รู้ทันข่าวและFake News

รายวชิ า ร้ทู นั ขา่ วและ Fake News 35
สค0200036

1.4 การให้ความร่วมมือ ยินยอม รู้เหน็ เป็ นใจในการนาเข้าข้อมูลอนั เป็ นเท็จ

มีความผิดตาม พ.ร.บ. ว่าด้วยการกระทาความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2560 มาตรา 15
ผูใ้ ห้บริการผูใ้ ดให้ความร่วมมือ ยินยอม หรือรู้เห็นเป็ นใจให้มีการกระทาความผิดตามมาตรา 14 ในระบบ
คอมพวิ เตอร์ที่อยใู่ นความควบคมุ ของตน ตอ้ งระวางโทษเช่นเดียวกบั ผกู้ ระทาความผิดตามมาตรา 14

1.5 การทาลายข้อมูลเท็จ

การทาลายข้อมูลเท็จ เป็ นหน้าที่ของรัฐในการจัดการดูแลพ้ืนท่ีโลกออนไลน์อย่างเหมาะสม
ตวั อยา่ งเช่น

เฟซบุ๊ก ศูนย์ปฏิบัติการนายกรัฐมนตรี – PMOCโพสต์ข้อความเปิ ดเผยบัญชีต้องห้ามตาม
พระราชบญั ญตั ิวา่ ดว้ ยการกระทาความผดิ เก่ียวกบั คอมพวิ เตอร์ พ.ศ. 2560 และเป็นแหลง่ ข่าวปลอม โดยระบุ
ว่ารัฐบาลเคร่งครัดการบงั คบั ใช้กฎหมายตาม พ.ร.บ. ว่าด้วยการกระทาความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ฯ
และความผดิ เกี่ยวกบั ข่าวปลอม (Fake News) อยา่ งตอ่ เนื่อง เฉพาะวนั ที่ 13 พฤษภาคม พ.ศ. 2564 มีคาส่งั ศาล
2 คาร้อง 63 URLS สรุปไดด้ งั น้ี

1. ผกู้ ระทาความผดิ ทางเฟซบุ๊ก จานวน 43 URLs

2. ผกู้ ระทาความผดิ ทางทวิตเตอร์ จานวน 20 URLs

3. เป็ นความผิดเก่ียวกับการหมิ่นสถาบนั และการข่มขู่คุกคามการทางานของศาล/ผูพ้ ิพากษา
ในเวบ็ ไซตเ์ ฟซบกุ๊ จานวน 10 บญั ชี โดยมีรายชื่อผกู้ ระทาความผิด อยใู่ นความสนใจของ

4. เป็นการแจง้ เตือนผใู้ หบ้ ริการอินเทอร์เน็ตและแพลตฟอร์มต่าง ๆ ซ่ึงอยรู่ ะหวา่ งรอการพิจารณา
ของศาล จานวน 15 คาร้อง เมื่อศาลมีคาสั่งออกมาอย่างไร ก็จะสามารถดาเนินการบงั คบั ใช้ตามกฎหมาย
ไดท้ นั ที

สาหรับช่วงเดือนกุมภาพันธ์-มีนาคม พ.ศ. 2564 มีคาส่ังศาลให้ผู้ให้บริ การอินเทอร์เน็ต
และแพลตฟอร์มดาเนินการปิ ดก้นั หรือลบขอ้ มูล จานวน 111 URLs แบง่ เป็น

1. เฟซบุก๊ จานวน 59 URLs ปิ ดแลว้ 24 URL คงเหลือ 35 URLs

2. YouTube จานวน 9 URLS ปิ ดแลว้ 9 URLs

3. ทวิตเตอร์ 41 URLs ปิ ดแลว้ 12 URLs คงเหลือ 29 URLs

36 รายวชิ า รทู้ ันขา่ วและ Fake News
สค0200036

เรื่องท่ี 2 กรณศี ึกษา : การรู้เท่าทนั ข่าวปลอม (Fake News)

กรณีศึกษาท่ี 1 : ข่าวปลอม! อนั ตรายจากการโทรทางไลน์ ทาให้เกดิ เนื้องอกในสมอง
ท่ีมา : ผจู้ ดั การออนไลน์ วนั ที่ 14 พฤษภาคม พ.ศ. 2565

รูปท่ี 13 กรณีศึกษา : ขา่ วปลอม! อนั ตรายจากการโทรทางไลน์ ทาใหเ้ กิดเน้ืองอกในสมอง

กรณีการแชร์ขอ้ ความว่า อนั ตรายจากการโทรผ่านทางไลน์ มาจากเวลา WiFi และ Data ทางาน
รับส่งขอ้ มลู ค่า RF จะข้นึ ไปสูงมากเป็นระดบั ร้อย ๆ mW/m2 ทาใหเ้ ป็นเน้ืองอกในสมองในเวลาไม่นานนกั
ทางสถาบนั ประสาทวิทยา กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข ไดช้ ้ีแจงวา่ เรื่องดงั กล่าวไม่เป็ นความจริง
เนื่องจากคลื่นโทรศพั ท์ มีอยู่ในส่ิงแวดลอ้ มของโลกทุกท่ีอยู่แลว้ แมใ้ นบริเวณใกลเ้ สารับส่งสัญญาณก็ไม่
แตกตา่ งจากบริเวณที่อยู่ห่างออกไป หรือแมแ้ ต่ผทู้ ี่ใชโ้ ทรศพั ทเ์ คล่ือนที่ ท่ีพกติดตวั ไปในทุกท่ีทกุ เวลา ซ่ึงยงั
ไม่มีการศึกษายืนยนั ถึงผลของสัญญาณดังกล่าว ว่าทาให้เกิดเน้ืองอกในสมองโดยการใช้โทรศพั ท์ให้
เหมาะสม ไม่มากหรือนานจนเกินไปก็จะช่วยลดอาการร้อนจากการสัมผสั โดยตรงได้ หรืออาจจะเลือกใช้
small talk หรือหูฟังก็สามารถช่วยได้ หรือบางท่านที่ถือโทรศพั ทใ์ นทา่ เดิมนาน ๆ ก็สามารถทาให้เกิดอาการชา
เนื่องจากการขยบั ส่วนของร่างกายลดลง หรือจากท่าทางในการถือโทรศพั ทท์ ี่อยใู่ นทา่ เดิมนานจนเกินไปได้

ดังน้ันขอให้ประชาชนอย่าหลงเช่ือขอ้ มูลดังกล่าว และขอความร่วมมือไม่ส่ง หรือแชร์ข้อมูล
ดังกล่าวต่อในช่องทางส่ือสังคมออนไลน์ต่าง ๆ และเพ่ือให้ประชาชนได้รับข้อมูลข่าวสารจากสถาบนั
ประสาทวิทยา กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข สามารถติดตามได้ท่ีเว็บไซต์ www.pni.go.th หรือ
โทร. 02-3069899

บทสรุปของเร่ืองน้ี คือ ยงั ไม่มีการศึกษายืนยนั ถึงผลของสัญญาณดงั กล่าว วา่ ทาให้เกิดเน้ืองอกใน
สมองได้

หน่วยงานที่ตรวจสอบ สถาบนั ประสาทวทิ ยา กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข

รายวชิ า รูท้ ันข่าวและ Fake News 37
สค0200036

กรณีศึกษาที่ 2 : ข่าวบดิ เบือน! หากเป็ นไข้ ห้ามรับประทานส้ม ทาให้ไข้สูงและอาจจะชักได้
ที่มา : ผจู้ ดั การออนไลน์ วนั ที่ 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2565

