เงามืดเงามัว

ปรากฏการณโ์ ลก
By คุณครูมลฤดี แสนเดช
: ส่อื การสอนครแู ตก๊

เงามืดเงามัว

: ส่อื การสอนครแู ตก๊

เงา เงาเกิดข้ึนเม่ือมีวตั ถกุ น้ั แสง แบ่ง
ออกเป็น 2 ประเภทคือ เงามืด และเงามวั เรา
สามารถนาเงามาใช้ประโยชนไ์ ด้มากมายใน
ชีวติ ประจาวนั

เม่ือมีวัตถกุ นั้ แสงจะเกดิ เงาบนฉาก
เป็นบรเิ วณมืดหลงั วัตถุ กลา่ วคือ เงาเกดิ จาก
การทต่ี ัวกลางทบึ แสงมาขวางก้นั ทางเดนิ ของ
แสง โดยรูปรา่ งของเงาจะเป็นไปตามวตั ถุ
ท่มี าก้นั แสง

: ส่อื การสอนครแู ตก๊

ชว่ งกว้างของการเกิดเงามืดเงามัว ข้ึนอยกู่ ับ
ขนาดของแหลง่ กาเนิดแสง วตั ถุกั้นแสง และ
ระยะห่างระหวา่ งแหลง่ กาเนิดแสง กบั วัตถุกน้ั แสง
และฉากรับแสงเงามี 2 ประเภท คอื
1. เงามดื เป็นเงาในบรเิ วณทไ่ี ม่มแี สงผ่านไปถึง
ทาใหบ้ รเิ วณนน้ั มืดสนิท
2. เงามวั เป็นเงาบรเิ วณทมี่ ีแสงบางสว่ นผ่านไปถงึ
และทาให้บริเวณน้ันมืดไม่สนิท

: ส่ือการสอนครแู ตก๊

การเกิดเงามืดและเงามัว

แสงและเงาอยคู่ ู่กันเสมอ โดย
เงาจะเกิดข้นึ ตรงขา้ มกับแหลง่ กาเนิด
แสง หากแหลง่ กาเนิดแสงเปลี่ยน
ทศิ ทาง เงาก็จะเปล่ยี นทิศทางไปดว้ ย

: ส่ือการสอนครแู ตก๊

เงามัว คอื เงาของวตั ถุในบรเิ วณที่มแี สง
บางสว่ นผา่ นไปถึง ทาให้บริเวณนัน้ มดื ไมส่ นิท

เงามืดเงามัว

เงามืด คือ เงาของวัตถใุ นบรเิ วณทีไ่ มม่ ีแสง
ผ่านไปถึง ทาให้บรเิ วณนน้ั มดื สนิท

: ส่ือการสอนครูแตก๊

ขนาดของเงามืดและเงามวั ขนาดของ
สามารถเปล่ยี นแปลงได้ เงามืดและ
เงามัว
ข้นึ อยู่กบั ระยะหา่ งของวัตถุ
กับแหลง่ กาเนิดแสง : ส่อื การสอนครแู ตก๊

และระยะหา่ งของวัตถุกับ

ฉากรับแสง เช่น

ห า ก ฉ า ก รั บ แ ส ง อ ยู่ ใ ก ล้ วั ต ถุ เงามดื
เ ง า มื ด จ ะ มี ข น า ด ใ ห ญ่
แต่เงามัวจะมีขนาด เล็ก แหล่งกาเนิดแสง

ฉาก

วตั ถุ
เงามวั

: ส่ือการสอนครูแต๊ก

ห า ก ฉ า ก รั บ แ ส ง อ ยู่ ไ ก ล แหล่งกาเนิดแสง เงามืด
จากวัตถุมากข้ึน เงามืด วตั ถุ ฉาก
จะมีขนาดเล็ก แต่เงามัว จะ
เงามวั
มี ข น า ด ใ ห ญ่
: ส่ือการสอนครแู ตก๊

ก า ร เ ขี ย น แ ผ น ภ า พ รั ง สี ข อ ง แ ส ง
แ ส ด ง ก า ร เ กิ ด เ ง า มื ด แ ล ะ เ ง า มั ว

แหล่งกาเนิดแสง ฉากรบั แสง เงาบนฉาก 1. แหล่งกาเนิดแสงมขี นาดเลก็ เป็นจดุ
วตั ถุ เงามดื
การเขียนเส้นแนว
รงั สีของแสง ทางเดินของแสงจะลากเส้นรงั สี
ของแสงเพียง 2 เส้นไปท่ีฉากรบั
แสง

