
https://www.thaipng.com/png-5pr7ph/
https://district.cdd.go.th/nikhomkhamsoi/httpdistrict-cdd-go-
thnikhomkhamsoilinks/km/
https://www.nattasinbykrujoy.com/%E0%B8%AA%E0%B8%B7%E0%B9%88%E
0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%AA%E0%B
8%AD%E0%B8%99%E0%B8%AD%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B9%8
4%E0%B8%A5%E0%B8%99%E0%B9%8C/%E0%B8%A5%E0%B8%B0%
E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B9%84%E0%B8%97%E0%B8%A2/