E Book สุขะ

Rittiyawannalai School respiratory system.

table of
contents

ระบบหายใจ หนา 1

ระบบทางเดินหายใจ (1)Conducting part (ผนังหนา ไมมกี าร
การหายใจ แลกเปลยี่ นแกส) (2) Respiratory part
(ผนงั บาง แลกเปลีย่ น gas โดยการแพร)

หนา 7

ระบบทางเดินหายใจแบงตามโครงสรา งได

หนา 8

การหายใจเขา , การหายใจออก ,
การทดลอง

ระบบหายใจ (Respiratory system) 1

อวยั วะทีเ่ กี่ยวขอ ง
(1) Conducting part (ผนงั หนา ไมม กี ารแลกเปล่ียนแกส )

Nostril (รจู มูก) Larynx (กลอ งเสยี ง)

มขี น ทาํ หนาทีก่ รองฝนุ มี vocals cord (สายเสยี ง) 2เสน

Nasal cavity (โพรงจมกู ) ลมหายใจออก->กระทบสายเสียง
->เกิดเสยี งพผกู
ควบคมุ อุณหภมู ิและความชื้นของอากาศ
มเี ยอื่ เมือก คอยดักจับเชอ่ื โรค Trachea (หลอดลม)
มีกลุมเซลลประสาทรบั กลิ่น
กระดกู ออ นรปู ตวั c อยูด านหนา

ปองกนั ไมใ ห trachea แฟบ
ขณะหายใจ

กลามเนื้อเรียบยดึ ปลาย
ออ นรปู ตัว c

pharynx ( คอหอย ) ปรบั ขนาดหลอดลมคอได

Soft palate ( เพดานออ น ) เซลลเยื่อบุของหลอดลมคอมี

บดิ ก้นั ไมใหอ าหารยอนขึน้ จมกู Cillia

กาํ จัดสิ่งแปลกปลอม

ชว ยในการออกเสียง มตี อมสรางเมือก

Uvula (ล้ินไก) ->7 ชวยในการออกเสยี ง

กําจัดสง่ิ แปลกปลอม

Tonsils gland ( ตอ มทอนซิล )-> ดกั จบั เชอื้ โรค

อวัยวะทเี่ กย่ี วของ 2

(1) Conducting part (ผนงั หนา ไมมีการแลกเปลย่ี นแกส)

pharynx ( คอหอย ) Bronchus ( ข้ัวปอด )

ทําหนา ที่ มี 2 ขา ง ขวาและซา ย

1 tongue ดันอาหารไปดา นกลหลงั ชอ งปาก Bronchiole ( หลอดลมฝอย )

2 uvula.soft palate ปดทางเดินหายใจ ไมมีกระดูกออน

3 larnx ยกตัวชน epiglottis ไมม ตี อ มสรา งน้าํ เมือก

4 epiglotts ปด หลอดลม ไมม ีตอมสรางน้ําเมอื ก

5 กลามเนอ้ื คอหอยบบี ตัว มีกลา มเนื้อเรียบและ Elastic
6 อาหารเขา Esophagus fiber มาก
ปรบั ขนาดทางเดนิ หายใจได

อวัยวะท่เี กย่ี วของ 3

(2) Respiratory part (ผนังบาง แลกเปลี่ยน gas โดยการแพร)

Respiratory bronchiole

เริ่มมีการแลกเปลยี่ นแกส คร้ังแรก

Alveolar duct ( ทอ ถงุ ลมปอด )
Alveolus ( ถงุ ลมปอด )

เกิดการแลกเปล่ียนแกส มากสุด

มจี าํ นวนประมาณ300ลา นถุง มีพน้ื ท่ผี วิ 90ตารางเมตร

Co2 แพรเขา สูถงุ ลม 02 แพรเขาสเู ลือด

ถาถูกทําลายมากๆ จะเปน โรคถงุ ลมโปงพอง

Lung ( ปอด )

