RANGKUMAN
BAHASA USING
KELAS 6
SD NEGERI MODEL
BANYUWANGI
TAHUN 2020 / 2021
1. Siswa dapat menentukan cara membaca kata yang mengandung diftongisasi , umlautisasi,
palatalisasi, dan glotalisasi.
Lafal bahasa using
Diftongisasi : ai, au
Conto :
Kelambi diucap kelambai
Kopi diucap kopai
Sawi diucap sawai
Garu diucap garau
Umlautisasi : biasae kadung ngucap salah siji huruf ana kang mantepaken
Ula dadi uLa huruf l kang dimantepaken
Uwong dadi uWong
Lima dadi liMa
Palatalisasi : nong njerone ucap kaya-kaya ana seselan y
Embah diucap dadi embyah
Gedhang diucap dadi gedhyang
Gandrung dadi gyandrung
Kembang dadi kembyang
Glotalisasi : ucap hang mburi dimantepaken
Pelanca dadi pelanca’
Bako dadi bako’
Sate dadi sate’
2. Disajikan sebuah paragraf siswa dapat menentukan ide pokok dari paragraf tersebut
Disesuaikan dengan paragraf. Lihat kalimat utamanya terlebih dahulu
3. Disajikan sebuah geguritan, siswa dapat melanjutkan geguritan dengan benar.
Isun Lare Using
Andang CY
Isun lare using
Kadhung bumi gonjang ganjing
Sing kuwatir gemelundhung
Sing wedi gemelindhing
Tau tiba ping kaping-kaping
Njenggirat tangi maning
Jemelegur meriyem kompeni
Alas bayu karang abang
Lopangpang mberanang
Selebrang dudu kembang
Getih kutah kembang-kembang
Mbah buyut mati perang
Gantine sapirang-pirang
Isun lare using
Tau gilig tau gepeng
Dijajah ambi landa
Disiksa serdadu Jepang
Taping magih bisa ngelawan
Lan menang ngrebut kemerdekaan
Sunatan
Nabi Ibrohim ‘ Alaihissalam
Kawitan nampa perintah sunatan
Nalika wis umur 80 taun
Sampek saiki dadi jalaran
Kocap lair kudu ngelakoni kethokan
Kulit coplok getih tetesan
Sing mung kanggo tenger serawungan
Taping tengere agama lan keselametan
Uga nuntun menungsa makene gelem kurban
Tulupis kuntul baris
Barang abot repot
Dadi eentheng gampang
Tulupis kuntul baris
Para warga rukun
Kabeh ngundhuh untung
..........
Tawang Alun .... Oh Sang Prabu
Raja adil jembar dhadhane
Sifat welas. Sifat asih
Gemerujug pangapurane
4. Siswa dapat menentukan kalimat besiki ( basa)
Wak, rika arep nyang endi? Di basakaken - Wak, ndika ajeng teng pundi?
Adon, mau Anang mampir nyang umah. Dibasakaken – Adon, wau Anang kampah teng
nggriya
Man Doi sakat mau turu , hing gelem mangan – Man Doi sakat wau tilem, mboten purun
nedho
5. Disajikan sebuah kalimat dengan menggunakan arti sebuah wangsalan, siswa dapat
menentukan wangsalan dengan benar.
