Libri

KAPITULLI 3

3.0. Caktimi dhe përdorimi i radio-frekuencave për shërbime të lëvizshme tokësore

Ky Plan do të caktojë kushtet themelore për mënyrën e caktimit dhe përdorimit të frekuencave,
si dhe ndarjen dhe planifikimin e kanaleve për brezet që sipas Planit Kombëtar të Radio
Frekuencave të Republikës së Kosovës janë caktuar për shërbime të lëvizshme tokësore, në
pajtueshmëri me standardet dhe rregulloret ekzistuese si dhe vendimet dhe rekomandimet
ndërkombëtare.

Kushtet themelore për caktimin dhe përdorimin e frekuencave do të jepen lidhur me brezet e
mëposhtme;

Brezi nën;
• 29.7 MHz
• 9.7 – 47 MHz
• 68 – 87.5 MHz
• 146 – 174 MHz
• 380 – 399.9 MHz
• 406.1 – 430 MHz
• 430 – 440 MHz
• 440 – 470 MHz
• 862 – 960 MHz
• 1710 – 1880 MHz
• 1880 – 1900 MHz
• 1900 – 1980 MHz
• 2010 – 2025 MHz
• 2110 – 2170 MHz
• 2170 – 2200 MHz
• 2500 – 2690 MHz

3.1. BREZI NËN 29.7 MHz (26.96 – 27.41 MHz)

Në Planin Kombëtar të Radio Frekuencave, brezi 26.96 – 27.41 MHz është caktuar për shërbime
fikse dhe të lëvizshme në baza primare (me përjashtim të shërbimeve të lëvizshme aeronautike).
Brezi 26.96 – 27.41 MHz është caktuar për pajisje radio CEPT PR në të ashtuquajturin brezi i
qytetarëve (CB) sipas vendimit ERC/DEC(98)11, rekomandimin T/R 20 – 09 dhe ETSI
standardeve EN 300 135 (CB – FM), EN 300 433 (CB – DSB/SSB).

144

Kushtet themelore për caktimin dhe përdorimin e frekuencave në këtë brez janë si në vijim:

1) Pajisjet radio operojnë në modin simpleks
2) Pajisjet radio duhet të kenë së paku dy frekuenca me të cilat operojnë. Njëra nga

frekuencat duhet të jetë 27.025 MHz. Frekuenca 27.025 MHz shërben si frekuencë e
përbashkët në raste fatkeqësie dhe sigurie.
3) Brezi frekuencor 26.96 – 27.41 përmban 40 frekuenca operuese (MHz) me gjerësi kanali
10 kHz, të dhëna në vazhdim:

1. 26.965 15. 27.135 29. 27.295
2. 26.975 16. 27.155 30. 27.305
3. 26.985 17. 27.165 31. 27.315
4. 27.005 18. 27.175 32. 27.325
5. 27.015 19. 27.185 33. 27.335
6. 27.025 20. 27.205 34. 27.345
7. 27.035 21. 27.215 35. 27.355
8. 27.055 22. 27.225 36. 27.365
9. 27.065 23. 27.235 37. 27.375
10. 27.075 24. 27.245 38. 27.385
11. 27.085 25. 27.255 39. 27.395
12. 27.105 26. 27.265 40. 27.405
13. 27.115 27. 27.275
14. 27.125 28. 27.285

4) Pajisjet radio operojnë me modulim amplitudor A3E dhe J3E (DSB/SSB), gjerësi të
nevojshme maksimale prej 6 kHz dhe modulim këndor me devijim frekuencor maksimal
prej +2 kHz.

5) Fuqia efektive e rrezatuar e antenës në çfarëdo drejtimi nuk duhet të kalojë vlerën 4 W.
Nuk mund të përdoren pajisje plotësuese të cilat mundësojnë rritjen e fuqisë së
lartpërmendur.

3.2. BREZI 29.7 – 921 MHz

3.2.1. Kushtet e përgjithshme për përcaktimin dhe përdorimin e frekuencave në brezin 29.7 –
921 MHz

Për shërbimet mobile tokësore, frekuencat në brezin 29.7 – 921 MHz duhet të përdoren dhe të
përcaktohen në pajtueshmëri me rekomandimin T/R 25 – 08.

145

Kushtet teknike për pajisjes radio që duhet të përdoren janë të përcaktuara me
standardet EN 300 086, EN 300 113, EN 300 219, EN 300 296, EN 300 341, EN 300 390
dhe EN 300 471.
Maksimumi i lejuar i devijimit të frekuencës për emisionin F3E ose G3E dhe gjerësi
të kanaleve 12.5 kHz është ±2.5 kHz dhe për kanalet me gjerësi kanali 25 kHz është
±5 kHz.
Ndjeshmëria referencë e marrësit nuk duhet t’i kaloj 2 µV (ems)
Në shërbimin e lëvizshëm tokësor duhet të përdoren antena me polarizim vertikal
Maksimumi i lejuar i fuqisë efektive të rrezatuar ERP nuk duhet të kalojë vlerat:

- 50 W për stacionet bazë
- 10 W për stacione mobile (të instaluara në automjete)
- 5 W për stacionet e dorës

Mënyra e përdorimit të pajisjeve varet nga brezi i frekuencave, konfigurimi i terrenit
ku shërbimi i radiokomunikimit do të përdoret, dhe nevoja për shfrytëzim racional
të frekuencave. Mënyrat e mundshme të operimit janë:

- Simpleks (S)
- Gjysmë dupleks (SD)
- Dupleks (D)
- Kombinimi i të dyja mënyrave të operimit

Fuqia minimale e fushës për sistemet brez-ngushta (deri 25 kHz), që është e
mbrojtur në 50% të vendndodhjes, 10% të kohës, dhe lartësi të antenës së marrësit 10
m, është:

- 0 dB (µV/m) për frekuenca midis 29.7 dhe 47 MHz;
- 6 dB (µV/m) për frekuenca midis 47 dhe 108 MHz;
- 12 dB (µV/m) për frekuenca midis 108 dhe 380 MHz;
- 18 dB (µV/m) për frekuenca midis 380 dhe 400 MHz;
- 20 dB (µV/m) për frekuenca midis 400 dhe 606 MHz;
- 26 dB (µV/m) për frekuenca midis 606 dhe 921 MHz;

Për sisteme digjitale brez-gjera (gjerësia e kanalit > 25 kHz) vlera prej

duhet t’i shtohet vlerave të mësipërme.

146

Kjo formulë vlen për sistemet me gjerësi kanali 25 kHz, 200 kHz dhe 1.25 MHz.

Brezi 406.1 – 470 MHz i përcaktuar për shërbimet e lëvizshme tokësore mund të
përdoret për sistemet numerike digjitale PMR/PAMR me brez të ngushtë me gjerësi
kanali 12.5 kHz dhe 25 kHz, sipas vendimeve ECC/DEC(06)06 dhe ETSI
standardeve EN 300 113, EN 300 392 dhe EN 300 396.

3.2.2. Ndarja e kanaleve

a) Sipas rekomandimit T/R 25 – 08, për përdorimin e kanaleve me gjerësi deri në 25
kHz, për sistemet analoge dhe digjitale me brez të ngushtë, ndarja e kanaleve bëhet
sipas formulës:

fn = skaji i brezit – (α x 0.00125) + (n x gjerësia e kanalit) [MHz]

ku:

fn – frekuenca qendrore e kanalit

n = 1, 2, 3, ... – numri i kanalit

skaji i brezit – vlera më e ulët e frekuencës së brezit, përcaktuar në MHz, p.sh. 48, 68,

146, 174, 380, 406.1, ...

α – konstant e cila merr vlera të ndryshme varësisht nga gjerësia e kanalit

5 kHz 6.25 kHz 10 kHz 12.5 kHz 20 kHz 25 kHz

Gjerësia e kanalit 2 2.5 4 5 8 10
Vlera e konstantës α

b) Për sistemet digjitale brez gjera me gjerësi kanali:

- 50 kHz, 100 kHz dhe 150 kHz - frekuenca qendrore duhet të përcaktohet me
formulat e mësipërme

- 200 kHz – frekuenca qendrore duhet të përcaktohet me formulat e mësipërme,
me një opsion ‘offset’ në frekuencë qendrore prej 100 kHz.

- 1.25 MHz - frekuenca qendrore duhet të përcaktohet me formulat e mësipërme,
me një opsion ‘offset’ në frekuencë qendrore si shumëfish të 12.5 kHz, në mënyrë
që të sigurohet fleksibiliteti për caktimin e frekuencës qendrore në pozicionin
optimal të brezit

3.3. BREZI 29.7 – 87.5 MHz

Sipas Planit Kombëtar të Radio Frekuencave, brezi 29.7 – 87.5 MHz është caktuar për shërbime
të lëvizshme dhe të lëvizshme tokësore për përdorime civile dhe qeveritare (me përjashtim të
nënbrezit 74.8 – 75.2 MHz që është caktuar për shërbime aeronautike).

147

Ndarja dhe planifikimi i kanaleve për këtë brez bëhet sipas rekomandimit T/R 25 – 08.

Fig. 37. Brezi 29.7 – 87.5 MHz

29.7 54 54 61 68 68 74.8 75.2 77.7 77.8 84.6 85.0 87.5

SI ML1 FB1 A
ML2 R ML3 SI FB2 SI FB3

N

Nënbrezet (29.7 – 37.5) MHz, (40.2 – 84.6) MHz, dhe (85 – 87.5) janë caktuar për shërbime
militare, dhe i nënshtrohet pikës 1.0.5.6.

3.3.1. Brezi 37.5 – 40.2 MHz

Sipas rekomandimit T/R 25 – 08, brezi frekuencor 37.5 – 40.2 MHz duhet të caktohet për
shërbime të lëvizshme.

Ndarja e kanaleve simplekse për sisteme me gjerësi kanali 25 kHz dhe 12.5 kHz përcaktohet
sipas formulave të mëposhtme:

a) për sisteme me gjerësi kanali 25 kHz (kanalet A)
fn = 37.5 – 0.0125 + n x 0.025 (MHz)
n = 1, 2, ... 108

b) për sisteme me gjerësi kanali 12.5 kHz (kanalet B)
fn = 37.5 – 0.00625 + n x 0.0125 (MHz)
n = 1, 2, ... 216

ku:

fn – frekuenca qendrore e kanalit;
n – numri i kanalit

148

Tabela 36: Ndarja e kanaleve simplekse në brezin 37.5 – 40.2 MHz

Frekuenca Gjerësia e kanalit Frekuenca Gjerësia e kanalit
(MHz) 25 kHz (MHz) 25 kHz

Nr. Fn A Nr. fn A

1 37.5125 A1 36 38.3875 A36

2 37.5375 A2 37 38.4125 A37

3 37.5625 A3 38 38.4375 A38

4 37.5875 A4 39 38.4625 A39

5 37.6125 A5 40 38.4875 A40

6 37.6375 A6 41 38.5125 A41

7 37.6625 A7 42 38.5375 A42

8 37.6875 A8 43 38.5625 A43

9 37.7125 A9 44 38.5875 A44

10 37.7375 A10 45 38.6125 A45

11 37.7625 A11 46 38.6375 A46

12 37.7875 A12 47 38.6625 A47

13 37.8125 A13 48 38.6875 A48

14 37.8375 A14 49 38.7125 A49

15 37.8625 A15 50 38.7375 A50

16 37.8875 A16 51 38.7625 A51

17 37.9125 A17 52 38.7875 A52

18 37.9375 A18 53 38.8125 A53

19 37.9625 A19 54 38.8375 A54

20 37.9875 A20 55 38.8625 A55

21 38.0125 A21 56 38.8875 A56

22 38.0375 A22 57 38.9125 A57

23 38.0625 A23 58 38.9375 A58

24 38.0875 A24 59 38.9625 A59

25 38.1125 A25 60 38.9875 A60

26 38.1375 A26 61 39.0125 A61

27 38.1625 A27 62 39.0375 A62

28 38.1875 A28 63 39.0625 A63

29 38.2125 A29 64 39.0875 A64

30 38.2375 A30 65 39.1125 A65

31 38.2625 A31 66 39.1375 A66

32 38.2875 A32 67 39.1625 A67

33 38.3125 A33 68 39.1875 A68

34 38.3375 A34 69 39.2125 A69

35 38.3625 A35 70 39.2375 A70

149

71 39.2625 A71 90 39.7375 A90

72 39.2875 A72 91 39.7625 A91

73 39.3125 A73 92 39.7875 A92

74 39.3375 A74 93 39.8125 A93

75 39.3625 A75 94 39.8375 A94

76 39.3875 A76 95 39.8625 A95

77 39.4125 A77 96 39.8875 A96

78 39.4375 A78 97 39.9125 A97

79 39.4625 A79 98 39.9375 A98

80 39.4875 A80 99 39.9625 A99

81 39.5125 A81 100 39.9875 A100

82 39.5375 A82 101 40.0125 A101

83 39.5625 A83 102 40.0375 A102

84 39.5875 A84 103 40.0625 A103

85 39.6125 A85 104 40.0875 A104

86 39.6375 A86 105 40.1125 A105

87 39.6625 A87 106 40.1375 A106

88 39.6875 A88 107 40.1625 A107

89 39.7125 A89 108 40.1875 A108

3.3.2. Brezi 84.6 – 85 MHz

Sipas rekomandimit T/R 25 – 08, brezi frekuencor 84.6 – 85 MHz duhet të caktohet për
shërbime të lëvizshme.