มี 2 ขา ง ซายและขวา อยูใ นชองอก

ปอดขวามี 3 พู ปอดซา ยมี 2 พู

ปอดขวาสั้นกวาปอดซา ย เน่ืองจากตบั ดนั ข้ึนมา

ปอดซายแคบกวาบอดขวา เพราะมีหวั ใจแทรกอยู

อวัยวะที่เกยี่ วขอ ง 4

(2) Respiratory part (ผนังบาง แลกเปล่ียน gas โดยการแพร)

Lung ( ปอด )

Pleura ( เยื้อหุมปอด )

เปนเนื้อเยื่อบางๆ เปยกช้นิ และมันลน่ื
เนื้อเยื่อมี 2 ชนั้

Visceral pleura ( เย้อื หุมปอดช้ันใน )

ติดกบั บอด

Parietal pleura ( เย้อื หมุ ปอดช้นั นอก )

ติดกับผนงั ชอ งอก

Pleural fluid เปน ของเหลวใสเคลือบอยูร ะหวา งเยื่อหมุ ปอดท้งั 2 ชัน้
ทําหนาทห่ี อ หมุ bronchus จนถึง alveoli

อวยั วะทเ่ี กยี่ วของ 5

(2) Respiratory part (ผนงั บาง แลกเปล่ียน gas โดยการแพร)

Bone ( กระดกู )

Thoracic vertebrae

กระดกู สันหลงั สวนอก เปนท่ีเกาะของกระดูกซีโ่ ครง

Ribs

กระดกู ซ่โี ครงขางละ 12 ชั้น ( รวม24 ช้ัน )

Sternum

กระดูกออนเชอื่ มระหวาง ribs กับ sternum

มกี ระดูกซโี่ ครงมาเช่อื ม 10 คู

รูปรางแบนตรง

Muscle ( กลา มเนอ้ื )

Diaphragm ( กะบังลม )

แบงกั้นชองอกและชอ งเทา

อากาศไหลเขา 75 %

ขยายปริมาตรชองอกในแนวตั้ง

มีเสน ประสาท phrenic nerve มาเล้ยี ง

อวยั วะท่ีเกี่ยวขอ ง 6

(2) Respiratory part (ผนงั บาง แลกเปล่ียน gas โดยการแพร)

Muscle ( กลามเนอ้ื )

External intercostal muscle ( กลา มเน้อื ซ่ีโครงแถบนอก )

วางตวั เฉียงเขาจากบนลาง

อากาศไหลเขา 25 %

ขยายปรมิ าตรชอ งอกดานขา ง

มเี สนประสาท Intercastal nerve มาเลี้ยง

Intemal intercostal muscle ( กลามเนื้อซี่โครงแถบใน )

วางตวั เฉียงออกจากบนลงลาง

Antagonism กบั External intercostal muscle

ระบบทางเดนิ หายใจ 7

ระบบทางเดินหายใจแบงตามโครงสรา งได ดังนี้

1.ระบบทางเดินหายใจสว นบน (Upper respiratory tract, URI) :

ประกอบดว ยอวยั วะทีเ่ กยี่ วขอ งกับการหายใจเหนอื กลองเสยี งขน้ึ ไป

2.ระบบทางเดนิ หายใจสว นลา ง (Lower respiratory tract, LRI)

ประกอบดวย กลอ งเสยี ง, หลอดคอ, หลอดลมใหญ และปอด

ระบบทางเดนิ หายใจแบง ตามหนาที่ได ดงั น้ี

1.ทําหนาทเ่ี ปน การลําเลยี งอากาศ

มีหนาทีน่ ําอากาศจากภายนอกเขาสูป อด เปนทางผานเขา ออก
ของอากาศเทานัน้ ไมมหี นา ท่เี กย่ี วของกบั การแลกเปล่ยี นแกส
ไดแก จมกู , คอหอย, กลอ งเสยี ง, หลอดคอ, หลอดลมใหญ,
หลอดลมฝอย, และปลายหลอดลมฝอย

