พลังงานเสียง ป.5 (1)

พลังงาน
เสียง
ชั้นประถมศ
ึกษาปีที่ 5
คุณครูมลฤดี แสนเดช

ear

พลังงานเสียง

เสียงเกิดขึ้นได้
อย่างไร

เสียง เป็นคลื่นกลที่เกิดจากการสั่นสะเทือนของวัตถุ
เมื่อวัตถุเกิดการสั่นสะเทือน จะทำให้เกิดการอัดตัว
และขยายตัวของคลื่นเสียง และถูกส่งผ่านตัวกลาง
ที่เป็นสสารอยู่ในสถานะ ก๊าซ ของเหลว ของแข็ง
(คลื่นเสียงจะไม่ผ่านสุญญากาศ) ไปยังหูทำให้ได้ยิน
เสียงเกิดขึ้น




สื่ อการสอนครู แต๊ก

พลังงานเสียง

แหภลา่งรกะำงเานินดเสียง

แหล่งกำเนิดเสียงคือ วัตถุที่ทำให้เกิดเสียง
เมื่อวัตถุนั้นเกิดการสั่นสะเทือน แหล่งกำเนิด
เสียงแต่ละชนิดจะทำให้กำเนิดเสียงที่มีความ
แตกต่างกันไประดับความดังของเสียงมีหน่วย
วัดเป็น เดซิเบล (db)




สื่ อการสอนครู แต๊ก

เสียงกีตาร์ แหล่งกำเนิดเสียง

แหล่งภกาำรเนะิดงเาสีนยง

ที่มนุษย์สร้างขึ้น

เสียงวิทยุ

เสียงโทรทัศน์

เสียงรถยนต์

สื่ อการสอนครู แต๊ก

แหล่งกำเนิดเสียง

แตหาลม่งภธกราำรรเมนะิงชดาาเสตนีิยง

สุนัขเห่า นกร้อง



ฟ้าผ่า

สื่ อการสอนครู แต๊ก

ของแข็ง พลังงานเสียง ของเหลว

ตัวกลาง สื่ อการสอนครู แต๊ก
ของเสียง

แก๊ส

พลังงานเสียง

อภวัยาวระะรงับานเสียง

(หู)

เช่น หูของมนุษย์

สื่ อการสอนครู แต๊ก

การเคลื่อนที่ของเสียง

การเดินทางของเสียง ต้องอาศัยตัวกลางในการเคลื่อนที่ เสียงมาถึงหูของเราโดยมีอากาศ
เป็นตัวกลาง แหล่งกำเนิดเสียงจะทำให้อากาศรอบๆสั่นสะเทือน การสั่นสะเทือนจะกระจาย
ออกไปรอบทุกทิศทาง เมื่อคลื่นเดินทางมาถึงหูของเรา เราจะรับรู้เสียงต่างๆ

การเดินทางของเสียง

อาศัยอากาศเป็นตัวกลางในการเดินทางมาถึงหู ซึ่งแหล่งกำเนิดเสียงจะทำให้อากาศรอบ ๆ
สั่นสะเทือนออกไปในทุกทิศทาง ตัวกลางที่ถ่ายทอดเสียงได้ดีที่สุดคือของแข็ง ของเหลว และ
อากาศหรือแก๊ส ตามลำดับ ยิ่งอยู่ใกล้ยิ่งเสียงดัง

สื่ อการสอนครู แต๊ก

การเคลื่อนที่ของเสียง

การเคลื่อนที่ของเสียงผ่านตัวกลางมาถึงหูของผู้ฟัง ของแข็ง

เสียงต่าง ๆ เดินทางผ่านตัวกลางที่เป็นของแข็งได้ดีมากกว่า ของเหลว
ตัวกลางที่เป็นของเหลว และอากาศ
แก๊ส

สื่ อการสอนครู แต๊ก

การสะท้อนของเสียง

การสะท้อนของเสียง

เมื่อเสียงเดินทางไปกระทบสิ่งกีดขวางจะเกิดการสะท้อน โดยจะสะท้อนได้ดีกับวัตถุ
แข็งและผิวเรียบ เสียงที่สะท้อนกลับมาเรียกว่า เสียงก้อง
ในห้องแสดงดนตรีจะป้องกันการเกิดเสียงก้อง โดยการนำวัสดุดูดกลืนเสียงมาบุผนังห้อง
ทำให้ผู้ฟังได้ยินเสียงจากแหล่งกำเนิดเสียงโดยตรง