Ndarja e kanaleve simplekse për sisteme me gjerësi kanali 25 kHz dhe 12.5 kHz përcaktohet
sipas formulave të mëposhtme:

a) për sisteme me gjerësi kanali 25 kHz (kanalet A)
fn = 84.6 – 0.0125 + n x 0.025 (MHz)
n = 1, 2, ... 16

b) për sisteme me gjerësi kanali 12.5 kHz (kanalet B)
fn = 84.6 – 0.00625 + n x 0.0125 (MHz)
n = 1, 2, ... 32

ku:
fn – frekuenca qendrore e kanalit;
n – numri i kanalit

150

Tabela 37: Ndarja e kanaleve simplekse në brezin 84.6 – 85.0 MHz

Frekuenca Gjerësia e kanalit Frekuenca Gjerësia e kanalit
(MHz) 25 (MHz) 25

12.5 kHz kHz 12.5 kHz kHz

Nr. fn B A Nr. fn BA

1 84.60625 B1 25 84.80625 B17

2 84.61250 A1 26 84.81250 A9

3 84.61875 B2 27 84.81875 B18

4 84.63125 B3 28 84.83125 B19

5 84.63750 A2 29 84.83750 A10

6 84.64375 B4 30 84.84375 B20

7 84.65625 B5 31 84.85625 B21

8 84.66250 A3 32 84.86250 A11

9 84.66875 B6 33 84.86875 B22

10 84.68125 B7 34 84.88125 B23

11 84.68750 A4 35 84.88750 A12

12 84.69375 B8 36 84.89375 B24

13 84.70625 B9 37 84.90625 B25

14 84.71250 A5 38 84.91250 A13

15 84.71875 B10 39 84.91875 B26

16 84.73125 B11 40 84.93125 B27

17 84.73750 A6 41 84.93750 A14

18 84.74375 B12 42 84.94375 B28

19 84.75625 B13 43 84.95625 B29

20 84.76250 A7 44 84.96250 A15

21 84.76875 B14 45 84.96875 B30

22 84.78125 B15 46 84.98125 B31

23 84.78750 A8 47 84.98750 A16

24 84.79375 B16 48 84.99375 B32

151

3.4. BREZI 146 – 174 MHz

Kushtet për caktimin e frekuencave në brezin 146 – 174 MHz varen nga nënbrezet që janë
caktuar sipas planit kombëtar të shpërndarjes së spektrit frekuencor, të dhëna në vijim:

• 146 – 146.8 MHz (S)
• 146.8 – 149.9 MHz (ML1)/ 151.4 – 154.5 MHz (FB1)
• 149.9 – 150.05 MHz (S)
• 150.05 – 151.4 MHz (ML2)/ 154.65 – 156 MHz (FB2)
• 154.5 – 154.65 MHz (S)
• 156 – 156.4875 MHz/ 160.625 – 160.950 MHz (Frekuencë e vetme në 156.3 MHz dhe

156.375 – 156.475 MHz)
• 156.4875 – 156.8375 MHz (S)
• 156.8375 – 157.45 MHz/ 161.5 – 162.0 MHz (dhe aplikime në një frekuencë të vetme)
• 157.45 – 160.6 MHz/ 162.05 – 165.2 MHz
• 160.975 – 161.475 MHz (S)
• 165.2 – 165.225 MHz – aplikim në një frekuencë të vetme
• 165.225 – 169.4 MHz/ 169.825 – 174 MHz
• 169.4 – 169.825 (S)

Fig. 38. Brezi 146 – 174 MHz

Brez Militar apo Militar/Civil

146 146.8 149.9 150.05 151.4 154.5 154.65 156

SI ML1 SI ML2 FB1 SI FB2

Brez Civil

156
156.4875
156.8375
157.45
160.6
160.625
160.950
160.975
161.475
161.5
162.0
162.05
165.2
165.225
169.4
169.825
174.0

ML3 SI ML4 ML5 FB3 SI FB4 FB5 ML6 SI FB6

152

Brezi i frekuencave 146 – 174 (MHz) është parashikuar për përdorim simpleks dhe dupleks (apo
gjysmë dupleks) me ndarje duplekse Tx/Rx = 4.6 MHz. Pjesë të këtij brezi janë caktuar për
shfrytëzim militar.

Frekuenca 156.625 MHz duhet të përdoret për shërbime detare të lëvizshme VHF për raste
fatkeqësie dhe sigurie.

Frekuenca 156.8 MHz është e rezervuar si frekuencë ndërkombëtare për shërbime detare të
lëvizshme për raste fatkeqësie dhe sigurie.

Brezi 169.4 – 169.8125 MHz duhet të përdoret në pajtueshmëri me vendimin ECC/DEC(05)02,
për shërbime/aplikacione të reja. Ky brez është në dy pjesë, njëra pjesë duhet të përdoret për
shërbime me fuqi të vogël të transmetimit deri në 0.5 W, të paraqitura në figurën 38.

Fig. 39. Planifikimi i brezit 169.4 – 169.8125 MHz

Shërbimet me fuqi të vogël të transmetimit

Shërbimet specifike Alarme Shërbimet për personat me aftësi B
dëgjimi të dobët
Alarme R
Shërbimet për personat me aftësi Shërbime ekskluzive
dëgjimi të dobët E
Z
12.5 12.5 50 I
M
1a 1b 2a 2b 3a 3b 4a 4b + 5 + 6a 6b + 7 + 8a B
R

12.5 O
J
T
8b Ë
S

Shërbimet me fuqi të lartë të transmetimit

Kërkime Pejxhing Pejxhing Pejxhing Kërkime Kërkime Pejxhing Kërkime
Këto kanale mund të përdoren në baza kombëtare për kërkime, pejxhing dhe shërbime të
përkohshme PMR
12.5 (1)

9a 9b 10a 10b 11a 11b 12a 12b 13a 14a 14b 15a 15b 16a 16b

153

Tabela 38: Ndarja e kanaleve për brezin 169.4 – 169.8125 MHz

Gjerësia e kanalit 12.5 kHz Gjerësia e kanalit 25 kHz Gjerësia e kanalit 50 kHz

Nr i Frekuenca Nr i Frekuenca Nr i Frekuenca
kanalit qendrore kanalit qendrore kanalit qendrore

1a 169.40625 1 169.4125

1b 169.41875

2a 169.43125 2 169.4375 "0" 169.4375

2b 169.44375

3a 169.45625 3 169.4625

3b 169.46875

4a 169.48125 4 169.4875

4b 169.49375

5a 169.50625 5 169.5125 "1" 169.5125
"2" 169.5625
5b 169.51875

6a 169.53125 6 169.5375

6b 169.54375

7a 169.55625 7 169.5625

7b 169.56875

8a 169.58125 8 169.5875

8b 169.59375

"Brezi mbrojtës" 12.5 kHz

9a 169.61875 9 169.625

9b 169.63125

10a 169.64375 10 169.650

10b 169.65625

11a 169.66875 11 169.675

11b 169.68125

12a 169.69375 12 169.700

12b 169.70625

13a 169.71875 13 169.725

13b 169.73125

14a 169.74375 14 169.750

14b 169.75625

15a 169.76875 15 169.775

15b 169.78125

16a 169.79375 16 169.800

16b 169.80625

154

3.5. BREZI 380 – 399.9 MHz

Brezi 380 – 399.9 MHz është caktuar për përdorim Militar/Civil dhe i nënshtrohet pikës 1.0.5.6.
Për përdorim civil kushtet për caktimin dhe përdorimin e frekuencave në brezin 380 – 399.9
MHz vendosen për dy nënbreze:

1) 380 – 385 MHz (ML1)/ 390 – 395 MHz (FB1);
2) 385 – 389.9 MHz (ML2)/ 395 – 399.9 MHz (FB2);

Fig. 40. Brezi 380 – 399.9 MHz 389.9 390 395 399.9
380 385

ML1 ML2 SI FB1 FB2

Nënbrezi 380 – 385/ 390 – 395 (MHz) është caktuar për sisteme të lëvizshme digjitale tokësore
(TETRA) për shërbime civile dhe shërbime emergjente (polici, doganë, zjarrfikës, ambulancë
etj). Kushtet për përdorim janë në përputhje me vendimin ERC/DEC(96)01 dhe ETSI standardin
EN 303 035.

Nënbrezi 385 – 399.9/ 395 – 399.9 MHz për sisteme të lëvizshme digjitale tokësore (TETRA).
Kushtet për përdorim janë në përputhje me vendimin ERC/DEC(96)04 dhe ETSI standardin EN
303 035.

Nënbrezi 380.00 – 380.15 dhe 390.00 – 390.15 është caktuar për operim në mënyrë direkte
(DMO) për sistemet e lëvizshme digjitale për shërbimet emergjente në baza kombëtare dhe
ndërkufitare. Kushtet e përdorimit janë në përputhje me vendimin ERC/DEC(01)19 dhe ETSI
standardet EN 300 113, EN 300 390 dhe EN 300 396.

Nënbrezi 384.8 – 385/ 394.8 – 395 (MHz) përdoret për sisteme të lëvizshme digjitale tokësore,
për shërbime emergjence, për operimet Ajër – Tokë – Ajër (AGA – Air Ground Air) për objekte
që fluturojnë në lartësi të ulëta. Kushtet e përdorimit janë në përputhje me vendimin
ERC/DEC(06)05 dhe ETSI standardet EN 300 113 dhe EN 300 390.

155

3.6. BREZI 406.1 – 430 MHz

Ky brez ndahet në dy nën breze:

a) 406.1 – 410 (MHz) – Simpleks
b) 410 – 420/ 420 – 430 (MHz) – Dupleks

Në brezin 410 – 420/ 420 – 430 (MHz) ndarja duplekse është Tx/Rx = 10 MHz. Kushtet e
përdorimit janë në përputhje me vendimin ECC/DEC(96)04 dhe ETSI standardin EN 303 035Ky
brez është caktuar për sisteme të lëvizshme digjitale tokësore (TETRA) për përdorim ushtarak
dhe civil.

Sipas vendimit ECC/DEC(06)04 ky brez duhet të caktohet për sistemet e lëvizshme digjitale
tokësore brez gjera (WB-PMR/PAMR).

