รายงานสถิติจังหวัดมหาสารคาม พ.ศ. 2560

2560 2017 รายงานสถิติจังหวัดมหาสารคาม สำนักงานสถิติจังหวัดมหาสารคาม Maha sarakham Provincial Statistical Office สำนักงานสถิติแห่งชาติ National Statistical Office Maha sarakham Provincial ISSN 1905-8314 Statistical Report

รายงานสถิติจังหวัดมหาสารคาม พ.ศ. 2560 Maha Sarakham Provincial Statistical Report : 2017 ส านักงานสถิติจังหวัดมหาสารคาม Maha sarakham Provincial Statistical Office ส านักงานสถิติแห่งชาติ กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม National Statistical Office Ministry of Digital Economy and Society

ii หน่วยงานเจ้าของเรื่อง สำนักงานสถิติจังหวัดมหาสารคาม ศาลากลางจังหวัดมหาสารคาม ชั้น 3 ถนนเลี่ยงเมืองมหาสารคาม-ร้อยเอ็ด ตำบลแวงน่าง อำเภอเมืองมหาสารคาม จังหวัดมหาสารคาม 44000 โทร 0 4377 7446 โทรสาร 0 4377 7119 ไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์: [email protected] หน่วยงานที่เผยแพร่ กองสถิติพยากรณ์ สำนักงานสถิติแห่งชาติ ศูนย์ราชการเฉลิมพระเกียรติ ๘๐ พรรษาฯ อาคารรัฐประศาสนภักดี ชั้น 2 ถนนแจ้งวัฒนะ เขตหลักสี่ กทม. 10210 โทร 0 2141 7497 โทรสาร 0 2143 8132 ไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์: [email protected] ปีที่จัดพิมพ์ 2560 Division-in-Charge Maha Sarakham Provincial Statistical Office. Maha Sarakham City Hall, 3th Floor. Lueangmueangmahasarakham-Roiet Rd., Thailand district, Mueang, Maha Sarakham 44000, THAILAND Tel. +66 (0) 4377 7446 Fax: +66 (0) 4377 7119 E-mail: [email protected] Distributed by Statistical Forecasting Bureau, National Statistical Office, The Government Complex Commemorating His Majesty the King’s 80th birthday Anniversary, Ratthaprasasanabhakti Building, 2nd Floor. Chaeng watthana Rd., Laksi, Bangkok 10210, THAILAND Tel. +66 (0) 2141 7497 Fax: +66 (0) 2143 8132 E-mail: [email protected] http://www.nso.go.th Published 2017

ค ำน ำ จากวิสัยทัศน์ของส านักงานสถิติแห่งชาติ ที่ว่า “เป็นศูนย์กลางข้อมูลสถิติและสารสนเทศเพื่อการ ตัดสินใจของประเทศ” และพันธกิจในการให้บริการข้อมูลสถิติและสารสนเทศ แก่ผู้ใช้บริการทุกภาคส่วน ส านักงานสถิติจังหวัดมหาสารคาม ซึ่งเป็นหน่วยงานหลักด้านสถิติของจังหวัด จึงได้จัดท ารายงานสถิติจังหวัด ขึ้น โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อรวบรวมและน าเสนอข้อมูลสถิติพื้นฐานด้านเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม พร้อมทั้ง ตัวชี้วัดต่าง ๆ ของจังหวัด ที่ได้รวบรวมจากผลส ามะโนและการส ารวจตัวอย่างของส านักงานสถิติแห่งชาติ และ จากหน่วยงานสถิติอื่น ๆ เพื่อเผยแพร่แก่หน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน สถาบันการศึกษา และประชาชนทั่วไป น าข้อมูลสถิติไปใช้ในการก าหนด นโยบายวางแผน ตัดสินใจ และอ้างอิงต่าง ๆ ส าหรับรายงานสถิติจังหวัดมหาสารคาม พ.ศ. 2560 ฉบับนี้ เนื้อหาประกอบด้วย 2 ส่วน ดังนี้ ส่วนที่หนึ่ง เป็นการน าเสนอสรุปข้อมูลเกี่ยวกับจังหวัดมหาสารคาม แผนที่จังหวัด และข้อมูลสถิติที่น่าสนใจโดย น าเสนอในรูปแบบอินโฟกราฟฟิก ส่วนที่สอง เป็นการน าเสนอข้อมูลสถิติในรูปของตาราง และตัวชี้วัดที่ส าคัญ ของจังหวัด เพื่อให้ผู้ใช้มีข้อมูลสถิติที่ครบถ้วน สะดวกในการน าไปใช้โดยได้น าเสนอตามสาขาสถิติ คือ สถิติ ประชากรศาสตร์ ประชากรและเคหะ สถิติแรงงาน สถิติการศึกษา สถิติศาสนา ศิลปะ วัฒนธรรม สถิติสุขภาพ สถิติสวัสดิการสังคม สถิติหญิงและชาย สถิติรายได้และรายจ่ายของครัวเรือน สถิติยุติธรรม ความมั่นคง การเมือง และการปกครอง สถิติบัญชีประชาชาติ สถิติเกษตรและประมง สถิติอุตสาหกรรม สถิติพลังงาน สถิติการค้า และราคา สถิติการขนส่งและโลจิสติกส์ สถิติเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร สถิติการท่องเที่ยวและกีฬา สถิติการเงิน การธนาคาร และการประกันภัย สถิติการคลัง และสถิติทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ทั้งนี้ ข้อมูลสถิติที่น าเสนอได้ระบุแหล่งที่มาของข้อมูลไว้ใต้ ตารางสถิติทุกตารางเพื่อให้ผู้ใช้ข้อมูลสามารถสืบค้น หารายละเอียดเชิงลึกเพิ่มเติมได้อย่างสะดวกมากขึ้น ส านักงานสถิติจังหวัดมหาสารคาม ขอขอบคุณส่วนราชการ และรัฐวิสาหกิจ ที่ให้ความอนุเคราะห์ ข้อมูลเพื่อน ามาจัดท ารายงานสถิติจังหวัดไว้ณ ที่นี้ และยินดีรับค าแนะน า ข้อคิดเห็นจากผู้ใช้ข้อมูลสถิติ ซึ่งจะเป็นประโยชน์อย่างยิ่งในการพัฒนาและปรับปรุงรายงานสถิติจังหวัดฉบับต่อไป ทั้งนี้หากสนใจข้อมูล ของจังหวัดเพิ่มเติม สามารถเข้าไปค้นหาได้ที่ http://www.nso.go.th หรือศูนย์ข้อมูลสถิติจังหวัด http://service.nso.go.th/nso/nsopublish/contact/datprov.html

Preface As a vision is SMART Statistical Center for Decision Making, the National Statistical Office has been carrying out the mission in provide statistical and information service to all users. The Maha Sarakham Provincial Statistical Office, acting as a core agency of the local statistical office, has therefore, produced provincial statistical report. This report presents basic statistical data, concerning economic, social and environmental aspects, including the provincial indicators. Those statistics were from both censuses and surveys conducted by NSO as well as from other statistical units of Line Ministries. These statistical data could be used to guide policy planning, decision making and references purposes. The Maha Sarakham Provincial Statistical Report 2017 consists of; Part 1: Presentation of an overview of Maha Sarakham, on basic information, its map and statistical data in the form of Infographic. Part 2: Presentation of statistical data and some major indicators, in the form of statistical tables, which enable users to use complete data in timely manner. The presentation has been classified based on statistical sectors namely: Demographic, Population and Housing Statistics, Labour Statistics, Education Statistics, Religion Art and Culture Statistics, Health Statistics, Social Security Statistics, Gender Statistics, Household Income and Expenditure Statistics, Justice, Security, Political and Public Administration Statistics, National Accounts, Agricultural and Fishery Statistics, Industrial Statistics, Energy Statistics,Trade and Price Statistics, Transport and Logistics Statistics, Information Communication and Technology Statistics, Tourism and Sports Statistics, Finance, Banking and Insurance Statistics, Fiscal Statistics and Natural Resources and Environment Statistics. Sources of data presented have been provided under all statistical tables to enable users to seek additional information. The Maha Sarakham Provincial Statistical Office would like to express our sincere gratitude to all government agencies and state enterprises for the kind support in providing statistical data for this report. Any suggestions and comments are welcomed and would be taken into account so as to improve our next report. For further information, please visit our websiteat http://www.nso.go.thor Provincial Statistical Data Center athttp://service.nso.go.th/nso/ nsopublish/contact/datprov.html

vii vii จ.กาฬสินธ์ุ KALASIN PROVINCE จ.ขอนแก่น KHON KHAEN PROVINCE จ.บุรีรัมย์ BURI RAM PROVINCE จ.สุรินทร์ SURIN PROVINCE จ.ร้อยเอ็ด ROI ET PROVINCE Chuen Chom District Chiang Yuen District Kanthara Wichai District Kosum Phisai District Kut Rung District Borabue District Kae Dam District Mueang Maha Sarakham District Wapi Pathum District Nachueak District Na Dun District Yang Sisurat District Phayakkhaphum Phisai District แผนที่จังหวัดมหาสารคาม

ประวัติความเป็นมา จังหวัดมหาสารคาม ตักสิลานคร ของภาค ต ะ วัน ออกเฉี ย งเหนือสมญานามของเมือง มหาสารคามเป็นมหามงคลนามที่พระบาทสมเด็จ พ ร ะ จ อ ม เ ก ล้ า เ จ้ าอ ยู่ หั ว ( รั ช ก า ล ที่ 4 ) ท ร ง พระราชทาน ให้เป็นชื่อเมืองครั้งทรงโปรดเกล้าฯ ตั้งเมืองเมื่อวันที่22สิงหาคม พ.ศ. 2408 มี ความหมายว่า ถิ่นฐานที่อุดมสมบูรณ์ด้วยความดี งามทั้งปวงมีท้าวมหาชัย(กวด) เป็นเจ้าเมือง ท้าวมหาชัย(กวด) ได้พาผู้คนออกจากเมือง ร้อยเอ็ดมาทางทิศตะวันตก ประมาณ 1,000 เส้น จึงหยุดตั้งอยู่บริเวณที่ดอน แล้วจัดพิธีการฝังเสา หลักเมือง บริเวณนั้นได้สร้างวัดชื่อวัดดอนเมือง แต่ ราษฎรนิยมเรียกว่า“วัดข้าวอ้าว”อยู่ได้ประมาณ 6 เดือน เห็นว่าขาดแคลนแหล่งน้้า จึงย้ายมาตั้งระหว่าง กุดยางใหญ่กับหนองกระทุ่ม ซึ่งเป็นชุมชนที่มีผู้คน อาศัยอยู่บ้างแล้ว คือบ้านจาน ประกอบกับห่าง ออกไปเล็กน้อยทางทิศตะวันตกก็มีหนองหัวช้าง (บริเวณทิศใต้วัดนาควิชัย) และถัดจากหนองกระทุ่ม ออกไปเล็กน้อยก็เป็นห้วยคะคาง จึงนับว่าเป็น ชัยภูมิที่มีแหล่งน้้าสมบูรณ์ ส่วนท้าวบัวทองได้พา ผู้คนจ้านวนหนึ่งไปตั้งถิ่นที่อยู่บริเวณบ้านลาดริมฝั่ง ล้าน้้าชี ตามที่ตนเห็นว่าเหมาะสม อย่างไรก็ตามเมืองมหาสารคามเมื่อแรกตั้งอยู่ ในความดูแลบังคับบัญชาของพระขัติยวงษา(จัน) เจ้าเมืองร้อยเอ็ด โดยเฉพาะถ้าเป็นคดีความใหญ่เป็น มหันตโทษก็ต้องส่งไปให้พระขัติยวงษาพิจารณาตัดสินที่ ส้าคัญยิ่งก็คือพิธีถือน้้าพระพิพัฒน์สัตยาพระเจริญราช เดช(กวด) จะต้องพากรมการเมืองชั้นผู้ใหญ่หรือที่ เรียกว่า อาญา 4 ผู้ช่วยอาญา 4 และกรมการเมืองไป ร่วมพิธีที่ร้อยเอ็ดร่วมกับพระขัติยวงษาปีละ 2 ครั้ง คือ ในวันตรุษ(เดือน 5) และวันสารท(เดือน 10) ทั้งนี้ เพราะถือว่าเมืองมหาสารคามพึ่งตั้งใหม่ ยังไม่คุ้นเคยกับ ธรรมเนียม ขนาดและที่ตั้ง จังหวัดมหาสารคาม มีรูปร่างคล้ายนก อินทรีย์กลับหัว ตั้งอยู่บริเวณตอนกลางของภาค ตะวันออกเฉียงเหนืออยู่ระหว่างเส้นรุ้งที่ 15 องศา 25 ลิปดา และ 16 องศา 40 ลิปดาเหนือ เส้นแวงที่ 102 องศา 50 ลิปดา และ 103 องศา 30 ลิปดา ตะวันออก อยู่ห่างจากกรุงเทพมหานครโดยทาง รถยนต์ประมาณ 475 กิโลเมตร มีเนื้อที่ 5,267.55 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 3.3 ล้านไร่ มีอาณาเขต ติดต่อกับจังหวัดใกล้เคียง ดังนี้ ทิศเหนือติดต่อกับจังหวัดขอนแก่น และ จังหวัดกาฬสินธุ์ ทิศใต้ติดต่อกับจังหวัดสุรินทร์และจังหวัด บุรีรัมย์ ทิศตะวันออกติดต่อกับจังหวัดร้อยเอ็ดและ จังหวัดกาฬสินธุ์ ทิศตะวันตกติดต่อกับจังหวัดขอนแก่นและ จังหวัดบุรีรัมย์ ภูมิประเทศและภูมิอากาศ ลักษณะภูมิประเทศ ลักษณะภูมิประเทศโดยทั่วไปของจังหวัด มหาสารคามพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ราบสูงคล้ายลูกคลื่น ลุ่มๆดอนๆไม่มีภูเขามีทุ่งนาสลับป่าโปร่งมีไม้เขตร้อน หรือที่เรียกว่าป่าโคกพื้นดินเป็นดินปนทรายหรือไม่ก็ เป็นทรายร่วนเก็บน้้าไม่ค่อยอยู่แม้ว่าจะมีฝนตกในฤดู แล้งกันดารน้้ามากมีแม่น้้าชีไหลผ่านระดับพื้นที่โดย เฉลี่ยสูงจากระดับน้้าทะเลปานกลาง 130 – 230 เมตร ลักษณะภูมิอากาศ ภูมิอากาศโดยทั่วไปไม่ร้อนจัดหรือหนาวจัด จนเกินไปในปีพ.ศ. 2559 มีฝนตก 107 วัน ปริมาณ น้้าฝนวัดได้1,729.8 มิลลิเมตร ประชากรและการปกครอง ในปีพ.ศ. 2559 จังหวัดมหาสารคามแบ่ง การปกครองส่วนภูมิภาคออกเป็น 13 อ้าเภอ 133 ต้าบล 1,944 หมู่บ้าน โดยมีอ้าเภอดังนี้อ้าเภอเมือง มหาสารคาม อ้าเภอแกด้า อ้าเภอกันทรวิชัย อ้าเภอ โกสุมพิสัย อ้าเภอเชียงยืน อ้าเภอบรบือ อ้าเภอ นาเชือก อ้าเภอนาดูน อ้าเภอพยัคฆภูมิพิสัย อ้าเภอ วาปีปทุม อ้าเภอยางสีสุราช อ้าเภอกุดรัง และ อ้าเภอชื่นชม จังหวัดมหาสารคาม

