ปลูกไม้สัก จ.บุรีรัมย์ จ.อุบลฯ

1




แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก



ในจังหวัดบุรีรัมย์และจังหวัดอุบลราชธานี


Soil Suitability Map for Teak Plantation


in Buri Ram and Ubon Ratchathani Provinces






































พ.ศ. 2558



โครงการความร่วมมือด้านการวิจัยระหว่างกรมป่าไม้และ

ศูนย์วิจัยวิทยาศาสตร์การเกษตรนานาชาติแห่งประเทศญี่ปุ่น (JIRCAS)

RFD-JIRCAS Joint Research Project

2






















































ภาพปกหลัง: สวนป่าไม้สักที่อ าเภอละหานทราย จังหวัดบุรีรัมย์ อายุ 20 ปี ระยะปลูก 3 เมตร x 3 เมตร

ความสูงเฉลี่ย 15.6 เมตร เส้นผ่าศูนย์กลางเฉลี่ย 17.3 เซนติเมตร ความสูงของไม้เด่น
18.3 เมตร อยู่ในชั้นความเหมาะสมดินส าหรับปลูกไม้สักที่ระดับ 3



Photo on back cover: 20-year-old teak plantation in Lahan Sai district, Buri Ram province,
with 3 m x 3 m spacing. The average height was 15.6 m, with average diameter at

breast height (DBH) of 17.3 cm and average dominant tree height (DTH) of 18.3 m.

The plantation’s soil suitability class was class 3.








แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี
์

3














แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก


ในจังหวัดบุรีรัมย์และจังหวัดอุบลราชธานี






Soil Suitability Map for Teak Plantation


in Buri Ram and Ubon Ratchathani Provinces

























พ.ศ. 2558



โครงการความร่วมมือด้านการวิจัยระหว่างกรมป่าไม้และ

ศูนย์วิจัยวิทยาศาสตร์การเกษตรนานาชาติแห่งประเทศญี่ปุ่น (JIRCAS)

RFD-JIRCAS Joint Research Project

4




แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมย์และจังหวัดอุบลราชธาน ี



พิมพ์ครั้งแรก 1,000 เล่ม



คณะที่ปรึกษาโครงการ (Advisory Committee)

นายชลธิศ สุรัสวดี (Mr. Chonlatid Suraswadi) อธิบดีกรมป่าไม้
นายประลอง ด ารงค์ไทย (Mr. Pralong Dumrongthai) รองอธิบดีกรมป่าไม้
่
นายสุชาติ กัลยาวงศา (Mr. Suchat Kalyawongsa) ผู้อ านวยการส านักวิจัยและพัฒนาการปาไม้ กรมป่าไม้
1
์
่
นายธิติ วิสารัตน (Mr. Thiti Visaratana) ผู้เชียวชาญเฉพาะด้านวิจัยการจัดการป่าไม้ กรมป่าไม้
1
์
นายบพิตร เกียรติวุฒินนท (Mr. Bopit Kietvuttinon) ผู้อ านวยการกลุ่มงานวนวัฒนวิจัย กรมป่าไม้
3
ดร.อิวาโอะ โนะดะ (Dr. Iwao Noda) ผู้อ านวยการส่วนการป่าไม้ ศูนย์วิจัยวิทยาศาสตร์การเกษตรนานาชาติ
แห่งประเทศญี่ปุ่น
4
์
นายสมศักดิ์ สุขจันทร (Mr. Somsak Sukchan) ผู้อ านวยการกองนโยบายและแผนการใช้ที่ดิน กรมพัฒนาที่ดิน

คณะผู้จัดท า (Authors)

1
นางวิลาวัณย์ วิเชียรนพรัตน (Mrs. Wilawan Wichiennopparat) นักวิชาการป่าไม้ช านาญการพิเศษ
์
กลุ่มงานเศรษฐกิจป่าไม้
1
นางมยุรี วรรณพินิจ (Mrs. Mayuree Wanpinit) นักวิชาการป่าไม้ช านาญการพิเศษ กลุ่มงานวนวัฒนวิจัย
2
ั
นางสาวอมรรัตน์ สะสีสงข์ (Miss Amornrat Sasrisang) นักวิชาการป่าไม้ปฏิบัติการ ส่วนพัฒนาวนศาสตร์ชุมชน
1
นายนันทวุฒิ สุนทรวิทย์ (Mr. Nuntawoot Soonthornwit) นักวิชาการป่าไม้ กลุ่มงานวนวัฒนวิจัย



1
ส านักวิจัยและพัฒนาการป่าไม้ กรมป่าไม้ (Forestry Research and Development Bureau, Royal Forest Department; RFD)
2
ส านักจัดการป่าชุมชน กรมป่าไม้ (Community Forest Management Bureau, Royal Forest Department; RFD)
3
ส่วนการป่าไม้ ศูนย์วิจัยวิทยาศาสตร์การเกษตรนานาชาติแห่งประเทศญี่ปุ่น
(Forestry Division, Japan International Research Center for Agricultural Sciences; JIRCAS)
4
กองนโยบายและแผนการใช้ที่ดิน กรมพัฒนาที่ดิน (Office of Soil Resources Survey and Research,
Land Development Department; LDD)


