คู่มือการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่ปฏิบัติงานพิธี งานพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ หรือสรงศพ งานพระราชทานเพลิงศพ และงานพระราชทานดินฝังศพ

ค่มู อื การปฏบิ ตั งิ าน
ของเจา้ หน้าทปี่ ฏิบตั ิงานพธิ ี

งานพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ หรอื สรงศพ
งานพระราชทานเพลงิ ศพ
งานพระราชทานดนิ ฝังศพ

นำ้ หลวงพระราชทาน เพลิงพระราชทาน ดนิ พระราชทาน

กลมุ่ พฒั นาระบบบรหิ าร และกองพธิ กี ารศพท่ไี ดร้ ับพระราชทาน
สำนักงานปลัดกระทรวงวฒั นธรรม
มถิ ุนายน 2564

คำนำ

ตามที่รัฐบาลมอบหมายให้กระทรวงวัฒนธรรมดำเนินภารกิจพิธีการศพที่ได้รับพระราชทาน
เพื่อปฏิบัติงานพิธีการศพแก่ข้าราชการ บุคคลผู้ทำคุณประโยชน์ และประชาชนที่มีสิทธิตามหลักเกณฑ์
ของสำนักพระราชวัง ทั้งในกรุงเทพมหานครและต่างจังหวัด ตั้งแต่วันที่ ๑ มกราคม ๒๕๖๒ ตามพระบรมราโชบาย
ของพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ซ่ึงรับปฏิบัติ
ตามหมายรับสั่งโดยกองพธิ ีการศพท่ีไดร้ ับพระราชทาน สำนกั งานปลัดกระทรวงวัฒนธรรม

ในการปฏิบัติงานตามภารกิจดังกล่าว เจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงานต้องคำนึงถึงความถูกต้อง
ตามหลักเกณฑ์ของสำนักพระราชวังให้เป็นไปด้วยความเรียบร้อย ให้ได้รับเกียรติอันสูงสุดแก่ผู้วายชนม์และ
วงศต์ ระกลู อยา่ งเท่าเทียมทั่วถึง และสมพระเกียรติ ซ่งึ นับเปน็ พระมหากรุณาธคิ ุณของสถาบันพระมหากษัตริย์
ทมี ีต่อพสกนกิ รชาวไทยทุกหมเู่ หล่า

กองพิธีการศพที่ได้รับพระราชทาน ตระหนักในการปฏิบัติงานตามภารกิจดังกล่าว จึงได้ร่วมกับ
กลุ่มพัฒนาระบบบริหารจัดทำ “คู่มือการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่ปฏิบัติงานพิธี” ขึ้นเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้
และใช้สำหรับเป็นคู่มือในการฝึกปฏิบัติของเจ้าหน้าที่ให้มีแนวปฏิบัติเดียวกันทั่วประเทศ มีเนื้อหาที่ใช้ในการ
ปฏิบตั ิงาน จำนวน 8 เรอื่ ง ไดแ้ ก่ 1) งานพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ หรือสรงศพ งานพระราชทานเพลิงศพ และ
งานพระราชทานดินฝังศพ 2) งานพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ หรอื สรงศพ พรอ้ มเคร่ืองเกียรติยศประกอบศพ
โกศแปดเหลี่ยม 3) งานพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ หรือสรงศพ พร้อมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ โกศโถ
4) งานพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ หรือสรงศพ พร้อมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ หีบพระราชทาน
5) งานพระราชทานเพลงิ ศพ พรอ้ มเครอ่ื งเกียรติยศประกอบศพ โกศแปดเหล่ียม 6) งานพระราชทานเพลิงศพ
พร้อมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ โกศโถ 7) งานพระราชทานเพลิงศพ พร้อมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ
หีบพระราชทาน และ 8) งานพระราชทานดนิ ฝังศพ พร้อมเคร่อื งเกียรติยศประกอบศพ ซึง่ ไดร้ บั การตรวจสอบ
ขอ้ มลู จากผู้ทรงคณุ วฒุ แิ ละผูท้ ่ปี ฏบิ ัตงิ านพธิ ีการศพที่ไดร้ ับพระราชทานท้ังในส่วนกลางและส่วนภมู ิภาค

หวังเป็นอย่างยิ่งว่า “คู่มือการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่ปฏิบัติงานพิธี” เล่มนี้จะเป็นประโยชน์
อย่างยิ่งต่อการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่พิธีการศพที่ได้รับพระราชทานให้อยู่ในระดับมาตรฐานเดียวกันทั่วประเทศ
ขอขอบคุณผู้ทรงคุณวุฒิและเจ้าหน้าที่พิธีการศพที่ได้รับพระราชทานทั้งในส่วนกลางและส่วนภูมิภาคที่มีส่วนร่วม
ในการจัดทำคู่มือดังกล่าวให้สำเรจ็ ลุล่วงดว้ ยดี

สำนกั งานปลดั กระทรวงวัฒนธรรม
มิถุนายน ๒๕๖4

สารบญั หน้า
๑
ความเป็นมา และวตั ถปุ ระสงค์ 1
หนา้ ทีค่ วามรับผิดชอบ 3
ขอบเขตงาน 5
คำจำกัดความ 6
กระบวนงานขอพระราชทานนำ้ หลวงอาบศพ หรอื สรงศพ
7
ไมข่ อรับพระราชทานเคร่อื งเกยี รตยิ ศประกอบศพ 12
ขั้นตอนการปฏิบัติงาน
กระบวนงานขอพระราชทานเพลิงศพ 13
17
ไมข่ อรบั พระราชทานเครือ่ งเกยี รติยศประกอบศพ
ข้นั ตอนการปฏิบตั ิงาน 18
กระบวนงานขอพระราชทานดินฝังศพ ๒4
๒4
ไมข่ อรับพระราชทานเครอ่ื งเกียรติยศประกอบศพ 24
ขัน้ ตอนการปฏบิ ัตงิ าน 25
การติดตามและประเมนิ ผล 26
องค์ความรทู้ ี่เกย่ี วขอ้ ง 27
28
- รปู แบบการปฏบิ ตั นิ ้ำหลวงพระราชทาน 39
- รูปแบบการปฏบิ ัตเิ พลิงพระราชทาน
- ผังการแตง่ และเชญิ เพลิงพระราชทาน 42
- รูปแบบการปฏบิ ตั ดิ นิ พระราชทาน
ตวั อยา่ งเอกสารทใี่ ช้ในการปฏบิ ตั ิงาน 44
รปู ภาพสิ่งของพระราชทานและอุปกรณเ์ คร่ืองใชเ้ กยี่ วกบั งานพระราชทาน
นำ้ หลวงอาบศพ หรอื สรงศพ เพลงิ ศพ และดนิ ฝงั ศพ
หลกั การทำงานของเจ้าหนา้ ที่ปฏิบัตงิ านพิธี
ภาคผนวก
- แผนทตี่ งั้ กลมุ่ อำนวยการพิธกี ารศพที่ไดร้ ับพระราชทาน

1

คู่มือการปฏิบัตงิ านของเจา้ หนา้ ท่ีปฏบิ ตั งิ านพิธี
งานพระราชทานนำ้ หลวงอาบศพ หรอื สรงศพ
งานพระราชทานเพลงิ ศพ และงานพระราชทานดินฝังศพ
ความเป็นมา

ในปีพุทธศักราช ๒๕๖๒ พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ
พระวชิรเกล้าเจา้ อยู่หวั ทรงรับบรมราชาภิเษกสบื ราชสันตติวงศเ์ ป็นพระมหากษตั ริยล์ ำดับที่ ๑๐ แห่งพระบรม
ราชจักรีวงศ์ พระองค์มีพระบรมราโชบายเกี่ยวกับพิธีการศพแก่ข้าราชการ บุคคลผู้ทำคุณประโยชน์ และประชาชน
ที่มีสิทธิตามหลักเกณฑ์ของสำนักพระราชวัง ทั้งในกรุงเทพมหานครและต่างจังหวัด ไปให้รัฐบาลดำเนินการ
โดยกระทรวงวัฒนธรรม เพื่อเป็นเกียรติอันสูงสุดแก่ผู้วายชนม์และวงศ์ตระกูลอย่างทั่วถึง ซึ่งนับเป็นพระมหา
กรุณาธคิ ุณของสถาบันพระมหากษัตริยท์ ม่ี ีต่อพสกนิกรชาวไทยทกุ หมู่เหลา่

พิธีการศพที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานให้แก่
ผู้วายชนม์ ซึ่งเป็นบุคคลผู้ประกอบคุณงามความดีที่เป็นประโยชน์แก่ประเทศชาติ ตามหลักเกณฑ์ของ
สำนักพระราชวัง จะได้รับเครื่องเกียรติยศประกอบศพ อันแสดงถึงเกียรติยศสูงสุดที่ผู้วายชนม์ได้รับพระราชทาน
ซ่ึงเปน็ ภารกิจทสี่ ำนักพระราชวงั ปฏิบัติทั่วราชอาณาจักรมาตั้งแตโ่ บราณกาล เม่ือปพี ุทธศักราช 2538 เป็นต้นมา
ได้มีการกำหนดให้ดำเนินการเฉพาะกรุงเทพมหานครและปริมณฑลในรัศมีไม่เกิน ๕๐ กิโลเมตร เว้นแต่จะ
ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ เป็นกรณีพิเศษ จวบจนถึงวันที่มีพระบรมราโชบายให้รัฐบาลดำเนินการ
โดยกระทรวงวัฒนธรรมรับภารกิจนี้มาดำเนินการ เพื่อให้ทั่วถงึ แก่บุคคลที่ได้ทำคุณประโยชนใ์ ห้แก่ประเทศชาติ
และแกป่ ระชาชนทกุ พน้ื ที่

กระทรวงวฒั นธรรม โดยสำนักงานปลัดกระทรวง กระทรวงวัฒนธรรม รับมอบภารกิจพิธีการศพ
ที่ได้รับพระราชทานมาดำเนินการตั้งแต่วันที่ ๑ มกราคม ๒๕๖๒ มีอัตรากำลังปฏิบัติงานได้เฉพาะในพื้นท่ี
กรุงเทพมหานครและปริมณฑล ๕ จังหวัด ได้แก่ นนทบุรี ปทุมธานี สมุทรปราการ สมุทรสาคร และนครปฐม
ต่อมาได้รับอัตรากำลังต้ังใหม่จำนวน ๒,๔๓๗ อัตรา แบ่งเปน็ ขา้ ราชการ ๒๔๗ อัตรา พนักงานราชการ ๕๗๗ อัตรา
และจา้ งเหมาบริการบุคคลภายนอก ๑,๖๑๓ อัตรา ในวนั ท่ี ๑ พฤษภาคม ๒๕๖๒ จึงปฏิบัติงานครอบคลุมพื้นท่ี
กรุงเทพมหานครและต่างจังหวัด ๗๖ จังหวัด โดยทายาทยื่นเรื่องขอรับพระราชทานพิธีการศพที่สำนักพระราชวัง
ได้เพียงแห่งเดียว ต่อมาในวันที่ ๑ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๓ ทรงมีพระมหากรุณาธิคุณให้ทายาทผู้วายชนม์ที่ทำ
คุณประโยชน์สามารถยื่นเรื่องขอรับพระราชทานน้ำหลวงพระราชทาน เพลิงพระราชทาน ดินพระราชทาน
และเครื่องเกยี รติยศประกอบศพ ท่ศี าลากลางจังหวดั ท้ัง ๗๖ จังหวดั

วตั ถุประสงค์

เพื่อให้การงานพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ หรือสรงศพ งานพระราชทานเพลิงศพ และงาน
พระราชทานดินฝังศพ ท่ัวประเทศ อยใู่ นระดบั มาตรฐานทุกครง้ั และเปน็ ท่พี งึ พอใจแกเ่ จา้ ภาพ

หน้าทคี่ วามรับผิดชอบ

กลุ่มอำนวยการพิธีการศพที่ได้รับพระราชทาน ปฏิบัติภารกิจงานเกี่ยวกับพิธีการศพที่ได้รับ
พระราชทานในพื้นทท่ี ี่รับผดิ ชอบ โดยมีหนา้ ทีค่ วามรับผิดชอบ ดังน้ี

- งานบรหิ ารทัว่ ไป มีหน้าทค่ี วามรับผิดชอบ ดังนี้
(1) ปฏบิ ัติงานสารบรรณ งานธรุ การ งานบคุ คล และงานการเงนิ
(2) ปฏิบตั งิ านพัสดุ งานการประชมุ และงานบริหารท่ัวไปของกล่มุ ฯ

2

(3) ประสานการจัดทำแผนงานและงบประมาณของกลุ่มงาน และการรายงานผลการ
ปฏบิ ัติงานตามแผนงานประจำปี

(๔) จดั หาสง่ิ ของเครอื่ งใชเ้ กีย่ วกับการปฏบิ ัติงานพิธีการศพท่ีไดร้ บั พระราชทาน
(๕) ติดต่อประสานงานกบั หนว่ ยงานท่ีเกีย่ วขอ้ งท้ังภายในและภายนอก
(๖) ปฏิบัติงานอื่นที่ไม่อยู่ในหน้าที่ความรับผิดชอบของกลุ่มงาน รวมทั้งปฏิบัติงานร่วมกับ
หรอื สนบั สนุนการปฏบิ ัติงานของหน่วยงานอ่นื ๆ ทีเ่ กี่ยวข้องหรอื ที่ได้รบั มอบหมาย
- งานสนับสนนุ พธิ กี ารศพท่ไี ดร้ ับพระราชทาน มีหน้าทีค่ วามรบั ผดิ ชอบ ดงั น้ี
(๑) อำนวยการ ประสานงาน และร่วมปฏิบัติงานพิธีการศพที่ได้รบั พระราชทานตามหมายรับสั่ง
ในเขตความรับผิดชอบของกลุ่มอำนวยการพธิ ีการศพท่ีไดร้ ับพระราชทาน
(๒) ประสานการปฏิบัติงานกับกองพิธีการศพที่ได้รับพระราชทาน สำนักงานวัฒนธรรม
จงั หวัด และหนว่ ยงานอนื่ ทีเ่ กีย่ วข้องในพนื้ ท่ี
(๓) จัดเตรียม ดแู ล บำรุงรักษาเคร่ืองเกียรติยศประกอบศพ และสิ่งของเคร่ืองใช้พระราชทาน
ทเ่ี กี่ยวข้อง
(๔) เตรยี มความพร้อมเจา้ หนา้ ทที่ งั้ ดา้ นปฏบิ ตั งิ านและด้านวชิ าการ
(๕) ใหค้ ำปรึกษา แนะนำเก่ียวกับพธิ กี ารศพที่ได้รับพระราชทานแก่หนว่ ยงานและบุคคลทวั่ ไป
(6) รวบรวมสถติ ปิ ฏิบตั ิงาน และจดั ทำรายงานสรปุ ผลการปฏิบัตงิ านระดบั เขต
(7) ร่วมกับกลุ่มปฏิบัติพิธีการส่วนหน้าดำเนินการประเมินผลการให้บริการ เพื่อพัฒนา
ประสิทธิภาพของงาน
(8) ปฏิบัติงานร่วมกับหรือสนับสนุนการปฏิบัติงานของหน่วยงานอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องหรือที่ได้รับ
มอบหมาย

กลุ่มพิธีการศพที่ไดร้ ับพระราชทาน สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัด ปฏิบัติภารกิจงานเกีย่ วกบั
พธิ กี ารศพท่ไี ดร้ บั พระราชทานในพ้นื ที่ที่รับผิดชอบ โดยมหี นา้ ท่คี วามรับผดิ ชอบ ดังน้ี

- งานสนับสนนุ พิธกี ารศพทไี่ ดร้ ับพระราชทาน มหี น้าท่คี วามรบั ผดิ ชอบ ดังน้ี
(1) ปฏิบตั ิงานธุรการ งานสารบรรณ และงานบคุ คล
(๒) ปฏบิ ตั งิ านการเงิน และงานพัสดุ
(3) จดั เวรรักษาการณป์ ระจำสำนักงานและสถานท่จี ัดเก็บเคร่ืองเกียรตยิ ศประกอบศพ
(๔) จัดหาวสั ดุ อปุ กรณ์ และสิง่ ของเคร่ืองใช้เกี่ยวข้องของกลมุ่ พธิ ีการศพที่ไดร้ บั พระราชทาน
(๕) สนับสนนุ การปฏบิ ตั ิงานดา้ นอ่นื ๆ ตามที่ได้รับมอบหมาย
(๖) อำนวยการ ประสานงาน และปฏิบตั ิงานดา้ นพิธกี ารศพที่ได้รบั พระราชทานตามหมายรับส่ัง

ในเขตความรบั ผิดชอบ
(๗) สนับสนนุ การปฏบิ ตั งิ านกับกองพธิ กี ารศพท่ีได้รับพระราชทาน กลมุ่ อำนวยการพิธีการศพ