x การปกครองส่วนท้องถิ่นประกอบด้วย องค์การบริหารส่วนจังหวัดเทศบาลเมือง 1 แห่ง และเทศบาลต้าบล 18 แห่ง จ้านวนประชากรทั้งสิ้น 963,484 คน เป็นชาย 472,972 คนเป็นหญิง 490,512 คน จ้านวนผู้ชายคิดเป็นร้อยละ 49.1 ของ ประชากรทั้งหมด และจ้านวนผู้หญิงคิดเป็นร้อยละ 50.9 ของประชากรทั้งหมด ประชากรที่อาศัยอยู่ใน เขตเทศบาล 135,183 คน คิดเป็นร้อยละ 14.0 ส่วนที่เหลือ 828,301 คนหรือร้อยละ 86.0 อาศัย อยู่ในนอกเขตเทศบาล ทรัพยากรธรรมชาติ แหล่งน้้า แร่ จังหวัดมหาสารคามมีแร่เกลือหินเป็น ทรัพยากรธรรมชาติจ้านวนมากโดยเฉพาะอ้าเภอ กันทรวิชัย อ้าเภอบรบือ และอ้าเภอวาปีปทุม แหล่งน ้า ที่ส้าคัญของจังหวัดมหาสารคาม คือ แม่น้้าชีซึ่งมีต้นก้าเนิดในจังหวัดชัยภูมิไหลผ่าน จังหวัดขอนแก่น และไหลผ่านจังหวัดมหาสารคาม ที่อ้าเภอโกสุมพิสัย อ้าเภอกันทรวิชัย และอ้าเภอ เมืองมหาสารคามรวมความยาวที่ไหลผ่านประมาณ 60 กิโลเมตร นอกจากนี้ยังมีล้าห้วยเล็กๆ แตกแขนง ออกไปตามอ้าเภอต่างๆ ฤดูแล้งล้าน้้าตื้นเขิน มีน้้า น้อยหรือแห้งขอดไปเลย สภาพทางเศรษฐกิจ อ า ชี พ ที่ ส้ า คั ญ ข อ ง ช า ว จั ง ห วั ด มหาสารคาม คือ การประกอบอาชีพด้านการเกษตร ได้แก่ การท้านาข้าวและการปลูกพืชต่างๆ เช่น มันส้าปะหลัง อ้อยโรงงาน ยาสูบ มันแกว ข้าวโพด ปอแก้ว ถั่วลิสง แตงโม เป็นต้น ไม้ผลไม้ยืนต้น ได้แก่ มะม่วง มะละกอ กล้วย น้อยหน่า มะขาม นุ่น มะพร้าว เป็นต้น การเลี้ยงสัตว์เช่น ไก่ เป็ด สุกร โค กระบือ จากรายงานคณะกรรมการพัฒนาการ เศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติในปีพ.ศ. 2558 จังหวัดมหาสารคามมีมูลค่ารวมผลิตภัณฑ์ (GPP) ตามราคาประจ้าปี47,355 ล้านบาท มูลค่าผลิตภัณฑ์เฉลี่ยต่อหัว (PERCAPITA GPP) 57,069 บาทจัดเป็นอันดับที่ 69 ของประเทศ และเป็นอันดับที่ 12 ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ การคมนาคมและการขนส่ง จังหวัดมหาสารคามมีทางหลวงแผ่นดิน และทางหลวงจังหวัดใช้เดินทางติดต่อภายในจังหวัด ใกล้เคียงได้สะดวกและได้ตลอดทุกฤดูกาลมีเส้นทาง รถยนต์เพียงทางเดียว การสาธารณูปโภค ปีงบประมาณ 2559 มีการประปา 5 แห่ง มีก้าลังผลิตรวม 23,014,800 ลูกบาศก์เมตร มีการ จ้าหน่ายกระแสไฟฟ้าภายในจังหวัดทั้งสิ้น 767.7 ล้านกิโลวัตต์/ต่อชั่วโมง ให้แก่ผู้ใช้ไฟฟ้าจ้านวน 279,512 ราย ด้านการศึกษา ในปีการศึกษา 2559 มีโรงเรียนทั้งสิ้น 672 แห่ง มีนักเรียนจ้านวน 128,649 คน ประชาชนส่วนใหญ่ของจังหวัดมหาสารคาม นับถือศาสนาพุทธ จึงมีวัดและส้านักสงฆ์กระจายอยู่ ทั่วไปในจังหวัด โดยในปี พ.ศ. 2559 มีวัด 384 แห่ง ส้านักสงฆ์ 643 แห่ง มีพระภิกษุ 4,589 รูป และ สามเณร 630 รูป ด้านการสาธารณสุข ในปีงบประมาณ 2559 มีโรงพยาบาล 14 แห่งแพทย์ 273 คน พยาบาล 1,359 คน จ้านวน เตียงผู้ป่วย 1,290 เตียง โดยมีอัตราส่วนประชากร ต่อแพทย์ 1 คน เท่ากับ 3,529 และประชากรต่อ เตียงผู้ป่วย 1 เตียง เท่ากับ 747 สถานที่น่าสนใจและแหล่งท่องเที่ยวส้าคัญ ของจังหวัดมหาสารคาม จังหวัดมหาสารคามมีแหล่งท่องเที่ยว ธรรมชาติประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรมและประเพณี ส้าหรับนักท่องเที่ยวชาวไทย และชาวต่างประเทศ เดินทางมาเยี่ยมชม ดังนี้

xi แหล่งท่องเที่ยวประเภทประวัติศาสตร์และ สถาปัตยกรรม พระพุทธรูปคู่เมือง หรือพระพุทธรูปยืน มงคลวัดพระพุทธรูปมงคล บ้านสระ ต้าบลคัน ธาราษฎร์อ้าเภอกันทรวิชัย เป็นพระพุทธรูปสมัย ทวาราวดี สร้างด้วยหินทรายแดง พร้อมกับ พระพุทธรูปมิ่งเมืองกล่าวกันว่าสมัยหนึ่งกันทรวิชัย ฝนแล้ง ผู้ชายสร้างพระพุทธรูปมิ่งเมือง ผู้หญิงสร้าง พระพุทธรูปคู่เมืองเสร็จพร้อมกัน แล้วท้าการฉลอง มโหฬารฝนฟ้าตกต้องตามฤดูกาล พระธาตุนาดูน ตั้งอยู่ที่อ้าเภอนาดูน บรรจุ พระบรมสารีริกธาตุ และพระพุทธรูปพระพิมพ์ หลายแบบจ้านวนมาก แสดงถึงความเจริญรุ่งเรือง ทางพระพุทธศาสนาของนครจ้าปาศรีในสมัยทวาราวดี อายุราว 5,000 ปีการเดินทางโดยรถยนต์จากเมือง มหาสารคามบนทางหลวงหมายเลข 2040 ผ่าน อ้าเภอวาปีปทุม เส้นทาง 2045 เลี้ยวขวาเป็น อ้าเภอนาดูน กู่สันตรัตน์ตั้งอยู่ที่ต้าบลกู่สันตรัตน์อ้าเภอ นาดูน ก่อนถึงพระธาตุนาดูนประมาณ 3 กิโลเมตร เป็นปราสาทหินที่สร้างขึ้นเมื่อสมัยพระเจ้าชัยวรมัน ที่ 7 เป็นศิลปะขอมสมัยบายน อายุราว 1700 – 1750 ปีตัวปราสาทสร้างด้วยศิลาแลง มีทับหลังประตู มุขหน้าที่จ้าหลักลวดลายงดงามน่าชม แหล่งท่องเที่ยวธรรมชาติ วนอุทยานโกสัมพีตั้งอยู่ที่อ้าเภอโกสุมพิสัย ห่างจากตัวจังหวัดประมาณ 28 กิโลเมตรบรรยากาศ ร่มรื่นฝั่งแม่น้้าชีมีป่าไม้เบญจพรรณ และบึงขนาด ใหญ่ คือ บึงบอนมีลักษณะเป็นเกาะจัดแต่งสวยงาม เหมาะส้าหรับพักผ่อนหย่อนใจ ในเนื้อที่ 150 ไร่ มีฝูง ลิงแสมสีทองอาศัยอยู่นับพันตัว ชาวบ้านเรียกว่า “บุ่งลิง” มีการจัดงาน พาข้าวลิงในเทศกาลสงกรานต์ อุทยานมัจฉาโข งกุดหวาย และหาด บานเย็น ตั้งอยู่วัดบ้านโขงกุดหวาย อ้าเภอเมือง มหาสารคาม ห่างจากตัวเมืองประมาณ 5 กิโลเมตร ลักษณะคล้ายเกาะ มีน้้าล้อมเกือบรอบเป็น เขต อภัยทานที่มีปลาอาศัยหนาแน่น ฝั่งตรงข้ามเป็นหาด บานเย็นอยู่ริมชีเมื่อน้้าลดในฤดูร้อนจะมีหาดทรายสี ขาวเป็นทางยาวประมาณ 1 กิโลเมตร แก่งเลิงจาน เป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ ของชาวเมืองมหาสารคาม อยู่ห่างจากตัวเมืองเพียง 1.5 กิโลเมตร ภายในเป็นพื้นที่ตั้งของสถานีประมง น้้าจืดมหาสารคาม และพิพิธภัณฑ์สัตว์น้้าจืด มีพื้นที่ ประมาณ 2,000 ไร่ งานเทศกาลประจ้าปี งานกาชาดมหาสารคาม เป็นเทศกาล ประจ้าปี ที่จังหวัดมหาสารคามได้จัดขึ้นทุกปี มีวัตถุประสงค์เพื่อหารายได้ช่วยเหลือสนับสนุน ส้านักงานกาชาดจังหวัด มีการจัดงานประมาณ 10 วัน 10 คืน ภายในงานจะมีการออกร้านของ หน่วยงานราชการ กลุ่มแม่บ้าน ร้านค้าของ ประชาชน มีสินค้าผลิตภัณฑ์ต้าบล และสินค้านานา ชนิดจ้าหน่าย ตอนกลางคืนมีมหรสพสมโภชตลอด งาน ซึ่งจะจัดในช่วงประมาณเดือนธันวาคม - กุมภาพันธ์ ของทุกปี วันวิสาขบูชา ณ ลานธรรมพระบรมธาตุ นาดูน อ้าเภอนาดูน จังหวัดมหาสารคาม ได้จัดให้มี การปฏิบัติธรรมขึ้นในสัปดาห์วันวิสาขบูชา โดยมี เหล่าพุทธศาสนิกชน ประกอบด้วยผู้น้าท้องถิ่น และ ประชาชนทั่วไปทั้งในจังหวัดและต่างจังหวัด กว่า 500 คน เข้าร่วมปฏิบัติธรรม อันเป็นการพัฒนาด้าน จิตใจของผู้น้าท้องถิ่นและผู้ที่เข้าร่วมปฏิบัติธรรม ให้ยึดมั่นในหลักธรรมค้าสอนทางพุทธศาสนา น้าไปใช้ในชีวิตประจ้าวัน โดยผู้ที่เข้าร่วมปฏิบัติ ธรรมได้พร้อมใจกันรักษาศีล 8 ท้าวัตรเช้า เจริญจิต ภาวนา ท้าบุญตักบาตร เข้าศึกษาธรรมกับพระวิทยากร ประจ้ากลุ่มเดินจงกรมฝึกสมาธิ และท้าวัตรเย็น งานนมัสการพระธาตุนาดูน อ้าเภอนาดูน ได้ก้าหนดจัดงานนมัสการพระธาตุนาดูนขึ้น ณ บริเวณพระธาตุนาดูน อ้าเภอนาดูน จังหวัด มหาสารคาม เพื่อส่งเสริมกิจกรรม เนื่องใน วันมาฆบูชา วันส้าคัญทางพุทธศาสนาอันเป็นการ สืบทอดวิถีปฏิบัติอันดีงามของชาวพุทธให้คงอยู่ สืบไปทุกปีจะมีการจัดงานนมัสการพระธาตุนาดูน ขึ้น และในกิจกรรมในงานประกอบด้วยขบวน แห่ประเพณี 12 เดือนการท้าบุญ ตักบาตร การ เวียนเทียนวันมาฆบูชา การปฏิบัติธรรมวิปัสสนา การออกนิทรรศการของหน่วยงานต่างๆ การแสดง แสง สี เสียง ประวัติความเป็นมานครจ้าปาศรีและ การจัดร้านสินค้าชุมชน

xii ค้าขวัญประจ้าจังหวัดมหาสารคาม พุทธมณฑลอีสาน ถิ่นฐานอารยธรรม ผ้าไหมล ้าเลอค่า ตักสิลานคร พุทธมณฑลอีสาน หมายถึง พระธาตุนาดูนที่สร้าง เมื่อ พ.ศ. 2528 เพื่อบรรจุพระบรมสารีริกธาตุของ องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ตั้งอยู่ที่โคกดงเค็งที่ ป่าสาธารณะ ต้าบลนาดูนและต้าบลดงบัง อ้าเภอนาดูน จังหวัดมหาสารคาม ถิ่นฐานอารยธรรม หมายถึง เป็นถิ่นฐานที่ตั้งเมือง โบราณหลายแห่ง ได้แก่ เมืองนครจ้าปาศรี เมืองคัน ธารวิสัยเมืองโบราณที่ค้นพบบริเวณบ้านเชียงเหียน และบ้านแกด้า ผ้าไหมล ้าเลอค่า หมายถึง เป็นเมืองที่มีการทอผ้า พื้นเมืองกันมากทั้งผ้าไหม ผ้าฝ้ายและผ้าไหมของ จังหวัดมหาสารคาม เป็นจังหวัดหนึ่งที่มีคุณภาพดี ที่สุดซึ่งสามารถท้ารายได้ให้เกษตรกรผู้เลี้ยงไหมได้ เป็นจ้านวนมากพอสมควรในแต่ละปี ตักสิลานคร หมายถึง จังหวัดที่มีสถานศึกษาจ้านวน มาก คือ มีสถานศึกษาระดับอุดมศึกษา จ้านวน 4 แห่ง ระดับอาชีวศึกษา 6 แห่ง และการศึกษาใน ระบบโรงเรียน 672 แห่ง ดอกไม้ประจ้าจังหวัดมหาสารคาม ดอกจ้าปาขาว ต้นไม้ประจ้าจังหวัดมหาสารคาม ต้นพฤกษ์

สารบญั Contents หน้า/Page ค าน า iii Preface v แผนที่จังหวดั vii จังหวดัมหาสารคาม ix สารบญัตารางสถิติ xiii List of Statistical Tables xiii สัญลักษณ์ xxv Symbols xxv มองจังหวดัผ่านข้อมูลสถิติ xxvii Province at a glance xxvii สารบัญตารางสถิติ List of Statistical Tables สถิตสิังคม Social Statistics 1.1 ประชากรจากการทะเบยีน อัตราการเปลี่ยนแปลง และความหนาแน่นของประชากร เปน็รายอ าเภอ พ.ศ. 2555 - 2559 5 1.1 Population from Registration Record, Percentage Change and Density by District: 2012 - 2016 5 1.2 ประชากรจากการทะเบยีน จ าแนกตามเพศ เขตการปกครอง เปน็รายอ าเภอ พ.ศ. 2557 - 2559 7 1.2 Population from Registration Record by Sex, Administration Zone and District: 2014 - 2016 7 1.3 ประชากรจากการทะเบยีน จ าแนกตามหมวดอายุเปน็รายอ าเภอ พ.ศ. 2559 9 1.3 Population from Registration Record by Age Group and District: 2016 9 1.4 เนื้อที่ระยะทางจากอ าเภอถึงจังหวดัและเขตการปกครอง เปน็รายอ าเภอ พ.ศ. 2559 15 1.4 Area, Distance from District to Province and Administration Zone by District: 2016 15 1.5 จ านวนและอัตราเกิดมีชีพ การตาย ทารกตาย และมารดาตาย พ.ศ. 2555 - 2559 16 1.5 Number and Rate of Livebirth, Death, Infant Mortality and Maternal Mortality: 2012 - 2016 16 1.6 การเกิด การตาย การย้ายเข้า และการย้ายออก จ าแนกตามเพศ เปน็รายอ าเภอ พ.ศ. 2559 17 1.6 Births, Deaths, Registered-In and Registered-Out by Sex and District: 2016 17 1.7 การจดทะเบยีนสมรส และหย่า เปน็รายอ าเภอ พ.ศ. 2555 - 2559 18 1.7 Couple with Marriage and Divorce Certificate by District: 2012 - 2016 18 สถิตปิระชากรศาสตร์ประชากรและเคหะ Demographic, Population and Housing Statistics

xiv หน้า/Page 1.8 ผู้รับบริการวางแผนครอบครัวรายใหม่จ าแนกตามวธิคีุมก าเนิด พ.ศ. 2555 - 2559 19 1.8 New Family Planning Acceptors by Contraceptive Methods: 2012 - 2016 19 1.9 ผู้รับบริการวางแผนครอบครัวรายใหม่จ าแนกตามวธิคีุมก าเนิด เปน็รายอ าเภอ พ.ศ. 2559 20 1.9 New Family Planning Acceptors by Contraceptive Methods and District: 2016 20 1.10 บา้นจากการทะเบยีน เปน็รายอ าเภอ พ.ศ. 2555 - 2559 21 1.10 House from Registration Record by District: 2016 - 2016 21 1.11 ร้อยละของครัวเรือน จ าแนกตามลักษณะที่ส าคัญของครัวเรือน จังหวดัมหาสารคาม พ.ศ. 2555 - 2559 22 1.11 Percentage of Households by Major Housing Characteristics Maha Sarakham Province: 2012 - 2016 22 2.1 ประชากรอายุ15 ปขีึ้นไป จ าแนกตามสถานภาพแรงงาน และเพศ เปน็รายภาค พ.ศ. 2559 27 2.1 Population Aged 15 Years and Over by Labour Force Status, Sex and Region: 2016 27 2.2 ประชากรอายุ15 ปขีึ้นไป จ าแนกตามสถานภาพแรงงาน เปน็รายไตรมาส พ.ศ. 2557 - 2560 28 2.2 Population Aged 15 Years and Over by Labour Force Status and Quarterly: 2014 - 2017 28 2.3 ประชากรอายุ15 ปขีึ้นไปที่มีงานท า จ าแนกตามอาชีพ และเพศ เปน็รายไตรมาส พ.ศ. 2559 - 2560 29 2.3 Employed Persons Aged 15 Years and Over by Occupation, Sex and Quarterly: 2016 - 2017 29 2.4 ประชากรอายุ15 ปขีึ้นไปที่มีงานท า จ าแนกตามอุตสาหกรรม และเพศ เปน็รายไตรมาส พ.ศ. 2559 - 2560 30 2.4 Employed Persons Aged 15 Years and Over by Industry, Sex and Quarterly: 2016 - 2017 30 2.5 ประชากรอายุ15 ปขีึ้นไปที่มีงานท า จ าแนกตามสถานภาพการท างาน และเพศ เปน็รายไตรมาส พ.ศ. 2559 - 2560 31 2.5 Employed Persons Aged 15 Years and Over by Work Status, Sex and Quarterly: 2016 - 2017 31 2.6 ประชากรอายุ15 ปขีึ้นไปที่มีงานท า จ าแนกตามระดับการศึกษาที่ส าเร็จ และเพศ เปน็รายไตรมาส พ.ศ. 2559 - 2560 32 2.6 Employed Persons Aged 15 Years and Over by Level of Educational Attainment, Sex and Quarterly: 2016 - 2017 32 2.7 ประชากรอายุ15 ปขีึ้นไปที่มีงานท า จ าแนกตามจ านวนชั่วโมงท างานต่อสัปดาห์และเพศ เปน็รายไตรมาส พ.ศ. 2559 - 2560 33 2.7 Employed Persons Aged 15 Years and Over by Hours Worked per Week, Sex and Quarterly: 2016 - 2017 33 2.8 ผู้วา่งงาน และอัตราการวา่งงาน จ าแนกตามเพศ เปน็รายไตรมาส พ.ศ. 2557 - 2560 34 2.8 Unemployed and Unemployment Rate by Sex and Quarterly: 2014 - 2017 34 2.9 อัตราค่าจ้างขั้นต่ า เปน็รายจังหวดัภาคตะวนัออกเฉียงเหนือ พ.ศ. 2553 - 2559 35 2.9 Minimum Wage Rate by Province of North Eastern Region: 2010 - 2016 35 สถิตแิรงงาน Labour Statistics

