นิตยสาร “บาลีสรรค์ สันสกฤตสร้าง” ฉบับชื่อท่ามวยไทย

ºÒÅÕÊÃäì Ê¹Ñ Ê¡ÄµÊÃÒé § เร่ือง “พรรษกร”

ท่ามวยไทย

ตาํ รบั พระเจา้ เสือ

มวยไทย แม้มิปรากฏชัดเจน ถึงจุด แสดงให้เห็นการสร้างสรรค์และพัฒนา
มวยไทยเป็นศิลปะการต่อสู้ กําเนิดแรกเริ่มของมวยไทย แต่อาจ จนเกิดเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของมวย
สันนิษฐานได้ว่าน่าจะมีที่มาจากการต่อสู้ ไทยในแต่ละภาค สามารถแบ่งออกเป็น
ที่อยู่เคียงคู่สังคมและวัฒนธรรมไทย และป้องกันตัว ที่มองว่านอกเหนือจาก แต่ละสายตามแต่ละภาค โดยมีสาย
มาช้านาน เป็นศิลปะการต่อสู้แขนงหนึ่ง ดาบ หอก และอาวุธอื่น ๆ ร่างกายของ สําคัญหลัก ได้แก่ มวยท่าเสา เป็นมวย
ที่ให้ผู้ฝึกสามารถใช้อวัยวะทุกส่วนของ คนมือเข่าเท้าศอกก็สามารถฝึกฝน ไทยภาคเหนือ มวยโคราชเป็นมวยไทย
ร่างกายเป็นอาวุธได้อย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อใช้ต่อสู้แทนอาวุธโลหะได้ แล้วต่อมา ภาคอีสาน มวยไชยาเป็นมวยไทยภาคใต้
เช่น มือ เท้า เข่า ศอก รวมถึงศีรษะ จึงพัฒนาไปเป็นมวยที่มีแม่ไม้ ลูกไม้ ส่วนมวยลพบุรีและมวยพระนครเป็น
นอกเหนือจากความสวยงามของท่วงท่า และกลแก้ท่วงท่าต่าง ๆ นอกจากนี้แล้ว มวยไทยภาคกลาง โดยแต่ละสายจะมี
มวยไทยที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะแล้ว การฝึกมวยย่อมทําให้เกิดทักษะความ ลีลามวยที่โดดเด่นแตกต่างกันออกไป
หากฝกึ มวยอย่างชํานาญ สามารถใช้เพ่ือ คล่องแคล่วและว่องไวในการเคลื่อนไหว จนมีคํากล่าวไว้ว่า "หมัดหนักโคราช
ป้องกันตัวเองได้ มวยไทยจึงนับว่าเป็น และใช้ร่างกายยิ่งช่วยส่งเสริมให้ใช้อาวุธ ฉลาดลพบุรี ทา่ ดีไชยา ไวกวา่ ทา่ เสา"
ศิลปะการต่อสู้ที่โดดเด่น จนเกิดการ ต่อสู้ในยามศึกสงครามได้มีประสิทธิภาพ
ฝึกสอนและมีการเผยแพร่ไปในวงกว้าง มากขนึ้ ในสมัยอยุธยาพระมหากษัตริย์
มิใช่เฉพาะเพียงในประเทศไทย แต่ยัง ท่ีมีพระปรีชาสามารถและคุณูปการต่อ
ได้รับความนิยมเป็นอย่างยิ่งใน มวยไทยเป็นศาสตร์ที่มีการ มวยไทยยิ่ง นั่นคือ สมเด็จสมเด็จพระ
สหรัฐอเมริกา ประเทศในแถบทวีปยุโรป ถ่ายทอดผ่านสํานักสายต่าง ๆ ตั้งแต่ เจ้าสุริเยนทราธิบดี (สมเด็จพระสรร
และรวมถึงหลายประเทศทั่วโลก อดีตเป็นต้นมา โดยสายหลักสาํ คญั ท่ี เพชญ์ท่ี 8) หรือพระเจ้าเสือ ตามบันทึก
มวยไทยจึงเป็นกีฬาที่สร้างชื่อเสียงให้กับ ในพงศาวดารพระราชพงศาวดาร ฉบับ
ประเทศไทยเปน็ อยา่ งมาก พระราชหัตถเลขา