ท่ีไดร้ บั พระราชทานและหนว่ ยงานอืน่ ๆ ที่เก่ียวข้องในพื้นที่
(๘) จัดเตรียม ดูแล บำรุงรักษาเครื่องเกียรติยศประกอบศพ และสิ่งของเครื่องใช้

พระราชทานทเ่ี ก่ยี วขอ้ ง
(๙) จดั การฝึกอบรม ทบทวนขน้ั ตอนการปฏบิ ัตงิ านเพ่ือเตรียมความพร้อมเจา้ หน้าท่ี
(๑๐) ปฏบิ ัติงานรัฐพิธี งานศาสนพิธี และพธิ กี ารตา่ งๆ ทีไ่ ดร้ บั มอบหมาย
(๑๑) สนบั สนุนการปฏิบตั งิ านด้านอนื่ ๆ ตามท่ไี ด้รับมอบหมาย
(๑๒) จัดทำแผนงานประจำปี และกิจกรรมโครงการที่เกี่ยวข้องของกลุ่มพิธีการศพที่ได้รับ

พระราชทาน

3

(๑๓) จัดทำรายงานผลการปฏิบัติงานประจำวัน และประจำเดือนของกลุ่มพิธีการศพ
ที่ได้รบั พระราชทาน

(๑๔) ประเมินผลการปฏิบัติงานและคุณลักษณะของเจ้าหน้าที่ปฏิบัติงานพิธีประจำเดือน
ตามแนวทางท่กี องพธิ ีการศพทไี่ ด้รบั พระราชทานกำหนด

- งานประสานขอพระราชทานเพลิง ณ ศาลากลางจงั หวดั หน้าทคี่ วามรบั ผดิ ชอบ ดงั น้ี
(๑) ให้คำปรึกษา คำแนะนำ ชี้แจงแนวทางและขั้นตอนการยื่นเรื่องขอรับพระราชทาน
น้ำหลวงอาบศพ เพลิงศพ และดินฝังศพ พร้อมเครื่องเกียรติยศประกอบศพ ให้แก่ส่วนราชการ ทายาทของ
ผู้วายชนม์ หรือผ้ขู อพระราชทาน
(๒) ปฏิบัติหน้าที่รับเรื่องขอพระราชทาน และอำนวยความสะดวกในส่วนที่เกี่ยวข้องให้แก่
ส่วนราชการ ทายาทของผู้วายชนม์ หรือผู้ขอพระราชทานผ่านระบบสารสนเทศ โดยให้ปฏิบัติงานประจำ
ณ งานประสานขอพระราชทานเพลงิ ศาลากลางจงั หวดั ทกุ วนั ไม่เวน้ วันหยดุ ราชการ และวันหยุดนักขัตฤกษ์
(๓) จดั พิธีรบั กลอ่ งนำ้ หลวงพระราชทาน กล่องเพลิงพระราชทาน และกล่องดินพระราชทาน
หน้าพระบรมฉายาลักษณ์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ณ งานประสานขอพระราชทานเพลิง สำนักงาน
วัฒนธรรมจังหวัด และรายงานผลการดำเนินงาน พร้อมภาพถ่ายตามแนวทางที่กองพิธีการศพที่ได้รับ
พระราชทานกำหนด
(๔) ปฏบิ ัติงานด้านอนื่ ๆ ตามที่วัฒนธรรมจังหวัดมอบหมาย

ขอบเขตงาน

การปฏิบัติงานพิธีการศพที่ได้รับพระราชทาน เป็นไปตามหลักเกณฑ์สำนักพระราชวัง
โดยงานพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ หรือสรงศพ งานพระราชทานเพลิงศพ และงานพระราชทานดินฝังศพ
จะพระราชทานตามฐานันดรศักดิ์ ชั้นยศ เครื่องราชอิสริยาภรณ์ และได้รับเกียรติยศที่ได้รับพระราชทาน
แบ่งออกเป็น ๒ กรณี คอื กรณปี กติ และกรณพี ิเศษ ดังนี้

(1) กรณีปกติ หมายถึง ผมู้ ีสิทธไิ ดร้ ับพระราชทานทมี่ ีฐานันดรศักด์ิ ชน้ั ยศเครื่องราชอิสริยาภรณ์
โดยจะไดร้ ับพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ เพลิงพระราชทาน หรือดนิ พระราชทาน ดงั นี้

(1.1) พระสมณศักดิ์ ตั้งแต่ชั้น “พระครูสัญญาบัตร” ขึ้นไปและพระภิกษุ สามเณร
เปรียญธรรม ๙ ประโยค

(1.2) พระราชวงศต์ ้ังแตช่ ้ัน “หม่อมเจา้ ” ขึ้นไป
(1.3) ข้าราชการพลเรอื นตัง้ แต่ระดับ ๓ ขึน้ ไป หรือข้าราชการตามระบบจำแนกประเภท
ตำแหน่ง ประเภทวชิ าการระดบั ปฏบิ ัติการและประเภทท่ัวไประดบั ปฏบิ ตั ิงานทรี่ ับราชการ ๒ ปี ขน้ึ ไป
(1.4) ข้าราชการฝ่ายทหาร ตำรวจ ยศชั้นร้อยตรี เรือตรี เรืออากาศตรี ร้อยตำรวจตรี
ขนึ้ ไป
(1.5) ผู้ที่ได้รบั พระราชทานเคร่ืองราชอิสรยิ าภรณ์ ตั้งแต่ “เบญจมดเิ รกคุณาภรณ”์ และ
“เบญจมาภรณ์มงกุฎไทย” ขึน้ ไป
(1.6) ผทู้ ี่ไดร้ บั พระราชทานเครอื่ งราชอสิ รยิ าภรณ์ “จลุ จอมเกล้า”
(1.7) ประธานองคมนตรี องคมนตรี นายกรัฐมนตรี รองนายกรัฐมนตรี ประธานรัฐสภา
ประธานสภาผู้แทนราษฎร ประธานวุฒิสภา ประธานศาลฎีกา ประธานองค์กรต่างๆ ที่กำหนดในรัฐธรรมนูญ
และรฐั มนตรี ทถี่ งึ แกก่ รรมในขณะดำรงตำแหนง่
(1.8) บิดาและมารดาของผู้ดำรงตำแหน่งประธานองคมนตรี องคมนตรี นายกรัฐมนตรี
ประธานรฐั สภา ประธานสภาผแู้ ทนราษฎร ประธานวุฒสิ ภา ประธานศาลฎกี า ประธานองค์กรต่างๆ ที่กำหนด
ในรัฐธรรมนญู และรัฐมนตรี ทีถ่ งึ แก่กรรมในขณะบตุ รดำรงตำแหน่ง

4

(1.9) ข้าราชบริพารในพระองค์ตามที่กำหนดในระเบียบหน่วยราชการในพระองค์ เรื่อง
การขอพระมหากรุณาธิคุณ ขอพระราชทานพระบรมราชานุเคราะห์ในการศพข้าราชบริพารในพระองค์
ครอบครัว และบคุ คลทั่วไป ตามระเบยี บหน่วยราชการในพระองค์ พ.ศ. ๒๕๖1

(1.10) ผู้ทไ่ี ด้รบั พระราชทานเหรยี ญ “รตั นาภรณ์” ในรัชกาลปัจจบุ ัน
(1.11) สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สมาชิกวุฒิสภา และผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร
ที่ถงึ แกก่ รรมในขณะดำรงตำแหนง่
(1.12) ผ้ทู ่ที รงพระกรณุ าโปรดเกลา้ ฯ เป็นกรณีพเิ ศษ

หมายเหตุ
- กรณีเป็นศพของผ้ทู ่ถี วายงานใกล้ชิด ผู้ทรงคุ้นเคย หรือศพในพระราชานเุ คราะหส์ ำนกั พระราชวังไปปฏบิ ัติ
- กรณีพระบรมวงศานุวงศ์ เสดจ็ ฯ ไปงานพระราชทานนำ้ หลวงอาบศพ หรือพระราชทานเพลงิ ศพ เจา้ หน้าที่
สำนกั พระราชวงั จะปฏบิ ัติงานร่วมกับเจ้าหน้าที่กระทรวงวฒั นธรรมเหมอื นเช่นเคยปฏบิ ัติ
- กรณีมีการพระราชทานพวงมาลา สำนักพระราชวงั เป็นผู้เชิญไปปฏบิ ัติเอง หรือตามท่ีสำนักพระราชวังมอบหมาย

(2) กรณีพิเศษ หมายถึง ผู้ที่อยู่ในหลักเกณฑ์ตามที่กำหนดจึงจะยื่นขอพระราชทานได้ โดยจะ
ได้รบั พระราชทานเพลงิ พระราชทาน หรอื ดนิ พระราชทาน มดี ังน้ี

(2.1) ผู้ทเี่ นื่องในราชสกุล ชัน้ หม่อมราชวงศแ์ ละหมอ่ มหลวง
(2.2) ผู้ทีไ่ ดร้ บั พระราชทานเหรียญราชรุจิ เหรยี ญกลา้ หาญและเหรียญชัยสมรภูมิ
(2.3) บิดามารดาของข้าราชการระดบั 6 ข้ึนไป

- ข้าราชการตามระบบจำแนกประเภทตำแหน่ง ประเภทวชิ าการ ระดบั ชำนาญการขนึ้ ไป
- ขา้ ราชการตามระบบจำแนกประเภทตำแหนง่ ประเภททัว่ ไป ระดบั ชำนาญงานข้ึนไป
(2.4) บดิ ามารดาของผทู้ ี่ได้รับพระราชทานเครื่องราชอสิ ริยาภรณ์ “ตริตาภรณช์ า้ งเผือก” ขน้ึ ไป
(2.5) บดิ ามารดาของขา้ ราชบรพิ ารในพระองค์ตามระเบยี บหนว่ ยราชการในพระองค์
พ.ศ. 2560
(2.6) บิดามารดาของขา้ ราชการฝา่ ยทหาร ตำรวจ ชนั้ ยศตัง้ แต่ พันโท นาวาโท นาวาอากาศโท
และพันตำรวจโท ขน้ึ ไป
(2.7) พนักงานรัฐวสิ าหกิจระดับสงู
(2.8) บิดามารดาของพระสมณศกั ดิ์ ตั้งแตช่ ั้น “พระครสู ัญญาบตั ร” ขึ้นไป
(2.9) ผู้ทบ่ี ริจาครา่ งกายหรอื อวัยวะแกส่ ภากาชาดไทย โรงพยาบาลของรฐั หรอื สถานศกึ ษา
เพ่ือประโยชนท์ างการแพทย์
(2.10) ข้าราชการ ทหาร ตำรวจ ชัน้ ยศต่ำกวา่ สญั ญาบตั รที่เสียชวี ิตขณะปฏิบตั ิหนา้ ท่ี
(2.11) ผทู้ ่ีทำคณุ ประโยชนใ์ ห้กับสังคมและประเทศชาติ
(2.12) ผทู้ ีท่ รงพระกรุณาโปรดเกลา้ ฯ เป็นกรณีพเิ ศษ
หมายเหตุ
- บุคคลผทู้ ำลายชีพตนเอง และผตู้ อ้ งอาญาแผ่นดนิ ไม่พระราชทานน้ำหลวงอาบศพ เครื่องเกียรตยิ ศประกอบศพ
เพลิงศพ และดนิ ฝังศพ
- การพระราชทานเพลิงศพนนั้ จะต้องไมต่ รงกับวันเฉลิมพระชนมพรรษาของพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัว
วนั เฉลิมพระชนมพรรษาของสมเดจ็ พระบรมราชชนนีพันปหี ลวง วนั เฉลมิ พระชนมพรรษาของสมเดจ็ พระบรมราชนิ ี
และวันฉตั รมงคล
- ตามประเพณีนิยม จะไม่พระราชทานเพลิงศพในวนั ศกุ ร์

5

คำจำกัดความ

หมายรับสั่ง หมายถึง เอกสารที่ออกถึงผู้มีตำแหน่งเข้าเฝ้าฯ ตามหมายกำหนดการหรือกำหนดการ
ทั้งน้ีรวมถึงหมายท่ีสั่งเจ้าหน้าที่ปฏบิ ัติการพระราชพิธี รฐั พิธี พธิ ตี า่ ง ๆ และผทู้ ่ีไดร้ ับพระราชทาน พระมหากรุณา
ในเรื่องต่าง ๆ ตอนล่างสุดของหมายรับสั่งเขียนไว้ว่า “ทั้งนี้ ให้จัดการตามหน้าที่ และกำหนดวันตามรับส่ัง
อย่าให้ขาดเหลือ ถ้าสงสัยให้ถามผู้รับรับสั่ง โดยหน้าที่ราชการ” แล้วลงชื่อผู้รับรับสั่ง ผู้สั่งคือพระบาทสมเด็จ
พระเจ้าอยู่หัว ผ้รู บั รับส่งั คือเลขาธกิ ารพระราชวัง

6

กระบวนงานขอพระราชทานนำ้ หลวงอาบศพ หรอื สรงศพ ไม่ขอรับพระราชทานเคร่ืองเกยี รตยิ ศประกอบศพ
(กรณขี อความอนเุ คราะหใ์ หเ้ จ้าหนา้ ท่ีกระทรวงวัฒนธรรมปฏิบตั งิ านพิธีการศพ)

รบั หมายแจง้ งานจาก เชญิ กลอ่ งนำ้ หลวงพระราชทาน การประเมนิ ความพึงพอใจ
กลมุ่ ปฏบิ ตั พิ ิธกี ารสว่ นหน้า ของเจ้าภาพ
(เครอื่ งแบบชุดปกตขิ าวตดิ แขนทกุ ข์)
ทมี ปฏิบตั ิงานจดั ทำเอกสารการปฏิบัติงาน การสง่ คืนวัสดอุ ปุ กรณ์
ประสานนดั หมายเจ้าภาพ/ทายาท แตง่ น้ำหลวงพระราชทาน
การจัดทำรายงานผล
และจัดวสั ดอุ ปุ กรณ์ท่ใี ชใ้ นการปฏิบตั ิงาน (เครื่องแบบชดุ ปกตขิ าวตดิ แขนทุกข)์ การปฏิบัตงิ าน

เดนิ ทางไปสถานที่ปฏิบัติงาน ประคองศพรบั น้ำหลวงพระราชทาน รูปภาพสญั ลักษณ์ ความหมายของสญั ลักษณ์
ชีแ้ จงการปฏิบัตงิ านใหเ้ จ้าภาพทราบ
(เคร่อื งแบบชดุ กากี)
ใหเ้ จ้าภาพต้ังแถวรอรบั
กล่องน้ำหลวงพระราชทาน เชิญประธานประกอบพิธพี ระราชทาน
นำ้ หลวงอาบศพ หรือสรงศพ

(เครื่องแบบชดุ กาก)ี

การเรม่ิ ต้นหรอื จบงาน (Start or Stop)

การกระทำ (Process)

การนำเขา้ หรือแสดงผลขอ้ มูล (Input or Output)

ทิศทางการทำงาน (Direction of Flow)

7

ข้นั ตอนการปฏิบัติงาน

ลำดับ ข้นั ตอนการปฏบิ ัติ คำอธบิ าย ข้อกำหนดท่ีสำคัญ
ท่ี (มาตรฐานงาน)

1 รับหมายแจง้ งานจากกลมุ่ 1. บันทึกข้อมูลจากหมายรับสั่งลงในระบบสารสนเทศการบริหารจัดการและอำนวยการงานพิธีการศพ ๑. มกี ารบันทึกทุกหมายรับส่ัง

ปฏบิ ตั พิ ธิ ีการส่วนหนา้ ทีไ่ ดร้ บั พระราชทาน ครบถ้วน

2. สำเนาหมายรับสั่งมอบให้ทีมปฏบิ ตั ิ ตามการจดั ตารางงานแต่ละวัน ๒. มอบหมายทมี ไปปฏบิ ตั ิงาน

ตามหมายรับสั่ง

2 ทีมปฏิบัติงานจัดทำเอกสาร 1. หัวหน้าทีมปฏิบัติจัดทีมเจ้าหน้าที่ พร้อมทำหนังสือบันทึกการสั่งงาน การขออนุญาตใช้รถยนต์ 1. จัดเจ้าหน้าทปี่ ฏบิ ัติงานให้

การปฏิบัติงาน ประสานนัด ส่วนกลาง การเบิกวัสดุอุปกรณ์ พร้อมประสานนัดหมายเจ้าภาพ/ทายาทในการปฏิบัติหน้าท่ี จำนวน เพียงพอต่อการปฏบิ ตั ิงาน

หมายเจ้าภาพ/ทายาท และ ผู้ปฏิบัติหน้าท่ีอยา่ งน้อย 6 นาย ปฏิบตั ิดังนี้ 2. จัดยานพาหนะใหเ้ พียงพอ

จัดวัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในการ - หัวหนา้ ทมี จำนวน ๑ นาย ประสานงานกับเจ้าภาพแนะนำขน้ั ตอนปฏิบตั ิและจดั เตรยี มพิธีการ ต่อการใชง้ าน