xv หน้า/Page 3.1 โรงเรียน จ าแนกตามสังกัด เปน็รายอ าเภอ ปกีารศึกษา 2559 39 3.1 School by Jurisdiction and District: Academic Year 2016 39 3.2 โรงเรียน จ าแนกตามระดับการศึกษา เปน็รายอ าเภอ ปกีารศึกษา 2559 40 3.2 School by Level of Education and District: Academic Year 2016 40 3.3 หอ้งเรียน จ าแนกตามสังกัด และระดับการศึกษา เปน็รายอ าเภอ ปกีารศึกษา 2559 41 3.3 Classroom by Jurisdiction, Level of Education and District: Academic Year 2016 41 3.4 ครูจ าแนกตามสังกัด และเพศ เปน็รายอ าเภอ ปกีารศึกษา 2559 42 3.4 Teacher by Jurisdiction, Sex and District: Academic Year 2016 42 3.5 นักเรียน จ าแนกตามสังกัด เพศ และชั้นเรียน ปกีารศึกษา 2559 43 3.5 Student by Jurisdiction, Sex and Grade: Academic Year 2016 43 3.6 นักเรียน จ าแนกตามสังกัด และเพศ เปน็รายอ าเภอ ปกีารศึกษา 2559 44 3.6 Student by Jurisdiction, Sex and District: Academic Year 2016 44 3.7 นักเรียน จ าแนกตามระดับการศึกษา และเพศ เปน็รายอ าเภอ ปกีารศึกษา 2559 45 3.7 Student by Level of Education, Sex and District: Academic Year 2016 45 3.8 อัตราส่วนนักเรียนต่อหอ้งเรียน และอัตราส่วนนักเรียนต่อครูจ าแนกตามระดับการศึกษา เปน็รายอ าเภอ ปกีารศึกษา 2559 46 3.8 Ratio of Student per Classroom and Student per Teacher by Level of Education and District: Academic Year 2016 46 3.9 นักเรียนที่ออกกลางคัน จ าแนกตามสาเหตุที่ส าคัญ เปน็รายอ าเภอ ปกีารศึกษา 2559 47 3.9 Student Drop-out of School by Important Causes and Districts: Academic Year 2016 47 3.10 สถานศึกษา อาจารย์และนักศึกษาในระดับอาชีวศึกษา และอุดมศึกษา จ าแนกตามสังกัด และเพศ ปกีารศึกษา 2559 48 3.10 Institution, Lecturer and Student Enrollment in Vocational and Higher Education by Jurisdiction and Sex: Academic Year 2016 48 3.11 อาจารย์ในระดับอาชีวศึกษา และอุดมศึกษา จ าแนกตามวฒุกิารศึกษา สังกัด และเพศ ปกีารศึกษา 2559 49 3.11 Lecturer in Vocational and Higher Education by Qualification, Jurisdiction and Sex: Academic Year 2016 49 3.12 ผู้เรียน/นักศึกษาที่ลงทะเบยีนเรียน และผู้เรียน/นักศึกษาที่ส าเร็จการศึกษา ในสังกัดส านักงานส่งเสริมการศึกษา นอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย จ าแนกตามเพศ และกิจกรรมการศึกษา ปงีบประมาณ 2559 50 3.12 Enrolment Registered and Enrolment Graduated Under Office of The Non-Formal and Informal Education by Sex and Educational Activities: Fiscal Year 2016 50 สถิตกิารศึกษา Education Statistics

xvi หน้า/Page 3.13 ผู้เรียน/นักศึกษา ในสังกัดส านักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย จ าแนกตามกิจกรรม การศึกษา และเพศ เปน็รายอ าเภอ ปงีบประมาณ 2559 51 3.13 Enrolment Registered in Office of The Non-Formal and Informal Education by Educational Activities, Sex and District: Fiscal Year 2016 51 4.1 วดัส านักสงฆ์โบสถ์คริสต์มัสยิด พระภกิษุและสามเณร เปน็รายอ าเภอ พ.ศ. 2559 55 4.1 Temple, House of Priest, Church, Mosque, Buddhist Monk and Novice by District: 2016 55 5.1 ผู้ปว่ยนอก จ าแนกตามกลุ่มสาเหตุ (21 กลุ่มโรค) จากสถานบริการสาธารณสุข ของกระทรวงสาธารณสุข พ.ศ. 2554 - 2558 59 5.1 Out-Patients According to 21 Groups of Cause from Health Service Units, Ministry of Public Health: 2011 - 2015 59 5.2 10 ล าดับโรคของผู้ปว่ยใน จ าแนกตามสาเหตุการปว่ย 298 กลุ่มโรค จากสถานบริการสาธารณสุข ของกระทรวงสาธารณสุข พ.ศ. 2554 - 2558 61 5.2 Top-Ten of In-Patients According to 298 Groups of Cause from Health Service Units, Ministry of Public Health: 2011 - 2015 61 5.3 การตาย จ าแนกตามสาเหตุที่ส าคัญ และเพศ พ.ศ. 2558 - 2559 62 5.3 Deaths by Leading Causes of Death and Sex: 2015 - 2016 62 5.4 สถานพยาบาลที่มีเตียงผู้ปว่ยรับไวค้ ้างคืน จ านวนเตียง แพทย์ทนัตแพทย์เภสัชกร พยาบาล ผู้ช่วยพยาบาล และผู้ปว่ย จ าแนกตามประเภทสถานพยาบาล และสังกัด พ.ศ. 2559 63 5.4 Hospital and Medical Establishment with Bed, Bed, Physician, Dentist, Pharmacist, Nurse, Technical Nurse and Patient By Type and Jurisdiction: 2016 63 5.5 สถานพยาบาล จ าแนกตามประเภท เปน็รายอ าเภอ ปงีบประมาณ 2559 64 5.5 Hospital and Medical Establishment by Type and District: Fiscal Year 2016 64 5.6 เจ้าหน้าที่ทางการแพทย์ของรัฐบาล เปน็รายอ าเภอ พ.ศ. 2559 65 5.6 Medical Personnel in the Government by District: 2016 65 Health Statistics สถิตศิาสนา ศิลปะ วัฒนธรรม สถิตสิุขภาพ Religion, Art and Culture Statistics

xvii หน้า/Page 6.1 สถิติกองทนุประกันสังคม พ.ศ. 2554 - 2558 69 6.1 Statistics of Social Security Fund: 2011 - 2015 69 6.2 ลูกจ้างที่ประสบอันตรายหรือเจ็บปว่ยเนื่องจากการท างาน จ าแนกตามความร้ายแรง พ.ศ. 2555 - 2559 70 6.2 Employee Caused by Occupational Injuries or Diseases by Degree of Loss: 2012 - 2016 70 7.1 ประชากรจากการทะเบยีน จ าแนกตามเพศ และหมวดอายุเปน็รายอ าเภอ พ.ศ. 2559 73 7.1 Population from Registration Record by Sex, Age Group and District: 2016 73 7.2 การเกิดมีชีพ การตาย จ าแนกตามเพศ พ.ศ. 2553 - 2559 74 7.2 Livebirth and Death by Sex: 2010 - 2016 74 7.3 ประชากรอายุ15 ปขีึ้นไป จ าแนกตามเพศ และสถานภาพแรงงาน เปน็รายไตรมาส พ.ศ. 2559 - 2560 75 7.3 Population Aged 15 Years and Over by Sex, Labour Force Status and Quarterly: 2016 - 2017 75 7.4 ครูจ าแนกตามเพศและวฒุกิารศึกษา และนักเรียน จ าแนกตามเพศและระดับการศึกษา พ.ศ. 2556 - 2559 76 7.4 Teacher by Sex and Qualification and Student by Sex and Level of Education: 2013 - 2016 76 7.5 ประชากรอายุ15 ปขีึ้นไปที่ต้องการพฒันาขีดความสามารถ จ าแนกตามเพศ สถานภาพแรงงาน ระดับการศึกษาที่ส าเร็จ และกลุ่มอายุพ.ศ. 2557 - 2559 77 7.5 Population Aged 15 Years and Over to Desirability for Development by Sex, Labour Force Status, Level of Education Attainment and Age Groups: 2014 - 2016 77 8.1 ค่าใช้จ่ายเฉลี่ยต่อเดือนของครัวเรือน จ าแนกตามประเภทค่าใช้จ่าย และขนาดของครัวเรือน พ.ศ. 2559 81 8.1 Average Monthly Expenditure per Household by Expenditure Group and Household Size: 2016 81 8.2 ค่าใช้จ่ายเฉลี่ยต่อเดือนของครัวเรือน จ าแนกตามช่วงของค่าใช้จ่ายทั้งสิ้นต่อเดือนของครัวเรือน พ.ศ. 2559 82 8.2 Average Monthly Expenditure per Household by Intervals of Total monthly expenditures per household: 2016 82 8.3 ค่าใช้จ่ายทั้งสิ้นเฉลี่ยต่อเดือน จ าแนกตามขนาดของครัวเรือน พ.ศ. 2559 83 8.3 Average Total Monthly Expenditure by Household Size: 2016 83 Social Security Statistics Gender Statistics Household Income and Expenditure Statistics สถิตริายไดแ้ละรายจ่ายของครัวเรือน สถิตหิญิงและชาย สถิตสิวัสดกิารสังคม

xviii หน้า/Page 9.1 สถิติคดีอาญาที่น่าสนใจ จ าแนกตามประเภทความผิด พ.ศ. 2556 - 2559 87 9.1 Statistics of Reported Interesting Crimes by Type of Crimes: 2013 - 2016 87 สถิตเิศรษฐกิจ Economic Statistics 10.1 ผลิตภณัฑ์มวลรวมภาค และจังหวดัณ ราคาประจ าปีพ.ศ. 2558 93 10.1 Gross Regional Product and Gross Provincial Product at Current Market Prices: 2015 93 10.2 ผลิตภณัฑ์มวลรวมจังหวดัณ ราคาประจ าปีจ าแนกตามสาขาการผลิต พ.ศ. 2554 - 2558 97 10.2 Gross Provincial Product at Current Market Prices by Economic Activities: 2011 - 2015 97 10.3 ผลิตภณัฑ์มวลรวมจังหวดัแบบปริมาณลูกโซ่ (ปอี้างอิง พ.ศ. 2545) จ าแนกตามสาขาการผลิต พ.ศ. 2554 - 2558 98 10.3 Gross Provincial Product Chain Volume Measures (Reference Year = 2002) by Economic Activities: 2011 - 2015 98 11.1 การใช้ที่ดิน พ.ศ. 2554 - 2558 101 11.1 Land Utilization: 2011 - 2015 101 11.2 ลักษณะการถือครองที่ดินทางการเกษตร พ.ศ. 2554 - 2558 102 11.2 Type of Farm Holding Land: 2011 - 2015 102 11.3 เนื้อที่ปลูกข้าวนาปีเนื้อที่เก็บเกี่ยว ผลผลิต และผลผลิตเฉลี่ยต่อไร่จ าแนกตามประเภทข้าว เปน็รายอ าเภอ ปเีพาะปลูก 2559/2560 103 11.3 Planted Area of Major Rice Harvested Area, Production and Yield per Rai by Type of Rice and District: Crop Year 2016/2017 103 11.4 เนื้อที่ปลูกข้าวนาปรัง เนื้อที่เก็บเกี่ยว ผลผลิต และผลผลิตเฉลี่ยต่อไร่จ าแนกตามประเภทข้าว เปน็รายอ าเภอ ปเีพาะปลูก 2559/2560 104 11.4 Planted Area of Second Rice, Harvested Area, Production and Yield per Rai by Type of Rice and District: Crop Year 2016/2017 104 Justice, Security, Political and Public Administration Statistics National Accounts บัญชปีระชาชาติ สถิตเิกษตร และประมง สถิตยิุตธิรรม ความมั่นคง การเมอืง และการปกครอง Agriculture and Fishery Statistics

xix หน้า/Page 11.5 เนื้อที่เพาะปลูกข้าวไร่เนื้อที่เก็บเกี่ยว ผลผลิต และผลผลิตเฉลี่ยต่อไร่จ าแนกตามประเภทข้าว เปน็รายอ าเภอ ปเีพาะปลูก 2559/2560 105 11.5 Planted Area of Upland Rice, Harvested Area, Production and Yield per Rai by Type of Rice and District: Crop Year 2016/2017 105 11.6 เนื้อที่เพาะปลูกพชืไร่เนื้อที่เก็บเกี่ยว ผลผลิต และผลผลิตเฉลี่ยต่อไร่จ าแนกตามชนิดของพชืไร่ ปเีพาะปลูก 2559/2560 106 11.6 Planted Area of Field Crops, Harvested Area, Production and Yield per Rai by Type of Field Crops: Crop Year 2016/2017 106 11.7 เนื้อที่เพาะปลูกพชืผัก เนื้อที่เก็บเกี่ยว ผลผลิต และผลผลิตเฉลี่ยต่อไร่จ าแนกตามชนิดพชืผัก ปเีพาะปลูก 2559/2560 107 11.7 Planted Area of Vegetable Crops, Harvested Area, Production and Yield per Rai by Type of Vegetable Crops: Crop Year 2016/2017 107 11.8 เนื้อที่เพาะปลูกไม้ผลและไม้ยืนต้น เนื้อที่เก็บเกี่ยว ผลผลิต และผลผลิตเฉลี่ยต่อไร่จ าแนกตามชนิดของไม้ผล และไม้ยืนต้น ปเีพาะปลูก2559/2560 108 11.8 Planted Area of Fruit Trees and Tree Crops, Harvested Area, Production and Yield per Rai by Type of Fruit Trees and Tree Crops: Crop Year 2016/2017 108 11.9 ปศุสัตว์จ าแนกเปน็รายอ าเภอ พ.ศ. 2559 109 11.9 Livestock by District: 2016 109 11.10 ครัวเรือนที่เพาะเลี้ยงสัตวน์้ าจืด จ าแนกตามประเภทการเลี้ยง และผลผลิตการเลี้ยงสัตวน้ าจืด เปน็รายอ าเภอ พ.ศ. 2559 110 11.10 Freshwater Culture Household by Type of Culture, Production of Freshwater Aquaculture and District: 2016 110 11.11 สัตวน์้ าจืดที่จับได้จ าแนกตามชนิดสัตวน์้ าจืด เปน็รายอ าเภอ พ.ศ. 2559 111 11.11 Catch of Freshwater by Species and District: 2016 111 12.1 สถานประกอบการ คนท างาน และลูกจ้าง จ าแนกตามขนาดของสถานประกอบการ และกิจกรรมทางเศรษฐกิจ พ.ศ. 2559 115 12.1 Establishment, Person Engaged and Employee by Size of Establishment and Economic Activity: 2016 115 12.2 สถานประกอบการ และลูกจ้าง จ าแนกตามขนาดของสถานประกอบการ พ.ศ. 2557 - 2559 116 12.2 Establishment and Employee by Size of Establishment: 2014 - 2016 116 สถิตอิุตสาหกรรม Industrial Statistics

xx หน้า/Page 12.3 สถานประกอบการอุตสาหกรรม จ าแนกตามประเภทอุตสาหกรรม พ.ศ. 2557 - 2559 117 12.3 Industrial Establishment by Type of Industries: 2014 - 2016 117 12.4 สถานประกอบการอุตสาหกรรม จ านวนเงินทนุและจ านวนคนงาน เปน็รายอ าเภอ พ.ศ. 2559 118 12.4 Industrial Establishment, Capital and Employee by District: 2016 118 12.5 เหมืองแร่คนงาน และปริมาณแร่ที่ผลิตได้จ าแนกตามชนิดแร่พ.ศ. 2555 - 2559 119 12.5 Active Mine, Workers Employed and Production by Kind of Mineral: 2012 - 2016 119 12.6 ผู้ที่ได้รับอนุมัติใหก้ ่อสร้าง สิ่งก่อสร้าง และพื้นที่ก่อสร้างอาคารโรงเรือน จ าแนกตามเขตการปกครอง และชนิดของอาคาร พ.ศ. 2559 120 12.6 Permitted and Area of Building Construction by Area and Type of Building: 2016 120 12.7 ผู้ที่ได้รับอนุมัติใหก้ ่อสร้าง สิ่งก่อสร้าง และพื้นที่ก่อสร้างที่มิใช่อาคารโรงเรือน จ าแนกตามเขตการปกครอง และชนิดของสิ่งก่อสร้าง พ.ศ. 2559 121 12.7 Permitted and Area of Civil Engineering Construction by Area and Type of Construction: 2016 121 13.1 ผู้ใช้ไฟฟา้และการจ าหน่ายกระแสไฟฟา้จ าแนกตามประเภทผู้ใช้เปน็รายอ าเภอ ปงีบประมาณ 2559 125 13.1 Consumer and Electricity Sales by Type of Consumers and District: Fiscal Year 2016 125 13.2 ปริมาณการจ าหน่ายน้ ามันเชื้อเพลิง จ าแนกตามชนิดของน้ ามันเชื้อเพลิง พ.ศ. 2557 - 2559 126 13.2 Quantity of Gasoline Sold by Type of Gasoline: 2014 - 2016 126 14.1 ทะเบยีนนิติบคุคลที่คงอยู่และทนุจดทะเบยีน จ าแนกตามประเภทการจดทะเบยีน พ.ศ. 2550 - 2559 129 14.1 Registered of Juristic Person and Authorized Capital by Type of Registration: 2007 - 2016 129 14.2 ทะเบยีนนิติบคุคลที่คงอยู่และทนุจดทะเบยีน จ าแนกตามประเภทการจดทะเบยีน เปน็รายอ าเภอ พ.ศ. 2559 130 14.2 Registered of Juristic Person and Authorized Capital by Type of Registration and District: 2016 130 14.3 ทะเบยีนนิติบคุคลที่คงอยู่จ าแนกตามประเภทการจดทะเบยีน และหมวดธรุกิจ พ.ศ. 2559 131 14.3 Registered of Juristic Person by Type of Registration and Category: 2016 131 14.4 ทะเบยีนนิติบคุคลใหม่และทนุจดทะเบยีน จ าแนกตามประเภทการจดทะเบยีน เปน็รายอ าเภอ พ.ศ. 2559 132 14.4 New Registered of Juristic Person and Authorized Capital by Type of Registration and District: 2016 132 14.5 ทะเบยีนนิติบคุคลใหม่จ าแนกตามประเภทการจดทะเบยีน และหมวดธรุกิจ พ.ศ. 2559 133 14.5 New Registered of Juristic Person by Type of Registration and Category: 2016 133 สถิตกิารค้า และราคา Energy Statistics Trade and Price Statistics สถิตพิลังงาน

