แนวทางการจัดการด้านการแสดง

แนวทางการจัดการดา้ นการแสดง

จุดประสงคก์ ารเรียนรู้

๑. แสดงนาฏศิลป์ และละครในรูปแบบง่ายๆ ได้
๒. ใชท้ ักษะการทำงานเปน็ กลุม่ ในกระบวนการผลิตการแสดงได้
๓. ใช้เกณฑง์ ่ายๆ ท่กี ำหนดให้ในการพจิ ารณาคุณภาพการแสดงท่ีชมโดยเน้นเรื่องการใชเ้ สยี ง การแสดงท่า และการเคลื่อนไหวได้

บทบาท และหน้าทข่ี องฝา่ ยตา่ งๆ ในการสร้างละคร

บุคคลท่มี ีบทบาทสำคัญในการจัดการแสดงละคร ประกอบด้วยบุคคลตา่ งๆ ดงั น้ี

๑ ๒ ๓ ๔

ผู้อำนวยการแสดง ผูก้ ำกับการแสดง ผ้กู ำกับเวที ผู้เขียนบท
(Producer) (Director) (Stage Manager) (Play Playwright)

๕ ๖ ๗

ผ้จู ดั การฝ่ายธรุ การ เจา้ หน้าที่เครอ่ื งแตง่ กาย และ นักแสดง (Actor)
(House Manager) แตง่ หนา้ (Costume & Make up)

แนวทางการจดั การแสดง

ขัน้ ตอนการแสดงละคร

พจิ ารณาบทละคร บทละครทจี่ ะนำมาแสดงจะตอ้ งมแี นวคดิ ทเี่ ปน็ คติสอนใจแกน่ ักแสดง และผ้ชู ม

คดั เลือกนกั แสดง ควรคัดเลือกให้เหมาะสมกบั บคุ ลิกลักษณะของตวั ละครในเรอื่ ง

การจดั ฉาก การจัดฉาก เวที แสง สี เสียง และดนตรปี ระกอบการแสดงจะมชี วี ติ ชีวาขนึ้ แตค่ วรฝึกบุคลากรท่อี ยู่
การฝกึ ซอ้ ม เบือ้ งหลังเวทีในการจดั ฉาก เวที เครื่องประกอบฉาก และดนตรี เพื่อใหบ้ รรยากาศสอดคลอ้ งกบั เน้ือเร่ือง
การประเมนิ ผล เปน็ ส่งิ สำคญั และจำเปน็ ที่สดุ ในการแสดงละคร เพื่อใหก้ ารแสดงเป็นไปตามธรรมชาติ และควรจดั อุปกรณ์
มาใชใ้ นการแสดงจรงิ มาฝกึ ซอ้ มดว้ ย
เพอื่ เป็นการฝึกใหน้ กั แสดง และผรู้ ่วมงานมคี วามพร้อมที่จะรบั ฟังคำวิจารณ์ของผู้อนื่ เพื่อจะไดน้ ำมาปรบั
ปรุงแก้ไขในการจดั การแสดงในคร้งั ต่อๆ ไป

ตัวอย่างการฝึกหัดแสดงละครสรา้ งสรรค์

ละครสรา้ งสรรค์

• ละครนอกรูปแบบท่ีไมจ่ ำเปน็ ต้องจดั เวที จะแสดงทีใ่ ดก็ได้ ไมถ่ อื จำนวนผ้ชู มเปน็ เปา้ หมายสำคัญ เพราะเน้นความสำคัญของ
ขน้ั ตอนการแสดงมากกวา่ เน้นการประสบผลสำเรจ็ ในการผลิตละคร

ละครสรา้ งสรรคจ์ ะประสบผลสำเร็จไดต้ ้องควบคุมกิจกรรมทีใ่ ชใ้ นการแสดง ดงั ต่อไปน้ี

๑ จงั หวะ และการเคล่อื นไหวร่างกาย

• เปน็ การฝึกใหน้ กั แสดงไดใ้ ช้อวยั วะทกุ ส่วนของร่างกายไดอ้ ย่างคล่องแคล่ว แตห่ ลกั สำคญั จะตอ้ งเป็นการเคลือ่ นไหวอย่าง
อสิ ระ พรอ้ มทจี่ ะรบั ฟังจังหวะ และการเคล่ือนไหวให้ไดต้ ามอารมณ์ และความร้สู กึ นึกคดิ