จัดท าโดย โครงการความร่วมมือด้านการวิจัยระหว่างกรมป่าไม้และ JIRCAS, ธันวาคม 2558
พิมพ์ที่ บริษัท ฟันนี่ พับบลิชชิ่ง จ ากัด กรุงเทพมหานคร


Published by RFD-JIRCAS Joint Research Project, December 2015

Printed by Funny Publishing Co., Ltd., Bangkok, Thailand








แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี
์

5





สารบัญ



ที่มา......................................................................................................................................1
ชั้นความเหมาะสมของดิน.....................................................................................................2

ข้อจ ากัดของชั้นความเหมาะสม.............................................................................................3

ความสัมพันธ์ระหว่างระดับความเหมาะสมของดินกับการเจริญเติบโตของไม้สัก....................3
ผลการศึกษา........................................................................................................................4

แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สักในจังหวัดบุรีรัมย์............................................9

แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สักในจังหวัดอุบลราชธานี..................................10
ค าแนะน าในการเลือกพื้นที่ที่สภาพดินเหมาะสมส าหรับปลูกไม้สัก........................................11

เอกสารอ้างอิง....................................................................................................................12

แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สักในจังหวัดบุรีรัมย์………………………..…………......13
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สักในจังหวัดอุบลราชธานี…………………….............33

ภาคผนวก: ภาพตัวอย่างดินตามชั้นความเหมาะสมของดิน..................................................59



1




แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก

ในจังหวัดบุรีรัมย์และจังหวัดอุบลราชธานี



ที่มา

ไม้สักเป็นไม้เศรษฐกิจที่น่าสนใจในการการปลูกเป็นสวนป่า แต่การปลูกไม้นี้เป็นการลงทุนระยะ

ยาวที่ใชต้นทุนในการด าเนินการสูง บางครั้งอาจประสบปัญหาและเผชญกับความเสี่ยงในหลายๆ ด้าน
้
ิ
เช่น ปัญหาไฟป่า โรค และแมลง เป็นต้น ดังนั้นการปลูกสวนป่าให้ได้ผลตามเป้าหมายที่ก าหนดไว้จึงต้อง
มีการวางแผนการด าเนินการอย่างถูกต้อง รอบคอบ และเหมาะสม โดยจะต้องค านึงถึงปัจจัยที่เกี่ยวข้อง

่
ทุกประการซึ่งมีอยู่หลายด้านด้วยกันประกอบด้วย การคัดเลือกพันธุกรรมที่ดี สิ่งแวดล้อมที่เหมาะสม เชน
ลักษณะพื้นที่ ลักษณะดิน ภูมิอากาศ เป็นต้น และการจัดการที่ถูกต้องตามหลักวิชาการ ซึ่งถ้ามีการ

คัดเลือกชนิดไม้ปลูกที่มีความเหมาะสมกับสภาพแวดล้อม ต้นไม้จะมีการเจริญเติบโตดี และมีอัตรารอด

ตายสูง ในทางตรงข้าม หากพื้นที่ไม่เหมาะสมกับชนิดไม้ที่ปลูก ต้นไม้อาจมีการรอดตายที่ต่ าหรือมีการ
พัฒนาและการเจริญเติบโตที่ช้า ส่งผลให้การปลูกสวนป่าไม่ส าเร็จตามที่คาดหมายไว้

ปัจจัยแวดล้อมที่ควบคุมผลผลิตของการปลูกป่าไม้เศรษฐกิจมีหลายประการดังได้กล่าวมาแล้วนั้น

่
ในบรรดาปัจจัยทั้งหลาย ปัจจัยดินนับว่าเป็นปัจจัยที่ส าคัญยิ่งประการหนึ่ง เนืองจากดินเป็นที่ยึดเกาะ
ของรากพืช เป็นแหล่งกักเก็บน้ า และอากาศซึ่งมีความจ าเป็นในการด ารงชวิตของพืช และยังเป็นแหล่ง
ี
้
ธาตุอาหารที่พืชน าไปใชเพื่อการเติบโต ซึ่งต้นไม้ที่ปลูกในดินที่มีสภาพแตกต่างกันก็จะได้รับผลผลิต
ที่แตกต่างกันไป หากปลูกต้นไม้ในสภาพพื้นที่ดินที่มีความเหมาะสมแก่ต้นไม้ จะท าให้ได้รับผลผลิตสูง

ตามที่คาดหวังไว้ อย่างไรก็ตามในสภาพปัจจุบันพื้นที่ที่มีความอุดมสมบูรณ์มีจ ากัด การด าเนินการปลูก
สวนป่าจึงมิได้ด าเนินการในพื้นที่ที่เหมาะสมเสมอไป

ไม้สักที่ขึ้นในสภาพตามธรรมชาติสามารถเจริญเติบโตได้ในพื้นที่ที่มีรูปแบบทางธรณีวิทยาที่

แตกต่างกัน ซึ่งการเจริญเติบโตจะดีหรือไม่ก็ขึ้นอยู่กับคุณสมบัติทางกายภาพของดิน อาทิเช่น ความลึก
โครงสร้าง ความพรุน การระบายน้ า ความสามารถในการเก็บกักความชื้น เป็นต้น ไม้สักชอบดินที่มี

ปฏิกิริยาเป็นกลางหรือเป็นด่างเล็กน้อย ตามปกติไม้สักสามารถเจริญเติบโตและมีการพัฒนาได้ดีในดิน