รูปท่ี 14 กรณีศึกษา : ข่าวบิดเบือน! หากเป็นไข้ หา้ มรับประทานส้ม ทาใหไ้ ขส้ ูงและอาจจะชกั ได้

จากท่ีมีการเผยแพร่ขอ้ ความเกี่ยวกบั ประเด็นสุขภาพ ระบุผูท้ ่ีเป็ นไข้ ห้ามรับประทานส้มจะทาให้
ไขไ้ ม่ลด เพราะส้มมีโพแทสเซียมมีผูป้ ่ วยจานวนมากเกิดอาการไขส้ ูง มีบางรายเกิดอาการชกั สอบประวตั ิ
การกินทุกชนิด ทางสานักโภชนาการ กรมอนามยั กระทรวงสาธารณสุข ไดช้ ้ีแจงว่าเม่ือมีไข้ น้าช่วยให้
อุณหภูมิในร่างกายลดลง ส้ม (1 ผล : 100 ก.) มีน้าเป็นองคป์ ระกอบกวา่ ร้อยละ 90 วิตามินซีจากส้มช่วยตา้ นการ
อกั เสบ ส้มมีโพแทสเซียมปานกลางถึงสูง ถา้ กินปกติวนั ละ 2-3 ผล ไม่ส่งผลเสีย แต่อาหารท่ีมีโพแทสเซียมสูง
เช่น ถว่ั นม แครอท มะเขือเทศ หน่อไมฝ้ ร่ัง คะน้า ทุเรียน กลว้ ย ลาไย หากกินมากเกินไปอาจส่งผลให้
อณุ หภมู ิในร่างกายสูงข้นึ ระหวา่ งที่เป็นไขไ้ ด้ ส้มมีน้าตาลคอ่ นขา้ งสูงจึงควรกินแต่พอดี

ดงั น้นั ขอ้ มูลท่ีมีการโพสต์ และแชร์ต่อในขณะน้ี จึงเป็นขอ้ มูลบิดเบือน ขอความร่วมมือประชาชน
ไม่แชร์ ไม่ส่งต่อข่าวดงั กลา่ ว เพื่อป้องกนั ผลกระทบท่ีอาจเกิดข้ึน และเพ่ือให้ประชาชนไดร้ ับขอ้ มลู ข่าวสาร
จากสานักโภชนาการ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข สามารถติดตามข้อมูลได้ที่เว็บไซต์
https://nutrition2.anamai.moph.go.th/th/ หรือโทร. 02-5904339

บทสรุปของเร่ืองน้ี คือ เม่ือมีไขน้ ้าช่วยใหอ้ ุณหภูมิในร่างกายลดลง ส้ม 1 ผล มีน้าเป็นองคป์ ระกอบ
กวา่ ร้อยละ 90 วิตามินซีจากส้มช่วยตา้ นการอกั เสบ ส้มมีโพแทสเซียมปานกลางถึงสูง ถา้ กินปกติ วนั ละ 2-3
ผลไม่ส่งผลเสีย แต่อาหารที่มีโพแทสเซียมสูง หากกินมากเกินไป อาจส่งผลให้อุณหภูมิในร่างกายสูงข้ึน
ระหวา่ งท่ีเป็นไขไ้ ด้

หน่วยงานท่ีตรวจสอบ สานกั โภชนาการ กรมอนามยั กระทรวงสาธารณสุข

38 รายวชิ า รูท้ นั ขา่ วและ Fake News
สค0200036

กรณีศึกษาที่ 3 : ข่าวจริง! ภูเก็ตยกเลกิ มาตรการไม่ต้องแสดงหลักฐานการฉีดวัคซีนและผลตรวจโควิด-19
เริ่ม 1 พ.ค. 65

ท่ีมา : ผจู้ ดั การออนไลน์ วนั ท่ี 28 เมษายน พ.ศ. 2565

รูปที่ 15 กรณีศึกษา : ข่าวจริง! ภูเก็ตยกเลิกมาตรการไม่ตอ้ งแสดงหลกั ฐานการฉีดวคั ซีนและผลตรวจโควิด-19
เริ่ม 1 พ.ค. 65

เนื่องจากสถานการณ์ของโรคโควิด 19 ไดเ้ บาลง ทางจงั หวดั ภเู กต็ ประชุมคณะกรรมการโรคติดต่อ
คร้ังท่ี 8/2565 มติท่ีประชุมต้งั แต่วนั ท่ี 1 พฤษภาคม 2565 เป็ นตน้ ไป ผูท้ ี่เดินทางเขา้ สู่จงั หวดั ภูเก็ตทางบก
ทางน้า ทางอากาศ สามารถเดินทางเขา้ มายงั จงั หวดั ภูเก็ตไดโ้ ดยไม่ตอ้ งแสดงหลกั ฐานการฉีดวคั ซีนและผล
ตรวจโควิด-19 จงั หวดั ภูเก็ตมีแนวโนม้ ผูต้ ิดเช้ือยืนยนั ลดลง ในช่วง 7 วนั พบผตู้ ิดเช้ือเฉล่ีย 162 ราย โดยร้อยละ
87.7 เป็ นผูต้ ิดเช้ือในพ้ืนที่ ซ่ึงจงั หวดั ภูเก็ตมีอตั ราการครองเตียงระดบั 2-3 ร้อยละ 24.51 ผูเ้ สียชีวิตจากโรค
โควิด-19 ส่วนใหญ่เป็ นผูท้ ี่มีอายุมากกว่า 60 ปี (ร้อยละ 79.28 ของผูเ้ สียชีวิตท้งั หมด) โดยร้อยละ 94 ของ
ผสู้ ูงอายุที่เสียชีวิต ยงั ไม่ไดร้ ับวคั ซีน/ไดร้ ับไมค่ รบตามเกณฑ/์ ไม่ไดร้ ับเข็มกระตุน้ โดยปัจจยั เสี่ยงส่วนใหญ่
เป็นการสัมผสั ใกลช้ ิดผตู้ ิดเช้ือ คนในครอบครัว เพ่ือนร่วมงาน การมีกิจกรรมร่วมกนั และการฉีดวคั ซีนไม่
ครบตามเกณฑ์

สาหรับการเตรียมความพร้อมด้านการแพทย์และสาธารณสุข เตรียมพร้อมเข้าสู่ระยะ Post-
pandemic Covid-19 (Endemic approach) ระดบั จงั หวดั จดั ระบบบริการรักษาแบบผปู้ ่ วยนอก (OPD) สาหรับ
ผูต้ ิดเช้ือไม่มีอาการ/อาการน้อย (มาตรการ เจอ-แจก-จบ) ท้งั ในสถานพยาบาลและร้านขายยาที่เขา้ ร่วม
โครงการจดั บริการฉีดวคั ซีนโควิด-19 ใน รพ.สต. เร่งรัดมาตรการ SAVE 608 by Booster Dose และการให้
วคั ซีนเขม็ กระตนุ้ แก่กลุ่มเป้าหมาย เร่งรัดการฉีดวคั ซีนในกลุม่ เดก็ นกั เรียนก่อนเปิ ดภาคเรียน เนน้ การสื่อสาร

รายวชิ า รทู้ นั ข่าวและ Fake News 39
สค0200036

มาตรการการฉีดวคั ซีนในกลุ่มเด็กนักเรียนก่อนเปิ ดภาคเรียน 2 U : Universal Prevention และ Universal
Vaccination ส่วน 3 พ ไดแ้ ก่