2.ทําหนา ทแี่ ลกเปล่ียนแกส

เปน บรเิ วณทแ่ี ลกเปลีย่ นแกส คารบ อนไดออกไซดแ ละ
แกสออกซิเจนกบั เน้ือเยือ่ ไดแ ก หลอดลมฝอยแลกเปลี่ยนแกส,
ทอลม, ถุงลม, ถุงลมเล็ก

การหายใจ (respiration) 8

เปนการนําอากาศเขาและออกจากรา งกายสงผลใหแกสออกซิเจนทําปฏิกิรยิ า
กับสารอาหารไดพ ลังงานนํ้าและแกส คารบอนไดออกไซด กระบวนการหายใจ

เกดิ ข้ึนกับทกุ เซลลตลอดเวลา โดยจําเปน ตองอาศัยโครงสราง 2 ชนิด คือ

กลามเนอ้ื กระบังลมและกระดกู ซี่โครงซง่ึ มกี ลไกการทํางาน ดังนี้

การหายใจเขา (inspiration) การหายใจออก (expiration)

กระบังลมจะเลือ่ นตา่ํ ลง กระบงั ลมจะเลือ่ นสูง
กระดูกซ่ีโครงจะเลอ่ื นสูงขน้ึ กระดูกซ่โี ครงจะเลื่อนตํ่าลง
ทําใหปริมาตรของชอ งอกเพ่ิมขึ้น ทําใหป รมิ าตรของชอ งอกลดนอ ยลง
ความดนั อากาศในบรเิ วณรอบๆ ความดนั อากาศในบรเิ วณรอบๆ
ปอดลงตา่ํ ลงกวา อากาศภายนอก ปอดสงู กวาอากาศภายนอก
อากาศภายนอกจงึ เคลื่อนเขาสูจมกู อากาศภายในถงุ ลมปอดจงึ เคลอ่ื นที่
หลอดลมและไปยังถุงลมปอด จากถุงลมปอดไปสูห ลอดลมและออกทางจมกู

การทดลองทเี่ ก่ยี วกับการหายใจ 9

Respiratory Rate ( RR ) คาปกติ 14-18 คร้งั /นาที

Air 500 ml/คร้ัง

O2 100 ml/ครัง้

O เปล่ยี น CO 25 ml/ครั้ง
2 2

อตั ราการหายใจแปรผันตามปรมิ าณออกซเิ จนทใ่ี ชไ ป

อัตราการหายใจ (ลกู บาศกม ิลลิเมตรของออกซเิ จนตอ 1 กรัมนํ้าหนัก
ของสตั วต อ 1 ช่ัวโมง)

วดั โดย respirometer (เครอื่ งวัดอตั ราการหายใจ)

R = l l r2d/ R = อตั ราการหายใจ t = เวลา (hr)
wt w = นาํ้ หนกั (g) r = รศั มีรหู ลอดแกว (mm.)

d = ระยะทางเฉลี่ยที่หยดุ นาํ้ สเี คลื่อนที่ (mm.)

Spirometer

เครอ่ื งมือการตรวจวัดปรมิ าตรของอากาศทห่ี ายใจเขา และออกจากปอด

ใชเปนการทดสอบสมรรถภาพของปอด

กราฟทีใ่ ชแสดงความสมั พันธร ะหวา งปรมิ าตรและเวลาทเี่ รียกวา spirogram

นายพสิ ทุ ธพ์ิ งศ วกิ ิจไพศาล ม.5/9 เลขท3่ี
นางสาวจารุมน เตม็ ดวง ม.5/9 เลขท่2ี 6
นางสาวนววรรณ จติ รปรดี า ม.5/9 เลขท3ี่ 0
นางสาวพิมลสริ ิ วงศไ ชยา ม.5/9 เลขท3ี่ 3