ที่มีค่า pH อยู่ระหว่าง 6.5-7.5 การปลูกไม้สักควรหลีกเลี่ยงพื้นที่ที่มีน้ าขัง ดินตื้นและดินมีการอัดตัวกัน
แน่น ไม้สักจะหยุดชะงักการเจริญเติบโตในพื้นที่ที่เป็นดินลูกรัง (laterite soil) แม้ว่าดินบางส่วนจะไม่เกิด

การอัดตัวก็ตาม ไม้สักเป็นพันธุ์ไม้ที่เจริญเติบโตได้ดีในดินที่มีแคลเซียม (calcicolous species) หรือ

่
ดินชนิดอื่นที่มีปริมาณแคลเซียมสูง และเมือเปรียบเทียบกับพันธุ์ไม้อื่น ไม้สักต้องการแคลเซียม
่
ในปริมาณที่มากกว่าเพื่อการพัฒนาและการเจริญเติบโต ต้นสักเมืออายุน้อยจะแตกรากขนอ่อน
เป็นจ านวนมากในดินชั้นบนสุดในระหว่างฤดูฝน และรากส่วนมากจะตายในฤดูแล้งและต้นสักจะพัฒนา

ั้
รากใหม่ในดินชนลึกลงไป จึงมีความต้องการดินที่มีการระบายอากาศอย่างเพียงพอ (White, 1991)
ในระยะแรกของการเจริญเติบโตรากแก้วของต้นสักมีการพัฒนาอยู่ภายในดินส่วนลึกและเป็นส่วนที่






แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี
์

2





่
ส าคัญในการดูดน้ าของต้นสัก ต้นสักเมืออายุมากจะมีรากแก้วที่ยาวแต่ไม่หนามาก ปริมาณน้ าในดิน
มีผลต่อปริมาณและการกระจายของรากที่ท าหน้าที่ดูดน้ าในดิน การพัฒนาของรากไม้สักในดินตะกอน
แม่น้ าที่มีน้ าขังและในดินเหนียวจะเกิดการชะงักงันและรากแก้วพัฒนาได้น้อยมาก (Kadambi, 1972)

ไม้สักสามารถขึ้นได้ในสภาพทางนิเวศวิทยาที่แตกต่างกัน มีปริมาณน้ าฝนรายปีอยู่ระหว่าง 700-2,000

มิลลิเมตร
กรมป่าไม้ได้ก าเนินการศึกษาวิจัยเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างการเติบโตของไม้สัก และ

คุณสมบัติต่างๆ ของดิน พบว่า คุณสมบัติของดินที่มีความสัมพันธ์ต่อการเติบโตของไม้สัก

ประกอบด้วย pH ของดิน ปริมาณฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ ปริมาณแคลเซียมที่แลกเปลี่ยนได้ ความจุ

ในการแลกเปลี่ยนประจุบวก และความอิ่มตัวด้วยด่าง (พรพรรณ และ วิลาวัณย์, 2537) ซึ่งจะเห็นได้ว่า
ในดินที่ย่อยสลายจากหินปูนจะมีคุณสมบัติเหมาะสมกับการปลูกไม้สักได้ดีถึงดีมาก

ที่ผ่านมากรมป่าไม้ และ ศูนย์วิจัยวิทยาศาสตร์การเกษตรนานาชาติแห่งประเทศญี่ปุ่น (JIRCAS)

ได้ร่วมกันจัดท าแผนที่แสดงความเหมาะสมของดินส าหรับการปลูกไม้สักในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
้
เพื่อให้เกษตรกรสามารถใชประโยชน์ในการประกอบการตัดสินใจปลูกไม้สัก ซึ่งได้ด าเนินการ
และจัดพิมพ์เอกสารเผยแพร่เสร็จสิ้นแล้วจ านวน 2 เล่ม ได้แก่ แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับ

ปลูกไม้สักในจังหวัดอุดรธานีและจังหวัดหนองบัวล าภู (โครงการความร่วมมือด้านการวิจัยระหว่างกรม
ป่าไม้ และ JIRCAS, 2555) และแผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สักในจังหวัดชยภูมิและ
ั
จังหวัดขอนแก่น (โครงการความร่วมมือด้านการวิจัยระหว่างกรมป่าไม้ และ JIRCAS, 2558) และ

ส าหรับการจัดท าแผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สักในจังหวัดบุรีรัมย์และจังหวัด
้
อุบลราชธานีนี้ได้ด าเนินการเพิ่มเติมโดยใชวิธีการและข้อมูลที่ได้จากการศึกษาวิจัยการจัดท าแผนที่
ั
ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สักในจังหวัดอุดรธานี จังหวัดหนองบัวล าภู จังหวัดชยภูมิ และ
จังหวัดขอนแก่น เพื่อให้เกิดประโยชน์ต่อเกษตรกรผู้มีความประสงค์จะปลูกสวนป่าไม้สัก รวมถึง