เตียง “พอ” มีเตียงรอรับผปู้ ่ วยหนกั ผปู้ ่ วยวิกฤติเพียงพอต่อการดูแลรักษาผปู้ ่ วยไดอ้ ยา่ งมีคุณภาพ
และไดม้ าตรฐาน เวชภณั ฑ์

วคั ซีน “พอ” มียา เวชภณั ฑ์ และวคั ชีนโควิด-19 ท่ีมีประสิทธิภาพตามมาตรฐานการรักษาและ
ป้องกนั โรคเพียงพอ

หมอ “พอ” มีบุคลากรทางการแพทยแ์ ละสาธารณสุข ทุกระดบั เพียงพอตอ่ การดูแลระบบการรักษา
ไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพ

ดงั น้นั เพ่ือให้ประชาชนไดร้ ับขอ้ มูลข่าวสารจากสานักงานประชาสัมพนั ธ์จงั หวดั ภูเก็ต สามารถ
ติดตามไดท้ ่ีเวบ็ ไซต์ https://phuket.prd.go.th/ หรือโทร. 076-216118

หน่วยงานที่ตรวจสอบ สานกั งานประชาสมั พนั ธ์จงั หวดั ภูเก็ต

40 รายวิชา รทู้ ันข่าวและ Fake News
สค0200036

กรณีศึกษาที่ 4 : โอละพ่อ ข่าวปลอม อ้าง รพ. ให้กกั ตุนอาหารเตรียมปิ ดเมือง ทาคนไทยกวาดเกลยี้ งช้ัน !
ท่ีมา : Kapook วนั ที่ 14 มีนาคม พ.ศ. 2563

รูปท่ี 16 ข่าวปลอมในไลน์

ในเม่ือคืนวนั ท่ี 14 มีนาคม 2563 ท่ีผ่านมา คนไทยในหลายพ้ืนที่ไดเ้ ร่งซ้ือขา้ วสารอาหารแห้งตาม
ห้างสรรพสินคา้ มากกั ตุนเอาไวจ้ นเกล้ียงหา้ ง สืบเนื่องจากความหวาดกลวั ใน COVID-19 ที่กาลงั ระบาดอยู่
ในขณะน้ี

ล่าสุด วนั ที่ 15 มีนาคม 2563 เฟซบุ๊ก Jessada Denduangboripant ของนายเจษฎา เด่นดวงบริพนั ธ์
อาจารยค์ ณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลยั มีการโพสต์ถึงข่าวดงั กล่าวว่า จุดเร่ิมตน้ ที่คนกักตุน
อาหารมาจากข่าวในไลน์เรื่อง หัวหน้าพยาบาลของโรงพยาบาลศิริราช แนะนาให้คนไทยกกั ตุนอาหาร
เพราะจะประกาศปิ ดเมืองในสปั ดาหห์ นา้

รายวิชา รู้ทันขา่ วและ Fake News 41
สค0200036

นอกจากน้ี ยงั มีเรื่องคลิปเสียงที่อา้ งว่า เป็ นของแพทยห์ ญิงโรงพยาบาลราชวิถี ที่ห้ามไปเซ็นทรัล
พระราม 9 อีกดว้ ย ซ่ึงท้งั 2 ข่าว นายเจษฎาตรวจสอบท้งั วงนอกและวงใน พบว่า เป็นข่าวปลอม ส่วนสตรีที่
อา้ งวา่ เป็นแพทยห์ ญิงน้นั ตนยงั ตรวจสอบไมไ่ ดว้ า่ เป็นใคร แต่คาดวา่ เป็นคนจีนที่ถูกแอบอา้ ง

อน่ึง โรงพยาบาลศิริราช เคยช้ีแจงกรณีข่าวปลอมเร่ืองกกั ตุนอาหารมาแลว้ อ่านข่าว ศิริราช ปัดข่าวลือ
สง่ั ใหก้ กั ตุนอาหาร หลงั COVID-19 ส่อระบาดถึง เม.ย.

รูปที่ 17 ขอ้ ความจาก เฟซบกุ๊ Jessada Denduangboripant

42 รายวชิ า ร้ทู นั ข่าวและ Fake News
สค0200036

กจิ กรรมท้ายบทท่ี 3

ให้ผ้เู รียนตอบคาถามต่อไปนี้

1. อธิบายบทลงโทษจากการนาเขา้ ขอ้ มูลบิดเบือนหลอกลวง

..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
2. อธิบายบทลงโทษจากการนาเขา้ ขอ้ มลู อนั เป็นความผดิ เกี่ยวกบั ความมนั่ คงหรือการก่อการร้าย

..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

รายวชิ า รทู้ นั ขา่ วและ Fake News 43
สค0200036

3. อธิบายบทลงโทษจากการการนาเขา้ ภาพตดั ต่อ

..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................... .....
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................... ......
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................... .......
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
4. อธิบายบทลงโทษจากการใหค้ วามร่วมมือ ยนิ ยอม รู้เห็นเป็นใจในการนาเขา้ ขอ้ มลู อนั เป็นเทจ็

..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

44 รายวชิ า รู้ทันขา่ วและ Fake News
สค0200036

5. อธิบายการทาลายขอ้ มลู เทจ็

..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
6. วิเคราะห์วา่ บทลงโทษมีความเหมาะสมหรือไม่ เพราะเหตุใด

..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

รายวิชา รทู้ ันขา่ วและ Fake News 45
สค0200036

7. วิเคราะหข์ า่ วต่อไปน้ี

10 เมนูอาหาร ตา้ นไวรัส สร้างภมู ิคมุ้ กนั ป้องกนั และรักษาโควิด-19 ที่บา้ นดว้ ยตนเอง

10 เมนูอาหารไทยท่ีประกอบดว้ ยเครื่องเทศและพืชผกั สมุนไพร ช่วยตา้ นไวรัส สร้างภูมิคุม้ กนั
ป้องกนั และรักษาโควดิ -19 มีดงั น้ี

1. ตม้ ยา

2. กะหล่าปลีผดั น้าปลา

3. ลาบ

4. แกงสายบวั

5. ไขเ่ จียวชะอม

6. ซุปไก่อนุ่

7. แกงฟักทอง

8. น้าพริกผกั ลวก

9. ผดั คะนา้ น้ามนั หอย

10. แกงส้มดอกแค

เป็นขา่ วจริงหรือไม่ เพราะเหตใุ ด

..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

46 รายวิชา ร้ทู ันข่าวและ Fake News
สค0200036

แบบทดสอบหลงั เรียน

จงเลือกคำตอบทถี่ กู ต้อง

1. ข้อใดไม่ใช่ลกั ษณะของข่ำวปลอม (Fake News)
ก. เป็นขา่ วที่มีพาดหวั สะดุดตา ขอ้ ความหวอื หวา
ข. เป็นขา่ วที่ไมม่ ีแหลง่ ขา่ วอา้ งอิง
ค. เป็นขา่ วท่ีนาเสนอความจริงมมุ มองเดียว
ง. เป็นขา่ วท่ีมีวนั ที่ และลาดบั เหตุการณ์สมเหตุสมผล