Fig. 41. Brezi 406.1 – 430 [MHz]

406.1 410 420 430

SI ML FB

3.7. BREZI 438 – 470 [MHz]

Ky brez përdoret për shërbime PMR, PAMR dhe TETRA. Nënbrezi 446.0 – 446.1 (MHz) është
caktuar për transmetim/marrje me modulim analog PMR 446 dhe nënbrezi 446.1 – 446.2 (MHz)
është caktuar për transmetim/marrje me modulim digjital DPMR 446.

Nënbrezi 446.0 – 446.1 (MHz) është caktuar për stacione portative me fuqi të vogël, antenë të
integruar pa përdorim të stacionit bazë, për përdorime individuale për pajisje me rreze të
shkurtër veprimi për komunikime zanore (radio mobile private – PMR 446). Për këtë brez nuk
kërkohet licencë në pajtueshmëri me vendimin ERC/DEC(98)25. Gjerësia e kanalit është 12.5
kHz ku bartësi më i ulët frekuencor në këtë brez ka frekuencën 446.00625 MHz dhe
karakteristikat teknike të stacioneve që përdorin antenë të integruar dhe fuqi efektive të
rrezatuar deri në 500 mW janë në pajtueshmëri me ETSI standardin EN 300 296. Kushtet për
caktimin dhe përdorimin e frekuencave në brezin 438 – 470 MHz janë paraqitur në figurën 42.

156

Fig. 42. Brezi 438 – 470 (MHz)

438 442 447 448 452 457 460 464 465 467 470

ML1 ML2 SI FB1 FB2 ML3 SI SI SI FB3

Dupleks – Militar Dupleks - Civil
Simpleks – Militar Simpleks - Civil

3.8. BREZI 790 – 862 MHz

Brezi 790 – 862 MHz është caktuar për shërbime të lëvizshme në bazë primare me vendimin
ECC/DEC (09)03. Rrjetet komunikuese të lëvizshme dhe fikse bazuar në këtë vendim përfshinë
shërbimet e avancuara IMT.

Duke pasur parasysh se ky brez ka qenë i alokuar për shërbimet radio-difuzive, rregullatori i
telekomunikacionit mund të vazhdojë ta caktoj këtë brez apo një pjesë të tij për shërbime radio
difuzive apo shërbime tjera.

Brezi 790 – 862 (MHz) është parashikuar për përdorim simpleks dhe dupleks me ndarje
duplekse Tx/Rx = 41 MHz.

Kushtet për caktimin dhe përdorimin e frekuencave në brezin 790 – 862 MHz, për sistemet e
lëvizshme janë paraqitur në figurën 43.

Fig. 43. Ndarja e brezit 790 – 862 [MHz] për shërbimet e lëvizshme

790- 791- 796- 801- 806- 811- 816- 821- 832- 837- 842- 847- 852- 857-
791 796 801 806 811 816 821 832 837 842 847 852 857 862

Brezi Downlinku Hapësira Uplinku
mbrojtës duplekse

1 11
MHz 30 MHz (6 blloqe prej 5 MHz) MHz 30 MHz (6 blloqe prej 5 MHz)

157

Në rastin kur ARKEP vendos të caktojë këtë brez apo pjesë të këtij brezi për shcrbime radio
difuzive apo shërbime tjera, ndarja e brezit për sistemet TDD mund të bëhet në blloqe prej 5
MHz duke filluar nga frekuenca 797 MHz, me një brez mbrojtës prej 7 MHz, të paraqitur në
figurën 44.

Fig. 44. Ndarja e brezit 790 – 862 [MHz] për sistemet TDD

790 - 797 797- 802- 807- 812- 817- 822- 827- 832- 837- 842- 847- 852- 857-
802 807 812 817 822 827 832 837 842 847 852 857 862

Brezi I pa-çiftëzuar
mbrojtës

7
MHz 65 MHz (13 blloqe prej 5 MHz)

3.9. BREZI 862 – 960 [MHz] (WB)
(GSM – R)
Ky brez ndahet në pesë nënbreze, si më poshtë: (E GSM)
(GSM)
a) 862 – 870 (MHz) – Simpleks
b) 870 – 876 ML / 915 – 921 FB (MHz)
c) 876 – 880 ML / 921 – 925 FB (MHz)
d) 880 – 890 ML / 925 – 935 FB (MHz)
e) 890 – 915 ML / 935 – 960 FB (MHz)

Fig. 45. Brezi 862 – 960 [MHz]

862 870 876 880 890 915 921 925 935 960

GSM- E GSM GSM- E
SI WB GSM WB GSM GSM
R
R

Brezi 876 – 880 / 921 – 925 (MHz) është brez ndërkombëtar i caktuar për sistemet e lëvizshme
digjitale për trafikun hekurudhor (UIC). Në këtë brez operojnë edhe sistemet DMO (Direct
Mode Operation). Sistemet për trafikun kombëtar dhe ndërkombëtar hekurudhor mund të
operojnë me ndarje duplekse 45 MHz në brezin 876 – 880 (MHz) stacionet e lëvizshme, të çiftuar
me 921 – 925 (MHz) stacionet bazë, ose me mënyrën simplekse, DMO, me gjerësi të kanalit 12.5
kHz në brezin 876.0 – 876.1 (MHz). Kushtet për caktimin dhe shfrytëzimin e kanaleve janë
përcaktuar me vendimin ECC/DEC(02)05 dhe ETSI standardet EN 301 502, EN 301 511 për
GSM-R dhe EN 300 086 për DMO.

158

Brezi 890 – 915 / 935 – 960 (MHz) është caktuar për sistemin global të komunikimeve mobile
(GSM). Kushtet e përdorimit janë në përputhje me dispozitat e vendimit ERC/DEC(94)01 dhe
ETSI standardet EN 301 502 dhe EN 301 511.

Brezi 862 – 960 (MHz) mund të përdoret në të ardhmen për sistemet IMT/UMTS.

Tabela 39: Ndarja e kanaleve për brezin 876 – 880 / 921 – 925 [MHz]

Nr. Frekuenca e stacionit të lëvizshëm Frekuenca e stacionit bazë
i Tx (MHz) Rx (MHz)

kanalit 876.000 921.000
955 876.200 921.200
956 876.400 921.400
957 876.600 921.600
958 876.800 921.800
959 877.000 922.000
960 877.200 922.200
961 877.400 922.400
962 877.600 922.600
963 877.800 922.800
964 878.000 923.000
965 878.200 923.200
966 878.400 923.400
967 878.600 923.600
968 878.800 923.800
969 879.000 924.000
970 879.200 924.200
971 879.400 924.400
972 879.600 924.600
973 879.800 924.800
974

Tabela 40: Ndarja e kanaleve në brezin 876.000 – 876.100 [MHz]

Frekuenca e stacionit mobil Tx/Rx (MHz)
876.0125
876.0250
876.0375
876.0500
876.0625

159

Brezi 880 – 890 / 925 – 935 (MHz) është caktuar për zgjerimin e brezit për sistemin global të
komunikimeve mobile (E-GSM). Kushtet e përdorimit janë në përputhje me dispozitat e
vendimit ERC/DEC(97)02 dhe ETSI standardet EN 301 502 dhe EN 301 511.

Specifikimi i frekuencave të transmetimit caktohet me formulat e mëposhtme:

a) Frekuencat e transmetimit të stacioneve të lëvizshme
fms (n) = 880 + 0.2 x n [MHz]

b) Frekuencat e transmetimit të stacioneve bazë:
fbs (n) = fms + 45 [MHz]

ku “n” është numri i kanalit, n = 1, 2, ... 48

Parametrat teknike:

- Hapësira duplekse: 45 MHz
- Gjerësia e kanalit 200 kHz

Në përdorimin e kanaleve në kufijtë e nënbrezave të blloqeve të frekuencave të caktuara
operatorët e licencuar kanë detyrimin e koordinimit mes tyre. Në rast të përdorimit të
frekuencave në zonat kufitare, autoriteti i jep autorizimet e radio-frekuencave vetëm për ato
stacione që plotësojnë kushtet e përcaktuara në dokumentet përkatëse të koordinimit
ndërkombëtar

Kushtet tjera për marrjen e të drejtës për përdorimin e brezit do të jenë të përcaktuara nga
autoriteti në dokumentacionin përkatës për dhënien e të drejtës së përdorimit të frekuencave.
Në ndarjen e kanaleve për çdo autorizim të dhënë duhet të caktohet një kanal sigurie

Tabela 41: Ndarja e kanaleve për brezin 880 – 890 / 825 – 835 [MHz]

Nr. i Frekuenca e stacionit të lëvizshëm Frekuenca e stacionit bazë
kanalit Tx (MHz) Rx (MHz)
880.000 925.000
975 880.200 925.200
976 880.400 925.400
977 880.600 925.600
978 880.800 925.800
979 881.000 926.000
980 881.200 926.200
981 881.400 926.400
982 881.600 926.600
983

160

984 881.800 926.800
985 882.000 927.000
986 882.200 927.200
987 882.400 927.400
988 882.600 927.600
989 882.800 927.800
990 883.000 928.000
991 883.200 928.200
992 883.400 928.400
993 883.600 928.600
994 883.800 928.800
995 884.000 929.000
996 884.200 929.200
997 884.400 929.400
998 884.600 929.600
999 884.800 929.800
1000 885.000 930.000
1001 885.200 930.200
1002 885.400 930.400
1003 885.600 930.600
1004 885.800 930.800
1005 886.000 931.000
1006 886.200 931.200
1007 886.400 931.400
1008 886.600 931.600
1009 886.800 931.800
1010 887.000 932.000
1011 887.200 932.200
1012 887.400 932.400
1013 887.600 932.600
1014 887.800 932.800
1015 888.000 933.000
1016 888.200 933.200
1017 888.400 933.400
1018 888.600 933.600
1019 888.800 933.800
1020 889.000 934.000
1021 889.200 934.200
1022 889.400 934.400
1023 889.600 934.600

161

Në brezin 890 – 915/ 935 – 960 [MHz] e drejta për përdorimin e frekuencave është dhënë për
sistemin global të komunikimeve mobile – GSM. E drejta për përdorimin e frekuencave merret
nëpërmjet një procedure të përcaktuar më dokumente të tjerë. E drejta e përdorimit të
frekuencave mund të transferohet edhe tërësisht edhe pjesërisht vetëm pas miratimit nga ART.
Tërheqja e të drejtës për përdorimin e frekuencave do të thotë që të anulohen edhe të drejtat për
të përdorur frekuenca në qëllim të këtij autorizimi

Kushtet për përdorim të këtij brezi janë në përputhje me vendimet dhe rekomandimet e CEPT,
vendimin ERC/DEC(94)01 dhe rekomandimin ECC/REC 05-08 si dhe ETSI standardet EN 301
502 dhe EN 301 511.

Specifikimi i frekuencave të transmetimit bëhet si më poshtë:

- Frekuenca e transmetimit të stacioneve të lëvizshme:
fms (n) = 890 + 0.2 x n [MHz]

- Frekuenca e transmetimit të stacioneve bazë:
fbs (n) = fms(n) + 45 [MHz]

ku “n” numri i kanalit, n = 1, 2, ... 124

Parametrat teknike:
- Hapësira duplekse = 45 MHz
- Gjerësia e kanalit = 200 kHz

Në përdorimin e kanaleve në kufijtë e nënbrezave të blloqeve te frekuencave të caktuara
operatorët e licencuar kanë detyrimin e koordinimit mes tyre.
Në rast të përdorimit të frekuencave në zonat kufitare, autoriteti i jep autorizimet e radio-
frekuencave vetëm për ato stacione që i plotësojnë kushtet e përcaktuara në dokumentet
përkatëse të koordinimit ndërkombëtar.