1. Blimbing bumi ( wesah ) artine ... susah
2. Gelepung sawi ( kanji ) artine ... janji
3. Ngelewang banyu ( dham ) artine ... ngidham
4. Ngelemah bom ( pasir ) artine ... ngesir
5. Mbelung nangka ( beton ) artine ... katon-katonen
6. Ngerambut pitik ( wulu ) artine ... ngelulu
7. Gelang alit ( ali-ali ) artine ... ngelali
8. Merica kecut ( wuni ) artine ... sak uni-unine
9. Damar gunung ( lintang ) artine ... ketang-ketang
10. Ngrokok cendek ( tegesan ) artine .... negesan
11. Njanur gunung ( aren ) artine ... dengaren
12. Semur wader ( koyong ) artine keloyongan
13. Deling kambang wonten lautan (katir)artine kuwatir
14. Manuk cilik kang anteribere (manuk prit)artine morat – marit
15. Kintel godhong (kembang wongso) artine nelongso
16. Griya alit wonten pinggire mergi (pejagan) artine jaganen
17. Manuk putih saba wuwungan (manuk dara)artine kari ketara
18. Jahe wanan (lempuyang) artine oyang
19. Kembang gula (gelali) artine lali
20. Mbayu wungkul (es) artine sing ngerees / sing ngereken
21. Ngeleyang kayu (kiling) tegese iling
22. Gundha latar (bayem) tegese ayem pikire, ayem – ayeman
23. Ngerajang gula (kerek) tegese erek – erekan
24. Suling dami (damen) tegese ketemben – temben
25. Janur gunung ( aren ) tegese kadingaren
26. Cerme putih ( katu) tegese kantry-kantru
27. Kereta dawa ( sepur) tegese sepurane
28. Lincak dhuwur ( paga) tegese muga-muga
29. Manuk abang kang putih dadane ( manuk ulung) tegese njaluk tulung
30. Manuk abang kang putih endhase ( manuk bondhol) tegese gandholono
6. Siswa dapat mengajukan pertanyaan dengan kalimat tanya yang tepat.
Paran, sapa, ring endi, nyang endi, tekan endi, endi, kelendi, apuwa, wayakendi
Disesuaikan dengan pernyataan.
7. Disajikan kalimat rumpang, , siswa dapat melengkapi dengan kalimat dengan takaran,
ukuran, berat, dan angka.
Disesuaikan dengan kalimat
8. Disajikan deskripsi salah satu festifal budaya, siswa dapat menyebutkan nama festifal
budaya di Banyuwangi.
Festifal hang ana ring banyuwangi
Pagelaran legende gandrung Banyuwangi Culture Everyday
Imlek Banyuwangi Sport
Lembah Ijen Pasar Wisata Kuliner
Jaranan Buto Milenial Wongsorejo Corn Festifal
Posyandu Kreatif Banyuwangi Art Week
Banyuwangi Fashion Festifal Banyuwangi International BMX
Muncar Food Festifal Bangsring Under Water Festifal
Banyuwangi Fishing Week Musik Anak Negeri
Toilet Bersih Gintangan Bamboo Festifal
Moslem Fashion Week Ramadan
Musik Islami Patrol
Hadrah Barong Ider Bumi
Diaspor Banyuwangi Seblang Olehsari
Kopat Sewu Worid Surf League Championship Tour
Alas Purwo Food Festifal Banyuwangi Agro Expo
Cattle and Pet Festifal Taman Suruh Farm Festifal
Banyuwangi Agro music Festifal Chocolato Food Festifal
Creative Recycled Band Pelajar
Blue Fire Ijen Pengantin Nusantara
Film Pendek Video Kreatif
Smart Kampung Tumpeng Sewu
BEC Ethnic Drumband Festifal
Ijen Green Run Seblang Bakungan
Banyuwangi Beach Jazz Festifal Kampung Digital
Anak Sholeh Muharram
Anak Yatim Petik Laut Muncar
Petik Laut Pancer Memengan
Lalare Orchestra Muncar Fish Market
Doyan Makan Ikan Malangsari Coffee Festifal
Ngopi Sepuluh Ewu Kuntulan Caruk
Santri Maulid
Gending Osing Banyuwangi Batik Festifal
Banyuwangi International Geopark Sholawat
Kuwung
9. Siswa dapat menentukan arti dari kata roncen
Padhang Kementhang = Padhang temenanan
Lancing Tanggung = Perjaka/lare lanang buru baligh
Perawan Sunthi = Perawan kang buru baligh
Kerja Bakti = Gugur Gunung
Gotong Royong = Ngersaya/kerja bakti
Samar Wulu = wayah soren ngarepaken magrib
Gelang Alit = ali-ali
Isuk sar-saran = isuk temenan
Abang branang mbalrak sempal mlakune lenggang kangkung
Cemeng manis kulite lencir kuning pawakane welas asih sifat e
Sundhul langit ilmune/wibaawane membyat manyun suarane
Sau manuk suarane kendha kenceng ramene surud lempeg ombake
Peteng dhehdhet sesawangane cemeng mulus wulune gebyar gebyar sunare
Panas kemeletak sepi sintru = sepi temenan
10. Siswa dapat menyebutkan salah satu pakaian/baju gandrung
Tapih ( sewek ) : dinggo nutupi weteng sampek sikil
Kemben : dinggo nutupi dada sampek weteng
Ilat-ilat : dikalungna nang gulu dinggo nutupi kemben hang ngarep
Sembong ambi renggoan kain werna abang putih : dinggo renggoan ng weteng samp bokong
Pending : dinggo ndeleh kepet
Omprog : dinggo nutup ambi hiasan nang ndas
Kasut : digawe nang sekel
Sampur : dideleh nang gulu dikalungna nang ngarep
11. Disajikan sebuah perangkat kesenian, siswa dapat menentukan nama perangkat kesenian
gandrung
Kendang gong angklung Saron
Selenthem peking kethuk
Kluncing bonang baolah / Biola
12. Siswa dapat menyebutkan nama isi peras
Beras merupakan sumber pokok kehidupan, dan sebagai simbol benih yaitu benih-benih
kehidupan.
