แบบฝึกทักษะ

คำนำ

แบบฝึกทักษะ วิชาวิทยาศาสตร์ เรื่อง พันธุกรรม สำหรับ
นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่3 เล่มนี้จัดทำขึ้นเพื่อใช้เป็นสื่อการเรียนรู้
ประกอบการสอนในวิชาวิทยาศาสตร์ 5 รหัสวิชา ว23101 กลุ่มสาระ
การเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ซึ่งจัดทำขึ้นเพื่อให้นักเรียน
ได้ฝึก ทบทวนความรู้ในเรื่อง พันธุกรรม ประกอบด้วยใบความรู้
ใบงานลักษณะทางพันธุกรรม โครโมโซม ดีเอ็นเอ และยีน และการ
ถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม ผู้จัดทำได้ศึกษามาตรฐานการเรียนรู้
ตัวชี้วัด และสาระการเรียนรู้แกนกลาง ตามหลักสูตรแกนกลางการ
ศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 (ปรับปรุงมาตรฐานการเรียนรู้
พ.ศ.2560)

ผู้จัดทำ
นางสาวศศิรินทร์ หมื่นราช

ครูโรงเรียนสตรีระนอง

ก

สารบัญ หน้า

เรื่อง ก
คำนำ ข
สารบัญ ค
คำชี้แจง 1
ใบความรู้ 5
ลักษณะทางพันธุกรรม 6
โครโมโซม ดีเอ็นเอ และยีน 7
การถ่ายทอดละกษณะทางพันธุกรรม 13
ผู้จัดทำ

ข

คำชี้แจง

แบบฝึกทักษะ วิชาวิทยาศาสตร์ เรื่อง พันธุกรรม สำหรับ
นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่3 เล่มนี้จัดทำขึ้นเพื่อใช้เป็นสื่อการเรียนรู้
ประกอบการสอนในวิชาวิทยาศาสตร์ 5 รหัสวิชา ว23101 กลุ่มสาระ
การเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ซึ่งจัดทำขึ้นเพื่อให้นักเรียน
ได้ฝึก ทบทวนความรู้ในเรื่อง พันธุกรรม ประกอบด้วย
-ใบความรู้
-ใบงานที่ 1 ลักษณะทางพันธุกรรม
-ใบงานที่ 2โครโมโซม ดีเอ็นเอ และยีน
-ใบงานที่ 3.1การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม
-ใบงานที่ 3.2การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม
-ใบงานที่ 3.3การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม
-ใบงานที่ 3.4การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม
-ใบงานที่ 3.5การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม

ครูศศิรินทร์ หมื่นราช กลุ่มสาระการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 1

ครูศศิรินทร์ หมื่นราช กลุ่มสาระการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 2

ครูศศิรินทร์ หมื่นราช กลุ่มสาระการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 3

ครูศศิรินทร์ หมื่นราช กลุ่มสาระการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 4

ครูศศิรินทร์ หมื่นราช กลุ่มสาระการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 5

ชื่อ-สกุล.......................................................................................ชั้น ม.3/.......... เลขที่.............

หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 พันธุกรรม

ใบงานที่ 1 เรื่อง ลักษณะทางพันธุกรรม

คำชี้แจง : ให้นักเรียนตอบคำถามต่อไปนี้ให้ถูกต้อง

ลักษณะทางพันธุกรรม หมายถึง ลักษณะต่างๆของสิ่งมีชีวิตถ่ายทอดจากรุ่น
หนึ่งไปยังอีกรุ่นหนึ่งได้อย่างไร
....................................................................................................................
.................................................................................................................... ....................................................................................................................
.................................................................................................................... ....................................................................................................................
.................................................................................................................... ....................................................................................................................
.................................................................................................................... ....................................................................................................................
....................................................................................................................

ความแปรผันทางพันธุกรรม หมายถึง

......................................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................................................................