Kushtet tjera për marrjen e licencës për përdorimin e brezit janë të përcaktuara nga autoriteti në
dokumentacionin përkatës për dhënien e të drejtës së përdorimit të frekuencave.

Në ndarjen e kanaleve për çdo autorizim të dhënë duhet të caktohet një kanal sigurie.

Në përputhje me planin kombëtar dhe Tabelën e Shpërndarjes dhe Shfrytëzimit të Spektrit
Radio-frekuencor, është përcaktuar që brezi 903.600 – 904.800 /948.600 – 949.800 [MHz] i
përcaktuar për shërbime të lëvizshme (Mobile) do të shfrytëzohet për qëllime militare.

162

Tabela 42: Ndarja e kanaleve për brezin 890 – 915 / 935 – 960 [MHz]

Nr. i Frekuenca e stacionit të lëvizshëm Frekuenca e stacionit bazë
kanalit Tx (MHz) Rx (MHz)
890.000 935.000
1 890.200 935.200
2 890.400 935.400
3 890.600 935.600
4 890.800 935.800
5 891.000 936.000
6 891.200 936.200
7 891.400 936.400
8 891.600 936.600
9 891.800 936.800
10 892.000 937.000
11 892.200 937.200
12 892.400 937.400
13 892.600 937.600
14 892.800 937.800
15 893.000 938.000
16 893.200 938.200
17 893.400 938.400
18 893.600 938.600
19 893.800 938.800
20 894.000 939.000
21 894.200 939.200
22 894.400 939.400
23 894.600 939.600
24 894.800 939.800
25 895.000 940.000
26 895.200 940.200
27 895.400 940.400
28 895.600 940.600
29 895.800 940.800
30 896.000 941.000
31 896.200 941.200
32 896.400 941.400
33 896.600 941.600
34 896.800 941.800
35 897.000 942.000
36 897.200 942.200
37

163

38 897.400 942.400
39 897.600 942.600
40 897.800 942.800
41 898.000 943.000
42 898.200 943.200
43 898.400 943.400
44 898.600 943.600
45 898.800 943.800
46 899.000 944.000
47 899.200 944.200
48 899.400 944.400
49 899.600 944.600
50 899.800 944.800
51 900.000 945.000
52 900.200 945.200
53 900.400 945.400
54 900.600 945.600
55 900.800 945.800
56 901.000 946.000
57 901.200 946.200
58 901.400 946.400
59 901.600 946.600
60 901.800 946.800
61 902.000 947.000
62 902.200 947.200
63 902.400 947.400
64 902.600 947.600
65 902.800 947.800
66 903.000 948.000
67 903.200 948.200
68 903.400 948.400
69 903.600 948.600
70 903.800 948.800
71 904.000 949.000
72 904.200 949.200
73 904.400 949.400
74 904.600 949.600
75 904.800 949.800
76 905.000 950.000
77 905.200 950.200
78 905.400 950.400

164

79 905.600 950.600
80 905.800 950.800
81 906.000 951.000
82 906.200 951.200
83 906.400 951.400
84 906.600 951.600
85 906.800 951.800
86 907.000 952.000
87 907.200 952.200
88 907.400 952.400
89 907.600 952.600
90 907.800 952.800
91 908.000 953.000
92 908.200 953.200
93 908.400 953.400
94 908.600 953.600
95 908.800 953.800
96 909.000 954.000
97 909.200 954.200
98 909.400 954.400
99 909.600 954.600
100 909.800 954.800
101 910.000 955.000
102 910.200 955.200
103 910.400 955.400
104 910.600 955.600
105 910.800 955.800
106 911.000 956.000
107 911.200 956.200
108 911.400 956.400
109 911.600 956.600
110 911.800 956.800
111 912.000 957.000
112 912.200 957.200
113 912.400 957.400
114 912.600 957.600
115 912.800 957.800
116 913.000 958.000
117 913.200 958.200
118 913.400 958.400
119 913.600 958.600

165

120 913.800 958.800
121 914.000 959.000
122 914.200 959.200
123 914.400 959.400
124 914.600 959.600

3.10. BREZI 1710 – 1785 / 1805 – 1880 [MHz]

Në brezin 1710 – 1785 / 1805 – 1880 (MHz) e drejta për përdorimin e frekuencave do të merret
për sistemin global të komunikimeve mobile (GSM 1800).

E drejta e përdorimit të frekuencave mund të transferohet edhe pjesërisht edhe tërësisht vetëm
pas miratimit nga ARKEP. Tërheqja (heqja dorë ose revokimi) e të drejtës për përdorimin e
frekuencave do të thotë që të anulohen edhe të drejtat për të përdorur frekuenca në qëllim të
këtij autorizimi.

Kushtet për përdorimin e këtij brezi janë në përputhje me dispozitat e rekomandimeve dhe
vendimeve ECC/REC 05-08 dhe ECC/DEC(95)03 dhe ETSI standardet EN 301 502 dhe EN 301
511.

Specifikimi i frekuencave të transmetimit:

- Frekuencat e transmetimit të stacioneve të lëvizshme:
fms (n) = 1710 + 0.2 x n (MHz)

- Frekuencat e transmetimit të stacioneve bazë:
fbs (n) = fms (n) + 95 (MHz)

ku “n” – numri i kanalit, n = 1, 2, ...

Parametrat teknike:
Hapësira duplekse = 95 MHz
Gjerësia e kanalit = 200 kHz

Në përdorimin e kanaleve në kufijtë e nënbrezave të blloqeve të frekuencave të caktuara
mbajtësit e të drejtave të përdorimit kanë detyrimin e koordinimit mes tyre.
Në rast të përdorimit të frekuencave në zonat kufitare, autoriteti jep autorizimet e radio-
frekuencave vetëm për ato stacione që i plotësojnë kushtet e përcaktuara në dokumentet
përkatëse të koordinimit ndërkombëtar.

166

Kushtet tjera për marrjen e të drejtës së përdorimit të brezit do të jenë të përcaktuara nga
autoriteti në dokumentacionin përkatës për dhënien e të drejtës së përdorimit të frekuencave.
Në ndarjen e kanaleve për çdo autorizim të dhënë duhet të caktohet një kanal sigurie.

Brezi 1710 – 1785 / 1805 – 1880 (MHz) mund të përdoret në të ardhmen për sistemet
IMT/UMTS, IMT advanced.

Tabela 43: Ndarja e kanaleve për brezin 1710 – 1785 / 1805 – 1880 [MHz]

Nr. i Frekuenca e stacionit të lëvizshëm Frekuenca e stacionit bazë *
kanalit Tx (MHz) Rx (MHz)
1710.200 1805.200
512 1710.400 1805.400
513 1710.600 1805.600
514 1710.800 1805.800
515 1711.000 1806.000
516 1711.200 1806.200
517 1711.400 1806.400
518 1711.600 1806.600
519 1711.800 1806.800
520 1712.000 1807.000
521 1712.200 1807.200
522 1712.400 1807.400
523 1712.600 1807.600
524 1712.800 1807.800
525 1713.000 1808.000
526 1713.200 1808.200
527 1713.400 1808.400
528 1713.600 1808.600
529 1713.800 1808.800
530 1714.000 1809.000
531 1714.200 1809.200
532 1714.400 1809.400
533 1714.600 1809.600
534 1714.800 1809.800
535 1715.000 1810.000
536 1715.200 1810.200
537 1715.400 1810.400
538 1715.600 1810.600
539 1715.800 1810.800
540 1716.000 1811.000
541

167

542 1716.200 1811.200
543 1716.400 1811.400
544 1716.600 1811.600
545 1716.800 1811.800
546 1717.000 1812.000
547 1717.200 1812.200
548 1717.400 1812.400
549 1717.600 1812.600
550 1717.800 1812.800
551 1718.000 1813.000
552 1718.200 1813.200
553 1718.400 1813.400
554 1718.600 1813.600
555 1718.800 1813.800
556 1719.000 1814.000
557 1719.200 1814.200
558 1719.400 1814.400
559 1719.600 1814.600
560 1719.800 1814.800
561 1720.000 1815.000
562 1720.200 1815.200
563 1720.400 1815.400
564 1720.600 1815.600
565 1720.800 1815.800
566 1721.000 1816.000
567 1721.200 1816.200
568 1721.400 1816.400
569 1721.600 1816.600
570 1721.800 1816.800
571 1722.000 1817.000
572 1722.200 1817.200
573 1722.400 1817.400
574 1722.600 1817.600
575 1722.800 1817.800
576 1723.000 1818.000
577 1723.200 1818.200
578 1723.400 1818.400
579 1723.600 1818.600
580 1723.800 1818.800
581 1724.000 1819.000
582 1724.200 1819.200

168

583 1724.400 1819.400
584 1724.600 1819.600
585 1724.800 1819.800
586 1725.000 1820.000
587 1725.200 1820.200
588 1725.400 1820.400
589 1725.600 1820.600
590 1725.800 1820.800
591 1726.000 1821.000
592 1726.200 1821.200
593 1726.400 1821.400
594 1726.600 1821.600
595 1726.800 1821.800
596 1727.000 1822.000
597 1727.200 1822.200
598 1727.400 1822.400
599 1727.600 1822.600
600 1727.800 1822.800
601 1728.000 1823.000
602 1728.200 1823.200
603 1728.400 1823.400
604 1728.600 1823.600
605 1728.800 1823.800
606 1729.000 1824.000
607 1729.200 1824.200
608 1729.400 1824.400
609 1729.600 1824.600
610 1729.800 1824.800
611 1730.000 1825.000
612 1730.200 1825.200
613 1730.400 1825.400
614 1730.600 1825.600
615 1730.800 1825.800
616 1731.000 1826.000
617 1731.200 1826.200
618 1731.400 1826.400
619 1731.600 1826.600
620 1731.800 1826.800
621 1732.000 1827.000
622 1732.200 1827.200
623 1732.400 1827.400

169

624 1732.600 1827.600
625 1732.800 1827.800
626 1733.000 1828.000
627 1733.200 1828.200
628 1733.400 1828.400
629 1733.600 1828.600
630 1733.800 1828.800
631 1734.000 1829.000
632 1734.200 1829.200
633 1734.400 1829.400
634 1734.600 1829.600
635 1734.800 1829.800
636 1735.000 1830.000
637 1735.200 1830.200
638 1735.400 1830.400
639 1735.600 1830.600
640 1735.800 1830.800
641 1736.000 1831.000
642 1736.200 1831.200
643 1736.400 1831.400
644 1736.600 1831.600
645 1736.800 1831.800
646 1737.000 1832.000
647 1737.200 1832.200
648 1737.400 1832.400
649 1737.600 1832.600
650 1737.800 1832.800
651 1738.000 1833.000
652 1738.200 1833.200
653 1738.400 1833.400
654 1738.600 1833.600
655 1738.800 1833.800
656 1739.000 1834.000
657 1739.200 1834.200
658 1739.400 1834.400
659 1739.600 1834.600
660 1739.800 1834.800
661 1740.000 1835.000
662 1740.200 1835.200
663 1740.400 1835.400
664 1740.600 1835.600

170

665 1740.800 1835.800
666 1741.000 1836.000
667 1741.200 1836.200
668 1741.400 1836.400
669 1741.600 1836.600
670 1741.800 1836.800
671 1742.000 1837.000
672 1742.200 1837.200
673 1742.400 1837.400
674 1742.600 1837.600
675 1742.800 1837.800
676 1743.000 1838.000
677 1743.200 1838.200
678 1743.400 1838.400
679 1743.600 1838.600
680 1743.800 1838.800
681 1744.000 1839.000
682 1744.200 1839.200
683 1744.400 1839.400
684 1744.600 1839.600
685 1744.800 1839.800
686 1745.000 1840.000
687 1745.200 1840.200
688 1745.400 1840.400
689 1745.600 1840.600
690 1745.800 1840.800
691 1746.000 1841.000
692 1746.200 1841.200
693 1746.400 1841.400
694 1746.600 1841.600
695 1746.800 1841.800
696 1747.000 1842.000
697 1747.200 1842.200
698 1747.400 1842.400
699 1747.600 1842.600
700 1747.800 1842.800
701 1748.000 1843.000
702 1748.200 1843.200
703 1748.400 1843.400
704 1748.600 1843.600
705 1748.800 1843.800

