NB 2022-12-windlade

Digitale nieuwsbrief van de
uitgave van de KKNoOnVineknlGijOkVe-VVveKreniging van
jaargang 1 | 200O8rganisten en Kerkmusici
nummer 1 | juli

jaargang 15 - 2022
nummer 12 - december

Gerwin Hoekstra ‘Dromen als Messiaen’:
overleden de laatste acht concerten

In december zal op verschillende locaties in Nederland de voorstelling ‘Dromen als Messiaen’ weer te zien
zijn. De voorstelling verbindt Olivier Messiaens magistrale kerstcyclus La Nativité du Seigneur met negen
schilderijen die Charles Blanc-Gatti in 1936 bij de delen maakte. Blanc-Gatti was bekend met synesthesie;
hij ervoer kleurige beelden bij het luisteren naar muziek. Deze ervaringen heeft hij willen vastleggen in
de schilderijen.

Ons bereikte het droevige De schilderijen van Blanc-Gatti waren voor organist/beeldend kunstenaar Johan Luijmes en componist/video-
bericht dat ons zeer gewaar- kunstenaar Marcel Wierckx de inspiratie voor de voorstelling ‘Dromen als Messiaen’. Zij maakten een voorstel-
deerde bestuurslid Gerwin ling waarin de muzikale klanken worden ‘vertaald’ in bewegende kleurige beelden. Deze worden op hetzelfde
Hoekstra op zondag 27 no- moment door twee beamers op het orgel geprojecteerd, met een schouwspel als resultaat dat mogelijk in de
vember op 30-jarige leeftijd is buurt komt van wat Blanc Gatti aan
overleden. kleuren zag bij de muziek.
Gerwin was sinds de jaarver- Na twee keer uitstel wegens de co-
gadering van 2019 bestuurs- rona-lockdowns vinden deze maand
lid van de KVOK. Hij vulde dat de laatste acht concerten met de
bestuurslidmaatschap in zoals projecties plaats. Het is de laatste
hij was: correct, zorgvuldig, be- kans deze voorstelling te zien! Om-
schouwend en afspraken nako- dat steeds een andere organist op
mend. een ander orgel is te beluisteren,
Hij heeft zich vooral bezigge- zullen de projecties ook elke keer
houden met het project ‘Leden anders zijn.
voor leden’ en hij was betrok-
ken bij het project van de ‘jon- De speellijst:
ge honden’ van het bestuur,
die zich bogen over vernieuwin- ▪ 9 december 20.30 uur: Stevens-
gen binnen de vereniging.
Gerwin en ik reden altijd sa- kerk in Nijmegen (organist: Berry van
men vanuit Groningen naar
de KVOK-vergaderingen en we Berkum)
bespraken naast de ontwikke-
lingen bij de KVOK ook de ont- ▪ 10 december, 20.00 uur: Maria van
wikkelingen in de kerkmuziek
en de orgelconcerten in Neder- Jessekerk in Delft (organist: Petra
land. We werkten samen toen
hij voor de Stichting Groningen Veenswijk)
Orgelland een cd opnam op het
Freytag-orgel in Bellingwolde. ▪ 11 december, 17.00 uur: Laurens-
Wij gedenken Gerwin en zijn
bijdrage aan de KVOK met diep kerk in Rotterdam (organist: Hayo
respect.
In het januarinummer van Het Boerema) ‘Dromen als Messiaen’ in Goes. Foto: Peter Ouwerkerk
Orgel zal een in memoriam
verschijnen, geschreven door ▪ 15 december, 20.00 uur: Klooster-
Wietse Ouwejan.
Namens het KVOK-bestuur, kerk Den Haag (organist: Geerten van de Wetering)
Hans Beek, secretaris
▪ 16 december, 8.00 (!) uur: Kloosterkerk Den Haag (organist: Geerten van de Wetering)

▪ 17 december, 15.30 uur: Domkerk Utrecht (organist: Jan Hage)

▪ 17 december, 20.15 uur: Orgelpark Amsterdam (organist: Hayo Boerema)

▪ 18 december, 16.00 uur: Heeswijk, Abdij van Berne (organist: Marc Fitze, Bern)

Meer informatie is te vinden op www.dromenalsmessiaen.nl. De kaartverkoop gaat via de diverse locaties.
Over het project is meer te lezen in Het Orgel van november 2020. Hierin schreef Peter Ouwerkerk een artikel
over synesthesie in het kader van het project ‘Dromen als Messiaen’.