xxi หน้า/Page 14.6 ใบอนุญาตประกอบธรุกิจเกี่ยวกับยา พ.ศ. 2555 - 2559 134 14.6 Licence Concerning Drug: 2012 - 2016 134 14.7 ดัชนีราคาผู้บริโภคทั่วไป จ าแนกตามหมวดสินค้า พ.ศ. 2556 - 2559 135 14.7 General Consumer Price Index by Commodity Group: 2013 - 2016 135 14.8 ดัชนีราคาผู้บริโภคทั่วไป เปน็รายจังหวดัภาคตะวนัออกเฉียงเหนือ พ.ศ. 2556 - 2559 136 14.8 General Consumer Price Index by Province of North Eastern Region: 2013 - 2016 136 15.1 รถจดทะเบยีน ตามพระราชบญัญัติรถยนต์พ.ศ. 2522 จ าแนกตามประเภทรถ พ.ศ. 2555 - 2559 139 15.1 Vehicle Registered Under Motor Vehicle Act B.E. 1979 by Type of Vehicle: 2012 - 2016 139 15.2 รถใหม่ที่จดทะเบยีนตามพระราชบญัญัติรถยนต์พ.ศ. 2522 จ าแนกตามประเภทรถ พ.ศ. 2555 - 2559 140 15.2 New Vehicle Registered Under Motor Vehicle Act B.E. 1979 by Type of Vehicle: 2012 - 2016 140 15.3 รถ และรถใหม่จดทะเบยีนตามพระราชบญัญัติการขนส่งทางบก พ.ศ. 2522 จ าแนกตามประเภทรถ พ.ศ. 2555 - 2559 141 15.3 Vehicle and New Vehicle Registered Under Land Transport Act B.E. 1979 by Type of Vehicle: 2012 - 2016 141 15.4 อุบตัิเหตุการจราจรทางบก และความเสียหาย พ.ศ. 2555 - 2559 142 15.4 Road Traffic Accident Casualty and Property Damaged: 2012 - 2016 142 16.1 บริการโทรศัพท์พ.ศ. 2555 - 2559 145 16.1 Telephone Services: 2012 - 2016 145 16.2 บริการไปรษณีย์เปน็รายอ าเภอ ปงีบประมาณ 2558 - 2559 146 16.2 Postal Services by District: Fiscal Years 2015 - 2016 146 16.3 ประชากรอายุ6 ปขีึ้นไป จ าแนกตามการใช้คอมพวิเตอร์อินเทอร์เน็ต และโทรศัพทม์ ือถือ พ.ศ. 2557 - 2559 147 16.3 Population Aged 6 Years and Over Access to Computer, Internet and Mobile Phone: 2014 - 2016 147 16.4 ครัวเรือนที่มีอุปกรณ์เครื่องมือเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร เปน็รายจังหวดัภาคตะวนัออกเฉียงเหนือ พ.ศ. 2559 148 16.4 Households with Information and Communication Technology Devices by Province of North Eastern Region: 2016 148 สถิตเิทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร สถิตกิารขนส่ง และโลจิสตกิส์ Transport and Logistics Statistics Information Communication and Technology Statistics

xxii หน้า/Page 17.1 สถานพกัแรม หอ้งพกัผู้เยี่ยมเยือน และรายได้จากการทอ่งเที่ยว เปน็รายจังหวดัภาคตะวนัออกเฉียงเหนือ พ.ศ. 2559 153 17.1 Accommodation, Room, Visitor and Tourism Receipt by Province of North Eastern Region: 2016 153 17.2 สถิติการทอ่งเที่ยวของจังหวดัมหาสารคาม พ.ศ. 2557 - 2559 154 17.2 Maha Sarakham Tourism Statistics: 2014 - 2016 154 18.1 เงินรับฝาก และเงินใหส้ินเชื่อของธนาคารพาณิชย์เปน็รายจังหวดัภาคตะวนัออกเฉียงเหนือ พ.ศ. 2559 159 18.1 Deposits and Credits of Commercial Bank by Province of North Eastern Region: 2016 159 18.2 เงินรับฝาก และเงินใหส้ินเชื่อของธนาคารพาณิชย์พ.ศ. 2550 - 2559 160 18.2 Deposits and Credits of Commercial Bank: 2007 - 2016 160 18.3 สาขา เงินฝาก เงินถอน และเงินฝากคงเหลือของธนาคารออมสิน จ าแนกตามประเภทบญัชีเปน็รายอ าเภอ พ.ศ. 2559 161 18.3 Branches, Deposit, Withdrawals and Deposit Outstandings of The Government Saving Bank by Type and District: 2016 161 18.4 สหกรณ์จ าแนกตามประเภทสหกรณ์เปน็รายอ าเภอ พ.ศ. 2559 162 18.4 Cooperatives by Type of Cooperatives and District: 2016 162 18.5 สถิติการรับประกันชีวติพ.ศ. 2550 - 2559 163 18.5 Statistics of Life Insurance Business: 2007 - 2016 163 19.1 รายรับ และรายจ่ายจริงขององค์การบริหารส่วนจังหวดัเทศบาล และองค์การบริหารส่วนต าบล จ าแนกตามประเภท ปงีบประมาณ 2558 - 2559 167 19.1 Actual Revenue and Expenditure of Provincial Administrative Organization, Municipality and Subdistrict Administration Organization by Type: Fiscal Years 2015 - 2016 167 19.2 รายรับ และรายจ่ายจริงของเทศบาล จ าแนกตามประเภท เปน็รายอ าเภอ และเทศบาล ปงีบประมาณ 2559 168 19.2 Actual Revenue and Expenditure of Municipality by Type, District and Municipality: Fiscal Year 2016 168 Tourism and Sports Statistics Finance, Banking and Insurance Statistics Fiscal Statistics สถิตกิารคลัง สถิตกิารท่องเทยี่วและกีฬา สถิตกิารเงิน การธนาคาร และการประกันภัย

xxiii หน้า/Page 19.3 รายรับ และรายจ่ายจริงขององค์การบริหารส่วนต าบล จ าแนกตามประเภท เปน็รายอ าเภอ และองค์การบริหารส่วนต าบล ปงีบประมาณ 2559 170 19.3 Actual Revenue and Expenditure of Subdistrict Administration Organization by Type, District and Subdistrict Administration Organization: Fiscal Year 2016 170 19.4 รายได้จากการจัดเก็บเงินภาษขีองกรมสรรพากร จ าแนกตามประเภทภาษีเปน็รายอ าเภอ พ.ศ. 2559 177 19.4 Revenue Tax by Type of Taxes and District: 2016 177 19.5 รายได้จากการจัดเก็บเงินภาษขีองกรมสรรพสามิต จ าแนกตามรายการ พ.ศ. 2555 - 2559 178 19.5 Revenue of Excise Tax by Items: 2012 - 2016 178 สถิตทิรัพยากรธรรมชาตแิละสิ่งแวดล้อม Natural Resources and Environment Statistics 20.1 ปริมาณน้ าที่น าไปใช้งานได้จากอ่างเก็บน้ าขนาดใหญ่จ าแนกตามอ่างเก็บน้ า เขื่อน เปน็รายภาค ณ วนัที่1 มกราคม พ.ศ. 2558 - 2560 183 20.1 The Effective Storage Capacity from Reservoir by Dam and Region as of 1 st January : 2015 - 2017 183 20.2 แหล่งน้ า จ าแนกตามประเภทแหล่งน้ า เปน็รายอ าเภอ พ.ศ. 2558 - 2559 185 20.2 Water Resources by Type of Water Resources and District: 2015 - 2016 185 20.3 ปริมาณน้ าที่เก็บเฉลี่ยทั้งปีจ าแนกตามประเภทแหล่งน้ า เปน็รายอ าเภอ พ.ศ. 2558 - 2559 186 20.3 Average Quantily of Water as Dammed Up by Type of Water Resources and District: 2015 - 2016 186 20.4 สถิติการประปา เปน็รายอ าเภอ พ.ศ. 2559 187 20.4 Statistics of Water Supply by District: 2016 187 20.5 ปริมาณขยะมูลฝอย เปน็รายจังหวดัภาคตะวนัออกเฉียงเหนือ พ.ศ. 2557 - 2559 188 20.5 Quantily of Solid Waste by Province of North Eastern Region: 2014 - 2016 188 20.6 อุณหภมูิและความกดอากาศ ณ สถานีตรวจอากาศ เปน็รายเดือน พ.ศ. 2556 - 2559 189 20.6 Monthly Temperature and Atmospheric Pressure Data : 2013 - 2016 189 20.7 ความชื้นสัมพทัธ์เปน็รายเดือน พ.ศ. 2556 - 2559 191 20.7 Monthly Relative Humidity Data: 2013 - 2016 191 20.8 ปริมาณฝนเปน็รายเดือน พ.ศ. 2556 - 2559 193 20.8 Monthly Rainfall Data: 2013 - 2016 193 Natural Resources and Environment Statistics สถิตทิรัพยากรธรรมชาตแิละสิ่งแวดล้อม

xxiv หน้ า/Page ตวั ชี้ วัด Indicatorsตัวชี้วดั ที่ส าคัญของจังหวดั 197 Provincial Key Indicators 197

สัญลักษณ์ตัวย่อ และชื่อย่อ Symbols, Abbreviations and Acronyms ... ยังไม่มีข้อมูล Data not available -- มีข้อมูลจ านวนเล็กน้อย Negligible amount - ไม่มีข้อมูล หรือข้อมูลมีค่าเป็น 0 Nil or zero e ตัวเลขประมาณ Estimated r ตัวเลขปรับปรุงใหม่ Revised p ตัวเลขเบื้องต้น Preliminary x แยกรายละเอียดไม่ได้ Data unclassified or not หรือค านวณไม่ได้ computable D ตัวเลขไม่พึงเปิดเผย Disclosure prohibited สปก. สถานประกอบการ Est. Establishment EFC. Effective Storage Capacity ลูกจ้าง Emp. Employee ความกดอากาศเฉลี่ย hPa Hegtopascarl ค่าออกเทน RON Research Octane Number ขย1 ขายยาแผนปัจจุบัน A licence to sell modern drug ขย2 ขายยาแผนปัจจุบัน A licence to sell only เฉพาะยาบรรจุเสร็จที่ ready-packed modern ไม่ใช่ยาอันตรายหรือ drugs which are not ยาควบคุมพิเศษ dangerous or speciallycontrolled drug ขย3 ขายยาแผนปัจจุบันเฉพาะยาบรรจุ A licence to sell only เสร็จส าหรับสัตว์ ready-packed modern drug for veterinary use ผย1 ผลิตยาแผนปัจจุบัน A licence to produce Modern drug นย1 น าหรือสั่งยาแผนปัจจุบันเข้ามาใน A licence to import or ราชอาณาจักร order drug into the Kingdom ขยบ ขายยาแผนโบราณ A licence to sell traditional drug ผยบ ผลิตยาแผนโบราณ A licence to produce traditional drug นยบ น าหรือสั่ง A licence to import ยาแผนโบราณเข้ามา or order traditional drug ในราชอาณาจักร into the Kingdom ข้อสังเกต: ข้อมูลบางตาราง ผลรวมของแต่ละจ านวนอาจไม่เท่ากับรวมยอด เนื่องจากการปัดเศษ Remarks: Figures for some table may not add up to total because of rounding data.

มองจังหวัดผ่านข้อมูลสถิติ Province at a glance

ร้อยละการใช้อินเทอร์เน็ต Percentage of Internet using ร้อยละการใช้คอมพิวเตอร์ Percentage of Computer using ร้อยละการใช้โทรศัพท์มือถือ Percentage of Mobile using รายงานสถิติจังหวัด สถิติที่ส าคัญของจังหวัดมหาสารคาม 472,972 490,512 ประชากร พ.ศ. 2559 Population: 2016 ที่มา: กรมการปกครอง Source: Department of Provincial Administration แรงงาน ไตรมาส 1 พ.ศ. 2560 Labour Force 1rd Quarter: 2017 ที่มา: ส านักงานสถิติแห่งชาติ Source: National Statistical Office ในเขตเทศบาล Municipal area นอกเขตเทศบาล Non-municipal area 86.0% 14.0 % 15-59 60+ 15.8% 69.1% 15.1% กลุ่มอายุค านวณเฉพาะผู้มีสัญชาติไทย และมีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้าน (963,484 คน) Age Group Calculated from Thai National and House Registration Certificate (963,484) Persons) ก าลังแรงงานรวม Total Labour force 433,727 ผู้มีงานท า Employed Persons ผู้รอฤดูกาล Seasonally Inactive Labour Force Persons ผู้ว่างงาน Unemployed Persons 422,989 2,490 8,248 คน (Person) อัตราการว่างงาน Unemployment rate 1.9% ผลิตภัณฑ์มวลรวมภาคและจังหวัด (ณ ราคาประจ าปี) พ.ศ. 2558 GRP and GPP at Current Prices: 2015 Source: Office of the National Economic and Social Development Board ที่มา: ส านักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ไอซีทีพ.ศ. 2559 ICT: 2016 Source: National Statistical Office ที่มา: ส านักงานสถิติแห่งชาติ ผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัดมหาสารคาม Gross Provincial Product (GPP) of Maha Sarakham Province ล้านบาท Million baht ผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัดมหาสารคาม (ภาคนอกเกษตรกรรม) Gross Provincial Product (GPP) of Maha Sarakham Province (Non-Agriculture) ล้านบาท Million baht ผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัดมหาสารคาม (ภาคเกษตรกรรม) Gross Provincial Product (GPP) of Maha Sarakham Province (Agriculture) ล้านบาท Million baht ผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัดต่อคน Gross Provincial Product per Capita บาท Baht 47,355 36,085 11,270 57,069 ประชากรอายุ 6 ปีขึ้นไปที่มีการใช้เครื่องมือ/อุปกรณ์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร Population aged 6 years and over by Information and Communication Technology using 73.7% คน (Person) ผลิตภัณฑ์มวลรวมภาคตะวันออกเฉียงเหนือ Gross Regional Product (GRP) of North Eastern 1,327 ล้านบาท Million baht ,918 963,484 0-14 28.0% 40.1% 778,647 คน Persons ไม่มีการศึกษา No Education 452 ต่ ากว่าประถมศึกษา 116,512 ประถมศึกษา 126,386 มัธยมศึกษา 130,835 อุดมศึกษา 48,804 อื่น ๆ และไม่ทราบ Others and Unknown - จ าแนกตามระดับการศึกษา By Education