2. Benang merupakan tali penghubung antara yang memuja dan yang dipuja, sebagai
pengikat spiritualitas.
3. Daun sirih menyimbolkan orang yang sedang sembahyang.
4. Buah-buahan dan pisang secukupnya, kue, tumpeng 2 buah, rerasmen (lauk pauk) yang
dialasi kojong rangkat, sampyan peras, canang sari peras merupakan symbol pertiwi atau
alam semesta.
5. Uang sebagai lambang saripati dari pekerjaan.
6. Bunga sebagai lambang cetusan perasaan.
13. Siswa dapat menentukan arti wangsalan
Sama dengan nomer 3
14. Disajikan sebuah paragraf, siswa dapat menjawab pertanyaan bacaan tentang isi bacaan
Disesuaikan dengan bacaan
15. Disajikan lagu yang belum lengkap, siswa dapat melanjutkan 2 baris syair lagu “Isun Lare
Using”
Isun Lare Using
Andang CY
Isun lare using
Kadhung bumi gonjang ganjing
Sing kuwatir gemelundhung
Sing wedi gemelindhing
Tau tiba ping kaping-kaping
Njenggirat tangi maning
Jemelegur meriyem kompeni
Alas bayu karang abang
Lopangpang mberanang
Selebrang dudu kembang
Getih kutah kembang-kembang
Mbah buyut mati perang
Gantine sapirang-pirang
Isun lare using
Tau gilig tau gepeng
Dijajah ambi landa
Disiksa serdadu Jepang
Taping magih bisa ngelawan
Lan menang ngrebut kemerdekaan
16. Disajikan sebuah bacaan, siswa dapat menjawab pertanyaan bacaan dengan benar.
Disesuaiakan dengan bacaan
17. Siswa dapat membuat kalimat berimbuhan ( awalan dan akhiran)
Deleng dideleng ( fotone putune dideleng terus ambi adon )
tandhok ketandhok ( bathuk e Kusni ketandhok jendela )
tari penari (Penari gandrung sewu latihan nyang Taman Blambangan)
cangkir sacangkir ( Saben Isuk Uwak nginum sacangkir kopi)
tandur tanduran ( tanduran nyang mburi umah alum kerana jarang disiram
tulis nulisi ( sapa hang nulisi buku isun?
18. Siswa dapat membuat kalimat ijin
Pak Gun, kula mbenjing izin mboten mlebet ajeng kesah teng Malang
19. Siswa dapat membuat kalimat perintah
Mat, wis dalu gancang turua !