2. ข่ำวปลอม (Fake News) ทคี่ นชอบแชร์ในเหตกุ ำรณ์กำรระบำดของโควิด-19 คืออะไร

ก. อาหารตา้ นโควดิ -19 ข. รายงานจานวนผตู้ ิดเช้ือ

ค. การบริจาคเงินและอุปกรณ์ทางการแพทย์ ง. ดาราติดโควดิ -19

3. ข้อใดเป็ นจดุ ประสงค์ของกำรรู้เท่ำทันข่ำว

ก. เพอ่ื รับขอ้ มูลข่าวสารอยา่ งมีสติ

ข. เพื่อป้องกนั ตนเองจากการโดนหลอกดว้ ยขอ้ มูลข่าวสาร

ค. เพื่อนาไปใชพ้ ฒั นาความรู้ของตนเองและชุมชนอยา่ งถกู ตอ้ ง

ง. ถกู ทุกขอ้

4. ข้อใดไม่ใช่ข้อสังเกตข่ำวปลอม (Fake News)
ก. ความน่าเชื่อถือของเวบ็ ไซต์
ข. สังเกตสีตวั อกั ษรที่ใช้
ค. แหลง่ ข่าวอื่นที่มีข่าวตรงกนั
ง. สังเกตวนั เวลาสถานท่ีและรูปภาพในข่าว

5. ข้อใดไม่ควรทำมำกทสี่ ุด เม่ือเจอข่ำวปลอม (Fake News)
ก. กดไลก์
ข. คอมเมนตค์ วามคดิ เห็น
ค. แชร์ไปใหเ้ พือ่ นในกลุม่ ไลน์
ง. ไมส่ นใจและกดขา้ มไป

รายวิชา รู้ทันขา่ วและ Fake News 47
สค0200036

6. ข้อใดเป็ นลกั ษณะพำดหวั ย่วั ให้คลกิ (Clickbait)
ก. ข่าวด่วน วนั น้ีนายกรัฐมนตรีออกแถลงการณ์เรื่องโควิด-19
ข. ถอดบทเรียน “จีน” ปราบเช้ือโควิด-19
ค. รู้แลว้ จะอ้ึง! กินเพยี ง 3 อยา่ งน้ีรอดพน้ โควิด-19
ง. เกาะติด โควิด-19

7. ข้อใดไม่ใช่แรงจูงใจในกำรสร้ำงข่ำวปลอม (Fake News)
ก. เพ่ือสร้างความเขา้ ใจท่ีถกู ตอ้ ง
ข. เพื่อสร้างรายไดจ้ ากค่าโฆษณา
ค. เพอื่ สร้างความแตกแยก
ง. เพอ่ื สร้างความอบั อายใหบ้ คุ คลอ่ืน

8. ปัจจบุ ันมักเจอกบั ข่ำวปลอม (Fake News) จำกทีใ่ ดมำกท่ีสุด
ก. สื่อสงั คมออนไลน์
ข. ขา่ วในโทรทศั น์
ค. ฟังจากวทิ ยุ
ง. อา่ นข่าวหนงั สือพมิ พ์

9. หน่วยงำนใดมีส่วนเกยี่ วข้องโดยตรงกบั กำรจัดกำรข่ำวปลอม (Fake News)
ก. กระทรวงการคลงั
ข. กระทรวงแรงงาน
ค. กระทรวงสาธารณสุข
ง. กระทรวงดิจิทลั เพ่อื เศรษฐกิจและสงั คม

10. กำรกระทำควำมผิดตำม พ.ร.บ. คอมพวิ เตอร์ มำตรำ 14 มีบทลงโทษอย่ำงไร
ก. โทษจาคุกไม่เกิน 5 ปี หรือปรับไมเ่ กิน 200,000 บาท หรือท้งั จาท้งั ปรับ
ข. โทษจาคกุ ไม่เกิน 3 ปี หรือปรับไมเ่ กิน 200,000 บาท หรือท้งั จาท้งั ปรับ
ค. โทษจาคุกไม่เกิน 5 ปี หรือปรับไมเ่ กิน 100,000 บาท หรือท้งั จาท้งั ปรับ
ง. โทษจาคกุ ไมเ่ กิน 3 ปี หรือปรับไมเ่ กิน 100,000 บาท หรือท้งั จาท้งั ปรับ

48 รายวิชา รทู้ ันข่าวและ Fake News
สค0200036

เฉลยแบบทดสอบก่อนและหลงั เรียน

1. ง
2. ก
3. ง
4. ข
5. ค
6. ค
7. ก
8. ก
9. ง
10. ค

รายวิชา ร้ทู ันข่าวและ Fake News 49
สค0200036

เฉลยกจิ กรรมท้ายบท

บทที่ 1

1. ข่าว คือ เหตุการณ์ ขอ้ เท็จจริง และขอ้ คิดเห็นที่ไดร้ ับการรายงาน เป็ นส่ิงที่คนทว่ั ไปให้ความสนใจ เป็ น
การรายงานเหตุการณ์ ขอ้ เทจ็ จริง และขอ้ คิดเห็นต่าง ๆ ท่ีเกิดข้ึน ซ่ึงมีความสาคญั และเป็นท่ีน่าสนใจอนั มี
ผลกระทบต่อคนหมมู่ ากในชุมชนหรือสังคม

ข่าวมีความสาคญั อย่างมาก เพราะจะทาให้คนในสังคมไดร้ ับรู้เร่ืองราว เหตุการณ์ ขอ้ เท็จจริง และ
ขอ้ คดิ เห็นท่ีตรงกนั และทนั ทว่ งที

2. ข่าวปลอม (Fake News) คือ ขอ้ มูลเป็ นเท็จท่ีนาเสนอเป็ นข่าว หรือเป็ นขอ้ มูลท่ีส่งต่อ ๆ กนั โดยมีความ
ประสงค์เพื่อสร้างกระแส ทาให้คนเช่ือแบบผิด ๆ สร้างความเสียหายต่อบุคคล หรือหน่วยงาน เพื่อให้ได้
ผลประโยชน์ทางการเงิน หรือเพอื่ ชกั จูงการเมือง

ขา่ วปลอม (Fake News) มีลกั ษณะดงั น้ี
1. การเช่ือมโยงเน้ือหาไมถ่ ูกตอ้ ง (False connection)
2. ทาใหเ้ ขา้ ใจผิด (Misleading)
3. เรื่องราวผดิ ที่ผดิ ทาง (False Context)
4. การเสียดสีหรือเรื่องตลก (Satire Or Parody)
5. เน้ือหาหลอกลวง (Impostor Content)
6. เน้ือหาตดั ตอ่ (Manipulated Content)
7. ปลอมเน้ือหาท้งั หมด (Fabricated Content)

3. 1. ขา่ วพาดหวั ยว่ั ใหค้ ลิก (Clickbait)
2. โฆษณาชวนเช่ือ (Propaganda)
3. ขา่ วแฝงการโมษณา (Sponsored content)
4. ขา่ วลอ้ เลียนและเสียดสี (Satire and Hoax)
5. ข่าวท่ีผิดพลาด (Error)
6. ขา่ วเอนเอียงเลือกขา้ ง (Partisan)
7. ทฤษฎีสมคบคดิ (Conspiracy theory)
8. วทิ ยาศาสตร์ลวงโลก (Pseudoscience)
9. ขา่ วที่ใหข้ อ้ มูลผดิ ๆ (Misinformation)
10. ขา่ วหลอกลวง (Bogus)

50 รายวชิ า รูท้ นั ขา่ วและ Fake News
สค0200036

4. เกิดจากจุดประสงคท์ างการเงิน หรือการสร้างความเสียหายแก่ผูต้ กเป็นข่าว จากน้นั เกิดการแพร่กระจาย
ผ่านสื่อสังคมออนไลน์ที่เป็ นสาธารณะ เปิ ดให้ทุกคนสามารถมองเห็นได้ เช่น เฟซบุ๊ก อินสตาแกรม หรือ
ทวิตเตอร์ และรูปแบบของกลมุ่ ปิ ด เช่น การสนทนาผา่ นไลน์ กล่มุ ไลน์ หรือกลุ่มในเฟซบุ๊ก