171

706 1749.000 1844.000
707 1749.200 1844.200
708 1749.400 1844.400
709 1749.600 1844.600
710 1749.800 1844.800
711 1750.000 1845.000
712 1750.200 1845.200
713 1750.400 1845.400
714 1750.600 1845.600
715 1750.800 1845.800
716 1751.000 1846.000
717 1751.200 1846.200
718 1751.400 1846.400
719 1751.600 1846.600
720 1751.800 1846.800
721 1752.000 1847.000
722 1752.200 1847.200
723 1752.400 1847.400
724 1752.600 1847.600
725 1752.800 1847.800
726 1753.000 1848.000
727 1753.200 1848.200
728 1753.400 1848.400
729 1753.600 1848.600
730 1753.800 1848.800
731 1754.000 1849.000
732 1754.200 1849.200
733 1754.400 1849.400
734 1754.600 1849.600
735 1754.800 1849.800
736 1755.000 1850.000
737 1755.200 1850.200
738 1755.400 1850.400
739 1755.600 1850.600
740 1755.800 1850.800
741 1756.000 1851.000
742 1756.200 1851.200
743 1756.400 1851.400
744 1756.600 1851.600
745 1756.800 1851.800
746 1757.000 1852.000

172

747 1757.200 1852.200
748 1757.400 1852.400
749 1757.600 1852.600
750 1757.800 1852.800
751 1758.000 1853.000
752 1758.200 1853.200
753 1758.400 1853.400
754 1758.600 1853.600
755 1758.800 1853.800
756 1759.000 1854.000
757 1759.200 1854.200
758 1759.400 1854.400
759 1759.600 1854.600
760 1759.800 1854.800
761 1760.000 1855.000
762 1760.200 1855.200
763 1760.400 1855.400
764 1760.600 1855.600
765 1760.800 1855.800
766 1761.000 1856.000
767 1761.200 1856.200
768 1761.400 1856.400
769 1761.600 1856.600
770 1761.800 1856.800
771 1762.000 1857.000
772 1762.200 1857.200
773 1762.400 1857.400
774 1762.600 1857.600
775 1762.800 1857.800
776 1763.000 1858.000
777 1763.200 1858.200
778 1763.400 1858.400
779 1763.600 1858.600
780 1763.800 1858.800
781 1764.000 1859.000
782 1764.200 1859.200
783 1764.400 1859.400
784 1764.600 1859.600
785 1764.800 1859.800
786 1765.000 1860.000
787 1765.200 1860.200

173

788 1765.400 1860.400
789 1765.600 1860.600
790 1765.800 1860.800
791 1766.000 1861.000
792 1766.200 1861.200
793 1766.400 1861.400
794 1766.600 1861.600
795 1766.800 1861.800
796 1767.000 1862.000
797 1767.200 1862.200
798 1767.400 1862.400
799 1767.600 1862.600
800 1767.800 1862.800
801 1768.000 1863.000
802 1768.200 1863.200
803 1768.400 1863.400
804 1768.600 1863.600
805 1768.800 1863.800
806 1769.000 1864.000
807 1769.200 1864.200
808 1769.400 1864.400
809 1769.600 1864.600
810 1769.800 1864.800
811 1770.000 1865.000
812 1770.200 1865.200
813 1770.400 1865.400
814 1770.600 1865.600
815 1770.800 1865.800
816 1771.000 1866.000
817 1771.200 1866.200
818 1771.400 1866.400
819 1771.600 1866.600
820 1771.800 1866.800
821 1772.000 1867.000
822 1772.200 1867.200
823 1772.400 1867.400
824 1772.600 1867.600
825 1772.800 1867.800
826 1773.000 1868.000
827 1773.200 1868.200
828 1773.400 1868.400

174

829 1773.600 1868.600
830 1773.800 1868.800
831 1774.000 1869.000
832 1774.200 1869.200
833 1774.400 1869.400
834 1774.600 1869.600
835 1774.800 1869.800
836 1775.000 1870.000
837 1775.200 1870.200
838 1775.400 1870.400
839 1775.600 1870.600
840 1775.800 1870.800
841 1776.000 1871.000
842 1776.200 1871.200
843 1776.400 1871.400
844 1776.600 1871.600
845 1776.800 1871.800
846 1777.000 1872.000
847 1777.200 1872.200
848 1777.400 1872.400
849 1777.600 1872.600
850 1777.800 1872.800
851 1778.000 1873.000
852 1778.200 1873.200
853 1778.400 1873.400
854 1778.600 1873.600
855 1778.800 1873.800
856 1779.000 1874.000
857 1779.200 1874.200
858 1779.400 1874.400
859 1779.600 1874.600
860 1779.800 1874.800
861 1780.000 1875.000
862 1780.200 1875.200
863 1780.400 1875.400
864 1780.600 1875.600
865 1780.800 1875.800
866 1781.000 1876.000
867 1781.200 1876.200
868 1781.400 1876.400
869 1781.600 1876.600

175

870 1781.800 1876.800
871 1782.000 1877.000
872 1782.200 1877.200
873 1782.400 1877.400
874 1782.600 1877.600
875 1782.800 1877.800
876 1783.000 1878.000
877 1783.200 1878.200
878 1783.400 1878.400
879 1783.600 1878.600
880 1783.800 1878.800
881 1784.000 1879.000
882 1784.200 1879.200
883 1784.400 1879.400
884 1784.600 1879.600
885 1784.800 1879.800

3.11. BREZI 1880 – 1900 [MHz]

Brezi 1880 – 1900 (MHz) për sistemet telekomunikuese evropiane digjitale pa tela (DECT).
Kushtet e përdorimit janë të përcaktuara me dispozitat e vendimit ERC/DEC(94)03,
rekomandimin T/R 22-02 dhe ETSI standardin EN 301 406.

3.12. BREZI 1900 – 2690 [MHz]

Sipas Planit Kombëtar të Radio Frekuencave, për gjeneratën e tretë të sistemeve komunikuese
mobile IMT/UMTS janë caktuar këto breze:

• 1900 – 1980 MHz (tokësore)
• 2010 – 2025 MHz (tokësore)
• 2110 – 2170 MHz (tokësore)
• 1980 – 2010 MHz (satelitore)
• 2170 – 2200 MHz (satelitore)
• 2500 – 2570/ 2620 2690 MHz (FDD – ML/FB)
• 2570 – 2620 MHz (TDD/FDD)

Sistemi UMTS është sistem i gjeneratës së tretë mobile (3G) e cila mundëson shërbime mobile të
reja brez-gjera, multimediale dhe informative, me shpejtësi minimale të të dhënave 144 kbps për
zonat me mbulueshmëri të gjerë, 384 kbps për zonat me mbulueshmëri lokale, 2 Mbps për
mbulueshmëri brenda ndërtesave/objekteve, 9.6 kbps për mbulueshmëri satelitore. Sistemet
UMTS janë kompatibile me standardet botërore IMT të përcaktuara nga ITU.

176

Fig. 46. Brezi 1900 - 2690 MHz për shërbimet IMT/UMTS

T IMT-2000/UMTS C T FIKSE IMT-2000/UMTS C
A
D FDD/TDD A D T/R 13-01 Aneksi C FDD/TDD T

D ML T D fn FB

1900 1920 1980 2010 2025 2110 2170 2200

IMT-2000/UMTS IMT- IMT-2000/UMTS
FDD/TDD 2000 FDD/TDD
ML UMTS FB
TDD

2500 2570 2620 2690

Kushtet e përdorimit dhe shfrytëzimit të brezave frekuencore 1900 – 1980 MHz, 2010 – 2025
MHz dhe 2110 – 2170 MHz, për sistemet me qasje tokësore IMT/UMTS, janë në përputhje me
vendimin ECC/DEC(06)01 dhe ETSI standardin EN 301 908.

Brezi 1920 – 1980 MHz i çiftuar me 2110 – 2170 MHz duhet të caktohet për mënyrë e operimit
FDD, ku brezi i poshtëm duhet të caktohet për frekuencat transmetuese të stacioneve të
lëvizshme (ML), ndërsa brezi i sipërm për frekuencat transmetuese të stacioneve bazë (FB).

Gjerësia e kanalit është 200 kHz dhe frekuencat bartëse janë shumëfish i plotë i kanalit 200 kHz.

Brezet 1900 – 1920 MHz dhe 2010 – 2025 MHz nuk janë të çiftuara dhe janë caktuar për mënyrën
e operimit TDD.

Brezi 1920 – 1980 MHz gjithashtu mund të përdoret për sistemet TDD.

Brezet 1980 – 2010 MHz dhe 2170 – 2200 MHz duhet të caktohen për sistemet satelitore
IMT/UMTS.

Brezet 2025 – 2110 MHz dhe 2200 – 2290 MHz janë caktuar për shërbime militare dhe i
nënshtrohen pikës 1.0.5.6.

Kushtet e përdorimit dhe shfrytëzimit të brezave frekuencore 2500 – 2690 MHz për sistemet
IMT/UMTS me qasje tokësore janë në përputhje me vendimet ERC/DEC(02)06 dhe

177

ERC/DEC(05)05 Aneksi 1 dhe 2. Brezi 2500 – 2570 MHz i çiftuar me brezin 2620 – 2690 MHz
duhet të caktohet për mënyrën e operimit FDD ku brezi i poshtëm duhet të caktohet për
frekuencat transmetuese të stacioneve të lëvizshme (ML), ndërsa brezi i sipërm për frekuencat
transmetuese të stacioneve bazë (FB).

Brezi 2570 – 2620 MHz duhet të caktohet ose për TDD ose për FDD ku blloqet e caktuara duhet
të jenë shumëfishe të blloqeve 5 MHz.

Sipas vendimit ERC/DEC(02)06, brezi 2500 – 2690 MHz duhet të jetë në dispozicion për
shërbimet IMT/UMTS nga data 1 janar 2008. Duke pasur parasysh që në planin e shfrytëzimit
të brezit frekuencor, brezi 2250 – 2670 MHz duhet të caktohet gjithashtu për shërbimet fikse, për
sistemet IMT/UMTS, frekuencat për shërbimet fikse në këtë brez nuk duhet të caktohen në të
ardhmen.