Nieuws

Webinar ‘Verduurzaming kerkgebouwen’ Orgelmuseum geeft kerk’. Dat woord ‘huis’ slaat niet
Orgelkalender 2023 uit alleen op gebruik thuis, maar ook
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) organiseert in in andere huizen waar mensen
samenwerking met de Erfgoedacademie op woensdag 7 decem- Het Nationaal Orgelmuseum te El- geloven, bidden, twijfelen, zoals
ber van 10:00–11:30 uur (online) een ‘Live Q&A’-webinar onder burg en fotograaf Jan-Willem van verzorgingshuizen, ziekenhuizen
de titel: ‘Verduurzaming van kerkgebouwen én nu energie be- Braak hebben de handen ineen- en leerhuizen. De vele gebeden
sparen’. Erik Winkel van Flentrop Orgelbouw zal vragen omtrent geslagen en brengen samen een en gedichten zijn in het bijzonder
het orgel en klimatologische omstandigheden beantwoorden. orgelkalender uit voor 2023. voor persoonlijk gebruik en het
Het Orgelmuseum gaf in het ver- pastoraat. Dat zijn de ‘leefkrin-
Met dit webinar voor kerkgebouwen reageert de RCE op de zor- leden weleens een eigen kalen- gen’ van het Liedboek, naast na-
gen die op verschillende manieren bij de Rijksdienst binnenkomen der uit, maar dat initiatief leidde tuurlijk de kerkdienst op zondag-
over hoe eigenaren en beheerders de komende winterperiode al jarenlang een sluimerend be- morgen en allerlei andere vormen
doorkomen, dan wel hun exploitatie rond moeten krijgen. staan. van vieringen, zoals de getijden.
De RCE kan de oorzaak van de problemen helaas niet wegnemen. Na een kennismaking met Jan- In het beamertijdperk heeft he-
Wel kan de RCE kennis en ervaring inzetten om te helpen om het Willem van Braak, die vorig jaar al laas niet iedereen meer een ei-
energieverbruik tijdelijk én structureel te verlagen. Tijdens het we- eens een eigen kalender uitgaf, gen Liedboek. En dat is jammer,
binar voor kerkgebouwen staan drie specialisten klaar om alle vra- was de deal snel beklonken. Dit want dan mis je juist al die mooie
gen die er leven te beantwoorden. jaar brengen fotograaf en orgel- teksten die her en der tussen de
Marc Stappers (RCE) is als specialist Bouwfysica werkzaam op museum de kalender sámen uit. liederen staan afgedrukt (met
de afdeling Monumenten en Collecties bij de Rijksdienst voor het Voor de kalender van 2023 zijn een blauwe band aan de linker-
Cultureel Erfgoed. Daar houdt hij zich bezig met na-isolatie, duur- twaalf prachtige orgels uitgeko- zijde van de tekst).
zaamheid, binnenklimaat van met name musea, kerken en militair zen, waaronder de instrumenten Op de website van het liedboek-
erfgoed. van de Oude Kerk te Amsterdam, compendium wordt ook aandacht
Arthur van Wijk (‘kerk verantwoord verwarmen’) houdt zich al sinds Grote Kerk in Harderwijk en de besteed aan die teksten. Ge-
ruim 30 jaar bezig met installaties, van het berekenen en ontwer- Sint- Christoffelkathedraal in dichten worden door neerlandici
pen naar het adviseren en begeleiden van projecten. Zijn ervaring Roermond. uitgelegd, of beter toegankelijk
is het ontwerpen van installaties voor met name bijzondere en mo- Jan-Willem van Braak is werk- gemaakt. En de gebeden: kun je
numentale gebouwen. Hierbij valt niet alleen te denken aan ker- zaam in de elektronische orgel- die uitleggen?
ken, musea, theaters, maar ook aan scholen en zwembaden. bouw en is in zijn vrije tijd een Evert Jonker, voorzitter van de
Erik Winkel is directeur van Flentrop Orgelbouw. In die hoedanig- verwoed hobbyfotograaf. voormalige liedboekredactie, is
heid heeft hij wereldwijd ervaring met orgels in de meest uiteenlo- De kalender is te koop in het mu- begonnen om de gebedsteksten
pende klimatologische omstandigheden. seum en kan ook per post toege- te voorzien van notities. Dat doet
stuurd worden. De stuksprijs is € hij op zijn geheel eigen wijze,
Vragen voor deze sessie kunt u alvast e-mailen naar duurzaam- 22,95 (voor verzending wordt € waarin je de hand van de gods-
[email protected] 4 extra berekend). De oplage is dienstpedagoog herkent. Of zoals
Het webinar ‘Verduurzaming van kerkgebouwen én nu energie be- beperkt. U kunt een kalender be- hij het zelf mij schreef: “een gods-
sparen’ is een samenwerking van het programma Duurzaamheid stellen door een mailtje te sturen dienstdidactische benadering die
en het Programma Toekomst Religieus Erfgoed. naar info@nationaalorgelmuse- verband houdt met (leren) bidden
Meer info en aanmelden: www.cultureelerfgoed.nl um.nl onder vermelding van ‘Or- in een cultuur van onbekendheid
gelkalender’ in onderwerpregel. met geloofsgoed”.
2 Vergeet u niet uw adresgegevens Nadat hij al uitgebreid de gebe-
mee te sturen als u de kalender den van Augustiunus, Nikolaus
per post toegezonden wilt krijgen.
Komt u de kalender ophalen in
het museum, dan ligt er zonder
tegenbericht een exemplaar voor
u klaar.
Website:

www.nationaalorgelmuseum.nl

Gebeden
uit het Liedboek

Het Liedboek - Zingen en bidden
in huis en kerk (2013) is opgezet
als – zoals dat in Duitsland heet
– een ‘Gesang- und Gebetbuch’.
De subtitel impliceert dat ook:
‘Zingen en bidden in huis en

