วิชาศิลปะไทย

แฟ้มสะสมงาน

รหัสวชิ า 2300-1006 วชิ าศิลปะไทย

ผู้จัดทา

นางสาว ศศิประภา สุภาเรียง

เสนอ

อาจาร์ยเดชา มิง่ ระกลู

ประจาภาคเรียนที่ 2 ปี การศึกษา 2562
วทิ ยาลยั เทคโนโลยกี ารจดั การเพชรเกษม

บัวหลวง

บวั หลวงพนั ธุ์ดอกสีชมพู ดอกขนาดใหญ่ ดอกตูมเป็นรูปไข่ ปลายเรียวสีชมพู

สตั ตบงกช ดอกมีขนาดใหญ่ ดอกตูมเป็นรูปไข่ทรงป้อม สตั ตบุตย์ ดอกมีขนาดใหญ่
ดอกตูมเป็นรูปไข่ทรงป้อม คลา้ ยบวั พนั ธุ์สตั ตบงกช

กะจังตาอ้อย

มีทรงตวั เสน้ อ่อนเรียวท้งั ซา้ ยและขวาปลายยอดแหลมมีบาก (คือหยกั ) ท้งั สองขา้ ง เม่ือ
อยเู่ ฉพาะตวั เด่ียวๆ เรียกวา่ "ตาออ้ ย"

ลายแข้งสิงห์

ทรงของแขง้ สิงห์อยใู่ นรูปส่ีเหล่ียมทแยงมุม หรือยาวกวา่ รูปส่ีเหล่ียมทแยงมุมเลก็ นอ้ ย
แต่ตอ้ งไมแคบกวา่ ส่ีเหลี่ยมทแยงมุม

กะจังใบเทศ

มีทรงภายนอกออ่ นเรียวเหมือนกระจงั ตาออ้ ย แต่ภายในตวั มีสอดไส้ต้งั แต่ หน่ึง-สอง-
สาม ข้ึนไป กระจงั ใบเทศมีวธิ ีแบ่งตวั ได้ หรือสอดไสไ้ ดห้ ลายวธิ ี

เมื่อตวั ยงิ่ โตข้ึนกย็ งิ่ แบ่งตวั มากข้ึนและใส่ตวั ซอ้ นมากข้ึน

กะจงั ปฏญิ าณ

มีทรงอยใู่ นรูปส่ีเหลี่ยมผนื ผา้ กวา้ งสองส่วน สูงสามส่วน ตอนบนมีทรงเหมือนกระจงั
ใบเทศ แลว้ ต่อกา้ นลงมาอีกคร่ึงส่วนซา้ ยและขวา แต่ภายในตอนล่างมีกาบท้งั ซา้ ยและ
ขวา เช่นเดียวกบั กระจงั ใบเทศวธิ ีแบ่งตวั มีเป็นลาดบั คลา้ ยกระจงั ใบเทศ ตวั โตข้ึนกม็ ี

การแบ่งตวั มากข้ึนไป

ลายพ่มุ ทรงข้าวบิณฑ์

เป็นลายทรงพมุ่ มีโครงภายนอกคลา้ ยดอกบวั สดั ส่วนถอดออกจากรูปสี่เหล่ียมผนื ผา้
กวา้ ง 2 ส่วน สูง 3 ส่วน ตอนบนเป็นรูปกระจงั ใบเทศยอดต้งั ข้ึน ตอนล่างเป็นกระจงั ใบ
เทศกลบั ยอดลงมา แต่เลก็ กวา่ ส่วนบน 1 เท่า ระหวา่ งต่อกนั มี ตวั หา้ มโดยใชบ้ วั เลก็ ๆ

ภายในตรงกลางเขียนเป็นทรงพมุ่ เลก็ ๆ โดยเลียนแบบตามโครงภายนอกรอบนอก
ประกอบดว้ ยแขง้ สิงห์ต่อๆกนั เหมือนใบเทศ สอดไสแ้ ละบากแบ่งตวั เพื่อความ

เหมาะสม

ลายประจายาม

เป็นลายไทย พ้นื ฐานอีกประเภทหน่ึง นอกเหนือจากลายกระจงั และลายกระหนก เป็น
ลายท่ีใชส้ าหรับการออกลาย ผกู ลาย (ประดิษฐล์ าย) สาหรับลายอื่น ๆ ต่อไป เช่น ลาย

รักร้อย ลายหนา้ กระดาน ลายประจายามกา้ นแยง่ และลายราชวตั ร เป็นตน้

ลายกระหนก 4 แบบ

กระหนก 3 ตวั พ้นื ฐานแม่บทของลายไทย พ้ืนฐานการเขียนลายไทยที่ผเู้ ขียนตอ้ งหดั
เขียนใหไ้ ดก้ ่อน นอกจากลายประจายาม นนั่ กค็ ือ การเขียน "กนก 3 ตวั " หรือท่ีเราเรียก
กนั วา่ "กระหนกนาง" ลายกระหนกเปลวเป็นแม่ลายกระหนกอนั ดบั ท่ี ๒ ในขบวนแม่

ลายท้งั สี่ไดร้ ับความบนั ดาลใจและประดิษฐข์ ้ึนมาจากยอดสะบดั ของเปลวเพลิง จึง
เรียกช่ือลายวา่ "กระหนกเปลวเพลิง"ลายกระหนกใบเทศเป็นแม่ลายกระหนกอนั ดบั ที
๓ในขบวนแม่ลายกระหนกท้งั ส่ีประดิษฐม์ าจากใบฝ้ายและเถาไมน้ ามาเขียนผกู เป็น
ลายลายกระหนกหางโตเป็นแม่ลายลาดบั ท่ี ๔ไดค้ วามคิดประดิษฐล์ ายมาจากรูปทรงพู่

หางสิงโตนามาเขียนเป็ นลายกระหนก

ลายช่อหางโต

ลายช่อหางโต ตามแบบที่นิยมในศิลปะอยธุ ยาตอนปลาย ถึงรัตนโกสินทร์ตอนตน้
เป็ นอิทธิพลของศิลปะจีน

ยอดเถาลาย

ประดิษฐ์เป็นลายหรือภาพสาหรับใช้ตอนยอด หรือตอนสดุ ของลายก้านขดในรูป
เดียวกนั หรือลกั ษณะเดยี วกนั ในเถาลายท่ีมีขดหลายขดจะต้อง

ประดิษฐ์ใหมใ่ ห้เหมือนกนั ชา่ งเขียนลายนิยมยกยอ่ งกนั วา่ เป็นลายที่อยู่ในขนั้ สงู สดุ

ลายสิงห์

ภายในตวั จะมีการรวมลายไทยต่างๆ มาผสมผสานใหเ้ กิดความสวยงาม