ปฏบิ ัตงิ าน - เชญิ เจา้ ภาพตงั้ แถวรอรับกลอ่ งนำ้ หลวงพระราชทาน จำนวน 1 นาย ๓. ทีมปฏบิ ัติงานต้องเดินทาง

- เชิญน้ำหลวงพระราชทาน และประคองศพอาบนำ้ หลวง จำนวน 4 นาย ถงึ สถานท่ปี ฏิบัติงาน ก่อนเวลา

- พนักงานขับรถ จำนวน 1 นาย อยา่ งน้อย ๑ ชว่ั โมง

- รถตู้ จำนวน 1 คัน รบั - ส่งเจา้ หน้าทป่ี ฏบิ ตั ิงาน 4. จัดวสั ดุอุปกรณ์ ออก

2. จดั วัสดุอุปกรณ์ออกปฏิบัติงาน ปฏบิ ัตงิ านให้ครบถว้ น ได้แก่

2.1 วสั ดุอุปกรณ์งานพระราชทานน้ำหลวง - วสั ดุอุปกรณ์

- หม้อน้ำหลวงแบบเกล้ยี ง จำนวน 1 ใบ - เครอ่ื งแต่งกาย

- ขวดแก้วใส สำหรบั ใสน่ ้ำขมิ้น และน้ำอบ จำนวน 2 ใบ

- พานกลบี บัว จำนวน 1 ใบ

- ผา้ ขาวปูโต๊ะท่ตี งั้ กล่องน้ำหลวงพระราชทาน จำนวน 1 ผนื

2.2 เคร่ืองแต่งกาย

- ชดุ ปกตขิ าวตดิ แขนทุกข์ จำนวน 2 ชดุ

8

ลำดับ ข้นั ตอนการปฏบิ ตั ิ คำอธิบาย ข้อกำหนดท่ีสำคัญ
ที่ (มาตรฐานงาน)

3 การพระราชทานนำ้ หลวง การพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ หรอื สรงศพ ปฏิบัติดงั น้ี ๑. ปฏิบัติงานตามลำดับ

อาบศพ หรือสรงศพ 1. ประสานเจ้าภาพจดั เตรยี มสถานทีส่ ำหรับการประกอบพิธี และเชญิ กลอ่ งน้ำหลวงพระราชทานไปตั้งไว้ใน ครบถ้วนทุกขน้ั ตอน

ประสานเจ้าภาพจัดเตรียม ทีเ่ หมาะสม (สถานท่ีใดในศาลา/ตำแหน่งใด ให้อย่ทู ่ีดุลพินิจของเจ้าภาพ และความเหมาะสมในทนี่ นั้ ๆ อาทิ ๒. การแต่งกายถูกต้องตาม
สถานท่ีสำหรับการประกอบพธิ ี
ห้องรับรองวัด ห้องพระที่บ้านเจ้าภาพ หรือห้องรับแขก แล้วแต่เห็นสมควรเหมาะสม) และมีพานรองรับ หน้าทท่ี ่ปี ฏิบตั ิ

กลอ่ งน้ำหลวงพระราชทานน้ันด้วย เพื่อรอการปฏบิ ตั ิโดยเจ้าหนา้ ทีต่ ่อไป 3. การใหค้ ำแนะนำการปฏบิ ตั ิ

2. กอ่ นเวลาพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ หรือสรงศพ เจ้าภาพจะเชญิ แขกผู้มีอาวโุ ส 1 ทา่ น ในงานเวลาน้ัน แก่เจ้าภาพ มีความเข้าใจง่าย

เจ้าภาพเชญิ ผู้ร่วมงาน เปน็ ประธานเพ่ือประกอบพธิ ีรดน้ำศพ (น้ำรดศพที่เจ้าภาพไดจ้ ัดเตรียมไว้ อาทิ นำ้ เปล่า น้ำผสมน้ำอบ น้ำหอม และถกู ตอ้ ง ครบถ้วน
เพือ่ ประกอบพธิ รี ดน้ำศพ
เจา้ หนา้ ท่เี ชิญเจา้ ภาพมายนื รอ หรือน้ำปรุง เป็นต้น) หลังจากที่ผู้มีอาวุโส ที่เป็นประธานรดน้ำศพเสรจ็ แล้ว เจ้าภาพก็เชิญแขกที่มาร่วมงานรด 4. การจดั วางของพระราชทาน
รบั กล่องนำ้ หลวงพระราชทาน
น้ำศพตามลำดบั (หากไม่มแี ขกผู้อาวุโส ให้เชิญแขกที่มาร่วมงานรดน้ำศพได้ตามปกติ) ถูกตอ้ งตามแผนผงั ท่ีกำหนด
(ชดุ กากี สนว. 01)
เจ้าหน้าทีเ่ ชญิ นำ้ หลวง หมายเหตุ การพระราชทานนำ้ หลวงอาบศพจะรดเปน็ ลำดบั สุดทา้ ย 5. ปฏิบัติถูกต้องตามลำดับ
พระราชทานมาถงึ ศาลา
(ชุดปกติขาวตดิ แขนทกุ ข์) 3. เมื่อใกล้เวลาพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ หรือสรงศพ เจ้าหน้าที่จะเชิญทายาท เจ้าภาพ ตั้งแถวรอรับ ขน้ั ตอน

กล่องน้ำหลวงพระราชทาน บริเวณด้านหน้าศาลา หรือบริเวณที่เหมาะสมตามแต่สถานการณ์ในแต่ละพืน้ ที่ 6. แก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าให้

(ผู้ตั้งแถวรอรับการเชิญกล่องน้ำหลวงพระราชทานไปยังศาลา เจ้าภาพแต่งกายไว้ทุกข์ตามประเพณีนิยม พิธีการดำเนินไปอย่างราบร่ืน

ส่วนบุตร หลาน หรือญาติรวมทั้งผู้ที่เคารพนับถือผู้วายชนม์ที่รับราชการจะแต่งกายเครื่องแบบปกติขาว ไม่สะดุดหยดุ ชะงัก

ติดแขนทุกข์ ก็จะเป็นเกียรติแก่ผู้วายชนม์ และยังนับเป็นการถวายพระเกียรติ) เจ้าหน้าที่เชิญน้ำหลวง

พระราชทาน (ต้องเป็นข้าราชการ/พนักงานราชการหรือเจ้าหน้าที่รัฐ (ชาย) แต่งกายเครื่องแบบปกติขาว

ติดแขนทุกข์ หรือขอให้เจ้าหน้าท่ีปฏิบัติงานพิธีจากกระทรวงวัฒนธรรมไปปฏิบัติ หากทายาท (ชาย)

มีความประสงค์ในการปฏิบัติ สามารถแต่งกายด้วยชุดขอเฝ้าปกติขาวติดแขนทุกข์ปฏิบัติได้) มาถึงศาลา

เจ้าภาพหรือญาติรวมทั้งผู้ที่เคารพนับถือผู้วายชนม์ที่ตั้งแถวรอรับกล่องน้ำหลวงพระราชทานให้แสดง

ความเคารพด้วยการยืนตรงในอาการสำรวม (ไม่ต้องคำนับ) ส่วนประชาชนที่มาร่วมงานควรนั่งอยู่ใน

ความสงบ ไม่ต้องยืนขึ้น ไม่ต้องทำความเคารพและไม่มีการบรรเลงเพลงอย่างใดทั้งสิ้น เพราะยังไม่ถึง

ข้ันตอนของพธิ กี าร เจ้าหน้าที่ผู้เชญิ ไมใ่ ช่ผ้แู ทนพระองคเ์ ปน็ การปฏิบัตหิ นา้ ท่ตี ามท่ไี ดร้ บั มอบหมาย

9

ลำดบั ขั้นตอนการปฏบิ ตั ิ คำอธิบาย ขอ้ กำหนดท่ีสำคัญ
ที่ (มาตรฐานงาน)

เจ้าหนา้ ทเ่ี ชญิ กลอ่ งนำ้ หลวง 4. เจ้าหน้าที่เชิญกล่องน้ำหลวงพระราชทานตั้งบนโต๊ะปูผ้าขาวทางด้านศีรษะของผู้วายชนม์ ให้ปฏิบัติ
พระราชทานตงั้ บนโตะ๊ ปผู า้ ขาว ตามรูปแบบท่กี ำหนดไว้ คือ เจ้าหน้าท่เี ชญิ กลอ่ งนำ้ หลวงพระราชทานเดินเข้ามาถงึ กลางลำตวั ของผวู้ ายชนม์
ทางดา้ นศรี ษะของผวู้ ายชนม์ ผู้เชิญกล่องน้ำหลวงพระราชทานลงเข่าและเดินเข่ามาเมื่อถึงโต๊ะที่วางกล่องน้ำหลวง เมื่อวางเสร็จแล้ว
(ชุดปกตขิ าวตดิ แขนทุกข์) ไหว้ 1 ครั้ง (ไหว้ระดับ 2 นิ้วหัวแม่มือจรดปลายจมูก นิ้วชี้สัมผัสระหว่างคิ้ว) เดินเข่าถอยหลังออกไปถึง

เจ้าหนา้ ท่ี 2 นาย ทำความเคารพ กลางลำตัวของผู้วายชนม์แล้วลุกขึ้นยืนพร้อมทั้งหันหน้าไปทางผู้วายชนม์ ทำความเคารพด้วยการคำนับ
ผวู้ ายชนม์ ลงเขา่ และ
เดนิ เขา่ เข้ามาพรอ้ มกนั 1 ครั้ง (หากเป็นพระภิกษุให้ทำความเคารพด้วยการกราบแบบเบญจางคประดิษฐ์ 3 ครั้ง) และเดินออกไปพัก
เพือ่ รอเวลาปฏิบตั ิ
(ชดุ ปกตขิ าวติดแขนทุกข์) 5. เม่อื ถึงเวลาพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ หรือสรงศพ

- เจ้าหน้าที่ (ชุดปกติขาวติดแขนทุกข์) จำนวน 2 นาย พร้อมแล้วให้เดินเข้าพร้อมกันและมาหยุดยืน

เจ้าหน้าที่ทำความเคารพ บริเวณกลางลำตัวของผู้วายชนม์ทำความเคารพผู้วายชนม์พร้อมกัน 1 ครั้ง ด้วยการคำนับ (หากเป็น
กล่องนำ้ หลวงพระราชทาน พระภิกษุให้ทำความเคารพด้วยการกราบแบบเบญจางคประดิษฐ์ 3 ครั้ง) หันมาทางโต๊ะที่ตั้งกล่องน้ำหลวง
พระราชทานลงเข่าและเดินเข่าเข้าไปที่โต๊ะต้ังกลอ่ งนำ้ หลวงพระราชทานพร้อมกัน (แบบหน้ากระดาน)
แกะกลอ่ งน้ำหลวง
(ชดุ ปกตขิ าวตดิ แขนทุกข์)

- เมื่อมาถึงโต๊ะที่ตั้งกล่องน้ำหลวงพระราชทานแล้วประนมมือไหว้กล่องน้ำหลวงพระราชทานพร้อมกัน

เจ้าหน้าทแ่ี ต่งน้ำหลวงพระราชทาน 1 ครั้ง (ไหว้ระดับ 2 นิ้วหัวแม่มือจรดปลายจมูก นิ้วชี้สัมผัสระหว่างคิ้ว) เสร็จแล้วเจ้าหน้าที่ผู้เชิญกล่อง
ประกอบดว้ ย นำ้ หลวง นำ้ หลวงพระราชทานทำหนา้ ท่แี กะกลอ่ งน้ำหลวงพระราชทาน ในกริ ิยาท่ีสำรวม
น้ำขมิ้น นำ้ อบ ตามลำดับ
(ชุดปกตขิ าวตดิ แขนทุกข์) - เจ้าหน้าทีผ่ ู้แกะกล่องน้ำหลวงพระราชทานเชญิ พานพร้อมกล่องน้ำหลวงพระราชทานออกมาถือไว้ท่บี ริเวณ
ประมาณหน้าอกในกิริยาที่สำรวม แล้วให้เจ้าหน้าที่อีก 1 นาย เป็นผู้ปฏิบัติในการแต่งน้ำหลวงพระราชทาน

นำกล่องพรอ้ มพานต้ังวางไว้ ประกอบด้วย น้ำหลวง นำ้ ขมนิ้ นำ้ อบ ตามลำดบั (ตามรูปแบบที่กำหนด)
ทีเ่ ดมิ รูปแบบเดิม - ผ้เู ชิญกลอ่ งนำ้ หลวงพระราชทานนำกล่องน้ำหลวงพระราชทานพร้อมพานวางไว้ท่เี ดิมปิดฝากล่องและ

ห่อถุงผ้าโปร่งสีดำผูกโบว์ไว้ในรูปแบบเดิม หลังจากนั้นเจ้าหน้าที่ 1 นาย เชิญหม้อน้ำหลวงพระราชทาน

เจา้ หนา้ ท่ี 1 นาย เชิญหมอ้ อีก 1 นาย เชิญพานกลีบบัวพร้อมขวดน้ำขมิ้นและน้ำอบ เดินเข่าถอยหลังพร้อมกัน เมื่อถึงกลางลำตัวของ
นำ้ หลวง อกี 1 นาย เชิญพาน ผู้วายชนม์แล้วลุกขึ้นยืน/หรือนั่งเชิญ ตามแต่กรณีที่กำหนดไว้ในรูปแบบที่ต้องปฏิบัติ (หากประธานเป็น
บุคคลทั่วไปเจ้าหน้าที่จะยืนเชิญ แต่หากประธานเป็นพระภิกษุหรือหม่อมเจ้าขึ้นไปเจ้าหน้าที่จะนั่งเชิญ
กลบี บัวพรอ้ มขวดนำ้ ขม้ิน
และนำ้ อบ

(ชุดปกติขาวตดิ แขนทกุ ข์)

10

ลำดับ ขนั้ ตอนการปฏิบัติ คำอธบิ าย ข้อกำหนดท่ีสำคัญ
ท่ี (มาตรฐานงาน)

กรณีพระภิกษุเปน็ ประธานให้เตรียมเคร่ืองแก้ว (พระภิกษุจะไมจ่ ับเคร่ืองทองเหลือง เนือ่ งจากเป็นวัตถุอนามาส

เจ้าหน้าทป่ี ระคองศพนงั่ ลง แต่ยงั คงต้ังหม้อน้ำหลวงไว้เพราะเปน็ เครอื่ งประกอบเกียรตยิ ศ)
ในท่าคุกเขา่ และสอดมือ
6. เจ้าหน้าที่ผู้ทำหน้าที่ประคองศพ จำนวน 2 นาย (ชุดกากี สนว. 01) เดินเข้ามาทางด้านปลายเท้าของ
เข้าประคองศพ
(ชดุ กากี สนว. 01) ผู้วายชนม์ เมื่อถึงกลางลำตัวของผู้วายชนม์ลงเข่าและเดินเข่าเข้ามา โดยเจ้าหน้าท่ี 1 นาย ไปทางด้านซ้าย

อีก 1 นาย ไปทางด้านขวา นั่งอยู่ประมาณบริเวณไหล่ของผู้วายชนม์ เจ้าหน้าที่ประคองศพนั่งลงในท่า

เจา้ หนา้ ท่ีทำความเคารพ คุกเข่าไหว้ผวู้ ายชนม์พรอ้ มกนั 1 คร้ัง (ไหวร้ ะดบั ๒ น้วิ หัวแมม่ ือจรดปลายจมูก นิ้วช้ีสัมผสั ระหว่างค้ิว) และ
ผวู้ ายชนม์
สอดมอื เข้าประคองศพ (เขา้ ประคองเม่ือเจ้าพนักงานเชญิ หม้อน้ำหลวงอาบศพ พร้อมทั้งพานน้ำอบ น้ำขมิ้น
(ชุดปกติขาวตดิ แขนทกุ ข์)
เตรยี มปฏบิ ัติ กอ่ นทจ่ี ะเรียนเชิญประธานเขา้ มา)

หมายเหตุ ในกรณีศพพระภิกษุทกุ กรณีจะไม่จดั เจ้าหน้าทเ่ี ข้าประคองศพแตอ่ ยา่ งใดทั้งสิ้น

7. เจ้าหน้าที่ จำนวน 1 นาย (ชุดกากี สนว. 01) จะเชิญผู้เป็นประธานเพื่อประกอบพิธีพระราชทาน

น้ำหลวงอาบศพ หรือสรงศพ ระหว่างทีป่ ระธานเดนิ มาถึงท่ปี ระกอบพิธแี ลว้ (เจา้ หน้าทส่ี ามารถบอกข้ันตอน

การปฏิบัติกับประธานได้ในกรณีที่ประธานสอบถามโดยให้ประธานถวายความเคารพด้วยการคำนับ ไปยัง

ทิศที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวประทับ (พระบรมมหาราชวัง) หรือทำความเคารพไปทางสิ่งของพระราชทาน

โดยการไหว้ (ไหว้ระดับที่ 2 นิ้วหัวแม่มือจรดปลายจมูก นิ้วชี้จรดระหว่างคิ้ว) ก่อนรับหม้อน้ำหลวงอาบศพ)

