Transfer Pricing

การกาหนดราคาโอน กบั การวางแผนการค้าการลงทุน

โดย
ศิวรุทร์ ภูฤ่ ทธ์ิ

งานเขยี นฉบับนเ้ี ปน็ ส่วนหนึง่ ของ สาระกฎหมายเพอ่ื การทางาน
General Contracts Litigation & Compliance (GCL)



บทคัดย่อ

การประกอบธุรกิจการค้าและการลงทุน ภายในประเทศ ระหว่างประเทศ และต่างประเทศ
ผู้ประกอบการล้วนมีความประสงค์เพ่ือสร้างผลกาไรจากการประกอบธุรกิจ ซ่ึงการประกอบธุรกิจมีต้นทุน
ทางด้านวัตถุดิบ แรงงาน ที่ดิน ดอกเบ้ีย และต้นทุนอ่ืน ๆ แต่ท้ังน้ีต้นทุนที่สาคัญอีกอย่างหนึ่งของผู้ประกอบ
ธุรกิจคือต้นทุนทางภาษี ผู้ประกอบกิจการจึงนาวิธีการกาหนดราคาโอน (Transfer Pricing) เข้ามาถ่ายโอน
กาไรไปยังหน่วยภาษีอ่ืนซึ่งมีผลทาให้เสียภาษีลดลงหรือไม่ต้องชาระภาษี เช่นการโอนผลกาไรไปยังดินแดนท่มี ี
ภาษีต่า (tax haven) องค์กรเพ่ือความร่วมมือทางเศรษฐกิจและการพัฒนา (Organisation for Economic
Co-operation and Development (OECD)) จึงได้มีการกาหนดข้อบังคับ ให้ประเทศสมาชิก และประเทศท่ี
มีความร่วมมือและข้อตกลง ต้องมีมาตรการป้องกันการกาหนดราคาโอน (Transfer Pricing) สาหรับประเทศ
ไทยได้ ลงนาม คว า มร่ว ม มื อ Base Erosion and Profit Shifting Project (BEPS Project) จึงได้ต ร า
พระราชบญั ญตั ิแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลรัษฎากร (ฉบับท่ี 47) พ.ศ.2561 เรอื่ งมาตรการป้องกนั การกาหนดราคา
โอนระหว่างบรษิ ัทหรือหา้ งห้นุ สว่ นนติ บิ ุคคลท่ีมีความสมั พันธก์ ัน (Transfer Pricing) มาใช้บงั คบั



บทนำ

การประกอบธุรกิจในปัจจุบันมีการพัฒนาไปอย่างมากเมื่อเทียบกับสมัยอดีต ทั้งด้านการค้าการลงทุน
ภายในประเทศ และการค้าระหว่างประเทศ (International Trade) และการลงทุนระหว่างประเทศ
(International Investment) มีการขยายไปในประเทศต่าง ๆ อย่างรวดเร็ว ซ่ึงการดาเนินธุรกิจมีรูปแบบที่
เปลี่ยนแปลงไปจากเดิมท่ีเป็นการลงทุนในรูปแบบธุรกิจเดี่ยว ก่อให้เกิดรูปแบบกลุ่มธุรกิจท่ีมีผลประโยชน์
ร่วมกันในการประกอบกิจการ เป็นกิจการข้ามชาติ หรือท่ีเรียกว่า Multinational Enterprises (MNEs) ซึ่งมี
บทบาทในการประกอบธรุ กิจระหว่างประเทศเพิ่มข้นึ อย่างต่อเน่ืองนับตั้งแต่มีการใช้แนวทางนี้ในปี พ.ศ. 2538
โดยกิจการข้ามชาติดังกล่าว มีการซ้ือสินค้า ขายสินค้า หรือให้บริการต่าง ๆ รวมถึงการอนุญาตให้ใช้สิทธิ
ระหว่างกัน จึงเกิดการกาหนดราคาซ้ือขายโดยมิใช่ราคาตลาด ซ่ึงมีเป้าหมายในการเพิ่มรายได้หลังหักภา ษี
นบั เป็นเทคนคิ ทใ่ี ช้ในระบบการรายงานทางการเงิน และเป็นเครอ่ื งมือสาคัญท่ีทาให้นิติบุคคลนัน้ ไม่มกี าไร และ
เป็นผลทาให้ไม่ต้องชาระภาษีใด ๆ นับได้ว่าเป็นวิธีการหนึ่งของการหลบหลีกภาษี (Tax Avoidance) โดย
อาศัยช่องโหว่ของกฎหมายทาให้ไม่ต้องเสียภาษี หรือเสียภาษีน้อยลงกว่าปกติแต่ไม่ถือว่าเป็นความผิดตาม
กฎหมาย โดยเรียกวิธีการหลบหลีกภาษีน้ีว่า “การกาหนดราคาโอน” (Transfer Pricing) ซ่ึงทาให้เกิดการกัด
กรอ่ นฐานภาษี และการโอนกาไรไปตา่ งประเทศ เปน็ ปัญหาทหี่ นว่ ยงานจัดเกบ็ รายได้ของภาครัฐหลายประเทศ
ท่ัวโลกให้ความสาคัญ และการกาหนดราคาโอน (Transfer Pricing) น้ีสร้างความเสียหายเกิดขึ้นซึ่งมีการ
ฟ้องร้องเป็นคดใี นหลาย ๆ ประเทศ

จากปญั หาท่กี ลา่ วมาขา้ งต้น องคก์ รเพื่อความรว่ มมอื ทางเศรษฐกิจและการพัฒนา (Organisation for
Economic Co-operation and Development (OECD)) จึงได้มีการกาหนดข้อบังคับ ให้ประเทศสมาชิก
จานวน 36 ประเทศ และประเทศท่ีมีความร่วมมือและข้อตกลงที่ไม่ได้เป็นสมาชิก ต้องมีมาตรการป้องกันการ
กาหนดราคาโอน (Transfer Pricing) ซึ่งปัจจุบันประเทศไทยได้มี พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวล
รัษฎากร (ฉบับท่ี 47) พ.ศ.2561 เร่ือง มาตรการป้องกันการกาหนดราคาโอนระหว่างบริษัทหรือห้างหุ้นส่วน
นิติบุคคลที่มีความสัมพันธ์กัน (Transfer Pricing) มาใช้บังคับ เพ่ือให้เป็นไปตามกรอบความร่วมมือ
Base Erosion and Profit Shifting Project (BEPS Project) ทป่ี ระเทศไทยไดล้ งนามความร่วมมอื นี้ไว้

บทความน้ีมีวัตถุประสงค์เพื่อชี้ให้เห็นถึงความสาคัญของปัญหาของการกาหนดราคาโอน (Transfer
Pricing) โดยมีเน้ือหาท่ีนาเสนอแบ่งออกเป็น 3 ส่วนคือ 1) เป็นการอธิบายถึงทฤษฎีและแนวทางปฏิบัติ
2) เป็นการอธิบายผลกระทบของการกาหนดราคาโอนและกรณีศึกษา 3) การวิเคราะห์ถึงการดาเนินกิจการ
ของธรุ กจิ ขา้ มชาตใิ นอนาคต

1. ทฤษฎแี ละแนวทำงปฏิบัติ

การกาหนดราคาโอนน้ัน องค์กรเพ่ือความร่วมมือทางเศรษฐกิจและการพัฒนา (Organization for
Economic Co-operation and Development (OECD)) ได้ให้ความหมาย ราคาโอน (Transfer Pricing)
ว่าเป็นราคาท่ีนามาใช้เพื่อวัตถุประสงค์ในการลงบัญชี ซ่ึงใช้ในการทาธุรกรรมมูลค่าระหว่างบริษัทในเครือ
ที่รวมอยู่ภายใต้การจัดการเดียวกัน โดยราคาระดับสูงหรือต่าเกินจริงเพื่อให้เกิดการจ่ายรายได้ท่ีไม่ระบุ
รายละเอียดหรือการโอนเงนิ ทุนระหว่างบริษทั เหลา่ น้นั