ให้พิจารณาว่าลักษณะทางพันธุกรรมต่อไปนี้เป็นความแปรผันทางพันธุกรรมแบบใด
โดยทำเครื่องหมาย / ให้ตรงช่อง

ลักษณะท
างพันธุกรรม ความแปรผันทาง
พันธุกรรมแบบ ความแปรผันทาง
พันธุกรรมแบบ
ไม่ต่อเนื่อง ต่อเนื่อง
ลัก
ยิ้ม




ส
ีผิว


ติ
่งหู



ชั้นขอ
งหนังตา



ส่ว
นสูง


ครูศศิรินทร์ หมื่นราช กลุ่มสาระการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
5

ชื่อ-สกุล.......................................................................................ชั้น ม.3/.......... เลขที่.............

หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 พันธุกรรม

ใบงานที่ 2 เรื่อง โครโมโซม ดีเอ็นเอ และยีน

มาตรฐาน 1.3 ตัวชี้วัด ม.3/1 อธิบายความสัมพั นธ์ระหว่าง ยีน ดีเอ็นเอ และโครโมโซม
โดยใช้แบบจำลอง

คำชี้แจง : ให้นักเรียนเติมคำต่อไปนี้ลงในช่องว่างให้ถูกต้อง

ดีเอ็นเอ(DNA) โปรตีนhistone โครมาทิน(Chromatin) ยีน(Gene) เซลล์(Cell)

โครมาทิด(Chromatid) นิวเคลียส(Nucleus) เซนโทรเมียร์(Centromere) โครโมโซม(Chromosome)

มนุษย์

เซลล์ร่างกายมีโครโมโซม................แท่ง หรือ...........คู่
เป็นโครโมโซมร่างกาย(Autosome)...............แท่ง หรือ...........คู่
เป็นโครโมโซมเพศ(Sex Chromosome)...............แท่ง หรือ...........คู่
เซลล์สืบพันธ์ุมีโครโมโซม................แท่ง
เมื่อเกิดการปฏิสนธิระหว่างเซลล์อสุจิและเซลล์ไข่จะได้ไซโกตที่มี
โครโมโซม..............แท่ง หรือ...........คู่

6ครูศศิรินทร์ หมื่นราช กลุ่มสาระการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ชื่อ-สกุล.......................................................................................ชั้น ม.3/.......... เลขที่.............
หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 พันธุกรรม

ใบงานที่ 3.1 เรื่อง การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม

มาตรฐาน 1.3 ตัวชี้วัด ม.3/2 อธิบายการถ่ายทอดลักษณะทางพั นธุกรรมจากการผสมโดย
พิ จารณาลักษณะเดียวที่แอลลีลเด่นข่มแอลลีลด้อยอย่างสมบูรณ์

จงเขียนจีโนไทป์ตามลักษณะ ดังนี้

กำหนดให้ T แทน ลักษณะสูง
t แทน ลักษณะเตี้ย

1.จีโนไทป์ของถั่วลันเตาต้นสูงพันธ์แท้ มีจีโนไทป์ เป็น.......................................
2.จีโนไทป์ของถั่วลันเตาต้นเตี้ยพันธ์แท้ มีจีโนไทป์ เป็น......................................
3.จีโนไทป์ของถั่วลันเตาต้นสูงพันธ์ทาง มีจีโนไทป์ เป็น......................................

จงเขียนฟีโนไทป์ตามลักษณะ ดังนี้

กำหนดให้ R แทน ลักษณะเมล็ดกลม
r แทน ลักษณะเมล็ดขรุขระ

1.จีโนไทป์ RR มีฟีโนไทป์ เป็น.........................................................................
2.จีโนไทป์ Rr มีฟีโนไทป์ เป็น........................................................................
3.จีโนไทป์ rr มีฟีโนไทป์ เป็น.......................................................................

ครูศศิรินทร์ หมื่นราช กลุ่มสาระการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 7

ชื่อ-สกุล.......................................................................................ชั้น ม.3/.......... เลขที่.............

หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 พันธุกรรม

ใบงานที่ 3.2 เรื่อง การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม

มาตรฐาน 1.3 ตัวชี้วัด ม.3/2 อธิบายการถ่ายทอดลักษณะทางพั นธุกรรมจากการผสมโดยพิ จารณา
ลักษณะเดียวที่แอลลีลเด่นข่มแอลลีลด้อยอย่างสมบูรณ์
ตัวชี้วัด ม.3/3 อธิบายการเกิดจีโนไทป์และฟีโนไทป์ของลูก และคำนวณอัตราส่วนการเกิดจีโนไทป์และ
ฟีโนไทป์ของรุ่นลูก

จงเขียนแผนภาพแสดงจีโนไทป์และฟีโนไทป์ ต่อไปนี้

1.แมวเพศผู้ขนสีดำพันธ์ุทาง ผสมกับแมวเพศเมียขนสีดำพันธ์ุทาง จะได้ลูกที่มีอัตราส่วนจีโทไทป์
และฟีโนไทป์อย่างไร
กำหนดให้ T แทน ลักษณะขนสีดำ

t แทน ลักษณะขนสีขาว

.................................... X ....................................

จีโนไทป์ของแมวเพศผู้ คือ จีโนไทป์ของแมวเพศเมีย คือ

เซลล์สืบพันธ์

จีโนไทป์รุ่นลูก

ฟีโนไทป์รุ่นลูก ............................. ............................. ............................. .............................

อัตราส่วนจีโนไทป์ = ................................................................................................................................. 8

อัตราส่วนฟีโนไทป์ = .................................................................................................................................

ครูศศิรินทร์ หมื่นราช กลุ่มสาระการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ชื่อ-สกุล.......................................................................................ชั้น ม.3/.......... เลขที่.............

หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 พันธุกรรม

ใบงานที่ 3.3 เรื่อง การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม

มาตรฐาน 1.3 ตัวชี้วัด ม.3/2 อธิบายการถ่ายทอดลักษณะทางพั นธุกรรมจากการผสมโดยพิ จารณา
ลักษณะเดียวที่แอลลีลเด่นข่มแอลลีลด้อยอย่างสมบูรณ์
ตัวชี้วัด ม.3/3 อธิบายการเกิดจีโนไทป์และฟีโนไทป์ของลูก และคำนวณอัตราส่วนการเกิดจีโนไทป์และ
ฟีโนไทป์ของรุ่นลูก

จงเขียนแผนภาพแสดงจีโนไทป์และฟีโนไทป์ ต่อไปนี้

2.พ่อมีลักยิ้มซึ่งมีจีโนไทป์เป็นลักษณะเด่นพัันธ์ุทาง แต่งงานกับแม่ที่ไม่มีลักยิ้ม จงหาอัตราส่วนของ
จีโนไทป์ และฟีโนไทป์รุ่นลูก
กำหนดให้ A แทน ลักษณะการมีลักยิ้ม

a แทน ลักษณะไม่มีลักยิ้ม

.................................... X ....................................

จีโนไทป์ของพ่อ คือ จีโนไทป์ของแม่ คือ

เซลล์สืบพันธ์

จีโนไทป์รุ่นลูก

ฟีโนไทป์รุ่นลูก ............................. ............................. ............................. .............................

อัตราส่วนจีโนไทป์ = ................................................................................................................................. 9

อัตราส่วนฟีโนไทป์ = .................................................................................................................................

ครูศศิรินทร์ หมื่นราช กลุ่มสาระการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ชื่อ-สกุล.......................................................................................ชั้น ม.3/.......... เลขที่.............

หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 พันธุกรรม

ใบงานที่ 3.4 เรื่อง การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม

มาตรฐาน 1.3 ตัวชี้วัด ม.3/2 อธิบายการถ่ายทอดลักษณะทางพั นธุกรรมจากการผสมโดยพิ จารณา
ลักษณะเดียวที่แอลลีลเด่นข่มแอลลีลด้อยอย่างสมบูรณ์
ตัวชี้วัด ม.3/3 อธิบายการเกิดจีโนไทป์และฟีโนไทป์ของลูก และคำนวณอัตราส่วนการเกิดจีโนไทป์และ
ฟีโนไทป์ของรุ่นลูก

จงเขียนแผนภาพแสดงจีโนไทป์และฟีโนไทป์ ต่อไปนี้

3.ผสมต้นถั่วลันเตาฝักสีเขียวพันธุ์แท้ กับต้นถั่วลันเตาฝักสีเขียวพันธุ์ทางเข้าด้วยกัน จงหาอัตราส่วน
ของจีโนไทป์ และฟีโนไทป์รุ่นลูก
กำหนดให้ G แทน ลักษณะฝักสีเขียว

g แทน ลักษณะฝักสีเหลือง

.................................... X ....................................