ภาษาบาลแี ละสนั สกกฤตทส0ี มั พนั ธก์ บั ภาษาไทย | 1

กล่าวถึงพระเจ้าเสือไว้ว่า พระองค์
ทรงฝึกหัดและศึกษามวยจากสํานักมวย
หลายสํานักจนมีพระปรีชาสามารถ
และความชํานาญในศิลปะมวยไทยยิ่ง
และพระองค์เป็นกษัตริย์เพียงพระองค์
เดียว ที่เสด็จออกไปชกมวยกับสามัญชน
มีเรื่องเล่าว่า ในสมัยที่ยังดํารงตําแหน่ง
ขุนหลวงสรศักดิ์ เคยใช้ศิลปะมวยไล่ชก
เจ้าพระยาวิชาเยนทร์ (คอนสแตนติน
ฟอลคอน) ขุนนางคนโปรดของพระ
นารายณ์มหาราช จนฟนั หักไปสองซ่ี

ด้วยพระเจ้าเสือมีพระปรีชา
สามารถในด้านมวยไทยยิ่ง พระองค์จึง
ทรงคดิ ท่าแม่ไม้ ลูกไม้ และกลมวยข้ึนมา
เป็นแบบเฉพาะพระองค์ เรียกกัน
ว่า "มวยไทยตํารับพระเจ้าเสือ” สิ่งน้ี
นับว่าเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่สืบทอด
มาจนถึงปจั จบุ ัน

ซึ่งท่ากลมวยไทยตํารับพระเจ้า
เสือนี้ ยังสะท้อนให้เห็นการเลือกใช้
ภาษาบาลีและสันสกฤตในการตั้งชื่อ
ทา่ มวย กลมวยตา่ ง ๆ

บาลีสรรค์สันสกฤตสร้างฉบับนี้
จึงได้ “สรรค์” การ “สร้าง” ชื่อท่ามวย
ไทยจากหนังสือ ตํารามวยไทยฉบับพระ
เจา้ เสือ มา 3 กลทา่ ไดแ้ ก่

1. นาคมุดบาดาล
2. พระรามนา้ วศร
3. นารายณ์บั่นเศียร

2 | ภาษาบาลแี ละสนั สกกฤตทส0ี มั พนั ธก์ บั ภาษาไทย

กลนาคมดุ บาดาล ผู้ตง้ั ชือ่ ทา่ ไดน้ าํ คํายืมภาษา
กลแก้เตะสูง บาล-ี สนั สกฤต คาํ ว่า นาค
และบาดาล และคาํ ไทย คําวา่
มดุ มาประกอบกนั เปน็ ช่อื ทา่
มวยไทยวา่ “นาคมดุ บาดาล”
ด้วยวิธกี ารรวมหนว่ ยคําแบบ
คาํ ประสม เพือ่ สอื่ ความหมาย
ของทา่ มวยทีผ่ ู้ใช้ท่านาคมดุ
บาดาลจะยอ่ หลบตํ่าลงมา
เหมือนนาคที่มดุ ลงเมอื ง
บาดาล