NotaBene | December 2022

Nieuws

colofon von Fluë en Dietrich Bonhoeffer International ECHO Competition Alkmaar 2023
had beschreven, zijn nu de eer-
NotaBene is de digitale nieuwsbrief ste hedendaagse gebedsteksten Sinds 1991 wordt in Alkmaar het Internationaal Schnitger Orgel-
van de Koninklijke Vereniging van van een handreiking voorzien. Hij concours gehouden. Van vrijdag 23 juni tot en met donderdag
Organisten en Kerkmusici, opgericht neemt je mee in de gebedstekst 29 juni 2023 wordt het concours georganiseerd in samenwer-
op 12 december 2008 te Leeuwarden. en legt als een goede docent king met European Cities of Historical Organs (ECHO).
De nieuwsbrief verschijnt maandelijks samen met jou de vinger bij de Er vindt een voorronde plaats via digitale opnamen waarop kandi-
(m.u.v. augustus). woorden. Zijn toelichtingen zijn daten de volgende werken dienen te spelen:
niet alleen geschikt voor persoon- ▪ Matthias Weckmann (ca 1619-1674): Magnificat II. Toni
© KVOK 2022 lijk gebruik, maar vormen voor ▪ Dietrich Buxtehude (1637-1707): Praeludium in g, BuxWV 150.
ISSN 1876-2921 predikant, pastor en kerkelijk ▪ Johann Sebastian Bach (1685-1750): Trio super Jesus Christus
werker prachtig materiaal om met
Adres bestuur groepen te bespreken. unser Heiland, BWV 688.
Hans Beek | Klipper 49 | 9801 MT De toelichtingen op gebedstek- Aan de digitale voorselectie kunnen professionele organisten en
Zuidhorn | 0594 50 78 76 | sten op de bladzijden 541, 543, vergevorderde orgelstudenten deelnemen, die na 30 juni 1988 zijn
[email protected] 1256 en 1290 zijn gereed. geboren. De selectie in de voorronde wordt gemaakt door Pieter
Op de website www.liedboekcom- van Dijk, Bas de Vroome en Frank van Wijk.
Eindredactie pendium.nl de button ‘Zoek een Er worden negen kandidaten toegelaten tot het concours, waar-
Jan Smelik | H. van Steenwijckstraat 10 | lied’ aanklikken, dan ‘Gedichten’ van de eerste ronde zal plaatsvinden in de Grote Kerk op het Van
8331 KK Steenwijk en het paginanummer intypen of Covelens-orgel en het Van Hagerbeer/Schnitger-orgel. Zes kandi-
op de website via de persoonspa- daten zullen deelnemen aan de tweede ronde op het orgel in de
E-mailadres NotaBene gina van Evert Jonker. Kapelkerk. De finale op donderdag 29 juni wordt weer in de Grote
[email protected] Kerk gehouden.
10 december Meer informatie over de werken die tijdens het concours gespeeld
Deadline Colloquium Orgelpark: worden, kan men op de website van het orgelfestival Alkmaar vin-
Berichten voor het eerstvolgende num- C-groot is dieprood den.
mer van NotaBene dienen uiterlijk de De winnaar van het concours ontvangt de zogeheten ‘Schnitger-
20ste van de maand in het bezit van de In samenwerking met Figura Di- prijs’, die bestaat uit een bedrag van 5.000 euro. Tevens mag de
eindredacteur te zijn vina, een collectief van filosofen prijswinnaar zich ‘Young ECHO organist of 2024’ noemen. De Flen-
en theologen, wijdt het Orgelpark tropprijs, de tweede prijs, bestaat uit een geldbedrag van 2.500
Corrector een colloquium aan het zichtbare euro. De derde prijswinnaar ontvangt de prijs van de Stichting
Kees Kugel, Noordhorn en het hoorbare in de kunst op Vrienden van het Orgel (1.500 euro). Tot slot is er een publieks-
het vlak van religie en spiritua- prijs, de Izaak Kingma-prijs
Agenda liteit. Denk bijvoorbeeld aan sy- Men kan zich inschrijven via het formulier op de website. De in-
Concertaankondigingen in de Agenda nesthesie, waarbij het ene zintuig schrijving wordt gesloten op 15 februari 2023 om 23:59 uur. Alle in
kosten € 2 per concert. Opgave van sensaties, die eigenlijk bij een aanmerking komende inzendingen zullen door de prejury worden
concerten kan uitsluitend geschieden ander zintuig horen, toch waar- beoordeeld, en de selectie van negen kandidaten voor de eerste
via het aanmeldformulier op www. neemt. Zo kan een toonsoort (C ronde zal vóór 5 maart (2023) op de website van het festival wor-
hetorgel.nl. grote terts bijvoorbeeld) als een den aangekondigd.
kleur worden ‘gehoord’ (bijvoor- Website: https://orgelfestivalholland.nl
Advertenties beeld dieprood).
Bureau van Vliet BV | Wateringweg 129 Olivier Messiaen is een van de Foto: Jan Smelik
| 2031 EG Haarlem | 023 571 47 45 | componisten die een krachtige
contactpersoon: Luciène Paap | vorm van synesthesie kende. An- 3
[email protected] | dere mensen nemen juist vooral
website: www.bureauvanvliet.com lichtgradities waar. Zo kan muziek
donker zijn, of juist als helder en
Abonnementen doorzichtig worden ervaren. Bre-
Hans Beek | Klipper 49 | 9801 MT der geformuleerd: hoe werken
Zuidhorn | 0594 50 78 76 | klank en kleur, beeldende kunst
[email protected] en muziek, samen? Hoe verster-
ken ze elkaar? Welke relaties
gaan ze eigenlijk aan?
Op het programma staan lezingen
en muziek, en is er veel ruimte en
gelegenheid tot gesprek en dis-
cussie.
Meer info:www.orgelpark.nl

NotaBene | December 2022

Nieuws

Mense Ruiter en Van Rossum Debuut Adriaan Hoek als stadsorganist Rotterdam
gaan intensieve samenwerking aan
De nieuwe stadsorganist van Rotterdam, Adriaan Hoek, maakt op
Mense Ruiter Orgelmakers in Ten Post en Van Rossum Orgelbouw dinsdag 6 december zijn debuut op het orgel van de Doelen.
in Wijk en Aalburg zijn per 1 oktober 2022 een intensieve samen- Afgelopen juni speelde de nieuwe stadsorganist van Rotterdam al kort
werking aangegaan. Elk met een eigen traditie, maar met dezelfde op het Doelen-orgel tijdens het afscheid van Geert Bierling, de vorige
hoogstaande artistieke en ambachtelijke principes, zullen de twee stadsorganist. Op 6 december gaat Hoek zijn eerste volledige concert
orgelmakerijen de komende tijd de krachten gaan bundelen. geven op het Doelen-orgel.
Met zijn eerste programma laat Hoek al direct zijn signatuur zien:

Mense Ruiter Orgelmakers is in 1931 opgericht. Gevestigd in de provin-
cie Groningen heeft het bedrijf tal van nieuwe instrumenten gebouwd
en historische orgels gerestaureerd. De kennis en inspiratie van het rij-
ke Groningse orgellandschap is daarbij van grote invloed en betekenis.
Van Rossum Orgelbouw is opgericht in 1990 toen Hans van Rossum
zich vestigde als zelfstandig orgel- en klavecimbelmaker, na meer dan
twintig jaar bij de firma Blank te hebben gewerkt. Al snel wist hij een
internationale reputatie te verwerven met restauraties en nieuwbouw
van orgels waarin historische principes zijn toegepast.

Beide bedrijven zijn niet zo lang geleden overgegaan in handen van een Foto: Vera Cornel
nieuwe generatie. In 2019 droeg Hans van Rossum zijn bedrijf over aan
Gerrit de Jong (1988), die in 2005 bij Van Rossum Orgelbouw in dienst twee grote symfonische werken, bewerkt voor het orgel: Ravels Le
kwam. Sander Booij (1986), sinds 2002 actief als orgelmaker, nam in tombeau de Couperin en Moessorgski’s Schilderijententoonstelling zijn
2020 Mense Ruiter Orgelmakers over van Dolf Tamminga. publieksfavorieten, en perfect voor het Doelen-orgel.
De twee orgelmakerijen zullen in eerste instantie zelfstandig blijven Meer informatie en kaartverkoop op de website dedoelen.nl.
opereren. Bestaande klanten zullen op de vertrouwde manier worden
bediend. Beide orgelmakers zullen een beroep kunnen blijven doen op Slooff Orgelbouw
de kennis en ervaring van Dolf Tamminga en Hans van Rossum. brengt activiteiten onder bij Flentrop Orgelbouw
Het eerste project waarbij de kwaliteiten van beide orgelmakerijen wor-
den ingezet, is de nieuwbouw van het orgel (21/IIP) in de Koepelkerk Onlangs heeft Jacques Helling, directeur van Slooff Orgelbouw BV in
te Renswoude, onder eindverantwoordelijkheid van Mense Ruiter Or- Gouderak, besloten om de activiteiten van zijn firma onder de koepel
gelmakers. In de toekomst zal deze samenwerking nog meer zichtbaar van Flentrop Orgelbouw B.V. voort te zetten.
worden.
Websites: www.menseruiter.nl & https://rossumorgelbouw.nl

De beide werknemers van Slooff Orgelbouw zijn inmiddels in dienst ge-
treden bij Flentrop Orgelbouw. Zij zullen in eerste instantie het onder-
houd en eventueel restauratiewerk aan hun klantenkring blijven verzor-
gen, nu alleen niet vanuit hun eigen werkplaats maar vanuit Zaandam,
waar Flentrop Orgelbouw gevestigd is.