เจ้าหน้าที่เกี่ยวข้องเพื่อที่จะใชประกอบการวางแผนการด าเนินงานให้ประสบความส าเร็จต่อไป
้
ซึ่งในการจัดท าแผนที่นี้ได้ใชข้อมูลชดดินของกรมพัฒนาที่ดิน โดยแบ่งชนความเหมาะสมเป็น 5 ระดับ
้
ุ
ั้
แยกตามชดดินต่างๆ ซึ่งข้อมูลดังกล่าวสามารถใชเป็นประโยชน์ในการคัดเลือกชนความเหมาะสม
ั้
ุ
้
ุ
ของดินในพื้นที่จังหวัดอื่นๆ ที่มีลักษณะชดดินแบบเดียวกันได้ด้วย

ชั้นความเหมาะสมของดิน
จากโครงการความร่วมมือด้านการวิจัยระหว่างกรมป่าไม้ และ JIRCAS (2555) ซึ่งได้ท าการ
ศึกษาและจัดท าแผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สักในจังหวัดอุดรธานี และจังหวัด

ั้
หนองบัวล าภูได้ก าหนดชนความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ข้อจ ากัดของชนดิน ความสัมพันธ์
ั้
ระหว่างระดับความเหมาะสมของดินกับระดับการเจริญเติบโตของไม้สัก ดังนี ้

ชั้นความเหมาะสมของดิน จากการศึกษาความเหมาะสมของดินมี 5 ชั้น ดังนี้







แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี
์

3




1) ดินมีความเหมาะสมมากที่สุด (very well suited soil)

2) ดินมีความเหมาะสมดี (well suited soil)
3) ดินมีความเหมาะสมปานกลาง (moderately suited soil)

4) ดินมีความเหมาะสมน้อย (poorly suited soil)

5) ดินไม่มีความเหมาะสม (unsuited soil)
ชั้นความเหมาะสมของดินที่ 1 เป็นชั้นที่มีความเหมาะสมของพื้นที่ส าหรับการปลูกไม้สักดีที่สุด

ั้
ั้
กล่าวคือ ไม่มีข้อจ ากัด (limitation) ของชนดิน และดินที่มีคุณสมบัติเป็นกรดเล็กน้อยได้ถูกจัดไว้ในชน
ที่มีความเหมาะสมที่ 1 ด้วย

ั้
ชนความเหมาะสมของดินที่ 2 เป็นชนที่มีความเหมาะสมของพื้นที่ส าหรับการปลูกไม้สักที่มี
ั้
ข้อจ ากัดของชั้นดินบางประการ เช่น มีธาตุอาหารในดินน้อยเกินไป
ชนความเหมาะสมของดินที่ 3 และ 4 เป็นชนความเหมาะสมของพื้นที่ที่สามารถปรับปรุง
ั้
ั้
่
แก้ไขคุณสมบัติของดิน โดยการจัดการดิน เชน การใส่ปุ๋ย การปลูกพืชตระกูลถั่วควบกับไม้สัก
เพื่อปรับปรุงความอุดมสมบูรณ์ของดินให้เหมาะสมมากขึ้น ซึ่งจะท าให้สวนป่ามีการเจริญเติบโตและ

ผลผลิตเพิ่มมากขึ้น

ชนความเหมาะสมของดินที่ 5 ซึ่งเป็นชนที่ดินไม่มีความเหมาะสมนั้น หมายความว่า
ั้
ั้
ไม่สามารถปรับปรุงแก้ไขโดยวิธีการจัดการดินได้ จึงไม่ควรใช้ปลูกไม้สักในพื้นที่นี ้


ข้อจ ากัดของชั้นความเหมาะสม

ข้อจ ากัดของชั้นความเหมาะสมที่พบมีดังนี้
a เป็นกรดเล็กน้อยส าหรับไม้สัก

d มีปัญหาการระบายน้ า ดินเปียกเกินไป ส าหรับไม้สัก

f มีปัญหาน้ าท่วม
g มีกรวดผสม หรือ ดินตื้น

n สถานะของธาตุอาหาร มีธาตุอาหารหลักหรือธาตุอาหารรองมากหรือ

น้อยเกินไป ท าให้ปฏิกิริยาดินมีความเป็นกรดเป็นด่างมากหรือน้อยเกินไป เป็นต้น
่
s เนื้อดินไม่เหมาะสม เชน เป็นทรายจัด หรือความอุดมสมบูรณ์ของดิน
ตามธรรมชาติต่ า


ความสัมพันธ์ระหว่างระดับความเหมาะสมของดินกับการเจริญเติบโตของไม้สัก

ั้
จากการส ารวจการเจริญเติบโตในภาคสนามได้จ าแนกชนการเจริญเติบโตของไม้สักออกเป็น
5 ระดับ ตามลักษณะชนคุณภาพพื้นที่ (site index) ตามตารางผลผลิตของสวนป่าไม้สักในภาค
ั้
ตะวันออกเฉียงเหนือ ที่จัดท าขึ้นโดยโครงการความร่วมมือด้านการวิจัยระหว่างกรมป่าไม้ และ JIRCAS (2554)







แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี
์

4





้
โดย 1 หมายถึง การเจริญเติบโตของไม้สักอยู่ในระดับดีมาก 2 ระดับดี 3 ระดับปานกลาง 4 ระดับพอใช
ั้
และ 5 อยู่ในระดับไม่ดี ความสัมพันธ์ระหว่างชั้นการเจริญเติบโตของไม้สักกับชนความเหมาะสมของ
ดินเป็นดังนี้