ลักษณะของท่า เป็นพระแท่นบรรทมของพระวิษณุ สิ่งสะทอ้ นผา่ นการต้ังชื่อ
นาคมุดบาดาลเป็นกลแก้เตะสูง เมื่อทรงบําเพ็ญโยคนิทรา หรือ ท่ามวยไทย “นาคมุดบาดาล”
พญาวาสุกีได้ประทับรอบพระศอของ
มีลักษณะคล้ายท่าไกรสรข้ามห้วย พระศิวะ และพญาวาสุกียังมีส่วนสําคัญ สะท้อนให้เห็นถึงความนิยมของ
ที่เป็นการโยกตัวหลบแล้วถีบขาหลัง ในการกวนเกษียรสมุทร โดยเอาตัวพัน วรรณคดีรามเกียรติ์ที่เข้ามามีอิทธิพล
แต่ท่านี้จะย่อหลบตํ่าลงมาแล้วถีบ รอบมันทรคีรีเพื่อเป็นเชือกสําหรับการ ต่อการสร้างสรรค์ทางภาษาในชื่อท่า
ขาหลังของฝ่ายรุก ฝ่ายรุกจะเตะสูงมุ่ง กวนนา้ํ ในเกษยี รสมุทร มวยไทย กล่าวคือ นาคมุดบาดาล
เตะตรงหรือก้านคอ แต่ไม่ถูกฝ่ายตั้งรับ เป็นอนุภาคจากวรรณคดีรามเกียรติ์
ตัวจึงหมุนตามแรงแตะไป ฝ่ายตั้งรับจึง ในความเชื่อของไทย นาคเป็นงู ที่นางอนงค์ ผู้เป็นบุตรีของพญากาลนาค
ใช้กลนาคมุดบาดาล โดยจะย่อหลบ ใหญ่มีหงอน สามารถแปลงกายเป็น ได้ขึ้นมาบนพื้นดิน แล้วเสพสังวาสกับงู
ตาํ่ ลงมา แลว้ ถบี ไปทข่ี าหลังของฝา่ ยรุก มนุษย์ได้ ตามความเชื่อของคนไทยนาค ดนิ ทม่ี ีชาติกาํ เนิดต่ํากว่าตนมาก เมอื่ ฤษี
พญานาคมีบทบาทสําคัญ ในแง่ของการ มาเห็น นางก็เกิดความละอายใจจึง
การสรา้ งคาํ เป็นผปู้ กปอ้ งพระพุทธศาสนา แทรกแผ่นดินมุดหนีลงไปยงั เมอื งบาดาล
1. นาค (ป., ส.) คืองูใหญ่ที่มี
2. บาดาล (ป., ส. ปาตาล) นอกจากนี้แล้วยังสะท้อน
หงอน อาศัยในเมืองบาล สามารถแปลง หมายถึงนาคพิภพ เป็นที่อยู่อาศัยของ ให้เห็นว่าวรรณกรรมมีบทบาทสําคัญ
กายเป็นมนุษย์ได้ ในความเชื่อตาม นาค ตามคติในศาสนาฮินดู บาดาลแบ่ง ในแง่ของเครื่องมือที่ใช้ถ่ายทอดทาง
ศาสนาฮินดู นาคเป็นสิ่งมีชีวิตกึ่งเทวะ ออกเป็น 7 ชั้น แต่ละชั้นจะมีผู้ปกครอง ภาษาโดยเฉพาะภาษาต่างประเทศอย่าง
(semidivine) จึงอาจมีลักษณะเป็น และผอู้ ย่อู าศัยแตกตา่ งกันออกไป บาลีและสันสกฤต เมื่อเข้ามาอยู่ใน
มนุษย์ กึ่งมนุษย์กึ่งนาค หรือเป็น ส่วนบาดาลตามความเชื่อเรื่องบาดาล เรื่องราววรรณคดีที่ได้รับความนิยม
ลักษณะนาคทั้งหมด โดยนาคตามความ โลกของไทยนั้น เป็นที่อยู่อาศัยของ อย่างรามเกียรติ์ ผู้อ่านก็จะซึมซับ
เชื่อในศาสนาฮินดูนี้จะเป็นสิ่งมีชีวิตที่มี อมนษุ ย์ หลายจาํ พวก และผูท้ รงศีล คําศัพท์จากภาษาต่างประเทศที่อยู่ใน
พลังอํานาจวิเศษและมีบทบาทสําคัญต่อ เรื่องได้อย่างเข้าใจและสามารถใช้ได้
เทพองคส์ ําคญั เช่น พญาอนันตนาคราช อย่างไม่ขัดเขนิ