3.13. Vendimet, rekomandimet dhe standardet ndërkombëtare

Vendimet dhe rekomandimet referencë nga CEPT/ITU

• ERC/DEC(98)11 – Brezi i harmonizuar i frekuencave i përcaktuar për pajisjes radio
CEPT PR 27 dhe implementimi i standardeve teknike për këto pajisje

• T/R 20 – 09 – Pajisjet radio PR 27 për qëllim të ofrimit të radio-komunikimeve zanore me
rreze të shkurtër veprimi në brezin 27 MHz

• T/R 25 – 08 – Kriteret e planifikimit dhe koordinimit të frekuencave për shërbimet e
lëvizshme tokësore në brezin 29.7 – 921 MHz

• ECC/DEC(06)06 – Sigurimi i brezit frekuencor për shërbimet digjitale mobile tokësore
brez-ngushta PMR/PAMR në brezet 80 MHz, 160 MHz dhe 400 MHz

• ECC/DEC(05)02 – Shfrytëzimi i brezit frekuencor 169.4 – 169.8125 MHz
• ERC/DEC(96)01 – Harmonizimi i brezit frekuencor të caktuar për sistemet e lëvizshme

digjitale tokësore për shërbimet emergjente
• ERC/DEC(01)19 – Harmonizimi i brezit frekuencor të caktuar për shërbimet me operim

në mënyrë direkte (DMO) të sistemeve të lëvizshme digjitale tokësore për shërbimet
emergjente
• ERC/DEC(06)05 – Harmonizimi i brezit frekuencor të caktuar për operim Ajër-Tokë-Ajër
(AGA) të sistemeve të lëvizshme digjitale tokësore për shërbimet emergjente
• ECC/DEC(04)06 - Sigurimi i brezit frekuencor për shërbimet digjitale mobile tokësore
brez-gjera PMR/PAMR në brezet 400 MHz dhe 800/900 MHz
• ERC/DEC(98)25 – Harmonizimi i brezit frekuencor të caktuar për shërbimet PMR 446
• ERC/DEC(96)04 – Brezi frekuencor për sistemet radio me linja trans-evropiane (TETRA)
• ECC/DEC(02)05 – Përcaktimi dhe sigurimi i brezit frekuencor për shërbime
hekurudhore në brezet 876 – 880 MHz dhe 921 – 925 MHz

178

• ERC/DEC(94)01 – Brezet frekuencore të caktuara për koordinimin e sistemeve
komunikuese digjitale pan-evropiane GSM

• ERC/DEC(97)02 – Zgjerimi i brezit frekuencor që do të përdoret për sistemet
komunikuese digjitale pan-evropiane GSM

• ERC/DEC(95)03 – Brezet frekuencore për sistemet DCS 1800
• ERC/DEC(94)03 – Përcaktimi dhe koordinimi i brezit frekuencor të caktuar për sistemet

telekomunikuese digjitale evropiane pa tela (DECT)
• T/R 22 – 02 – Brezi frekuencor i caktuar për sistemet telekomunikuese digjitale

evropiane pa tela (DECT)
• ECC/REC 05 – 08 - Planifikimi dhe koordinimi i brezit frekuencor për sistemet mobile

tokësore GSM 900, GSM 1800, E-GSM dhe GSM-R
• ECC/DEC(06)01 – Harmonizimi i shfrytëzimit të spektrit frekuencor sistemet tokësore

IMT/UMTS që operojnë në brezet 1900 – 1980 MHz, 2010 – 2025 MHz dhe 2110 – 2170
MHz
• ERC/DEC(02)06 – Përcaktimi i brezit frekuencor 2500 – 2690 MHz për shërbimet
UMTS/IMT
• ERC/DEC(05)05 – Harmonizimi i shfrytëzimit të spektrit frekuencor për sistemet
IMT/UMTS që operojnë në brezin 2500 – 2690 MHz.

Standardet referencë nga ETSI:

• EN 300 086 – Shërbime zëri analoge PMR
• EN 300 113 – Shërbime zëri dhe të dhëna PMR
• EN 300 135 – CB – FM
• EN 300 219 – Shërbime zëri analoge, antena të brendshme PMR
• EN 300 296 – Shërbime zëri analoge, antena të brendshme PMR
• EN 300 341 – Përgjigje të veçanta PMR
• EN 300 390 – Shërbime zëri analoge, antena të brendshme PMR
• EN 300 392 – TETRA
• EN 300 396 – DMO
• EN 300 433 – CB DSB dhe SSB
• EN 300 471 – Protokollet
• EN 300 441 – S-PCN në brezin 1.6/2.4 GHz
• EN 301 442 – S-PCN në brezin 2 GHz
• EN 301 502 – Repetitorët dhe stacionet bazë të GSM
• EN 301 511 – Stacionet mobile GSM/DSC
• EN 301 406 – DECT
• EN 301 908 – Stacionet bazë (BS) dhe pajisjet e shfrytëzuesve (UE) për IMT
• EN 303 035 – TETRA

179

KAPITULLI 4

4.0. PLANIFIKIMI DHE SHFRYTËZIMI I RADIO FREKUENCAVE PËR SHËRBIMET
SATELITORE

4.1. PLANIFIKIMI DHE SHFRYTËZIMI I RADIO FREKUENCAVE PËR SHËRBIMET
SATELITORE FIKSE

Ky Plan do të caktojë kushtet themelore për caktimin dhe shfrytëzimin e radio frekuencave si
dhe ndarjen e kanaleve në brezet të cilat sipas Planit Kombëtar të Radio Frekuencave në
Republikën e Kosovës janë caktuar për shërbimet satelitore fikse (FSS) në pajtueshmëri me
rregulloret dhe standardet, si dhe rekomandimet e vendimet ndërkombëtare.

Kushtet themelore për caktimin dhe shfrytëzimin e radio-frekuencave për shërbimet satelitore
fikse kanë të bëjnë me brezet e mëposhtme:

• 3600 – 4200 MHz
• 5925 – 6425 MHz
• 10.7 – 11.7 GHz
• 12.5 – 12.75 GHz
• 14.0 – 14.5 GHz
• 12.75 – 13.25 GHz
• 13.75 – 14.5 GHz
• 15.43 – 15.63 GHz
• 17.7 – 21.2 GHz

Në brezet e caktuara për shërbimet satelitore fikse (FSS) duhet të operojnë terminalet VSAT dhe
SNG (fig. 46).

VSAT (Very Small Aperture Terminal) është një terminal satelitor me diametër të vogël të
antenës deri në 2.4 m, përveç në situata specifike kur antenat e përdorura mund të jenë me
diametër deri 5 m. VSAT duhet të përdor transmetim digjital me shpejtësi të ulët transmetimi, jo
më të madhe se 2 Mbps. Terminalet VSAT duhet të përdoren për komunikime pikë – pikë apo
pikë – shumë pika, si pjesë e rrjetit satelitor. Stacioni tokësor qendror (HUB) mund të lidhet me
një rrjet publik telekomunikues.

SNG (Satellite News Gathering) është një linjë satelitore e transportueshme që përdoret për
grumbullimin e informacioneve për qëllim të transmetimeve broadcast.

180

Fig. 47. Brezi frekuencor 10.7 – 14.5 GHz (VSAT/SNG)

VSAT BSS V SNG SNG
Tokë/ Hapësirë Broadcasting S Hapësirë/ Hapësirë/
A
SNG App 30 T Tokë Tokë
Tokë/ Hapësirë VSAT
S Fx
Fx N Hapësirë/
G Tokë
Fx
10.7 11.7 12.5 12.75 13.25
13.75 14.0 14.25 14.5

Terminalet VSAT duhet të përdorin frekuenca në brezet 14.0 – 14.5 GHz (Tokë – Hapësirë), 10.7
– 11.7 GHz dhe 12.5 – 12.75 GHz (Hapësirë – Tokë). Terminalet SNG duhet të përdorin
frekuenca në brezet 12.75 – 13.25 GHz dhe 13.75 – 14.5 GHz (Tokë – Hapësirë) si dhe 10.7 – 11.7
GHz dhe 12.5 – 12.75 GHz (Hapësirë – Tokë).

Shfrytëzimi i brezit 14.0 – 14.5 GHz për terminalet VSAT dhe SNG është në pajtueshmëri me
rekomandimet ERC/REC 13–03 dhe ERC/REC 11-01, dhe ETSI standardet EN 301 428 dhe EN
301 430.

4.1.1. Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde

Vendimet dhe rekomandimet referencë nga CEPT/ITU:

- ERC/REC 13-03 – Shfrytëzimi i brezit 14.0 – 14.5 GHz për terminalet me aperturë
shumë të vogël (VSAT) dhe grumbullimin satelitor të informacioneve (SNG)

- ERC/REC 11-01 – Aprovimi i tipit për pajisjet e stacioneve satelitore tokësore VSAT
dhe SNG.

Standardet referente nga ETSI:

- EN 301 428 – VSAT në brezin 11/12/14 GHz
- EN 301 430 – SNG në brezin 11/12/14 GHz

181

4.2. PLANIFIKIMI DHE SHFRYTËZIMI I RADIO FREKUENCAVE PËR SHËRBIMET
SATELITORE MOBILE (SISTEMET S-PCS)

Ky plan do të caktojë kushtet themelore për caktimin dhe shfrytëzimin e radio frekuencave si
dhe ndarjen e kanaleve në brezet të cilat sipas Planit Kombëtar të Radio Frekuencave në
Republikën e Kosovës janë caktuar për shërbimet satelitore mobile (MSS) në pajtueshmëri me
rregulloret dhe standardet, si dhe rekomandimet e vendimet ndërkombëtare.

Kushtet themelore për caktimin dhe shfrytëzimin e radio-frekuencave për shërbimet satelitore
mobile kanë të bëjnë me brezet e mëposhtme:

• 137 – 137.025 MHz (s – E) (S-PCS)
• 137.025 – 137.175 MHz (s – E) (S-PCS)
• 137.175 – 137.825 MHz (s – E) (S-PCS)
• 137.825 – 138 MHz (s – E) (S-PCS)
• 148 – 149.9 MHz (s – E) (S-PCS)
• 149.9 – 150.05 MHz (s – E) (S-PCS)
• 399.9 – 400.05 MHz (s – E) (S-PCS)
• 406 – 406.1 MHz (s – E) (S-PCS)
• 1515 – 1525 MHz (s – E)
• 1525 – 1559 MHz (s – E)
• 1610 – 1626.5 MHz (s – E) (S-PCS)
• 1626.5 – 1660.5 MHz (s – E)
• 1670 – 1675 MHz (s – E)
• 2483.5 – 2500 MHz (s – E) (S-PCS)
• 1980 – 2010 MHz (s – E) (S-PCS)
• 2170 – 2200 MHz (s – E) (S-PCS)

Në shërbimet satelitore mobile janë futur shërbimet të reja satelitore për përdorues individual
(S-PCS). S-PCS janë sisteme komunikuese satelitore personale për transmetimin e zërit dhe të
dhënave në nivel regjional dhe global. Satelitët S-PCS nuk vendosen në orbitat gjeo-stacionare
(LEO, MEO dhe HEO).

4.2.1. Brezi nën 1 GHz

Sistemet S-PCS që operojnë në brezin e frekuencave nën 1 GHz duhet të përdoren për
transmetimin e të dhënave, mesazheve, përcaktimin e pozicionit si dhe aplikacione tjera jo-
zanore me shpejtësi të ulët transmetimi për përdorues individual, në nivel regjional apo global.

Kushtet e përdorimit dhe mënyra e shfrytëzimit të brezit nën 1 GHz janë në pajtueshmëri me
vendimin ERC/DEC(99)06.

182

Stacionet për shërbime satelitore mobile në brezin 148 – 149.9 MHz nuk duhet të shkaktojnë
interferenca të dëmshme apo të kërkojnë mbrojtje nga stacionet për shërbime fikse dhe të
lëvizshme.

4.2.2. Brezi mbi 1 GHz

Sistemet S-PCS që operojnë në brezin e frekuencave mbi 1 GHz duhet të përdoren për
transmetimin e zërit dhe të dhënave (duke përfshirë edhe faksimet) në nivel regjional apo
global.

Kushtet e përdorimit dhe mënyra e shfrytëzimit të brezeve 1610 – 1625.5 MHz/ 2483.5 – 2500
MHz dhe 1980 – 2010 MHz/ 2170 -2200 MHz janë në pajtueshmëri me vendimin
ERC/DEC(97)03.

Fig. 48. Brezi frekuencor mbi 1 GHz për shërbimet S-PCS

S- S-PCS MSS S-PCS S-

PCS MSS E/s UMTS E/s FX PCS
E/s E/s

1610 1626.5 1980 2010 2170 2200 2483.5 2500 MHz

Sistemet S-PCS përdorin modulimin CDMA dhe TDMA por në pjesë të ndryshme të brezave
sipas vendimit ERC/DEC(97)03, Aneksi 1 dhe ETSI standardit EN 301 441 dhe EN 301 442.