เจ้าหน้าที่จะเชิญหม้อน้ำหลวงให้ประธานเพื่อประกอบพิธีพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ ตามด้วยน้ำขมิ้น

และน้ำอบตามลำดับ และเม่ือประกอบพธิ ีพระราชทานนำ้ หลวงอาบศพแล้วเสรจ็ ใหถ้ วายความเคารพไปยัง

ทิศเดิมอีกครั้งหนึ่ง (ในขณะที่ประธานรดน้ำหลวงพระราชทานอาบศพ ให้เจ้าหน้าที่ จำนวน 1 นาย

(ชุดกากี สนว. 01) เรยี นเชญิ แขกท่มี าร่วมงานยนื ข้ึน และเรยี นเชญิ ใหน้ ั่งลงเม่อื ประธานทำพธิ ีเสรจ็ สน้ิ )

8. เจ้าหน้าที่เชิญกล่องนำ้ หลวงพระราชทานจะทำความเคารพผวู้ ายชนม์พร้อมกันและเดินออก เปน็ อนั เสร็จพธิ ี

4 การประเมนิ ความพงึ พอใจ หัวหน้าทีมส่งแบบประเมินความพึงพอใจให้เจ้าภาพ/ทายาท แสดงความคิดเห็น ลงในระบบสารสนเทศ ดำเนินการประเมินทุกราย
ของเจ้าภาพ
การบรหิ ารจดั การและอำนวยการงานพธิ ีการศพที่ไดร้ บั พระราชทาน ทีป่ ฏิบตั ิ

11

ลำดับ ข้ันตอนการปฏิบัติ คำอธิบาย ข้อกำหนดท่ีสำคัญ
ที่ (มาตรฐานงาน)

5 การส่งคนื วัสดอุ ุปกรณ์ หลงั จากเสรจ็ สิ้นงานแตล่ ะครงั้ ตรวจสอบวัสดอุ ุปกรณ์เกย่ี วกับความครบถว้ น การชำรดุ และส่งคืนคลังเก็บ 1. ดำเนินการส่งคืนหลังการ

วัสดุอุปกรณ์ โดยมีการบันทึกกรณีเกิดการชำรุดเพื่อดำเนินการซ่อมแซม พร้อมนำรถยนต์ส่วนกลางจอด ใชง้ านทุกคร้ัง

ณ ที่ตง้ั สำนักงาน และลงในระบบสารสนเทศการบรหิ ารจัดการและอำนวยการงานพิธีการศพที่ไดร้ ับพระราชทาน 2. บนั ทึกความเสียหาย/

การสูญหาย ทกุ คร้ังทเี่ กดิ ขนึ้

6 การจดั ทำรายงานผล - หัวหน้าทีมจัดทำเอกสารรายงานผลการปฏิบตั ิงานให้ผู้บังคับบัญชาทราบทุกครั้ง เพื่อเป็นการแจ้งผลการ ดำเนินการบันทึกผลการ
การปฏิบตั งิ าน
ดำเนนิ งาน ปัญหา อุปสรรค และช้แี จงแนวทางแกไ้ ขปัญหาท่พี บในแตล่ ะงานที่ออกปฏิบตั ิ ปฏิบตั งิ านทุกคร้งั

- ผปู้ ฏบิ ตั งิ านบันทึกการปฏบิ ัติงานของตนเอง เปน็ รายบุคคล ลงในระบบสารสนเทศการบริหารจัดการและ

อำนวยการงานพธิ กี ารศพท่ีไดร้ บั พระราชทาน

12

กระบวนงานขอพระราชทานเพลิงศพ ไม่ขอรบั พระราชทานเครอ่ื งเกยี รตยิ ศประกอบศพ
(กรณขี อความอนุเคราะหใ์ ห้เจ้าหน้าทีก่ ระทรวงวฒั นธรรมปฏิบตั งิ านพิธีการศพ)

รับหมายแจง้ งานจาก เชญิ กลอ่ งเพลิงพระราชทาน การประเมนิ ความพึงพอใจ
กลุ่มปฏบิ ตั ิพธิ กี ารสว่ นหนา้ ของเจ้าภาพ
(เครื่องแบบชดุ ปกตขิ าวติดแขนทกุ ข์)
ทมี ปฏิบัตงิ านจัดทำเอกสารการปฏิบัติงาน การสง่ คืนวสั ดอุ ุปกรณ์
ประสานนัดหมายเจา้ ภาพ/ทายาท แต่งเพลิงพระราชทาน
การจดั ทำรายงานผล
และจดั วสั ดอุ ปุ กรณท์ ี่ใช้ในการปฏบิ ตั งิ าน (เครือ่ งแบบชดุ ปกตขิ าวติดแขนทุกข)์ การปฏบิ ัติงาน

เดนิ ทางไปสถานที่ปฏบิ ตั งิ าน เชญิ ประธานประกอบพิธี
ชี้แจงการปฏบิ ัติงานใหเ้ จา้ ภาพทราบ พระราชทานเพลงิ ศพ

ให้เจ้าภาพตง้ั แถวรอรับ (เครอ่ื งแบบชุดกาก)ี
กล่องเพลิงพระราชทาน
รปู ภาพสญั ลกั ษณ์ ความหมายของสญั ลกั ษณ์

การเรมิ่ ตน้ หรือจบงาน (Start or Stop)

การกระทำ (Process)

การนำเขา้ หรอื แสดงผลขอ้ มลู (Input or Output)

ทิศทางการทำงาน (Direction of Flow)

13

ขั้นตอนการปฏบิ ตั ิงาน

ลำดบั ขนั้ ตอนการปฏบิ ตั ิ คำอธิบาย ข้อกำหนดท่ีสำคญั
ท่ี (มาตรฐานงาน)

1 รบั หมายแจง้ งานจากกลุ่ม 1. บันทกึ ข้อมูลจากหมายรับสัง่ ลงในระบบสารสนเทศการบรหิ ารจัดการและอำนวยการงานพิธีการศพที่ได้รับ ๑. มกี ารบนั ทกึ ทุกหมายรับสั่ง

ปฏบิ ตั พิ ธิ ีการสว่ นหนา้ พระราชทาน ครบถว้ น

2. สำเนาหมายรับสั่งมอบใหท้ ีมปฏิบัติ ตามการจดั ตารางงานแต่ละวัน ๒. มอบหมายทีมไปปฏิบัติงาน

ตามหมายรบั สัง่

2 ทีมปฏิบัติงานจัดทำเอกสาร 1. หัวหน้าทีมปฏิบัติจัดทีมเจ้าหน้าที่ พร้อมทำหนังสือบันทึกการสั่งงาน การขออนุญาตใช้รถยนต์ 1. จัดเจ้าหน้าที่ปฏิบัติงานให้

การปฏิบัติงาน ประสานนัด ส่วนกลาง การเบิกวัสดุอุปกรณ์ พร้อมประสานนัดหมายเจ้าภาพ/ทายาทในการปฏิบัติหน้าท่ี จำนวน เพียงพอต่อการปฏิบตั ิงาน

หมายเจ้าภาพ/ทายาท และ ผู้ปฏิบัตหิ น้าทอ่ี ยา่ งนอ้ ย 4 นาย ปฏิบตั ิดงั นี้ 2. จัดยานพาหนะให้เพียงพอ

จัดวัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในการ - หวั หนา้ ทีม จำนวน ๑ นาย ประสานงานกับเจ้าภาพแนะนำขั้นตอนปฏิบตั ิและจัดเตรียมพธิ กี าร ตอ่ การใช้งาน

ปฏบิ ตั งิ าน - เชญิ เจ้าภาพตั้งแถวรอรับกล่องเพลิงพระราชทาน จำนวน 1 นาย 3. ทีมปฏิบัติงานต้องถึง

- เชิญเพลิงพระราชทาน และแต่งเพลงิ พระราชทาน จำนวน ๒ นาย สถานที่ปฏิบัติงาน ก่อนเวลา

- พนักงานขับรถ จำนวน 1 นาย อย่างนอ้ ย ๑ ชัว่ โมง

- รถตู้ จำนวน 1 คัน รบั - ส่งเจ้าหนา้ ท่ีปฏบิ ัติงาน 4. จัดวัสดุอุปกรณ์ ออก

2. จัดวัสดอุ ปุ กรณ์ออกปฏบิ ัติงาน ปฏบิ ตั ิงานใหค้ รบถ้วน ได้แก่

2.1 วัสดุอปุ กรณ์งานพระราชทานเพลงิ - วัสดุอปุ กรณ์

- โคมไฟสำหรบั เชิญเพลิงพระราชทาน จำนวน 1 ใบ - เคร่อื งแต่งกาย

- พานลาวสีทอง ขนาดใหญ่ จำนวน 1 ใบ

- พานกะไหลท่ อง จำนวน 1 ใบ

- ผ้าขาวปูโต๊ะที่ตั้งกล่องเพลิงพระราชทาน จำนวน 1 ผืน

2.2 เครื่องแตง่ กาย

- ชดุ ปกตขิ าวตดิ แขนทกุ ข์ จำนวน 2 ชุด

14

ลำดับ ขัน้ ตอนการปฏิบัติ คำอธบิ าย ข้อกำหนดท่ีสำคญั
ที่ (มาตรฐานงาน)

3 การพระราชทานเพลิงศพ การพระราชทานเพลงิ ศพ ปฏบิ ตั ิดังน้ี ๑. ปฏิบัติงานตามลำดับ

1. ประสานเจ้าภาพจัดเตรียมสถานทีส่ ำหรับการประกอบพิธี และเชิญกล่องเพลงิ พระราชทานไปตัง้ ไวใ้ นท่ี ครบถว้ นทกุ ขั้นตอน

ประสานเจ้าภาพจัดเตรียม เหมาะสม (สถานที่ใดในศาลา/ตำแหน่งใด ให้อยู่ที่ดุลพินจิ ของเจ้าภาพ และความเหมาะสมในที่นั้น ๆ อาทิ ๒. การแต่งกายถูกต้องตาม
สถานทสี่ ำหรับการประกอบพธิ ี
ห้องรับรองวัด ห้องพระที่บ้านเจ้าภาพ หรือห้องรับแขก แล้วแต่เห็นสมควรเหมาะสม) และมีพานรองรับ หนา้ ทีท่ ป่ี ฏบิ ัติ

กลอ่ งเพลงิ พระราชทานนั้นดว้ ย เพ่ือรอการปฏบิ ัติโดยเจ้าหนา้ ทีต่ ่อไป 3. การใหค้ ำแนะนำการปฏิบตั ิ

เจา้ หน้าท่ีเชญิ เจา้ ภาพมายนื รอ 2. เมอ่ื ใกล้เวลาพระราชทานเพลิงศพ เจา้ หน้าที่ จำนวน ๑ นาย (ตอ้ งเป็นขา้ ราชการ/พนักงานราชการหรือ แก่เจ้าภาพ มีความเข้าใจง่าย
รับกล่องเพลิงพระราชทาน
(ชดุ กากี สนว. 01) เจ้าหน้าที่รัฐ (ชาย) แต่งกายเครื่องแบบปกติขาวติดแขนทุกข์ หรือขอให้เจ้าหน้าที่ ปฏิบัติงานพิธีจาก และถกู ตอ้ ง ครบถว้ น

กระทรวงวัฒนธรรมไปปฏิบัติ หากทายาท (ชาย) มีความประสงค์ในการปฏิบัติ สามารถแต่งกายด้วยชุด 4. การจัดวางของพระราชทาน

ขอเฝ้าปกติขาวติดแขนทุกข์ปฏิบัติได้) เชิญกล่องเพลิงพระราชทานไปตั้งบนเมรุด้านศีรษะของผู้วายชนม์ ถกู ตอ้ งตามแผนผังท่ีกำหนด

เจ้าหน้าทเ่ี ชิญกลอ่ งเพลิง โดยมีทายาท เจ้าภาพ ตั้งแถวรับ ณ ด้านล่างของเมรุ (ผู้ตั้งแถวรอรับการเชิญกล่องเพลิงพระราชทาน 5. ปฏิบัติถูกต้องตามลำดับ
พระราชทานมาถงึ บริเวณเมรุ
(ชดุ ปกติขาวตดิ แขนทุกข์) แต่งกายไว้ทุกข์ตามประเพณีนิยม ผู้ที่รับราชการแต่งกายเครือ่ งแบบปกติขาวติดแขนทุกข์) ตั้งแถวยืนรอรบั ขน้ั ตอน

เจ้าหน้าที่เชญิ กลอ่ งเพลิง กล่องเพลิงพระราชทาน ให้แสดงความเคารพ ด้วยการยืนตรงในอาการสำรวม (ไม่ต้องคำนับ) ส่วนประชาชน 6. แก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าให้
พระราชทานต้ังบนโตะ๊ ปูผา้ ขาว
ทางดา้ นศีรษะของผวู้ ายชนม์ ที่มาร่วมงานควรนั่งอยู่ในความสงบ ไม่ต้องยืนขึ้น ไม่ต้องทำความเคารพและไม่มีการบรรเลงเพลงอย่างใดทั้งสิ้น พิธีการดำเนินไปอย่างราบรื่น
(ชดุ ปกติขาวตดิ แขนทุกข์)
เพราะยังไม่ถึงขั้นตอนของพิธีการ เจ้าหน้าที่ผู้เชิญไม่ใช่ผู้แทนพระองค์เป็นการปฏิบัติหน้าที่ตามที่ได้รับ ไมส่ ะดุดหยุดชะงัก

มอบหมาย

3. เจ้าหน้าที่ผู้เชิญกล่องเพลิงพระราชทาน เชิญกล่องเพลิงพระราชทานไปตั้งไว้ด้านศีรษะผู้วายชนม์

(บนโตะ๊ ที่ต้ังกล่องเพลิงพระราชทานจะต้องมผี ้าขาวปูให้เรียบร้อย และหา้ มมิให้นำส่ิงหนึ่งสิ่งใดวางร่วมอยู่ด้วย

เป็นอันขาด) เมื่อเชิญกล่องเพลิงพระราชทานเรียบร้อยแล้ว ให้ผู้เชิญทำความเคารพกล่องเพลิงพระราชทาน

โดยการไหว้ ๑ ครั้ง (ไหวร้ ะดับที่ 2 น้วิ หวั แมม่ อื จรดปลายจมูก น้วิ ชี้จรดระหว่างคิว้ ) ทำความเคารพผู้วายชนม์

โดยการโค้งคำนับ ๑ ครั้ง ในส่วนของ ทายาท เจ้าภาพที่ตั้งแถวรับ ณ ด้านล่างของเมรุ ให้ทำความเคารพ

โดยการคำนับพร้อมกับเจ้าหน้าที่ หากเป็นศพพระภิกษุทำความเคารพโดยการไหว้ 1 ครั้ง (ไหว้ระดับที่ ๑

นิว้ หวั แม่มือจรดระหว่างค้วิ นวิ้ ช้จี รดหน้าผาก) แลว้ จึงลงจากเมรุ

15

ลำดับ ขน้ั ตอนการปฏิบตั ิ คำอธบิ าย ข้อกำหนดท่ีสำคญั
ที่ (มาตรฐานงาน)

เจ้าหนา้ ที่ทำความเคารพ 4. เมอื่ ถงึ เวลาพระราชทานเพลิงศพตามหมายรบั ส่ัง จะเริ่มพิธโี ดยการ
กล่องเพลิงพระราชทาน - เจ้าหน้าที่ประสานกับเจ้าภาพ ให้เชิญเจ้าภาพและทายาทของผู้วายชนม์มายืนแถวหน้ากระดาน

แกะกลอ่ งเพลงิ ดา้ นข้างผู้อา่ นหมายรับสง่ั
(ชดุ ปกตขิ าวติดแขนทุกข์) - อ่านหมายรับสั่ง อ่านสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ อ่านประวัติผู้วายชนม์ ตามลำดับ โดยก่อนอ่าน

หมายรบั ส่ัง และกอ่ นอ่านสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ ใหเ้ จ้าภาพและทายาทถวายความเคารพด้วยการคำนับ

เจา้ หนา้ ทแ่ี ตง่ เพลงิ พระราชทาน ไปยังทิศที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวประทับ (พระบรมมหาราชวัง) เมื่ออ่านหมายรับสั่ง และอ่านสำนึก
(ชดุ ปกตขิ าวติดแขนทกุ ข์) ในพระมหากรุณาธิคุณเสร็จสิ้น ให้เจ้าภาพและทายาทถวายความเคารพด้วยการคำนับ ไปยังทิศทางเดิม (กรณี
ผู้อ่านหมายรับสั่งและสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณเป็นบุคคลเดียวกัน ให้ถวายความเคารพก่อนอ่านหมาย

รบั สั่งและถวายความเคารพอีกครง้ั หลังจากอ่านสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณเสร็จ)