จากความหมายของ การกาหนดราคาโอน ที่องค์กรเพื่อความร่วมมือทางเศรษฐกิจและการพัฒนาได้
ใหไ้ ว้เราสามารถแยกองคป์ ระกอบออกไดเ้ ป็น 3 ส่วนดงั น้ี

1.1 ควำมสัมพนั ธ์ (Related person)
ในเรื่องของความสัมพันธ์ ระหว่างผู้ประกอบธุรกิจอันได้แก่ นิติบุคคล ผู้ถือหุ้นหรือผู้เป็นหุ้นส่วน มี

ความสมั พันธร์ ะหว่างกันใน ดา้ นทนุ การจัดการ หรอื การควบคมุ อนั เปน็ ความสมั พันธใ์ นฐานะ
(1) ความสัมพันธ์ด้านทุน ซึ่งมีการลงทุนทางตรง เช่น บริษัทในเครือ หรือท่ีเรียกกันโดยท่ัวไปว่าการ

เป็นบริษทั แมก่ ับบรษิ ทั ลูก ซึ่งอาจเกิดจากบริษทั ทม่ี ีอยู่เดิมเปดิ กิจการเพ่ิมขน้ึ เช่นนกี้ ็ได้ หรอื อาจเป็นบรษิ ัทที่ไม่
มีการประกอบธุรกิจอย่างมีนัยสาคัญเป็นของตนเอง แต่มีรายได้จากการถือหุ้นในบริษัทอ่ืนเป็นหลัก โดยอาจ
เป็นการลงทุนในบริษัทในประเทศและ/หรือบริษัทในต่างประเทศ ท่ีเรียกกันว่า บริษัทโฮลด้ิง (Holding
company) ซ่ึงเป็นบริษัทท่ีจัดตั้งขึ้นเพื่อควบคุมดูแลบริษัทอื่น ความสัมพันธ์ด้วยการลงทุนทางอ้อม
ความสัมพนั ธใ์ นลักษณะนี้ มีความซบั ซอ้ นยิ่งขนึ้ กว่าการลงทนุ ทางอ้อม เพราะมีลักษณะทีซ่ บั ซ้อนยิ่งขึ้น เพราะ
มีการถือหุ้นซ้อนกันลงไปหลายช้ันแล้วจึงมาเกิดเป็นบริษัทใหม่ เช่น บริษัท เกรท แบรนด์ ลิมิเต็ด เจ้าของ
เครอื่ งหมายการค้า เอส (est) เปน็ ตน้ หรอื กรณกี ลมุ่ ธุรกิจท่ีมีผลประโยชนร์ ว่ มกัน ซึง่ จะมีความสัมพนั ธ์กันโดย
ทางอ้อมแตท่ งั้ น้กี เ็ พ่ือผลประโยชนท์ ไ่ี ด้รับรว่ มกันน่นั เอง

(2) การจัดการ ในกลุ่มบริษัทในเครือ บริษัทแม่ (The Parent Company) เป็นผู้ถือหุ้นใน บริษัท
ขนาดเล็กกว่าจานวนมาก ซึ่งดาเนินธุรกิจแยกกัน บริษัทต่าง ๆ ที่อยู่ภายใต้กลุ่มบริษัทในเครือน้ันจะมีความ
แตกต่างกนั โดยส้นิ เชงิ และไมม่ ีการประสานงานระหว่างกนั บรษิ ัทเหลา่ น้ันจะกระจายความเสยี่ งทางธุรกิจโดย
การเข้าร่วมในตลาดท่ีแตกต่างกัน เช่น กระจายความเส่ียงทางการเงิน บริษัทย่อยของกลุ่มบริษัทในเครือจะ
ทางานอย่างเป็นอิสระจากกัน จึงเกิดการบริหาร หรือการจัดการจาก บริษัท ที่มีความเชื่อมโยงโดยการถือหุ้น
ตามที่กล่าวข้างต้น หรอื เกิดจากการบรหิ ารจดั การของบริษทั ไปท่ีฝา่ ยบรหิ ารระดับสงู ของบริษทั แม่

(3) อานาจการควบคุม คือความสัมพันธ์ในลักษณะที่อิทธิพลท่ีทาให้บริษัทหนึ่งไม่สามารถดาเนินงาน
ได้อย่างอิสระจากบุคคลหนึ่งหรือบริษัทหนึ่ง ซึ่งสามารถควบคุมหรือบริหารจัดการผ่านทุนดอกเ บ้ีย

ผลประโยชน์ ข้อตกลงสัญญา การลงคะแนนเสียงในที่ประชุมบริษัท โดยการควบคมุ มีลักษณะดังน้ีคือ บริษทั ท่ี
เข้าร่วมโดยตรงหรือโดยอ้อมในการบริหารจัดการการควบคุมหรือเงินทุนของบริษัทอ่ืน หรือบุคคลเดียวกันมี
ส่วนร่วมโดยตรงหรือโดยอ้อมในการบริหารจัดการการควบคุมหรือเงินทุนของทั้งสองบริษัท และรวมถึงการ
ควบคุมร่วมกันคือการโอนสินทรัพย์หรือการแลกเปล่ียนส่วนได้เสียระหว่างบริษัทภายใต้การควบคุมของ
ผ้ปู กครองเดยี วกนั

สาหรับประเทศไทย ได้พิจารณาความสัมพันธ์แต่ในเร่ืองของทุนเป็นหลัก ซ่ึงสามารถสังเกตุได้จาก
ประมวลรัษฏากร มาตรา 71 ทวิ วรรคแรก

1.2 ธุรกรรมที่ควบคุม (Control transection)
เปน็ ขอ้ กาหนดการทาธรุ กรรมหรือการทาธรุ กรรมทถี่ ูกควบคมุ ทาใหไ้ ม่สามารถกาหนดราคาซอื้ ขายได้

โดยอิสระ หรือไม่เป็นไปโดยปกติของราคาตลาด (Arm's Length Price) และไม่ใช่ราคาท่ีกาหนดได้โดย
คู่สัญญาท่ีเป็นอิสระทั้งสองฝ่าย ธุรกรรมจะมีการกาหนดไว้ล่วงหน้าเพ่ือให้ปฏิบัติตามรายการท่ีมีก็ได้
การจัดเตรียมการกาหนดราคาล่วงหน้าอาจเป็นคู่สัญญาฝ่ายใดฝ่ายหน่ึง ท่ีต้องการบริหารภาษี เป็นผู้กาหนด
หรือควบคุมธุรกรรมน้ี ธุรกรรมที่ควบคุมมีหลายชนิด เช่น สินค้าและการให้บริการ การมอบใบอนุญาต การ
โอนธุรกจิ /สนิ ทรัพย์ การก้ยู ืมเงิน การรับประกันให้กบั ธนาคารสาหรับสินเชื่อกลุม่

1.3 ชว่ งรำคำตลำด (Arm's Length Price)
หมายถึง ราคาของค่าตอบแทน ค่าบริการ หรือดอกเบ้ีย ซึ่งคู่สัญญาที่เป็นอิสระต่อกันพึงกาหนดโดย

สจุ รติ ในทางการคา้ กรณโี อนทรัพยส์ ิน ให้บรกิ ารหรือใหก้ ยู้ มื เงินทม่ี ลี ักษณะประเภท และชนิดเดยี วกัน ณ วันท่ี
โอนทรัพยส์ ิน ใหบ้ รกิ าร หรอื ให้กยู้ ืมเงิน