20. Siswa dapat membuat kalimat permintaan maaf
Kadung ana luput isun njaluk sepurane, dll
21. Siswa dapat memaparkan informasi dari peristiwa yang dialami tentang festifal
Disesuaikan dengan pemaparan peristiwa festifal
22. Siswa dapat membedakan kata baku dan tidak baku
Kata tidak baku kata baku kata tidak baku kata baku
Osing using seng sing
Gareng garing keneng kening
Maleng maling pereng piring
Seleh silih banteng banting
Sekel sikil dolor dulur
Totol tutul moleh mulih
23. Siswa dapat menentukan kalimat efektif
Para dulur-dulur kesuk kerja bakti ---- dulur-dulur kesuk kerja bakti
Para hadirin hang lungguh ring mburi ayo pada maju mengarep ----- hadirin hang lungguh ring
mburi ayo pada maju
24. Siswa dapat menentukan makna peribahasa
Kacang masa ninggal lanjaran artine watek anak memper karo watek wong tuweke
Lakune kesandung-sandung artine uripe sing leren-leren nemu susah
Pawakane sangsangan artine kadhung anggo-anggo pantesan
Sembur uthik-uthik artine nyebaraken picis tanpa ngarep-ngarep balasan
Sewo-sewo kucing artine guyonan kang keseron sampek salah siji nangis
Kaya bojog keneng tulup artine kemisinen
Sing weruh padhange donya artine sing duwe pengalaman ngenengi kahanan donya
Idu geni artine omongane mandi, mesthi keturutan kekarep
Kaya gabah diinteri artine tingkahe wong kang padha bingung , pating melayu merana
merene sing karuan
Wis diuyahi diasemi artine wis diomongi apik-apik
Meneng-menenge jam artine masia meneng kaya jam tapi ring jerone ati mikir sing karuan
Sisik melik ... lare wadon kang paling ayu sak kumpulan
Wis dadi sego jangan ... wis dadi biyasah ring saben dina
Direken rencek ... sing dianggep penting (diremehaken)
Kaya banyu karo lenga : sing tau rukun
Segara ana surut lempege : wong urip iku ana senenge ya ana susahe
Ana ethuk ana semat : kekancan kan raket angel dipisah
Endhas dienggo sikil, sikil dienggo endhas : mikir lan megawe abot temenan supaya asile apik
Cemeng-cemenge sepur : wong kang kulite cemeng yapi akeh hang ngarepaken
Ilate nyonyonan : ngerasakaken enake panganan
Bokonge ngoyot : kesuwen lungguh mertamu
Adus keringet : megawe abot sampek ngetokaken keringet akeh
Kaya banyu ambi lenga : sing tau rukun
Ipil-ipil mala : kari golek-golek alangan
Lara sewu dadi siji : larane keliwat sangking
25. Disajikan sebuah paragraf tentang wisata alam Banyuwangi, siswa dapat membuat
kesimpulan.