ชั้นความเหมาะสมของดิน ชั้นการเจริญเติบโตของไม้สัก


1 1  2
2n 2  3


3d 3  4
3g 3  4


3s 3  4
4d 4  5

4g 4  5

5f 5


ที่มา: โครงการความร่วมมือด้านการวิจัยระหว่างกรมป่าไม้ และ JIRCAS, (2555)


ซึ่งชนการเจริญเติบโตของไม้สักนั้นการจัดให้อยู่ในชน 1  2 หมายความว่า ในชนความ
ั้
ั้
ั้
เหมาะสมของดินที่ 1 นี้ ตามศักยภาพจะสามารถท าให้การเจริญเติบโตของไม้สักอยู่ในระดับ 1 หรือ
่
ระดับ 2 ทั้งนี้ต้องมีองค์ประกอบอื่นๆ เชน การจัดการ การดูแลรักษา โดยเฉพาะในระยะแรกหลังการปลูก
ซึ่งหากมีการจัดการที่ดีตั้งแต่การเลือกกล้าไม้ การปลูก และการจัดการที่ดิน ไม้สักจะสามารถ

เจริญเติบโตได้ในระดับที่ดีที่สุด (ชั้น 1)



ผลการศึกษา

ดินที่พบในจังหวัดบุรีรัมย์
จากข้อมูลกลุ่มชุดดิน มาตราส่วน 1/50,000 ในจังหวัดบุรีรัมย์ มีกลุ่มชุดดิน จ านวน 31กลุ่ม

ได้แก่กลุ่มชดดินที่ 1 4 5 6 7 15 17 18 20 21 22 24 25 28 29 31 33 35 36 38 40
ุ
41 46 47 48 49 54 56 59 60 62 และหน่วยผสมของกลุ่มชดดินเช่น 18/35 49B/56B เป็นต้น
ุ
่
จ านวน 46 หน่วย โดยกลุ่มชุดดินที่ 1 – 25 และ 59 เป็นกลุ่มชุดดินที่พบในที่ลุ่มและเมือแยกตามกลุ่ม
เนื้อดินและลักษณะเด่นได้ดังนี้

- กลุ่มชุดดินที่ 1 4 5 6 7 จัดเป็นกลุ่มดินเหนียว

- กลุ่มชุดดินที่ 15 จัดเป็นกลุ่มดินทรายแป้ง







แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี
์

5




- กลุ่มชดดินที่ 17 18 จัดเป็นกลุ่มดินร่วนละเอียด
ุ
- กลุ่มชุดดินที่ 21 22 59 จัดเป็นกลุ่มดินร่วนหยาบ

- กลุ่มชุดดินที่ 20 จัดเป็นกลุ่มร่วนหรือเหนียวที่เป็นดินเค็ม

- กลุ่มชุดดินที่ 24 จัดเป็นกลุ่มดินทราย


- กลุ่มชุดดินที่ 25 จัดเป็นกลุ่มดินตื้น
กลุ่มชุดดินที่ 28 – 62 เป็นกลุ่มชุดดินที่พบในที่ดอน และเมื่อแยกตามกลุ่มเนื้อดินและ

ลักษณะเด่นได้ดังนี้

- กลุ่มชุดดินที่ 28 29 31 จัดเป็นกลุ่มดินเหนียว

- กลุ่มชุดดินที่ 33 38 จัดเป็นกลุ่มดินริมแม่น้ า เป็นดินทรายแป้งหรือร่วนหยาบ

- กลุ่มชุดดินที่ 35 36 จัดเป็นกลุ่มดินร่วนละเอียด

- กลุ่มชุดดินที่ 40 60 จัดเป็นกลุ่มดินร่วนหยาบ

- กลุ่มชุดดินที่ 41 จัดเป็นกลุ่มดินทราย

- กลุ่มชุดดินที่ 46 47 48 49 จัดเป็นกลุ่มดินตื้น

- กลุ่มชุดดินที่ 54 จัดเป็นกลุ่มดินตื้นที่พบชั้นมาร์ล


- กลุ่มชุดดินที่ 56 จัดเป็นกลุ่มดินลึกปานกลางถึงชั้นหินพืนหรือลูกรัง
้
- กลุ่มชุดดินที่ 62 จัดเป็นกลุ่มดินตื้นที่ลาดเชิงเขา

ดินที่พบในจังหวัดอุบลราชธานี
ุ

จากข้อมูลกลุ่มชุดดิน มาตราส่วน 1/50,000 ในจังหวัดอุบลราชธานีมีกลุ่มชดดิน จานวน 30กลุ่ม
ได้แก่กลุ่มชดดินที่ 4 5 6 7 15 17 18 20 21 22 24 25 29 31 33 35 36 38 40 41 44
ุ
46 47 48 49 55 56 59 60 62 และหน่วยผสมของกลุ่มชดดินเช่น 17/18 41B/44B เป็นต้น
ุ
่
จ านวน 101 หน่วย โดยกลุ่มชดดินที่ 1 – 25 และ 59 เป็นกลุ่มชดดินที่พบในที่ลุ่มและเมือแยกตามกลุ่ม
ุ
ุ
เนื้อดินและลักษณะเด่นได้ดังนี้
- กลุ่มชุดดินที่ 4 5 6 7 จัดเป็นกลุ่มดินเหนียว