สถิติสังคม Social Statistics

สถิติประชากรศาสตร์ ประชากรและเคหะ Demographic, Population and Housing Statistics

ตาราง 1.1 ประชากรจากการทะเบียน อัตราการเปลี่ยนแปลง และความหนาแน่นของประชากร เป็นรายอ าเภอ พ.ศ. 2555 - 2559 Table 1.1 Population from Registration Record, Percentage Change and Density by District: 2012 - 2016 ความหนาแน่น ของประชากร (ต่อ ตร. กม.) Population density (per sq. km.) 945,149 955,644 960,588 964,596 963,484 1.1 0.5 0.4 -0.1 183.1 ในเขตเทศบาล 117,871 128,874 134,008 137,146 135,183 9.3 4.0 2.3 -1.4 692.9 Municipal area นอกเขตเทศบาล 827,278 826,770 826,580 827,450 828,301 -0.1 -- 0.1 0.1 163.2 Non-municipal area อ าเภอเมืองมหาสารคาม 145,491 154,254 158,510 159,844 160,110 6.0 2.8 0.8 0.2 300.1 Mueang Maha Sarakham District เทศบาลเมืองมหาสารคาม 40,154 48,765 52,866 53,782 53,704 21.4 8.4 1.7 -0.1 2,227.9 Maha Sarakham Town Municipality เทศบาลต าบลแวงน่าง 5,439 5,440 5,454 5,508 5,516 -- 0.3 1.0 0.1 557.5 Waeng Nang Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 99,898 100,049 100,190 100,554 100,890 0.2 0.1 0.4 0.3 201.7 Non-municipal area อ าเภอแกด า 29,763 29,810 29,810 29,802 29,826 0.2 -- -- 0.1 199.3 Kae Dam District เทศบาลต าบลแกด า 5,457 5,453 5,454 5,413 5,414 -0.1 -- -0.8 -- 442.6 Kae Dam Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 24,306 24,357 24,356 24,389 24,412 0.2 -- 0.1 0.1 177.6 Non-municipal area อ าเภอโกสุมพิสัย 120,654 120,603 120,584 120,370 120,147 -- -- -0.2 -0.2 145.4 Kosum Phisai District เทศบาลต าบลโกสุมพิสัย 9,568 9,476 9,428 9,336 9,212 -1.0 -0.5 -1.0 -1.3 1,682.2 Kosum Phisai Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 111,086 111,127 111,156 111,034 110,935 -- -- -0.1 -0.1 135.0 Non-municipal area อ าเภอกันทรวิชัย 80,615 82,964 83,951 86,420 84,934 2.9 1.2 2.9 -1.7 232.2 Kantharawichai District เทศบาลต าบลโคกพระ 3,658 3,633 3,630 3,609 3,574 -0.7 -0.1 -0.6 -1.0 4,856.0 Khok Phra Subdistrict Municipality เทศบาลต าบลท่าขอนยาง 8,321 8,478 8,549 8,656 8,674 1.9 0.8 1.3 0.2 95.0 Tha Khon Yang Subdistrict Municipality เทศบาลต าบลขามเรียง 12,019 14,407 15,386 17,773 16,282 19.9 6.8 15.5 -8.4 180.1 Kham Raing Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 56,617 56,446 56,386 56,382 56,404 -0.3 -0.1 -- -- 199.6 Non-municipal area อ าเภอเชียงยืน 61,561 61,528 61,565 61,446 61,415 -0.1 0.1 -0.2 -0.1 212.6 Chiang Yuen District เทศบาลต าบลเชียงยืน 5,104 5,134 5,081 5,027 4,966 0.6 -1.0 -1.1 -1.2 2,224.3 Chiang Yuen Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 56,457 56,394 56,484 56,419 56,449 -0.1 0.2 -0.1 0.1 196.7 Non-municipal area District Population Percentage change (%) 2555 (2012) 2556 (2013) 2557 (2014) 2558 (2015) 2559 (2016) 2556 (2013) 2557 (2014) 2558 (2015) 2559 (2016) อ าเภอ ประชากร อัตราการเปลี่ยนแปลง รวมยอด Total Demographic, Population and Housing Statistics 5 6

ตาราง 1.1 ประชากรจากการทะเบียน อัตราการเปลี่ยนแปลง และความหนาแน่นของประชากร เป็นรายอ าเภอ พ.ศ. 2554 - 2558 (ต่อ) Table 1.1 Population from Registration Record, Percentage Change and Density by District: 2011 - 2015 (Cont.) ความหนาแน่น ของประชากร (ต่อ ตร. กม.) Population density (per sq. km.) อ าเภอบรบือ 108,674 108,525 108,544 108,875 108,994 -0.1 -- 0.3 0.1 159.7 Borabue District เทศบาลต าบลบรบือ 5,955 6,019 6,093 6,099 5,995 1.1 1.2 0.1 -1.7 1,172.9 Borabue Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 102,719 102,506 102,451 102,776 102,999 -0.2 -0.1 0.3 0.2 151.9 Non-municipal area อ าเภอนาเชือก 61,377 61,239 61,155 61,071 61,089 -0.2 -0.1 -0.1 -- 115.6 Na Chueak District เทศบาลต าบลนาเชือก 3,885 3,897 3,940 3,901 3,878 0.3 1.1 -1.0 -0.6 549.4 Na Chueak Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 57,492 57,342 57,215 57,170 57,211 -0.3 -0.2 -0.1 0.1 109.7 Non-municipal area อ าเภอพยัคฆภูมิพิสัย 87,767 87,753 87,691 87,713 87,719 -- -0.1 -- -- 214.0 Phayakkhaphum Phisai District เทศบาลต าบลพยัคฆภูมิพิสัย 8,384 8,330 8,308 8,273 8,199 -0.6 -0.3 -0.4 -0.9 485.5 นอกเขตเทศบาล 79,383 79,423 79,383 79,440 79,520 0.1 -0.1 0.1 0.1 202.3 Non-municipal area อ าเภอวาปีปทุม 114,688 114,382 114,162 114,287 114,328 -0.3 -0.2 0.1 -- 188.7 Wapi Pathum District เทศบาลต าบลวาปีปทุม 5,279 5,213 5,191 5,142 5,089 -1.3 -0.4 -0.9 -1.0 2,226.0 Wapi Pathum Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 109,409 109,169 108,971 109,145 109,239 -0.2 -0.2 0.2 0.1 180.9 Non-municipal area อ าเภอนาดูน 37,299 37,294 37,224 37,279 37,422 -- -0.2 0.1 0.4 150.0 Na Dun District เทศบาลต าบลนาดูน 4,648 4,629 4,628 4,627 4,680 -0.4 -- -- 1.1 205.6 Na Dun Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 32,651 32,665 32,596 32,652 32,742 -- -0.2 0.2 0.3 144.5 Non-municipal area อ าเภอยางสีสุราช 35,391 35,339 35,333 35,330 35,339 -0.1 -- -- -- 145.7 Yang Sisurat District อ าเภอกุดรัง 36,896 37,010 37,105 37,162 37,198 0.3 0.3 0.2 0.1 139.2 Kut Rang District อ าเภอชื่นชม 24,973 24,943 24,954 24,997 24,963 -0.1 -- 0.2 -0.1 221.2 Chuen Chom District ที่มา: กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย Source: Department of Provinical Administration, Ministry of Interior 2558 (2015) 2559 (2016) Phayakkhaphum Phisai Subdistrict Municipality อ าเภอ ประชากร อัตราการเปลี่ยนแปลง District Population Percentage change (%) 2555 (2012) 2556 (2013) 2557 (2014) 2558 (2015) 2559 (2016) 2556 (2013) 2557 (2014) 5 สถิติประชากรศาสตร์ ประชากรและเคหะ 6

ตาราง 1.2 ประชากรจากการทะเบียน จ าแนกตามเพศ เขตการปกครอง เป็นรายอ าเภอ พ.ศ. 2557 - 2559 Table 1.2 Population from Registration Record by Sex, Administration Zone and District: 2014 - 2016 รวม ชาย หญิง รวม ชาย หญิง รวม ชาย หญิง Total Male Female Total Male Female Total Male Female 960,588 472,517 488,071 964,596 473,625 490,971 963,484 472,972 490,512 ในเขตเทศบาล 134,008 60,315 73,693 137,146 61,275 75,871 135,183 60,750 74,433 Municipal area นอกเขตเทศบาล 826,580 412,202 414,378 827,450 412,350 415,100 828,301 412,222 416,079 Non-municipal area อ าเภอเมืองมหาสารคาม 158,510 74,414 84,096 159,844 74,933 84,911 160,110 75,123 84,987 Mueang Maha Sarakham District เทศบาลเมืองมหาสารคาม 52,866 22,295 30,571 53,782 22,691 31,091 53,704 22,801 30,903 Maha Sarakham Town Municipality เทศบาลต าบลแวงน่าง 5,454 2,641 2,813 5,508 2,670 2,838 5,516 2,672 2,844 Waeng Nang Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 100,190 49,478 50,712 100,554 49,572 50,982 100,890 49,650 51,240 Non-municipal area อ าเภอแกด า 29,810 15,046 14,764 29,802 15,028 14,774 29,826 15,026 14,800 Kae Dam District เทศบาลต าบลแกด า 5,454 2,752 2,702 5,413 2,733 2,680 5,414 2,720 2,694 Kae Dam Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 24,356 12,294 12,062 24,389 12,295 12,094 24,412 12,306 12,106 Non-municipal area อ าเภอโกสุมพิสัย 120,584 59,748 60,836 120,370 59,600 60,770 120,147 59,407 60,740 Kosum Phisai District เทศบาลต าบลโกสุมพิสัย 9,428 4,491 4,937 9,336 4,420 4,916 9,212 4,371 4,841 Kosum Phisai Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 111,156 55,257 55,899 111,034 55,180 55,854 110,935 55,036 55,899 Non-municipal area อ าเภอกันทรวิชัย 83,951 40,049 43,902 86,420 40,730 45,690 84,934 40,235 44,699 Kantharawichai District เทศบาลต าบลโคกพระ 3,630 1,737 1,893 3,609 1,730 1,879 3,574 1,708 1,866 Khok Phra Subdistrict Municipality เทศบาลต าบลท่าขอนยาง 8,549 4,146 4,403 8,656 4,191 4,465 8,674 4,184 4,490 Tha Khon Yang Subdistrict Municipality เทศบาลต าบลขามเรียง 15,386 6,138 9,248 17,773 6,820 10,953 16,282 6,440 9,842 Kham Raing Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 56,386 28,028 28,358 56,382 27,989 28,393 56,404 27,903 28,501 Non-municipal area อ าเภอเชียงยืน 61,565 30,563 31,002 61,446 30,470 30,976 61,415 30,388 31,027 Chiang Yuen District เทศบาลต าบลเชียงยืน 5,081 2,497 2,584 5,027 2,477 2,550 4,966 2,437 2,529 Chiang Yuen Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 56,484 28,066 28,418 56,419 27,993 28,426 56,449 27,951 28,498 Non-municipal area อ าเภอ และ เขตการปกครอง 2557 (2014) 2559 (2016) District and Administration Zone 2558 (2015) รวมยอด Total Demographic, Population and Housing Statistics 7 8

ตาราง 1.2 ประชากรจากการทะเบียน จ าแนกตามเพศ เขตการปกครอง เป็นรายอ าเภอ พ.ศ. 2557 - 2559 (ต่อ) Table 1.2 Population from Registration Record by Sex, Administration Zone and District: 2014 - 2016 (Cont.) รวม ชาย หญิง รวม ชาย หญิง รวม ชาย หญิง Total Male Female Total Male Female Total Male Female อ าเภอบรบือ 108,544 54,156 54,388 108,875 54,294 54,581 108,994 54,360 54,634 Borabue District เทศบาลต าบลบรบือ 6,093 2,833 3,260 6,099 2,845 3,254 5,995 2,798 3,197 Borabue Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 102,451 51,323 51,128 102,776 51,449 51,327 102,999 51,562 51,437 Non-municipal area อ าเภอนาเชือก 61,155 30,566 30,589 61,071 30,520 30,551 61,089 30,509 30,580 Na Chueak District เทศบาลต าบลนาเชือก 3,940 1,972 1,968 3,901 1,935 1,966 3,878 1,914 1,964 Na Chueak Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 57,215 28,594 28,621 57,170 28,585 28,585 57,211 28,595 28,616 Non-municipal area อ าเภอพยัคฆภูมิพิสัย 87,691 43,695 43,996 87,713 43,674 44,039 87,719 43,584 44,135 Phayakkhaphum Phisai District เทศบาลต าบลพยัคฆภูมิพิสัย 8,308 4,005 4,303 8,273 3,983 4,290 8,199 3,923 4,276 Phayakkhaphum Phisai Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 79,383 39,690 39,693 79,440 39,691 39,749 79,520 39,661 39,859 Non-municipal area อ าเภอวาปีปทุม 114,162 56,815 57,347 114,287 56,908 57,379 114,328 56,906 57,422 Wapi Pathum District เทศบาลต าบลวาปีปทุม 5,191 2,472 2,719 5,142 2,451 2,691 5,089 2,428 2,661 Wapi Pathum Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 108,971 54,343 54,628 109,145 54,457 54,688 109,239 54,478 54,761 Non-municipal area อ าเภอนาดูน 37,224 18,664 18,560 37,279 18,672 18,607 37,422 18,739 18,683 Na Dun District เทศบาลต าบลนาดูน 4,628 2,336 2,292 4,627 2,329 2,298 4,680 2,354 2,326 Na Dun Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 32,596 16,328 16,268 32,652 16,343 16,309 32,742 16,385 16,357 Non-municipal area อ าเภอยางสีสุราช 35,333 17,687 17,646 35,330 17,690 17,640 35,339 17,641 17,698 Yang Sisurat District อ าเภอกุดรัง 37,105 18,770 18,335 37,162 18,744 18,418 37,198 18,740 18,458 Kut Rang District อ าเภอชื่นชม 24,954 12,344 12,610 24,997 12,362 12,635 24,963 12,314 12,649 Chuen Chom District ที่มา: กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย Source: Department of Provinical Administration, Ministry of Interior District and Administration Zone อ าเภอ และ เขตการปกครอง 2558 (2015) 2559 (2016) 2557 (2014) 7 สถิติประชากรศาสตร์ ประชากรและเคหะ 8

ตาราง 1.3 ประชากรจากการทะเบียน จ าแนกตามหมวดอายุเป็นรายอ าเภอ พ.ศ. 2559 Table 1.3 Population from Registration Record by Age Group and District: 2016 80 และ ผู้ไม่ใช่ ประชากรอยู่ ประชากรใน มากกว่า ไม่ทราบ สัญชาติไทย ระหว่างการย้าย ทะเบียนบ้านกลาง 80 and Unknown A Non-Thai Transferring Population registered over national population in central house file 963,484 46,844 51,662 53,685 65,788 81,417 67,048 66,249 74,859 83,621 87,071 72,599 59,357 47,257 39,879 26,974 16,521 14,791 - 466 1,638 5,758 ในเขตเทศบาล 135,183 5,446 6,282 6,963 12,438 24,892 7,804 7,615 8,588 9,159 9,648 8,714 7,663 6,067 4,948 3,455 2,149 2,146 - 178 342 686 Municipal area นอกเขตเทศบาล 828,301 41,398 45,380 46,722 53,350 56,525 59,244 58,634 66,271 74,462 77,423 63,885 51,694 41,190 34,931 23,519 14,372 12,645 - 288 1,296 5,072 Non-municipal area อ าเภอเมืองมหาสารคาม 160,110 7,264 7,723 8,187 13,232 21,289 10,123 10,056 11,072 12,597 13,170 11,421 9,572 7,510 6,228 4,330 2,606 2,470 - 170 332 758 Mueang Maha Sarakham District เทศบาลเมืองมหาสารคาม 53,704 1,807 1,991 2,353 6,580 14,166 2,712 2,580 2,800 2,925 3,094 2,914 2,718 2,100 1,677 1,197 743 751 - 105 240 251 Maha Sarakham Town Municipality เทศบาลต าบลแวงน่าง 5,516 296 330 340 357 366 363 419 419 473 450 459 366 267 257 162 75 88 - 7 5 17 Waeng Nang Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 100,890 5,161 5,402 5,494 6,295 6,757 7,048 7,057 7,853 9,199 9,626 8,048 6,488 5,143 4,294 2,971 1,788 1,631 - 58 87 490 Non-municipal area อ าเภอแกด า 29,826 1,485 1,533 1,535 1,875 2,047 2,078 2,107 2,373 2,769 2,943 2,345 1,909 1,511 1,364 883 519 454 - 6 20 70 Kae Dam District เทศบาลต าบลแกด า 5,414 263 249 266 334 326 355 361 417 432 532 440 388 295 274 212 116 118 - 2 6 28 Kae Dam Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 24,412 1,222 1,284 1,269 1,541 1,721 1,723 1,746 1,956 2,337 2,411 1,905 1,521 1,216 1,090 671 403 336 - 4 14 42 Non-municipal area อ าเภอโกสุมพิสัย 120,147 6,006 6,999 6,844 7,301 8,085 8,815 8,828 9,195 10,424 11,153 9,522 7,815 6,290 4,956 3,369 2,006 1,914 - 47 337 241 Kosum Phisai District เทศบาลต าบลหัวขวาง 9,212 399 498 550 579 542 607 636 655 746 790 767 700 587 421 311 181 205 - 11 12 15 Hua Khwang Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 110,935 5,607 6,501 6,294 6,722 7,543 8,208 8,192 8,540 9,678 10,363 8,755 7,115 5,703 4,535 3,058 1,825 1,709 - 36 325 226 Non-municipal area อ าเภอกันทรวิชัย 84,934 3,922 4,157 4,317 6,041 11,083 5,569 5,427 6,194 7,008 7,480 6,012 4,932 3,767 3,432 2,218 1,402 1,172 - 48 33 720 Kantharawichai District เทศบาลต าบลโคกพระ 3,574 158 187 188 218 209 207 223 257 315 317 296 240 218 192 146 94 72 - 2 7 28 Khok Phra Subdistrict Municipality เทศบาลต าบลท่าขอนยาง 8,674 477 496 532 544 579 585 605 810 813 830 664 481 370 337 241 152 143 - 11 3 1 Tha Khon Yang Subdistrict Municipality เทศบาลต าบลขามเรียง 16,282 488 524 501 1,888 6,671 728 657 772 786 812 644 520 397 375 231 149 121 - 12 5 1 Kham Raing Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 56,404 2,799 2,950 3,096 3,391 3,624 4,049 3,942 4,355 5,094 5,521 4,408 3,691 2,782 2,528 1,600 1,007 836 - 23 18 690 Non-municipal area อ าเภอเชียงยืน 61,415 2,972 3,309 3,451 3,813 4,318 4,432 4,243 4,649 5,291 5,896 4,979 4,089 3,215 2,619 1,821 1,062 960 - 31 41 224 Chiang Yuen District เทศบาลต าบลเชียงยืน 4,966 197 238 277 239 303 350 356 356 379 455 447 380 303 231 153 101 109 - 6 8 78 Chiang Yuen Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 56,449 2,775 3,071 3,174 3,574 4,015 4,082 3,887 4,293 4,912 5,441 4,532 3,709 2,912 2,388 1,668 961 851 - 25 33 146 Non-municipal area 75-79 อ าเภอ หมวดอายุ (ปี) Age group (years) District รวมยอด Total 0-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 รวม Total 55-59 60-64 65-69 70-74 10 Demographic, Population and Housing Statistics 9