Disesuaikan dengan bacaan
26. Siswa dapat memahami sinonim
Ditampik = ditolak Nggeredo = nggudo
Nggelinting = ngeleyeh Kawitan = sulung
Pernah = kerasan kemunjilan = kantil = buncit
Dicekel = dicandak Dipenatu = disetrika
Cumpleng = sunut patheng = sregep
Tembangan = gendingan Diprintah = dikongkon
Cicir = temebluk Amba = wera
Puput = entek Madhang = mangan
Ngguyu = munyik Ngamuk = muring
Mbolos = melincur Mbentuk = nyawat
Usum ketiga = usum panas usum rendeng = usum udan
Kerem = kerendem sakmungkure = sakmingsere
27. Siswa dapat memahami antonim
Ucap walikane nangis yaiku ... munyik
Ucap walikane semaur yaiku ...cep
Ucap walikane kemunjilan yaiku ... kawitan / mbarep
Ucap walikane diwadani yaiku ... dielem
Ucap walikane kanca yaiku ... musuh
Ucap walikane temungkul yaiku ... mendelep
Ucap walikane rijig yaiku ... kotor
Ucap walikane ngadeg yaiku ... lungguh
Ucap walikane akeh yaiku ... sithik
Ucap walikane kelumah yaiku ... kemureb
Ucap walikane picis kenthing yaiku .... picis kertas
Ucap walikane anter yaiku ... edheng
Ucap walikane besengut yaiku ... mesem
Ucap walikane wera yaiku .... ciut
Ucap walikane melid yaiku ... aweh
Ucap walikane garing yaiku ... kepus
Ucap walikane kecaruk yaiku .... pisah
Ucap walikane paca yaiku ... wurung
Ucap walikane saiki yaiku ... bengen
Ucap walikane wareg yaiku ... elom
28. Siswa dapat membuat kalimat berimbuhan ( seselan )
Gelar : gemelar gantung : gemantung pinter : keminter
Gelinding : gemelinding kelotak : kemelotak ketak : kemetak
Bagus : gemagus kureb : kemureb kelinting : kemelinting
Kerincing: kemerincing gelodag : gemelodag sugih : semugih
29. Disajikan sebuah paragraf, siswa dapat menjelaskan unsur cerita yang ada dalam bacaan
Tokoh latar tempat, suasana, waktu amanat
30. Siswa dapat membedakan kata ulang asli, berubah bunyi, berimbuhan, kata ulang semu.
Kata ulang asli/ murni: cilik-cilik, mlaku-mlaku, mangu-mangu, pupt-puput
Kata ulang sebagia : sepuh-sepuh dadi sesepuh, temenan-temenan dadi temenanan
Kata ulang berimbuhan: uyel-uyelan, wadan-wadanan, bacang-bacangan, adeg-adegan, diusap-
usap
Kata ulang semu: kegal-kegol, belongah-belongoh, lerak-lirik, kelibat-kelibet
Kata ulang uwah suwara : mloka-mlaku, mrono-mrene, wolak-walik, mongan-mangan
31. Sama dengan kisi-kisi 30
32. Siswa dapat memahami tentang bermain peran yang menggunakan teks Bhs Using
Disesuaikan dengan teks
33. Siswa dapat menyebutkan alat alat rumah tangga
Nyiru : namper beras Cingkek : nggawa suket Lumur : dinggo ngombe
Aren : dienggo mangan Pengaron : dienggo wadah sega, dienggo mususi
kedhuk : dienggo njuwud sega Kemarang : wadahe sega mateng
Sewur : dienggo njuwud banyu Canthuk : gawe ngerus lobok / ragi/ bumbu
Jodhog : kanggo lungguh Jun : dinggo wadah banyu
Lumur : dingo wadah ombenan (gelas) , ceraken: wadah bumbu
34. Siswa dapat membedakan ukuran dalam bahasa Using
Sacangkir salirang sakilo satundun
35. Siswa dapat memahami unsur-unsur basanan
Basanan ana 2 macem :
Basanan 2 baris lan basanan 4 baris
Basanan 2 baris unu ahire a a
Basanan 4 baris uni ahire a b a b utawa a a a a
Conto basanan 2 baris :
Rujake encer diweni buncis Ana guwa ring pucuk gunung
Ngajak ngelencer sing duwe peces Alas purwa dalane nong Plengkung
Lurung kemiren dilabur disaponi Jangan gundha pedes
sambele Kalibendha kening banyune
Soren-soren enake nyang Boom Banyuwangi
Gajah uling aja digadhang Semendhe ring watune
Ring Gumitir ana watu gudang Sukomade akeh penyune
Watune kecemplung getuh banyune Peluran nggo mepe gentheng
Ombake plengkung sing ana tandingane Baluran panggonane
bantheng
Larene ayu apik atine Runtung-runtung mlaku nong dalan miring
Rawa Bayu semilir angine Nyang Temenggungan tuku bathik gajah uling
Ondhe-ondhe kerep wijene
Sukomade akeh penyune
Conto basanan 4 baris :
Ana lintang ana ulan Wak paing ngangggo udheng
Jejer-jejer nong ndhuwuran Numpak sepedhah geratulan
Ati seneng sing karuwan Kadhung kepengen ati seneng
Ngelencer baeng sakkancaan Nglencera nang Grajagan
Sepur kluthuk abot wowotane Jenange diwadhahi kemarang
Paman tani hang gancang terna Sandhingane kopi kuluban gedhang
Isuk-isuk kelendi enake Kawah Ijen pangginane welirang
Melaku kelenceran ngajaka kanca Endah ngedania kadung disawang
Ngeraina bengi mikir larene Adon girang nguweni lembaran