สาหรบั หลัก The Arm’s Length Principle นนั้ จึงเป็นหลักการเพ่อื ใชห้ า Arm’s Length Price โดย
ประยุกต์มาจากราคาตลาด ซ่ึงในทางเศรษฐศาสตร์ ราคาตลาดจะถูกกาหนดโดยปริมาณของสินคา้ และบริการ
ที่ผู้บรโิ ภคตอ้ งการซื้อในระยะเวลาหน่งึ ซงึ่ จุดท่ีราคาคงท่ี เรยี กว่า “ราคาดุลยภาพ” (equilibrium price) และ
ในทางธุรกิจเรียกราคาท่ีถูกกาหนดโดยผซู้ ื้อหลายคนเสนอซ้ือและผู้ขายหลายคนเสนอขายในตลาดเปิด (open
market) ว่า “ราคาตลาด” ซึ่งเป็นราคาท่ีเกิดจากการทาธุรกรรมของคู่สัญญาที่เป็นอิสระต่อกันโดยปราศจาก
อานาจการควบคุม แตร่ าคาท่เี กิดจากการกาหนดราคาโอนเป็นราคาท่ีต้งั ไวส้ ูงกวา่ ราคาตลาด หรือตา่ กวา่ ราคา
ตลาด ทั้งน้ีราคาข้ึนอยู่กับกลไกที่สร้างขึ้นเพ่ือให้ได้ผลลัพธ์ตามความประสงค์ของกลุ่มธุรกิจ
น้ัน ๆ

สาหรับวิธีการหา ช่วงราคาตลาด (Arm's Length Price) นั้นสามารถทาได้โดย 1) วิธีเปรียบเทียบกบั
ราคาที่ไม่มีการควบคุม (Comparable Uncontrolled Price) และการเปรียบเทียบกับราคาภายนอก

2) วิธีราคาขายต่อ (Resale Price Method, RP) โดยการประเมิน ราคาของรายการระหว่างกัน (Related
Party Transactions) ว่าสอดคล้องกับราคาตลาดหรือไม่ 3) วิธีราคาทุนบวกเพ่ิม (Cost Plus Method, CP)
เป็นการเปรียบเทียบราคาทุนของธุรกรรมของรายการระหว่างกัน กับธุรกรรมของบริษัทท่ีไม่มีความเก่ียวข้อง
4) วิธีแบ่งแยกกาไร (Profit Split Method, PS) แบ่งสรรกาไรหรือผลขาดทุนโดยรวมที่เกิดจากการ
ประกอบการ (Operating Profits or Losses) ของกิจการท่ีเก่ียวข้องกัน ในสัดส่วนที่สัมพันธ์กับการมีส่วน
ช่วยเหลือ สนับสนุนโดยคู่สัญญาแต่ละรายในการสร้างผลกาไรหรือขาดทุนท่ีมีอยู่ 5) วิธีแบ่งกาไรสุทธิราย
ธุรกรรม (Transactional Net Margin Method, TNMM) เป็นวิธีการพิสูจน์ราคาโดยตรวจสอบจากส่วนเพิ่ม
ของกาไรสทุ ธทิ ่มี ีความเหมาะสมและสัมพันธ์

2. ผลกระทบของกำรกำหนดรำคำโอนและกรณีศึกษำ
ผู้ประกอบกิจการสัญชาติไทย และกิจการข้ามชาติ (MNEs) ที่หลบหลีกภาษี หลีกเลี่ยงภาษี หรือ

หนีภาษีนั้นล้วนแตม่ ีวัตถุประสงค์เพื่อลดต้นทุนทางด้านภาษี เพื่อถ่ายโอนผลกาไรไปยังผู้รบั ประโยชน์ที่แท้จรงิ
(The benefits owner) ให้ไดม้ ากท่สี ดุ ซง่ึ สามารถพิจารณาตามขา้ งล่างนี้

2.1 ผลกระทบของกำรกำหนดรำคำโอน
กลุ่มบริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบคุ คลที่มีความสัมพันธ์กันในด้านทุน การควบคุม และการจัดการ อาจ

มีข้อกาหนดในการทาธุรกรรม ทางพาณิชย์หรือทางการเงิน ระหว่างกันแตกต่างไปจากการดาเนินการที่เป็น
อิสระ โดยเป็นธุรกรรมท่ีเกิดจากควบคุมและไม่อยู่ภายใต้กลไกของตลาด จึงอาจถูกนามาใช้เพ่ือถ่ายโอนกาไร
ผลประโยชน์ทางภาษี เช่นธุรกรรมดังต่อไปนี้ การขายสินค้า (Cost of Goods Sold) การให้บริการ (Intra-
Group Services) การโอนเทคโนโลยี และเครื่องหมายการค้า การกู้ยืม (Loan) ซ่ึงเป็นธุรกรรมระหว่างกลุ่ม
บริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลท่ีมีความสัมพันธ์กัน เพื่อหลีกเล่ียงภาระภาษีอากรท่ีพึงต้องเสีย ซึ่งวิธีการ
ดังกล่าวนั้นเป็นการหลบหลีกภาษีและเกิดการกัดกร่อนฐานภาษี อันส่งผลกระทบอยา่ งมากต่อการจัดเก็บภาษี
และสถานภาพทางการคลังของรัฐท่ีก่อให้เกิดแหล่งเงินได้ แต่ละรัฐจึงมีความจาเป็นต้องตรากฎหมายออกมา
เพือ่ ป้องกนั การหลกี เลยี่ งภาษีด้วยการกาหนดราคาโอน

นอกจากจะมีผลต่อการจัดเก็บภาษีแล้ว การกาหนดราคาโอน ยังส่งผลต่อกฎหมายการค้าระหว่าง
ประเทศอีกด้วย ใน ปี พ.ศ. 2558 องค์การศุลกากรโลก ได้ออกคู่มือ “WCO Guide to Customs Valuation
and Transfer Pricing” เพอ่ื ใช้แนวทางในการนาวิธีการกาหนดราคาโอนมาใช้กาหนดราคาศุลกากร และเม่ือ
คร้ังการประชุมของสหประชาชาติว่าด้วยการค้าและการจ้างงาน (United Nations Conference on Trade
and Employment) ณ กรุงเจนีวา ในปี ค.ศ. 1947 ได้มีตกลงกันถึงหลักเกณฑ์ท่ัวไปในการประเมินราคา
ศุลกากรในรูปของ “มาตรา 7 ของความตกลงทั่วไปว่าด้วยภาษีและการค้า” (Article VII of the General

Agreement on Tariffs and Trade : GATT) และการประชุมเจรจาพหุภาคีทางการค้าของแกตต์รอบ
โตเกยี ว (Tokyo Round) ระหว่างปี ค.ศ.1973 - 1979 กไ็ ด้ให้การรบั รอง “ความตกลงว่าด้วยการนามาตรา 7
ของแกตต์ มาถือปฏิบัติ”(Agreement on Implementation of Article VII of the General Agreement
on Tariffs and Trade) กับศุลกากร ซ่ึงวัตถุประสงค์เพ่ือใช้หลักเกณฑ์การกาหนดราคาศุลกากร โดยใช้
“ราคาอันแท้จริงในท้องตลาด” ซึ่งเป็นราคาสูงสุดของของประเภท และชนิดเดียวกัน ในช่วงระยะเวลาท่ี
กาหนด ซึ่งเรียกว่า “นิยามราคาบรัสเซลส์” (The Brussels Definition of Value หรือเรียกว่า BDV) อันมี
ลักษณะเดียวกันกับช่วงราคาตลาด (Arm's Length Price) นัน่ เอง