ตาราง 1.3 ประชากรจากการทะเบียน จ าแนกตามหมวดอายุเป็นรายอ าเภอ พ.ศ. 2559 (ต่อ) Table 1.3 Population from Registration Record by Age Group and District: 2016 (Cont.) 80 และ ผู้ไม่ใช่ ประชากรอยู่ ประชากรใน มากกว่า ไม่ทราบ สัญชาติไทย ระหว่างการย้าย ทะเบียนบ้านกลาง 80 and Unknown A Non-Thai Transferring Population registered over national population in central house file อ าเภอบรบือ 108,994 5,500 6,038 5,938 6,684 7,145 7,747 7,937 8,617 9,145 10,115 8,537 6,902 5,426 4,649 3,228 1,970 1,849 - 38 230 1,299 Borabue District เทศบาลต าบลบรบือ 5,995 299 576 659 345 294 364 369 394 435 466 393 384 342 238 168 102 115 - 4 4 44 Borabue Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 102,999 5,201 5,462 5,279 6,339 6,851 7,383 7,568 8,223 8,710 9,649 8,144 6,518 5,084 4,411 3,060 1,868 1,734 - 34 226 1,255 Non-municipal area อ าเภอนาเชือก 61,089 3,013 3,401 3,531 4,116 4,329 4,561 4,376 5,157 5,560 5,609 4,736 3,779 3,025 2,356 1,471 1,025 868 - 15 31 130 Na Chueak District เทศบาลต าบลนาเชือก 3,878 186 194 238 215 279 271 251 327 352 379 293 250 195 169 113 70 79 - 2 5 10 Na Chueak Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 57,211 2,827 3,207 3,293 3,901 4,050 4,290 4,125 4,830 5,208 5,230 4,443 3,529 2,830 2,187 1,358 955 789 - 13 26 120 Non-municipal area อ าเภอพยัคฆภูมิพิสัย 87,719 4,514 4,920 5,381 6,415 6,443 6,338 6,127 7,181 8,252 8,030 6,384 5,256 4,308 3,337 2,231 1,320 1,048 - 28 65 141 Phayakkhaphum Phisai District เทศบาลต าบลพยัคฆภูมิพิสัย 8,199 379 467 471 540 566 558 527 664 693 697 676 589 471 338 219 161 125 - 12 31 15 Phayakkhaphum Phisai Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 79,520 4,135 4,453 4,910 5,875 5,877 5,780 5,600 6,517 7,559 7,333 5,708 4,667 3,837 2,999 2,012 1,159 923 - 16 34 126 Non-municipal area อ าเภอวาปีปทุม 114,328 5,295 5,938 6,349 7,454 7,539 7,722 7,548 9,461 10,421 10,239 8,225 6,963 5,749 5,319 3,705 2,302 2,033 - 40 442 1,584 Wapi Pathum District เทศบาลต าบลหนองแสง 5,089 225 263 293 311 278 330 298 354 375 410 368 368 298 270 187 117 154 - 4 13 173 Nong Saeng Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 109,239 5,070 5,675 6,056 7,143 7,261 7,392 7,250 9,107 10,046 9,829 7,857 6,595 5,451 5,049 3,518 2,185 1,879 - 36 429 1,411 Non-municipal area อ าเภอนาดูน 37,422 1,909 2,193 2,347 2,518 2,533 2,588 2,581 3,042 3,525 3,323 2,703 2,277 1,822 1,527 1,061 664 636 - 11 72 90 Na Dun District เทศบาลต าบลนาดูน 4,680 272 269 295 288 313 374 333 363 435 416 353 279 224 169 115 88 66 - - 3 25 Na Dun Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 32,742 1,637 1,924 2,052 2,230 2,220 2,214 2,248 2,679 3,090 2,907 2,350 1,998 1,598 1,358 946 576 570 - 11 69 65 Non-municipal area อ าเภอยางสีสุราช 35,339 1,718 1,934 2,122 2,440 2,352 2,443 2,486 2,868 3,265 3,336 2,841 2,145 1,694 1,476 1,012 590 518 - 7 15 77 Yang Sisurat District อ าเภอกุดรัง 37,198 1,969 2,069 2,176 2,246 2,576 2,866 2,826 3,021 3,166 3,470 3,022 2,270 1,764 1,504 1,023 610 504 - 14 14 88 Kut Rang District อ าเภอชื่นชม 24,963 1,277 1,448 1,507 1,653 1,678 1,766 1,707 2,029 2,198 2,307 1,872 1,448 1,176 1,112 622 445 365 - 11 6 336 Chuen Chom District อ าเภอ หมวดอายุ (ปี) Age group (years) District 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 รวม Total 0-4 5-9 10-14 65-69 70-74 75-79 สถิติประชากรศาสตร์ ประชากรและเคหะ 9 10

ตาราง 1.3 ประชากรจากการทะเบียน จ าแนกตามหมวดอายุเป็นรายอ าเภอ พ.ศ. 2559 (ต่อ) Table 1.3 Population from Registration Record by Age Group and District: 2016 (Cont.) 80 และ ผู้ไม่ใช่ ประชากรอยู่ ประชากรใน มากกว่า ไม่ทราบ สัญชาติไทย ระหว่างการย้าย ทะเบียนบ้านกลาง 80 and Unknown A Non-Thai Transferring Population registered over national population in central house file 472,972 24,006 26,538 27,505 32,925 37,545 34,224 33,962 37,988 41,899 42,474 35,735 28,549 22,427 18,300 12,077 6,803 5,528 - 288 1,019 3,180 ในเขตเทศบาล 60,750 2,774 3,188 3,529 5,133 8,877 3,864 3,788 4,205 4,425 4,655 4,090 3,428 2,641 2,175 1,541 889 838 - 106 208 396 Municipal area นอกเขตเทศบาล 412,222 21,232 23,350 23,976 27,792 28,668 30,360 30,174 33,783 37,474 37,819 31,645 25,121 19,786 16,125 10,536 5,914 4,690 - 182 811 2,784 Non-municipal area อ าเภอเมืองมหาสารคาม 75,123 3,736 3,906 4,228 5,963 8,351 5,077 5,065 5,486 6,208 6,322 5,461 4,448 3,435 2,806 1,889 1,054 924 - 103 214 447 Mueang Maha Sarakham District เทศบาลเมืองมหาสารคาม 22,801 926 1,008 1,212 2,494 4,744 1,326 1,257 1,349 1,393 1,457 1,327 1,203 889 705 529 325 311 - 55 139 152 Maha Sarakham Town Municipality เทศบาลต าบลแวงน่าง 2,672 154 180 159 178 181 175 203 202 221 219 220 174 120 131 72 32 33 - 5 4 9 Waeng Nang Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 49,650 2,656 2,718 2,857 3,291 3,426 3,576 3,605 3,935 4,594 4,646 3,914 3,071 2,426 1,970 1,288 697 580 - 43 71 286 Non-municipal area อ าเภอแกด า 15,026 773 793 795 972 1,073 1,083 1,093 1,232 1,380 1,443 1,174 975 744 611 418 228 176 - 5 16 42 Kae Dam District เทศบาลต าบลแกด า 2,720 144 133 137 168 169 180 177 232 221 270 223 189 136 113 106 52 45 - 2 4 19 Kae Dam Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 12,306 629 660 658 804 904 903 916 1,000 1,159 1,173 951 786 608 498 312 176 131 - 3 12 23 Non-municipal area อ าเภอโกสุมพิสัย 59,407 3,023 3,606 3,490 3,811 4,192 4,582 4,462 4,583 5,147 5,347 4,674 3,806 2,959 2,343 1,512 806 704 - 31 205 124 Kosum Phisai District เทศบาลต าบลหัวขวาง 4,371 212 243 289 298 294 311 319 293 355 381 351 297 235 196 130 68 76 - 7 10 6 Hua Khwang Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 55,036 2,811 3,363 3,201 3,513 3,898 4,271 4,143 4,290 4,792 4,966 4,323 3,509 2,724 2,147 1,382 738 628 - 24 195 118 Non-municipal area อ าเภอกันทรวิชัย 40,235 1,974 2,093 2,202 2,821 4,258 2,917 2,742 3,210 3,463 3,613 2,933 2,315 1,764 1,537 934 551 447 - 38 29 394 Kantharawichai District เทศบาลต าบลโคกพระ 1,708 87 102 93 113 103 102 111 140 158 157 129 104 88 82 57 38 21 - 2 6 15 Khok Phra Subdistrict Municipality เทศบาลต าบลท่าขอนยาง 4,184 215 252 271 293 275 288 308 413 394 387 312 229 169 144 110 53 59 - 8 3 1 Tha Khon Yang Subdistrict Municipality เทศบาลต าบลขามเรียง 6,440 247 266 244 630 2,063 370 325 391 377 395 323 233 195 160 103 54 51 - 8 5 - Kham Raing Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 27,903 1,425 1,473 1,594 1,785 1,817 2,157 1,998 2,266 2,534 2,674 2,169 1,749 1,312 1,151 664 406 316 - 20 15 378 Non-municipal area อ าเภอเชียงยืน 30,388 1,581 1,692 1,804 1,972 2,221 2,237 2,183 2,352 2,621 2,906 2,426 1,923 1,506 1,153 857 423 350 - 22 22 137 Chiang Yuen District เทศบาลต าบลเชียงยืน 2,437 110 123 147 106 172 171 191 176 191 227 214 160 135 111 77 39 30 - 5 2 50 Chiang Yuen Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 27,951 1,471 1,569 1,657 1,866 2,049 2,066 1,992 2,176 2,430 2,679 2,212 1,763 1,371 1,042 780 384 320 - 17 20 87 Non-municipal area 60-64 75-79 0-4 5-9 10-14 15-19 20-24 อ าเภอ หมวดอายุ (ปี) Age group (years) District รวม Total ชาย Male 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 65-69 70-74 Demographic, Population and Housing Statistics 11 12

ตาราง 1.3 ประชากรจากการทะเบียน จ าแนกตามหมวดอายุเป็นรายอ าเภอ พ.ศ. 2559 (ต่อ) Table 1.3 Population from Registration Record by Age Group and District: 2016 (Cont.) 80 และ ผู้ไม่ใช่ ประชากรอยู่ ประชากรใน มากกว่า ไม่ทราบ สัญชาติไทย ระหว่างการย้าย ทะเบียนบ้านกลาง 80 and Unknown A Non-Thai Transferring Population registered over national population in central house file อ าเภอบรบือ 54,360 2,828 3,096 3,004 3,477 3,659 3,938 4,083 4,460 4,644 4,944 4,212 3,443 2,671 2,060 1,444 822 696 - 25 142 712 Borabue District เทศบาลต าบลบรบือ 2,798 156 269 307 160 138 176 172 184 225 221 184 178 152 96 69 45 41 - 2 3 20 Borabue Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 51,562 2,672 2,827 2,697 3,317 3,521 3,762 3,911 4,276 4,419 4,723 4,028 3,265 2,519 1,964 1,375 777 655 - 23 139 692 Non-municipal area อ าเภอนาเชือก 30,509 1,565 1,738 1,829 2,157 2,208 2,341 2,293 2,608 2,808 2,725 2,372 1,817 1,447 1,112 647 433 314 - 7 22 66 Na Chueak District เทศบาลต าบลนาเชือก 1,914 93 104 125 121 141 141 130 162 162 189 143 119 77 78 54 36 27 - 2 3 7 Na Chueak Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 28,595 1,472 1,634 1,704 2,036 2,067 2,200 2,163 2,446 2,646 2,536 2,229 1,698 1,370 1,034 593 397 287 - 5 19 59 Non-municipal area อ าเภอพยัคฆภูมิพิสัย 43,584 2,273 2,553 2,778 3,275 3,217 3,183 3,118 3,622 4,155 4,002 3,190 2,507 2,082 1,526 1,016 546 415 - 15 47 64 Phayakkhaphum Phisai District เทศบาลต าบลพยัคฆภูมิพิสัย 3,923 183 241 241 270 303 271 257 318 337 338 309 242 217 156 95 67 45 - 8 19 6 Phayakkhaphum Phisai Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 39,661 2,090 2,312 2,537 3,005 2,914 2,912 2,861 3,304 3,818 3,664 2,881 2,265 1,865 1,370 921 479 370 - 7 28 58 Non-municipal area อ าเภอวาปีปทุม 56,906 2,748 3,071 3,279 3,885 3,787 3,964 3,923 4,823 5,241 5,014 4,070 3,340 2,722 2,500 1,628 986 762 - 24 253 886 Wapi Pathum District เทศบาลต าบลหนองแสง 2,428 107 121 151 143 138 170 156 164 178 194 181 160 130 124 87 45 75 - 2 7 95 Nong Saeng Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 54,478 2,641 2,950 3,128 3,742 3,649 3,794 3,767 4,659 5,063 4,820 3,889 3,180 2,592 2,376 1,541 941 687 - 22 246 791 Non-municipal area อ าเภอนาดูน 18,739 961 1,156 1,200 1,335 1,245 1,303 1,353 1,542 1,813 1,682 1,340 1,094 913 714 503 269 226 - 3 40 47 Na Dun District เทศบาลต าบลนาดูน 2,354 140 146 153 159 156 183 182 181 213 220 174 140 98 79 52 35 24 - - 3 16 Na Dun Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 16,385 821 1,010 1,047 1,176 1,089 1,120 1,171 1,361 1,600 1,462 1,166 954 815 635 451 234 202 - 3 37 31 Non-municipal area อ าเภอยางสีสุราช 17,641 874 976 1,084 1,253 1,195 1,224 1,282 1,456 1,719 1,682 1,403 1,053 785 700 471 239 190 - 2 14 39 Yang Sisurat District อ าเภอกุดรัง 18,740 1,022 1,094 1,082 1,154 1,326 1,471 1,492 1,584 1,608 1,696 1,551 1,138 830 696 493 257 186 - 8 10 42 Kut Rang District อ าเภอชื่นชม 12,314 648 764 730 850 813 904 873 1,030 1,092 1,098 929 690 569 542 265 189 138 - 5 5 180 Chuen Chom District 50-54 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 อ าเภอ หมวดอายุ (ปี) Age group (years) District 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 รวม Total 0-4 11 สถิติประชากรศาสตร์ ประชากรและเคหะ 12

ตาราง 1.3 ประชากรจากการทะเบียน จ าแนกตามหมวดอายุเป็นรายอ าเภอ พ.ศ. 2559 (ต่อ) Table 1.3 Population from Registration Record by Age Group and District: 2016 (Cont.) 80 และ ผู้ไม่ใช่ ประชากรอยู่ ประชากรใน มากกว่า ไม่ทราบ สัญชาติไทย ระหว่างการย้าย ทะเบียนบ้านกลาง 80 and Unknown A Non-Thai Transferring Population registered over national population in central house file 490,512 22,838 25,124 26,180 32,863 43,872 32,824 32,287 36,871 41,722 44,597 36,864 30,808 24,830 21,579 14,897 9,718 9,263 - 178 619 2,578 ในเขตเทศบาล 74,433 2,672 3,094 3,434 7,305 16,015 3,940 3,827 4,383 4,734 4,993 4,624 4,235 3,426 2,773 1,914 1,260 1,308 - 72 134 290 Municipal area นอกเขตเทศบาล 416,079 20,166 22,030 22,746 25,558 27,857 28,884 28,460 32,488 36,988 39,604 32,240 26,573 21,404 18,806 12,983 8,458 7,955 - 106 485 2,288 Non-municipal area อ าเภอเมืองมหาสารคาม 84,987 3,528 3,817 3,959 7,269 12,938 5,046 4,991 5,586 6,389 6,848 5,960 5,124 4,075 3,422 2,441 1,552 1,546 - 67 118 311 Mueang Maha Sarakham District เทศบาลเมืองมหาสารคาม 30,903 881 983 1,141 4,086 9,422 1,386 1,323 1,451 1,532 1,637 1,587 1,515 1,211 972 668 418 440 - 50 101 99 Maha Sarakham Town Municipality เทศบาลต าบลแวงน่าง 2,844 142 150 181 179 185 188 216 217 252 231 239 192 147 126 90 43 55 - 2 1 8 Waeng Nang Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 51,240 2,505 2,684 2,637 3,004 3,331 3,472 3,452 3,918 4,605 4,980 4,134 3,417 2,717 2,324 1,683 1,091 1,051 - 15 16 204 Non-municipal area อ าเภอแกด า 14,800 712 740 740 903 974 995 1,014 1,141 1,389 1,500 1,171 934 767 753 465 291 278 - 1 4 28 Kae Dam District เทศบาลต าบลแกด า 2,694 119 116 129 166 157 175 184 185 211 262 217 199 159 161 106 64 73 - - 2 9 Kae Dam Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 12,106 593 624 611 737 817 820 830 956 1,178 1,238 954 735 608 592 359 227 205 - 1 2 19 Non-municipal area อ าเภอโกสุมพิสัย 60,740 2,983 3,393 3,354 3,490 3,893 4,233 4,366 4,612 5,277 5,806 4,848 4,009 3,331 2,613 1,857 1,200 1,210 - 16 132 117 Kosum Phisai District เทศบาลต าบลหัวขวาง 4,841 187 255 261 281 248 296 317 362 391 409 416 403 352 225 181 113 129 - 4 2 9 Hua Khwang Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 55,899 2,796 3,138 3,093 3,209 3,645 3,937 4,049 4,250 4,886 5,397 4,432 3,606 2,979 2,388 1,676 1,087 1,081 - 12 130 108 Non-municipal area อ าเภอกันทรวิชัย 44,699 1,948 2,064 2,115 3,220 6,825 2,652 2,685 2,984 3,545 3,867 3,079 2,617 2,003 1,895 1,284 851 725 - 10 4 326 Kantharawichai District เทศบาลต าบลโคกพระ 1,866 71 85 95 105 106 105 112 117 157 160 167 136 130 110 89 56 51 - - 1 13 Khok Phra Subdistrict Municipality เทศบาลต าบลท่าขอนยาง 4,490 262 244 261 251 304 297 297 397 419 443 352 252 201 193 131 99 84 - 3 - - Tha Khon Yang Subdistrict Municipality เทศบาลต าบลขามเรียง 9,842 241 258 257 1,258 4,608 358 332 381 409 417 321 287 202 215 128 95 70 - 4 - 1 Kham Raing Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 28,501 1,374 1,477 1,502 1,606 1,807 1,892 1,944 2,089 2,560 2,847 2,239 1,942 1,470 1,377 936 601 520 - 3 3 312 Non-municipal area อ าเภอเชียงยืน 31,027 1,391 1,617 1,647 1,841 2,097 2,195 2,060 2,297 2,670 2,990 2,553 2,166 1,709 1,466 964 639 610 - 9 19 87 Chiang Yuen District เทศบาลต าบลเชียงยืน 2,529 87 115 130 133 131 179 165 180 188 228 233 220 168 120 76 62 79 - 1 6 28 Chiang Yuen Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 28,498 1,304 1,502 1,517 1,708 1,966 2,016 1,895 2,117 2,482 2,762 2,320 1,946 1,541 1,346 888 577 531 - 8 13 59 Non-municipal area 60-64 65-69 70-74 75-79 อ าเภอ หมวดอายุ (ปี) Age group (years) District หญิง Female รวม Total 0-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 Demographic, Population and Housing 13 14

