งานประดิษฐ์ที่เป็นเอกลักษณ์ไทย

ประเภทใช้ใบตองใส่อาหาร

กระทงมุมเดยี วดันกน้
ใชใ้ ส่ขนมเพ่ือใหด้ เู หมือนมีขนม
มากขนึ้ และชว่ ยใหว้ างกระทงได้
สะดวกไม่ล้มจึงเหมาะท่ีจะใส่
ขนมแหง้ หรือมีน้าน้อย ๆ เพียง
ขลกุ ขลิก เช่น ขนมตม้ แดง ขนม
ตม้ ข าว ขนมตะโก้ เป็นตน้

ประเภทใช้ใบตองใส่อาหาร

กระทงสองมุม

เป็นกระทงท่ีใชป้ ระโยชนไ์ ดน้ อ้ ย
กว่า และบรรจุขนม/อาหารได้
น้อยกว่ากระทงชนิดอ่ืน จึงไม่
คอ่ ยมีใครทาออกมาใชง้ าน

ประเภทใช้ใบตองใส่อาหาร

กระทงสมี่ ุม

กระท ง ชนิ ดนี้ใ ช้ใส่ได้ท้ั ง
อาหารคาวและอาหารหวาน
เช่น ขนมเทียนของคนจีน
หอ่ หมก

ประเภทใช้ใบตองใส่อาหาร

กระทงสองมุม
ใชบ้ รรจุขนมกลว้ ย ขนมตาล โรย
มะพรา้ วขูดฝอยน่ึง กระทงจะช่วย
ใหม้ องเหน็ ขนมสวยนร่ บั ประทาน

ประเภทใช้ใบเตยใส่อาหาร

กระทงใบเตยส่ีมมุ กระทงใบเตยสองมมุ

ประเภทใช้ใบตองใส่อาหาร

ถาดใบตอง

ใบตองสามารถนามาประดิษฐ์เป็นถาดไดห้ ลายรูปแบบ เช่น ถาด
รูปรี ถาดรูปกลม เป็นตน้ โดยเย็บเป็นแบบต่างๆ เช่น พับกลีบ
แบบเล็บครุฑ พับกลีบผกา หรือแบบผีเสือ้ ถาดใบตอง นามา
บรรจอุ าหารหรอื ผลไมใ้ นงานเลีย้ งตา่ งๆ

ประเภทของถาดใบตอง

ถาดทรงกลมกลบี เลบ็ ครุฑ ถาดทรงกลมกลีบกหุ ลาบ

ประเภทของถาดใบตอง

ถาดทรงกลมกลีบผีเสอื้ ถาดทรงกลมกลบี คอมา้

ประเภทใช้ใบตองหอ่ อาหาร

การหอ่ สวม

การหอ่ สวม เป็นการหอ่ ของเลก็ ๆ
น้อย ๆ แบบช่ัวคราว และห่อ
อาหารจานวนไม่มาก เชน่ การห่อ
พรกิ ขีห้ นู

ประเภทใช้ใบตองหอ่ อาหาร

การหอ่ ทรงเตยี้

การห่อทรงเตีย้ ใช้ห่อขนม เช่น
ข้าวเหนียวสังขยาหน้าต่าง ๆ
ขนมหม้อแกง ห่อขนมถาดเพ่ือ
จาหนา่ ยไดท้ กุ ประเภท

ประเภทใช้ใบตองหอ่ อาหาร

การหอ่ ทรงสูง

การหอ่ ทรงสงู ใชห้ อ่ ขนมประเภท
ท่ีตอ้ งน่ึง เช่น ขนมสอดไส้ ขนม
กล้วย ขนมตาล ซ่ึงต้องมีใบ
มะพร้าวมาทาเป็ นเต่ียว เพ่ื อ
บั ง คั บ ช า ย ใ บ ต อ ง ท้ั ง ส อ ง ด้า น
ไม่ใหเ้ ปิดออก ป้องกนั ขนมทะลกั
ออกมา และทาใหด้ สู วยงามขึน้

ประเภทใช้ใบตองหอ่ อาหาร

การหอ่ ขนมเทยี น

การห่อขนมเทียน คนไทย
โบราณจนถึงปัจจุบันทากันโดย
นาขนมเทียนใหท้ าบุญตักบาตร
เน่ืองในวนั สงกรานต์