Operatorët e rrjetit satelitor për shërbime S-PCS duhet të përmbushin kërkesat dhe procedurat e
përcaktuara nga vendimi ERC/DEC(97)03, Aneksi 2.

4.2.3. Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde

Vendimet dhe rekomandimet referencë nga CEPT/ITU:

- ERC/DEC(99)06 – Vendimi për futjen e harmonizuar të sistemeve komunikuese
satelitore personale që operojnë në brezet frekuencore nën 1 GHz (S-PCS<1 GHz)

- ERC/DEC(97)03 – Vendimi për harmonizimin e shfrytëzimit të spektrit frekuencor për
shërbime komunikuese satelitore personale (S-PCS) që operojnë në brezet 1610 – 1626.5
MHz, 2483.5 – 2500 MHz, 1980 – 2010 MHz dhe 2170 – 2200 MHz.

183

Standardet referencë nga ETSI:

- EN 301 441 – S-PCN në brezin 1.6/2.4 GHz
- EN 301 442 – S-PCN në brezin 2 GHz

4.3. PLANIFIKIMI DHE SHFRYTËZIMI I RADIO FREKUENCAVE PËR SHËRBIMET
SATELITORE BROADCAST

Ky plan do të caktojë kushtet themelore për caktimin dhe shfrytëzimin e radio frekuencave si
dhe ndarjen e kanaleve në brezet të cilat sipas Planit Kombëtar të Radio Frekuencave në
Republikën e Kosovës janë caktuar për shërbimet satelitore broadcast (BSS) në pajtueshmëri me
rregulloret dhe standardet, si dhe rekomandimet e vendimet ndërkombëtare ERC/DEC(00)08,
si dhe për shërbimet fikse sipas vendimit ECC/DEC(06)03.

Sipas planit kombëtar dhe Tabelës së shfrytëzimit të spektrit frekuencor shfrytëzimi i brezit 11.7
– 12.5 GHz është i dedikuar edhe për shërbime fikse.

Kushtet themelore për caktimin dhe shfrytëzimin e radio-frekuencave për shërbimet satelitore
broadcast kanë të bëjnë me brezet e mëposhtme:

• 1479.5 – 1492 MHz (S-DAB)
• 11.7 – 12.5 GHz (BSS)

Menaxhimi i radio-frekuencave vetëm për shërbimet radio-difuzive satelitore brenda këtyre
brezeve rregullohet nga KPM pas alokimit të këtij brezi nga ARKEP në përputhje me
marrëveshjen (MoU) ndërmjet ARKEP-it dhe KPM-së.

4.3.1. BREZI 1479.5 – 1492 MHz

Brezi 1479.5 – 1492 MHz duhet të caktohet për sistemet satelitore digjitale audio broadcasting
(S-DAB).
Sistemet S-DAB mund të përmirësohen me transmetues tokësor për mbulueshmëri plotësuese
në zonat ku sinjalet satelitore nuk janë të përdorshme. Shfrytëzimi i brezit 1479.5 – 1492 MHz do
të bëhet në përputhje me vendimin ERC/DEC(03)02.

184

4.3.2. BREZI 11.7 – 12.5 GHz

Në Planin Kombëtar të Radio Frekuencave brezi 11.7 – 12.5 GHz është caktuar për shërbime
fikse, satelitore-broadcasting dhe shërbime të lëvizshme tokësore në baza primare.

Kushtet e përdorimit të brezit frekuencor 11.7 – 12.5 GHz orbitat satelitore gjeo-stacionare dhe
ndarja e kanaleve janë përcaktuar në Konferencën Botërore për Radiokomunikime – WRC 2000
(Aneksi 30 dhe 30A).

Aneksi 30 dhe 30A përmbajnë planet për shërbimet satelitore broadcast (BSS – down linqet) në
brezin 12 GHz (hapësirë – Tokë) dhe planet e linqeve të lidhura furnizuese (Tokë – hapësirë) në
shërbimet satelitore fikse (FSS) në brezet 14 GHz dhe 7 GHz për të gjitha shtetet.

Planifikimi i Brezit 11.7 – 12.5 GHz eshte bere konfrom Rekomandimit te ITU-R F.746. 4
përmban 40 kanale dhe ndarja e kanaleve është dhënë në tabelën 44.

Tabela 44: Ndarja e kanaleve për brezin 11.7 – 12.5 GHz

Numri i Frekuenca Numri i Frekuenca
kanalit MHz kanalit MHz

1 11727.48 21 12111.08
2 11746.66 22 12130.26
3 11765.84 23 12149.44
4 11785.02 24 12168.62
5 11804.20 25 12187.80
6 11823.38 26 12206.98
7 11842.56 27 12226.16
8 11861.74 28 12245.34
9 11880.92 29 12264.52
10 11900.10 30 12283.70
11 11919.28 31 12302.88
12 11938.46 32 12322.06
13 11957.64 33 12341.24
14 11976.82 34 12360.42
15 11996.00 35 12379.60
16 12015.18 36 12398.78
17 12034.36 37 12417.96
18 12053.54 38 12437.14
19 12072.72 39 12456.32
20 12091.90 40 12475.50

185

4.3.3. Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde

Vendimet dhe rekomandimet referencë nga CEPT/ITU:

- ANEKSI 30 (WRC 2000) – Dispozitat për të gjitha shërbimet dhe Planet dhe Listat që
kanë të bëjnë me për shërbime satelitore broadcast në brezet frekuencore 11.7 – 12.2 GHz
(në Regjionin 3), 11.7 – 12.5 GHz (në Regjionin 1) dhe 12.2 – 12.7 GHz (në Regjionin 2)

- ANEKSI 30 A (WRC 2000) – Dispozitat dhe Planet dhe Listat që kanë të bëjnë me linçet
furnizuese për shërbime satelitore broadcast në brezet frekuencore 11.7 – 12.2 GHz (në
Regjionin 3), 11.7 – 12.5 GHz (në Regjionin 1), 12.2 – 12.7 GHz (në Regjionin 2), dhe në
brezet frekuencore 14.5 – 14.8 GHz dhe 17.3 – 18.1 GHz në Regjionin 1 dhe 3, dhe 17.3 –
17.8 GHz në Regjionin 2.

- ERC/DEC(03)02 – Përcaktimi i brezit 1479.5 – 1492 GHz për shërbime satelitore digjitale
audio broadcasting (S-DAB)

- ERC/DEC(00)02 – përdorimi i brezit 10.7 – 12.5 GHz nga shërbimet fikse dhe stacionet
tokësore për shërbime satelitore-broadcast dhe satelitore-fikse (hapësirë – Tokë).

4.4. PLANIFIKIMI DHE SHFRYTËZIMI I RADIO FREKUENCAVE PËR SHËRBIMET
RADIO AMATORE DHE RADIO AMATORE SATELITORE

Ky plan do të caktojë kushtet themelore për caktimin dhe shfrytëzimin e radio frekuencave si
dhe ndarjen e kanaleve në brezet të cilat sipas Planit Kombëtar të Radio Frekuencave në
Republikën e Kosovës janë caktuar për shërbimet amatore dhe amatore satelitore në
pajtueshmëri me rregulloret dhe standardet, si dhe rekomandimet e vendimet ndërkombëtare.

Kushtet themelore për caktimin dhe shfrytëzimin e radio-frekuencave për shërbimet radio
amatore dhe radio amatore satelitore kanë të bëjnë me brezet e mëposhtme:

• 135.7 – 137.8 kHz
• 1810 – 1850 kHz
• 3500 – 3800 kHz
• 7000 – 7200 kHz
• 10.10 – 10.15 MHz
• 14.00 – 14.35 MHz
• 18.068 – 18.168 MHz
• 21.00 – 21.45 MHz
• 24.89 – 24.99 MHz
• 28 – 29.7 MHz
• 50 – 52 MHz
• 144 – 146 MHz

186

• 432 – 438 MHz
• 1240 – 1300 MHz
• 2300 – 2450 MHz
• 5650 – 5850 MHz
• 10.00 – 10.50 GHz
• 24.00 – 24.25 GHz
• 47 – 47.9 GHz
• 76 – 81 GHz
• 122.25 – 123 GHz
• 134 – 141 GHz
• 142 – 149 GHz
• 241 – 250 GHz

Kushtet e përdorimit dhe mënyra e shfrytëzimit të brezeve për shërbime radio amatore dhe
radio amatore satelitore janë në pajtueshmëri me rekomandimet T/R 61-01, T/R 61-02,
ERC/REC 62-01, ITU-RR, Artikulli 25 dhe Rregulloret për shfrytëzimin e radio stacioneve
amatore në Republikën e Kosovës.

4.4.1. Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde

Vendimet dhe rekomandimet referencë nga CEPT/ITU:

- T/R 61-01 – Licencat Radio Amatore CEPT
- T/R 61-02 – Certifikata e harmonizuar për radio kontroll amator
- ERC/REC 62-01 – Përdorimi i brezit 135.7 – 137.8 kHz nga shërbimet radio amatore
- ITU – RR, Artikulli 25, Shërbimet Radio Amatore

Standardet referencë nga ETSI:

- EN 301 783 – Stacionet radio amatore

187

KAPITULLI 5

5.0. PLANIFIKIMI DHE SHFRYTËZIMI I RADIO FREKUENCAVE PËR SHËRBIMET
AERONAUTIKE

5.1. PLANIFIKIMI DHE SHFRYTËZIMI I RADIO FREKUENCAVE PËR SHËRBIMET
MOBILE AERONAUTIKE

Ky plan do të caktojë kushtet themelore për caktimin dhe shfrytëzimin e radio frekuencave si
dhe ndarjen e kanaleve në brezet të cilat sipas Planit Kombëtar të Radio Frekuencave në
Republikën e Kosovës janë caktuar për shërbimet mobile aeronautike në pajtueshmëri me
rregulloret dhe standardet ekzistuese, si dhe rekomandimet e vendimet ndërkombëtare.

Kushtet themelore për caktimin dhe shfrytëzimin e radio-frekuencave për shërbimet mobile
aeronautike kanë të bëjnë me brezet e mëposhtme:

• 2850 – 3025 kHz (R)
• 3025 – 3155 kHz (OR)
• 3400 – 3500 kHz (R)
• 3800 – 3950 kHz (OR)
• 4650 – 4700 kHz (R)
• 4700 – 4850 kHz (OR)
• 5450 – 5480 kHz (OR)
• 5480 – 5680 kHz (R)
• 5680 – 5730 kHz (OR)
• 6525 – 6685 kHz (R)
• 6685 – 6765 kHz (OR)
• 8815 – 8965 kHz (R)
• 8965 – 9040 kHz (OR)
• 10005 – 10100 kHz (R)
• 11175 – 11275 kHz (OR)
• 11275 – 11400 kHz (R)
• 13200 – 13260 kHz (OR)
• 13260 – 13360 kHz (R)
• 15010 – 15100 kHz (OR)
• 17900 – 17970 kHz (R)
• 17970 – 18030 kHz (OR)
• 21924 – 22000 kHz (R)

188

• 23200 – 23350 kHz (OR)
• 117.975 – 137 MHz (R)
• 138 – 144 MHz (OR)
• 242.950 – 243.055 MHz EPIRB

Caktimi i frekuencave për shërbimet mobile aeronautike (R) në brezet nga 2850 – 22000 kHz
duhet të përdoret në pajtueshmëri me dispozitat e Aneksit S27 të rregullores së ITU-RR dhe
Aneksit 10 të ICAO. Aneksi S27 përmban Planifikimin e Frekuencave për shërbimet aeronautike
mobile (R) dhe informacionet lidhur me to (WRC-2000).

