Buku Teks Sejarah T4 - Bab 4

al

; .. t. J**" &t

i'*&;i*3" ta

; 4

* 'i. ttlr

i :$ ilWit;x
Ftw 1a **
I
* 1,,
v &tu* ,r.

,. o u ,fu*..,' .t

,

tD * rs!rI
tr!
DD
.,j'tlie
@ l{' s}lr,

PERALIHAN KUASA f,lii',;lat * *fa
I
{}t ,rtJl(af
lTl wH&D,xN EG RA K
h,

Sinopsis

British Military Adrninistration (BMA) arau Penradbiran Tenrera British diisytiharkan di negara

kita selepas tamatnva Perang Dunia Kedua. Selepas itLr. British melaksanakan pentaclbiran Malayan
Union di Tanah Melayu. Pelaksanaan Malayan Union )ang trencetuskan bantahan besar-besaran
daripada penduduk tempatan rnenyebabkan British rnenggantikannya dengan Persekutuan Tanah
Melayu 1948. Di Sarawak, Charles Vyner Brooke (V.vner Brooke) berlindak rlenyerahkan Sarar.r,ak

kepada kerajaan British. Tindakan beliau mencetuskan reaksi rnenyokong dan menentang daripada
penduduk tempatan. Majoriti penduduk Sarau,ak rrenentang penyerahan Sarawak kepada British.
Keadaan di Sabah berbeza kerana British berjaya rnengambil alih Sabah daripada Syarikat Borneo
Utara British (SBUB) tanpa sebarang penentangan.

British Military Administration British Military
(BMA) dilaksanakan Administration
di Tanah Melayu. (BMA) dilaksanakan
di Sarawak
September 1945
dan Sabah.

It

'FFTEIII

qA "i.:

KPM =i
1{
4

I

British Military Administration (BMA) atau Pentadbiran

Tentera British.
Gagasan Malayan Union.
Reaksi penduduk tempatan terhadap Malayan Union.
Penyerahan Sarawak oleh Brooke kepada British.

Penentangan penduduk tempatan terhadap penyerahan Sarawak.

Penyerahan Sabah kepada British.
Reaksi penduduk tempatan terhadap penyerahan Sabah
kepada British.

Kepentingan mempertahankan maruah bangsa.
Kepentingan berwaspada dalam membuat sebarang tindakan.

Kepentingan sikap berani menyuarakan pandangan

dengan beretika.
Kepentingan menghargai kepimpinan tokoh terdahulu dalam
membina negara.

Kemahiran Pemikiran Sejarah'

Memahami kronologi peralihan kuasa British di negara kita.
Meneroka bukti Perlembagaan Malayan Union.
Membuat interpretasi sebab penentangan penduduk tempatan
terhadap British.
Membuat imaginasi cara penduduk tempatan menentang
Malayan Union dan gerakan antipenyerahan Sarawak.
Membuat rasionalisasi Syarikat Borneo Utara British (SB[IB)
menyerahkan Sabah kepada British.

Gagasan Malayan Union Sarawak dan Sabah
diperkenalkan di Tanah Melayu. diserahkan kepada British

E Julai 1946

,,i a a

qA

KPM

ffi British Military Administration
British Military Administration (BMA) di Tanah Melayu bermula pada lZ September 1945 setelah
tentera Jepun menyerah kalah. BMA merupakan pentadbiran tentera yang diletakkan di bawah
arahan Lord Mountbatten, Pemerintah Tertinggi Tentera Bersekutu di Asia Tenggara (1943-1946).
Perancangan bagi hal ehwal awam di Tanah Melayu dilakukan oleh Timbalan Ketua pegawai Hal
Ehwal Awam, Brigedier Jeneral H.C. Willan. Tugas BMA adalah untuk mengembalikan kestabilan
dan memulihkan kepercayaan rakyat.

Mengembalikan Kestabilan dan Keamanan

British Military Adn-rinistration (BMA) berusaha untuk memulihkan keamanan dan kestabilan

.f clengan membubarkan pasukan MPAJA pada I Disember 1945. BMA mengarahkan semua
senjata yang diberikan kepada mereka semasa pendudukan Jepun clahulu dikembalikan. BMA
gagal mengumpulktrn semula scnjata tersebut. BMA juga gagal merlbanteras kegiatan jenayah,
keganasan, kongsi gelap dan masalah ketegangan kaum.

Rakyat berkumpul menyambut kedatangan tentera British. Memulihkan Kepercayaan Rakyat
Sumber: Wendy Khadijah Moore, 2004. Malaysia: A Pictorial
History 1400-2004.Kuala Lumpur: Arkib Negara Malaysia dan Rakyat mengalami kesukaran hidup di barvah
The New Straits Times Press. pemerintahan Jepun. Bekalan makanan dan
ubat-ubatan sukar didapati. Sekiranyir ada
,"fllli* ' g\..,{ Membuat lnterpretasi bekalan tersebut, harganya pula melambung
tinggi. Wabak penyakit semakin merebak.
Matlamat BMA adalah untuk mengembalikan
kestabilan dan memulihkan kepercayaan rakyat terutama penyakit beri-beri yang disebabkan
selepas perang. Sejauh manakah usaha yang
oleh kekurangan zat makanan. Selain itu.
dilakukan oleh BMA berjaya mencapai matlamatnya?
kebuluran berlaku di kebanyakan tempar.

Rakyat juga tidak mempunyai wang

untuk membeli makanan, manakala kegiatan

menyorok barang, amalan rasuah, peras ugut

dan pasar gelap di Kuala Lumpur menjadi

semakin tidak terkawal. Masalah ini berakeLr
umbi sehingga gagal dibanteras oleh BMA.

Rakyat yang hidup dalam penderitaan
dan kesengsaraan akibat pemerintahan
Jepun berharap dapat diselamatkan oleh
pentadbiran BMA. Dengan itu. BMA telah
mengambil alih pentadbiran Tanah Melayu
bagi mengembalikan kepercayaan rakyat
supaya menyokong kepulan-ean British

di negara ini. BMA juga berusaha untuk

memulihkan kerosakan inf'rastruktur akibat

bencana peperangan.

qA

KPM

Jadual 4.1 Inflasi dan kegiatan pasar gelap.

Sehelum Perang Disember Julai Selepas
Disember 1941 1944 1945 Perang
0gos 1945

Barang Unit Dolar Selat Mata Wang Jepun
(Straits Settlements)
Beras Per kati 8.20 36.00 75.00
0.06 18.00 72.00 r20.00
Gula Per kati 0.08 9.50 22.00 28.00
35.00
Garam Per kati 0.01 5 1.25 8.50 45.00
0.03 15.00 35.00 185.00
Telur Setiap satu 0.45 s5.00 160.00 IllI
0.85
BalmHarimau 1/z oz EE

Petrol Per Gelen 5

Nota: Jadual 4.1 menunjukkan peningkatan harga barang dari bulan Disember 1941 hingga bulan Ogos 1945'

Sumber'. Zakaria Haji Ahmad, 2006. The Encyctopedia of Malaysia, Vol. Editor, Government and Politics 1940-2006' Kuala Lumpur
Editions Didier Millet Sdn. Bhd.

British berharap pemulihan sosioekonomi akan ?;--1 . a

memulihkan kepercayaan rakyat. BMA berusaha

untuk memulihkan ladang getah, lombong bijih

timah serta membaiki prasarana dan kemudahan

kesihatan yang dimusnahkan oleh tentera Jepun. b

Namun begitu, BMA menghadapi kesukaran

untuk membawa masuk jentera, alat ganti, mesin w

dan teknologi yang menyebabkan sosioekonomi

sukar dipulihkan.

Walaupun BMA berusaha untuk memulihkan

kekacauan, rakyat hampa dengan ketidakupayaan

BMA menangani masalah yang dihadapi mereka.

Kegagalan pentadbiran British memberikan

kesedaran kepada kita supaya sentiasa bersikap

rvaspada dan tidak mudah mempercayai kuasa w
asing. Hal ini jelas berlaku apabila BMA gagal y%..
;q *I
melaksanakan tugasnya ketika penduduk tempatan

mengharapkan bantuan.

British Military Administration (BMA) ,*,.

berusaha untuk memulihkan kepercayaan Rakyat menyambut kedatangan tentera British yang tiba
di Kuala Lumpur pada tahun 1945.
rakyat dan keamanan negara. Namun begitu, Sumber: Wendy Khadijah Moore, 2004. Malaysia: A Pictorial
Histor!- 1400-2004. Kuala Lumpur: Arkib Negara Malaysia dan
BMA gagal melaksanakan tanggungjarvab
The New Straits Times Press.
I yang diharapkan oleh rakyat.
ts2
I KPM

t

f) Gagasan Malayan Union
Gagasan Malayan Union diperkenalkan di Tanah Melayu bagi menggantikan BMA. British
berhasrat agar Malayan Union akan melicinkan sistem pentadbiran, meningkatkan pelaburan

ekonomi, mengukuhkan pertahanan dan mengekalkan orang asing sebagai sumber tenaga kerja untuk

meningkatkan ekonomi.

Latar Belakang

Unit Perancang Tanah Melayu yang diketuai oleh Mejar Jeneral Ralph Hone W--,

cliberikan tusas untuk merangka satu bentuk pentadbiran baharu di Tanah

Melayu yang dikenali sebagai Malayan Union. Setiausaha Tanah Jajahan f#&.t^',,.

British, George Henry Hall membentangkan rancangan ini di Parlimen

lf British pada 10 Oktober 1945. Rancangan Malayan Union yan_r diisytiharkan
dalam Warta Kerajaan dikenali sebagai Kerras Putih 6214. Dalam Kerras

Putih tersebut, British akan mengambil alih pemerintahan Tanah Melayu dan George Henry Hall
00 menubuhkan sebuah pentadbiran berpusat (kesatuan) di bawah jajahan British.