สื่ อการสอนครู แต๊ก

ขั้นตอนการได้ยินเสียงของมนุษย์

เมื่อแหล่งกำเนิดเสียงสั่นสะเทือน

จะส่งพลังงานผ่านตัวกลางของเสียง
(ในที่นี้ คือ อากาศ)

อวัยวะรับเสียง (หู)

โมเลกุลของตัวกลางเริ่มสั่นสะเทือน

ต่อกันจนมาถึงหูของผู้ฟัง

แหล่งกำเนิดเสียง

สื่ อการสอนครู แต๊ก

ขั้นตอนการได้ยินเสียงของมนุษย์ (ต่อ)

ใบหูรับและสะท้อนคลื่นเสียงเข้าไป
ในรูหูทำให้เยื่อแก้วหูสั่น

อวัยวะรับเสียง (หู) กระดูกค้อน กระดูกทั่ง และกระดูก
โกลนสั่นตามเยื่อแก้วหู ทำให้เส้น
ประสาทภายในคอเคลียสั่น

แหล่งกำเนิดเสียง พลังงานจากการสั่นจะส่งคลื่นเสียง
ผ่านเส้นประสาทเข้าสู่สมอง
ทำให้ผู้ฟังได้ยินเสียง

สื่ อการสอนครู แต๊ก

ขั้นตอนการได้ยินเสียงของมนุษย์ (ต่อ)


ใบหู ช่วยในการรับคลื่นเสียง เพื่อให้เสียงเข้าสู่รูหู
คือ หู มี 3 ส่วน คือ หูชั้นนอก ได้แก่ ใบหูและรูหู
หูชั้นกลาง ได้แก่ เยื่อแก้วหูและกระดูกเล็ก ๆ 3 ชิ้น 1. กระดูกค้อน
คือ กระดูกค้อน กระดูกทั่ง และกระดูกโกลน 2. กระดูกทั่ง
และหูชั้นใน ประกอบด้วย กระดูกก้นหอย
3. กระดูกโกลน
คอเคลีย
เป็นส่วนที่คอยรับการสั่นสะเทือน
เป็นส่วนที่คอยรับการสั่น มาจากเยื่อแก้วหู เมื่อได้รับเสียงแล้วจะส่ง
สะเทือนของคลื่นเสียง การสั่นสะเทือนไปสู่ส่วนนอกสุดของหูชั้นใน
ที่มาจากหูชั้นกลาง และส่งไป
ยังเส้นประสาทในการรับฟัง รูหู

เป็นทางผ่านของคลื่นเสียงเข้าสู่อวัยวะภายในหู

เยื่อแก้วหู เป็นส่วนของหูที่เกิดการสั่นสะเทือน เมื่อได้รับเสียง

สื่ อการสอนครู แต๊ก

ลักษณะของเสียง

เสียงสูง เสียงต่ำ

เสียงสูง เสียงต่ำ เป็นสมบัติประการหนึ่งของเสียงที่มีความสัมพันธ์กับแหล่งกำเนิด
เสียง เรียกว่า ระดับเสียง
ระดับเสียง เกิดจากความเร็วในการสั่นสะเทือนของแหล่งกำเนิดเสียง
การสั่นสะเทือนของแหล่งกำเนิดเสียงใน 1 วินาที เรียกว่า ความถี่ของเสียง
มีหน่วยเป็นครั้งต่อวินาที เรียก เฮิรตซ์ (Hz)

สื่ อการสอนครู แต๊ก

ลักษณะของเสียง

เสียงสูง เสียงต่ำ

ระดับเสียง หรือการเกิดเสียงสูง เสียงต่ำ จะแตกต่างกันขึ้นอยู่กับปัจจัย ดังนี้

สื่ อการสอนครู แต๊ก

ลักษณะของเสียง

เสียงสูง เสียงต่ำ

ตัวอย่าง ระดับเสียง วางไม้บรรทัดยื่นออกมาจากขอบโต๊ะ ประมาณ 20 ซม.
จากนั้นใช้มือกดที่ปลายไม้บรรทัดแล้วปล่อย
วางไม้บรรทัดยื่นออกมาจากขอบโต๊ะ ประมาณ 10 ซม.
จากนั้นใช้มือกดที่ปลายไม้บรรทัดแล้วปล่อย

สั่นเร็ว สั่นเร็ว
เสียงสูง เสียงสูง

สื่ อการสอนครู แต๊ก

ลักษณะของเสียง

เสียงดัง เสียงค่อย

เสียงดัง เสียงค่อย เป็นสมบัติของเสียงที่เรียกว่า ความดังของเสียง ขึ้นอยู่กับปริมาณพลังงานของเสียง
ที่เดินทางมาถึงหูเรา เช่น เสียงเครื่องบิน มีพลังงานของเสียงมากทำให้เกิดเสียงดัง เสียงกระซิบ
มีพลังงานน้อยทำให้เกิดเสียงค่อย ซึ่งเสียงต่างๆ อาจมีความดังไม่เท่ากันขึ้นอยู่กับปัจจัย ดังนี้