นำกลอ่ งพรอ้ มพานตั้งวางไว้ หมายเหตุ ในกรณศี พพระภิกษทุ ุกกรณจี ะไม่มีการอ่านสำนึกในพระมหากรณุ าธิคุณ
ทเี่ ดิม รูปแบบเดิม - ขณะพิธีกรปฏิบัติหน้าที่ เมื่ออ่านหมายรับสั่งให้เจ้าหน้าที่ปฏิบัติพิธี จำนวน 2 นาย (ชุดปกติขาว

ติดแขนทุกข์) ขึ้นไปประจำบนเมรุเพื่อแต่งเพลิงพระราชทาน โดยทำความเคารพกล่องเพลิงพระราชทาน

เจา้ หนา้ ที่ 1 นาย เชิญโคมไฟ เมื่อมาถึงโต๊ะ (แบบหน้ากระดาน) ประนมมือไหว้กล่องเพลิงพระราชทานพร้อมกัน 1 ครั้ง (ไหว้ระดับที่ 2
อกี 1 นายเชิญพานดอกไมจ้ นั ทน์ น้วิ หัวแม่มือจรดปลายจมกู น้วิ ชี้จรดระหวา่ งคิว้ ) เสร็จแล้วเจา้ หน้าทผ่ี ้เู ชญิ กลอ่ งเพลิงพระราชทานแกะกล่อง
เพลิงพระราชทานในกิริยาที่สำรวม จากนั้นหยิบเทียนชนวนในกล่องเพลิงพระราชทานเชิญปักไว้ในโคมไฟ
(ชุดปกตขิ าวติดแขนทกุ ข์)

หยิบกลักไม้ขีดจุดจุดเทียนในโคมไฟ และนำดอกไม้จันทน์พระราชทานวางบนพาน เจ้าหน้าท่ีนำกล่องเพลงิ

พระราชทานพร้อมพานตั้งวางไว้ที่เดิมปิดฝากล่องและห่อถุงผ้าโปร่งสีดำผูกโบว์ไว้ในรูปแบบเดิม (ยืนเป็น

เจ้าหน้าทป่ี ระกอบพิธี ระเบียบขา้ งโต๊ะวางเพลิงพระราชทานเพื่อรอเวลาปฏบิ ตั ิพิธี) เมอื่ พิธกี รเชญิ ประธานข้นึ ทอดผ้าไตรบังสุกุลและ
พระราชทานเพลงิ ศพ จดุ เพลงิ พระราชทาน ให้เจา้ หนา้ ท่ี 1 นาย เชิญโคมไฟพระราชทาน ยนื อยทู่ างดา้ นขวาของเจ้าหน้าที่ซ่ึงเชิญ
(ชดุ ปกตขิ าวตดิ แขนทุกข์) พานดอกไม้จนั ทน์ โดยให้เชิญพานดอกไมจ้ นั ทน์ไวร้ ะดบั อก

5. ประธานประกอบพธิ พี ระราชทานเพลงิ ศพ

- เชิญประธานถวายความเคารพด้วยการคำนับ ไปยังทิศท่ีพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวประทับ

(พระบรมมหาราชวัง) หรือ ทำความเคารพไปทางสิ่งของพระราชทานโดยการไหว้ (ไหว้ระดับที่ 2 นิ้วหัวแม่มือ

จรดปลายจมกู น้ิวชจี้ รดระหวา่ งควิ้ ) กอ่ นหยบิ ดอกไมจ้ นั ทน์

16

ลำดับ ข้นั ตอนการปฏบิ ตั ิ คำอธบิ าย ขอ้ กำหนดท่ีสำคญั
ท่ี (มาตรฐานงาน)

- ประธานหยิบดอกไม้จนั ทน์จุดเพลิงพระราชทานจากเทียนชนวนซง่ึ อยใู่ นโคม

เจา้ หน้าที่ทำความเคารพ - ขณะที่ประธานวางดอกไม้จันทน์ (เจ้าหน้าที่ จำนวน 1 นาย (ชุดกากี สนว. 01) เรียนเชิญแขกที่มา
ผวู้ ายชนม์
รว่ มงานยนื ข้ึน และเรียนเชิญให้นัง่ ลงเม่ือประธานประกอบพธิ เี สรจ็ ส้ิน)
(ชุดปกติขาวตดิ แขนทกุ ข์)
- หลังจากวางดอกไม้จันทน์แล้ว ประธานถวายความเคารพไปยังทิศเดิมอีกครั้งหนึ่งและเดินออก

(ในกรณที ำความเคารพโดยการไหวส้ งิ่ ของพระราชทาน ให้ทำความเคารพผวู้ ายชนมแ์ ละเดินออก)

6. เจ้าหน้าที่เชิญกล่องเพลิงพระราชทานจะทำความเคารพผู้วายชนม์พร้อมกัน (โดยทำความเคารพพร้อม

กบั ประธาน) และเดนิ ออก เปน็ อันเสรจ็ พิธี

7. หลงั จากเสรจ็ พิธีพระราชทานเพลิงศพ พธิ ีกรเชิญผมู้ เี กียรติวางดอกไมจ้ นั ทน์บนจิตกาธาน ตามลำดบั

4 การประเมนิ ความพึงพอใจ หัวหน้าทีมส่งแบบประเมินความพึงพอใจให้เจ้าภาพ/ทายาท แสดงความคิดเห็น ลงในระบบสารสนเทศ ดำเนินการประเมินทุกราย
ของเจา้ ภาพ
การบรหิ ารจดั การและอำนวยการงานพิธีการศพที่ได้รบั พระราชทาน ทปี่ ฏบิ ัติ
5 การส่งคนื วสั ดุอปุ กรณ์
หลังจากเสร็จสิ้นงานแตล่ ะครั้ง ตรวจสอบวัสดอุ ุปกรณ์เกี่ยวกับความครบถว้ น การชำรดุ และส่งคืนคลังเก็บ 1. ดำเนินการส่งคืนหลังการ
6 การจัดทำรายงานผล
การปฏิบตั ิงาน วัสดุอุปกรณ์ โดยมีการบันทึกกรณีเกิดการชำรุดเพื่อดำเนินการซ่อมแซม พร้อมนำรถยนต์ส่วนกลางจอด ใชง้ านทุกคร้ัง

ณ ท่ตี ง้ั สำนกั งาน ลงในระบบสารสนเทศการบริหารจัดการและอำนวยการงานพิธีการศพทีไ่ ดร้ ับพระราชทาน 2. บนั ทกึ ความเสียหาย/

การสญู หาย ทุกครงั้ ทีเ่ กดิ ข้นึ

- หัวหน้าทีมจัดทำเอกสารรายงานผลการปฏิบตั ิงานให้ผู้บังคับบัญชาทราบทุกครั้ง เพื่อเป็นการแจ้งผลการ ดำเนินการบันทึกผลการ

ดำเนินงาน ปญั หา อปุ สรรค และชแี้ จงแนวทางแก้ไขปญั หาท่ีพบในแต่ละงานท่ีออกปฏิบตั ิ ปฏบิ ัติงานทุกคร้งั

- ผปู้ ฏิบัตงิ านบนั ทึกการปฏิบัติงานของตนเอง เป็นรายบคุ คล ลงในระบบสารสนเทศการบริหารจัดการและ

อำนวยการงานพิธีการศพท่ีได้รบั พระราชทาน

17

กระบวนงานขอพระราชทานดนิ ฝงั ศพ ไม่ขอรบั พระราชทานเคร่อื งเกยี รติยศประกอบศพ
(กรณขี อความอนเุ คราะหใ์ ห้เจา้ หน้าทกี่ ระทรวงวัฒนธรรมปฏบิ ัตงิ านพธิ ีการศพ)

รบั หมายแจ้งงานจาก เชิญกลอ่ งดินพระราชทาน การประเมนิ ความพึงพอใจ
กลมุ่ ปฏิบตั ิพิธกี ารสว่ นหนา้ ของเจ้าภาพ
(เครอื่ งแบบชดุ ปกติขาวติดแขนทุกข์)
ทีมปฏบิ ัตงิ านจัดทำเอกสารการปฏบิ ัติงาน การส่งคนื วสั ดุอปุ กรณ์
ประสานนดั หมายเจ้าภาพ/ทายาท แต่งดนิ พระราชทาน
การจัดทำรายงานผล
และจัดวสั ดอุ ปุ กรณ์ที่ใชใ้ นการปฏบิ ตั งิ าน (เคร่อื งแบบชดุ ปกตขิ าวติดแขนทกุ ข์) การปฏบิ ัตงิ าน

เดินทางไปสถานที่ปฏิบตั ิงาน เชญิ ประธานประกอบพธิ ี
ชแ้ี จงการปฏิบัตงิ านให้เจ้าภาพทราบ พระราชทานดนิ ฝงั ศพ

ใหเ้ จ้าภาพตงั้ แถวรอรับ (เครอื่ งแบบชุดกากี)
กลอ่ งดนิ พระราชทาน
รปู ภาพสญั ลักษณ์ ความหมายของสญั ลักษณ์

การเร่มิ ต้นหรือจบงาน (Start or Stop)

การกระทำ (Process)

การนำเขา้ หรอื แสดงผลข้อมลู (Input or Output)

ทิศทางการทำงาน (Direction of Flow)

18

ข้ันตอนการปฏบิ ัติงาน

ลำดับ ขั้นตอนการปฏิบัติ คำอธิบาย ข้อกำหนดท่ีสำคัญ
ท่ี (มาตรฐานงาน)

1 รบั หมายแจง้ งานจากกลมุ่ 1. บันทึกข้อมูลจากหมายรับสั่งลงในระบบสารสนเทศและการบริหารจัดการและอำนวยการงานพิธีการศพ ๑. มีการบนั ทึกทุกหมายรับสั่ง

ปฏบิ ตั พิ ธิ ีการส่วนหน้า ที่ได้รับพระราชทาน ครบถว้ น

2. สำเนาหมายรบั ส่ังมอบให้ทีมปฏบิ ตั ิ ตามการจดั ตารางงานแต่ละวัน ๒. มอบหมายทมี ไปปฏิบตั ิงาน

ตามหมายรบั สงั่

2 ทีมปฏิบัติงานจัดทำเอกสาร 1. หัวหน้าทีมปฏิบัติจัดทีมเจ้าหน้าที่ พร้อมทำหนังสือบันทึกการสั่งงาน การขออนุญาตใช้รถยนต์ 1. จัดเจ้าหน้าที่ปฏิบัติงานให้

การปฏิบัติงาน ประสานนัด ส่วนกลาง การเบิกวัสดุอุปกรณ์ พร้อมประสานนัดหมายเจ้าภาพ/ทายาทในการปฏิบัติหน้าท่ี จำนวน เพยี งพอต่อการปฏบิ ตั ิงาน

หมายเจ้าภาพ/ทายาท และ ผปู้ ฏบิ ตั หิ นา้ ทอี่ ยา่ งน้อย 4 นาย ปฏิบัตดิ งั นี้ 2. จัดยานพาหนะให้เพียงพอ

จัดวัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในการ - หวั หน้าทมี จำนวน ๑ นาย ประสานงานกับเจ้าภาพแนะนำขน้ั ตอนปฏบิ ตั ิและจดั เตรียมพิธีการ ตอ่ การใชง้ าน

ปฏิบัติงาน - เชิญเจ้าภาพต้ังแถวรอรับกลอ่ งดินพระราชทาน จำนวน 1 นาย 3. ทีมปฏิบัติงานต้องถึง

- เชญิ ดนิ พระราชทาน และแต่งดนิ พระราชทาน จำนวน ๒ นาย สถานที่ปฏบิ ตั งิ าน ก่อนเวลา

- พนกั งานขบั รถ จำนวน 1 นาย อยา่ งน้อย ๑ ช่ัวโมง

- รถตู้ จำนวน 1 คัน รบั - สง่ เจ้าหนา้ ท่ปี ฏบิ ตั ิงาน ๑ คนั 4. จัดวัสดุอุปกรณ์ ออก

2. จัดวสั ดอุ ปุ กรณอ์ อกปฏิบตั ิงาน ปฏบิ ัติงานใหค้ รบถว้ น ไดแ้ ก่

2.1 วสั ดุอุปกรณ์งานพระราชทานดินฝังศพ - วสั ดุอปุ กรณ์

- พานลาวสที อง ขนาดเลก็ จำนวน 1 ใบ - เครอื่ งแตง่ กาย

- พานกะไหล่ทอง จำนวน 1 ใบ

- ผ้าขาวปโู ตะ๊ ที่ตั้งกล่องดนิ พระราชทาน จำนวน 1 ผนื

2.2 เคร่ืองแตง่ กาย

- ชดุ ปกตขิ าวติดแขนทกุ ข์ จำนวน 2 ชดุ

19

ลำดบั ขัน้ ตอนการปฏิบตั ิ คำอธิบาย ข้อกำหนดท่ีสำคญั
ท่ี (มาตรฐานงาน)

3 การพระราชทานดินฝังศพ การพระราชทานดินฝังศพ ปฏิบัติดงั น้ี ๑. ปฏิบัติงานตามลำดับ

ประสานเจ้าภาพจดั เตรยี ม 1. ประสานเจ้าภาพจัดเตรียมสถานที่สำหรับการประกอบพิธี และเชิญกล่องดินพระราชทานไปตั้งไว้ในท่ี ครบถ้วนทกุ ขัน้ ตอน
สถานท่ีสำหรับการประกอบพธิ ี
เหมาะสม (สถานทีใ่ ดในศาลา/ตำแหน่งใด ให้อยู่ท่ดี ลุ พินจิ ของเจ้าภาพ และความเหมาะสม ในทีน่ ั้น ๆ อาทิ ๒. การแต่งกายถูกต้องตาม

ห้องรับรอง หรือห้องรับแขก แล้วแต่เห็นสมควรเหมาะสม) และมีพานรองรับกล่องดินพระราชทาน หน้าทที่ ีป่ ฏบิ ตั ิ

นน้ั ด้วย เพือ่ รอการปฏบิ ตั โิ ดยเจ้าหนา้ ทต่ี ่อไป 3. การใหค้ ำแนะนำการปฏิบตั ิ

เจ้าหน้าทีเ่ ชญิ เจ้าภาพมายนื รอ 2. เมื่อใกล้เวลาพระราชทานดินฝังศพ เจ้าหน้าที่จะเชิญทายาท เจ้าภาพตั้งแถวรอรับกล่องดินพระราชทาน แก่เจ้าภาพ มีความเข้าใจง่าย
รบั กล่องดินพระราชทาน
(ชุดกากี สนว. 01) ณ บรเิ วณสถานทีป่ ระกอบพิธี หรอื บริเวณทเ่ี หมาะสมตามแตส่ ถานการณใ์ นแต่ละพ้ืนที่ (ผู้ต้ังแถวรอรับการเชิญ และถูกตอ้ ง ครบถ้วน

เจา้ หนา้ ท่เี ชญิ กลอ่ งดินพระราชทาน กล่องดินพระราชทานไปยังบริเวณสถานที่ประกอบพิธี เจ้าภาพแต่งกายไว้ทุกข์ตามประเพณีนิยม ส่วนบุตร 4. การจัดวางของพระราชทาน
มาถึงสถานที่ประกอบพธิ ี
(ชุดปกตขิ าวตดิ แขนทกุ ข์) หลาน หรือญาติรวมทั้งผู้ที่เคารพนับถือผู้วายชนม์ที่รับราชการจะแต่งกายเครื่องแบบปกติขาวติดแขนทุกข์ ถกู ตอ้ งตามแผนผังทีก่ ำหนด

เจ้าหน้าทเี่ ชญิ กลอ่ งดนิ ก็จะเป็นเกียรติแก่ผู้วายชนม์ และยังนบั เปน็ การถวายพระเกียรติ) เจ้าหน้าทีเ่ ชิญดินฝังศพพระราชทาน จำนวน 5. ปฏิบัติถูกต้องตามลำดับ
พระราชทานตงั้ บนโตะ๊ ปูผา้ ขาว
ทางดา้ นศรี ษะของผวู้ ายชนม์ 1 นาย (ตอ้ งเปน็ ข้าราชการ/พนักงานราชการหรือเจา้ หน้าทีร่ ัฐ (ชาย) แตง่ กายเคร่ืองแบบปกติขาวติดแขนทุกข์ ขั้นตอน
(ชดุ ปกตขิ าวตดิ แขนทกุ ข์)
หรือขอให้เจ้าหน้าที่ปฏิบัติงานพิธีจากกระทรวงวัฒนธรรมไปปฏิบัติ หากทายาท (ชาย) มีความประสงค์ 6. แก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าให้

ในการปฏิบัติ สามารถแต่งกายด้วยชุดขอเฝ้าปกติขาวติดแขนทุกข์ปฏิบัติได้) มาถึงบริเวณสถานที่ประกอบพิธี พิธีการดำเนินไปอย่างราบร่ืน

เจ้าภาพหรือญาติรวมทั้งผู้ที่เคารพนับถือผู้วายชนม์ที่ตั้งแถวรอรับกล่องดินพระราชทานให้แสดงความเคารพ ไมส่ ะดดุ หยดุ ชะงัก