!o

l2 ,,r!
t ta

I

Unit Perancangan Tanah a Rancangan Malayan Union -
Melayu dibentuk di London
pada bulan Februari 1943. dibentangkan di Parlimen British. Tan Cheng Lock
a Persatuan Pelajar Melayu Britain
-(.>
menghantar memorandum bertarikh
Jrus s*j.; ialah syarat
kewarganegaraan berdasarkan 25 April 1945.
tempat lahir.
a Memorandunr ini meminta supu)u

hak kewarganegaraan di Tanah Mela,vu

tidak mengikut prinsip.,rrrr ::;i;lj.

Malayan Union Tan Cheng Lock dan Persatuan
Cina Seberan-e Laut menqhantar
dilaksanakan memorandum kepada Blitish
berkaitan dengan masa depan
di Tanah Melayu Tanah Melayu.

pada 1 April 1946.

.i.i:ira:li

Kertas Putlh 6274 membentangkan a Kerlas Putrh 6214.
Rancangan Malayan
13 perkara kandungan Malayan Union yang Union disiarkan dalam
diluluskan oleh Parlimen British di London Warta Kerajaan

pada 22 Januari 1946. Antara perkara Kronologi Pelaksanaan Gagasan Malayan
tersebut termasuklah konsep kesatuan, Union di Tanah Melayu.
bentuk pentadbiran, sistem perundangan.
kedudukan Raja-raja Melayu. syarat

kewarganegaraan dan agama Islam.

qA

KPM

Ciri-ciri Perlembagaan Malayan Union meliputi sistem pentadbiran dan kewarganegaraan

Kesatuan Ketua
Pentadbir
INegeri-negeri Melayu Bersekutu,
Pentadbiran . Malayan Union diketuai oleh
Negeri-negeri Melayu Tidak Malayan Union
Gabenor British yang dilantik
lBersekutu dan Negeri-negeri
. oleh Raja England.
Selat kecuali Singapura disatukan
Majlis Eksekutif dan Majlis

menjadi satu unit pentadbiran. a Perundangan Malayan Union

t dibentuk di bawah kawalan

Pesuruhjaya Tinggi British. tDCrI,,

Sultan menjadi Ahli r

Majlis Raja-Raja yang ffi
hanya membincangkan
soal agama Islam dan Salinan dokumen
adat istiadat Melayu.
Malayan Union.

. Kewarganegaraan melalui prinsip jus soli Kewarganegaraan Mengapakah orang Melayu
membantah Malayan Union
menjadi asas kewarganegaraan Malayan Union. yang diperkenalkan oleh

. Seluruh rakyat yang dilahirkan di Tanah British di Tanah Melayu

Melayu dan Singapura diiktiraf sebagai warga pada tahun 1946?
Malayan Union.
'1-{hidr"
. Mereka yang berumur 18 tahun dan ke atas
Hasilkan peta pemikiran
serta bermastautin selama 10 tahun hingga yang sesuai untuk
15 tahun akan diberikan kewarganegaraan. menerangkan ciri-ciri
Malayan Union.
. Mereka yang berumur kurang daripada 18 tahun
ig."'-r+ess€1,
yang ibu bapanya merupakan warganegara,
turut diberikan kewargane gar aan. Memahami Kronologi
Susun kronologi proses
Pembentukan Malayan Union merupakan usaha penjajah untuk pelaksanaan Malayan
menakluki tanah air kita. Malayan Union telah mengubah status Union di Tanah Melal,r:.
Tanah Melayu daripada negeri naungan kepada negeri Tanah
Jajahan. Oleh hal yang demikian, kita perlu menolak sebarang qA
bentuk penjajahan demi kedaulatan ibu pertiwi, meskipun nyawa
KP]\I
menjadi taruhan.

British Mendapatkan Tandatangan Sultan

British melantik Sir Harold MacMichael (MacMichael) untuk rnendapatkan taudatansan sultan.
Bagi memastikan misi ini disempurnakan dengan baik. British menshanrar H.C. Willan (Willan).
Timbalan Ketua Pe-earvai Hal Ehrval Arvam Malaya merintis jalan menghadap Raja-raja Melayu
untuk meninjau sokongan Raja-raja Melayu terhadirp British.

H.C. Willan Merintis Jalan Menghadap Raja-raja Melayu

Willan menjalankan tugasnya dari 8 September 1945 hingga 29 Septembe r 1945 .sultan pertama yang

ditemui ialah Sultan Johor. Willan kemudiannya berkunjung ke Selangor untuk menghadap Sultan

Selangor, iaitu Sultan Hisamuddin Alam Shah ibni Almarhum Sulran Alauddin Sulaiman Shah.

Rombongan Willan seterusnya menghadap Sultan Kedah. Kemudian, beliau menemui Syed Hussin,

Setiausaha kerajaan Perlis dan menghadap Raja Perlis di Kangar, Perlis. Dari Perlis, Willan bergerak

ke Perak, menghadap Sultan Perak. Pad,a 23 September 1945, beliau menghadap yang di-pertuan

co Besar Negeri Sembilan dan pada 28 September, beliau menghadap Sultan Pahang. Seterusnya,

rEt Willan menemui Dato'Jaya Perkasa Che Da Omar Mahmud, Menteri Besar Terengganu sebelum

menemui Sultan Ali. Akhir sekali, Willan ke Kelantan menghadap Sultan Kelantan. Dalam

laporannya, beliau mempunyai keyakinan yang tinggi bahawa Raja-raja Melayu akan menyokong

British dengan menandatangani perjanjian Malayan Union. Pada setiap pertemuan dengan sultan,

Willan berusaha memastikan sokongan Raja-raja Melayu untuk menandatangani perjanjian. Dengan

ini, misi Willan telah memudahkan tugas MacMichael.

Misi Sir Harold MacMichael Mendapatkan Tandatangan Sultan

Pada 1l Oktober 1945, MacMichael, wakil kerajaan British tiba di port Swettenham, Selangor,

dengan menaiki kapal Royallsr. Beliau ditemani oleh A.T. Newboult sebagai jurubahasa. Cara
yang dirintis oleh Willan ternyata tidak menepati harapan wakil kerajaan British, MacMichael.
MacMichael tetap menerima tentangan daripada Raja-raja Melayu.

MacMichael menggunakan pelbagai taktik untuk mendapatkan persetujuan Raja-raja Melayu
terhadap Malayan Union. Dalam tempoh dua bulan, beliau berjaya mendapatkan tandatangan
persetujuan sembilan orang Raja-raja Melayu.

1

MacMichael mentbuat kunjun_ean ke negeri Melayu untuk

mendapatkan tanclatangan sultan. Pada 18 Oktober 194-5. beliau
Y* menghadap Sultan Johor', iaitu Sultan Ibrahim ibniAlmarhurn Sultar.r

Abu Bakar. Sultan Ibrahim mcnurunkan tanclatangan baginda pada
20 Oktober 1945.

Sir Harold MacMichael Seterusnva. MacMictrael r.nengliadap Sultan Sclangor. Sultan
Sumber'. Ja'afar Onn, 20O7 . UMNO
dan Malayan Union. Petaling laya: Hisarnuclclin Alanr Shah ibni Alrnarhum Sultan Alauddin
MPH Group Publishing Sdn. Bhd. Sulairnan Shali. Bacinrla sultan rnenurunkan tandatangiin

BE pada 24 Oktober 1t)-l-i.
IGM

3

u;g Pada 3l Oktober 1945, MacMichael menghadap I
Sultan Abu Bakar Ri'ayatuddin Al-Mu'adzam
u Shah ibni Almarhum Sultan Abdullah u MacMichael kemudiannya menghadap
ua Al-Mu'tasim Billah, Sultan Pahang. Baginda g Yang di-Pertuan Besar Negeri Sembilan,
ug terpaksa menurunkan tandatangan pada g
g Tuanku Abdul Rahman ibni Almarhum Tuanku
*uu 2 November 1945. *<# Muhammad dan empat orang Undang. Pada
u 14 November 1945, baginda terpaksa menurunkan
*u tandatangan setelah didesak oleh MacMichael,
ueg
walaupun pada mulanya baginda enggan berbuat
ed demikian.

g MacMichael menghadap Sultan Perak, Sultan g,

*e, Abdul Aziz Almustasim Billah Shah ibni D
g Almarhum Raja Muda Musa. Baginda cuba
ug Etr
melengahJengahkan masa untuk menandatangani uuu Pada 29 November 1945, MacMichael
ug berkunjung ke Kedah dan menghadap Sultan F
perjanjian tersebut. Namun begitu, baginda k Badlishah ibni Almarhum Sultan Abdul Hamid
u akhirnya terpaksa menurunkan tandatangan pada
uug 22 November 1945. *u Halim Shah. Dalam pertemuan itu. berlaku
4i M uqc perdebatan antara kedua-dua pihak. Baginda
* bertegas enggan menandatan-eani perjanjian
uu Malayan Union. Walau bagaimanapun. pada
uu 2 Disember 1945, MacMichael berjaya
uu mendapatkan tandatangan baginda.
Padirl Diserrber l g,l5. Raja Pcrtis.Tuanku Syed
q,
= Putra Jarnalullail ibni Alrnarhurn Syed Hassun
== .l arnalullail telah menurunkan tandatangalt

sctr'lah clidesak olch MacMiclraet.
=Ig ffi]
w'g I Pada 15 Disember 1945, MacMichael
uCE-i menghadap Sultan Kelantan, Sultan Ibrahim
tfro.*,.hael II*Terengganu. ibni Almarhum Sultan Muhammad IV. Beliau

kemudiannya menghadap Sultan Ii *, mengugut untuk tidak mengiktiraf Raja-raja
Sultan Ismail Nasiruddin Shah Melayu yang enggan menurunkan tandatangan.
Ut #uibni ?e
Almarhum Sultan Zainal Abidin. Pada +t Baginda sultan terpaksa beralah dan bersetuju
W menandatangani perjanjian tersebut pada
t, *mulanya baginda enggan menandatangani E e, 17 Disember 1945.
f iniaokrrn"n tersebut kerana perjanjian h ed
bertentangan dengan Undang-Undang Tubuh
t+ Negeri 1*.
Terengganu. Namun begitu, baginda EIttilE
h
e ,r-r.t, pada ffi*rJr:.
a,,kh,'irrn.y-ta",menurunkan tandatangan E Sultan yang menandatan-eani
Ef,ffi perjanjian Malayan Union.
p

Willan dan MacMichael berjaya menyelesaikan misi mereka kerana menggunakan desakan
dan paksaan untuk mendapatkan persetujuan Raja-raja Melayu terhadap Malayan Union. Cara
yang digunakan oleh kedua-dua pegawai British itu tidak dipersetujui dan menimbulkan reaksi

penentangan daripada pelbagai pihak. Kesannya, Raja-raja Melayu telah membantah perjanjian
Malayan Union.

qA

KPM

ffiReaksi Penduduk Tempatan terhadap Malayan Union

Kerajaan British mengisytiharkan Malayan Union pada I April 1946. Pada tahun 1946, Kertas

Putih yang diperkenalkan oleh British menimbulkan reaksi yang menyokong dan tidak menyokong,

khususnya Raja-raja Melayu, masyarakat Melayu dan persatuan Melayu. Malayan Union ditentang

oleh Raja-raja Melayu, orang Melayu dan bekas pegawai British yang pernah berkhidmat

di Tanah Melayu.