การกาหนดราคาโอนเป็นการกดั กรอ่ นฐานภาษขี องรฐั ท่ีเป็นแหลง่ รายได้แลว้ ยังเป็นการหลบหลีกภาษี
ของรัฐปลายทาง ซึ่งส่งผลกระทบทางด้านภาษีและส่งผลให้ต้องมีการปรับปรุงกฎหมายศุลกากร นอกจากนี้
การกาหนดราคาโอนทาให้การธรุ กรรมของทง้ั สองบรษิ ัทไม่เปน็ ไปโดยอิสระเป็นนิตกิ รรมท่ีถูกควบคุม ส่งผลให้
บริษทั หนึ่งมผี ลประกอบการและกาไรทล่ี ดลง เป็นการดาเนินการภายใต้ความประสงค์ของคสู่ ัญญาทั้งสองฝ่าย
จึงไม่ไดเ้ ป็นปัญหาเรอ่ื งความสมั พันธ์ระหว่างคสู่ ัญญาทั้งสองฝ่าย ในขณะดาเนินการดงั กลา่ ว แต่จะมผี ลกระทบ
ต่อบริษัททั้งสองในเร่ืองของกาไรและขาดทุนทางบัญชี ทาให้บริษัทหน่ึงไม่มีกาไรตามปกติของการค้า แต่กาไร
เกิดที่บริษัทหนึ่ง ซ่ึงในกรณีนี้ไม่สามารถชี้วัดในเร่ืองของประสิทธิภาพท่ีแท้จริงของบริษัทหรือหน่วยธุรกิจ
ดังกล่าว

2.2 กรณีศึกษำ
2.2.1 Vodafone wins transfer pricing battle against I-T department
บริษัท โวดาโฟนกรุ๊ป จากัด (มหาชน) (Vodafone Group Plc) เป็นบริษัทข้ามชาติของอังกฤษ

มสี านกั งานใหญใ่ นกรงุ ลอนดอนและมีสานักงานจดทะเบยี นใน Newbury, Berkshire เปน็ บรษิ ทั โทรคมนาคม
มือถอื ทใี่ หญ่เปน็ อันดบั สองของโลก ณ เดือนธนั วาคม ปี พ.ศ. 2554 บริษทั โวดาโฟนกรปุ๊ จากัด (มหาชน) เป็น
เจ้าของและดาเนินงานเครือข่ายในกว่า 30 ประเทศและมีเครือข่ายพันธมิตรในกว่า 40 ประเทศ แผนก
Vodafone Global Enterprise ให้บริการโทรคมนาคมและบริการด้านไอทีให้กับลูกค้าองค์กรในกว่า 65
ประเทศ Vodafone ยังเป็นเจ้าของ 45% ของ Verizon Wireless บริษัท โทรคมนาคมมือถือท่ีใหญ่ที่สุดใน
สหรัฐอเมรกิ า

Vodafone India เดิมช่ือ Vodafone Essar และ Hutchison Essar เป็นผู้ให้บริการเครือข่ายมือถือ
ที่ใหญ่เป็นอันดับสามในอินเดียรองจาก Airtel และ Reliance Communications โดยฐานผู้ใช้บรกิ ารในมุมไบ
รฐั มหาราษฏร์ มีลูกค้าประมาณ 147.48 ล้านราย ณ เดอื นธันวาคม พ.ศ.2555

ในปี พ.ศ.2535 Hutchison Group จากประเทศฮ่องกงได้รับความสนใจในธรุ กิจโทรคมนาคมอินเดีย
ผ่านบริษัทร่วมทุน (JV) กับ Hutchison Telecommunications International (Cayman) Holdings Ltd.

(HTIL) ถือหุ้นใน CGP Investments (Holdings) Ltd. (CGP Investments) ซึ่งเป็น บริษัทโฮลด้ิง ตั้งอยู่ท่ี
เกาะเคย์แมน จากการลงทุน CGP Investments และบริษัทมอริเชียสต่าง ๆ HTIL ถือหุ้น 67% ใน Hutch
Essar Ltd. (HEL) บริษัทร่วมทุนแห่งอินเดีย ดังน้ันจากการลงทุนของ CGP ทาให้ Hutchison Group จึงถือ
หุ้นโดยตรงและโดยอ้อมใน HEL

ในเดอื นธนั วาคม พ.ศ.2549 HTIL ไดอ้ อกแถลงการณเ์ ก่ยี วกับการขายหนุ้ ใน HEL ซง่ึ ดาเนนิ ธรุ กจิ ด้าน
การส่ือสารโทรคมนาคมในอินเดีย Vodafone NL ซ่ึงเป็นนิติบุคคลสัญชาติดัตช์ได้ประมูลเพื่อซื้อหุ้น CGP
Investments และในเดือนกมุ ภาพนั ธ์ พ.ศ.2550 Vodafone NL ไดล้ งนามในขอ้ ตกลงเพื่อเข้าซ้ือกจิ การ HTIL
ของอินเดีย ตอ่ มาได้มีการทาสัญญาซ้ือขายหุ้นและสนิ เช่ือ (SPA) ระหวา่ ง HTIL และ Vodafone NL ซ่ึง HTIL
ตกลงที่จะจัดหาและโอนหุ้นทุนท้ังหมดของ CGP Investments ซึ่งถือโดย บริษัทในเครือ ลังจากการโอนสิทธ์ิ
ทั้งหมด HTIL ประกาศวา่ Vodafone NL ได้เขา้ ควบคุมกิจการ HEL

Vodafone NL แจ้งให้ Essar Group (ผู้มีส่วนได้เสียอื่นใน HEL) ทราบเก่ียวกับการเข้าถือครอง
ทั้งหมดจาก HTIL หลังจากน้ัน Vodafone NL ก็นาไปใช้กับคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุนต่างประเทศ
(FIPB) (หน่วยงานกากบั ดแู ลการลงทุนจากตา่ งประเทศอินเดีย) และขออนุมัติการซื้อโดยตรง 67% ใน HEL

Vodafone NL ไดช้ าระค่าตอบแทนให้แก่ HTIL เพื่อรบั เงนิ ลงทนุ ทงั้ หมดของ CGP Investments
ตามคาแนะนาของ Hutch Group

ในการทาธุรกรรมการโอนดังกล่าว หน่วยจัดเก็บภาษี ได้มีหนังสือแจ้งไปยัง Vodafone NL ว่าผิดนัด
ชาระภาษี (ไม่ชาระ)เนื่องจากไม่ได้หักภาษี ณ ท่ีจ่ายสาหรับ HTIL ต่อจากนั้น Vodafone NL ยื่นคาฟ้องเป็น
ลายลักษณ์อักษรต่อศาลสูงคัดค้านความถูกต้องการแจ้งเตือนของหน่วยงานจัดเก็บภาษี ศาลได้ยกคาฟ้อง
ดังกล่าว ถือได้ว่าการทาธุรกรรมดังกล่าวจะต้องอยู่ภายใต้การตรวจสอบของหน่วยงานภาษี และ Vodafone
NL ยนื่ ฎกี า

ศาลฎีกา ได้ถือว่าการโอนทางอ้อมจะไม่ต้องเสียภาษีตามกฎหมายภาษีของอินเดีย ในกรณีของ
สินทรพั ย์ทนุ เป็นหุ้นของบริษัทที่ถกู เก็บไว้ บทบญั ญตั ภิ าษีหกั ณ ทจ่ี ่ายภายใต้ ITL จะไม่นามาใชส้ าหรับการทา
ธุรกรรมในตา่ งประเทศเม่ือผู้ทาธุรกรรมสองฝ่ายไมม่ ีถ่ินที่อยู่ในอินเดีย และไดก้ ล่าวว่า การวางแผนภาษภี ายใต้
กรอบของกฎหมายนั้นสามารถทาได้ เว้นแต่การวางแผนน้ันจะใช้เป็นกลอุบายหรือเคร่ืองมืออย่างไรก็ตาม
ความรับผิดชอบน้นั อยใู่ นหนว่ ยงานดา้ นภาษี เพ่ือยืนยนั ว่าการทาธุรกรรมนน้ั เปน็ การหลอกลวง บทบญั ญตั ขิ อง
กฎแหล่งท่ีมาภายใต้ ITL จาเป็นต้องตีความอย่างเคร่งครัด หากไม่มีการตรวจสอบผ่านการโอนทางอ้อมจะไม่
ตอ้ งเสยี ภาษีในประเทศอนิ เดยี