ภาษาบาลแี ละสนั สกกฤตทส0ี มั พนั ธก์ บั ภาษาไทย | 3

กลพระรามนา้ วศร 2. ราม (ส.) ผู้ตั้งชื่อท่าได้นําคํายืมจากภาษา
กลแกศ้ อกสูง เป็นชื่อตัวละครเอกใน บาลี คือ พระ และ คํายืมจากภาษา
สันสกฤต มาประกอบเป็นคําโดยวิธีการ
เ ร ื ่ อ ง ร า ม เ ก ี ย ร ต์ิ รวมหน่วยคําแบบคําประสมชั้นหนึ่ง ได้
เป็นคําว่า พระราม แล้วจึงนําคําว่า น้าว
พระรามเป็นพระราช ซึ่งเป็นคําไทย และ ศร ซึ่งเป็นคํายืม
ภาษาสันสกฤต มาสร้างเป็นชื่อท่ามวย
โอรสของ ท้าวทศ ไทยว่า “พระรามน้าวศร” ด้วยวิธีการ
รวมหน่วยคําแบบคําผสม เพื่อส่ือ
รถ และ นางเกา ความหมายของท่ามวยที่ฝ่ายตั้งรับ
พร้อมทั้งยกแขนท่อนล่างขึ้นขนานกับ
สุริยา แห่งกรุงอโยธ พื้น เพื่อรับศอกของฝ่ายรุก และใน
ขณะเดียวกันก็ใช้หมัดชกเสยคางของอีก
ยา กษัตริย์ผู้ครอง ฝา่ ย

แ ค ว ้ น โ ก ศ ล แ ม้ สิ่งสะท้อนผา่ นการตง้ั ชอื่
พระรามน้าวศร เป็นอนุภาค
พระรามเป็นองค์รัช
จากวรรณคดีรามเกียรติ์ ที่นางอนงค์
ทายาทแห่งกรุงโยธยา ผู้เป็นบุตรีของพญากาลนาค ได้ขึ้นมา
บนพื้นดิน แล้วเสพสังวาสกับงูดิน
แต่ก็ต้องประสบ ที่มีชาติกําเนิดตํ่ากว่าตนมาก เมื่อฤษีมา
เห็น นางก็เกิดความละอายใจจึงแทรก
เคราะห์กรรม ออกเดิน แผน่ ดนิ มดุ หนลี งไปยังเมืองบาดาล

ป่ากว่า ๑๔ ปี โดยมี การตั้งชื่อท่ามวยไทย
“พระรามน้าวศร” นี้ สะท้อนให้เห็น
น า ง ส ี ด า พ ร ะ ม เ ห สี ความนิยมของวรรณคดีรามเกียรติ์ที่ส่ง
อิทธิพลต่อการตั้งชื่อท่าในมวยไทย
และพระลกั ษมณ์พระ ทั้งยังชื่อที่ตั้งสอดคล้องกับการออกลีลา
ของมวยท่าดังกล่าวนี้ด้วย มากไปกว่า
อนุชาต่างมารดาร่วมเดินทางไปด้วย นั้นยังสะท้อนให้เห็นความรับรู้เรื่อง
พระราม อันเป็นตัวละครสําคัญทั้งในแง่
ลักษณะของทา่ ระหว่างที่เดินป่า พระรามได้ผจญภัย ของวรรณคดี ที่มีอาวุธประจําตัวของ
พระราม คอื ศร อีกดว้ ย
กลพระรามน้าวศร เป็นกลที่ใช้ ประสบอุปสรรคมากมาย ที่สําคัญคือ

ตั้งรับศอกที่มาจากทิศบน โดยฝ่ายรุก ทศกัณฐ์ได้ลักพาตัวนางสีดาไป ทําให้

จะเข้ามาประชิดตัวฝ่ายตั้งรับ แล้วยก พระรามต้องทําศึกกับทศกัณฐ์เพื่อแย่ง

ศอกคู่หรือศอกเดี่ยวหมายที่จะกระแทก ชิงนางสีดากลับคืนมา ท้ายที่สุดพระราม

ที่ศีรษะของฝ่ายตั้งรับ ฝ่ายตั้งรับจึงต้อง ก็สามารถสังหารทศกัณฐ์และนําตัวนาง

ใช้กลพระรามน้าวศร โดยต้องรีบสืบ สีดากลบั คนื มาไดส้ าํ เรจ็

เท้าเข้าหาฝ่ายรุก พร้อมทั้งยกแขนท่อน พระนามของพระรามเป็นภาษา

ล่างขึ้นขนานกับพื้น เพื่อรับศอกของฝ่าย สันสกฤต มีความหมายว่า ความรื่นรมย์

รุก และในขณะเดียวกันก็ใช้หมัดชกเสย ความงามสง่า ความน่ารัก และยัง

คางของอีกฝ่าย แล้วก้าวเท้าสืบตาม หมายถึง สีเข้ม อีกด้วย ทําให้สีกายของ

หมัดที่ชกไปดว้ ย เพ่อื ใหฝ้ ่ายรกุ นนั้ จนมมุ พระรามปรากฏเป็นสเี ขียวหรือสีนิล

การสรา้ งคาํ 3. ศร (ส.) หมายถึง อาวุธชนิด

1. พระ (ป.) มีความหมายว่า ดี หนึ่ง ประกอบด้วยคันสําหรับยิง เรียกว่า
ประเสริฐ ในที่นี้ใช้ประกอบหน้าคําอ่ืน คันศร กับลูกที่มีปลายแหลม เรียกว่า