Ontwerp nieuwe orgel in de Koepelkerk van Renswoude - Mense Ruiter Orgelmakers Slooff Orgelbouw werd in 1933 opgericht door N.D. Slooff, een voorma-
lig medewerker van orgelmakerij De Koff te Utrecht. Na de Tweede We-
reldoorlog kwam de eerste werknemer in dienst en werd er begonnen
met de nieuwbouw en restauratie van orgels.
Vanwege toenemende activiteiten werd een ruimere werkplaats nood-
zakelijk. Het bedrijf verhuisde daarom in 1958 naar een gebouw aan
de Kerkweg in Ouderkerk aan den IJssel. Hier werd een groot aantal
orgels gebouwd, gerestaureerd, uitgebreid of gerenoveerd. Ook werden
de eerste orgels gebouwd voor o.a. België, Duitsland en de Verenigde
Staten. Na vijfenveertig jaar, in 2003, verhuisde het bedrijf naar Lek-
kerkerk, waar het bleef tot 2016, toen een nieuwe vestiging aan de
Kattendijk te Gouderak betrokken werd. Inmiddels had Nico Slooff jr.
zich in oktober 2013 teruggetrokken uit het bedrijf en was de leiding in
handen gekomen van Jacques Helling.
Website: www.flentrop.nl

4 NotaBene | December 2022

Nieuws

Gerrit ’t Hart sluit zijn serie ‘Psalmbewerkingen’ af

Dit najaar verscheen deel 27 Gerrit 't Hart werd geboren te Amersfoort, waar hij zijn eerste orgel- Heer! Verberg het niet, beproef mij
van de serie ‘Psalmbewerkingen lessen kreeg van Henk Seldenthuis aan de Amersfoortse Muziek- niet te zeer”. Op het moment dat
voor orgel’ van de Ermelose school. In 1971 koos hij voor de opleiding orgel en kerkmuziek aan ‘verberg’ in beeld is, duikt de me-
organist -componist Gerrit ’t het Utrechts Conservatorium. Hoofdvakleraren waren Theo Teunis- lodie, die in de sopraan ligt, onder
Hart. Het is het laatste deel van sen (interpretatie) en Jan Welmers (improvisatie). Hij heeft zich in de altstem en houdt zich als het
de serie. Naar aanleiding hiervan het bijzonder toegelegd op het uitvoeren van zeventiende-eeuwse ware even verborgen.
stelde de redactie van NotaBene muziek. Daarnaast richt hij zich met veel toewijding op de kunst In de bewerking van het zesde
hem een aantal vragen. van het improviseren. couplet klinkt tegen de melodie
Gerrit 't Hart is als organist en als cantor werkzaam te Ermelo en een canon die de woorden “Wijs
Wanneer ben je de serie begon- Harderwijk. Tevens heeft hij in Ermelo een lespraktijk in literatuur- mij de wegen die ik wil betreden,
nen en wat was de aanleiding/ spel, improvisatie en compositie. maak nu de paden effen voor mijn
waren de aanleidingen? voet, en leer mij de woorden die ik
Dat was in 1992. Voor die tijd kingen voor orgel zonder gebruik Welke bewerkingen uit je serie lig- zeggen moet” onderstrepen.
legde ik mij vooral toe op het im- van pedaal zijn los daarvan in alle gen jou het meest aan het hart?
proviseren, maar zo'n dertig jaar uitgaven van de serie te vinden. De bewerkingen van de psalmen Hoe zie je de verhouding tussen
geleden ontstond de behoefte om 95, 121, 122 en 130 de modale renaissancemelodieën
bedenksels te gaan vastleggen. Wat vond je het lastigste aspect en de barokke bewerkingen?
Met de psalmen ben ik vanouds bij het componeren en wat vond je Speelde de psalmtekst een rol bij Daar zit enige spanning in. Het
vertrouwd en de schrijfwijzen het plezierigst? het componeren? Zo ja, op welke toevoegen van leidtonen aan de
van componisten uit vooral de Het lastigste aspect voor mij was, wijze(n)? modale melodie is zo hier en daar
zeventiende eeuw heb ik hoog. denk ik, om de nodige spanning in Zonder de psalmteksten had de vrijwel onvermijdelijk. Hier staat
Een keuze tot het schrijven van een compositie te houden tijdens serie er geheel anders uitgezien. tegenover dat veel van het muzi-
psalmbewerkingen in een vooral momenten waarop de melodie Veelal volgde ik de tekst op de kale taalveld van de late renais-
zeventiende-eeuwse klanktaal lag veel herhalingen in zich herbergt. voet en probeerde deze zo nauw- sance, waarin de psalmmelodieën
voor de hand. De vierde regel van Psalm 23 is gezet mogelijk te verklanken. Ter zijn ontstaan, in de vroege barok
daarvan een voorbeeld. verduidelijking enkele voorbeel- gehandhaafd blijft. Dat geeft weer
Hoe bepaalde je welke vorm (par- En wat het plezierigst aspect is den uit de zeven bewerkingen de nodige aansluiting. En ook naar
tita, grote koraalbewerking, manu- bij het componeren? Voor mij is (voor elk vers een eigen bewerking de wat latere barok zijn de lijnen
aliter, pedaliter) je een psalmbe- dat het toepassen van polyfone dus) die ik van Psalm 27 (deel 27) vrij gemakkelijk door te trekken.
werkingen gaf? structuren, waardoor een zekere maakte: halverwege het vierde
Soms om praktische redenen. gelaagdheid in de compositie ont- couplet van deze psalm lezen we Zijn er psalmen of misschien modi
Over een niet al te lange melodie, staat. “Uw aangezicht, ik wil het zoeken, waarmee je goed of juist minder
die al aanleunt tegen bijvoorbeeld goed uit de voeten kon?
het latere majeur, is het schrijven Ik heb dat niet zo ervaren. Juist de
van een partita in barokstijl niet verschillen zijn boeiend en prik-
moeilijk. Zo koos ik voor onder an- kelden steeds weer tot een eigen
dere Psalm 21 deze vorm. Bruik- aanpak.
bare vormen voor het maken van
psalmbewerkingen zijn er echter Zijn er nieuwe compositieprojecten?
te over. Het is maar net waar je Recent begon ik met het bewer-
voor kiest en op welke wijze je de ken van enkele gezangen die in de
gekozen vorm invult. Zo maakte ik volle breedte van de kerk worden
bij Psalm 121 een koraalfantasie. gezongen. Hieronder vallen de
Dat deed ik omdat ik deze psalm, lofzangen van Maria, Zacharias
zeker ook vanwege de tekst, uitge- en Simeon. Ook startte ik met de
breid wilde behandelen. Maar in serie ‘Der Psalmen Lust-Hof’, be-
principe kun je deze vorm op ie- doeld voor samenspel op instru-
dere psalmmelodie loslaten. menten naar keuze.
Wanneer lengte en moeilijkheids- Ten slotte hoop ik nog een aantal
graad van een werk daartoe aan- koorwerken aan de bestaande lijst
leiding gaven, liet ik steevast een toe te kunnen voegen.
gemakkelijker en manualiter uit te
voeren alternatief volgen. Bewer- Website: http://gerrit-thart.nl/