เกิดเงามดื เท่าน้ัน ไมว่ า่
จะวางฉากห่างจากวตั ถมุ ากหรอื
นอ้ ยเพียงใด

: ส่ือการสอนครแู ตก๊

ก า ร เ ขี ย น แ ผ น ภ า พ รั ง สี ข อ ง แ ส ง

แ ส ด ง ก า ร เ กิ ด เ ง า มื ด แ ล ะ เ ง า มั ว

2. แหลง่ กาเนิดแสงมขี นาดเลก็ หรอื แหลง่ กาเนิดแสง ฉากรบั แสง เงาบนฉาก
เทา่ กบั วตั ถทุ ใ่ี ช้กนั้ แสง เงามวั

การเขยี นเสน้ แนวทางเดนิ ของ วตั ถุ เงามดื
แสงจะลากเส้นรงั สขี องแสงเพยี ง 4 เส้น รงั สีของแสง
ไปทฉี่ ากรบั แสง

เกิดเงามัวลอ้ มเงามืด
ไมว่ ่าจะวางฉากหา่ งจากวตั ถุมากหรอื
นอ้ ยเพยี งใด

: ส่อื การสอนครูแตก๊

ก า ร เ ขี ย น แ ผ น ภ า พ รั ง สี ข อ ง แ ส ง
แ ส ด ง ก า ร เ กิ ด เ ง า มื ด แ ล ะ เ ง า มั ว

3. แหลง่ กาเนิดแสงมขี นาดใหญก่ วา่ วตั ถทุ ใี่ ชก้ น้ั แสง

แหล่งกาเนิดแสง รังสขี องแสง ฉากรบั แสง
วตั ถุ
เงามวั เงามวั
เงามดื เงามวั

AB เงามวั

หากวางฉากรับแสง เงามวั เงามดื
ไว้ในบรเิ วณ
ตาแหน่ง A ยกเว้น ฉากรบั แสงที่อยู่
ตาแหน่ง B จะเกิด ตาแหน่ง B จะเกิด
เงามัวลอ้ มเงามืด เฉพาะเงามัวเทา่ นน้ั
เพราะเงามดื มีลกั ษณะ
เป็นจดุ

: ส่ือการสอนครแู ตก๊

ก า ร เ ขี ย น แ ผ น ภ า พ รั ง สี ข อ ง แ ส ง
แ ส ด ง ก า ร เ กิ ด เ ง า มื ด แ ล ะ เ ง า มั ว

3. แหล่งกาเนิดแสงมขี นาดใหญก่ วา่ วตั ถุทใี่ ชก้ นั้ แสง (ต่อ)
การเขยี นเส้นแนว

ทางเดินของแสงจะลากเสน้ รังสี
ของแสงเพียง 4 เสน้ ไปทฉ่ี ากรับ
แสง

เกิดเงามดื และเงามัวข้ึน
ในลกั ษณะต่าง ๆ ตามตาแหน่งท่ี
ฉากรับแสงต้งั อยู่

: ส่อื การสอนครูแต๊ก

ประโยชน์ของ
การเกิดเงา

การเกิดเงานาไปใชป้ ระโยชนใ์ นกจิ กรรมต่าง ๆ ได้ เชน่

: ส่ือการสอนครแู ตก๊

ใช้วัตถุทึบแสงมามุงหลังคา เพ่ือป้องกัน
แ ส ง แ ด ด แ ล ะ ค ว า ม ร้ อ น เ ข้ า บ้ า น ห รื อ
อาคาร
ใชใ้ นการเล่นหนังตะลงุ หนังใหญ่
แสดงละครเงา

: ส่อื การสอนครูแตก๊

ใช้ปอ้ งกนั แสงแดดกลางแจง้

ใชใ้ นการบอกเวลาโดยดู
จากนาฬกิ าแดด

: ส่ือการสอนครแู ตก๊

ใ ช้ เ ป็ น ห ล ั ก ค ว า ม รู้ ใ น ก า ร ป ลู ก
ต้นไม้เพ่ือบังแสงแดดและทาให้
เกิดร่มเงา

ใ ช้ อ ธิ บ า ย ป ร า ก ฏ ก า ร ณ์
สุรยิ ุปราคาหรือจันทรุปราคา

: ส่อื การสอนครแู ตก๊

GGoooodd JJoobb

การเกิดเงามปี ระโยชนต์ ่อชีวติ ประจาวัน เช่น
ใชเ้ ป็นหลกั ความรู้ในการปลูกตน้ ไม้
เพ่อื บงั แสงแดดและทาใหเ้ กิดรม่ เงา
: ส่อื การสอนครแู ตก๊

: ส่ือการสอนครแู ตก๊

Thank you

good luck to you

ขอขอบคณุ ภาพและขอ้ มลจากบรษิ ทั อ.จ.ท.