5. ข่าวจริง เป็นการรายงานเหตุการณ์ ขอ้ เท็จจริง และขอ้ คิดเห็น ข่าวจะเป็นสิ่งที่เกิดข้ึน ท่ีคนทวั่ ไปใหค้ วาม
สนใจ ซ่ึงมีความสาคญั และผลกระทบต่อคนหมู่มากในชุมชนหรือสังคม ส่วนข่าวปลอม (Fake News) เป็น
ขอ้ มูลเป็นเท็จที่นาเสนอเป็นข่าว หรือเป็นขอ้ มูลที่ส่งต่อ ๆ กนั โดยมีความประสงคเ์ พื่อสร้างกระแส ทาให้
คนเชื่อแบบผิด ๆ สร้างความเสียหายต่อบุคคล หรือหน่วยงาน เพื่อให้ไดผ้ ลประโยชน์ทางการเงิน หรือเพ่ือ
ชกั จูงการเมือง

6. 1. ส่งผลเสียตอ่ ชีวิตและทรัพยส์ ิน จากการท่ีไดข้ อ้ มูลไมถ่ ูกตอ้ ง ทาใหต้ ดั สินใจส่ิงตา่ ง ๆ ผดิ พลาด
2. ผรู้ ับข่าวเกิดความตระหนกตกใจและเกิดความแตกต่ืนในสังคม
3. ผถู้ ูกแอบอา้ งในขา่ วไดร้ ับความเสียหาย
4. ขอ้ มูลในข่าวท่ีทาใหเ้ กิดความขดั แยง้ ในสังคม

7. 1. ตรวจสอบแหล่งที่มาของข่าวสารขอ้ มูล
2. ตรวจสอบแหล่งขอ้ มูลอื่น ๆ ประกอบ
3. ตรวจสอบหาตน้ ตอของขา่ ว
4. สอบถามผเู้ ชี่ยวชาญ โดยตรง หรือหาขอ้ มูลเพิ่มเติมจากแหลง่ ท่ีเชื่อถือได้

8. ข่าวปลอม เหตุผลข้ึนอยกู่ บั ผสู้ อนพิจารณาความเหมาะสม

รายวชิ า รทู้ ันขา่ วและ Fake News 51
สค0200036

บทที่ 2

1. การรู้เท่าทนั ข่าว คือ ทกั ษะในการคิดวิเคราะห์ขอ้ มูลข่าวสารเพื่อท่ีจะประเมินความน่าเชื่อถือของข่าวสาร
และข้อมูล มีทกั ษะรู้ว่าข้อมูลข่าวสารน้ันน่าเช่ือถือหรือไม่ ถูกเขียนข้ึนด้วยจุดประสงค์อะไร แยกแยะ
ข้อเท็จจริงออกจากความคิดเห็นและการช้ีนาของผูส้ ร้างข่าวได้ ไม่ใช้อคติในการรับ ข้อมูลข่าวสาร
โดยเฉพาะอยา่ งยิ่งรู้จกั การตรวจสอบข่าวปลอมท่ีมกั เผยแพร่ในโลกออนไลน์ เพื่อจะไดไ้ ม่ตกเป็นเหยอ่ื ของ
ผไู้ มห่ วงั ดีท่ีสร้างข่าวปลอม (Fake News) ออกมา

2. 1. เพอื่ ใหเ้ กิดความเขา้ ใจผดิ ในเรื่องน้นั ๆ หรือต้งั ใจใหเ้ กิดกระแสในสังคม

2. เกิดจากการรู้เท่าไมถ่ ึงการณ์ ไม่ทราบวา่ ขอ้ เทจ็ จริงเป็นอยา่ งไร เกิดจากความผดิ พลาด หรือเขา้ ใจผิด

3. จงใจสร้างข่าวปลอม (Fake News) ข้นึ มา แตไ่ มต่ ้งั ใจใหเ้ กิดความเสียหายต่อบคุ คลหรือองคก์ ร

4. เพ่อื วตั ถุประสงคท์ างรายได้ ทาเพ่ือการคา้ ขายของ หลอกใหค้ ลิก หรือเพื่อยอดไลก์

3. 1. ตกหลุมพราง คนมีแนวโน้มท่ีจะแชร์ข่าวปลอม (Fake News) ที่ตรงกับความคิดความเชื่อของ
ตนเอง คนสร้างขา่ วปลอม (Fake News) ต้งั ใจที่จะหลอกผรู้ ับขา่ วสารขอ้ มูลตกหลมุ พรางและแชร์ตอ่

2. ไม่สามารถแยกแยะข่าวในโลกออนไลน์ได้ เพราะข่าวปลอม (Fake News) ผ่านสื่อออนไลน์
ถูกทาให้กลมกลืนกับข่าวจริง ไม่ว่าจะเป็ นรูปแบบการจดั หน้า หรือการแอบอา้ งเป็ นแหล่งข่าว จึงทาให้
สับสนและยากท่ีจะแยกแยะขา่ วปลอม (Fake News) ได้

3. เป็ นกลไกของความเช่ือ เม่ือมีคนท่ีเชื่อใจส่งต่อข้อมูลข่าวสารมาให้อ่านผ่านทางสื่อสังคม
ออนไลน์ จะทาให้ไม่ตระหนกั หรือใชว้ ิจารณญาณในการตรวจสอบขอ้ มูลข่าวสารก่อน เพราะคิดว่าผสู้ ่งคง
กลน่ั กรองมาเรียบร้อยแลว้ เม่ือรับขา่ วมา จึงแชร์ตอ่ ใหค้ นอ่ืนทนั ทีเช่นกนั

4. เล่นกบั ความรู้สึกของคน ข่าวปลอม (Fake News) มกั ใช้การเน้นพาดหัวท่ีหวือหวา เน้ือข่าวที่
กระตุน้ อารมณ์ เพราะรู้วา่ คนจะมีปฏิกิริยาต่อข่าวน้นั ๆ เช่น การกดเขา้ ไปอ่าน กดไลก์ แสดงความเห็น และ
ช่วยแชร์ขา่ วออกไป ทาใหข้ า่ วปลอม (Fake News) แพร่กระจาย

5. คนมีช่วงความสนใจส้ัน คนสร้างข่าวปลอม (Fake News) จากพฤติกรรมการอ่านแบบขา้ ม ๆ
หรือ นกั อ่านเวลาน้อย ใชห้ ัวข่าวที่ดึงดูด แลว้ แฝงข่าวปลอม (Fake News) ลงไป ทาให้เผยแพร่ข่าวปลอม
หรือข่าวที่มีคณุ ภาพต่าไปในวงกวา้ งได้

52 รายวชิ า รู้ทนั ข่าวและ Fake News
สค0200036

4. 1. เขา้ ใจธรรมชาติของข่าวในโลกออนไลน์

2. แยกแยะระหวา่ งการใหข้ อ้ มลู กบั การโนม้ นา้ วใจ รวมท้งั แยกแยะขอ้ เทจ็ จริงกบั ความคิดเห็น

3. ฝึ กการสังเกตขอ้ มูล วา่ มีรายละเอียดความน่าเชื่อถือหรือไม่ ไดแ้ ก่ วนั เวลา สถานท่ีในข่าว ภาพ
และวิดีโอประกอบข่าว แหล่งอา้ งอิงของขา่ ว