ด้วยการยืนตรงในอาการสำรวม (ไม่ต้องคำนับ) ส่วนประชาชนที่มาร่วมงานควรนั่งอยู่ในความสงบ ไม่ต้อง

ยืนขึ้น ไม่ต้องทำความเคารพและไม่มีการบรรเลงเพลงอย่างใดทั้งสิ้น เพราะยังไม่ถึงขั้นตอนของพิธีการ

เจ้าหนา้ ท่ผี ้เู ชิญไม่ใช่ผแู้ ทนพระองคเ์ ป็นการปฏิบัตหิ นา้ ท่ีตามทไ่ี ดร้ บั มอบหมาย

3. การเชญิ กล่องดนิ พระราชทาน เพอื่ ประกอบพธิ พี ระราชทานดินฝังศพ

กรณีท่ี 1 ประกอบพิธีวางดินพระราชทาน ณ หลุมฝังศพ/สสุ าน

เจ้าหน้าที่เชิญกล่องดินพระราชทานพร้อมด้วยพานรองไปยังสถานที่ประกอบพิธี ในกรณีประกอบพิธีวางดิน

พระราชทาน ณ หลมุ ฝังศพ/สุสาน ใหเ้ ชญิ หีบศพลงหลุมฝังศพตามหลักความเชื่อหรือศาสนาก่อน จึงเชิญกล่อง

ดินพระราชทานไปตั้งบนโต๊ะทางด้านศีรษะของผู้วายชนม์ (บนโต๊ะที่ตั้งกล่องดินพระราชทานจะต้องมีผ้าขาว

ปูให้เรียบร้อย และห้ามมิให้นำสิ่งหนึ่งสิ่งใดวางร่วมอยู่ด้วยเป็นอันขาด) เมื่อเชิญเรียบร้อยแล้ว ให้ผู้เชิญ

ทำความเคารพกล่องดินพระราชทานโดยการไหว้ 1 ครั้ง (ไหว้ระดับที่ 2 นิ้วหัวแม่มือจรดปลายจมูก นิ้วชี้จรด

20

ลำดับ ขั้นตอนการปฏบิ ัติ คำอธิบาย ขอ้ กำหนดที่สำคญั
ที่ (มาตรฐานงาน)

เจ้าหน้าท่เี ชิญเจา้ ภาพและ ระหว่างคิ้ว) ทำความเคารพผู้วายชนม์โดยการโค้งคำนับ 1 ครั้ง หากเป็นศพพระภิกษุทำความเคารพโดยการ
ทายาท มายืนแถวหนา้ กระดาน
ไหว้ 1 ครั้ง (ไหว้ระดับที่ ๑ นิ้วหัวแม่มือจรดระหว่างคิ้ว นิ้วชี้จรดหน้าผาก) ทายาท เจ้าภาพที่ตั้งแถวรับ ณ
ด้านข้างผู้อ่านหมายรบั สัง่ บริเวณสถานที่ประกอบพิธี ให้ทำความเคารพโดยการคำนับพร้อมกับเจ้าหน้าที่ เมื่อเสร็จเรียบร้อยแล้วจึงเดิน
(ชดุ กากี สนว. 01) ออกไปพักเพื่อรอเวลาปฏิบตั ิ

กรณีที่ 2 ประกอบพธิ ีวางดนิ พระราชทาน ณ อาคาร/สถานท่ีจัดงาน (ยงั ไม่เชญิ หบี ศพลงหลมุ ฝังศพ)

เจา้ หน้าท่ีเชิญกล่องดนิ พระราชทานพร้อมดว้ ยพานรองไปยังสถานทีป่ ระกอบพธิ ี ในกรณปี ระกอบพิธีวางดิน

เจา้ หนา้ ทแ่ี ตง่ ดินพระราชทาน พระราชทาน ณ อาคาร/สถานที่จัดงาน เชญิ กลอ่ งดนิ พระราชทานไปต้งั บนโต๊ะทางด้านศีรษะของผู้วายชนม์
(ชุดปกตขิ าวติดแขนทุกข์) (บนโตะ๊ ท่ีตั้งกล่องดินจะต้องมีผ้าขาวปูให้เรียบร้อย และห้ามมใิ หน้ ำส่งิ หน่งึ ส่ิงใดวางรว่ มอยู่ด้วยเป็นอันขาด)

เมื่อเชิญเรียบร้อยแล้ว ให้ผู้เชิญทำความเคารพกล่องดินพระราชทานโดยการไหว้ 1 ครั้ง (ไหว้ระดับที่ 2

นิ้วหัวแม่มือจรดปลายจมูก นิ้วชี้จรดระหว่างคิ้ว) ทำความเคารพผู้วายชนม์โดยการโค้งคำนับ 1 คร้ัง

หากเป็นศพพระภิกษุทำความเคารพโดยการไหว้ 1 ครั้ง (ไหว้ระดับที่ ๑ นิ้วหัวแม่มือจรดระหว่างคิ้ว นิ้วช้ี

จรดหน้าผาก) ทายาท เจ้าภาพที่ตั้งแถวรับ ณ บริเวณสถานที่ประกอบพิธี ให้ทำความเคารพโดยการคำนับ

พร้อมกับเจ้าหน้าที่ เมอื่ เสรจ็ เรียบร้อยแล้วจึงเดนิ ออกพักรอเวลา

4. เมอ่ื ถึงเวลาพระราชทานดินฝงั ศพตามหมายรับสัง่ จะเริม่ พิธีโดยการ

- เจ้าหน้าที่ประสานกับเจ้าภาพ ให้เชิญเจ้าภาพและทายาทของผู้วายชนม์มายืนแถวหน้ากระดาน

ด้านขา้ งผูอ้ า่ นหมายรับส่ัง

- อ่านหมายรับสั่ง อ่านสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ อ่านประวัติผู้วายชนม์ ตามลำดับ โดยก่อนอ่าน

หมายรับส่ัง และก่อนอ่านสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ ใหเ้ จ้าภาพและทายาทถวายความเคารพด้วยการคำนับ

ไปยังทิศที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวประทับ (พระบรมมหาราชวัง) เมื่ออ่านหมายรับสั่ง และอ่านสำนึก

ในพระมหากรุณาธิคุณเสร็จสิ้น ให้เจ้าภาพและทายาทถวายความเคารพด้วยการคำนับ ไปยังทิศทางเดิม (กรณี

ผู้อ่านหมายรับสั่งและสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณเป็นบุคคลเดียวกัน ให้ถวายความเคารพก่อนอ่านหมาย

รบั ส่ังและถวายความเคารพอีกครง้ั หลังจากอ่านสำนึกในพระมหากรุณาธคิ ุณเสร็จ)

21

ลำดบั ขนั้ ตอนการปฏบิ ตั ิ คำอธิบาย ข้อกำหนดที่สำคัญ
ท่ี (มาตรฐานงาน)

รูปแบบการแตง่ ดินพระราชทาน

เจา้ หนา้ ทป่ี ระกอบพิธี รูปแบบที่ 1 การแต่งดินพระราชทานเพื่อวางดินพระราชทานบนหีบ กรณีวางในหลุมฝังศพ และกรณีวาง
พระราชทานดนิ ฝงั ศพ ดินพระราชทานบนหีบในอาคาร/สถานที่จัดงาน ขณะพิธีกรปฏิบัติหน้าที่ เมื่ออ่านหมายรับสั่งให้เจ้าหน้าท่ี
(ชดุ ปกติขาวตดิ แขนทกุ ข์) ผู้ปฏิบัติเกี่ยวกับกล่องดินพระราชทาน จำนวน 2 นาย (ชุดปกติขาวติดแขนทุกข์) ประจำที่หลุมฝังศพหรือ

ที่ตัง้ หบี ศพในอาคาร/สถานท่จี ัดงานเพื่อแต่งดินพระราชทาน เม่ือมาถึงโต๊ะ (แบบหน้ากระดาน) ประนมมือไหว้

(ไหว้ระดับที่ 2 นิ้วหัวแม่มือจรดปลายจมูก นิ้วชี้จรดระหวา่ งคิ้ว) กล่องดินพระราชทานพร้อมกัน เสร็จแล้ว

เจ้าหน้าทีผ่ ู้เชิญกล่องดินพระราชทานแกะกล่องดินพระราชทานในกิริยาที่สำรวม จากนั้นเปิดห่อถุงผา้ โปรง่

สีดำและฝากลอ่ งออก (เจ้าหนา้ ท่ียืนเป็นระเบยี บขา้ งโตะ๊ วางดนิ พระราชทานเพ่ือรอเวลาปฏบิ ตั ิพธิ )ี

รูปแบบท่ี 2 การแต่งดนิ พระราชทานเพ่ือวางดินพระราชทานพร้อมกล่อง กรณีวางดนิ พระราชทานบนพาน

หน้าเครื่องเกียรติยศประกอบศพในอาคาร/สถานที่จัดงาน จะต้องจัดโต๊ะปูผ้าขาวพร้อมพานตั้งไว้หน้า

เครื่องเกียรติยศประกอบศพอีก 1 ที่ ขณะพิธีกรปฏิบัติหน้าที่ เมื่ออ่านหมายรับสั่งให้เจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติ

เกย่ี วกับกลอ่ งดินพระราชทาน จำนวน 1 นาย (ชดุ ปกติขาวตดิ แขนทุกข์) ประจำที่ในอาคาร/สถานท่ีจัดงาน

เพื่อแต่งดินพระราชทาน เมื่อมาถึงโต๊ะประนมมือไหว้ (ไหว้ระดับที่ 2 นิ้วหัวแม่มือจรดปลายจมูก นิ้วชี้จรด

ระหวา่ งคว้ิ ) กล่องดินพระราชทาน เสร็จแล้วเจ้าหน้าที่ผ้เู ชิญกลอ่ งดินพระราชทานเชิญกล่องดินพระราชทาน

พร้อมพานรองไว้ระดับอกในกิริยาที่สำรวม (เจ้าหน้าที่ยืนเป็นระเบียบข้างโต๊ะวางดินพระราชทานเพื่อรอ

เวลาปฏิบัติพธิ )ี

5. ประธานประกอบพธิ พี ระราชทานดินฝงั ศพ

- กรณีมีกระทงข้าวตอก ดอกไม้ (เครื่องขมาศพ) ให้หยิบจากเจ้าหน้าที่วางบนหีบศพก่อน โดยให้วาง

กระทงข้าวตอกไว้ทางด้านขวามือของผู้วายชนม์ และวางกระทงดอกไม้ทางด้านซ้ายมือของผู้วายชนม์

แลว้ จงึ วางดินเรยี งต่อจากเครื่องขมาศพเปน็ ลำดับต่อไป

รปู แบบการปฏิบัติดินพระราชทาน

รูปแบบที่ 1 พระราชทานดินฝังศพ กรณีวางในหลุมฝังศพ และกรณีวางดินพระราชทานบนหีบ เจ้าหน้าที่

จำนวน 2 นาย (ชุดปกติขาวติดแขนทุกข์) โดยเจ้าหน้าที่ 1 นาย เชิญกล่องดินพระราชทานพร้อมทั้งหยิบดิน

พระราชทานวางบนพาน ครั้งละ 1 คู่ (สีขาว-สีดำ) โดยอีก 1 นาย จะถือพานเชิญดินพระราชทานที่วางดิน

22

ลำดับ ขน้ั ตอนการปฏิบตั ิ คำอธิบาย ขอ้ กำหนดที่สำคัญ
ที่ (มาตรฐานงาน)

พระราชทานครั้งละ 1 คู่ เพื่อส่งให้ประธาน ก่อนรับดินพระราชทาน ประธานทำความเคารพดินพระราชทาน

เจา้ หน้าที่ทำความเคารพ โดยการถวายความเคารพด้วยการคำนับไปยังทิศท่ีพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวประทับ (พระบรมมหาราชวัง)
ผูว้ ายชนม์ หรือทำความเคารพสิ่งของพระราชทานโดยการไหว้ (ไหว้ระดับที่ 2 นิ้วหัวแม่มือจรดปลายจมูก นิ้วชี้จรด
ระหว่างคิ้ว) ก่อนหยิบดินพระราชทาน (ในขณะที่ประธานประกอบพิธีวางดินฝังศพพระราชทาน ให้เจ้าหน้าท่ี
(ชดุ ปกตขิ าวตดิ แขนทุกข์)

จำนวน 1 นาย (ชุดกากี สนว. 01) เรียนเชิญแขกที่มาร่วมงานยืนขึ้น และเรียนเชิญให้นั่งลงเมื่อประธาน

ประกอบพธิ เี สรจ็ ส้นิ )

หมายเหตุ ดนิ สขี าว วางดา้ นขวามอื ของผู้วายชนม์ (แถวเดียวกบั กระทงขา้ วตอกเป็นหลกั )

ดนิ สีดำ วางดา้ นซา้ ยมอื ของผู้วายชนม์ (แถวเดียวกบั กระทงดอกไม้เปน็ หลกั )

- ประธานรับดินพระราชทานวางบนหีบศพ ไปจนครบ ๑0 คู่ เมื่อวางดินพระราชทานครบแล้ว ให้ทำ

ความเคารพอีก ๑ ครั้ง โดยการถวายความเคารพด้วยการคำนับไปยังทิศเดิมเป็นเสร็จพิธี (ในกรณี

ทำความเคารพโดยการไหว้ส่ิงของพระราชทาน ใหท้ ำความเคารพผวู้ ายชนม์เป็นเสรจ็ พิธี)

หมายเหตุ กรณีวางดนิ พระราชทานบนหบี ในอาคาร/สถานทจี่ ัดงาน เม่ือปฏบิ ัติพิธีเสร็จเรยี บร้อย เจ้าหน้าที่

สามารถแนะนำเจ้าภาพหรือทายาทของผู้วายชนม์ในการเก็บดินพระราชทานที่พระราชทานวางบนหีบศ พ

ใสภ่ าชนะทเี่ หมาะสมเพอ่ื นำไปฝังในหลุมฝังศพอีกครั้งโดยไม่ต้องทำการเชิญใหม่

รูปแบบที่ 2 พระราชทานดินฝังศพ ณ อาคาร/สถานที่จัดงาน กรณีวางดินพระราชทานพร้อมกล่อง เจ้าหน้าท่ี

จำนวน 1 นาย จะเชิญกล่องดินพระราชทานให้กับประธาน ก่อนรับกล่องดินพระราชทาน ประธานทำความเคารพ

โดยการถวายความเคารพด้วยการคำนับไปยังทิศที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หวั ประทับ (พระบรมมหาราชวัง)

หรือทำความเคารพสิ่งของพระราชทานโดยการไหว้ (ไหว้ระดับที่ 2 นิ้วหัวแม่มือจรดปลายจมูก นิ้วชี้จรด

ระหว่างคว้ิ ) กอ่ นหยบิ กล่องดินพระราชทาน (ในขณะท่ีประธานประกอบพธิ ีพระราชทานดนิ ฝังศพ ให้เจ้าหน้าที่

จำนวน 1 นาย (ชุดกากี สนว. 01) เรียนเชิญแขกที่มาร่วมงานยืนขึ้น และเรียนเชิญให้นั่งลงเมื่อประธาน

ประกอบพิธเี สรจ็ สิ้น)

- ประธานรบั กล่องดินพระราชทานวางบนพานที่จัดเตรียมไว้บนโต๊ะปูผ้าขาวแลว้ ให้ทำความเคารพอีก ๑ ครัง้

โดยการถวายความเคารพดว้ ยการคำนับไปยังทศิ เดมิ แล้วหนั มาทำความเคารพผวู้ ายชนม์เป็นเสร็จพิธี

23

ลำดบั ขน้ั ตอนการปฏิบตั ิ คำอธบิ าย ข้อกำหนดท่ีสำคญั
ท่ี (มาตรฐานงาน)

หมายเหตุ กรณวี างดนิ พระราชทานพร้อมกล่อง เมอื่ ปฏบิ ัติพธิ เี สรจ็ เรียบรอ้ ย เจา้ หน้าที่สามารถแนะนำเจ้าภาพ

หรือทายาทของผู้วายชนม์ในการนำกล่องดินพระราชทานไปฝังในหลุมฝังศพอีกครั้งโดยแนะนำให้วางเป็นคู่

ตามรูปแบบท่ปี ฏิบัติหรอื ตามแต่ทีเ่ จ้าภาพหรือทายาทผู้วายชนมเ์ ห็นสมควร โดยไมต่ อ้ งทำการเชิญใหม่

6. เจ้าหน้าที่เชิญกล่องดินพระราชทานจะทำความเคารพผู้วายชนม์พร้อมกัน (โดยทำความเคารพพร้อมกับ

ประธาน) และเดินออก เป็นอนั เสร็จพธิ ี

7. หลงั จากเสรจ็ พิธีพระราชทานดินฝังศพ ทายาท เจา้ ภาพ และผู้มีเกยี รตทิ ำการฝังศพตามประเพณนี ิยม