จีโนไทป์ของพ่อ คือ จีโนไทป์ของแม่ คือ

เซลล์สืบพันธ์

จีโนไทป์รุ่นลูก

ฟีโนไทป์รุ่นลูก ............................. ............................. ............................. .............................

อัตราส่วนจีโนไทป์ = .................................................................................................................................

อัตราส่วนฟีโนไทป์ = ................................................................................................................................. 10

ครูศศิรินทร์ หมื่นราช กลุ่มสาระการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ชื่อ-สกุล.......................................................................................ชั้น ม.3/.......... เลขที่.............

หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 พันธุกรรม

ใบงานที่ 3.5 เรื่อง การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม

มาตรฐาน 1.3 ตัวชี้วัด ม.3/2 อธิบายการถ่ายทอดลักษณะทางพั นธุกรรมจากการผสมโดยพิ จารณา
ลักษณะเดียวที่แอลลีลเด่นข่มแอลลีลด้อยอย่างสมบูรณ์
ตัวชี้วัด ม.3/3 อธิบายการเกิดจีโนไทป์และฟีโนไทป์ของลูก และคำนวณอัตราส่วนการเกิดจีโนไทป์และ
ฟีโนไทป์ของรุ่นลูก

จงเขียนแผนภาพแสดงจีโนไทป์และฟีโนไทป์ ต่อไปนี้

4. ผสมพันธุ์กระต่ายเพศผู้ที่มีลักษณะขนยาวพันธุ์แท้ กับกระต่ายเพศเมียที่มีลักษณะขนสั้นพันธุ์แท้ จะได้
ลูกรุ่นที่ 1 และรุ่นที่ 2 ที่มีจีโนไทป์และฟีโนไทป์อย่างไร
กำหนดให้ H ควบคุมลักษณะขนยาว

h ควบคุมลักษณะขนสั้น

หาจีโนไทป์และฟีโนไทป์ของลูกรุ่นที่ 1

.................................... X ....................................

จีโนไทป์ของเพศผู้ คือ จีโนไทป์ของเพศเมีย คือ

เซลล์สืบพันธ์

จีโนไทป์ลูกรุ่นที่1

ฟีโนไทป์ลูกรุ่นที่1 ............................. ............................. ............................. .............................
อัตราส่วนจีโนไทป์ลูกรุ่นที่1 = .................................................................................................................................

อัตราส่วนฟีโนไทป์ลูกรุ่นที่1 = .....ค...ร.ู.ศ...ศ.ิ.ร.ิ.น...ท..ร.์...ห..ม.ื.่.น..ร..า..ช...ก...ล.ุ.่ม...ส..า..ร..ะ.ก...า..ร..เ.ร.ี.ย..น...ร.ู้.ว.ิ.ช..า..ว.ิ.ท...ย..า..ศ...า.ส...ต..ร.์.แ...ล..ะ.เ..ท..ค...โ.น...โ.ล..ย..ี.......1.. 1

หาจีโนไทป์และฟีโนไทป์ของลูกรุ่นที่ 2

.................................... X ....................................

จีโนไทป์ของเพศผู้ คือ จีโนไทป์ของเพศเมีย คือ

เซลล์สืบพันธ์

จีโนไทป์ลูกรุ่นที่2

ฟีโนไทป์ลูกรุ่นที่2 ............................. ............................. ............................. .............................
อัตราส่วนจีโนไทป์ลูกรุ่นที่2 = .................................................................................................................................
อัตราส่วนฟีโนไทป์ลูกรุ่นที่2 = .................................................................................................................................

12ครูศศิรินทร์ หมื่นราช กลุ่มสาระการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ผู้ จั ด ทำ

ชื่อ:นางสาวศศิรินทร์ หมื่นราช
ตำแหน่ง : ครู

กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
และเทคโนโลยี

โรงเรียนสตรีระนอง

13