ในสว่ นของคาพิพากษานี้แสดงให้เห็นว่าหากองค์กรตา่ งประเทศที่มีอานาจควบคุมทาการโอนทางอ้อม
ผ่านรูปแบบองค์กรทไี่ ม่มีวัตถุประสงค์ทางธุรกิจที่สมเหตุสมผล ทาให้เกิดการหลีกเล่ียงภาษีหรอื หลีกเลี่ยงภาษี
หัก ณ ที่จ่าย หน่วยงานภาษีอาจเพิกเฉยต่อการจัดการ การโอนหุ้นให้เป็นไปตามเนื้อหาทางเศรษฐกิจและ

กาหนดภาษีให้กับองค์กรต่างประเทศ ภาระเก่ียวกับการเสยี ภาษีในการกล่าวหา และสร้างการละเมิดภาษี แต่
ในกรณีน้ีหลังจากใช้การทดสอบต่าง ๆ โดยศาลฎีกาของประเทศอินเดียก็สรุปได้ว่าการขายหุ้นของ CGP เป็น
ธรุ กรรมทางธรุ กิจทแี่ ท้จริงและไม่ใช่วิธีการหลอกลวงเพือ่ หลกี เล่ียงภาษีกาไรจากการขายหนุ้

Vodafone NL (Nederland)
ปี 2550

Hutchison Group เขา้ ซอ้ื
(Hongkong) กิจการ

Hutchison Telecommunications International (Cayman)
(JV) Holdings Ltd. (HTIL)

joint venture ชาระ
ราคา
CGP Investments (Holdings) Ltd เขา้ ซ้ือ CGP
(Cayman) จาก HTIL Vodafone NL (Nederland)
ซือ้ ห้นุ CGP จาก HTIL
หลงั จาก ซอื้ HTIL มาแล้ว

Hutch Essar Ltd. (HEL)
(India)

2.2.2 บรษิ ัท Coca-Cola
บริษัท Coca-Cola เป็น บริษัท เคร่ืองด่ืมข้ามชาติอเมริกันและผู้ผลิตผู้ค้าปลีกและนักการตลาดของ

เครื่องดื่มที่ไม่มีแอลกอฮอล์เข้มข้นและน้าเชอ่ื มซ่ึงมีสานักงานใหญใ่ นแอตแลนตาจอร์เจีย บริษัท เป็นที่รู้จักกัน
เป็นอย่างดีในด้านผลิตภัณฑ์เรือธง Coca-Cola คิดค้นในปี 1886 โดยเภสัชกร John Stith Pemberton ใน
เมืองโคลัมบัสรัฐจอร์เจีย ปัจจุบัน Coca-Cola จาหน่ายให้มากกว่า 500 แบรนด์ในกว่า 200 ประเทศและ
ให้บริการมากกว่า 17 พันล้านครั้งต่อวัน บริษัท ดาเนินงานระบบกระจายสินค้าแบบแฟรนไชส์ต้ังแต่ปี ค.ศ.
1889 โดยท่ี บรษิ ทั Coca-Cola ผลิตน้าเชอ่ื มเข้มข้นซ่ึงจะขายให้กับผู้ผลติ ขวดบรรจุขวดทัว่ โลก

บริษัท Coca-Cola มีข้อตกลงท่ีจะให้บริการท่ีปรึกษาแก่ Britco ในราคาต้นทุนบวก 5% ซึ่งไม่
สามารถใช้กฎการกาหนดราคาโอนกับ บริษัท Coca-Cola ในกรณีที่ไม่มีหลักฐานเบื้องต้นของการโอนกาไร

นอกประเทศอินเดีย เพื่อจะตรวจสอบการกัดเซาะผลกาไรนอกประเทศอินเดีย ดังน้ันไม่สามารถนาไปใช้ ใน
กรณที ่ไี มม่ ีหลักฐานการโอนผลกาไรนอกประเทศ

การพิจารณาคดี ศาลปัญจาบและหรยาณาไดต้ ดั สนิ ข้อโตแ้ ย้งของ Coca-Cola India วา่ หลักฐานการ
โอนกาไรนอกประเทศอินเดยี เปน็ เง่อื นไขเบื้องตน้ สาหรับการใชก้ ฎการกาหนดราคาโอน

บรษิ ทั Coca-Cola ไดย้ น่ื อทุ ธรณต์ ่อศาลสงู หลงั จากได้รับแจ้งเรอื่ งราคาโอน โดยที่ Coca-Cola กลา่ ว
อ้างบทบัญญัติการกาหนดราคาโอนได้ถูกรวมอยู่ในพระราชบัญญัติภาษีเงินได้ โดยพระราชบัญญัติการเงินปี
ค.ศ. 2001 และการบังคับใช้บทบัญญัติเหล่านี้ถูกจากัด ในสถานการณ์ท่ีเกี่ยวข้องกับการเบ่ียงเบนกาไรนอก
ประเทศอินเดีย

ไม่มีหลักฐานสาคัญท่ีแสดงว่ามีการเบี่ยงเบนกาไรนอกประเทศอินเดีย ศาลสูงไม่ยอมรับมุมมองนี้ ถือ
ได้ว่าการมีธุรกรรมข้ามพรมแดนและการคานวณรายได้ผลลัพธ์ในราคาที่บิดเบือนราคาตลาดน้ัน เพียงพอ
สาหรับการใช้กฎการกาหนดราคาโอน ศาลยังบอกด้วยว่ามันเป็นสิทธิพิเศษของกรมสรรพากรในการออก
ประกาศดังกลา่ ว และศาลไมส่ ามารถแทรกแซงในเรอื่ งนี้

2.2.3 การโอน (ซื้อขาย) เครอื่ งหมายการคา้ เอส (est)
บริษัท เสริมสุข จากัด (มหาชน) เริ่มดาเนินธุรกิจน้าอัดลมเมื่อปี พ.ศ. 2496 และมีบทบาทสาคัญใน

การวางรากฐานอุตสาหกรรมน้าอัดลมในประเทศไทย ตอ่ มา บริษทั ไทยเบฟเวอเรจ โลจิสตกิ ส์ จากดั ไดเ้ ข้ามา
ถอื ห้นุ ใหญใ่ นบริษทั ฯ และผนกึ รวมเปน็ 1 ใน 5 บริษทั หลกั ในกลุม่ บรษิ ทั ไทยเบฟในปี พ.ศ. 2555

บริษัท เสริมสุข จากัด (มหาชน) สร้างแบรนด์ เอส (est) โดยการจัดต้ัง บริษัท เกรท แบรนด์ ลิมิเต็ด
(Great Brands Limited) ขึ้นในประเทศฮ่องกง และถือหุ้นโดย บริษัท เสริมสุข จากัด (มหาชน) ในสัดส่วน
100% บริษัท เกรท แบรนด์ ลิมิเต็ด อนุญาตให้ บริษัท เสริมสุข จากัด (มหาชน) ใช้เครื่องหมายการค้า เอส
(est) สาหรับการผลิต จาหน่าย การโฆษณา และการจัดจาหน่ายผลิตภัณฑ์เคร่ืองด่ืมโคล่า และเครื่องด่ืม
น้าอดั ลม ซึ่งผลติ และจาหน่ายโดย บริษัท เสริมสขุ จากดั (มหาชน)

ต่อมา ปี พ.ศ. 2557 บรษิ ัท เสริมสขุ จากดั (มหาชน) ทาการขายเครื่องหมายการค้า เอส (est) โดยมี
เงื่อนไขระหว่าง บริษัท เสริมสุข จากัด (มหาชน) (บริษัทย่อย) ให้กับ บริษัท อินเตอร์เนช่ันแนล เบฟเวอเรจ
โฮลด้ิง ลิมเิ ต็ด (International Beverage Holdings Limited) ซงึ่ เป็นบคุ คทีเ่ กีย่ วโยงกันของบรษิ ัท (“รายการ
Conditional Sale”) ด้วยมลู ค่าสนิ ทรัพย์ 1.56 พันล้านบาท