ตาราง 1.3 ประชากรจากการทะเบียน จ าแนกตามหมวดอายุเป็นรายอ าเภอ พ.ศ. 2559 (ต่อ) Table 1.3 Population from Registration Record by Age Group and District: 2016 (Cont.) 80 และ ผู้ไม่ใช่ ประชากรอยู่ ประชากรใน มากกว่า ไม่ทราบ สัญชาติไทย ระหว่างการย้าย ทะเบียนบ้านกลาง 80 and Unknown A Non-Thai Transferring Population registered over national population in central house file อ าเภอบรบือ 54,634 2,672 2,942 2,934 3,207 3,486 3,809 3,854 4,157 4,501 5,171 4,325 3,459 2,755 2,589 1,784 1,148 1,153 - 13 88 587 Borabue District เทศบาลต าบลบรบือ 3,197 143 307 352 185 156 188 197 210 210 245 209 206 190 142 99 57 74 - 2 1 24 Borabue Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 51,437 2,529 2,635 2,582 3,022 3,330 3,621 3,657 3,947 4,291 4,926 4,116 3,253 2,565 2,447 1,685 1,091 1,079 - 11 87 563 Non-municipal area อ าเภอนาเชือก 30,580 1,448 1,663 1,702 1,959 2,121 2,220 2,083 2,549 2,752 2,884 2,364 1,962 1,578 1,244 824 592 554 - 8 9 64 Na Chueak District เทศบาลต าบลนาเชือก 1,964 93 90 113 94 138 130 121 165 190 190 150 131 118 91 59 34 52 - - 2 3 Na Chueak Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 28,616 1,355 1,573 1,589 1,865 1,983 2,090 1,962 2,384 2,562 2,694 2,214 1,831 1,460 1,153 765 558 502 - 8 7 61 Non-municipal area อ าเภอพยัคฆภูมิพิสัย 44,135 2,241 2,367 2,603 3,140 3,226 3,155 3,009 3,559 4,097 4,028 3,194 2,749 2,226 1,811 1,215 774 633 - 13 18 77 Phayakkhaphum Phisai District เทศบาลต าบลพยัคฆภูมิพิสัย 4,276 196 226 230 270 263 287 270 346 356 359 367 347 254 182 124 94 80 - 4 12 9 Phayakkhaphum Phisai Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 39,859 2,045 2,141 2,373 2,870 2,963 2,868 2,739 3,213 3,741 3,669 2,827 2,402 1,972 1,629 1,091 680 553 - 9 6 68 Non-municipal area อ าเภอวาปีปทุม 57,422 2,547 2,867 3,070 3,569 3,752 3,758 3,625 4,638 5,180 5,225 4,155 3,623 3,027 2,819 2,077 1,316 1,271 - 16 189 698 Wapi Pathum District เทศบาลต าบลหนองแสง 2,661 118 142 142 168 140 160 142 190 197 216 187 208 168 146 100 72 79 - 2 6 78 Nong Saeng Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 54,761 2,429 2,725 2,928 3,401 3,612 3,598 3,483 4,448 4,983 5,009 3,968 3,415 2,859 2,673 1,977 1,244 1,192 - 14 183 620 Non-municipal area อ าเภอนาดูน 18,683 948 1,037 1,147 1,183 1,288 1,285 1,228 1,500 1,712 1,641 1,363 1,183 909 813 558 395 410 - 8 32 43 Na Dun District เทศบาลต าบลนาดูน 2,326 132 123 142 129 157 191 151 182 222 196 179 139 126 90 63 53 42 - - - 9 Na Dun Subdistrict Municipality นอกเขตเทศบาล 16,357 816 914 1,005 1,054 1,131 1,094 1,077 1,318 1,490 1,445 1,184 1,044 783 723 495 342 368 - 8 32 34 Non-municipal area อ าเภอยางสีสุราช 17,698 844 958 1,038 1,187 1,157 1,219 1,204 1,412 1,546 1,654 1,438 1,092 909 776 541 351 328 - 5 1 38 Yang Sisurat District อ าเภอกุดรัง 18,458 947 975 1,094 1,092 1,250 1,395 1,334 1,437 1,558 1,774 1,471 1,132 934 808 530 353 318 - 6 4 46 Kut Rang District อ าเภอชื่นชม 12,649 629 684 777 803 865 862 834 999 1,106 1,209 943 758 607 570 357 256 227 - 6 1 156 Chuen Chom District หมายเหตุ: ไม่ทราบ = ไม่ทราบ/ระบุปีจันทรคติ Note: Unknown = Unknown/Lunar calendar ที่มา: กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย Source: Department of Provincial Administration, Ministry of Interior 65-69 70-74 75-79 รวม Total 0-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 55-59 60-64 อ าเภอ หมวดอายุ (ปี) Age group (years) District 40-44 45-49 50-54 13 สถิติประชากรศาสตร์ ประชากรและเคหะ 14

ตาราง 1.4 เนื้อที่ระยะทางจากอ าเภอถึงจังหวัด และเขตการปกครอง เป็นรายอ าเภอ พ.ศ. 2559 Table 1.4 Area, Distance from District to Province and Administration Zone by District: 2016 ระยะทางจาก เนื้อที่ อ าเภอถึงจังหวัด องค์การบริหาร (ตร.กม.) (กม.) เทศบาลนคร เทศบาลเมือง เทศบาลต าบล ส่วนต าบล Area Distance City Town Subdistrict Subdistrict (Sq.km.) from district municipality municipality municipality administration to province (Km.) organization 5,295.45 - - 1 18 123 133 1,944 เมืองมหาสารคาม 556.70 5 - 1 1 13 14 185 Mueang Maha Sarakham แกด า 165.50 24 - - 2 4 5 88 Kae Dam กันทรวิชัย 412.00 16 - - 3 8 10 183 Kantharawichai โกสุมพิสัย 827.88 31 - - 1 17 17 233 Kosum Phisai เชียงยืน 445.00 45 - - 2 7 8 116 Chiang Yuen บรบือ 451.88 25 - - 1 15 15 209 Borabue นาเชือก 528.00 59 - - 1 10 10 145 Na Chueak นาดูน 248.50 60 - - 3 6 9 94 Na Dun พยัคฆภูมิพิสัย 409.78 84 - - 1 14 14 227 Phayakkhaphum Phisai วาปีปทุม 605.77 40 - - 1 15 15 241 Wapi Pathum ยางสีสุราช 226.00 77 - - - 7 7 91 Yang Sisurat กุดรัง 290.26 39 - - - 5 5 85 Kut Rang ชื่นชม 128.19 70 - - 2 2 4 47 Chuen Chom ที่มา: ที่ท าการปกครองจังหวัดมหาสารคาม Source: Maha Sarakham Provincial Administration Office อ าเภอ เขตการปกครอง Administration zone District รวมยอด Total ต าบล Subdistrict หมู่บ้าน Village Demographic, Population and Housing 15

ตาราง 1.5 จ านวนและอัตราเกิดมีชีพ การตาย ทารกตาย และมารดาตาย พ.ศ. 2555 - 2559 Table 1.5 Number and Rate of Livebirth, Death, Infant Mortality and Maternal Mortality: 2012 - 2016 เกิดมีชีพ ตาย ทารกตาย มารดาตาย เกิด (1) ตาย (1) ทารกตาย (2) มารดาตาย (3) Livebirth Death Infant mortatity Maternal mortality Crude birth Crude death Infant mortatity Maternal mortality 7,815 5,821 49 2 8.1 6.1 6.3 25.6 2012 7,388 6,623 40 1 7.7 6.9 5.4 13.5 2013 6,975 7,065 33 - 7.3 7.4 4.7 - 2014 6,759 7,617 35 1 7.0 7.9 5.2 14.8 2015 6,608 7,188 10 1 6.8 7.4 1.5 15.1 2016 หมายเหตุ: (1) อัตราเกิดและตายต่อประชากร 1,000 คน Note: (1) Crude birth and death rate per 1,000 populations. (2) อัตราทารกตายต่อการเกิดมีชีพ 1,000 คน (2) Infant mortality rate per 1,000 livebirths. (3) อัตรามารดาตายต่อการเกิดมีชีพ 100,000 คน (3) Maternal mortlity rate per 100,000 livebirths. ที่มา: ส านักงานสาธารณสุขจังหวัดมหาสารคาม Source: Maha Sarakham Provincial Health Office 2555 2556 2557 2558 2559 Year จ านวน Number อัตรา Rate ปี สถิติประชากรศาสตร์ ประชากรและเคหะ 16

ตาราง 1.6 การเกิด การตาย การย้ายเข้า และการย้ายออก จ าแนกตามเพศ เป็นรายอ าเภอ พ.ศ. 2559 Table 1.6 Births, Deaths, Registered-In and Registered-Out by Sex and District: 2016 รวม ชาย หญิง รวม ชาย หญิง รวม ชาย หญิง รวม ชาย หญิง Total Male Female Total Male Female Total Male Female Total Male Female 6,643 3,448 3,195 6,728 3,869 2,859 40,429 19,402 21,027 40,571 18,981 21,590 เมืองมหาสารคาม 3,596 1,925 1,671 1,820 1,093 727 9,734 4,256 5,478 11,928 5,298 6,630 Mueang Maha Sarakham แกด า 54 32 22 169 87 82 940 498 442 753 414 339 Kae Dam กันทรวิชัย 115 53 62 458 281 177 7,426 2,629 4,797 8,374 2,768 5,606 Kantharawichai โกสุมพิสัย 363 175 188 870 537 333 3,716 1,996 1,720 3,204 1,674 1,530 Kosum Phisai เชียงยืน 290 145 145 490 267 223 2,032 1,061 971 1,780 959 821 Chiang Yuen บรบือ 756 402 354 648 351 297 3,225 1,723 1,502 3,028 1,591 1,437 Borabue นาเชือก 208 103 105 355 197 158 2,098 1,147 951 1,804 969 835 Na Chueak นาดูน 77 38 39 200 111 89 1,365 743 622 1,050 568 482 Na Dun พยัคฆภูมิพิสัย 762 367 395 488 281 207 3,097 1,643 1,454 3,214 1,713 1,501 Phayakkhaphum Phisai วาปีปทุม 348 173 175 668 357 311 3,474 1,926 1,548 2,862 1,582 1,280 Wapi Pathum ยางสีสุราช 67 32 35 198 100 98 1,111 589 522 888 516 372 Yang Sisurat กุดรัง 2 2 - 200 115 85 1,352 728 624 1,015 554 461 Kut Rang ชื่นชม 5 1 4 164 92 72 859 463 396 671 375 296 Chuen Chom ที่มา: กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย Source: Department of Provincial Administration, Ministry of Interior Registered - out การย้ายออก การย้ายเข้า Total Registered - in District รวมยอด อ าเภอ การเกิด การตาย Births Deaths Demographic, Population and Housing Statistics 17

ตาราง 1.7 การจดทะเบียนสมรส และหย่า เป็นรายอ าเภอ พ.ศ. 2555 - 2559 Table 1.7 Couple with Marriage and Divorce Certificate by District: 2012 - 2016 2555 2556 2557 2558 2559 2555 2556 2557 2558 2559 (2012) (2013) (2014) (2015) (2016) (2012) (2013) (2014) (2015) (2016) 3,647 3,599 3,708 3,412 3,616 1,084 1,066 1,078 1,239 1,206 Total เมืองมหาสารคาม 741 673 625 735 661 310 252 254 312 292 Mueang Maha Sarakham แกด า 124 133 149 153 135 27 37 25 46 32 Kae Dam กันทรวิชัย 245 264 255 266 355 86 87 84 94 140 Kantharawichai โกสุมพิสัย 482 420 380 359 291 134 144 166 151 110 Kosum Phisai เชียงยืน 245 246 237 266 236 78 58 73 88 92 Chiang Yuen บรบือ 355 325 397 356 360 98 103 103 117 102 Borabue นาเชือก 203 261 232 215 252 51 53 56 58 64 Na Chueak นาดูน 161 147 173 159 366 29 41 39 46 102 Na Dun พยัคฆภูมิพิสัย 380 339 312 377 362 120 108 102 119 101 Phayakkhaphum Phisai วาปีปทุม 441 460 578 159 201 78 96 101 96 52 Wapi Pathum ยางสีสุราช 137 101 124 119 146 32 26 22 36 48 Yang Sisurat กุดรัง 43 106 125 119 132 22 41 34 44 47 Kut Rang ชื่นชม 90 124 121 129 119 19 20 19 32 24 Chuen Chom ที่มา: ที่ท าการปกครองจังหวัดมหาสารคาม Source: Maha Sarakham Provincial Administration Office สมรส Marriage หย่า Divorce District อ าเภอ รวมยอด สถิติประชากรศาสตร์ ประชากรและเคหะ 18

ตาราง 1.8 ผู้รับบริการวางแผนครอบครัวรายใหม่จ าแนกตามวิธีคุมก าเนิด พ.ศ. 2555 - 2559 Table 1.8 New Family Planning Acceptors by Contraceptive Methods: 2012 - 2016 รวม ห่วงอนามัย Total Intrauterine device 47,280 193 23,924 1,593 - 20,679 238 653 - 43,184 223 21,372 1,243 - 19,468 308 570 - 42,214 167 20,177 2,318 2 18,260 356 934 - 40,079 151 18,871 1,456 2 18,371 403 825 - 36,819 127 17,382 1,328 5 16,802 570 605 - ที่มา: ส านักงานสาธารณสุขจังหวัดมหาสารคาม Source: Maha Sarakham Provincial Health Office 2558 (2015) 2559 (2016) ปี(Year) วิธีคุมก าเนิด Contraceptive methods 2555 (2012) 2556 (2013) 2557 (2014) ยาเม็ด Oral pill ท าหมันหญิง Tubectomy ท าหมันชาย Vasectomy ยาฉีด Injection ยาฝัง Norplant ถุงยางอนามัย Condom อื่น ๆ Others Demographic, Population and Housing 19

ตาราง 1.9 ผู้รับบริการวางแผนครอบครัวรายใหม่จ าแนกตามวิธีคุมก าเนิด เป็นรายอ าเภอ พ.ศ. 2559 Table 1.9 New Family Planning Acceptors by Contraceptive Methods and District: 2016 รวม ห่วงอนามัย Total Intrauterine device 36,819 127 17,382 1,328 5 16,802 570 605 - Total เมืองมหาสารคาม 4,598 9 1,398 1,046 1 1,926 195 23 - Mueang Maha Sarakham แกด า 1,403 1 727 12 - 649 - 14 - Kae Dam กันทรวิชัย 2,768 - 1,200 76 2 1,467 - 23 - Kantharawichai โกสุมพิสัย 4,186 15 1,633 37 1 2,383 51 66 - Kosum Phisai เชียงยืน 1,475 55 481 3 - 811 88 37 - Chiang Yuen บรบือ 3,557 11 1,592 35 1 1,715 150 53 - Borabue นาเชือก 2,590 29 1,143 12 - 1,377 15 14 - Na Chueak นาดูน 1,641 - 1,025 5 - 594 13 4 - Na Dun พยัคฆภูมิพิสัย 4,420 2 2,307 76 - 1,956 - 79 - Phayakkhaphum Phisai วาปีปทุม 5,605 5 3,149 3 - 2,159 58 231 - Wapi Pathum ยางสีสุราช 2,141 - 1,459 4 - 665 - 13 - Yang Sisurat กุดรัง 1,149 - 597 14 - 493 - 45 - Kut Rang ชื่นชม 1,286 - 671 5 - 607 - 3 - Chuen Chom ที่มา: ส านักงานสาธารณสุขจังหวัดมหาสารคาม Source: Maha Sarakham Provincial Health Office รวมยอด วิธีคุมก าเนิด Contraceptive methods อ าเภอ District ยาเม็ด Oral pill ท าหมันหญิง Tubectomy ท าหมันชาย Vasectomy ยาฉีด Injection ยาฝัง Norplant ถุงยางอนามัย Condom อื่น ๆ Others สถิติประชากรศาสตร์ ประชากรและเคหะ 20