ประเภทใช้ใบตองหอ่ อาหาร

การหอ่ ข้าวตม้ นา้ วุ้น

ข้าวต้มน้าวุ้นใชร้ ับประทานกับ
นา้ เช่อื มและนา้ แข็งไส คลา้ ยขนม
ประเภทลอยแกว้

ประเภทใช้ใบตองหอ่ อาหาร

การหอ่ ขา้ วเหนียวปิ้ ง การหอ่ ขนมเทยี นเสวย

ประเภทใช้ใบตองหอ่ อาหาร

การหอ่ ขา้ วต้มมัด การหอ่ ข้าวตม้ มัดใต้

ประเภทกระทงดอกไม้

กระทงกราบลาอุปสมบท เคร่อื งสกั การะพระมหากษัตรย์

ประเภทกระทงลอย

กระทงลอย
คือภาชนะสาหรับใส่ดอกไม้ ธูป
เทียน ส่ิงของท่ีลอยนา้ ไดส้ ่วนใหญ่
ประดษิ ฐ์จากใบตองซ่งึ ใชใ้ นเทศกาล
วนั ลอยกระทง คือ วนั เพ็ญเดือน 12
ตามความเช่ือว่าการลอยกระทงเพ่ือ
เป็ นการขอขมาแก่พระแม่คงคา
เพราะไดอ้ าศยั นา้ เพ่ือด่ืมกินและใช้
ในชีวิตประจาวนั

ประเภทบายศรี

บายศรี
คือ ภาชนะท่ตี กแตง่ สวยงามเป็น
พิเศษเพ่ือเป็นสารบั ใสอ่ าหารคาว
หวานในงานพิธีสงั เวยบชู าทาขญั
พิธีตา่ งๆ ทงั้ พิธีหลวงและพิธีของ
ราษฎร์

๓.งานแกะสลกั ผกั และผลไม้

 ความหมาย

เ ป็ น ง า น ศิ ล ป ะ ท่ี ส ร้า ง ส ร ร ค์ผัก
และผลไม้เนื้อ่อนให้มีควา ม
สวยงามดว้ ยการใชม้ ีดแกะสลัก
กรดี เจยี น เซาะรอ่ ง บาก ตดั แตง่
ดุน ขูด หรือขีดผักและ ผลไม้ให้
เ กิ ด ล ว ด ล า ย แ ล ะ รู ป ท ร ง ต า ม ท่ี
ออกแบบไว้

อุปกรณส์ าหรับงานแกะสลักผักและผลไม้

• อุปกรณท์ ส่ี าคญั คอื มดี

ประกอบด้วย
๑. มีดปอก
๒. มีดแกะสลกั
๓. มีดควา้ น

ลวดลายและรูปแบบ
ทใี่ ช้ในงานแกะสลักผักและผลไม้

• ลายไทย

เป็นลายตวั กนก เหมาะ
สาหรบั แกะสลกั ภาชนะตา่ งๆ
เชน่ แจกนั ผอบ เป็นตน้

ลวดลายและรูปแบบ
ทใ่ี ช้ในงานแกะสลักผักและผลไม้

• ลายเครือเถา

คือการแกะสลกั ผกั หรอื
ผลไมท้ ่เี ป็นชอ่ หรอื เป็นพวง เชน่
แกะสลกั เป็นภาชนะ ผอบ แจกนั
เป็นตน้

ลวดลายและรูปแบบ
ทใ่ี ชใ้ นงานแกะสลักผักและผลไม้

• ลายฉลุ

คือการแกละสลกั เป็นลาย
ฉลโุ ปรง่ เชน่ การแกะสลกั ใบไม้
หรอื แกะสลกั เป็นภาชนะตา่ งๆท่ี
ไมต่ อ้ งใชบ้ รรจขุ องท่ีเป็น
ของเหลว เป็นตน้

ลวดลายและรูปแบบ
ทใี่ ช้ในงานแกะสลักผักและผลไม้

• แกะสลักดอกไมเ้ พอื่ ใช้

ตกแตง่ ถาด

หรอื ตกแตง่ จานอาหารไทย เพ่ือ
เพ่ิมมลู คา่ ใหอ้ าหาร และใชต้ กแตง่
สถานท่ใี หน้ ่าสนใจ

ลวดลายและรูปแบบ
ทใ่ี ชใ้ นงานแกะสลักผักและผลไม้

• แกะสลักเป็ นรูปตุก๊ ตาและ

รูปสตั ว์

เพ่ือใชต้ กแตง่ ใหส้ วยงาม เช่น
แกะสลกั เป็นนก ปลา เตา่ เป็น
ตน้

งานแทงหยวก

• การนากาบกลว้ ยมาทาใหเ้ ป็น

ลวดลายดว้ ยวิธีแทงดว้ ยมีด
ใชป้ ระดบั ตกแตง่ งานศพ หรอื
งานพธีโกนจกุ

๔.งานแกะสลักไม้

• ความหมาย

เป็นการแกะสลกั ลงบนเนือ้ ไม้ หรอื เทยี น โดยใช้ ส่ิว คอ้ น เป็น
เครอ่ื งมือทาใหเ้ กิดลวดลายสวยงาม