Penentangan Raia-raja Melayu terhadap Malayan Union

Terdapat pelbagai reaksi Raja-raja Melayu yang menentang pelaksanaan pentadbiran Malayan

.f \ Un..ion.MSRuaelltaaakynsainMteUersnlaeioybnuutmkseeehpruielpartanikgyaaannngbkebenetduriakkuuplta:etnajanjadhaann secara mutlak oleh kerajaan British. hak
/ yang selama
kuasa politik ini menjadi

$ . Raja-raja Melayu.
Raja-raja Melayu menyuarakan bantahan dan tentangan baginda terhadap Malayan Union

I melalui pelbagaicara.

J IGara Bantahan Raja-raja Melayu

Persidangan Raja-raja Melayu di Istana

Iskandariah. Kuala Kan-ssar, pada bulan April

1946 memutuskan untuk rnengernukakan

bantahan rnelalui Mahkamah Tinggi

di England. Sultan Perak, Sultan Kedah dan 1 Sultan Badlishah ibni Almarhum
Sultan Johor akan berangkat ke England Sultan Abdul Hamid Halim Shah

sekiranya kehadiran baginda diperlukan

di mahkamah tersebut.

Menurut sistem perundangan British,
MacMichael mendapatkan persetujuan

daripada Raja-raja Melayu dengan cara Sultan Kedah. Perak dan Johor mengutus sltrat
bantahan kepada Geor-re Henry Hall. mendakrva
tidak sah.

38f,1i#!fiei1-r^-* --- -ryrylq$lEqu#: baginda diperdaya oleh MacMichael.
Beberapa orang raja mendakrva diugut supaya

menurunkan tandatangan tanpa menyedari akibatnya.

Raja-raja Melayu memohon British rnemansuhkan

persetu.juan yang ditandatangani itu.

irFc* I Tuanku Syed Putra Jamalullail juga mengirimkan

\ telegram kepada kerajaan British di London untuk

ffi3r1q 'i menyuarakan rasa tidak puas hati baginda terhadap
tindakan MacMichael . Baginda tidak diberikan
peluang untuk mendapatkan nasihat daripada

pembesar negeri sebelum nremberikan persetujuan.

Sultan Ibrahim ibni Almarhum
Sultan Abu Bakar

,OA

KPM

Kongres Melayu turut disokong oleh Ra.1a-raja \tcla1 tr. Kongres ini diaclakan untuk menunjukkan

kesunggr.rhan orang Melayu rnenolak Malayan Union. Sultan Hisarnudriin Alam Shah ibni Almarhunr Sultan
Alauddin Suiairnan Shah menderma seban'' ak S l5 ribu ke pada Persatuan Nlelayu Selangor yang rnenjadi
tuan rumah Kongres Melayu Pertama. Baginda jusa rt't,-'rasmikan pernbukaan kongres ini.

Pada 28 Mei I946. Ahli Parlimen British tiba Memulaukan Upacara Pelantikan H
Gabenor Malayan Union
di Kuala Kangsar, Perak. tempat Sultan Iskandar Shah 5
bersemayam. Perhimpunan besar-besaran di Padang Raja-raja Melayu nrentulaukan tlpacara
Bandar Diraja Kuala Kangsar, menunjukkan raja dan pelantikan Gabenor setelah perjumpaan
rakyat bergabung untuk menentang Malayan Union. dengan Dato' Onn Jaalar cli Hotel Station.
Tuanku Permaisuri Perak. Raja Perempuan Kelsom
mengetuai barisan hadapan perarakan bersama- Dato' Onn Jaafar mernpersembahkan resolusi
Kongres Melayu. iaitu rnernohon Ra.ja-raja
sama dengan rvanita negeri Perak. Perarakan itu Melayu supaya berserma-satna dengan rakyat
berjalan melintasi Raja-raja Melayu. Ahli Parlimen memboikot upacara pclantikan Gahenor
British dan pemimpin Melayu yang berada di atas Malayan Union.

pentas. Mereka sangat kagum dengan semangat yang Ribuan orang Meiayu )irns herhirnprLrn
ditunjukkan oleh Tuanku Permaisuri Perak itu. di Hotel Statiorr melaungkan "Daulat TLrankr"r l"
dan "Hidup Melayu". Raja-raja NIelar u nekad
memulaukan upacara pelantikan Ciabenor
Malayan Ur.rion. iaitLr Sir Ecluard Gent tlarr

mengadakan sidang akhbar.

t4r*)s

Kita patut mencontohi sikap pemimpin yang
mempunyai semangat sanggup berkorban
untuk bangsa dan tanah air. Mereka sedia

mempertahankan kedaulatan negara, walaupun

menghadapi pelbagai halangan daripada
pihak British.

Sultan's Wife Leads Pr*testt,., il tt,, *nb, bw t^*4W;1 bW6e*4b%, .,*&rt*-Aa{.dla&&a, ,{t&t,he97@16**,,,*a WetW

*t W<tmcn &.gxin*t LJnion

Perarakan menentang Malayan Union yang diketuai oleh "!..
Raja Perempuan Kelsom.
Sutnber: Zaitcu Ghani. 1985. "Wanita Melayu dalam Politik Bagaimanakah Raja-raja Melay'u
1946-1948" dlm. Khoo Kay Kim (ed.). Se_jorah Mtts'-tuttun
Melnyu Moden. Kuala Lumpur: Penerbit Unjversiti Malaya. menentang gagasan Malavan Union'l

4!ttG

{tr

KPM

Penentangan Rakyat terhadap Malayan Union

British Military Administration (BMA) menyiarkan beritii _sa_sirsan \lalaran L'nion unrLrk

pengetahuan rakyat umum. Akhbar Mo.jli,s menyiarkannya pada 12 Oktobel l9-l-5. sehali rclcpu:
kctibaan MacMichael.

Berita Malayan Union mencetuskan kesedaran nasionalisnte untuk nteltentang British. Bantahan
terhadap Malayan Union dilaksanakan melalui akhbar'. cendekiauan. persatllnn Mclavu. kongre.
dan perhirnpunan besar-besaran.

I Akhbar seperti [Jtusurt Melayu (Singapura) . Majlis (Kuala Lurnpur) dan Wurta Negorct (Pulau
Pinang) telah menyuarakan bantahan dengan keras, mengecam dan mengutuk Malayan Union
' :':: . kerana merugikan orang Melayu.
.f Akhbar ini menyeru orang Melayu mengadakan perhimpunan besar-besaran untuk mencllak
gagasan Malayan Union.
.
Akhbar ini sentiasa melaporkan perkembangan berita penentangan orang Melayu terhadap
.
Malayan Union.

,.

iD"")r*'a"",r*n,rr,i,'iigPtnoru'r,rni,'ugulnaodnguigkkaacMnntaasoherluPaainirtrbgutaatbshtaulakw!-l'auuun Hari lahirtt
,' e(r,,t,,/, /,,,i),",.M|t1(t.\trt I ttt(rt itt/
rt tttrl,t s-
ha,,,, (.).t,'.(:t,t,t',<., .ll(/(t.\'tt.

ittr.,:,,.:^'olelt
.,,,,,,;;i,')1,',',,',,',,1

tiitit,,' Ualni untrt mencemaskan it,,'n't, r, r,,., -,,, r,,, r, .l l r. /, t t t,
tlttn Perusaan orang
ir',t'i1;u. rnerrgcnui hari dePan t r.,, tn',,,.*t t,t t g tt t t t, t t, t t t r h t /, r t t
' Pi'o sultan hendaklah
iiontlit I t. t. r t 1 1, 1 1,,,,
"'^)ir,,
tt q(t tt ('l tt,
i. u,,t, ", " rt t, r,,,,,, lo,b
t" ",poe"t,'a*.'naoo,t)t',,'r"','...,, t)t (
en1h. .rn,,)
''*;s;ue;br;r'e';il'ru;;om"n;;rm"t;ek'nna)1nMe tduaeti uYntgnaYannau'senPi o n i ni n,i*bag i oriaini,girer*t.a.,'nt ',t,r,.i,,t,t,t,,t,t,tAt,,t,ir,t,.,i..r.).j,
l.va ng bena r. Brl.,"'," n.r",',u i i1 t /1 11
dariPada uusan * i,,, " )ple,i ;:;:;,:,:;:;,,, k,,, c,,,,,

llfi;::, i$,*":ffi ' & Sumhet.: oDoiu.bla"ihrr.i,'u' daripadir

Neguru. r W,ttr

ffi

2

Tokoh Pentadbir Melayu Dato' Nik,\hnrari Kartril

. Pemimpin Melayu seperti Dato'Onn Jaafar, Dato'NikAhmad Kamil,

Za'ba,Tengku Mohamed, Dato'Abdul Wahab Abdul Aziz (Panglima

Bukit Gantang), Wan Md Yussof (Panglima Kinta, Perak) dan
Dato' Hamzah Abdullah telah menggerakkan orang Melayu

. menentang Malayan Union dengan pelbagai strategi.