4 การประเมนิ ความพึงพอใจ หัวหน้าทีมส่งแบบประเมินความพึงพอใจให้เจ้าภาพ/ทายาท แสดงความคิดเห็น ลงในระบบสารสนเทศ ดำเนินการประเมินทุกราย
ของเจา้ ภาพ
การบริหารจดั การและอำนวยการงานพธิ ีการศพที่ไดร้ บั พระราชทาน ทป่ี ฏบิ ตั ิ
5 การสง่ คนื วสั ดุอุปกรณ์
หลังจากเสร็จสิ้นงานแต่ละครัง้ ตรวจสอบวสั ดอุ ุปกรณ์เกี่ยวกับความครบถ้วน การชำรดุ และส่งคืนคลังเก็บ 1. ดำเนินการส่งคืนหลังการ
6 การจดั ทำรายงานผล
การปฏบิ ตั ิงาน วัสดุอุปกรณ์ โดยมีการบันทึกกรณีเกิดการชำรุดเพื่อดำเนินการซ่อมแซม พร้อมนำรถยนต์ส่วนกลางจอด ใช้งานทุกครงั้

ณ ท่ีต้ังสำนกั งาน ลงในระบบสารสนเทศการบริหารจัดการและอำนวยการงานพธิ ีการศพท่ไี ด้รบั พระราชทาน 2. บันทกึ ความเสยี หาย/

การสูญหาย ทกุ ครัง้ ที่เกิดขึน้

- หัวหน้าทีมจัดทำเอกสารรายงานผลการปฏิบตั ิงานให้ผู้บังคับบัญชาทราบทุกครั้ง เพื่อเป็นการแจ้งผลการ ดำเนินการบันทึกผลการ

ดำเนินงาน ปญั หา อปุ สรรค และช้แี จงแนวทางแกไ้ ขปัญหาท่พี บในแต่ละงานที่ออกปฏบิ ตั ิ ปฏบิ ตั งิ านทุกคร้งั

- ผูป้ ฏิบตั งิ านบนั ทึกการปฏบิ ัติงานของตนเอง เปน็ รายบคุ คล ลงในระบบสารสนเทศการบริหารจัดการและ

อำนวยการงานพธิ กี ารศพทีไ่ ด้รับพระราชทาน

24

การตดิ ตามและประเมนิ ผล

การติดตามผลการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่ปฏิบัติงานพิธีการศพที่ได้รับพระราชทานแต่ละทีม
โดยประเมินการปฏิบัติงานแต่ละขน้ั ตอนว่า สามารถปฏิบัติตามข้นั ตอนได้อย่างครบถ้วนและเปน็ ไปตามมาตรฐาน
ที่กำหนด ทั้งนี้ กำหนดให้การปฏิบัติงานทุกหมายรับสั่งให้เจ้าภาพประเมินผลความพึงพอใจตามแบบสอบถาม
ท่ีกำหนด

องคค์ วามร้ทู ี่เก่ียวข้อง

รูปแบบการปฏิบัตินำ้ หลวงพระราชทาน
เมื่อใกล้เวลาพระราชทานน้ำหลวง เจ้าหน้าที่จะเชิญทายาท เจ้าภาพมาตั้งแถวรับกล่องน้ำหลวง

พระราชทาน บริเวณด้านหน้าศาลา หรือบริเวณที่เหมาะสมตามแต่สถานการณ์ในแต่ละพื้นที่ เจ้าภาพ หรือ
ญาติ รวมทั้งผู้ที่เคารพนับถือผู้วายชนม์ที่ตั้งแถวรอรับกล่องน้ำหลวงพระราชทาน ให้แสดงความเคารพ
ด้วยการยืนตรงในอาการสำรวม (ไม่ต้องคำนับ) ส่วนประชาชนที่มาร่วมงานควรนั่งอยู่ในความสงบ ไม่ต้องยืนขึ้น
ไมต่ ้องทำความเคารพและไม่มีการบรรเลงเพลงอยา่ งใดท้งั สนิ้

เจ้าหนา้ ที่เชญิ กล่องนำ้ หลวงพระราชทานตง้ั บนโต๊ะปผู า้ ขาวทางดา้ นศีรษะของผู้วายชนม์ และก่อนถึง
เวลาพระราชทานนำ้ หลวงอาบศพ หรือสรงศพ เจา้ หน้าทจี่ ะดำเนนิ การแต่งนำ้ หลวงพระราชทาน ประกอบด้วย
น้ำหลวง น้ำขมิ้น น้ำอบ ตามลำดบั (ตามรูปแบบท่ีกำหนด) โดยรูปแบบการเชิญจะเชิญถือไว้ท่ีบริเวณประมาณ
หน้าอกในกิริยาที่สำรวม เมื่อถึงเวลาพระราชทานน้ำหลวงตามหมายรับสั่ง เจ้าหน้าที่จะเชิญหม้อน้ำหลวงให้
ประธานเพือ่ ประกอบพธิ ีพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ ตามดว้ ยน้ำขม้ิน และนำ้ อบ ตามลำดับ

ในกรณีพระภิกษุเป็นประธาน ให้เตรียมเครื่องแก้ว (พระภิกษุไม่จับเครื่องทองเหลือง เนื่องจากเป็น
วตั ถอุ นามาส) แตย่ ังคงต้องตัง้ หม้อนำ้ หลวงไวเ้ พราะเปน็ เคร่อื งประกอบเกียรติยศ

25

รปู แบบการปฏิบตั ิเพลิงพระราชทาน

เมื่อใกล้เวลาพระราชทานเพลิงศพ ผู้เชิญกล่องเพลิงพระราชทาน จำนวน ๑ นาย เชิญกล่องเพลิง
พระราชทานไปตั้งบนเมรุด้านศีรษะของผู้วายชนม์ โดยมีทายาท เจ้าภาพ ตั้งแถวรับ ณ ด้านล่างของเมรุ ผู้ตั้ง
แถวยืนรอรับกล่องเพลิงพระราชทาน ให้แสดงความเคารพ ด้วยการยืนตรงในอาการสำรวม (ไม่ต้องคำนับ)
ส่วนประชาชนที่มาร่วมงานควรนั่งอยู่ในความสงบ ไม่ต้องยืนขึ้น ไม่ต้องทำความเคารพและไม่มีการบรรเลงเพลง
อย่างใดท้ังสิน้
เมื่อถึงเวลาพระราชทานเพลิงศพตามหมายรับสั่ง เจ้าภาพและทายาทของผู้วายชนม์มายืนแถวหน้ากระดาน
ด้านข้างผู้อ่านหมายรับสั่ง พิธีกรอ่านหมายรับสั่ง อ่านสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ อ่านประวัติ
ผู้วายชนม์ ตามลำดับ ทั้งนี้ ในกรณีศพพระทุกกรณีจะไม่มีการอ่านสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ โดยเมื่ออ่าน
สำนึกในพระมหากรุณาธิคุณจบ ให้เจ้าภาพและทายาทถวายความเคารพด้วยการคำนับไปยังทิศท่ี
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวประทับ (พระบรมมหาราชวัง) ขณะพิธีกรปฏิบัติหน้าที่ ให้เจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติ
เกี่ยวกับกล่องเพลิงพระราชทาน จำนวน 2 นาย ขึ้นไปประจำที่บนเมรุเพื่อแต่งเพลิงพระราชทาน และเม่ือ
พิธีกรเชิญประธานขึ้นทอดผ้าไตรบังสุกุลและจุดเพลิงพระราชทาน ให้เจ้าหน้าที่ 1 นาย เชิญโคมไฟ
พระราชทาน ยืนอยู่ทางด้านขวาของเจ้าหนา้ ทีซ่ ึง่ เชญิ พานดอกไม้จันทน์ โดยให้เชิญพานดอกไม้จันทน์ไว้ระดับอก
เพ่ือใหป้ ระธานประกอบพิธพี ระราชทานเพลงิ ศพ

26

ผงั การแต่งเพลิงพระราชทาน

เจ้าหนา้ ทเ่ี ชญิ โคม หีบศพ หีบศพ เจ้าหนา้ ท่ีเชญิ โคม

เจ้าหน้าที่เชญิ หน้าเมรุ หนา้ เมรุ เจ้าหน้าที่เชิญ
ดอกไม้จันทน์ ดอกไม้จนั ทน์

หมายเหตุ เชญิ กลอ่ งเพลงิ พระราชทานไปตั้งบนโต๊ะทางด้านศรี ษะของผู้วายชนม์

ผังการปฏิบัติเพลงิ พระราชทาน

หบี ศพ หบี ศพ

หน้าเมรุ หนา้ เมรุ

กลอ่ งเพลงิ พระราชทาน
พานดอกไม้จันทน์
โคมไฟสำหรับพระราชทาน

รปู แบบการปฏบิ ตั ิดินพระราชทาน 27

โต๊ะปผู ้าขาว ดา้ นศีรษะ หลุมศพ
ดอกไม้
ข้าวตอก สดี ำ
สีขาว

เมื่อถึงเวลาพระราชทานดินฝังศพ ผู้เชิญกล่องดินพระราชทาน จำนวน 1 นาย เชิญกล่องดิน
พระราชทานไปตั้งบริเวณหีบศพด้านศีรษะของผู้วายชนม์ โดยมีทายาท เจ้าภาพ ตั้งแถวรับ ณ บริเวณสถานท่ี
ประกอบพิธี ตั้งแถวยืนรอรับกล่องดนิ พระราชทาน ให้แสดงความเคารพด้วยการยืนตรงในอาการสำรวม (ไม่ต้อง
คำนับ) ส่วนประชาชนที่มาร่วมงานควรนั่งอยู่ในความสงบ ไม่ต้องยืนขึ้น ไม่ต้องทำความเคารพและไม่มีการ
บรรเลงเพลงอยา่ งใดทงั้ สิ้น ในกรณปี ระกอบพิธีวางดนิ พระราชทาน ณ สุสานฝงั ศพ ให้เชญิ หีบศพลงหลุมฝังศพ
ตามหลักความเชื่อหรือตามหลักศาสนาก่อน เมื่อถึงเวลาพระราชทานดินฝังศพ เจ้าภาพและทายาทของ
ผู้วายชนม์มายืนแถวหน้ากระดานด้านข้างผู้อ่านหมายรับสั่ง พิธีกรอ่านหมายรับสั่ง อ่านสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ
อา่ นประวัติผู้วายชนม์ ตามลำดับ โดยกอ่ นอ่านหมายรับส่ัง และกอ่ นอ่านสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ ให้เจ้าภาพ
และทายาทถวายความเคารพดว้ ยการคำนบั ไปยงั ทิศที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวประทับ (พระบรมมหาราชวัง)
และเมื่ออ่านหมายรบั ส่ังเสร็จสิ้น และอ่านสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณเสร็จสิ้น ใหเ้ จา้ ภาพและทายาทถวายความ
เคารพดว้ ยการคำนับไปยังทิศทางเดิม ขณะพิธกี รปฏิบตั ิหน้าที่ ให้เจา้ หน้าที่ผปู้ ฏิบตั ิเก่ียวกบั กล่องดินพระราชทาน
จำนวน 2 นาย ประจำท่ีหลุมฝังศพเพอื่ แต่งดินพระราชทาน เพือ่ ให้ประธานประกอบพธิ ีพระราชทานดนิ ฝังศพ

หมายเหตุ ดนิ สีขาว วางด้านขวามอื ผูว้ ายชนม์ (แถวเดียวกบั กระทงข้าวตอกเป็นหลัก)
ดินสดี ำ วางดา้ นซ้ายมอื ผู้วายชนม์ (แถวเดียวกบั กระทงดอกไม้เปน็ หลกั )
กรณีมีกระทงข้าวตอก ดอกไม้ (เครื่องขมาศพ) ให้หยิบจากเจ้าหน้าที่วางบนหีบศพก่อน โดยให้วาง

กระทงข้าวตอกไว้ทางดา้ นขวามือของศพ และวางกระทงดอกไม้ทางดา้ นซ้ายมือของศพ แล้วจึงวางดินเรียงต่อ
จากเครือ่ งขมาศพเปน็ ลำดบั ตอ่ ไป

28

ตัวอย่างเอกสารทใี่ ชใ้ นการปฏิบัตงิ าน

ที่อยู่ ...............................................
........................................................

วนั ท.่ี ............เดอื น.................................พ.ศ.......................

เรื่อง ขอพระราชทานนำ้ หลวง

เรยี น เลขาธิการพระราชวงั

สงิ่ ที่ส่งมาดว้ ย ๑) สำเนาใบมรณบัตร จำนวน ๑ ฉบับ
๒) สำเนาบตั รขา้ ราชการหรือประจำตัวประชาชน (ผวู้ ายชนม์) จำนวน ๑ ฉบบั
๓) สำเนาทะเบยี นบ้าน (ผูว้ ายชนม์) จำนวน ๑ ฉบับ
4) สำเนาบตั รประจำตัวประชาชน (ทายาท/ผ้ขู อ) จำนวน ๑ ฉบบั
5) สำเนาทะเบียนบา้ น (ทายาท/ผู้ขอ) จำนวน ๑ ฉบับ
6) สำเนาใบกำกบั เคร่ืองราชอิสรยิ าภรณ์ (ถ้ามี) จำนวน ๑ ฉบบั
๗) ประวตั ิโดยย่อของผ้วู ายชนม์ พร้อมรูปถา่ ยขนาด 1 - 2 น้ิว
๘) เอกสารอ่ืน ๆ ...............(ระบุ)...............

ดว้ ยขา้ พเจ้า เครือ่ งราชอิสรยิ าภรณ์ ( ) มี ( ) ไม่มี

อดตี ข้าราชการ/ขา้ ราชการ ตำแหน่ง ตง้ั ศพศาลา .

วัด จงั หวดั .

อำเภอ/เขต ตำบล/แขวง

ประเภทงาน ( ) นำ้ หลวงอาบศพ ( ) สรงศพ ในวนั ที่ เดือน พ.ศ. เวลา น .

ตงั้ ศพบำเพญ็ กุศลต้ังแต่วนั ที่ เดือน พ.ศ. ถงึ วันที่ เดือน พ.ศ. เวลา น .

งดสวดวันท่ีวันที่ เดอื น พ.ศ. บรรจุศพวันที่ เดือน พ.ศ. เวลา น.

แจง้ ความประสงคข์ อความอนุเคราะห์ใหเ้ จ้าหน้าที่ปฏิบัติงานพิธี ( ) ขอความอนเุ คราะห์
( ) ไมข่ อความอนุเคราะห์

ขอได้โปรดนำความขึ้นกราบบงั คมทูลพระกรุณาทราบฝา่ ละอองธุลีพระบาท การจะควรประการใด
แล้วแต่จะทรงพระกรณุ าโปรดเกล้าฯ

ขอแสดงความนบั ถือ

(................................................)
ผู้ขอ

โทร. ..............................................................

29

ที่อยู่ ...............................................
........................................................

วนั ที่.............เดือน.................................พ.ศ.......................

เรือ่ ง ขอพระราชทานเพลงิ ศพ

เรียน เลขาธิการพระราชวัง

ส่ิงทส่ี ่งมาด้วย ๑) สำเนาใบมรณบัตร จำนวน ๑ ฉบับ
๒) สำเนาบตั รข้าราชการหรือประจำตัวประชาชน (ผูว้ ายชนม์) จำนวน ๑ ฉบับ
๓) สำเนาทะเบยี นบา้ น (ผู้วายชนม)์ จำนวน ๑ ฉบบั
4) สำเนาบัตรประจำตัวประชาชน (ทายาท/ผขู้ อ) จำนวน ๑ ฉบับ
5) สำเนาทะเบยี นบา้ น (ทายาท/ผู้ขอ) จำนวน ๑ ฉบับ
6) สำเนาใบกำกบั เครื่องราชอสิ ริยาภรณ์ (ถ้าม)ี จำนวน ๑ ฉบับ
๗) ประวตั โิ ดยยอ่ ของผูว้ ายชนม์ พร้อมรูปถ่ายขนาด 1 - 2 น้วิ
๘) เอกสารอื่น ๆ ...............(ระบุ)...............

ดว้ ย นาย/นาง/นางสาว อายุ ปี ตำแหนง่ .

สังกัด ซึง่ ถงึ แกก่ รรมเน่ืองจาก ณ .

เม่ือวันท่ี เดือน พ.ศ. เวลา น.

บัดนข้ี า้ พเจา้ นาย/นาง/นางสาว มคี วามประสงค์จะขอพระราชทาน
เพลิงศพให้ บดิ า/มารดา นาย/นาง/นางสาว ในเม่ือวนั ท่ี เดือน พ.ศ. .
เวลา น. ณ
.

จงึ เรยี นมาเพื่อโปรดพิจารณาขอความอนุเคราะหใ์ นการน้ีดว้ ย

ขอแสดงความนบั ถือ

(................................................)
บุตร

โทร. ..............................................................

30

ท่ีอยู่ ...............................................
........................................................

วนั ที่.............เดอื น.................................พ.ศ.......................