เพ่ือแสดงความหมายยกยอ่ ง ลูกศร

4 | ภาษาบาลแี ละสนั สกกฤตทส1ี มั พนั ธก์ บั ภาษาไทย

กลนารายณ์บน่ั เศียร ผู้ใช้ท่านารายณ์บั่นเศียรจะใช้ขาเตะไปที่
คอของคู่ต่อสู้เปรียบเสมือนกับพระ
กลเตะก้านคอ
นารายณ์ที่ใช้อาวุธบั่นไปที่คอของศัตรู

จนสน้ิ ใจไป

ลักษณะของท่า พุทธเจ้า กฤษณาวตาร คือ พระวิษณุ ส่ิงสะทอ้ นผ่านการตง้ั ช่ือ
นารายณ์บั่นเศียร คือ เตะก้าน อวตารเป็นพระกฤษณะ กษัตริย์แห่งกรุง ท่ามวยไทย “นารายณ์บั่น
ทวารการามาวตาร คือ พระวิษณุอวตาร
คอ มีลักษณะเป็นการเตะวางแข้งเพ่ือ เปน็ พระราม กษัตริยแ์ หง่ กรุงอโยธยา เศียร” สะท้อนให้เห็นถึงความนิยมของ
เตะก้านคอ โดยบิดสะโพกส่งแรงไปยัง วรรณคดีรามเกียรติ์ที่เข้ามามีอิทธิพลต่อ
ขาที่เตะ ส่วนขาอีกข้างอยู่ติดกับพื้นบิด พระนารายณ์นั้น เป็นเทพ การสร้างสรรค์ทางภาษาในชื่อท่ามวย
ขอ้ เทา้ ตาแรงทีส่ ่งไปยังขาท่ีเตะ เก่าแก่ของอินเดียตั้งแต่ยุคพระเวท ไทย กล่าวคือ นารายณ์บั่นเศียรเป็น
ที่ประทับของพระนารายณ์ คือ สวรรค์ อนุภาคจากวรรณคดีรามเกียรต์ิ ท่ีนนทก
การสรา้ งคํา ชั้นไวกูณฐ์ตามคติฮินดู ซึ่งอยู่ทางทิศ ใช้นิ้วเพชรชี้เทวดาให้ตายเป็นจํานวน
1. นารายณ์ (ส.) หมายถึง เหนือของเกษียรสาคร หรือทะเลนํ้านม มาก พระอิศวรจึงมีเทวโองการให้พระ
พระนารายณ์จะบรรทมอยู่บนอาสนะใน นารายณ์ไปปราบนนทก พระนารายณ์
ผู้เคลื่อนไหวในนํ้า เป็น ๑ ใน ๓ ของ วงขนดของพญาอนันตนาคราช พาหนะ จึงอวตารเป็นอัปสร เพื่อหลอกล่อนนทก
เทพผู้ยิ่งใหญ่ในศาสนาพราหมณ์-ฮินดู ทรงของพระองค์ คอื ครฑุ เมื่อนนทกพลาดท่า พระนารายณ์จึงใช้
โดยพระนารายณ์ทําหน้าที่เป็นเทพ พระแสงตรีศูลบั่นเศียรนนทกจนขาด
ผู้รักษา เมื่อเกิดความเดือดร้อนหรือยุค 2. เ ศ ี ย ร ( ส . ศ ิ ร ; ป . ส ิ ร ) และส้นิ ใจไปในทีส่ ุด
เข็ญขึ้นบนโลกมนุษย์ พระองค์จะอวตาร หมายถงึ หัว ศรี ษะ
หรือแบ่งภาคมาเกิด เพื่อปราบยุคเข็ญ นอกจากน้ีแล้ว ท่ามวยไทย
นั้นให้สิ้นไป เช่น เมื่อคราวที่หิรัณ ผู้ตั้งชื่อท่าได้นําคํายืมจากภาษา “นารายณ์บั่นเศียร” ยังสะท้อนให้เห็น
ยากษะลักเอาแผ่นดินไป พระวิษณุ สันสกฤต ได้แก่ คําว่า นารายณ์และ ว่าคนไทยมีความรับรู้เกี่ยวกับเทพเจ้า
อวตารเปน็ พระวราหะ เพ่อื ประหารยักษ์ เศียร และคําไทย คือคําว่า บั่น มาสร้าง ฮินดู โดยเฉพาะอย่างยิ่ง พระนารายณ์
หิรัณยากษะ นอกจากนี้ยังมี พุทธาว เป็นชื่อท่ามวยไทยว่า “นารายณ์บ่ัน อันเป็นเทพองค์สําคัญของฮินดู ในแง่
ตาร คอื พระวิษณอุ วตารเป็นพระโคตม เศียร” ด้วยวิธีการรวมหน่วยคํา แบบคํา ของอนุภาคที่ว่าพระนารายณ์มักปราบ
ประสม เพื่อสื่อความหมายของท่ามวยท่ี ศัตรูโดยใช้วิธีการบั่นเศียร เช่น เมื่อ
คราวที่พระนารายณ์แบ่งภาคเป็นนาง
โมหินี ก็ได้ใช้จักรสุทรรศนะ บั่นเศียร
อสูรสวรรภานุ(พระราหู) หรือคราวท่ี
แบ่งภาคเป็นพระกฤษณะก็ได้บั่นเศียร
สังกาสรู ดว้ ยเชน่ กนั