- กลุ่มชุดดินที่ 15 จัดเป็นกลุ่มดินทรายแป้ง

- กลุ่มชุดดินที่ 17 18 จัดเป็นกลุ่มดินร่วนละเอียด

- กลุ่มชุดดินที่ 21 22 59 จัดเป็นกลุ่มดินร่วนหยาบ

- กลุ่มชุดดินที่ 20 จัดเป็นกลุ่มร่วนหรือเหนียวที่เป็นดินเค็ม

- กลุ่มชุดดินที่ 24 จัดเป็นกลุ่มดินทราย

- กลุ่มชุดดินที่ 25 จัดเป็นกลุ่มดินตื้น








์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

6





กลุ่มชุดดินที่ 29 – 62 เป็นกลุ่มชุดดินที่พบในที่ดอน และเมื่อแยกตามกลุ่มเนื้อดินและ

ลักษณะเด่นได้ดังนี้
- กลุ่มชุดดินที่ 29 31 จัดเป็นกลุ่มดินเหนียว


- กลุ่มชุดดินที่ 33 38 จัดเป็นกลุ่มดินริมแม่น้ า เป็นดินทรายแป้งหรือร่วนหยาบ

- กลุ่มชุดดินที่ 35 36 จัดเป็นกลุ่มดินร่วนละเอียด

- กลุ่มชุดดินที่ 40 60 จัดเป็นกลุ่มดินร่วนหยาบ

- กลุ่มชุดดินที่ 41 44 จัดเป็นกลุ่มดินทราย

- กลุ่มชุดดินที่ 46 47 48 49 จัดเป็นกลุ่มดินตื้น

- กลุ่มชุดดินที่ 55 56 จัดเป็นกลุ่มดินลึกปานกลางถึงชั้นหินพืนหรือลูกรัง
้
- กลุ่มชุดดินที่ 62 จัดเป็นกลุ่มดินตื้นที่ลาดที่ลาดเชิงเขา

พื้นที่จังหวัดบุรีรัมย์มีบริเวณที่เหมาะสมมากที่สุด ส าหรับการปลูกไม้สัก จ านวน 260,556 ไร่

หรือร้อยละ 4.04 ดินมีความเหมาะสมดี 378,752 ไร่ หรือร้อยละ 5.87 ดินมีความเหมาะสมปานกลาง
3,156,108 ไร่ หรือร้อยละ 48.92 ดินมีความเหมาะสมน้อย 218,290 ไร่ หรือร้อยละ 3.38 และดินไม่มี

ความเหมาะสม 2,250,048 ไร่ หรือร้อยละ 34.88 (ตารางที่ 1)





















































แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี
์

7




ตารางที่ 1 ปริมาณเนื้อที่ความเหมาะสมของดินส าหรับการปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมย์


พื้นที ่ หมายเหตุ
หนวยแผนที ่
่
ไร่ เปอร์เซ็นต์

1 260,556 4.04 เหมาะสมมากที่สุด 260,556 ไร่ 4.04 เปอร์เซ็นต์

2 5,134 0.08

2/3g 47,698 0.74

2n 224,717 3.48 เหมาะสมดี 378,752 ไร่ 5.87 เปอร์เซ็นต์

2n/1 19,146 0.30

2n/3g 82,057 1.27

3g 164,881 2.56

3g/4g 386 0.01
เหมาะสมปานกลาง 3,156,108 ไร่
3s 2,713,901 42.06
48.92 เปอร์เซ็นต์
3s/3g 272,539 4.22

3s/4g 4,401 0.07

4d 112,313 1.74

4g 41,856 0.65 เหมาะสมน้อย 218,290 ไร่ 3.38 เปอร์เซ็นต์

4g/3g 64,121 0.99

5f 2,190,597 33.96

5f/3s 27,022 0.42 ไม่เหมาะสม 2,250,048 ไร่ 34.88 เปอร์เซ็นต์

5f/4d 32,429 0.50
sc 66,544 1.03 พื้นที่ภูเขา

U 28,647 0.44 ที่อยู่อาศัย


W 92,858 1.44 แหล่งน้า
รวมพื้นที่ 6,451,803 100.00 -


พื้นที่จังหวัดอุบลราชธานีมีบริเวณที่เหมาะสมมากที่สุด ส าหรับการปลูกไม้สัก จ านวน

128,533 ไร่ หรือร้อยละ 1.30 ดินมีความเหมาะสมดี 14,167 ไร่ หรือร้อยละ 0.15 ดินมีความเหมาะสม

ปานกลาง 5,295,459 ไร่ หรือร้อยละ 53.82 ดินมีความเหมาะสมน้อย 1,548,807 ไร่ หรือร้อยละ
15.74 และดินไม่มีความเหมาะสม 2,107,799 ไร่ หรือร้อยละ 21.41 (ตารางที่ 2)








แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี
์

8





ตารางที่ 2 ปริมาณเนื้อที่ความเหมาะสมของดินส าหรับการปลูกไม้สัก ในจังหวัดอุบลราชธานี


พื้นที ่
หน่วยแผนที ่ หมายเหตุ
ไร่ เปอร์เซ็นต์

1 128,533 1.30 เหมาะสมมากที่สุด 128,533 ไร่ 1.30 เปอร์เซ็นต์

2g 3,671 0.04
เหมาะสมดี 14,167 ไร่ 0.15 เปอร์เซ็นต์
2n 10,496 0.11
3g 897,788 9.12