Brezi 2850 – 22000 kHz përdoret për komunikime ajër – tokë (HF zë dhe të dhëna). Modulimi
amplitudor SSB (Single Sideband) përdoret për komunikime zanore.

Caktimi i frekuencave për shërbimet aeronautike mobile (OR) në brezet 3025 – 18030 kHz duhet
të përdoret në pajtueshmëri me dispozitat e Aneksit 26 të rregullores ITU-RR. Aneksi 26
përmban Dispozitat dhe Planin e caktimit të frekuencave për shërbime aeronautike mobile (OR)
në brezet e caktuara ekskluzivisht për atë shërbim në mes 3025 kHz dhe 18030 kHz (WRC-2000).

Frekuencat bartëse 2182 kHz, 3023 kHz, 5680 kHz, 8364 kHz, 10003 kHz, 14993 kHz, 19993 kHz,
121.5 MHz, 156.8 MHz dhe 243 MHz mund të shfrytëzohen edhe për shërbime radio-
komunikuese tokësore për operacione kërkim-shpëtim.

Brezi 117.975 – 137 MHz është caktuar për shërbime aeronautike mobile (R) për komunikime
ajër – tokë dhe ajër – ajër (VHF zë dhe të dhëna). Ky brez VHF është brezi komunikues kryesor
për komunikimet me pamje optike ajër – tokë që përdoret në të gjitha aeroportet, për udhëtime,
dhe për një shumëllojshmëri të detyrave me rreze të shkurtër veprimi për aktivitete fluturuese
të përgjithshme dhe rekreative.

Në brezet 117.975 – 137 MHz dhe 138 – 144 MHz mund të përdoren kanalet me gjerësi 8.33 kHz
përveç për frekuencat 121.5 MHz dhe 123.1 MHz.

Frekuencat 121.5 MHz, 123.1 MHz dhe 243 MHz janë të caktuara për shërbime emergjente të
aviacionit dhe për transmetues emergjent të lokacionit (ELT) (121.5 MHz) dhe për skena
kërkuese komunikuese (123.1 MHz). EPIRBs (Emergency position-indicating radio-beacons)
operojnë me frekuencat bartëse 121.5 MHz dhe 243 MHz.

Frekuencat 122.5 MHz dhe 123.5 duhet të rezervohen për radio-komunikime të aviacionit
sportiv.

189

Marrësit VHF janë të ndjeshëm ndaj interferencave nga sinjalet FM broadcast në brezin 87 – 108
MHz. Aneksi 10 specifikon kërkesat e performancës për të siguruar mbrojtje nga mundësia e
interferimit dhe dokumenti ITU-R.IS.1009 jep udhëzime teknike të planifikimit.

Frekuencat 142.750 MHz dhe 143.750 MHz duhet të rezervohen për radio-komunikime të
aviacionit që kanë të bëjnë me aktivitet ekonomike të shtetit.

5.1.1. Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde

- Konventa e Organizatës Ndërkombëtare të Aviacionit Civil (ICAO), Aneksi 10
- Aneksi 27: Plani i caktimit të frekuencave për shërbime aeronautike mobile (R) dhe

informacione lidhur me të (WRC-2000)
- Aneksi 26: Dispozitat dhe Plani i caktimit të frekuencave për shërbime aeronautike

mobile (OR) në brezet e caktuara ekskluzivisht për atë shërbim në mes 3025 kHz dhe
18030 kHz (WRC-2000).

5.2. PLANIFIKIMI DHE SHFRYTËZIMI I RADIO FREKUENCAVE PËR SHËRBIMET
AERONAUTIKE RADIO-NAVIGUESE

Ky plan do të caktojë kushtet themelore për caktimin dhe shfrytëzimin e radio frekuencave si
dhe ndarjen e kanaleve në brezet të cilat sipas Planit Kombëtar të Radio Frekuencave në
Republikën e Kosovës janë caktuar për shërbimet aeronautike radio-naviguese në pajtueshmëri
me rregulloret dhe standardet ekzistuese, si dhe rekomandimet e vendimet ndërkombëtare.

Kushtet themelore për caktimin dhe shfrytëzimin e radio-frekuencave për shërbimet
aeronautike radio-naviguese kanë të bëjnë me brezet e mëposhtme:

• 255 – 283.5 kHz NDB GE 75: 148.5 – 283.5 kHz
GE 85: NDB
• 283.5 – 315.0 kHz NDB
GE 85: NDB
• 315 – 405 kHz NDB
GE 85: NDB
• 415 – 435 kHz ILS/Shënues Radio (Radio Marker): 75 MHz
ILS: 108 – 112 MHz, VOR: 108 – 117.975 MHz
• 435 – 495 kHz ILS/ Rrugë kalim (Glide path)
DME
• 505 – 526.5 kHz RA: 1330 – 1400 MHz
GNSS, GLONASS
• 74.8 – 75.2 MHz Radar mbikëqyrës (Surveillance Radar)

• 108 – 117.975 MHz

• 328.65 – 335.40 MHz

• 960 – 1215 MHz

• 1300 – 1350 MHz

• 1559 – 1626.5 MHz

• 2700 – 2900 MHz

190

• 4200 – 4400 MHz Radio altimetër
• 5000 – 5150 MHz MLS
• 5350 – 5460 MHz Radar ajror për parashikimit e motit
• 8750 – 8850 MHz Radar ajror Doppler
• 9000 – 9200 MHz Radar me qasje saktësie
• 13.25 – 13.4 GHz Radar ajror Doppler
• 15.4 – 15.7 GHz ASDE radar/ tjera sisteme

Kushtet e përdorimit dhe mënyra e shfrytëzimit të brezeve për shërbimet aeronautike për
radionavigacion janë në pajtueshmëri me radio rregulloret e ITU-së dhe Konventat
Ndërkombëtare të Aviacionit Civil, Aneksi 10.

Brezi 255 – 526.5 kHz është caktuar për shërbime aeronautike sinjalizuese jo-direkcionale (NDB)
për navigacion me rreze të shkurtër dhe mesatare. Kur përdoren pajisje për gjetje automatike të
drejtimit (ADF) në aviacion, NDB mundëson të mbahet një saktësi mesatare. NDB përdoret për
linja ajrore tokësore dhe ndër-detare dhe është vendosur në mënyrë të gjerë në shumë
aeroporte.

Brenda brezave frekuencore 415 – 435 kHz dhe 510 – 526.5 kHz frekuencat për shërbimet
aeronautike të radio-navigacionit përdoren në pajtueshmëri me Aktin Final të Konferencës
Regjionale Administrative për planifikimin e shërbimeve të lëvizshme detare dhe aeronautike të
radio-navigacionit (Regjioni 1), Gjenevë 1985 (GE 85) dhe Aneksit 10 të ICAO

Në brezin 74.8 – 75.2 MHz frekuenca 75 MHz është caktuar për fenerët sinjalizues në aeroporte
(ILS). Duhet të evitohet caktimi i frekuencave afër kufijve të brezit mbrojtës për shërbime tjera,
të cilat për shkak të fuqisë apo pozitës gjeografike, mund të shkaktojnë interferenca të dëmshme
apo e vështirësojnë funksionimin normal të fenerëve sinjalizues.

Brezi 108 – 117.975 MHz është caktuar për VOR (108 – 117.975 MHz) dhe lokalizues ILS (108 –
112 MHz). Sistemi i instrumenteve për aterim (ILS) është një qasje standarde e sistemeve
ateruese të ICAO. VOR është një pajisje ndihmëse e navigacionit me rreze të shkurtër/të
mesme.

Marrësit që operojnë kryesisht në frekuencat e ulëta e këtij brezi, dhe veçanërisht ILS-të, janë të
ndjeshme nga inter-modulimi dhe efektet e ngopjes nga transmetuesit FM broadcast nga brezi
87 – 108 MHz. Problemet e kompatibilitetit në mes të shërbimeve broadcast në brezin 87 – 108
MHz dhe shërbimeve aeronautike të radio-navigacionit në brezin 108 – 117.975 MHz janë pjesë
e rekomandimeve ITU Rec.No.704, ITU-R.IS.1009 dhe Aneksit 10 të ICAO.

Përdorimi i brezit 328.65 – 335.40 MHz nga shërbimet aeronautike të radio-navigacionit është i
limituar për sistemet e instrumenteve ateruese (ILS).

191

Përdorimi i brezave 1300 – 1350 MHz, 2700 – 2900 MHz dhe 9000 – 9200 MHz nga shërbimet
aeronautike të radio-navigacionit është i kufizuar për përdorim nga radarët me bazë në tokë
dhe transponderët ajror të cilët transmetojnë vetëm dy frekuenca në këto breze dhe vetëm kur
vihen në veprim nga radarët të cilët operojnë në të njëjtin brez.
Brezi 4200 – 4400 MHz është caktuar ekskluzivisht për radio altimetër që mundësojnë mbrojtje
nga shpërthimet në fazat e fundit të afrimit automatik me tokën.
Brezi 5000 – 5150 MHz duhet të përdoret për operimin e sistemeve standarde ndërkombëtare
(MLS – sistemet ateruese mikrovalore) për precizitet dhe aterim.
Brezet 8750 – 8850 MHz dhe 13.25 – 13.4 GHz përdoren për radar Doppler.
Brezi 15.4 – 15.7 GHz përdoret për radar primar në veçanti pajisje për detektimin e sipërfaqes së
aeroportit për lëvizje në tokë (radar ASDE) dhe sisteme tjera.
5.2.1. Vendime ndërkombëtare, rekomandime dhe standarde

- Konventa e Organizatës Ndërkombëtare të Aviacionit Civil (ICAO), Aneksi 10
- GE75: Akti Final i Konferencës Administrative Regjionale për Broadcast LF/MF

(Regjionet 1 dhe 3), Gjenevë, 1975.
- GE85: Akti Final i Konferencës Regjionale Administrative për planifikimin e shërbimeve

të lëvizshme detare dhe aeronautike të radio-navigacionit (Regjioni 1), Gjenevë 1985.

192

KAPITULLI 6
6.0. PLANIFIKIMI I BREZIT FREKUENCOR PËR SHËRBIMET RADIO-DIFUZIVE

Ky plan do të caktojë kushtet themelore për caktimin dhe shfrytëzimin e radio frekuencave të
cilat sipas Planit Kombëtar të Radio Frekuencave në Republikën e Kosovës janë caktuar për
shërbimet radio-difuzive në pajtueshmëri me rregulloret dhe standardet ekzistuese, si dhe
rekomandimet e vendimet ndërkombëtare.

Kushtet themelore për caktimin dhe shfrytëzimin e radio-frekuencave për shërbimet radio-
difuzive do të caktohen nga KPM (Komisioni i Pavarur i Mediave), e cila do të menaxhoj brezet
e mëposhtme;

• 148.5 – 255 kHz LF – radio-difuzion i zërit
• 526.5 – 1606.5 kHz MF - radio-difuzion i zërit
• Në brezin 5900 – 26100 kHz HF - radio-difuzion i zërit

Nënbrezet:

a) 5900 - 6200 kHz
b) 7200 - 7450 kHz
c) 9400 - 9900 kHz
d) 11600 - 12100 kHz
e) 13570 - 13870 kHz
f) 15100 - 15800 kHz
g) 17480 - 17900 kHz
h) 18900 - 19020 kHz
i) 21450 - 21850 kHz
j) 25670 - 26100 kHz

• 87.5 – 108.0 MHz FM - radio-difuzion i zërit
• 174 – 230 MHz TV brezi III - TV analog (tokësor)
TV brezi III – DVB – T TV digjital (tokësor)
TV brezi III – T-DAB radio-difuzion digjital audio

• 470 – 790 MHz TV brezi IV/V – TV analog (tokësor)
TV brezi IV/V – DVB – T TV digjital (tokësor)

• 1452 – 1479.5 MHz Brezi-L - T-DAB radio-difuzion digjital audio
193