5. 1. ขอ้ มูลท่ีผิด (Mis-information) อาจไม่ไดเ้ กิดจากเจตนาตอ้ งการเผยแพร่ขอ้ มูลท่ีผิด หรือต้งั ใจ
บิดเบือนขอ้ มลู แตเ่ ป็นกรณีที่ผรู้ ับสารเผยแพร่ไปดว้ ยความเขา้ ใจและมีความเช่ือวา่ ขอ้ มลู เหลา่ น้นั ถูกตอ้ ง จึง
เกิดความผดิ พลาด กลายเป็นแชร์ขอ้ มลู ท่ีผิดออกไป ไดแ้ ก่ การเสียดสีหรือ ขอ้ มูลท่ีมีการเช่ือมโยงผิด ขอ้ มูล
ช้ีนาใหเ้ กิดการเขา้ ใจผิด

2. ขอ้ มูลท่ีบิดเบือน (Dis-information) เป็ นขอ้ มูลท่ีผิด แต่ถูกเผยแพร่ไปดว้ ยความจงใจ ท้งั ที่รู้ว่า
ขอ้ มูลเหล่าน้นั ไม่ถูกตอ้ ง หรือก็มีเจตนาท่ีจะบิดเบือนขอ้ มูล มีความตอ้ งการช้ีนาผคู้ นให้เกิดความเขา้ ใจผิด
ไดแ้ ก่ เน้ือหาท่ีแต่งข้ึนมาใหม่ เน้ือหาที่มีการดดั แปลง ขอ้ มูลที่ผดิ บริบท ขอ้ มลู ท่ีมีเน้ือหาแอบอา้ ง

3. ขอ้ มูลท่ีแฝงเจตนาร้าย (Mal-information) เป็นขอ้ มูลที่มาจากขอ้ เทจ็ จริง แตถ่ ูกใชเ้ ป็นเครื่องมือใน
การทาร้ายผอู้ ื่น

6. 1. อยา่ เชื่อขอ้ มูลท่ีเห็นจากคร้ังแรก

2. ควรมีความสงสัยในแหล่งข่าวอยเู่ สมอ ตรวจสอบความน่าเช่ือถือของเวบ็ ไซต์ สานกั พิมพ์ ผเู้ ขยี น
หรือการอา้ งอิงทางวิชาการก่อนเช่ือขอ้ มูลขา่ วสาร

3. สงั เกตเน้ือหาของข่าว วา่ เป็นเน้ือหาซ้า ขา่ วเก่า ภาพเดิม หรือตดั แปะจากแหล่งอ่ืนหรือไม่

4. พูดคยุ สอบถามผรู้ ู้

5. ไม่รีบส่งต่อขอ้ มูลถา้ ยงั ไม่สามารถตรวจสอบไดว้ า่ เป็นขอ้ มลู ที่ถูกตอ้ งหรือไม่

6. แจง้ เตือนหน่วยงานท่ีเกี่ยวขอ้ งหากพบข่าวปลอมหรือขอ้ มูลท่ีบิดเบือน

รายวิชา รูท้ นั ข่าวและ Fake News 53
สค0200036

7. - สหรัฐอเมริกาจะปล่อยเช้ือโควิด-19 ในประเทศไทย ผูท้ ี่ไดร้ ับเช้ือจะมีอาการรุนแรงภายใน 2 ชม.
และอยไู่ ดไ้ ม่เกิน 2-3 วนั

ข่าวปลอม เน่ืองจากทางกรมสารนิเทศ กระทรวงการต่างประเทศ ไดท้ าการตรวจสอบและพบว่า
ขอ้ ความดงั กล่าวไม่มีมลู ความจริง

- ยาฟ้าทะลายโจร สามารถกินก่อนติดเช้ือโควดิ -19 ได้ แถมช่วยบารุงรักษาตบั

ข่าวปลอม เนื่องจากสานกั งานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสุข ตรวจสอบและ
พบว่าขอ้ มูลดงั กล่าวน้ันเป็นเท็จ โดยไม่พบงานวิจยั ที่เชื่อมโยงในประเด็นดงั กล่าว ในทางกลบั กนั หากใช้
ฟ้าทะลายโจรติดต่อกนั เป็ นระยะเวลานาน กลบั จะยิ่งส่งผลรบกวนกบั การทางานของตบั ควรใชด้ ว้ ยความ
ระมดั ระวงั ไม่ควรใชพ้ ร่าเพรื่อ

- รับประทานเน้ือววั นมววั เป็นประจา ทาใหเ้ ลือดเป็นกรด จะทาใหเ้ ช้ือไวรัสโควิด-19 เจริญเติบโต
ไดเ้ ป็นอยา่ งดี

ข่าวปลอม เน่ืองจากสานักโภชนาการ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข ตรวจสอบและ
พบวา่ ขอ้ มลู ดงั กล่าวสร้างความเขา้ ใจผิด เนื่องจากค่าความเป็นกรดด่างของเลือด ไมไ่ ดเ้ ปลี่ยนแปลงได้ จาก
การรับประทานอาหารเพียงอยา่ งเดียว โดยระบบการทางานร่างกายจะมีกลไกการควบคุมอวยั วะในร่างกาย
ใหท้ างาน รวมท้งั การกินอาหารที่เป็นกรดหรือด่าง ไม่สามารถลดหรือทาลายไวรัสโควดิ -19 ในร่างกายได้

- สวมหนา้ กากอนามยั ลา้ งมือเป็นประจา ลดอตั ราการติดเช้ือโควดิ -19 ได้

ข่าวจริง เนื่องจากการสวมหนา้ กากอนามยั ช่วยลดการรับเช้ือจากละอองฝอยในอากาศ และการลา้ ง
มือเป็นประจา ทาใหช้ ่วยฆ่าเช้ือไวรัสที่ติดมือ ลดอตั ราการติดเช้ือโควดิ -19 ได้

54 รายวิชา ร้ทู นั ขา่ วและ Fake News
สค0200036

บทท่ี 3

1. พ.ร.บ. คอมพวิ เตอร์ มาตรา 14 (1)
ความผดิ ลหุโทษตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 384

2. พ.ร.บ. คอมพิวเตอร์ มาตรา 14 (2)
พ.ร.บ. คอมพิวเตอร์ มาตรา 14 (3)
ความผดิ ที่เกี่ยวกบั ความมนั่ คงแห่งราชอาณาจกั ร ตามประมวลกฎหมายอาญา
- ความผดิ เกี่ยวกบั ความมนั่ คงแห่งราชอาณาจกั ร ตามท่ีบญั ญตั ิไวใ้ นมาตรา 107 ถึงมาตรา 129
- ความผิดเก่ียวกบั การก่อการร้าย ตามท่ีบญั ญตั ิไวใ้ นมาตรา 135/1 มาตรา 135/2 มาตรา
135/3 และมาตรา 135/4
และอาจมีความผิดตาม พ.ร.บ. คอมพวิ เตอร์ มาตรา (5) เผยแพร่หรือส่งต่อซ่ึงขอ้ มูลคอมพิวเตอร์โดย

รู้อยแู่ ลว้ วา่ เป็นขอ้ มูลคอมพวิ เตอร์ตาม (1) (2) (3) หรือ (4)
3. พ.ร.บ. คอมพวิ เตอร์ มาตรา 14 (4)

พ.ร.บ. คอมพวิ เตอร์ มาตรา 16
ความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 287 (1)
4. พ.ร.บ. คอมพิวเตอร์ มาตรา 15
5. แนวคาตอบตามเน้ือหาในบทเรียน
6. ข้ึนอยกู่ บั ผสู้ อนพจิ ารณาความเหมาะสม
7. ข่าวบิดเบือน เหตผุ ลข้นึ อยกู่ บั ผสู้ อนพิจารณาความเหมาะสม

รายวิชา รทู้ ันข่าวและ Fake News 55
สค0200036

บรรณานุกรม

กรุงเทพธุรกิจ. (2563). 3 วิธีรับมือข่าวปลอม (Fake news). สืบคน้ เม่ือ 2 มิถนุ ายน 2565, จาก
https://www.bangkokbiznews.com/blogs/columnist/124269.