Pemimpin Melayu Johor. Dato'Abdul Rahman Mohammad Yassin

membantah usaha British untuk terus menjajah Tanah Melayu.

K'oPMA

Bantahan Wanita Richard Wnstedt

. Tokoh wanita seperti Cikgu Zaharah Abdullah tp
tI,
(Batu Pahat), Halimahton Abd Majid (Rembau).
5
Saleha Mohd Ali, Zaharah Tamin (Selangor).

Datin Puteh Mariah Ibrahim Rashid (Perak) dan
Hasnah Ishak (Pulau Pinang) merupakan benteng
barisan hadapan menentang Malayan Union.

. Di Batu Pahat, Cikgu Zaharah Abdullah, ahli

Pertu buhan Pergerakan l\tlel ayu Semenanj ung Johor
berucap membantah pelaksanaan Malayan Union.
Menurut Cikgu Zaharah Abdullah:

Jika apa sekalipun terjadi. karni kaum r'vanita akan
tumt menggembleng tenaga bersama-sama kaun.t
lelaki, bagi mendapat kembali hak-hak kami.

# Frank Swertenham

& Bantahan Bekas Pegawai British

Datin Puteh Mariah ta Pegawai tadbir British 1'ang pernah
berkhidrnat di Tanah Melayu turut
&
menentang Mala1,.an Union. Mereka
w
mengkritik keseluruhan rancangan
t"&rl;i

Halimahron Abd Majid

Malayarr LInion. Anlara pegawai

tersehut termasuklah:
.
3 . Frank Swettenhanr
. Roland Braddell
a Persatuan Melayu seperti Syarikat Bekerjasama Am .
Saiburi (SABERKAS), Persatuan Melayu Kedah, Cecil Clementi Smith
Perikatan Melayu Perak. Persatuan Melayu Selangor Richard Winstedt
clan Persatuan Melayu Johor berjaya menghimpunkan . Frederick Weld
orang Melayu dari seluruh negara dan setiap lapisan . George Maxwell
masyarakat untuk membantah Malayan Union.
Pertubuhan Melayu ditubuhkan atau diaktifkan Nyatakan tokoh wanita yang
semula sebagai tindak balas terhadap Malayan
Union. Pertubuhan ini kemudian meniadi penggerak menentang Malayan Union.
rnenganjurkan rapat umunr bagi n-rcrnbantah tinclerkan
MacMichaeI clalam usaha nrenclapatkan tanclatangan g
Ra-ia-raia Melayu clan bantahan terha.iap gagasan
Malayan LInion. KPM

Pemimpin persatuan Melayu dan sultan bekerjasama mengadakan bantahan terhadap kedatan-ean
MacMichael di Kelantan, Kedah dan Johor.

Pada 15 Disember 1945, seramai 10 ribu orang berhimpun di Kota Bharu semasa MacMichael
datang untuk mendapatkan tandatangan sultan.

.f Bantahan di Kedah Senu Abdul Rahman

E a Pada 19 Januari 1946, ribuan orang Melayu Kedah telah berarak

EO di Alor Setar menentang Malayan Union.

a Perarakan ini dianjurkan oleh Kesatuan Melayu Kedah,

SABERKAS, Kesatuan Ulama Kedah dan Persatuan Melayu
Kedah.
a Tuan Haji Hussain Che Dol, Yang Dipertua Kesatuan Melayu
Kedah dan Senu Abdul Rahman, SetiausahaAgung SABERKAS
telah mengkritik kandungan Kertas Putih Malayan Union yang
dianggap mencabul kedaulatan bangsa Melayu.

. Pada bulan Januari 1946,Lembaga Kesatuan Melayu Johor ft

melancarkan gerakan menentang Malayan Union. Perhimpunan Dato'Onn Jaafar

ini disertai oleh Persatuan Melayu Johor. Ungku OmarAbdullah, ry

Naib Presiden Lembaga Kesatuan Melayu Johor dan Dr. Hamzah

berucap menentang Malayan Union.

. Pada l0 Februari l946,Pergerakan Melayu Semenanjung Johor

di bawah pimpinan Dato' Onn Jaafar berhimpun menentang

. Malayan Union.
.
Seramai 20 ribu orang Melayu berhimpun di bandar Batu Pahat.

Dato' Onn Jaafar berucap menggesa orang Melayu bangkit

bersatu untuk menentang penjajah British.

.r:&*

Dato'Panglima
Bukit Gantang

,OA

KPM

5 ftr I

Penentangan gagasan Malayan Union dianjurkan oleh penlimpin pcrsatuan Melayu clan pcnglibatan
Raja-raja Melayu cli negeri masing-masing. PerjLrangan llenentang Malayan Union berkernbang

ke peringkat kebangsaan apabila Za'ba.Yang Dipertnrt Persatuan Melayu Selangor, menghubun-ei
Dato' Onn Jaafar di Johor, Dato' Panglima Bukit Gantang di Perak dan Tunku Abdul Rahman

di Kedah. Mereka menzahirkan penubuhalt sebuah baclan induk untuk rnenjadi pemangkin
menentang Malayan Union. Pemimpin dan cendekiarvan Mela-YLr pada peringkat negeri bersetu-iu
untuk menganjurkan Kongres Melayu. Mereka bersepakat mahu nenubuhkan badan induk untr-rk

menentang Malayan Union secara tersusun.

Kongres Melayu diadakan di Bangunan

Kelab Sultan Sulaiman. Kampung Baru. g,
Kuala Lumpur. Kongres ini berlangsung dari
D
I Mac 1946 hingga 4 Mac 1946. Sebanyak 4l buah
EP
pertubuhan Melayu menghantar rvakil masing-
5
masing untuk menghadiri kongres ini. Mereka

mervakili pelbagai lapisan masyarakat antaranya

termasuklah tokoh politik. sosial. perniagaan dan Perrvakilan berganibar di hldapan Kr-lab Sttltrtl

ekonomi. Kongres ini bersetuju menubuhkan Sulaiman Kampung Baru. Ku;rla l-ttttrpLtr. -qctclalt latrtitl
Pcrsidangan Kon-sres N4elar r-r.
United Malays National Organisation (UMNO)
untuk menentang Malayan Union. Suntbtr'. }lalay-'ia. Jabatart Wat'islttt \currlt. :\ll\J,\11'liit'h;

Obor .\tttu l'<'r jtnttgtttt. KLtitllt [-tttttPLtr: JiiLrlitllll \\'lrri\iil] \L-!itrii.

, ::1F

Kon-rres Melayu turut diadakan di Johor Bahru. Johor. pada 11 Mei l9-16. Melalui kongres ini,
LrMNO clitLrbuhkan cli Istana Johor pada 11 Mei-1946. UMNO melaksanakan beberapa perkara
penting untuk rlemajukan orang Melayu dan menjadi perlggerak rlenlupuk perpaduan orang

Melayu di selurr-rh Tanah Melayu.
Hari lahirnya Malayan Union itu dianggap sebagai "Hari Ketratiatt" oleh orang Melayr"r.

Peristirva itu meruntun hati ribuan orang Melayu yang berhimpun nlemakai lilitan kain putih

di songkok sebagai tanda berkabung. Malayan Union tnerupakatr sct.nbtlyatl Yilng memanggil orang
Melayu dad selumh negeri menyeftai kon-eres yarrg menjadi obor pembakar semangat ban-{sn Melal'tt.

"*, tq.&$

{,

Penvakilan parti politik cialam Kongres Mclayu di lstana Persidangan hal'i pefiama Kongres Melayu cli Dervan
Besar,JohoiBahru,Johor,pada 1l NAei fS+6. Singgahsana Istana Besar' Johor Bahru' Johor' pada

Negara.sutrtlter: Malaysia. Jabatan Warisan Negirra. 2007. Merdeka Obor I I Mei 1946'
Satu Per.itrangttn. KualaLumpur: Jabatztn Warisan Suruhar'. Ja'afar On.. .2OO1 U14NO tlun Mulutun Uttirt,.

Petaline Jaya: MPH Group Publishing Sdn. Bhd.

'r:i.

t5.e-[/-r,4oilr

F-'v

KPM

6 UMN0 Menganjurkan Bantahan Secara Besar-besaran

United Malays National Organisation (UMNO) menganjurkan bantahan besar-besaran menentans
Malayan Union. Tunjuk perasaan besar-besaran menentang Malayan Union diadakan scmasa Ahli
Parlimen British, iaitu L.D. Gammans (Garnmans) dan David Rees Williams (Rees Williams)
membuat tinjauan bcrkaitan dengan penentangan orang Melayu terhaclap Malayan Union.

Alor Setar, Kedah F Padang Francis Light School,
Pulau Pinang
Ribuan orang ramai memenuhi ["

tebing jalan raya dari Titi Rapat umum diadakan di Padang Francis Light

Bumbung Lima hingga bandar School, Pulau Pinang. Mereka membarva

.f Alor Setar membantah Malayan sepanduk bertulis "Humbankan Perjanjian
Union. Seramai 50 ribu orang
MacMichael" yang mempamerkan kebencian
E menyertai rapat umum di bandar
Alor Setar. kepada MacMichael. Laungan "Hidup Melayu"

E '; o bergemuruh di udara. #

Ipoh, Perak ;oo Kampung Baru, Kuala Lumpur

Orang ramai berhimpun di Pekan Ahad, ', -.!i Ucapan pemimpin Melayu membantah
Malayan Union menyambut kedatangan
Jalan Datuk. Ipoh, Perak membawa Gammans dan Rees Williams dalam rapat
umum di Padang Kelab Sultan Sulaiman,
sepanduk. "Karni Berkehcndak Kampung Baru, Kuala Lumpur.

Naungan. Bukan Penaklukan". "Jangan ry:-
Kecervakan Kan-ri'" dan laungan "Hidup
Melayu" sentiasa belgerna di sepanjang Klang, Selangor
perhirnpunan tersebut.