เรื่อง ขอพระราชทานดนิ ฝังศพ

เรียน เลขาธกิ ารพระราชวัง

ส่ิงที่ส่งมาด้วย ๑) สำเนาใบมรณบัตร จำนวน ๑ ฉบับ
๒) สำเนาบัตรข้าราชการหรือประจำตัวประชาชน (ผู้วายชนม)์ จำนวน ๑ ฉบบั
๓) สำเนาทะเบียนบ้าน (ผูว้ ายชนม์) จำนวน ๑ ฉบบั
4) สำเนาบตั รประจำตัวประชาชน (ทายาท/ผูข้ อ) จำนวน ๑ ฉบบั
5) สำเนาทะเบยี นบ้าน (ทายาท/ผขู้ อ) จำนวน ๑ ฉบบั
6) สำเนาใบกำกบั เครื่องราชอสิ ริยาภรณ์ (ถา้ ม)ี จำนวน ๑ ฉบับ
๗) ประวตั ิโดยยอ่ ของผู้วายชนม์ พร้อมรูปถ่ายขนาด 1 - 2 น้ิว
๘) เอกสารอื่น ๆ ...............(ระบ)ุ ...............

ด้วย นาย/นาง/นางสาว อายุ ปี ตำแหน่ง .

สังกดั ซ่ึงถึงแก่กรรมเนื่องจาก ณ .

เมื่อวนั ที่ เดือน พ.ศ. เวลา น.

บดั นขี้ า้ พเจา้ นาย/นาง/นางสาว มคี วามประสงคจ์ ะขอพระราชทานดินฝังศพ
ให้ บดิ า/มารดา นาย/นาง/นางสาว
เวลา น. ณ ในเม่ือวันท่ี เดือน พ.ศ. .

.

จึงเรียนมาเพอ่ื โปรดพจิ ารณาขอความอนุเคราะหใ์ นการนด้ี ว้ ย

ขอแสดงความนับถือ

(................................................)
บุตร

โทร. ..............................................................

31

ที่อยู่ ...............................................
........................................................

วนั ท่ี.............เดือน.................................พ.ศ.......................

เรื่อง ขอพระราชทานเพลิงศพ เป็นกรณีพิเศษ

เรียน เลขาธกิ ารพระราชวงั

สง่ิ ทีส่ ่งมาด้วย ๑) สำเนาใบมรณบัตร จำนวน ๑ ฉบับ
๒) สำเนาบัตรขา้ ราชการ (ผู้ขอ) จำนวน ๑ ฉบบั
๓) สำเนาทะเบยี นบ้าน (ผู้ขอ) จำนวน ๑ ฉบับ
๔) เอกสารอ่ืน ๆ ...............(ระบ)ุ ...............

ดว้ ยข้าพเจา้ นาย/นาง/นางสาว ตำแหน่ง .

สงั กดั มคี วามประสงค์จะขอพระราชทานเพลงิ ศพเปน็ กรณีพิเศษ

นาย/นาง/นางสาว ผูเ้ ปน็ บิดา/มารดา ซง่ึ ถงึ แกก่ รรมด้วยโรค .

เมอ่ื วนั ท่ี เดือน พ.ศ. ณ .

จะทำการพระราชทานเพลิงศพให้ นาย/นาง/นางสาว .
.
ในวนั ที่ เดือน พ.ศ. เวลา น. ณ วดั อำเภอ

จงั หวดั .

จึงเรียนมาเพ่ือโปรดพิจารณาขอพระราชทานเพลิงศพนาย/นาง/นางสาว .
เป็นกรณพี ิเศษ จะเป็นพระมหากรุณาธคิ ุณ แกผ่ วู้ ายชนม์และเปน็ เกยี รตปิ ระวตั ิแก่วงศต์ ระกลู สืบไป

ขอแสดงความนับถือ

(................................................)
บุตร

โทร. ..............................................................

32

ท่ีอยู่ ...............................................
........................................................

วันท.ี่ ............เดอื น.................................พ.ศ.......................

เรื่อง ขอพระราชทานดินฝงั ศพ เป็นกรณีพเิ ศษ

เรียน เลขาธิการพระราชวัง

สิ่งท่ีส่งมาด้วย ๑) สำเนาใบมรณบัตร จำนวน ๑ ฉบบั
๒) สำเนาบัตรขา้ ราชการ (ผู้ขอ) จำนวน ๑ ฉบับ
๓) สำเนาทะเบยี นบา้ น (ผู้ขอ) จำนวน ๑ ฉบบั
๔) เอกสารอ่ืน ๆ ...............(ระบุ)...............

ดว้ ยขา้ พเจ้า นาย/นาง/นางสาว ตำแหนง่ .

สงั กดั มีความประสงค์จะขอพระราชทานดินฝงั ศพเป็นกรณีพิเศษ

นาย/นาง/นางสาว ผู้เปน็ บดิ า/มารดา ซึ่งถึงแกก่ รรมดว้ ยโรค .

เมือ่ วนั ที่ เดอื น พ.ศ. ณ .

จะทำการพระราชทานดนิ ฝังศพให้ นาย/นาง/นางสาว .
อำเภอ .
ในวนั ท่ี เดอื น พ.ศ. เวลา น. ณ วดั

จังหวดั . .

จึงเรียนมาเพอื่ โปรดพิจารณาขอพระราชทานดนิ ฝงั ศพนาย/นาง/นางสาว
เปน็ กรณีพิเศษ จะเป็นพระมหากรุณาธคิ ุณ แกผ่ ูว้ ายชนมแ์ ละเปน็ เกยี รตปิ ระวตั ิแกว่ งศต์ ระกลู สืบไป

ขอแสดงความนบั ถือ

(................................................)
บุตร

โทร. ..............................................................

33

หนงั สือแจ้งความประสงคข์ อความอนุเคราะหใ์ ห้เจ้าหนา้ ทปี่ ฏิบัตงิ านพิธี
เขยี นท.่ี .....................................................
วันที.่ ......เดือน......................พ.ศ..............

เรื่อง ขอความอนุเคราะหเ์ จา้ หนา้ ที่ชว่ ยปฏบิ ัตกิ ารพิธีศพ
เรยี น ...........................(1).....................................

ข้าพเจ้า นาย/นาง/นางสาว…….......…………………………………………...……เจ้าภาพในพิธีการศพ
ของ นาย/นาง/นางสาว…….......…………………………………ความเกี่ยวพันธ์กบั ผู้ตาย..............................................
ซึ่งจะมีกำหนดการพิธี.................................................ในวันที่.............เดือน...............................พ.ศ
........................
ณ วัด...............................................ศาลา.............................................แขวง/ตำบล...........................................
อำเภอ/เขต..........................................จงั หวัด............................................

เนื่องจากข้าพเจ้าไม่มีผู้ที่มีความพร้อมในการปฏิบัติงานพิธีดังกล่าว จึงขอความอนุเคราะห์
เจ้าหน้าที่กระทรวงวัฒนธรรมชว่ ยปฏิบตั ิในการ...................................................เพื่อให้งานพิธีดังกล่าวเป็นไป
ดว้ ยความถกู ต้องเหมาะสม

จึงเรียนมาเพ่ือโปรดพจิ ารณา

ลงช่ือ................................................
(................................................)
เจ้าภาพ

เบอร์โทร............................................................

หมายเหตุ
(1) – ส่วนกลาง ผอู้ ำนวยการกองพธิ กี ารศพท่ีได้รบั พระราชทาน
- สว่ นภูมภิ าค วัฒนธรรมจังหวัด................................

34

ลำดบั ที่……………/..…………..
เวลา......………………….…. น.

แบบการขอรับกล่องพระราชทาน
(กลอ่ งน้ำหลวงอาบศพ กล่องเพลงิ พระราชทาน กลอ่ งดินพระราชทาน)

วันท่.ี ............เดือน.................................พ.ศ.......................
๑. ช่อื -สกุล : …….......……………………………………………………………...................…………..(ผู้รบั กลอ่ งพระราชทาน)

เกี่ยวขอ้ งกับผู้ตาย.............................................................................................................................................
๒. เลขทบ่ี ตั ร : (บตั รประจำตัวประชาชน/บัตรขา้ ราชการ)..............................................ออก ณ..........................

วนั ออกบัตร................/............................/................. วนั หมดอาย.ุ .............../............................/..................
๓. ที่อยเู่ ลขที่.....................หมทู่ ี.่ ............ซอย.........................................ตำบล/แขวง...........................................

อำเภอ/เขต.........................จงั หวัด............................รหสั ไปรษณยี .์ ......................โทรศพั ท์...........................
๔. ขอรับพระราชทาน

๔.๑ พระราชทานน้ำหลวงอาบศพ..................................................................................................................
ณ ศาลา...................................วดั ...............................................อำเภอ/เขต..........................................
จังหวัด............................วันท.่ี ............เดอื น.............................พ.ศ..................เวลา.......................... น.

๔.๒ พระราชทานเพลงิ ศพ..............................................................................................................................
ณ เมรวุ ัด...................................................................อำเภอ/เขต...........................................................
จงั หวดั ............................วนั ท.่ี ............เดือน.............................พ.ศ..................เวลา.......................... น.

๔.๓ พระราชทานดนิ ฝังศพ.............................................................................................................................
ณ สสุ าน............................................................................อำเภอ/เขต...................................................
จังหวดั ............................วันที่.............เดอื น.............................พ.ศ..................เวลา.......................... น.

ลงชอ่ื ................................................ผขู้ อรับกลอ่ งพระราชทาน
(................................................)

ไดจ้ ่ายกล่องพระราชทานตามหมายรบั ส่ังที่................................ลงวันท.่ี .........................................เรยี บร้อยแล้ว

ลงช่อื ................................................ผ้จู า่ ยกล่องพระราชทาน
(................................................)

35

36

37

38

39

รปู ภาพสง่ิ ของพระราชทานและอุปกรณเ์ คร่ืองใชเ้ กีย่ วกับงานพระราชทานนำ้ หลวงอาบศพ หรอื สรงศพ เพลิงศพ และดินฝงั ศพ

กล่องนำ้ หลวงพระราชทาน กล่องเพลิงพระราชทาน กลอ่ งดนิ พระราชทาน

อปุ กรณเ์ คร่อื งใช้เกี่ยวกับงานพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ

40

หม้อน้ำหลวงแบบเกล้ียง พานกลบี บัวพร้อมขวด
แกว้

อุปกรณ์เครอื่ งใช้เก่ียวกับงานพระราชทานเพลิงศพ

โคมไฟ พานลาวสีทอง พานกะไหลท่ อง

41

อุปกรณ์เคร่ืองใช้เก่ียวกับงานพระราชทานดนิ ฝงั ศพ

พานลาวสที อง พานกะไหล่ทอง

การแตง่ กายสำหรับงานพระราชทานนำ้ หลวงอาบศพ เพลงิ ศพ และดินฝังศพ

ชดุ กากี สนว. 01 ชุดปกตขิ าวตดิ แขนทกุ ข์
- เส้อื คอพับแขนยาวสีกากี สนว.01 - เสือ้ คอปดิ สขี าวแขนยาว มีกระเป๋าทอ่ี ก
- กางเกงขายาวสีกากี สนว.01 ทง้ั สองข้าง กระเปา๋ มีใบปกกระเป๋า
- กางเกงขาวแบบราชการขายาว

42

หลักการทำงานของเจา้ หนา้ ทป่ี ฏบิ ตั ิงานพิธี
สำนักงานปลัดกระทรวงวัฒนธรรม

บุคคลท่ีต้องระลึกถงึ อยู่เสมอ
1. พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั ผพู้ ระราชทานพระบรมราโชบาย
2. รัฐบาล ผู้รับพระบรมราโชบาย และมอบใหก้ ระทรวงวฒั นธรรมนำไปดำเนนิ การ
๓. ผู้บริหาร ผ้บู ังคับบัญชา ในกระทรวงวัฒนธรรม
4. ผ้วู ายชนม์ ซง่ึ เปน็ ผทู้ ไี่ ดก้ ระทำคุณความดี กระทำคณุ ประโยชนต์ อ่ ประเทศชาติ
และสร้างความภาคภูมใิ จให้แกท่ ายาทและครอบครวั ของผวู้ ายชนม์
๕. ครอบครัวของเรา ในฐานะผู้อยเู่ บื้องหลงั เจา้ หน้าที่ ผไู้ ด้ปฏบิ ตั ิงานดว้ ยจิตอาสาและมีเกียรติ

คำปฏิญาณตนของเจ้าหน้าท่ีปฏบิ ตั ิงานพธิ ี
ข้าพเจา้ ผู้ปฏิบัตหิ น้าท่ีงานพิธกี ารศพท่ไี ด้รบั พระราชทาน ขอปฏญิ าณตนตอ่ พระรัตนตรัย

ธงไตรรงค์ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยหู่ ัว และผบู้ ังคบั บัญชา ดังนี้
ข้อ ๑ ข้าฯ จะจงรกั ภักดีต่อชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
ข้อ ๒ ขา้ ฯ จะทำความดีเพ่ือแผ่นดนิ
ขอ้ ๓ ข้าฯ จะยืดมนั่ ตามหลกั ธรรมของศาสนา ธำรงรกั ษาวัฒนธรรม และกฎระเบยี บอยา่ งเคร่งครดั
ข้อ 4 ขา้ ฯ ขอรักษาเกียรติยศช่อื เสียง ขององคก์ รคุณธรรม และน้อมนำหลักปรัชญา
ของเศรษฐกิจพอเพียงมาปฏบิ ัติ

หลักในการประพฤติปฏิบตั ิตน
"ครองตน ครองคน ครองงาน"

"พอเพยี ง วินัย สจุ รติ จติ อาสา
ใช้ทรพั ยากรอย่างรคู้ ณุ คำ รักษาวนิ ัย ไม่ทจุ รติ จิตอาสา"

43

ภาคผนวก

44

45

คู่มอื การปฏบิ ัติงาน ของเจ้าหน้าท่ีปฏิบัตงิ านพิธี
งานพระราชทานนำ้ หลวงอาบศพ หรอื สรงศพ
งานพระราชทานเพลงิ ศพ
งานพระราชทานดินฝงั ศพ

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ท่ีปรึกษา ปลัดกระทรวงวัฒนธรรม
นางยพุ า ทวีวฒั นะกจิ บวร อดีตปลัดกระทรวงวฒั นธรรม
นายกฤษศญพงษ์ ศิริ อธบิ ดกี รมการศาสนา
นายเกรียงศักดิ์ บญุ ประสิทธ์ิ รองปลัดกระทรวงวฒั นธรรม
นายประสพ เรียงเงนิ

คณะทำงาน

นายวินัย วรวัตร์ ผู้อำนวยการศูนยเ์ ทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสาร

นายวิสูตร ดวงสิมา วัฒนธรรมจงั หวัดบึงกาฬ

นายชนะกจิ คชชี ผ้อู ำนวยการกองพิธีการศพที่ได้รบั พระราชทาน

นางสาวผกาพรรณ แสนนรนิ ทร์ นักวเิ คราะห์นโยบายและแผนชำนาญการพเิ ศษ

รักษาการในตำแหน่ง ผู้อำนวยการกลุ่มพฒั นาระบบบรหิ าร

นายธรรมรฏั ช์ พลเหมอื น ผูอ้ ำนวยการกลุม่ แผนและงบประมาณงานพิธี

นายสิทธิศักดิ์ จำเกิด ผอู้ ำนวยการกลุ่มตดิ ตามและประเมนิ ผลการปฏิบตั ิงานพิธี

นายพรหมเมศ พานชาตรี ผอู้ ำนวยการกลุ่มอำนวยการ

นายธีรพนั ธ์ เชอ้ื ขา้ วซ้อน ผู้อำนวยการกลมุ่ อำนวยการพธิ ีการศพที่ไดร้ บั พระราชทาน

กรุงเทพมหานคร

นายปริ ิยศ จักกะพาก นกั วิชาการวฒั นธรรมชำนาญการ

รักษาการผ้อู ำนวยการกล่มุ ปฏบิ ตั ิพิธีการส่วนหนา้

นายสชุ าติ เรืองนา นักวิชาการวัฒนธรรมปฏบิ ัตกิ าร

นายมนตรี บุญเลศิ นกั วิชาการวัฒนธรรมปฏบิ ตั กิ าร

กล่มุ อำนวยการพธิ ีการศพที่ได้รับพระราชทานกรุงเทพมหานคร

กลุม่ อำนวยการพิธกี ารศพที่ได้รบั พระราชทานที่ 1 - 15

บรรณาธกิ ารจัดทำหนังสอื ท่ปี รึกษากรมการศาสนา
นายชวลิต ศริ ภิ ิรมย์ อดีตผ้อู ำนวยการกลมุ่ พฒั นาระบบบริหาร
นางอรอนงค์ ไกยูรวงศ์ ผู้อำนวยการกล่มุ ฝึกอบรมการปฏิบัติงานพธิ ี
นายกรกฤช พงศ์พสั สะระ นักวิเคราะหน์ โยบายและแผนปฏิบตั ิการ
นางสาวมนัสวี มานตั ร์ นกั วชิ าการวัฒนธรรม
นายฐิติพงศ์ ทรงมิตร