3g/4g 4,436 0.05

3s 3,363,107 34.18 เหมาะสมปานกลาง 5,295,459 ไร่

3s/2n 791 0.01 53.82 เปอร์เซ็นต์
3s/3g 909,331 9.24

3s/4g 120,006 1.22

4d 465,272 4.73

4d/2n 20,712 0.21
4d/3g 42,393 0.43 เหมาะสมน้อย 1,548,807 ไร่ 15.74 เปอร์เซ็นต์

4g 457,648 4.65

4g/3g 562,782 5.72

5f 1,687,029 17.14
5f/1 84,690 0.86

5f/3s 55,097 0.56 ไม่เหมาะสม 2,107,799 ไร่ 21.41 เปอร์เซ็นต์

5f/4d 279,882 2.84

5g 1,101 0.01
sc 494,816 5.03 พื้นที่ภูเขา


U 37,752 0.38 ที่อยู่อาศัย

W 213,198 2.17 แหล่งน้า

รวมพื้นที่ 9,840,531 100.00 -














์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

9




ซึ่งสามารถจัดท าแผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับการปลูกไม้สักในจังหวัดบุรีรัมย์และ

จังหวัดอุบลราชธานีได้ดังนี้







































































แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สักจังหวัดบุรีรัมย์














์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

10
















































































แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สักจังหวัดอุบลราชธานี













์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

11




ชุดดินที่มีความเหมาะสมมากที่สุด ส าหรับการปลูกไม้สัก ในบริเวณจังหวัดบุรีรัมย์ และจังหวัด

ั
ุ
่
อุบลราชธานี ได้แก่ ชดดินโชคชย ชดดินปากชอง ชดดินสูงเนิน ชดดินเลย ชดดินวังไฮ ชดดินธาตุพนม
ุ
ุ
ุ
ุ
ุ
ุ
ุ
ชดดินสีคิ้วชดดินท่าม่วง ชดดินเชยงใหม่ และชดดินที่มีความเหมาะสมดี ส าหรับการปลูกไม้สัก ได้แก่
ุ
ี
ุ
ชุดดินชัยบาดาล ชุดดินดงลาน ชุดดินโคราช ชุดดินสตึก ชุดดินวาริน ชุดดินยโสธร ชุดดินตาคลี
ในการส่งเสริมการปลูกไม้สักในบริเวณจังหวัดบุรีรัมย์และจังหวัดอุบลราชธานีควรพิจารณา
พื้นที่ที่มีความเหมาะสมมากที่สุดและเหมาะสมดีไว้เป็นล าดับแรก ทั้งนี้เพื่อให้เกษตรกรได้รับผลผลิตที่
คุ้มค่ากับการลงทุน แต่หากเกษตรกรสามารถมีทุนในการจัดการ ก็สามารถเลือกปลูกในบริเวณที่มี
ความเหมาะสมปานกลางได้

ค าแนะน าในการเลือกพื้นที่ที่มีสภาพดินเหมาะสมส าหรับการปลูกไม้สัก
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับการปลูกไม้สัก ได้จัดท าขึ้นจากลักษณะทั่วไปของกลุ่มชด
ุ
่
ดินตามแผนที่ดินของกรมพัฒนาที่ดิน ซึ่งในสภาพความเป็นจริงแล้วการจัดการสวนป่า เชน การใส่ปุ๋ย
การให้น้ า และการปรับปรุงดินโดยวิธีการต่างๆจะสามารถปรับระดับชั้นความเหมาะสมให้ดีขึ้นได้
เนืองจากไม้สักเป็นชนิดไม้ที่ต้องปลูกในพื้นที่ที่เหมาะสม ดังนั้นเพื่อให้การปลูกสร้างสวนป่าไม้
่
สักได้ผลอย่างมีประสิทธิภาพ หรือสามารถให้ผลตอบแทนทางเศรษฐกิจที่คุ้มค่ากับการลงทุน

ควรเลือกพื้นที่ที่มีสภาพดินในชนคุณภาพที่ 1-2 ทั้งนี้อาจมีต้องการจัดการเพื่อปรับปรุงข้อจ ากัดของ
ั้
้
ชั้นดินบางประการ ส่วนในชั้นความเหมาะสมที่ 3-4 นั้น อาจต้องใชการจัดการที่เหมาะสมเพื่อปรับปรุง
่
สภาพดิน ซึ่งขึ้นอยู่กับความคุ้มค่าของการลงทุน เชน 4d ซึ่งมีข้อจ ากัดในเรืองการระบายน้ า หากต้อง
่
มีการขุดร่องเพื่อระบายน้ าอาจเป็นการเพิ่มเงินลงทุนมากเกินความจ าเป็น หรือในกรณี 3g ซึ่งมี
่
ข้อจ ากัดเรืองการมีกรวดผสมในดินนั้นการจัดการเพื่อการปรับปรุงดินอาจท าได้ยากหรือต้องการ
การลงทุน และอาจท าให้ได้ผลตอบแทนที่ไม่คุ้มค่า อย่างไรก็ตามควรหลีกเลี่ยงการปลูกไม้สักในพื้นที่