Seremban, Negeri Sembilan Orang Melayu berhimpun di padang
dan perkarangan Istana Alam Shah
Orang ramai berbaris panjang di jalan
membantah Malayan Union.
masuk istana dengan membawa sepanduk
-
bertulis "Kekalkan Takhta Kerajaan
Raja-raja Melayu" dan "MacMichael Gammans dan Rees Wiiliarns membuat laporan
ialah Imperialis".
kepada Pejabat Tanah Jajahan bahawa sulran yang

menandatangani Perianjian Malayan Union tidak

menyedari akibat daripada perjanjian tersebut. Mereka
menyokon-t sepcnuhnya cadangan Raja-raja Melayu
terhadap penubuhan Perse kutuan Tanah Melayu.
Bantahan penduduk tempatan berjaya membuka mata
kerajaan British terhadap keburukan Malayan Union.

Ilarttaharr oranu ll'lcla,v-rr ti-.rharlap lVlirlar ru Perjuangan menentang Malayan Union memaparkan
LInirln senrl\ii lau'atan Alrli llarlirrrcn Ulitish. kekentalan semangat juang dan penyatuan orang Melayu.
.\'rttrtltr'; ; S,rcrl I'ltrstrt ,\li. :{)l?. .\c,.jrrntlt llri..trrl
i Alririt.Vtrri l'L t l{ titl}t1}1.iilil 7it:i()il!tlirtta I !ll/rlr r,l. Semangat patriotik seperti ini sepatutnya menjadi pegan-san
l,,ilrlrrr:: .l,rrl, Sllillr,!lr lrrlorlr;rlrt,rr rtrtl lierti.rr.lt
I \'\r'l{r|l,r. nt ( r'rrrc kita untuk rnempertahankan maruah bangsa dan ne_eara.

*A

KPM

ffi fenyerahan Sarawak kepada Keraiaan British
Selepas Perang Dunia Kedua, Sarawak diserahkan kepada British. Penyerahan itu menimbulkan
pelbagai reaksi daripada penduduk tempatan'

Pentadbiran Tentera di Sarawak

Setelah Perang Dunia Kedua tamat, tentera Australia mendarat di Kuching dan memperkenalkan
pentadbiran tentera. iaitu British Borneo Civil Affairs Unit (BBCAU) pada I I September 1945. Pada
tahun 1946, British kemudian memperkenalkan BMA di Sarar'vak. Pada 1 Julai 1946, Vyner Brooke
menyerahkan Sararvak kepada kerajaan British. Penyerahan ini mendapat tentangan hebat daripada
masyarakat tempatan di Sarawak.

Terdapat pelbagai faktor yang menyebabkan Vyner Brooke menyerahkan Sarawak kepada kerajaan t}r},
British. Antaranya termasuklah seperti yang berikut:
TF
Masalah Pewarisan Takhta
5
Vyner Brooke tidak mernpunyai anak lelaki untuk menggantikan tempatnya

sebagai raja, sedangkan beliau semakin tua dan uzur. Vyner Brooke

enggan melantik anak saudaranya Anthony Brooke (anak Bertram Brooke)
untuk menggantikannya.

Desakan Kerajaan British Charles V1'net' Brookc'

Pada l9 Jun 1944, pihak Pejabat Tanah Jajahan mendesak Vyner Brooke
memberikan kuasa yang lebih luas kepada British untuk meluaskan
penguasaannya di Saralvak. Dengan rnenjadikan Sararvak sebagai tanah
jajahannya, British dapat menguasai kekayaan ekonomi dan menjaga

lep"rtingun pelaburan British di negeri itu. Pada 28 Februari 1945, Pbjabat
Tanah Jajahan mengutus surat kepada Vyner Brooke tentang pendirian untuk
menyerahkan Sararvak kepada British. Akhirnya. Vyner Brooke bersetuju
untuk menyerahkan Sarawak kepada British.

Masalah Kewangan Frff,tq
Faktor Penyerahan
Vyner Brooke menghadapi masalah kewangan
untuk memulihkan Sarawak selepas tercetusnya Hffi] Sarar,vak kepada British
Peran-u Dunia Kedua. Ekonomi Sarawak terjejas.
lombong minyak musnah dan ladang getah juga Semasa Sarawak berada di bawah pemerintahan
terbiar. Kcmudahan pendidikan, kesihatan. jalan Jepun, kerajaan sementara telah diwujudkan.
raya dan lapangan terbang juga perlu dibaiki. Pengerusinya ialah Bertram Brooke dan Anthony
$zner Brooke tidak mampu untuk membangunkan Brooke. Sementara itu. Oliver Stanley, Setiausaha
negeri Siuawak semula.
Tanah Jajahan berunding dengan kcrajaan sementara

pada tahun l94zl untuk rnerr-rbolchkan British

mengambil Sarar'vak. Narnun begitu. Bertram Brooke
dan Anthony Brooke menolak tawarall tersebut.

toA

KP-M

Proses Penyerahan Sarawak kepada British Vyner Brookc menshantar setiausaha

Penyerahan Saralvak kepada kerajaan British melalui proses pcribadiny'a. Gerarcl T. MacBry,an
seperti yang berikut: tuntuk rncrrdupltkarr pcr'\(.tLrjuan

Pe.jabat Tanah Jajahan mengutus surat kepada daripada ketua tempatan.
Vy'ner Brooke pada 28 Februar:i 19.15 untuk
mem i nta be I i au mcnandatan gan i surat per.j anj ian
clengan George Hcnry Hall. Setiausaha Tanah
Ja.1ahan. Pacla 24 Oktober l9zl-5, beliau bcrsetuju
menyerahkan Sarau,ak kepada British.

r+ Gerard T. Mac[3r1'an pulang kc England

EI bersama-sama dengan dokurn,--l r anlr

rl Kera jaan British rnengarahkun Vyncr Brooke clitandatangani olch ketua tentplrtan
supaya rnerrdapatkan kelulr.rsan Majlis Sararvak. Vvncr Brooke bcr.sctuju
Negeri clan persetu.juan rakyrt Saran,ak
terlebih clahulu. menyerahkan Strravu,ak kepatla kclajaan

British. Penverahan itu r-libuar tanpa

peneetiihr-ran r:ik1,at Stirat ak.

w"

Kerajaan British mcn-shalttar dua orang *t*s*t
ahli parlirncnnl'a. iaitu Gaurrnans dan
ees Wi.lliarns
Rees Willianrs untuk rlernbuat tinjauan, Gammans
Mercka tiba di Kuching pada 2 Mei 19,16 Mallis Ncgeri rclah utcn-ec:luarkarr Ranc
Unclang-Undang Pr--nlenihau (Cession
[1asil tinjatrlrn itu rnerrtllrpirti: Bil[;. Keputusilnn),a ntcnunjukkarr baharva
golongan ltropc'nvc.rahan nteltans clcngan
Scbahagian besar periburrri ntenc-ntang pcnl,erahan I 9 undi. semcntara l6 Lrncli nlcllelitauc.

Sararvak. ,:t:,t..

C)ran g Cii n a rlenyclkon! penvcrahan S arau,,ak .
Tcrclapat juga pencluduk 1,ang tidak ntemahiinri
rraksud penl erahan Sararvak.

Laporan Garlmiins clan Rees Willitirns berkaitan

clen_9an isu penyerahan Sararvak diban,a ke Majlis
Negcli untuk dir-rncli.

'
,,',,:

.:,::l:

:

Apakah peranan Gammans dalam peristirva Trrral Slrrauak sebagai nL'scri naungun Br.itish
penyerahan Sarawak?
riirrulnruhkirri. Sarau,ak ilisahkirn seba5iri

ranrih ju jiihrLn Blitish. Parla I .lulai 1L)..16. Har.i

Pcrtr clriltirn Salerr.ak rliisl,'tihalkan tli Kue hing.

K(EI
KPM

l rt' .

4,0 ffiemksfr FemSmS*k Tempatan ter**dap

Fersgrermhxst Seravu*k

Penyerahan Sarawak mencetuskan dua reaksi yang berbeza, iaitu golongan yang

menentang penyerahan Sarawak dan golongan yang menyokong penyerahan Sarawak'

Faktor Penentangan Penyerahan Sarawak

Colongan yang menentang penyerahan Sarawak ini antaranya dipimpin oleh (DE

Datu Patinggi Abang Haji Abdillah. Golongan ini menentang disebabkan oleh beberapa HI

faktor seperti yang berikut: ' F

YErtdmkxn Wg*er Erooke Bertentangart dengarl Ferlemhagaan tr$41

. Prinsip Kelapan dalam Perlembagaan 1941 menyatakan bahawa pemerintahan sendiri

. akan diberikan kepada rakyat Sarawak.

Menurut perlembagaan ini, penduduk Sarawak akan dibimbing untuk mentadbir

negeri mereka sendiri.

. Namun begitu, tindakan Vyner Brooke menyerahkan Sarawak kepada British

telah melanggar Prinsip Kelapan ini. Beliau menafikan hak rakyat Sarawak untuk
mendapatkan pemerintahan sendiri seperti yang termaktub dalam perlembagaan ini.

.--=,s U$n*r Srocke EVlenEetepikan Surat Wasiat Eharles Erooke

' Vyner Brooke telah membuat keputusan tanpa berbincang dengan Raja Muda

(Anthony Brooke) dan Tuan Muda (Bertram Brooke).

. Golongan menentang penyerahan mahu memulihkan pemerintahan Dinasti Brooke

supaya dapat menuntut kemerdekaan dengan mudah.

:,i* *erard T" fl{mmBrymfi mens$ilnakan ltrluslihat
' Gerard T. MacBryan menggunakan pelbagai muslihat seperti tekanan, desakan,

pujukan dan sogokan untuk mendapatkan persetujuan daripada ketua tempatan.

E*' '; Apakah faktor penentangan

*r* ,i,_1,,t. .l penrerahan Sarari,'ak'l

€.wk ,OA

W. KPM

Bertram Brooke

Bentuk Penentangan Penduduk Tempatan

Golongan yang menclltatlg penyerahan Saralak melancarkan pelbagai bentuk penentansan dan
bantahan terhadap penyerahan Sararvak kcpada British.