ตาราง 1.10 บ้านจากการทะเบียน เป็นรายอ าเภอ พ.ศ. 2555 - 2559 Table 1.10 House from Registration Record by District: 2012 - 2016 อัตราการเปลี่ยนแปลง Percentage change (%) 2559 (2016) 265,469 271,032 276,824 282,207 287,065 1.7 เมืองมหาสารคาม 49,102 50,533 52,357 53,828 55,164 2.5 Mueang Maha Sarakham แกด า 7,356 7,458 7,565 7,693 7,780 1.1 Kae Dam กันทรวิชัย 24,388 25,522 26,127 26,873 27,392 1.9 Kantharawichai โกสุมพิสัย 32,477 32,954 33,355 33,699 34,022 1.0 Kosum Phisai เชียงยืน 17,770 18,152 18,465 18,747 19,016 1.4 Chiang Yuen บรบือ 32,210 32,788 33,771 34,444 34,870 1.2 Borabue นาเชือก 16,107 16,392 16,879 17,181 17,522 2.0 Na Chueak นาดูน 9,178 9,305 9,431 9,589 9,802 2.2 Na Dun พยัคฆภูมิพิสัย 22,784 23,119 23,465 23,909 24,336 1.8 Phayakkhaphum Phisai วาปีปทุม 29,546 29,951 30,256 30,751 31,233 1.6 Wapi Pathum ยางสีสุราช 8,703 8,808 8,928 9,060 9,235 1.9 Yang Sisurat กุดรัง 9,554 9,691 9,801 9,934 10,104 1.7 Kut Rang ชื่นชม 6,294 6,359 6,424 6,499 6,589 1.4 Chuen Chom ที่มา: กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย Source: Department of Provincial Administration, Ministry of Interior รวมยอด Total 2555 (2012) 2558 (2015) 2559 (2016) 2556 (2013) 2557 (2014) อ าเภอ District Demographic, Population and Housing Statistics 21

ตาราง 1.11 ร้อยละของครัวเรือน จ าแนกตามลักษณะที่ส าคัญของครัวเรือน จังหวัดมหาสารคาม พ.ศ. 2555 - 2559 Table 1.11 Percentage of Households by Major Housing Characteristics Maha Sarakham Province: 2012 - 2016 ประเภทของที่อยู่อาศัย 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 Type of dwelling บ้านโดด 94.4 95.4 90.2 89.0 93.4 Detached house ห้องแถว 3.6 4.0 4.2 5.4 2.4 Row house ทาวน์เฮาส์หรือบ้านแฝด 0.8 - - 0.4 0.2 Townhouse or twinhouse ห้องชุด 1.1 0.5 5.0 5.1 3.9 Apartment or flat ห้องภายในบ้าน 0.1 0.1 - 0.1 - Room or rooms ที่อยู่อาศัยชั่วคราว - - 0.4 - - Improvised quarters อื่น ๆ - - 0.1 - 0.1 Others ชนิดของวัสดุก่อสร้างที่อยู่อาศัย 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 Construction materials ตึก 33.4 31.2 38.1 35.4 35.7 Cement, brick or stone ไม้ 14.6 15.3 12.2 10.8 14.2 Wood ครึ่งตึกครึ่งไม้ 51.5 52.6 49.0 53.8 50.1 Brick and wood วัสดุที่หาได้ตามท้องถิ่น 0.1 0.8 0.3 - - Local materials วัสดุใช้แล้ว 0.4 0.1 0.4 - - Re-used materials วัสดุอื่น ๆ - - - - - Others สถานภาพการครอบครองที่อยู่อาศัย 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 Occupancy status เป็นเจ้าของบ้านและที่ดิน 90.1 90.4 87.4 88.3 89.8 Owns dwelling and land เป็นเจ้าของบ้านแต่เช่าที่ดิน 4.0 1.7 0.5 - 1.0 Owns dwelling on rented land บ้านเช่า 5.0 4.8 9.9 10.0 6.4 Rents อยู่โดยไม่เสียค่าเช่า 0.9 3.1 2.2 1.7 2.7 Occupied rented free การใช้น า 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 Water supply น ้าประปาภายในบ้าน 92.3 89.9 93.5 96.2 91.0 Inside piped Water Supply น ้าบ่อ/น ้าบาดาลภายในบ้าน 5.6 6.5 3.8 2.9 7.1 Inside piped underground water น ้าประปานอกบ้าน 0.1 3.4 1.7 0.1 0.5 Outside piped or public tap น ้าบ่อ/น ้าบาดาลภายนอกบ้าน 1.1 0.1 0.3 0.4 1.1 Outside piped or underground water น ้าจากแม่น ้า ล้าธารหรือคลอง - 0.1 - - - River, Stream etc. น ้าฝน 0.9 - 0.7 0.4 0.4 Rain water อื่นๆ - - - - - Others ลักษณะที่ส้าคัญของครัวเรือน 2555 2556 2557 2558 2559 Major housing characteristics (2012) (2013) (2014) (2015) (2016) สถิติประชากรศาสตร์ ประชากรและเคหะ 22

ตาราง 1.11 ร้อยละของครัวเรือน จ าแนกตามลักษณะที่ส าคัญของครัวเรือน จังหวัดมหาสารคาม พ.ศ. 2555 - 2559 (ต่อ) Table 1.11 Percentage of Households by Major Housing Characteristics Maha Sarakham Province: 2012 - 2016 (Cont.) น าดื่ม 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 Drinking water น ้าดื่มบรรจุขวด 18.4 20.3 36.4 46.7 63.0 Bottle-water น ้าประปาภายในบ้าน 5.1 1.4 0.5 1.6 1.3 Inside piped water supply น ้าบ่อ/น ้าบาดาลภายในบ้าน 2.7 3.6 - - 0.4 Inside piped or underground water น ้าประปานอกบ้าน 3.5 - - 0.1 0.4 Outside piped or public tap น ้าบ่อ/น ้าบาดาลนอกบ้าน - 0.1 1.0 - 0.3 Well or underground water น ้าจากแม่น ้า ล้าธารหรือคลอง - - - - - River, stream etc. น ้าฝน 70.3 72.6 58.1 48.9 30.7 Rain water น ้าประปาผ่านการบ้าบัด(ต้ม/กรอง) - - - - 3.4 Treated tap water (boiled/filtered) อื่น ๆ - 2.0 4.0 2.7 0.4 Others การใช้ส้วม 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 Toilet facilities ไม่มีส้วม - - - 0.7 0.2 No facility nearby ส้วมชักโครก 16.0 18.3 17.1 19.7 26.4 Flush latrine ส้วมซึม 79.2 77.6 74.4 71.4 63.5 Mould latrine ส้วมชักโครกและส้วมซึม 4.8 4.1 8.4 8.2 9.8 Flush and mould latrine ส้วมหลุม ถัง บ่อปลา ถ่ายลงแม่น ้าล้าคลองหรือส้วมลักษณะอื่น ๆ - - - - - Pit or hole in ground or into river and others การใช้เชื อเพลิงที่ใช้ในการปรุงอาหาร 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 Cooking fuel ถ่าน 8.9 9.7 7.5 4.4 4.3 Charcoal ไม้ 46.8 48.4 49.5 54.5 54.9 Wood น ้ามันก๊าด 0.5 - - 0.3 0.1 Kerosene แก๊ส 36.6 30.5 29.3 24.9 31.4 Gas ไฟฟ้า 1.4 2.0 1.7 - 1.5 Electricity อื่น ๆ - - 0.3 1.3 - Other ไม่มีการหุงต้ม 5.8 9.4 11.7 14.6 7.8 No cooking ที่มา: การส้ารวจภาวะเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือนจังหวัดมหาสารคาม พ.ศ. 2555 - 2559 ส้านักงานสถิติแห่งชาติ Source: The 2012 - 2016 Household Socio - Economic Survey, Maha Sarakham Province, National Statistical Office 2558 2559 Major housing characteristics (2012) (2013) (2014) (2015) (2016) ลักษณะที่ส้าคัญของครัวเรือน 2555 2556 2557 Demographic, Population and Housing Statistics 23

สถิติแรงงาน Labour Statistics

ตาราง 2.1 ประชากรอายุ15 ปีขึ้นไป จ าแนกตามสถานภาพแรงงาน และเพศ เป็นรายภาค พ.ศ. 2559 Table 2.1 Population Aged 15 Years and Over by Labour Force Status, Sex and Region: 2016 ชาย หญิง ชาย หญิง ชาย หญิง ชาย หญิง ชาย หญิง ชาย หญิง Male Female Male Female Male Female Male Female Male Female Male Female 26,873 28,737 3,618 3,912 7,973 8,451 4,576 4,912 7,165 7,740 3,541 3,722 ก าลังแรงงานรวม 20,849 17,418 2,796 2,480 6,345 5,395 3,479 2,927 5,360 4,332 2,869 2,283 Total labour force 1. ก าลังแรงงานปัจจุบัน 20,731 17,339 2,790 2,478 6,319 5,381 3,458 2,914 5,297 4,285 2,866 2,281 1. Current labour force 1.1 ผู้มีงานท า 20,522 17,170 2,760 2,461 6,253 5,333 3,426 2,885 5,254 4,243 2,829 2,249 1.1. Employed 1.1.1 ท างาน 20,253 16,993 2,756 2,459 6,209 5,305 3,369 2,859 5,162 4,173 2,757 2,196 1.1.1 At work 1.1.2 ไม่ท างานแต่มีงานประจ า 269 178 4 2 44 28 57 25 92 69 72 53 1.1.2 With job but not at work 1.2 ผู้ว่างงาน 209 169 30 17 66 48 32 29 43 42 37 33 1.2 Unemployed 1.2.1 หางานท า 40 39 7 6 17 12 6 8 4 6 6 7 1.2.1 Looking for work 1.2.2 ไม่หางานท าแต่พร้อมที่จะท างาน 169 130 23 11 49 36 26 21 40 36 31 26 1.2.2 Not looking but available for work 2. ก าลังแรงงานที่รอฤดูกาล 118 78 5 3 26 14 21 14 63 47 3 2 2. Seasonally inactive labour force ผู้ไม่อยู่ในก าลังแรงงาน 6,024 11,319 823 1,431 1,628 3,056 1,097 1,985 1,805 3,408 672 1,439 Persons not in labour force 1. ท างานบ้าน 235 4,965 32 640 96 1,420 47 823 40 1,361 20 721 1. Household work 2. เรียนหนังสือ 2,049 2,280 281 301 523 574 364 388 638 716 242 300 2. Studies 3. ยังเล็ก ชรา/ไม่สามารถท างานได้ 2,610 3,371 262 339 660 850 538 692 851 1,139 299 353 3. Too young/old/incapable of work 4. อื่น ๆ 1,130 704 247 151 349 213 147 82 276 193 111 65 4. Others หมายเหตุ: ข้อมูลเป็นค่าเฉลี่ยของ 4 ไตรมาส Note:The data is the average of four quarters. ที่มา: การส ารวจภาวะการท างานของประชากร พ.ศ.2559 ส านักงานสถิติแห่งชาติ Source: The Labour Force Survey: 2016 , National Statistical Office . Total รวมยอด สถานภาพแรงงาน Northeastern ทั่วราชอาณาจักร Whole Kingdom กรุงเทพมหานคร Bangkok ภาคกลาง Central region ภาคเหนือ Northern region (หน่วยเป็นพัน In thousands) ภาค ตะวันออกเฉียงเหนือ Labour force status region ภาคใต้ Southern region Labour Statistics. 2 7

ตาราง 2.2 ประชากรอายุ15 ปีขึ้นไป จ าแนกตามสถานภาพแรงงาน เป็นรายไตรมาส พ.ศ. 2557 - 2560 Table 2.2 Population Aged 15 Years and Over by Labour Force Status and Quarterly: 2014 - 2017 (หน่วยเป็นพัน In thousands) ก าลังแรงงาน รวม ที่รอฤดูกาล รวม เรียนหนังสือ อื่นๆ Total รวม ผู้มีงานท า ผู้ว่างงาน Seasonally inactive Total Studies Others Total Employed Unemployed labour force 2557 457.6 449.9 447.8 2.2 7.7 212.1 66.7 63.8 81.6 Quarter 1 464.5 464.5 462.3 2.2 - 206.6 51.8 71.1 83.6 Quarter 2 471.9 471.9 469.1 2.8 - 200.2 46.8 74.6 78.9 Quarter 3 482.4 482.4 481.1 1.3 - 190.7 37.9 71.2 81.6 Quarter 4 2558 457.1 455.8 452.6 3.1 1.3 216.8 49.5 77.7 89.7 Quarter 1 451.8 449.9 445.1 4.8 1.9 223.0 56.0 76.9 90.1 Quarter 2 484.8 484.8 481.3 3.4 - 190.8 32.0 74.1 84.7 Quarter 3 487.9 487.9 485.5 2.3 - 188.3 36.7 71.1 80.5 Quarter 4 2559 437.0 436.7 429.9 6.8 0.3 239.7 58.5 66.7 114.6 Quarter 1 448.8 448.8 445.5 3.3 - 228.6 64.5 72.3 91.8 Quarter 2 500.1 500.1 492.3 7.8 - 177.8 33.6 61.2 83.0 Quarter 3 461.0 461.0 456.8 4.2 - 217.3 53.7 68.3 95.3 Quarter 4 2560 433.7 431.2 423.0 8.2 2.5 245.0 67.5 71.4 106.1 Quarter 1 ที่มา: การส ารวจภาวะการท างานของประชากร พ.ศ. 2557 - 2560 ระดับจังหวัด ส านักงานสถิติแห่งชาติ Source: The Labour Force Survey: 2014 - 2016 , Provincial level , National Statistical Office Current labour force ไตรมาสที่ 4 ไตรมาสที่ 1 2014 Year ก าลังแรงงานปัจจุบัน ปี ประชากรอายุ15 ปีขึ้นไป Population 15 years and over ก าลังแรงงานรวม ผู้ไม่อยู่ในก าลังแรงงาน Total labour force Persons not in labour force ไตรมาสที่ 3 ไตรมาสที่ 4 ไตรมาสที่ 1 ท างานบ้าน Household work 2015 2017 ไตรมาสที่ 2 2016 ไตรมาสที่ 1 ไตรมาสที่ 1 ไตรมาสที่ 2 ไตรมาสที่ 2 ไตรมาสที่ 3 ไตรมาสที่ 3 ไตรมาสที่ 4 สถิติแรงงาน 28

ตาราง 2.3 ประชากรอายุ15 ปีขึ้นไปที่มีงานท า จ าแนกตามอาชีพ และเพศ เป็นรายไตรมาส พ.ศ. 2559 - 2560 Table 2.3 Employed Persons Aged 15 Years and Over by Occupation, Sex and Quarterly: 2016 - 2017 (หน่วยเป็นพัน In thousands) รวม ชาย หญิง รวม ชาย หญิง รวม ชาย หญิง รวม ชาย หญิง รวม ชาย หญิง Total Male Female Total Male Female Total Male Female Total Male Female Total Male Female 429.9 237.8 192.1 445.5 245.8 199.7 492.3 252.2 240.1 456.8 249.3 207.5 422.9 233.4 189.5 Managers, senior official and ผู้จัดการ ข้าราชการระดับอาวุโส และผู้บัญญัติกฎหมาย 16.0 14.1 1.9 15.0 12.3 2.7 13.2 8.9 4.3 16.4 12.9 3.5 14.7 14.3 0.4 legislator ผู้ประกอบวิชาชีพด้านต่าง ๆ 24.7 10.4 14.3 26.1 8.0 18.1 21.6 5.4 16.2 26.3 9.7 16.6 19.3 7.2 12.1 Professional เจ้าหน้าที่เทคนิคและผู้ประกอบวิชาชีพที่เกี่ยวข้อง Technician and associate กับด้านต่างๆ 8.5 5.8 2.7 9.0 4.7 4.3 10.2 4.4 5.8 11.7 4.5 7.2 7.2 3.2 4.0 professional เสมียน 7.1 1.6 5.5 11.6 6.0 5.6 9.8 3.8 6.0 4.9 1.0 3.9 5.4 1.1 4.3 Clerk พนักงานบริการและผู้จ าหน่ายสินค้า 88.1 32.6 55.5 80.9 31.7 49.2 70.0 25.3 44.7 69.2 27.0 42.2 64.4 22.2 42.2 Service worker and sell goods Skilled agricultural forest and fishery ผู้ปฏิบัติงานที่มีฝีมือในด้านการเกษตร ป่าไม้และประมง 141.2 78.2 63.0 157.8 91.5 66.3 239.9 121.9 118.0 235.2 131.5 103.7 166.1 94.1 72.0 worker ช่างฝีมือ และผู้ปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้อง 70.3 47.6 22.7 79.0 44.2 34.8 64.4 41.4 23.0 44.6 31.4 13.2 67.9 44.0 23.9 Craft and associate professional ผู้ควบคุมเครื่องจักรโรงงานและเครื่องจักร Plant and machine controlor และผู้ปฏิบัติงานด้านการประกอบ 28.7 20.1 8.6 23.0 18.3 4.7 24.0 19.0 5.0 19.7 17.2 2.5 23.8 17.2 6.6 and assembler ผู้ประกอบอาชีพงานพื้นฐาน 45.3 27.4 17.9 43.1 29.1 14.0 39.2 22.1 17.1 28.8 14.1 14.7 54.1 30.1 24.0 Elementary occupation คนงานซึ่งมิได้จ าแนกไว้ในหมวดอื่น - - - - - - - - - - - - - - - Worker not classifiable by occupation ที่มา: การส ารวจภาวะการท างานของประชากร พ.ศ. 2559 - 2560 ระดับจังหวัด ส านักงานสถิติแห่งชาติ Source: The Labour Force Survey: 2016 - 2017 , Provincial level, National Statistical Office ไตรมาสที่3 Quarter 3 2559 (2016) 2560 (2017) Total ไตรมาสที่4 Quarter 4 ไตรมาสที่ 1 Quarter 1 Occupation รวมยอด ไตรมาสที่1 Quarter 1 ไตรมาสที่2 Quarter 2 อาชีพ Labour Statistics. 29