โดยที่ บริษัท ไทยเบฟเวอเรจ จากัด (มหาชน) ถือหุ้นใน บริษัท อินเตอร์เนชั่นแนล เบฟเวอเรจ
โฮลดง้ิ ลิมิเต็ด (International Beverage Holdings Limited) คิดเปน็ สดั สว่ นรอ้ ยละ 100

บรษิ ัท เสริมสุข จากัด (มหาชน) และมี บริษัท ไทยเบฟเวอเรจ โลจสิ ติก จากดั ถือหุ้นรายใหญ่คดิ เปน็
สดั สว่ นร้อยละ 64.66 และมี บริษัท ไทยเบฟเวอเรจ จากัด (มหาชน) ถือหุ้นใน บรษิ ัท ไทยเบฟเวอเรจ โลจิ
สติก จากัด ในสดั สว่ นรอ้ ยละ 100

บรษิ ัท ไทยเบฟเวอเรจ จากัด (มหาชน) (สญั ชาติ ไทย)

บริษทั ไทยเบฟเวอเรจ โลจสิ ตกิ จากัด (สัญชาติ ไทย) บรษิ ทั อนิ เตอรเ์ นช่ันแนล เบฟเวอเรจ โฮลดิ้ง ลิมเิ ตด็
พ.ศ.2555 (สญั ชาติสงิ ค์โปร)

บรษิ ัท เสรมิ สขุ จากดั (มหาชน) (สญั ชาติ ไทย) ปี พ.ศ. 2557 ธรุ กรรมซ้ือขาย
1.56 พันลา้ นบาท
บริษัท เกรท แบรนด์ ลิมิเต็ด (สญั ชาติ ฮ่องกง)

เครื่องหมายการคา้ เอส (EST)

การทาธุรกรรมดังกล่าวข้างต้นมีลักษณะเป็น Transfer pricing หรือไม่หากพิจารณา จะพบว่าบริษัท
ท่ีทาธรุ กรรมระหว่างกันลว้ นแต่มีความสัมพันธ์ (Related person) ระหว่างกนั ท้ังหมด และธุรกรรมที่ได้จัดทา
ข้ึนมีลักษณะเป็นการควบคุม (Control transection) จากบริษัทแม่ ท้ังน้ีแม้ในเร่ืองของช่วงราคาตลาด
(Arm's Length Price) น้ันไม่อาจกล่าวได้เพราะ ทรัพย์สินท่ีไม่มีรูปร่าง นั้นยากต่อการประเมินราคา หรือการ
หา market Value หรือ ราคาดลุ ยภาพ” (equilibrium price) เพ่ือการเปรยี บเทียบนั้นเปน็ การยาก อาศัยได้
เพียงราคาจากการประเมินของบริษัทผู้ประเมินเท่าน้ัน แต่ท้ังน้ีไม่ว่าราคาดังกล่าวนั้นจะเป็น ราคาตลาด หรือ
ราคาดุลยภาพ หรอื ไมก่ ็ตาม การดาเนินการดังกล่าวนั้นแสดงได้อยา่ งชัดเจนว่ากเ็ พ่ือประโยชนท์ างธุรกจิ ภายใน
กลุ่มธุรกิจนน้ั เอง

ในกรณี การขายเครื่องหมายการค้า est ของกลมุ่ ไทยเบฟ น้ีเปน็ การดาเนนิ การในปี พ.ศ.2557 ก่อน
มี พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลรัษฎากร (ฉบับที่ 47) พ.ศ.2561 (4) เรื่อง มาตรการป้องกันการ
กาหนดราคาโอนระหว่างบริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิตบิ ุคคลที่มีความสัมพันธ์กัน (Transfer Pricing) มาใช้บังคับ

จึงมิใช่เร่ืองที่ผิดกฎหมาย และต้องเคารพในความรู้ความสามารถและความฉลาดของผู้วางแผนการเงินและ
ภาษดี งั กลา่ ว แตม่ สี ง่ิ ท่ีน่าสนใจคอื กรณนี ้ีเปน็ การโอนกาไรไปไว้ทตี่ ่างประเทศหรอื ไม่อย่างไร หรอื เพอื่ ประโยชนใ์ ด

การกาหนดราคาโอนน้ีมิได้มีเพียงกรณีศึกษาที่เกิดในต่างประเทศ และกรณีศึกษาที่เก่ียวเน่ืองกับ
ประเทศไทย ซึ่งเป็นการดาเนินธุรกิจระหว่างประเทศ สาหรับผู้ประกอบธุรกิจภายในประเทศไทยเองน้ัน
ก็พบว่ามีการใช้ช่องว่างทางกฎหมายเพื่อการถ่ายโอนกาไรไปยังบริษัท อื่น ๆ ได้เช่นเดียวกันเช่น การถ่ายโอน
ถา่ ยกาไรไปยังบริษัทที่มีผลการขาดทุนสะสม หรอื การถ่ายโอนผลกาไรไปยังบรษิ ัทท่เี ปน็ SME

3. บทวเิ ครำะห์

การประกอบธุรกิจในรูปแบบกลุ่มธุรกิจท่ีมีผลประโยชน์ร่วมกัน ของผู้ประกอบธุรกิจในประเทศไทย
หรือในรูปแบบกจิ การขา้ มชาติ ทเ่ี รยี กวา่ Multinational Enterprises (MNEs) หรอื กิจการขนาดใหญ่จงึ มักใช้
วิธีการแบง่ องคก์ รออกเปน็ หน่วยงานย่อยต่าง ๆ เพอื่ ดแู ล ควบคุมกิจการและดาเนนิ กจิ การภายใตว้ ตั ถุประสงค์
ทจี่ ัดตั้งข้นึ โดยมกี ารแต่งต้ังผูบ้ ริหารขึ้นมาเพื่อให้เข้ามามสี ว่ นช่วยในการควบคุมดูแลการบริหารงานของแต่ละ
หน่วยงานโดยอานาจหน้าท่ีและความรับผิดชอบในการตัดสินใจเก่ียวกับการบริหารงานในหน่วยงานนั้น ๆ
ตามท่ีถูกมอบหมายให้ดาเนินการ ซ่ึงนโยบายต่าง ๆ น้ัน จะได้รับมาจากส่วนกลาง โดยแต่ละหน่วยธุรกิจไม่มี
อิสระในการบริหารงานด้วยตนเอง ซึ่งถูกควบคุมการทาธุรกรรมต่าง ๆ เช่น การซื้อสินค้า ขายสินค้า หรือ
ให้บริการต่าง ๆ รวมถึงการอนุญาตให้ใช้สิทธิ ระหว่างกัน เพื่อถ่ายโอนกาไรระหว่างกันและเพ่ือผลกาไรสุทธิ
และลดภาระทางภาษีของท้ังกลุ่มธุรกิจ ท้งั นี้สืบเน่ืองมากจากธรุ กิจขนาดใหญ่ มักจะเรมิ่ ต้นมาจากธุรกจิ ขนาด
เลก็ ที่ผบู้ ริหารของกจิ การจะมีอานาจในการบริหารงานแบบรวมอานาจ (Centralization) ซงึ่ เปน็ ผู้กาหนดและ
ควบคุม เป้าหมาย วางแผน และทาการตัดสินใจต่าง ๆ ในการดาเนินงานของกิจการ ดังนั้นเม่ือธุรกิจมีขนาด
ใหญ่ จึงมีการใช้อานาจควบคุมจากผู้บริการสูงสุดอยุ่เช่นเดิม โดยใช้การกาหนดราคาโอนมาเป็นเครื่องมือใน
การบริหารด้านการเงิน และภาษี ระหว่างหน่วยธุรกิจที่ตนเองควบคุมเพื่อให้ได้กาไรหรือผลตอบแทนจากการ
ลงทนุ สงู สุดนัน่ เอง