ภาษาบาลแี ละสนั สกกฤตทส0ี มั พนั ธก์ บั ภาษาไทย | 5

สรุป
เห็นได้ว่า มวยไทย เป็นมรดก ที่สําคัญคือ ภาษาบาลีและภาษา

ทางวัฒนธรรมที่สืบทอด สร้างสรรค์ สันสกฤตที่ถูกใช้เป็นชื่อตัวละคร
และพัฒนามายาวนานจนเป็นมวยไทย ชื่ออาวุธ ชื่อเมืองต่าง ๆ แม้ว่าภาษาที่ได้
ในยุคปัจจุบัน มวยไทยจึงนับว่าเป็น รับรู้จะมิใช้ภาษาจากต้นทางโดยตรง
ศิลปะการต่อสู่ที่ผสาน ความเชื่อ แต่การได้เรียนรู้ภาษาต่างประเทศอย่าง
วัฒนธรรม และประเพณีหลาย ๆ ด้าน บาลีและสันกฤตผ่านตัววรรณกรรมช้ิน
ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันและได้ เอกอย่างรามเกียรติ์นี้ก็อาจถือได้ว่า
ผสมผสานอย่างกลมกลืน เช่น ความเช่ือ เป็นการเปิดประตูหรือจุดประกาย
ในเรื่องจิตวิญญาณ คาถาอาคม ดนตรี ให้ผู้เสพได้สร้างสรรค์สิ่งใหม่ด้วยวัตถุดิบ
วรรณกรรม คุณธรรมจริยธรรม การมี ที่เรามีและวัตถุดิบที่หยิบยืมมา
ระเบียบวินัย ความรับผิดชอบ และท่ี อย่างภาษาบาลีและสันสกฤต สร้างขึ้น
สําคัญคือ ภาษา โดยเฉพาะภาษาบาลี เป็นงานที่โดดเด่น ดังมี ชื่อท่ามวยไทย
และสันสกฤต อันปรากฏให้เห็นอย่าง เปน็ ตวั อยา่ ง
เด่นชัดในชื่อท่ามวยไทย และชื่อท่ามวย
ไทยที่ยกมาทั้ง 3 กลท่า ยังสะท้อนให้
เห็นความสัมพันธ์ของมรดกทาง
วัฒนธรรมที่สําคัญอย่าง มวยไทย และ
รามเกียรติ์ ที่ผู้ตั้งชื่อเลือกรับปรับใช้และ
ผสานสง่ิ ท้งั สองเขา้ ดว้ ยกนั อย่างลงตวั