1 Mengadakan Demon$trasi

Mengadakan Persidangan Pada 30 Oktober l9z16, demonstrasi pertama diadakan

Johari Anang dan Sharkaivi Osman menganjurkan ketika kedatangan Gabenor pertama Sararvak.
persidangan yang dihadiri oleh perrvakilan dari Charles Arden Clarke di Astar.ra. Den-ronstrasi ini
seluruh Sararvak. Pengcrusi pcrsidangan ini ialah diketuai oleh Datu Patinggi Abang Haji Abdillah.
Perarakan ini disertai oleh 16 persatuan Melavu.
r+ Johari Anang. Objektif pcrsidangan ini adalah PKMS nrendesak British berundur dari Sararvak.
Antara kata yang tertulis termasuklah "Kaitri
untuk mengadakan demonstrasi pacla setiap
1 Julai kerana nlenentang peny'erahan Sarai.vak membantah clengan sekeras-kerasn),a atas tindakan
kcpada British.
Brooke menyerahkan Sararvak kepada kolonial
Pertubuhan \,ans lnenyertai persiclangan In-e-eeris". "Sarawak adalah hak karni. "Leburkan
ini antaranya tern'rasuklah Pcrserakan Pemuda kolonial" dan "No Cession". Sepanduk dan poster
Melayu (PPM). Barisan Pemuda Sarau,ak (BPS). antipenyerahan clitan.rpal di pokok. perahu dan jeti.
Persatuan Kebangsaan Melayu Sarari.ak ( PKN4S ).
Persatuan Melayu Mili. Kesetiaan Muda Nlatu dan Dernonstrasi di Sibu diterajui oleh ppM.
Persekutuan Bumiputera.
Beberapa demclnstrasi berjaya diIaksanakan.
I ffi
i
3 Metetakkan Jauuatail
Tunjuk perasaan di Kuching menentang penyerahan
Beramai-ramai Saralvak.
Sunilter'. Ramlah Adam. Abdul Hakim Samuri dan Muslinrin
British menyedari pemimpin antipenyerahan Fadzil. 2007. Se.juruh Tingkalan -1. Kuala Lumpur: Dewan
terdiri daripada pegarvai perkhidmatan arvarn
dan guru. British bertindak mengeluarkan Bahasa dan Pustaka.
Pekeliling No. 9/1946 (Circular No. 9) pada
bulan Disember I946 yang melarang pegar.vai
awam menyertai gerakan antipenyerahan.
Pada 2 April 1947, seramai 409 orang kakitangan
kerajaan meletakkan jawatan. Kakitangan yang
meletakkan jawatan termasuklah guru serta
pctugas di Pos dan Telegraf, Jabatan Marin.
Kastam, Perubatan dan Kesihatan, Percetakan,
Jabatan Tanah dan Ukur. Jabatan Kerja Raya,

Bon.rba dan Perbendaharaan. Seterusnya. seramai

-56 orang pelajar Maktab Perguruan Melayu
Sararvak bertindak menamatkan pengajian
sebagai bantahan terhadap Pekeliling No. 9.

t! il0

KPM

'sIE,lIIET rfgri ,Et iE

iwl iwi iryi iryi iffii tBri

&antaham #m$mrxgmm h$*s*ut** Menggunakan Akhbar IDp

Goion-qan rvanita yang menentang hebat penyerahan Gerakan antipenyerahan telah mendapat tenaga Etr
baharu apabila akhbar U t u s an S ar aw ak diterbitkan
Sararvak ialah Cikgu Lily Eberrvein (PKMS), pada bulan Januai 1949. Utusan Saraw&k digunakan F
sebagai saluran untuk menyebarkan tentangan
Hajah Sipah Tuanku Othman, Dayang Fauziah mereka terhadap penyerahan Sarawak. Pengarang
dan Cikgu Ajibah Abol. Kerum ibu yang diketuai
menggunakan kritikan yang tajam terhadap
oleh Cikgu Lily Eberwein telah per-ui ke rumah
rancangan penyerahan Sarawak. Misalnya, ulasan
panjang untuk mengadakan kempen kcsedaran. berita tentang tindakan kerajaan British menyekat
Mereka sanggup mengorbankan masa dan tenaga Anthony Brooke daripada memasuki Sarawak pada
16 September 1949 dan artikel bertajuk "Kerajaan
untuk mengatur demonstrasi menentang penyerahan
British Menipu Rakyat" yang disiarkan pada
Sarawak. Cikgu Ajibah Abol mengetuai kaum
rvanita untuk bergabung tenaga dengan gerakan 7 November 1949.
antipenyerahan dalam r.rsaha mempcr.iuangkan
lWl tBEt lffi iryt itri lffit
kemerdekaan Sararvak.
6
Cikgu Lily Ebelrvein. Ketua Kautr lbtt.
Pergerakan Pemuda Mc'la1'u tPP\1 t.
r menghantar surat kepada kerajaan British

di London bagi menyatakan bantahan mereka
terhadap penjajahan Sararvak. Pada tahun

1949, BPS telah menghantar referendum

rnemansuhkan penyerahan Sararvak. Mereka

menghantar surat bantahan kepada Perdana

Menteri British. Clement Attlee dengan

salinannya kepada Gabenor.

Anthony Brooke kemudiannya

menentang penyerahan melalui sistem
perundangan. Beliau membuat rayuan

di Privy Council. Pada 16 Julai 1948.
Anthony Brooke membawa kes ini

ke Mahkamah Tinggi Brunei. Nttrnun begitu,

rayuan tersebut telah ditolak.

Demonstrasi Kaum lbu me mbantah pc'nyerahan Orang Dayak menubuhkan Sararvak Dayak

Sararvak kepada koloni British pada tahun 19'17. Association (SDA) dengan 500 orang ahli.

Snnbt'r: Ramlah Adam..{bdul Hakint Sarnuri clan tkA
Nlrrslirnin Fadzil. 2007. Se.iurttlt 7'ittg/:,tr,zrt -1. Kuala
--KP\I
Lumpur: Dervan Bahasa dan Pustaka.

mflt runmnlmifll

Menuhuhkan Kumpulan Rukun 13

Golongan mucla dalam gerakan antipenyerahan

menubuhkan Rukun l3 pada 20 O-cos 1948.
RLrkun l-l ditubuhkan secara sulit oleh para

pomirnpin Pergerakan Pemuda Melayu (PPN4)

di Sibu. Kumpulan ini dipirnpin oleh Arvang Rarnbli.

Morshidi Sidek clan tlujang Suntclng.

Sasaran kr-rn.rpulan ini adalah untuk

menghapuskan pegarvai tin-rgi British di Sibu, kNlorshidi Sicle Bu jang Sunton!: A\\ang Rarnbli

Sararvak. Satu mesr,uarat sulit diadakan untuk

rnembunuh Duncan Stervart pada 3 Discmber 1949

di Sibu.

.f

E *'*,G+,- nlr
E Peristiwa Sungkit Berdarah

Rosli Dhoby antara pejuang kemerdekaan Sarawak. Beliau telah menikam

Duncan Stewart dan seminggu kemudian, Duncan Stewart meninggal

dunia di Hospital Singapura. Peristiwa ini dikenali dengan nama.,sungkit

Berdarah". Pembunuhan Duncan Stewart memberikan kesempatan

kepada British untuk menindas gerakan antipenyerahan. pada 6 Disember
dan 7 Disember 1949, British menutup pejabat PPM, PKMS, BPS dan
RosliDhoby'

Angkatan Semangat Anak Negeri Sarawak (ASAS). Anthony Brooke merayu semua persatuan

!' antipenyerahan supaya menghentikan usaha menentang penyerahan

pada 5 Februari 1951. Rosli Dhoby, Morshidi Sidek, Awang Rambli
''-' dan
mati Bujang Suntong akhirnya dikenakan hukuman gantun-s hingga
setelah didapati bersalah. Anggota Rukun 13 yang lain dikenakan

hukuman penjara. Gerakan antipenyerahan Sarawak menemui kegagalan.

Walau bagaimanapun, gerakan tersebut memberikan kesedaran dan

membangkitkan nasionalisme dalam kalangan penduduk tempatan.

Semangat tersebut membawa penubuhan parti politik di Sararvak.

Duncan Stewarl. Gabenor
British yang kedua di Sarawak

'E,d5 xps t Membuat lnterpretasi :!

.*BJ Tal'sirkan ungkapan cli barvah:

Kemcrdekaan itu telah tctap ada
dalam tangan jika kita herserlia

tltcttr-orbltttkittt rliIi .utt.liIi.

Puisi "Panseilan \{u rang Suchi" Rosli Dhoby ditangkap oleh British.
Sumber: Rudi Affendi Haji Khalik, 1997. Rosli Dhobi
M di Tali Gantung. Kuala Lumpur: Gaya Media Sdn. Bhd.
KPM

Reaksi Penduduk yang Menyokong Penyerahan Sarawak

Di sebalik pencntangan terhadap penyerahan Sarawak, terdapat juga penduduk ([
rDt,
yang menyokong penyerahan ini. Kurnpulan penyokong ini diketuai oleh
Datu Bandar Abang Haji Mustapha dan Datu Amar Abang Haji Suleinian. F

Terclapat beberapa faktor yang menyokong penyerahan Sarawak, iaitu untuk
memajukan negeri dan penduduk tempatan serta memberikan peluang

pekerjaan dalam perkhidmatan awam.

0-

Ahli Ma-ilis Negeri, Datu Bandar Abang Haji Mustapha menyatakan baharva selepas

perang. negeri Sararvirk mengalami banyak kemusnahan. Penyerahan ini dapat memajukan

Sarawak clalam pelbagai aspek sepetti politik, perhubungan. perdagangan, pertanian,

pendidikan, kesihatan dan meningkatkan taraf hidup masyarakat Sararvak.