NotaBene | December 2022 5

vERENIGINGSNIeuws

Groningen Overijssel Hij was actief betrokken bij de Afdelingen
restauratie van het orgel, bleef or-
Op zaterdag 10 december zal de Dick Huijser 50 jaar organist gellessen volgen en was bijna al- DRENTHE - Leo Ridderbos
KVOK/VGK Afdeling Groningen Afgelopen maart was er voor Dick tijd present om in de erediensten | Ballastweg 15 | 7741 ZM
een activiteit houden rond Orgel Huijser een gouden jubileum; vijf- het orgelspel te verzorgen. ‘Bijna Coevorden | 0524-51 74 61 |
Plus, dat wil zeggen: Orgel met tig jaar geleden ontving hij zijn be- altijd’ want Dick verblijft regelma- [email protected]
andere instrumenten. noeming als organist van de Witte tig in Frankrijk en in de kerk van
Locatie: Voormalige Hervormde of Lambertuskerk in Hardenberg. Vauvillers geeft hij jaarlijks orgel- FRYSLÂN - Jelle Rollema |
Kerk in Noordwolde, met het zich Dick komt uit een muzikale fa- concerten. Buorren 29 | 9014 CD | Tersoal
daarin bevindende historische milie en zijn vader vond dat zijn Hij is al jaren betrokken bij het | 0515-521261 | j.rollema@
Huis/Freytag/Lohman-orgel kinderen minstens één psalm op werk van de KVOK en nu actief planet.nl
Aanvang 14:00 uur, de middag het harmonium moesten kunnen als bestuurslid van de afdeling
eindigt rond 16:30 uur. begeleiden en bij Dick bleef het Overijssel. GELDERLAND - Danny Koschinski
Jan Faber, lid van de Moer- niet bij één psalm. | Nachtegaalstraat 108 |7481
manstichting, die het orgel in Op 14-jarige leeftijd mocht hij tij- Dick, van harte gefeliciteerd met AV Haaksbergen | 053-5742980
Noordwolde onder haar hoede dens de kerkdiensten te Scheve- dit gouden jubileum en we wen- | [email protected]
heeft, zal iets vertellen over de ningen de zang begeleiden. sen je goede jaren toe, waarin
concertserie in Noordwolde met Hij ontving lessen van Gerard je met je muzikale gaven de ge- GRONINGEN - Ties Wildeboer |
Orgel Plus-concerten. Akkerhuis op het orgel van de meente in Hardenberg-Heemse Wethouder Huismanlaan 34 |
Hierna volgt een korte koffiepau- Nieuwe Kerk aan het Spui in Den mag dienen als organist. 9902 LR Appingedam | 0596-
ze. Vincent Hensen-Oosterdijk zal Haag. Ook volgde hij pianolessen We hopen ook dat we als afde- 682956 | [email protected]
vervolgens ter illustratie samen aan het Haags conservatorium. lingsbestuur van KVOK Overijssel
met slagwerker Richard Kalff een In 1969 kreeg hij een baan als nog vele jaren gebruik mogen ma- LIMBURG - Ferdinand Fahner |
aantal stukken spelen. docent Frans aan de ULO in Har- ken van jouw kennis en ervaring. Kasteel Daelenbroeckstraat 60
U bent van harte welkom op zater- denberg en korte tijd later werd Bastiaan Nuijen | 6043 XR Roermond | 06 1288
dag 10 december! Dick gevraagd als organist van de 2125 | [email protected]
Ties Wildeboer Witte of Lambertuskerk.

Zuid-Holland NOORD-BRABANT - Rens Swart |
Kapelaan Kockstraat 44 | 4651
In de maand december organi- XE Welberg | 016 23 33 45 94 |
seert onze afdeling geen activitei- [email protected]
ten. Maar in 2023 gaan we weer
enthousiast van start. NOORD-HOLLAND - Ton Schoen |
Vincent van Goghweg 8 |
Op 28 januari houden we de eer- 1506 JC Zaandam | 06-
ste bijeenkomst van het jaar in de 10013555 l a.schoen7@
Laurentiuskerk te Mijnsheeren- kpnplanet.nl
land. We beginnen om 13:30 uur
met de jaarvergadering. OVERIJSSEL - Bastiaan Nuijen
Daarna neemt Herman Lammers | Pastoor Schneid­ erstraat 7 |
ons mee in de wereld van het cla- 7545 CM Boekelo | 053-
vichord. 4303029 |
Het laatste deel van de middag [email protected]
krijgen leden de gelegenheid het
orgel te bespelen. Waar nodig zal UTRECHT en
Rien Donkersloot assistentie ver- FLEVOLAND ZUID-OOST
lenen. Leendert Verduijn | Johann
Het thema voor deze bespeling de Wittlaan 19 | 2805 CM
is ‘Nieuwe oogst bij het Liedboek | Gouda| leendertverduijn@
2013’. U kunt een keuze maken hotmail.com
uit de vele liedbewerkingen die
hierbij de afgelopen jaren zijn ZEELAND - Bert Geleijnse |
verschenen. Te denken valt aan Torenstraat 45 | 4353 AB |
Nieuwe voorspelen en begeleidin- SEROOSKERKE | 0118 591016
gen bij het Liedboek (Boekencen- | [email protected]
trum) of aan liedbewerkingen van
bijvoorbeeld Toon Hagen, Martine ZUID-HOLLAND - Bartjan
van der Meiden, Jan Peter Teeuw Geleijnse |
Esdoorndreef 21 | 3137 BH
Vlaardingen | 010 426 3227 |
[email protected]