Sing weruha wis kari ruwahe Masiya laawas aja diedol
Tanjungwangi aran pelabuhane Numpak dongkar sakduluran
Banyuwangi aran kabupatene Puter kayun nyang Watudodol
36. Disajikan kalimat, siswa dapat memahami ukuran dalam bahasa Using
Sacangkir salirang sakilo satundun
37. Disajikan sebuah perangkat kesenian, siswa dapat menentukan nama perangkat kesenian
gandrung
Kendang gong angklung Saron
kethuk
Selenthem peking
Kluncing bonang Slompret
38. Siswa dapat membedakan cara membunyikan alat-alat kesenian
Gong dipukul kendang ditepuk/ditabok baola digesek
slompret disemprong selemthem, saron, semit, angklung dipukul
39. Disajikan beberapa kalimat acak, siswa dapat menyusun kalimat acak tersebut menjadi
kalimat yang urut dan benar
Disesuaikan dengan paragraf yang tersedia
40. Siswa dapat menyebutkan macam-macam kesenian tradisional
Seblang bakungan seblang ulihsari kebo-keboan angklung caruk
Ider bumi puter kayun petik lauk mepe kasur
Gandrung sewu kuntulan jaranan geredoan
41. Disajikan puisi pendek dengan baris, siswa dapat memparafrase menjadi kalimat satu
paragraf (Uraian)
Disesuaikan dengan isi puisi
42. Disajikan urutan ngosek ponjen secara acak , siswa dapat menuliskan urutan ngosek
ponjen dengan runtut.(Uraian)
Adat Banyuwangi penganten anak kemunjilan arane …. Kosek ponjen
Kayu sepikul maknane …. Aja abot sisih
Singkal ambi teter maknane …. Wani rabi kudu akeh akale lan pinter
Sapi-sapian lan pecut maknane …. Ulihe ngipi lan ahire kepencut
Alang-alang lan apa-apa ditingkes maknane .... muga-muga sing ana alangan paran-paran
Kembang turi lan godonge maknane .... muga-muga lertari
Peras ditambahi pitik maknane .... muga-muga isa golet pangan kayadene pitik hang ucul
taping bisa ceker-ceker golet pangan
Cantuk lan cuwek ...kepethuk ulihe dhewek
Cingkek .... laki rabi sing usah awing awangen
Tebu ... rasane manis, aja ngugu omongane pitnah
Gedhang saklirang .... nguwoh sepisan, laki rabi cukup sepisan
Lumpang lan bebekan .... simbule lanang wadon
Pacul .... kerana wis dicul wong tuwek kudu bisa mbelanjani
Arit .... aja sampek morat marit
Dandang .... nyukupi kebutuhane pawon
Pitik ngerem ... kadhung laki rabi sing ayem tentrem aja kegodho wong liya
Irig welasah ... sing lirik lirik lan gesah-gesahan maning ambi wong liya
43. Disajikan sebuah puisi siswa dapat menjelaskan isi dari puisi (Uraian)
Sunatan
Nabi Ibrohim ‘ Alaihissalam
Kawitan nampa perintah sunatan
Nalika wis umur 80 taun
Sampek saiki dadi jalaran
Kocap lair kudu ngelakoni kethokan
Kulit coplok getih tetesan
Sing mung kanggo tenger serawungan
Taping tengere agama lan keselametan
Uga nuntun menungsa makene gelem kurban
Maksude geguritan nong nduwur yaiku … Perintah sunat dienggo tengere agama lan
keselametan
Tulupis kuntul baris
Barang abot repot
Dadi eentheng gampang
Tulupis kuntul baris
Para warga rukun
Kabeh ngundhuh untung
Maksud guritan ing ndhuwur yaiku ....pagawean abot dadi enteng kadung disangga
bareng, rukun gawe untung
..........
Tawang Alun .... Oh Sang Prabu
Raja adil jembar dhadhane
Sifat welas. Sifat asih
Gemerujug pangapurane
Maksud guritan ing ndhuwur yaiku .... Tawang alun Raja kang adil, welas asih lan
gampang nyepura
44. Siswa dapat melanjutkan isi basanan 4 baris
Conto basanan 4 baris :
Ana lintang ana ulan Wak paing ngangggo udheng
Jejer-jejer nong ndhuwuran Numpak sepedhah geratulan
Ati seneng sing karuwan Kadhung kepengen ati seneng
Ngelencer baeng sakkancaan Nglencera nang Grajagan
Sepur kluthuk abot wowotane Jenange diwadhahi kemarang
Paman tani hang gancang terna Sandhingane kopi kuluban gedhang
Isuk-isuk kelendi enake Kawah Ijen pangginane welirang
Melaku kelenceran ngajaka kanca Endah ngedania kadung disawang
Patih gringsing numpak jaran adon girang nguweni lembaran
Para danyang melayu ring mburi Masiya lawas aja diedol
Kepengin ngrasakaken iwak bakaran
Runtung-runtung nyang blimbingsari numpak dungkar sakduluran
puter kayu nyang watu dhodol
Ngeraina bengi mikir larene
Sing weruh wis kari ruwahe
Tanjungwangi aran pelabuhane
Banyuwangi aran kabupatene
45. Disajikan sebuah gambar kesenian, siswa dapat menjelaskan penggunaan 4 perangkat
kesenian dengan benar
Gong dipukul kendang ditepuk/ditabok baola digesek
slompret disemprong selemthem, saron, semit, angklung dipukul