ที่มีความเหมาะสมของดินอยู่ในระดับที่ 5 เนืองจากจะท าให้การปลูกไม้สักไม่ประสบผลส าเร็จ
่

































์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

12





เอกสารอ้างอิง

โครงการความร่วมมือด้านการวิจัยระหว่างกรมป่าไม้และ JIRCAS (2554) ตารางผลผลิตของสวนป่า

ไม้สักในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. 54 หน้า, ห้างหุ้นส่วนจ ากัดฟันนี่ พับบลิซซิ่ง, กรุงเทพมหานคร.
โครงการความร่วมมือด้านการวิจัยระหว่างกรมป่าไม้และ JIRCAS (2555) แผนที่ความเหมาะสมของดิน

ส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดอุดรธานีและจังหวัดหนองบัวล าภู. 70 หน้า, ห้างหุ้นส่วนจ ากัดฟันนี่

พับบลิซซิ่ง, กรุงเทพมหานคร.
โครงการความร่วมมือด้านการวิจัยระหว่างกรมป่าไม้และ JIRCAS (2558) แผนที่ความเหมาะสมของดิน

ส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดชัยภูมิและจังหวัดขอนแก่น. 52 หน้า, บริษัทไทยปริ้นท์ติงเซ็นเตอร์
้
จ ากัด, กรุงเทพมหานคร.
พรพรรณ จงสุขสันติกุล และวิลาวัณย์ วิเชียรนพรัตน์ (2537) การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างคุณสมบัติ

บางประการของดินและการเจริญเติบโตของไม้สัก. รายงานผลการวิจัย ฉบับที่ 1 ปี พ.ศ. 2537.

ส่วนวนวัฒนวิจัย ส านักวิชาการป่าไม้ กรมป่าไม้, กรุงเทพมหานคร.

ส านักส ารวจดินและวิจัยทรัพยากรดิน (2548) มหัศจรรย์พันธุ์ดิน. (ออนไลน์).http://oss101.ldd.go.th/
thaisoils_museum/62_soilgroup/main_62soilgroup.htm. กรมพัฒนาที่ดิน กระทรวงเกษตรและ

สหกรณ์. (วันที่ค้นข้อมูล 3 มีนาคม 2558)

Kadambi K. (1972) Silviculture and management of Teak, 137pp, Bulletin 24, School of Forestry
Stephen F. Austin State University Nacogdoches, Texas.

White K.J. (1991) Teak – Some aspects of Research and Development. 53 pp. FAO Regional

Office for Asia and the Pacific (RAPA), Bangkok.

































แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี
์

13






























แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก


ในจงหวัดบุรีรัมย์
ั


















































แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี
์

14








ดัชนีหน้าแผนที่จังหวัดบุรีรัมย์























































การทาแผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับการปลูกไม้สักครั้งนี้ใช้
เส้นรุ้ง (Latitude) และเส้นแวง (Longitude) ที่แสดงด้วยระบบ
พิกัด WGS-84 ใช้ข้อมูลแนวเขตปกครองของกรมการปกครอง
ส าหรับแผนที่ดนใช้ของกรมพัฒนาที่ดน กระทรวงเกษตรและ
ิ
ิ
สหกรณ์
Latitude and longitude are shown in WGS-84 coordinate
system. Administrative area digital file (shape file) from
Department of Provincial Administration, Ministry of Interior
and soil maps were from Land Development Department,
Ministry of Agriculture and Cooperatives were used for
แสดงต าแหน่งของจังหวัดจังหวัดบุรีรัมย ์ conducting this soil suitability map.











แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี
์

15

































































































์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

16


































































































์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

17

































































































์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

18


































































































์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

19

































































































์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

20


































































































์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

21

































































































์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

22


































































































์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

23

































































































์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

24


































































































์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

25

































































































์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

26


































































































์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

27

































































































์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

28


































































































์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

29

































































































์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

30


































































































์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

31

































































































์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

32


































































































์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

33





























แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก

ในจงหวัดอุบลราชธานี
ั




















































แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี
์

34



ดัชนีหน้าแผนที่จังหวัดอุบลราชธานี

























































การทาแผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับการปลูกไม้สักครั้งนี้ใช้
เส้นรุ้ง (Latitude) และเส้นแวง (Longitude) ที่แสดงด้วยระบบ
พิกัด WGS-84 ใช้ข้อมูลแนวเขตปกครองของกรมการปกครอง
ิ
ิ
ส าหรับแผนที่ดนใช้ของกรมพัฒนาที่ดน กระทรวงเกษตรและ
สหกรณ์
Latitude and longitude are shown in WGS-84 coordinate
system. Administrative area digital file (shape file) from
Department of Provincial Administration, Ministry of Interior
and soil maps were from Land Development Department,
Ministry of Agriculture and Cooperatives were used for
แสดงต าแหน่งของจังหวัดจังหวัดอุบลราชธานี conducting this soil suitability map.
อุบลราชธานี










แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี
์

35

































































































์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

36


































































































์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

37

































































































์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

38


































































































์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

39

































































































์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

40


































































































์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

41
































































































.
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี
์

42


































































































์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

43

































































































์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี

44


































































































์
แผนที่ความเหมาะสมของดินส าหรับปลูกไม้สัก ในจังหวัดบุรีรัมยและจังหวัดอุบลราชธานี