สื่ อการสอนครู แต๊ก

ลักษณะของเสียง

เสียงดัง เสียงค่อย

ในการวัดความดังของเสียง จะใช้เครื่อง
มือวัดระดับความเข้มของเสียง
เรียกว่า เครื่องวัดระดับเสียง ซึ่งมีหน่วย
เป็น เดซิเบล (dB)

สื่ อการสอนครู แต๊ก

ลักษณะของเสียง

เสียงดัง เสียงค่อย

ตัวอย่าง ความดังของเสียง อยู่ไกลแหล่งกำเนิดเสียง
ได้ยินเสียงค่อย
อยู่ใกล้แหล่งกำเนิดเสียง
ได้ยินเสียงดัง ได้ยินเสียงโทรทัศน์
ไม่ค่อยชัดเลย
เสียงโทรทัศน์
ดังจังเลย

สื่ อการสอนครู แต๊ก

ลักษณะของเสียง

เสียงดัง เสียงค่อย

ออกแรงตีกลองน้อย ออกแรงตีกลองมาก
แหล่งกำเนิดเสียงสั่นสะเทือนน้อย แหล่งกำเนิดเสียงสั่นสะเทือนมาก

เกิดเสียงค่อย เกิดเสียงดัง

สื่ อการสอนครู แต๊ก

อันตรายจากมลพิษ
ทางเสียง

เสียงต่าง ๆ อาจทำให้เกิดอันตรายกับหูได้ เช่น หากมนุษย์รับฟังเสียง
ที่ดังเกิน 85 เดซิเบล ติดต่อกันเป็นเวลานาน ๆ หรือเกินวันละ 8 ชั่วโมง
จะทำให้เกิดอันตรายต่อเยื่อแก้วหูได้

ดังนั้น เราจึงควรรู้จักวิธีการป้องกันหรือหลีกเลี่ยงเสียงที่จะ
ก่อให้เกิดอันตรายต่อเยื่อแก้วหู ซึ่งการป้องกันหรือหลีกเลี่ยงมลพิษ
ทางเสียงทำได้หลายวิธี

สื่ อการสอนครู แต๊ก

อันตรายจากมลพิษ
ทางเสียง

อันตรายที่เกิดจากเสียง ดังเสียงที่ก่อให้เกิดความรำคาญ
เรียกว่า มลพิษทางเสียง อันตรายมีดังนี้

1. ทำให้หูหนวกเฉียบพลัน เกิดจากได้ยินเสียงดังมาก ๆ ทันที
2. ทำให้หูหนวกชั่วคราวหรือหูหนวกถาวร เกิดจากการอยู่ในที่ที่มีเสียงดังมากเป็นเวลานาน ๆ
3. รบกวนการพักผ่อนและทำให้เสียสุขภาพ
4. ก่อให้เกิดความรำคาญและเสียสุขภาพจิต
5. ทำให้ประสิทธิภาพในการทำงานลดลง

สื่ อการสอนครู แต๊ก

อันตรายจากมลพิษ
ทางเสียง

ปลูกต้นไม้สูง ๆ หรือสร้างกำแพง ใช้มืออุดหูทันที เมื่อได้ยิน
เพื่อใช้เป็นแนวกันเสียง สำหรับ เสียงดังมาก ๆ อย่างกะทันหัน

บ้านที่ติดถนน

ใส่อุปกรณ์ครอบหู หากทำงาน ลดความดังของเสียงเพลง
ในสถานที่ที่มีเสียงดังมาก ๆ หากเปิดเสียงดังมากเกินไป

สื่ อการสอนครู แต๊ก

อันตรายจากมลพิษ
ทางเสียง

การแก้ปัญหา

1. ดูแลรักษาเครื่องยนต์ให้อยู่ในสภาพดี
2. ไม่ควรบรรทุกสัมภาระมากไป หรือขับด้วยความเร็วสูงหรือเร่งเครื่องแรง ๆ
3. ไม่ควรใช้แตรลมหรือบีบแตรโดยไม่จำเป็น
4. ควรใช้เครื่องป้องกันหูหรือใช้สำลีอุดหู รวมทั้งสร้าง

กำแพงกั้นเสียงหรือปลูกต้นไม้ตามแนวบ้าน

สื่ อการสอนครู แต๊ก