น อ ก จ า ก น ี ้ แ ล ้ ว ว ร ร ณ ค ดี
รามเกียรติ์ ยังมิใช่เป็นเพียงวรรณคดี
ร้อยกรอง เครื่องราชูปโภค หรือเครื่อง
อันสร้างความบันเทิงเริงใจแต่เพียง
เท่านั้น แต่วรรณคดีรามเกียรติ์ยังเป็น
เสมือนเครื่องมือหรือช่องทางหนึ่ง ๆ ที่
ทําให้คนไทยได้ซึมซาบ รับรู้ภารตารยะ
ทงั้ ในแงว่ ัฒนธรรม ศาสนา ความเชือ่

6 | ภาษาบาลแี ละสนั สกกฤตทส1ี มั พนั ธก์ บั ภาษาไทย

บรรณานกุ รม

กรมศิลปากร. (2564). พระนารายณเ์ ทพเจา้ เก่าแกข่ องฮินด.ู สบื ค้นจาก https://www.finearts.go.th/main
/view/24833

กรมสง่ เสรมิ วฒั นธรรม. มวยไทย มรดกภูมปิ ัญญาจากบรรพชน ความภูมใิ จของคนท้งั ชาต.ิ (2557). สบื ค้นจาก
http://www.culture.go.th/culture_th/mobile_detail

ข่าวสด. (2564). หนา้ ปกนติ ยสารมวยโลก, 9 พฤศจกิ ายน 2565. สบื คน้ จาก https://www.khaosod.co.th
/sports/news_6568146

โครงการสารานกุ รมไทยสําหรบั เยาวชน โดยพระราชประสงคใ์ นพระบาทสมเด็จพระเจ้าอย่หู ัว. (2553).
สารานกุ รมไทยสําหรับเยาวชนฯ เล่ม 35. พิมพค์ ร้งั ท่ี 1. กรุงเทพฯ : ร่งุ ศลิ ปก์ ารพมิ พ.์

ชัยณรงค์ สริ พิ รปรีดา, สนั ติ สวนศรี, สุรพล เดชธํารงวฒั น์, มงคล ซังขาว, ฉมาบดี อารสี นัน่ และนภัทร
ทองอุปการ. (2562). ทา่ นาคมดุ บาดาล, 6 ธันวาคม 2565. สบื คน้ จาก https://oer.learn.in.th/sea
rch_detail/result/118275

ชัยณรงค์ สริ ิพรปรีดา, สันติ สวนศรี, สรุ พล เดชธํารงวัฒน์, มงคล ซงั ขาว, ฉมาบดี อารีสน่นั และนภัทร
ทองอุปการ. (2562). ท่าพระรามนา้ วศร, 6 ธันวาคม 2565. สืบค้นจาก https://oer.learn.in.th/se
arch_detail/result/118275

นิพัทธ์ แยม้ เดช. (2562). กอ่ นเป็น “นางมณโฑ” แสนสวย ชาติทแ่ี ล้วเปน็ “กบ”. สบื คน้ จาก
https://www.silpa-mag.com/culture/article_12083?fbclid=IwAR3rAig

สาํ ราญ สขุ แสวง. (2560). ศาสตร์และศลิ ปะมวยไทย. สืบคน้ จาก http://rms.mcru.ac.th/uploads/
503586.pdf?fbclid=IwAR1ykgNRzSUMs51cLBjVsDJqN27s676qQaJHtiukTkOkdHhZuuWN2
3x04bg

Bryan, A. (2022). Muay Thai. [Image]. Retrieved 6 December 2022, Retrieved from
https://blackbeltmag.com/muay-thai-history

Muaythaishutter. (2563). พระรามน้าวศร. สืบคน้ จาก https://muaythaishutter.com
/?fbclid=IwAR3soU9XauF1dRlw0Kb5SfGT

Muaythaishutter. (2563). นาคมดุ บาดาล. สืบคน้ จาก https://muaythaishutter.com
Wolcott, J. (2021). Muay Thai, 4 December 2022. Retrieved from https://www.onefc.com

/lifestyle/muay-thai-stance/