๒ การใช้ประสาทสมั ผสั ทง้ั ห้า

• เป็นการฝึกให้นกั แสดงได้ใชอ้ วยั วะทกุ สว่ นของรา่ งกายได้อยา่ งคล่องแคล่ว แต่หลักสำคัญจะตอ้ งเปน็ การเคล่อื นไหวอย่าง
อสิ ระ พร้อมทจ่ี ะรบั ฟงั จังหวะ และการเคล่ือนไหวใหไ้ ดต้ ามอารมณ์ และความรสู้ กึ นึกคิด

๓ การแสดงดว้ ยท่าทาง

• นกั แสดงตอ้ งพยายามแสดงให้ชัดเจนที่สดุ โดยไมต่ ้องใช้คำพดู แตส่ ื่อออกมาให้ผ้ชู มทายได้ว่าเป็นอะไร หรือกำลงั ทำ
อะไรอยู่

๔ การแสดงละครสด

ละครสด ละครที่นักแสดงไมไ่ ด้เตรยี มฝกึ ซอ้ มมากอ่ น แตค่ ิดคำพูด และเหตกุ ารณ์ตา่ งๆ ข้นึ เองเป็นเหตุการณ์เฉพาะ
หน้า นักแสดงตอ้ งใช้ไหวพรบิ ปฏภิ าณ โต้ตอบรับ-ส่งกนั

ประโยชน์ของละครสด

• นกั แสดงไดฝ้ ึกสมาธิ มปี ฏิภาณไหวพริบแกป้ ญั หาเฉพาะหนา้ ได้
• แนวการแสดงละครสด ควรเริม่ ดว้ ยการแสดงแต่กริ ิยาทา่ ทาง ไมม่ ีบทพดู (Mine Improvisation) หรือท่เี รยี กกนั ว่า “ละครใบ”้

(Pantomime)
• แล้วจึงค่อยๆ พฒั นาขึ้นมาใหม้ บี ทสนทนาโต้ตอบ อาจจะเร่ิมจากบทสนทนาสั้นๆ กอ่ น แล้วคอ่ ยขยายให้ยาวขึ้นสถานการณ์ต่างๆ

๕ การสรา้ งเรอื่ งราว การแสดงละคร และการแสดงบทบาทสมมติ

การสรา้ งเรอ่ื งราว กจิ กรรมการแสดงละคร บทบาทสมมติ
การนำเรื่องราวที่เกดิ ข้นึ ในชีวิตจริง
มาผูกเป็นเรือ่ ง เช่น เรอ่ื งในนิทาน จะมีตวั ละครเป็นมนุษย์ สัตว์ สิง่ ของ เป็นการแสดงดว้ ยท่าทาง โดยไม่มีบท
ตัวละครทุกตวั มบี ทพูด สามารถพดู พดู นกั แสดงจะตอ้ งเชอื่ วา่ บทบาทท่ี
เทพนยิ าย งานวนั เกดิ เป็นตน้
โตต้ อบกับคนเป็นเร่ืองราวได้ ตนสวมอยนู่ ั้นเป็นเร่อื งจริง

๖ การประเมินผล

• เปน็ สิ่งสำคัญของการทำกจิ กรรมละครสร้างสรรค์ เม่ือมีการแสดงก็ต้องมกี ารวพิ ากษว์ ิจารณ์การแสดงว่าเป็นอย่างไร
สามารถทำใหผ้ ู้ชมเชอื่ ไดม้ ากน้อยเพียงใด เป็นการชใ้ี ห้เหน็ แนวทางในการปรับปรุงแก้ไขเพือ่ การแสดงครง้ั ตอ่ ไปจะได้
แสดงได้ดีข้นึ

หลักในการชมการแสดง

มารยาทในการชมการแสดง

๑ ศึกษาลักษณะ รูปแบบ ชนิดของการแสดงที่ชมวา่ เป็นการแสดงนาฏศลิ ปห์ รอื ละครประเภทใด เชน่ ละครรำ
ละครพดู ละครรอ้ ง ละครสงั คตี ละครเวที เป็นต้น

๒ ศึกษาประวัตคิ วามเป็นมา วธิ แี สดง บทบญั ญัติ จารตี ในการแสดง
๓ แต่งกายสภุ าพ ไปถงึ สถานทจี่ ดั การแสดงกอ่ นการแสดงเรมิ่ เพราะถ้าไปชา้ และเดนิ เข้าที่นัง่ เมื่อการแสดงเร่มิ แลว้

จะเป็นการรบกวนการชมของผ้อู ่นื

๔ ไมน่ ําอาหาร และเคร1ืองด1ืมเข้าไปรับประทานขณะชมการแสดง
๕ ถา้ มีความชน่ื ชอบในการแสดง ควรแสดงออกด้วยการปรบมอื ไมส่ ง่ เสียงโห่ร้อง