Mijnsherenland, Laurentiuskerk, Foto: Michiel van ‘t Einde

6 NotaBene | December 2022

bij zijn graf in de oude Frauenkirche in Dresden vermeld ling stond bij hem hoger op de agenda dan de politiek. Hij
Saeculi sui musicus excellentissimus (‘De meest uitmuntende gaf ruimte aan velen om zich voluit te kunnen ontplooien.
vmusicus van zijn tijd’), en Elias Nathusius noemde hem in In het Collegium Mauritianum behoorde de muziek tot de

n16ie5u7wPearmenusziemku’)s.icOaeoknoesetnraeeremtiotdeleranlas eL(u‘EVmaeRdnerGEveNramnIaoGnniazIeeNGceSntrNaleIveakukewn enszo ontwikkelde Schütz zich al snel tot een
(‘Licht van Duitsland’) spreekt voor zich.
eAnaTnhedoeTehunainssdenv.aInn jadneuavreirzsucl-hilleVneedlealaenvdeancshftasveosorvManaxSRcehgüetrz,
leznulwleenuwhieerzaiajnn hweerirnkneenrebne. sprekendi.e 150 jaar geleden geboren is. Voor kerken en gemeenten die op een
vernieuwende wijze liturgie willen vieren.
Onze gastheer en het honderd-

wpOdbwIVggblietpeoajaeieoarrjDawl1dpeoeGtlo8enseirriznekvisdzpmoiioennsjavm‘nakndPutiaaeesssiHotnrdratncgtkplna,ehzemktuomtsiieoeneutshGmaeWnrial1aMedajiarlcin.bnpzsmahisnrouwdegHiouSbiearnjeerecllpasustiiighraatcgiiioülmrntesoar.g2tetinDeaedlzrr0dneaeeode2eindziene0lrness–e-i,e1eaonr6lps1ttndwojsae1out‘riooGeregtzdisrmkgediwideeegjle1mnseeendnetrd.uSgkgleZdzdltereveioaeeowaaniankmomnIesrmtttteobRaosvüesgaetelaytceiesgne,eklsveirhDnjaa-’rkoaiRdnnuwsrwdeegcaiihuoglethnlaeserrltedsirwnrce.ttzMevotseidojsLpnmeiuoateeeirjddetlprauegeedoroanietinnepr--,-- - LIEDBUNDEL - BEGELEIDINGSBUNDEL
- 1152 pagina’s 746 liederen 2 delen piano/orgel
pneirsstpevcatniefd’.eRvijrkoeJagnbsaerno, kA.lbZeirjtn regcehztaemnesntulijdkeie ianctiMvitaeritbumregt hdaed - Prijs: € 28,99 - 1344 pagina’s
LhoiujwonendeJrabnrovkaenndverooSrpeekenbes-tudaiefdreeliisngneanarUtVreecnhet/tFiële,vodliaendheemn - te bestellen: - Prijs € 99,-- excl verzending
www.boekenwereld.com - te bestellen:
[email protected] of
[email protected]

rweidaesnadaenzgeemboidddeang vdoooor.rErlaznijndgraNaofoMrd-oHroiltlazndv.on Hessen. Met
keoernte rleuziinmgesntimpeetnodriguemlspevla, enendeze landgraaf kon Schütz in de
bloaegkuenxpeosstaitdie,zmicihnicvoonlcleedrtiegn,toeenleggOepn 1o8p dneovbeemsbtuerdehroirnegn vwaen dine
omokuzzuileleknzleodaelns odrigeelisnpedl emhogaenndelsdsetadDoVrpesnkeetrikë wvaenrdHbeenodreikfe-Indod-.
vOoseDkalzepnnepinereseeezVn1dcrkeowai3dearlndesvgrelmgeieeaNwewnaenhodiaeaijodissAeemnjradinddntanddtaba.a‘bdeucoPtikjrhrbultnhunaetdbBeoavagieeatoetgslGmzosutkhdorvwudaoeaSeuzebmrenwidoierrVageheuikereehaon’pd,llonceaiimensmdios(cldezetdmaek.te-aekspnetooinoneg‘lAtsaHinnmeimjanktepedaidbtzunerevaauBbt-adcelavlZelihnececcwaetnhehunovGew-nefowrreeliGirdokoreglskiaenievkeieaognklaer’rvb.onnehohaTann,nenhanrtaetdiaeoznm)fieorok,tsikrosa,m.gdikeeaelititssnnaedeesgacannceoehar.erpnnntmnoradaJietoueoeiknekr----

ling wordt waarschijnlijk het sfeer- Ook in 2023 zullen wij weer graag

vMolloerkietzrkvjeovnanH’et sWseoundwt.as al eerderlebdeenlanegnriajkndgeerwe ebeesltainngshteeltlelne--
ven van Schütz. In 1598 hoorde ddeenlaonndtmgroaeatefndebitjooennzedebritjeieenn--
Ojapr2ig3esHepeteinmrbiecrhzzijninwgeentetgoaesnt hijkoomvesrtenna.chtte in het ‘Gasthof
bzijuSmimSocnhSüttezlleinng’ ivnadnevAaddveerntCs-hrisBtoarpthjanSGchelüetijzn.seGetroffen door
kdeerkstteemAelpnhedne maaunzidkeanlitReiijtn.van de jonge Schütz deed hij de
ouders van Heinrich het voorstel om hem te laten studeren
in zijn zojuist gestichte Collegium Mauritianum in Kassel.
Hier werden kinderen uit meer ontwikkelde milieus opge-

DEZE MAAND IN MUZIEK & LITURGIEleid voor hoge functies in het hof van de landgraaf. Na enige

• Opmaat: PROTEST! (Cees-Willem van Vliet)
• De blijvende actualiteit van Heinrich Schütz’ muziek (Hans Jansen)

Achtergrond• Mensen verleiden naar het orgel te luisteren — In gesprek met Wietse Meinardi
(Sebastiaan ’t Hart)

ziek& L• itMuurzigekiebijl•agDe:eOc,eCmhribsteurs,2b0ro2n2van lentebloei (Lied 817) (Wietse Meinardi)

• Liedbespreking: Hoe een beeldhouwer een dichter inspireerde (Jeroen de Haan)
• Migrantenkerken en corona — Interview met Madelon Grant (Sebastiaan ’t Hart)
• ‘Jongleren’ en ‘Een leven lang zingen’ — Van Lieshout en Te Wies vergeleken