สาหรับมิติของบริษัทคู่ค้าที่มิได้อยู่ภายใต้อานาจการควบคุมหรืออานาจการบริหารงานเดียวกัน
อาจจะใช้การกาหนดราคาโอน (Transfer Pricing) เป็นเครื่องมือในการบริหารภาษีโดยการกาหนดราคานอก
ตลาดสาหรับใช้ในการย่ืนชาระภาษีต่อหน่วยงานของรัฐ และมีการจัดทาธุรกรรมที่แท้จริงอีกฉบับหนึ่งข้ึนใช้
บังคับระหว่างกันโดยท้ังน้ีเพื่อผลประโยชน์ของคู่สัญญาทั้งสองฝ่าย ไม่ว่าจะเป็นกรณีใด ๆ ก็ตามเม่ือมี
มาตราการห้ามกาหนดราคาโอน (Transfer Pricing) ราคาท่ีเคยกาหนดหรือควบคุมไว้ต้องกลับมาใช้ราคา
ตลาด (Arm's Length Price) นั่นเอง และทั้งน้ีหากมีการปรับปรุงราคาจากพนักงานเจา้ หน้าท่ีของรฐั โดยวิธี

ช่วงราคาตลาด (Arm's Length Price) หรือดาเนินการตามความตกลงทั่วไปว่าด้วยภาษีศุลกากรและการค้า
(Article VII of the General Agreement on Tariffs and Trade : GATT) จะมีการบวกราคาเข้าไปเพ่ือให้
เปน็ ราคาตลาดหรือราคายุตธิ รรม ซ่งึ ตอ้ งมีการปรับปรงุ ทงั้ สองด้าน กลา่ วคอื บรษิ ัทหน่ึงมรี ายได้เพ่ิมข้ึนและอีก
บริษัทหนึ่งต้องมีรายจ่ายเพิ่มขึน้ ซง่ึ จาเป็นตอ้ งปรบั พร้อมกนั ทั้งสองบรษิ ัท เพื่อไม่ให้เกิดภาษีซ้อน หรอื เพ่ือขจัด
ภาษีซ้อนนั่นเอง ดังนั้นท้ังสองบริษัทต้องมีการปรับปรุงบัญชีและภาษีใหม่ทั้งหมด ทาให้เกิดเป็นภาระหน้าที่
ของท้ังสองบรษิ ทั เกิดขน้ึ

ความเจริญด้านการสื่อสารและด้านคมนาคมมีการพัฒนาไปอย่างรวดเร็ว กลุ่มธุรกิจต่าง ๆ จึงหา
ช่องว่างทางกฎหมายด้วยวิธกี ารต่าง ๆ เพื่อให้ไดร้ ับผลประโยชน์สูงสดุ และการหลบหลีกภาษเี ป็นวธิ ีการหนึ่งท่ี
ผู้ประกอบธุรกิจมักใช้เป็นประจาซึ่งรัฐบาลของประเทศต่าง ๆ จึงต้องมีมาตรการป้องกันการหลบหลีกภาษี
และมีมาตรการอันเป็นบทลงโทษ หลายประเทศใช้มาตรการลงโทษทางอาญาเพ่ิมเติมไปจากมาตรการลงโทษ
ทางแพ่ง โดยกาหนดให้การกระทาบางอย่างเป็นการกระทาความผิดอาญาด้วย และขึ้นอยู่กับหลักการของแต่
ละรัฐทจ่ี ะกาหนดขน้ึ ในบางประเทศอาจนาหลักสดั ส่วนมาใชก้ ับบทกาหนดโทษ หรือบางประเทศนาหลักความ
เป็นธรรมเข้ามาพิจารณาในบทกาหนดโทษ ท้ังน้ีจากรายงานของประเทศท่ีเข้าร่วมประชุม European
Association of Tax Law Professors Congress ที่เมืองมิลาน ประเทศอิตตาลี เม่ือวันท่ี 28 ถึงวันที่ 30
พฤษภาคม 2558 พบว่าประเทศต่าง ๆ มีการบังคับใช้โทษอาญากับผู้เสียภาษีที่มีความผิดร้ายแรง เพื่อป้อง
ปรามและลงโทษผู้เสียภาษี ท่ีหลีกเล่ียงการเสียภาษี ซ่ึงมาตราการป้องกันการกาหนดราคาโอน (Transfer
Pricing) ก็เป็นส่วนหนง่ึ ของมาตรการป้องหลีกเลย่ี งการเสียภาษี ซงึ่ รัฐนามาบังคบั ใช้และประชาชน ผู้ประกอบ
ธรุ กจิ หรอื กลมุ่ ธรุ กิจต้องปฏบิ ัติตามอยา่ งเครง่ ครดั

ประเทศไทยและสมาชิกอาเซียนบางประเทศได้เข้าร่วมใน โครงการป้องกันการถูกกัดกร่อนฐานภาษี
และการโอนกาไรไปต่างประเทศ (Base Erosion and Profit Shifting: BEPS) ซ่ึงโครงการมีวัตถุประสงค์เพ่ือ
ป้องกันการเคล่ือนย้ายกาไรเพ่ือเสียภาษีในประเทศท่ีภาระภาษีต่ากว่า ซ่ึงประเทศไทยได้มีแนวทางในการ
กาหนดราคาโอน(Transfer Pricing) ให้เป็นไปตามราคาตลาด และราคาดังกล่าวจะต้องเป็นราคาตลาดที่
สะท้อนราคาท่ีแท้จริง ซ่ึงกรมสรรพากรได้กาหนดแนวทางปฏิบัติโดยได้มีคาส่ังกรมสรรพากรที่ ป.113/2545
เรื่องการเสียภาษีเงินได้ของบริษัท หรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลกรณีการกาหนดราคาโอนให้เป็นไปตามราคา
ตลาด และนอกจากนี้ได้มี พระราชบัญญัติ แก้ไขเพิ่มเติมประมวลรัษฎากร (ฉบับที่ 47) พ.ศ.2561 ออกมา
บงั คบั ใชเ้ พอื่ เป็นการปฏบิ ตั ติ ามนโยบายของ OECD อกี ดว้ ย

4. บทสรุป

ภาษีอากรเป็นส่ิงท่ีจาเป็นเพราะรัฐบาลของแต่ละประเทศตา่ งต้องนามาเป็นค่าใช้จ่ายของรัฐ และเปน็
เครื่องมือสาคัญของรัฐบาลในการกระจายรายได้ ส่งเสริมความเจริญเติบโตธุรกิจการค้า รักษาเสถียรภาพทาง
เศรษฐกจิ ช่วยควบคุมการบรโิ ภคของประชาชน ซึง่ นโยบาย มาตราการ และวิธีการจดั เก็บภาษรี ฐั บาล รวมถึง
การใช้การตีความ เกี่ยวกับภาษีอากร น้ันมีความจาเป็นและมีความสาคัญเป็นอย่างย่ิง และในปัจจุบันการค้า
ระหว่างประเทศ (International Trade) และการลงทุนระหวา่ งประเทศ (International Investment) มีการ
ขยายไปในประเทศต่าง ๆ อย่างรวดเร็ว กลุ่มธุรกิจท่ีมีผลประโยชน์ร่วมกันในการประกอบกิจการ
(Multinational Enterprises (MNEs) มีบทบาทในการประกอบธุรกิจมากข้ึน และมีการใช้ช่องว่างของ
กฎหมายภาษีอากร หรือความไม่เท่าเทียมของอัตราภาษีอากร ของแต่ละประเทศ เป็นเครื่องมือในการดาเนิน
ธุรกจิ ซึง่ มผี ลกระทบตอ่ รัฐทเี่ ปน็ แหลง่ รายได้