๖ ต้องมสี มาธใิ นการชมการแสดงไม่พูดคุยกนั ส่งเสยี งรบกวนผอู้ ื่นไม่ใช้โทรศพั ท์ ในขณะทกี่ ารแสดงดำเนินอยู่
๗ เม่ือแสดงจบ ควรแสดงความขอบคณุ ทีมงาน และนักแสดงดว้ ยการปรบมือ
๘ ถา้ มีการประเมนิ ผลงานการแสดง ผู้ชมควรใหค้ วามร่วมมือ เช่น ตอบแบบสอบถามตามที่เปน็ จริง เป็นต้น

เกณฑ์อย่างง่ายในการพจิ ารณาคณุ ภาพการแสดงทช่ี ม

การใชเ้ สยี ง

• เกณฑ์ทค่ี วรนำมาประกอบการพิจารณาในการประเมนิ คุณภาพของการแสดงด้านการใช้เสียง

๑ นักแสดงใชเ้ สยี ง และวิธกี ารทำงานของเสียงถูกตอ้ งหรือไม่
๒ นกั แสดงสามารถส่อื สารกบั นักแสดงร่วม และผู้ชมได้ชัดเจนหรอื ไม่
๓ การใหเ้ สียงประกอบช่วยสร้างบรรยากาศ มีความสัมพันธ์ หรือสอดคลอ้ งกับเน้อื เร่ืองในแตล่ ะฉากหรือไม่
๔ ดนตรปี ระกอบ มคี วามไพเราะ สมั พนั ธ์ และเสริมเร่ืองท่แี สดงหรอื ไม่
๕ ระบบเสยี งในการแสดงโดยรวมมคี ุณภาพเปน็ อย่างไร

การแสดงท่าทาง

• เกณฑท์ คี่ วรนำมาประกอบการพจิ ารณาในการประเมนิ คณุ ภาพของการแสดงด้านการแสดงทา่ ทาง

๑ ลกั ษณะทา่ ทางของนกั แสดงถูกตอ้ งตามบคุ ลิกลกั ษณะของตัวละครในเรือ่ งหรอื ไม่
๒ นกั แสดงมคี วามชำนาญในการประสานสมั พันธ์แขน มอื ขา กับการเจรจาได้อย่างเป็นธรรมชาตหิ รือไม่
๓ การแสดงท่าทางของนกั แสดงสอดสมั พันธ์กับนกั แสดงคนอ่นื ๆ หรือไม่
๔ ท่าทางของนักแสดงในแต่ละฉาก แสดงอารมณ์ไดส้ อดคล้องกบั เนอ้ื เรือ่ งในฉากนนั้ หรือไม่
๕ ระบบเสยี งในการแสดงโดยรวมมีคณุ ภาพเปน็ อย่างไร

การแสดงละครใบ้ นักแสดงจะต้องรู้จกั การใช้ทา่ ทางและการเคลื่อนไหว เพ่ือสอื่ สารกบั ผ้ชู มให้
เข้าใจเน้ือเร่ืองที่กำลังแสดงอยู่ (ทมี่ าของภาพ : http://www.dankamin.com)

การเคล่อื นไหว

เปน็ ทกั ษะเบอ้ื งตน้ ของการแสดง เพื่อสื่อสารใหผ้ ้ชู มเขา้ ใจว่า ตัวละครกำลงั ทำอะไรหรอื ตอ้ งการสือ่ อะไร การแสดงละคร
นกั แสดงจำเป็นจะต้องมที ักษะในการเคลอ่ื นไหวทีถ่ ูกต้อง

• เกณฑ์ที่ควรนำมาประกอบการพิจารณาในการประเมินคุณภาพของการแสดงด้านการเคลอื่ นไหว

๑ นักแสดงมคี วามสามารถในการส่ือสารสมั พนั ธ์กับผู้ร่วมแสดงดว้ ยการเคลอ่ื นไหวสายตา ศีรษะ ได้เหมาะสม
เพยี งใด

๒ ลกั ษณะการเคลื่อนไหวสว่ นต่างๆ ของรา่ งกายของนกั แสดง เหมาะสมกับบุคลิกลกั ษณะของตัวละครใน
เร่ืองหรอื ไม่

๓ การเคลอ่ื นไหวของนกั แสดงโดยรวมเป็นธรรมชาติ สมบทบาท และสมั พันธก์ ับอารมณข์ องตัวละครหรอื ไม่
๔ การเคลอ่ื นไหวของนกั แสดง สามารถทำให้ผูช้ มเกิดอารมณค์ ล้อยตามไดห้ รอื ไม่
๕ การเคลือ่ นไหวของนกั แสดงโดยรวม สมั พันธก์ ลมกลนื กนั ดหี รอื ไม่