กองทุนพฒั นาส่ือปลอดภยั และสร้างสรรค.์ (2564). งานแถลงความร่วมมือการรับมือกบั ข่าวปลอม Fake
News กองทุนพฒั นาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์. สืบคน้ เม่ือ 2 มิถนุ ายน 2565, จาก
https://www.thaimediafund.or.th/งานแถลงความร่วมมือการร/.

ครูยคุ ดิจิทลั รู้ทนั ข่าวปลอม. (ม.ป.ป.). 1. ความรู้เบื้องต้นเกย่ี วกบั ข่าวปลอม. สืบคน้ เม่ือ 31 พฤษภาคม
2565, จาก https://sites.google.com/view/kruthaiantifakenews/โครงสรางเนอหา/1-ความรเบองตน
เกยวกบขาวปลอมfake-news.

ครูยคุ ดิจิทลั รู้ทนั ข่าวปลอม. (ม.ป.ป.). 2. ประเภทของข่าวปลอม. สืบคน้ เม่ือ 31 พฤษภาคม 2565, จาก
https://sites.google.com/view/kruthaiantifakenews/โครงสรางเนอหา/2-ประเภทของขาวปลอม.

ครูยคุ ดิจิทลั รู้ทนั ข่าวปลอม. (ม.ป.ป.). 3. ผลกระทบของข่าวปลอม (Fake News). สืบคน้ เมื่อ 1 มิถนุ ายน
2565, จาก https://sites.google.com/view/kruthaiantifakenews/โครงสรางเนอหา/3-ผลกระทบของ
ขาวปลอมfake-news.

ครูยคุ ดิจิทลั รู้ทนั ขา่ วปลอม. (ม.ป.ป.). 4. การตรวจสอบข่าวปลอม. สืบคน้ เม่ือ 2 มิถนุ ายน 2565, จาก
https://sites.google.com/view/kruthaiantifakenews/โครงสรางเนอหา/4-การตรวจสอบขาวปลอม
fake-news.

ความหมายของข่าวสาร. (ม.ป.ป.). สืบคน้ เมื่อ 31 พฤษภาคม 2565, จาก
https://kankanjai090.wordpress.com/ความหมายของนกั ข่าว/ความหมายของขา่ วสาร/.

ชยพล ธานีวฒั น์. (ม.ป.ป.). การบงั คบั ใช้กฎหมายเพื่อรับมือกบั ข่าวปลอม (Fake News). สืบคน้ เมื่อ 4
มิถนุ ายน 2565, จาก
https://cdc.parliament.go.th/ewtadmin/ewt/elaw_parcy/ewt_dl_link.php?nid=2439.

ฐานขอ้ มูลความรู้ทางทะเล. (ม.ป.ป.). ประมวลกฎหมายอาญา. สืบคน้ เมื่อ 2 มิถุนายน 2565, จาก
http://www.mkh.in.th/index.php?option=com_content&view=article&id=195&lang=th.

56 รายวชิ า รู้ทันข่าวและ Fake News
สค0200036

ทีมข่าวอาชญากรรม. (2564). ตร.เตือนตดั ต่อภาพโป๊ โพสต์ขาย-เผยแพร่ออนไลน์เจอโทษหนัก. สืบคน้ เม่ือ
2 มิถนุ ายน 2565, จาก https://mgronline.com/crime/detail/9640000059723.

ธนาคารออมสิน. (2565). Fake News‼️ ข่าวลวง ข่าวปลอม มีวิธรี ับมืออย่างไร?. สืบคน้ เม่ือ 4 มิถนุ ายน
2565, จาก https://www.gsb.or.th/news/fake-news/.

ประเภทของข่าว. (ม.ป.ป.). สืบคน้ เมื่อ 31 พฤษภาคม 2565, จาก
https://sites.google.com/site/workshopgeducation/4-prapheth-khxng-khaw.

เปิ ดนยิ าม-แยกองค์ประกอบ "ความผิดฐานนาเข้าข้อมูลเท็จ" ตาม พ.ร.บ.คอมพวิ เตอร์ฯ. (2564). สืบคน้
เมื่อ 2 มิถุนายน 2565, จาก https://ilaw.or.th/node/5925.

ผจู้ ดั การออนไลน์. (2564). รัฐบาลลงดาบ 63 URLs ฐานผดิ พ.ร.บ.คอมพ์-เฟกนิวส์. สืบคน้ เม่ือ 4
มิถนุ ายน 2565, จาก https://mgronline.com/uptodate/detail/9640000046903.

ผจู้ ดั การออนไลน์. (2565). ข่าวจริง! ภูเกต็ ยกเลิกมาตรการไม่ต้องแสดงหลกั ฐานการฉีดวัคซีนและผลตรวจ
โควดิ 19 เร่ิม 1 พ.ค. 65. สืบคน้ เมื่อ 2 มิถุนายน 2565, จาก
https://mgronline.com/factcheck/detail/9650000040470.

ผจู้ ดั การออนไลน์. (2565). ข่าวบิดเบือน! หากเป็ นไข้ ห้ามรับประทานส้ม ทาให้ไข้สูงและอาจจะชักได้.
สืบคน้ เม่ือ 2 มิถนุ ายน 2565, จาก https://mgronline.com/factcheck/detail/9650000041657.

ผจู้ ดั การออนไลน์. (2565). ข่าวปลอม! อนั ตรายจากการโทรทางไลน์ ทาให้เกดิ เนื้องอกในสมอง. สืบคน้ เมื่อ
2 มิถนุ ายน 2565, จาก https://mgronline.com/factcheck/detail/9650000045865.

มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยสี ุรนารี. (2563). การเขียนข่าวเพื่อการประชาสัมพนั ธ์. สืบคน้ เม่ือ 31 พฤษภาคม
2565, จาก https://beta.sut.ac.th/dpr/article/1233.

มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั นครปฐม. (ม.ป.ป.). บทท่ี 3 คุณลกั ษณะของข่าวและคณุ ค่าของข่าว. สืบคน้ เมื่อ 31
พฤษภาคม 2565, จาก
http://courseware.npru.ac.th/admin/files/20201016095214_07e8f6b0ec5da824022ed096c08318b1
.pdf.

รายวิชา รูท้ นั ขา่ วและ Fake News 57
สค0200036

วทิ ยาลยั การอาชีพไชยา. (ม.ป.ป.). รู้จัก พ.ร.บ.คอมพวิ เตอร์ฯ ฉบับท่ี 2 2560. สืบคน้ เม่ือ 2 มิถุนายน
2565, จาก
http://www.cicc.ac.th/index.php?option=com_content&view=article&id=258:2560&catid=83:201
7-09-06-04-07-55&Itemid=482.