การกาหนดราคาโอนน้ันมีความสาคัญและเป็นปัญหาการจัดเก็บภาษีระหว่างประเทศ จากกลุ่มธุรกิจ
ข้ามชาติ (Multinational Enterprises (MNEs)) และการจัดเก็บภาษีของผู้ประกอบธุรกิจภายในประเทศ
ซ่ึงแต่ละประเทศจะต้องประสบกับปัญหาน้ี ดังน้ันรัฐจึงจาเป็นต้องมีเคร่ืองมือหรือมาตรการเป็นพิเศษ เพราะ
เป็นเรื่องที่ไม่สามารถมองเห็นได้ง่ายและเป็นเรื่องท่ีมีมูลค่าสูง ควรจัดให้มีหน่วยงานกากับดูแลตรวจสอบ
การกาหนดราคาโอนเป็นสิ่งสาคัญสาหรับกลุ่มธุรกิจข้ามชาติ ซึ่งมีผลต่อกาไรของทั้งกลุ่มธุรกิจ ซ่ึงรายงานการ
ขายหรือรายงานกาไรที่มีความเกี่ยวข้องกับตลาดหุ้น จะมีผลต่อเงินปันผลและราคาซื้อขายหุ้น และ
ผลตอบแทนจากการลงทุน จึงมีความสาคญั ตอ่ บรษิ ัท และผูบ้ ริหาร เพราะผลตอบแทนทางการเงนิ มักเชื่อมโยง
กบั ผลกาไรของบรษิ ัท นอกจากน้ีการกาหนดราคาโอนมผี ลกระทบต่อการคานวณผลกาไรจากผลิตภณั ฑ์ท่วั โลก

การกาหนดราคาโอนไม่ใช่การกระทาท่ีผิดศีลธรรมและไม่ใช่เรื่องผิดกฎหมายสาหรับบางประเทศ
ผู้ประกอบธุรกิจดาเนินธุรกิจโดยการพิจารณาเพียงไม่มีเจตนาที่จะฉ้อโกงรัฐบาลหรือบุคคลท่ีเกี่ยวข้องเท่าน้ัน
สง่ ผลให้หลาย ๆ คนจึงคดิ วา่ การกาหนดราคาโอนเปน็ การปฏบิ ัติท่ีสามารถทาได้และใช้เป็นแนวทางปฏิบัติของ
องค์กร ซ่ึงหลายประเทศเริ่มบังคับใช้มาตรการป้องกันการกาหนดราคาโอน ดังนั้นผู้ประกอบธุรกิจจึงควร
ตรวจสอบข้อมูลของแต่ละประเทศท่ีจะประกอบธุรกิจหรือลงทุน และควรเริ่มกาหนดราคาโอนตามราคาปกติ
หรือราคาตลาด เพราะในอนาคตประเทศที่ยังไม่มีมาตรการทางกฎหมายในการใช้บังคับก็จะมีการดาเนินการ
ในเรื่องดังกล่าวอย่างจริงจัง สาหรับประเทศไทยไม่สามารถวางแผนภาษีหรอื ดาเนินธรุ กิจโดยวิธีกาหนดราคา
โอนหรือ Transfer Pricing ได้อีกต่อไปนั้นต้ังแต่ พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลรัษฎากร (ฉบับท่ี 47)
พ.ศ.2561 มผี ลบังคับใช้

เอกสำรอ้ำงองิ

1. กจิ การขา้ มชาติ TRANSFER PRICING, (ออนไลน์) เขา้ ถึงไดจ้ าก
https://www.rd.go.th/publish/563.0.html สบื คน้ เมอ่ื วันที่ 1 ธันวาคม 2565

2. พระราชบญั ญัติ แก้ไขเพมิ่ เติมประมวลรัษฎากร (ฉบับท่ี 47) พ.ศ. 2561 เรื่อง มาตรการป้องกนั การ
กาหนดราคาโอนระหว่างบริษัทหรอื ห้างห้นุ สว่ นนิตบิ ุคคลที่มีความสัมพันธ์กัน (Transfer Pricing)
(ออนไลน์) เข้าถงึ ไดจ้ าก
https://www.rd.go.th/publish/fileadmin/user_upload/kormor/newlaw/prb47.pdf และ
http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2561/A/097/T_0046.PDF สบื ค้นเม่ือวนั ที่
1 ธนั วาคม 2565

3. The OECD and Thailand, September 2018 (ออนไลน์) เขา้ ถงึ ได้จาก
http://www.oecd.org/southeast-asia/countries/thailand/Brochure_ThailandCP-
SEP2018_FINAL.pdf สืบคน้ เมอื่ วนั ท่ี 1 ธันวาคม 2565

4. OECD releases 2017 Transfer Pricing Guidelines for Multinational Enterprises and Tax
Administrations (ออนไลน์) เขา้ ถึงได้จาก https://read.oecd-ilibrary.org/taxation/oecd-transfer-
pricing-guidelines-for-multinational-enterprises-and-tax-administrations-2017_tpg-2017-
en#page0 สบื คน้ เม่ือวันท่ี 1 ธนั วาคม 2565

5. TRANSFER PRICING POLICIES AND PROCEDURES AND ITS IMPACT ON PERFORMANCE
EVALUATION, Manpreet Kaur 2013 (ออนไลน)์ เขา้ ถงึ ไดจ้ าก
https://www.researchgate.net/publication/309160039_TRANSFER_PRICING_POLICIES_AND_
PROCEDURES_AND_ITS_IMPACT_ON_PERFORMANCE_EVALUATION สบื ค้นเม่ือวนั ที่ 1 ธนั วาคม
2565

6. Vodafone wins transfer pricing battle against I-T department The Economic times, Maulik
Vyas, 2015 (ออนไลน)์ เข้าถึงไดจ้ าก
https://economictimes.indiatimes.com/industry/telecom/vodafone-wins-transfer-pricing-
battle-against-i-t-
department/articleshow/49279607.cms?utm_source=contentofinterest&utm_medium=te
xt&utm_campaign=cppst สืบคน้ เมือ่ วนั ที่ 1 ธันวาคม 2565

7. Vodafone wins Rs 8,500 cr transfer pricing case: Here's why it is important, firstpost, FP
Staff Oct 09, 2015 (ออนไลน)์ เข้าถึงได้จาก https://www.firstpost.com/business/vodafone-
wins-rs-8500-cr-transfer-pricing-case-heres-why-the-it-is-important-2461786.html
สบื ค้นเมื่อวนั ที่ 1 ธันวาคม 2565

8. TRANSFER PRICE Definition, 2003 (ออนไลน์) เข้าถึงได้จาก
https://stats.oecd.org/glossary/detail.asp?ID=2757 สบื ค้นเมอื่ วันที่ 1 ธนั วาคม 2565

9. เปิดไสใ้ นเจ้าของ “Terminal 21 โคราช”, บริษทั ฐานเศรษฐกิจ มัลติมเี ดีย จากัด, 2563, (ออนไลน)์
เข้าถึงไดจ้ าก https://www.thansettakij.com/content/421283 สืบค้นเม่ือวนั ท่ี 1 ธันวาคม 2565

9. What Is A Controlled Transaction?, Thysse de Lange Limited, (ออนไลน)์ เข้าถึงไดจ้ าก
https://transferpricingasia.com/what-is-tp/controlled-transaction/ สืบคน้ เม่อื วันท่ี 1 ธันวาคม
2565

10. Consider the accounting, tax and deals implications when planning common control
transactions, PwC, (ออนไลน)์ เขา้ ถึงได้จาก https://www.pwc.com/us/en/services/audit-
assurance/accounting-advisory/common-control-transactions.html สืบค้นเมอื่ วนั ที่
1 ธันวาคม 2565

11. ประวัติความเปน็ มา SERMSUK HISTORY, บริษทั เสรมิ สุข จากดั (มหาชน), (ออนไลน์) เขา้ ถึงได้จาก
http://www.sermsukplc.com/th/about/page/history สบื คน้ เมอ่ื วนั ที่ 1 ธนั วาคม 2565

12. การจาหน่ายไปซ่ึงสนิ ทรพั ย์และรายการทีเ่ ก่ียวโยงกนั , บรษิ ัท เสริมสุข จากดั (มหาชน), (ออนไลน์)
http://market.sec.or.th/public/idisc/Download?FILEID=dat/news/201410/14066923.pdf
สบื คน้ เม่ือวันที่ 1 ธันวาคม 2565