Memaiukan Penduduk Tempatan

Golongan propenyerahan menubuhkan Young Malay Association (YMA) untuk

menggalakkan kemajuan orang Melayu dalam bidang ekononli dan sosial. Pertubuhan
ini juga membantu orang Melayu yang mundur dan ketinggalan dalam pelbagai aspek.
Kegiatan YMA menjurus dalam bidang pelajaran, agama dan sukan. Pertubuhan ini
menubuhkan cawangannya di Sibu, Kalaka dan Miri.

AwamrE Membgrlkan Peluang Pekeriaan dalam Pefh!|mat1n :

Ramai golongan intelektual di Sarau'ak diberikan peluang untuk mengisi jarvatan tinggi
clalam perkhidmatan kerajaan seperti peguam, doktor dan jurutera. Dengan ini. British

akan meml'rerikan taraf berkerajaan sendiri kepada Saralvak.

British menjaclikan Sarariak tanatr jalahannya. Langkah tersebut menggambarkan rancangan
besar British cliTanah \'lelaiu. Singapura dan rvilayah tttara Borneo. Penyerahan Sarar'vak telah
lnencetuskan rcaksi nte n L- ntart s tlan ttteuytlkong daripada penduduk.

BA
KPM

f; Penyerahan $abah kepada Ker{aan British

Selepas tentera Jepun menyerah kalah, British Military Administration (BMA) diperkenalkan
di Sabah. Kota Kinabalu dibebaskan daripada kawalan tentera Jepun pada 28 September 1945,
manakala Sandakan pada 19 Oktober 1945. BMA diketuai oleh C.F.C. Macaskie. BMA berusaha

untuk mengembalikan keamanan dan ketenteraman negeri.

,,}"

@..*

EEI

trl

Tentera BMA bersama-sama dengan kanak-kanak Tentera BMA di Pulau Labuan, Sabah.
di Kudat, Sabah.
Sumber: Wendy Khadijah Moore, 2004. Matal,sia: A Pictorial
Sumber: Wendy Khadijah Moore, 2004. Malaysia: History 1400-2004. Kuala Lumpur: Arkib Negara Malaysia
A Pictorial History 1400-2004.Kuala Lumpur: Arkib dan The New Straits Times Press.
Negara Malaysia dan The New Straits Times press.

t *k]** ** E-.r --5----

I
t Faktor Penyerahan $abah kepada British

\ Syarikat Borneo Utara British (SBUB) menandatangani satu perjanjian dengan kerajaan British pada

26 Jun 1946. Sabah kemudiannya menjadi tanahjajahan British. penyerahan Sabah sebagai sebuah
tanah jajahan bermakna pentadbiran negeri akan ditadbir oleh seorang Gabenor yang bertindak
II sebagai Ketua Kerajaan. Gabenor British yang pertama di Sabah ialah Sir Edward Twining.

Memenuhi Kepentingan British

Perdana Menteri Britain, Clement Attlee ketika itu sedang menyelesaikan soal pemberian

:1 kemerdekaan kepada Sri Lanka,India dan Burma. Sementara itu, Sabah merupakan sebuah
negeri yang berpotensi menggantikan jajahan rersebut. Sabah berupaya untuk membekalkan
tL. sumber bahan mentah dan kawasan pasaran bagi barangan British.

I llEenerusk*n Basar British dalarn Hubungan Luar

Semasa pemerintahan SBUB, Sabah menjadi ne_eeri naungan British. British menguasai
perhubungan luar negeri dan pertahanan Sabah. Keadaan ini mendorong SBUB membuat
keputusan untuk menyerahkan Sabah kepada British pada tahun 1946.

:!A

KPM

a.:2 ? t't Tr '#. I

*. 4I * I ,e 3

,* II I tu Lt

ff' ld + ",t

rut..dL.A
*I

,x

c*w,

Kebakaran di Hospital Arvam Jesselton Sabah TD
Suntber: Australian War Mcmorial
*'\ TD

,5

Kudat

Masa$ah Kewangan SBUB Jesselton

Sebelum meninggalkan Sabah, tentera Jepun telah

memusnahkan Jesselton, Kudat dan Sandakan. Kerosakan

ini memerlukan kos yang besar dan tidak mampu

ditanggung oleh SBUB bagi membangunkan Sabah. Pihak
syarikat bersetuju menyerahkan Sabah kepada kerajaan
British kerana kekurangan dana.

Bandar Sandakan scbclum dibont Bandar Sandakan selepas dibom oleh tentera Jepun.
olch tcntera Jepun.
Sumber'. Zakaria Haji Ahmad, 2006. The Encyclopedia of Malaysia,
Vol. Editor, Government and PoLitics 1940-2006. Kuala Lumpur:
Editions Didier Millet Sdn. Bhd.

Penyerahan Sabah kepada British disebabkan oleh Apakah laktor penyerahan Sabah
beberapa faktor sepefii pemulihan prasarana akibat kepada British'l
kemusnahan oleh tentera Jepun dan kepentingan
British di Sabah. ,,4

KPM

J) Reaksi Penduduk Tempatan terhadap Penyerahan Sabah
Penyerahan Sabah kepada British pada l5 JuJai 1946 tidak mendapat penenrangan daripada rakyat
tempatan di Sabah disebabkan oleh perkara yang berikut:

British Menindas Kegiatan Berpersatuan

Penduduk Sabah terdiri daripada pelbagai kumpulan etnik yang berbeza dari aspek bahasa. budaya,

sistemkepercayaan, petempatan dan kegiatan ekonomi. Keadaan ini menyukarkan pcrrimpin Sabah

untuk menghimpunkan kesemua etnik dalam satu pertubuhan.

Walaupun begitu. tcrdapat juga persatuan yang ditubuhkan seperti Persiiudaraan Sahabat

.f Pena Sabah (PASPAS) dan Persatuan Kebangsaan Melayu di Sabah yang dipimpin oleh Tengku
Noordin. Zakaria Gunn dan Abu Bakar K. Ahmad. Selain itu, terdapat ju_ta tsarisan pernuclii Sirbah

(BARIP) yan_r dipimpin oleh Manclur Mohammad Sharif. Lnam Suhaili Yaakub. Seru ji yaakLrb clan

ZulkifliApon-e Abanc Abdul Hadi.

Pada au'alnra. orsanisasi ini ditubLrhkan untuk menrperbaik keadaan

ckonomi clan politik kaurn bumipntera. Kemudiannya. pentintpin persatualt ffit *,-

ini bergiat aktif rrembanqkitkan kesedaran berpolitik dalam kalan_ran
masyarakat setenlpat. British khuatir penraruh pemirnpin ini akan

men_csucat kedr-rdr-rkan mereka cli Sabah.

Basi nrelumpuhkan gerakan nasionalisnre ini. British bertindak secara

halus menari iirkan ja*'atan kenaikan pangkat kepada ahlipersatuan ini. Selain

itu. British turut meminclahkan ahlidan pemimpin yang aktif dalam _uerakan

berpersatuan ke banclar lain. Kegiatan berpersatuan ini akhirnya menjadi

Iemah kerana mengalami masalah kervangan clan kekuranean pemimpin lmrrr Suhrili Yankub
yang berkebolehan.

Pertubuhan Pemimpin Tindakan

Pengiran Muhd Yusof Jamil Umar Tclah dihantar berkursirs ke SITC

Barisan Pemuda Sabah H.M. Salleh Ditawarkan beke{a dengan kcrajaan
(BARTP) Mandur Syarif Pulang ke Indonesia.
Imam Suhaili Yaakub Berpindah ke Pulau Labuan.

Seruji YaakLrb Menyertai Khairat Jumaat Muslirrin (KJM)

Pertubuhan Pemimpin rilrEuPril

Pernirnpin Parti Tengku Noordin Dipindahkan ke Jessclton pada bulan September 19216.

Kebangsaan Melal,u Zakaria Gunn Beliau kernudian ditarvarkan beker.ja di Treasury
l.abuan (PKMI-) Apong Kerahu
Jesselton sebelurn pulang ke Tanah Melavu.

Ditukarkan ke Jesselton

Ditukarkan dari daerah Tawau ke daerah Sandakan

,,4

KPM

rt i .
t,#n $ lB*, l':"\t I

.J I1 \ i

q*i
*q,a.
wt iLr It t{*" ei,

-l.'1'" .*s.- *

c ,

,{

Sebahzrgian daripach ahli Parti Kebangsaan Sebahagian daripada ahli Persaudaraart
Melayu Labuan. Sahabat Pena Labuan. 1940.

Swnbcr: Eko Prayitno Joko. Zaini Othman tlan Sarat Arvg Darnit, 2018. Gerokun Berpolitik Buntipute ru lsLun di Sabuh (1938-196j) tE\.?1
l>l
Kota Bahru: Kedai Hitarn Putih.
t L'J
Mengehadkan Peluang dalam Pentadbiran 5

Dasar British mengehadkan peluang kepada pencludLrk tempatan melibatkan diri dalanr bidang

lrentaclbiran menyebabkan penduduk Sabah kurang mempunyai pengalaman dalar.l sistct.tt
birokrasi Barat.

n

Pcnlcrahan Sabah dianggap sebagai pelLrang kepada penduduk tempatan untuk melibatkan diri
.lalam pentadbiran. memr{ukan bidang perniagaan dan meluaskan jaringan perda-eangan. Selain

itr.r. penyerahan ini tlapat membangunkan negcri Sabah selepas perang. Oleh sebab itu. kebanyakan

penduduk enggan melibatkan diri dalarn aktiriti rnenentan-s penyerahan Sabah kepada British.

Penyerahan Sabah kepada British tidak mendapat sebarang bantahan daripada penduduk tempatan
kcrana mereka tidak memahami tujuan penyerahan tersebut. Hal ini disebabkan oleh dasar British
yang menindas kesedaran nasionalisme dalam kalangan anak rvatan. Gelontbang kebangkitan
nasionalisme di Sabah berlakLr apabila British memperkeualkan langkah ke arah berkerajaan sendiri

cli Sabah.