(Peter Ouwerkerk)
• Twee kerstcantates van Johann Kuhnau (Sebastiaan ’t Hart)
• Signalement: Carols (Bartjan van de Lagemaat)

Voor een (proef)abonnement, zie www.kvok.nl 7
Bestellen los nummer: [email protected]

NotaBene | December 2022

vERENIGINGSNIeuws

Bestuurscolumn

De stand van de kerkmuziek in Nederland

Hans Beek

Sinds de oprichting in 2016 is de KVOK medebewoner van het zoge- 1. het ‘kerkvolk’ waardeert de (kerk)
naamde Huis van de Kerkmuziek. Het Huis van de Kerkmuziek is een muziek erg, net zoveel of misschien
breed platform voor alle organisaties die een rol spelen op het gebied nog wel meer dan ‘het woord’;
van de kerkmuziek. Op zijn website vind je meer informatie over waar
zich het Huis allemaal mee bezighoudt en verder natuurlijk allerlei 2. de (landelijke) kerkelijke leiding be-
achtergrondinformatie. De Stichting Landelijk Samenwerkingsverband seft dat niet of nauwelijks en voert er
Kerkmuziek (SLSK) kun je beschouwen als een voorloper van het Huis geen beleid op;
van de Kerkmuziek. Deze stichting werd in 2016 opgeheven en hun
batig saldo naar het Huis van de Kerkmuziek overgemaakt. Daarmee 3. slechts een handjevol professionals
had het Huis een mooi startkapitaal. is kerkmusicus van beroep en een nog
De KVOK is dus een van de eerste bewoners van het huis. Sinds de kleiner aantal kan er ook van leven;
oprichting heeft het Huis belangrijke bijdragen aan de ontwikkeling van
de kerkmuziek geleverd, vooral op het gebied van de samenwerking en 4. de kerkmuziek steunt vooral op de amateurmusicus en is van zeer
bundeling van de krachten van de verschillende bewoners van het Huis. wisselende kwaliteit;
Dat is mooi geformuleerd natuurlijk, maar wat betekent dat concreet?
Dat is heel moeilijk na te gaan. Hoe meet je dat nu? Kun je voorbeelden 5. die wisselende kwaliteit maakt het kerkvolk nog niet eens zoveel uit,
geven? Typische vragen van deze tijd natuurlijk. maar de dienst en de liturgie moeten wel een bepaalde ‘flow’ hebben,
een flow die een bepaalde (religieuze) beleving oproept. Is dat het geval,
Op 11 november jl. (St.-Maartensdag) hield het Huis samen met zijn dan gaat de kerkbezoeker tevreden huiswaarts;
bewoners een bezinningsdag. In de refter van het Oud-Katholieke Se-
minarie in Amersfoort kwamen we samen en bogen ons over de vraag 6. de kerkmusicus (hetzij professional, hetzij amateur) moet tegenwoor-
hoe de kerkmuziek er in Nederland op dit moment voorstaat, welke rol dig, naast een goede musicus, een deskundige verbinder en communi-
de afzonderlijke Huisbewoners daarin spelen en wat de toekomst ons cator zijn en (ook op beleidsniveau) kunnen praten met voorgangers,
vermag te brengen op dit gebied. kerkenraden, classisbesturen, kindernevendienstleiders, et cetera. De
Namens de KVOK was ondergetekende, samen met oud bestuurslid curricula van de kerkmuzikale opleidingen sluiten daar niet bij aan;
Jack Gardeniers, aanwezig op deze dag. Een vijftal inleiders, allen door
hun werk nauw verbonden met de kerkmuziek, hield een inleiding. Op 7. De kerkmuzikale elite die op 11 november in Amersfoort bijeen was,
die manier kregen we een goed beeld van hoe de kerkmuziek er op dit besefte terdege dat alle uitgesproken aspiraties en toekomstidealen bij
moment voorstaat in Nederland. zeker 90 procent van het kerkvolk, kerkenraden en kerkelijke werkers
De inleiders waren: Mattijs Ploeger (rector Oud-Katholiek Seminarie niet zullen landen. De kloof is groot.
aan de Universiteit van Utrecht, priester en organist), Gerard Beemster
(koordirigent, o.a. Kathedrale Koor Utrecht tot 2020), Peter Ouwerkerk Dennis Vallenduuk gaf van dat laatste een mooi voorbeeld uit de prak-
(organist en voor de Protestantse Kerk in Nederland o.a. verantwoor- tijk. Van de door zijn koor gezongen mis was door een gebrekkige com-
delijk voor de opleidingen en examinering van kerkmusici), Kees van municatie de verkeerde Italiaanse componist (uit een ver verleden) op
Setten (theoloog, musicus, nauw betrokken bij Eredienst Creatief) en de liturgie terechtgekomen. Een pijnlijke situatie natuurlijk, maar het
Dennis Vallenduuk (organist en kerkmusicus, o.a. in de Plechelmusba- was niemand in de kerk opgevallen, merkte Dennis droogjes op.
siliek te Oldenzaal).
Natuurlijk, het was een serieus onderwerp, maar aan de andere kant Hoe gaat het verder met de Nederlandse kerkmuziek?
ook een bron van vermaak, want alle inleiders wisten met mooie anek-
dotes op (droog)komische wijze het beeld van de stand van zaken in Hans Beek
de Nederlandse kerkmuziek van dit moment te schetsen. En dat beeld
stemde niet bepaald vrolijk. Hoewel er een verslag zal komen van de secretaris van de KVOK
dag dat, met de teksten van de inleiders, op de website van het Huis
van de Kerkmuziek zal worden geplaatst, hierbij toch enkele op deze
dag gemaakte opmerkingen die mij zijn bijgebleven en die min of meer
in elke lezing ook wel zijn gemaakt.