สานกั งานกองทุนสนบั สนุนการสร้างเสริมสุขภาพ. (2563). 10 ประเภทข่าวปลอมทีค่ วรรู้!!. สืบคน้ เมื่อ 31
พฤษภาคม 2565, จาก https://resourcecenter.thaihealth.or.th/interesting-issues/10-ประเภทข่าว
ปลอมท่ีควรรู้-.

สานกั งานกองทนุ สนบั สนุนการสร้างเสริมสุขภาพ. (2563). รู้เท่าทันข่าว (News Literacy). สืบคน้ เม่ือ 31
พฤษภาคม 2565, https://resourcecenter.thaihealth.or.th/interesting-issues/ article/รู้เท่าทนั ขา่ ว-
news-literacy-.

Anti-Fake News Center Thailand. (2564). 10 จุดสังเกต “ข่าวปลอม”. สืบคน้ เมื่อ 1 มิถุนายน 2565, จาก
https://www.facebook.com/AntiFakeNewsCenter/posts/436275911139921/.

Digital Citizen. (2562). Fake News ลวงให้เชื่อ หลอกให้แชร์. สืบคน้ เมื่อ 31 พฤษภาคม 2565, จาก
https://www.etda.or.th/th/Useful-Resource/knowledge-sharing/articles/IFBL/FakeNews.aspx.

Doyoumind. (2564). เมื่อประเภท Fake News มีความซับซ้อนมากกว่าที่คิด ชวนเข้าใจความผิดปกตขิ อง
ข้อมูลข่าวสารทกุ ประเภทก่อนเสพส่ือ. สืบคน้ เม่ือ 2 มิถนุ ายน 2565, จาก
https://www.rainmaker.in.th/fake-news-information-disorder/.

Fake News คืออะไร ข่าวปลอมท่มี ผี ลกระทบ กบั สังคมออนไลน์. (2562). สืบคน้ เม่ือ 31 พฤษภาคม 2565,
จาก https://www.modify.in.th/23823.

Fake News ยุคที่ข่าวปลอมแพร่หนักมาก ควรรับมืออย่างไร?. (2563). สืบคน้ เม่ือ 2 มิถนุ ายน 2565, จาก
https://aisdc.ais.co.th/blog/trend/fakenews.html.

KAPOOK. (2563). โอละพ่อ ข่าวปลอม อ้าง รพ. ให้กกั ตุนอาหารเตรียมปิ ดเมือง ทาคนไทยกวาดเกลีย้ งช้ัน !.
https://covid-19.kapook.com/view222176.html.

Nachaphon B. (2564). Fake News คืออะไร ศัพท์โซเชียลท่ีได้ยินบ่อยๆ มีทีม่ าที่ไปยงั ไงกนั แน่?. สืบคน้
เม่ือ 31 พฤษภาคม 2565, จาก https://www.sanook.com/campus/1405776/.

58 รายวิชา รทู้ นั ข่าวและ Fake News
สค0200036

Post Today. (2564). รวม 10 ข่าวปลอมโควดิ ที่มคี นหลงเชื่อมากท่ีสุด. สืบคน้ เม่ือ 2 มิถนุ ายน 2565, จาก
https://www.posttoday.com/politic/report/668972.

SANOOK. (2564). ทาไมคนไทยถึงเสพข่าวปลอม? มาดูสาเหตกุ นั . สืบคน้ เม่ือ 2 มิถุนายน 2565, จาก
https://www.sanook.com/hitech/1537781/.

Starfish Academy. (2564). “Media Literacy” ทกั ษะสาคัญของเดก็ ในยคุ ดจิ ิทลั . สืบคน้ เม่ือ 2 มิถุนายน
2565, จาก https://www.starfishlabz.com/blog/317-media-literacy-ทกั ษะสาคญั ของเด็กในยคุ
ดิจิทลั .

TNN Online. (2564). เบือ้ งหลงั กบั ดัก “ข่าวปลอม” ถึงเวลาหรือยังทีค่ นไทยต้องเรียนรู้เท่าทันส่ือ?. สืบคน้
เม่ือ 1 มิถุนายน 2565, จาก https://www.tnnthailand.com/news/tnnexclusive/86419/.

รายวิชา รู้ทนั ข่าวและ Fake News 59
สค0200036

ที่มาของรูปภาพ

รูปที่ ช่ือรูป แหล่งทมี่ า

1 ตวั อยา่ งข่าวพาดหวั ยว่ั ใหค้ ลิก https://www.ceochannels.com/facebook-and-engagement-
bait/
(Clickbait)

2 ตวั อยา่ งโฆษณาชวนเชื่อ https://www.tharadhol.com/digital-propaganda-bias-
(Propaganda) algorithm/

3 ตวั อยา่ งข่าวลอ้ เลียนและ https://www.prachachat.net/tag/การ์ตูนขนุ พล/page/7
เสียดสี (Satire and Hoax)

4 ตวั อยา่ งขา่ วที่ผิดพลาด https://www.rainmaker.in.th/ch3-misquote-covid19/
(Error)

5 ตวั อยา่ งวทิ ยาศาสตร์ลวงโลก https://thaihitz.com/ผา่ ใหด้ ูกนั ชดั ๆ/

(Pseudoscience)

6 ข่าวจริงและข่าวปลอม (Fake https://bis.lexisnexis.co.uk/blog/categories/media-

News) intelligence/covid19-fake-news

7 ลกั ษณะข่าวจริงและขา่ ว https://mgronline.com/factcheck/detail/9650000017381 และ

ปลอม (Fake News) https://www.chiangmainews.co.th/page/archives/1956666/

8 URL เวบ็ ไซตข์ องจริงและ https://www.posttoday.com/social/general/624359

ของปลอม

9 ผลกระทบของขา่ วปลอม https://www.freepik.com/free-photos-vectors/yes-no

(Fake News)

10 ช่วยกนั หยดุ การแพร่กระจาย https://www.antifakenewscenter.com/คลงั ความรู้/ช่วยกนั

ของข่าวปลอม หยดุ การแพร่กระจายของขา่ วปลอม/

11 สาเหตขุ องการหลงเชื่อข่าว https://www.healthymediahub.com/media/detail/ทาไมคนถึง

ปลอม (Fake News) หลงเช่ือข่าวปลอม-(Fake-News)

12 ตวั อยา่ งขอ้ มูลท่ีผดิ (Mis- https://prachatai.com/journal/2021/05/93131

information)

60 รายวิชา รู้ทนั ขา่ วและ Fake News
สค0200036

รูปท่ี ช่ือรูป แหล่งท่มี า

13 กรณีศึกษา : ข่าวปลอม! https://mgronline.com/factcheck/detail/9650000045865

อนั ตรายจากการโทรทางไลน์

ทาใหเ้ กิดเน้ืองอกในสมอง

14 กรณีศึกษา : ข่าวบิดเบือน! https://mgronline.com/factcheck/detail/9650000041657

หากเป็นไข้ หา้ มรับประทาน

ส้ม ทาใหไ้ ขส้ ูงและอาจจะชกั

ได้

15 กรณีศึกษา : ข่าวจริง! ภูเก็ต https://mgronline.com/factcheck/detail/9650000040470

ยกเลิกมาตรการไมต่ อ้ งแสดง

หลกั ฐานการฉีดวคั ซีนและ

ผลตรวจโควิด-19 เร่ิม 1 พ.ค.
65

16 ข่าวปลอมในไลน์ https://covid-19.kapook.com/view222176.html

17 ขอ้ ความจาก เฟซบุ๊ก Jessada https://covid-19.kapook.com/view222176.html

Denduangboripant