งานแกะสลักไม้

อุปกรณง์ านแกะสลกั ไม้

ประเภทของงานแกะสลักไม้

แกะสลักไม้ แกะสลกั เทยี นพรรษา

๕. งานจกั สาน

• ประวัตคิ วามเป็ นมาของเครอ่ื งจกั สานของไทย

นกั โบราณคดีไทยพบหลกั ฐานสาคญั เก่ียวกบั การทาเคร่อื งจกั สานใน
ยคุ หินใหม่ท่บี รเิ วณถา้ แหง่ หนง่ึ ในเขตอาเภอศรสี วสั ดิ์ จงั หวกั าญจนบรุ ี
เครอ่ื งจกั สานท่พี บทาดว้ ย ไมไ้ ผ่ เป็นลายขดั สองเสน้ มีอายมุ ากกวา่
๔,๐๐๐ ปี เก่ากวา่ เคร่อื งจกั สานท่พี บจากแหลง่ โบราณคดอี ่ืน ๆ ใน
ทวีปเอเชีย อาฟรกิ า และ อเมรกิ า

ความหมายของงานจกั สาน

• จัก เป็นการเตรยี มวสั ดทุ ่ีจะใชใ้ นการจกั สาน โดยนาวสั ดมุ าทาใหเ้ ป็น

เสน้ เป็นแฉก หรอื เป็นรวิ้ เพ่ือความสะดวกในการสาน

• สาน เป็นขนั้ ตอนถดั จากการจกั ถือวา่ เป็นขน้ั ตอนท่ีสาคญั มาก เป็น

ขบวนการทางความคดิ สรา้ งสรรคแ์ ละฝีมือของมนษุ ยเ์ ป็นหลั

• ถกั กระบวนการท่ีเขา้ มาเสรมิ หรอื ช่วยทาใหเ้ คร่อื งจกั สานดเู รยี บรอ้ ย

สมบรู ณม์ ากขนึ้ เป็นการเสรมิ ความแข็งแรงของโครงสรา้ งภายนอก เชน่
ขอบ ปาก กน้ ของเครอ่ื งจกั สาน โดยมกั จะใชว้ สั ดทุ ่ีเป็นเสน้ อ่อนและมี
ความยาวพอสมควร

ประเภทของวัสดุทใ่ี ช้ในงานจกั สาน

ยา่ นลเิ พา กระเป๋ าย่านลเิ พา

ประเภทของวัสดุทใี่ ช้ในงานจกั สาน

ไม้ไผ่สสี ุก ฝาชี

ประเภทของวัสดุทใี่ ช้ในงานจกั สาน

ต้นหวาย ผลติ ภณั ฑจ์ ากหวาย

ประเภทของวัสดุทใี่ ช้ในงานจกั สาน

ต้นกระจูด ผลติ ภณั ฑจ์ ากต้นกระจดู

ประเภทของวัสดุทใ่ี ช้ในงานจกั สาน

ต้นลาน ผลติ ภณั ฑจ์ ากใบลาน

ประเภทของวัสดุทใ่ี ช้ในงานจักสาน

ตน้ ผักตบชวา ผลติ ภณั ฑจ์ ากผักตบชวา

ประเภทของวัสดุทใี่ ช้ในงานจักสาน

ต้นป่ านศรนารายณ์ ผลติ ภณั ฑจ์ ากป่ าศรนารายณ์

ประเภทของวัสดุทใี่ ช้ในงานจกั สาน

ก้านมะพร้าว ผลติ ภณั ฑจ์ ากกา้ นมะพร้าว

งานปั้นจากดนิ

• เป็นงานท่ีไดจ้ ากการนาดินเหนียว หรอื ดินอ่นื ๆ มาทาใหเ้ ป็นรูปทรง

ตามตอ้ งการ เชน่
- เครอ่ื งปั้นดนิ เผา
- ตกุ๊ ตาชาววงั
- ถว้ ยชามสงั คโลก
- มาลยั ดนิ ไทย

ประเภทของเคร่ืองปั้นดนิ เผา

เคร่อื งปั้นดนิ เผาดา่ นเกวยี น ถว้ ยตราไก่ ( ลาปาง )

ประเภทของเคร่ืองปั้นดนิ เผา

เคร่อื งปั้นดนิ เผาเกาะเกร็ด เครื่องปั้นดนิ เผาบา้ นเชียง

ประเภทของเครื่องปั้นดนิ เผา

ถว้ ยชามสงั คโลก ถว้ ยชามเบญจรงค์

ประเภทของเคร่ืองปั้นดนิ เผา

ตุก๊ ตาชาววงั มาลัยดนิ ไทย

สวสั ดคี ะ่