) Gerakan penciuduk tempatan membantah pclaksanaan E,
/1-6

gagasan Malayan Union di Tanah Melayu dan -gerakan Membuat rasionalisasi
kepada British mencetuskan Pada pendapat anda, n.rengapakah
antipenyerahan di Sarar'vak SBUB rnenyerahkan Sabah kepada
British'l
impak yang berbeza. Gerakan menentang Malayan Union

berjaya mencapai matlamatnya. Semeutara itu, penyerahan

Sabah kepada British tidak mendapat tentangan atau

bantahan dalam kaliingan pencluduk tempatan. Dasar I
British selepas perang terhaclap Tartnh Mclayu, Sararvak dan

Sabah menyebabkan gelornbang kebangkitan nasionalisme Mengapakah pendidikan penting
untuk membebaskan tanah air daripada belenggu penjajah. untuk rnenirnbulkan nasionalisme'l

,'A

KPM

m

cry

ERA PERALIHAN KUASA BRITISH DI NEGARA KITA

British Military . Mengembalikan Kestabilan dan Keamanan
1 Administration . Memulihkan Kepercayaan Rakyat

r+ . Latar Belakang
. British Mendapatkan Tandatangan Sultan
o 2 Gagasa n
Malayarn Union

€
)

Reaksi Penduduk . Penentangan Raja-raja Melayu terhadap

3 Tempatan terhadap Malayan Union
Malayan Union
. Penentangan Rakyat terhadap Malayan Union

4 Penyerahan Sarawak . Pentadbiran Tentera di Sarawak
kepada Kerajaan British . Faktor Penyerahan Sarawak kepada British

Reaksi Penduduk . Faktor Penentangan Penyerahan Sarawak
. Bentuk Penentangan Penduduk Tempatan
5 Tempatan terhadap . Reaksi Penduduk yang Menyokong Penyerahan
Penyerahan Sarawak
Sarawak

6 Penyerahan Sabah . Faktor Penyerahan Sabah kepada British
kepada Kerajaan British

7 Reaksi Penduduk . Dasar British
Tempatan terhadap . Kepentingan Sosioekonomi Penduduk Tempatan
Penyerahan Sabah

tsA
KPM

21 ED

{ktiviti I : Fikir-Pasang-Kongsi (Think-Pair-Share) ED

Arahan: 5

l. Murid dikehendaki memikirkan jawapan bagi soalan yang diberikan secara individu.
2. Murid berbincang dengan pasangan.
3. Mereka berkongsi maklumat hasil perbincangan dengan pasangan dan kumpulan lain

Peristiwa l: Gerakan Mencntang Malayan Union 1946

sx,0|i x0T

Sumber'. Ja'afar Onn, 2tW . UMNO dan Malayan Union.Pelaling Jaya: MPH Group Publishing Sdn. Bhd

Peristiwa 2: Gerakan antipenyerahan di Sarawak

1

f
t

Sumber: Rudi Affendi Haji Khalik, 1997. Rosli Dhobi Sumber'. Ramlah Adam, Abdul Hakim Samuri dan
di Tali Gantung. Kuala Lumpur: Gaya Media Sdn. Bhd. Muslimin Fadzil.2007. Sejarah Tingkatan .1. Kuala
Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Berdasarkan gambar di atas, jawab soalan yang berikut:

(a) Bandingkan sebab penentangan penduduk tempatan terhadap British di

i. Tanah Melayu
ii. Sarawak

(b) Sejauh manakah strategi yang digunakan oleh penduduk tempatan di (a) (i) dan (a) (ii)

berjaya mencapai matlamat perjuangan mereka?

(c) Sebagai generasi muda, syorkan usaha untuk mewujudkan sebuah pentadbiran negara

yang stabil pada masa akan datang.

=KP{MA

21 Abad Ke-21

Aktiviti 2: Aktiviti Drama (Drama Activity)

Ilustrasi yang berikut menunjukkan peristiwa penentangan penduduk Sarawak terhadap penyerahan
Sarawak kepada British pada tahun 1946.

rf WeWant Brooke Anthony Brooke

is Not Cri

<lEI oi iatah kaxri

-) Earrt

$TU(KAH K0L0N1\11

Ie\

*-1

0
o

Arahan:

l. Secara berkumpulan, murid membuat perbincangan untuk mempersembahkan drama bertajuk

"Gerakan Antipenyerahan di Sarawak".

2. Murid perlu mencari maklumat tentang perkara yang berikut untuk menulis skrip drama

(a) Sebab penduduk Sarawak menentang penyerahan Sarawak.
(b) Cara penduduk Sarawak menentang penyerahan Sarawak.
(c) Peristiwa "Sungkit Berdarah" di Sibu, Sarawak.

3. Berdasarkan maklumat yang diperoleh, tulis skrip dan buat latihan sebelum dipersembahkan

dalam bentuk drama.

4. Rekodkan drama tersebut untuk tujuan dokumentasi

WA
KPM

@ Pemahaman dan Pemikiran Kritis

l

l Mengapakah British menubuhkan pentadbiran yang berikut?

Tempoh September 1945-Mac 1946
Pentadbiran British Military Administration (BMA)

A. Mervujudkau keamanan IIt{iIl
B. Menjirnatkan perbelan.jaan
C. Membcrikan latihan kepimpinan F
D. Melaksanakan ekonomi karvalan

2 Maklumat yang berikut merujuk rancangan British untuk mewujudkan sistem pentadbiran
baharu di Tanah Melayu selepas Perang Dunia Kedua.

Mewujudkan pentadbiran yang cekap
Memastikan sumbangan orang asing
Memperkenalkan syarat kewarganegaraan terbuka

Apakah sistem pentadbiran yang dapat menjayakan rancallgan tersebut?

A. Negeri-negeri Melayu Bersekutu
B. British Military Administration
C. Persekutuan Tanah Melayu
D. Malayan Union

J British telah melantik Sir Harold MacMichael untuk mendapatkan tandatangan Raja-raja

Melayu bagi melaksanakan Malayan Union.
Bagaimanakah beliau mendapatkan persetujuan tersebut?

I Membuat desakan
II Mcrvujuclkrn imuniti
III Mengekalkangelaran
lV Meng-uunakan ugutan

A. I dan II
B. I dan IV
C. II dan III
D. III dan IV

M
KPM

@ Pemahaman dan Pemikiran Kritis

4 Petikan yang berikut berkaitan dengan pentadbiran Malayan Union yang diperkenalkan oleh
British di Tanah Melayu bagi menggantikan British Military Administration.

Kerajaan British memperkenalkan Malayan Union untuk menggantikan British
Military Administration (BMA) di Tanah Melayu. Pengenalan Malayan Union
pada tahun 1946 ini menjadi pencetus utama penggemblengan tenaga dan kuasa
orang Melayu. Pertama kalinya orang Melayu bersatu, sebulat suara menentang
Malayan Union yang diperkenalkan oleh kerajaan British.

r+ Sumber: Abdullah Zakaia Ghazali. "Likuliku Ke Arah Persekutuan Tanah Melayu 1948',. Kumpulan

o Kertas Kerja Seminar 60 Tahun Penubuhan Persekutuan Tanah Melayu-Asas Negara Merdeka. Kuala
Lumpur: Arkib Negara Malaysia.

€ (a) Jelaskan ciri-ciri Malayan Union.

(b) Bagaimanakah penduduk tempatan menentang Malayan Union?
(c) Andaikan anda pemimpin orang Melayu semasa pelaksanaan Malayan Union. Berikan

syor anda untuk membuat penambahbaikan terhadap Malayan Union supaya Raja-raja
Melayu dan orang Melayu boleh menerima Malayan Union.

5. Pernyataan yang berikut berkaitan dengan penyerahan Sarawak kepada British

Pada 21 Mei 1946, dokumen penyerahan Sarawak kepada kerajaan British
ditandatangani oleh Vyner Brooke dengan pihak kerajaan British yang diwakili

Ioleh C.W. Dawson di Astana, Kuching. Pada Julai 1946,upacara penyerahan
Sarawak kepada British berlangsung di hadapan bangunan Mahkamah,

Pangkalan Batu, Kuching. Peristiwa ini dikenali sebagai Hari penyerahan

atau Cession Day sebagai tanda kerajaan British telah menerima penyerahan

Sarawak secara rasmi.

Sumber: Ho Hui Ling. "Penyerahan Sarawak kepada Kerajaan British, 1946-1951,' dlm. Malaysia
dari Se gi Sejarah, Bil. 29, 2C01.

(a) Mengapakah Vyner Brooke membuat penyerahan tersebut?
(b) Bincangkan reaksi penduduk Sarawak terhadap penyerahan tersebut.
(c) Mengapakah British menjadikan Sarawak tanah jajahannya?
(d) Penduduk Sarawak menggunakan slogan yang berikut.untuk menentang penyerahan

Sarawak kepada British.

No Cession
We Do Not Want To Be Colonised
Down With Sararvak Colon

Mengapakah slogan tersebut digunakan oleh penduduk Sarawak?

BA
KPM

Cakna dan Cerminan

Nilai, Patriotisme dan Iktibar tlE'r

Kestabilan dan kemakmuran negara yang kita miliki pada hari ini perlu dihargai. 5

Kestabilan dan kemakmuran negara merupakan hasil perjuangan masyarakat terdahulu yang
harus dipertahankan demi kelangsungan generasi akan datang.
a Semangat juang dan pengorbanan mereka yang berjuang demi kelangsungan kestabilan dan
kemakmuran negara hendaklah kita contohi.

Diri dan Keluarga

Kita hendaklah bersyukur kerana kestabilan dan kemakmuran negara membolehkan kita mengecap
impian yang dicita-citakan.

Negara
Kemerdekaan dan kedaulatan membolehkan proses pembangunan dan pemodenan negara berjalan
dengan jayanya.

;:l :t

"laiE&r

Pembangunan dan pemodenan negara dapat dikecapi melalui kemakmuran negara
Sumber'. Pusat Maklumat Utusan dan Unit Foto Utusan Melayu (M) Bhd.

XA

KPM