8 NotaBene | December 2022

Liturg&ieProefabonnement KVOK-bladen

AgendaSinds een paar maanden is het mogelijk om –geheel vrijblij-

vend– een proefabonnement op de KVOK-bladen te nemen.
is een van de tijdschriften van de Koninklijke Vereniging van Organisten
Een proefabonnement is ideaal om als cadeau te geven of om en Kerkmusici. De doelstelling van de KVOK is de behartiging en bevor-
de bladen bij een collega onder de aandacht te brengen. Er dering van de orgelcultuur en de kerkmuziek.

www.kvok.nl | www.muziekenliturgie.nl

zcijonntwceeertmeongeilnijkdheecdeenm. ber Redactie
1) Een proefabonnement op de papieren editie van Het Orgel Jeroen de Haan, Sebastiaan ’t Hart, Peter Ouwerkerk,
(twee nummers) en van Muziek & Liturgie (twee nummers) Cees-Willem van Vliet

ndv2dTJo)oieioeenonnlEuard|ewtpeheneGsraedbrrndnaoreigtKigeeb-oi1mfetooaN|dmfaarioSGallattnrg.adop(MBnerovoieranalgenaignenfeeralkt.)n2eb0nt|oosnMekeneuagerrrekomtsi.n|teuiUtn2out0rrked:0onri0pnj|ga|1Hta9Tere:it0evdl0eseOn|rVeagoBceecotnalubsae(vltvlaEweine,nesrddeeeimmrgniLabtuialanmenlde--een Gastauteurs in dit nummer
mvwvvaaraeinnjadrsdr1a)oe0gpeWe2nduij|ergMoeApu.rmrtzUosieetkekfrrnid&juagmmtLmitt|wueOerrgoesisesmttea(artkaawennre.dkeDe|nan2aut0romo:e0pmg0ake|nurgsnE)rttivkouotVoodisoreskeewreheneebntbpmSeatdegerpeinahsagtan zoHnadnasgJa1n1se|n,LeBeurtwjaanrdveann |deELvagnegmelaisacth Lutherse Kerk | 16:00 | Ulbe
rzeacteerndtaegn3u|mGmroenrinvgaennd|eMdairgtiintaikleerkni|e2u0w:s0b0r|ieLfeNoovtaanBDeoneeselelazaern. TjaHlolionfgdiire(odragcetli)e, VernonvioerdmegeVvreinegze (sopraan)

Peter Ouwerkerk
diCnosrdraegct1o3r | Groningen | Martinitoren | 19:00 | Maurits Bunt

Janneke Lourens
WdoJZenaetedntrweSinrmedgraek(lgoimkr1gue5zli)|e&kDbMeijnalarHgceealaWg i|ercKkloxo(svtideerkoearrkt)| 20:00 | Geerten van de

VGoroonrinhgeetnd|igMitaarletinpikreorekfa|b2o0n:n0e0m|eLnetoovnatnvaDnogetseulapaer reen-EmrawiilneWeiner- vrAijddvaegr1te6nt|ieDsen Haag | Kloosterkerk | 08:00 | Geerten van de Wete-
wsiancgahtwoord waarmee u op deze webpagina kunt inloggen. KrIJinslBeCesg-uoiemnrn(leoktsaaaoritgluecoetlir.nVplp)“aea|K&nrasoOpVoMl@louiSaendbjrt:aeucLBrreieSuVela,ctmW.uiWNèv”ineiaa,certnMocevPlkralaaiixeanrat(tgspiv.ekw,cidneoe0ermg2kvo3a1a-|n25r97t2d,)10e24:r07143Z551w,E|aGnJoHDnaigarierglreeemnnt.k, oGoerrr“iHt eCmhraisnt”i-,
HIJessteilsstneinet|mOoudgelSijtk.Noicmolaeaesnkeprrko|ef1a5b:3o0nn|eGmeerrnitt Cohprisétéiananvadne dGeier aaVDneruldlekenGdrieurkkoerrgiejlB, DAUnnWeemrakerinedSamtig;twerw&w.FvreeleleknSdrcuhkekperLiejbcdtour.enln
t(owregel)b, lTaadcoenvatneWniejkm(evino.ol)
Na afloop van het proefabonnement kan gevraagd worden het zaBtrearidllaeg 17 | Boxtel | Sint-Petrusbasiliek | 14:00 | Tommy van Doorn
avbriojdnange9m|enAtmosptelvbeeeinde| KVruOisKk-ebrlkad|e1n9:o3f0 o|pWéibérnenvJaonnkdeers t(woregel), HKDaeeMionmnnf gubnpHerzeeaalieoneiamlklOgBe&,cvo|oLgy|nsriLottKuCauortchtrihsltgoeetioitaerrtpsleokiesvre.liv.reKavkon.eko|Rrdlrkaii1mnng|9ittetje:ean13nls50etseee:nv3|rWov0mJriiocmee|enst.@gSMeecaeenbnnebsdrk.lneeoilnerofosrvobfaDre0mnpa3eal4dftr1seik-ee5ninn6ogH5po4bolwv7eu7wsEtcerwhinki.,kcKbbooabrgar.nterell,-.
bHleardmeannvLoaoi r(ptitaenoz)etten. De verschillende abonnementsvormen UMrintRR2Sarg1ceeea3hcdd–s1whasaHcteRlcutiteJ|tiiisenzeHDeka|MoordoOsmuGrtfzperdrkioahsdeeaoookrttfkre&fp1|1ooL6rf1igtN5eui:rle3gu0iew|eJKaenrHk a|g2e0:00 | Jaap Kroonenburg
sKtaatawnijkopaadneZweee|bsVirteedevsaknerdke|K2V0O:1K5, |onRdoberva‘LnidEmffearaintksc/hKaopo’.r
Leerdam | Grote kerk | 20:00 | Jos Moeke (orgel), Henrieke Doornen- [email protected]
Vboaol (rpahnefltuita)anvragen van een proefabonnement kunt u via
[email protected] contact opnemen met de KVOK-secretaris
HdUnzaeeaittnnhepkusraodiBzpoaeeirgereHmr1kaee0.lnele|GdelueMedjneaaitfha|ieisonHs.olle.udvftie.sBdA|meenrkGatderiMiorlgooa|ittlaela2;nloM0efo:a0Nefr0ikdueiuB|teiwreMeaennawKdtpetewirjrnisokjsket|do.fe1arg9bVe:or3len0ung|edmUereknenDrtMaonapinë-l
Rouwkema RzooPBnteetdetsaetrdurgauK1mrr8aKn||VeAOnOrbKomusritngvio(uvosorknoererzk|it|tDe1or)5r,p:H0ska0en|srkBJo|ese1kv5a(:sn0e0cdre|ertJaKoroliaso)ny,dRaieZnwVoeferwrinijks
Ul(vpeennhnoinugtm|eSeisntteLr)a,uJraecnktiGuasrkdeernkie|rs1,4B:3er0t |deRnieHneSrtcohga,lGkwerijwkin Hoekstra

CNV voor kerkmusici doLKneededesernHdoaveagkn2smv2ea|r,dHWieainmrdsteKerlowpijpke|nbGurrogt,eRkeeinrkv|an2d0e:0r 0Kl|uiEt verhard Zwart

Bent u kerkmusicus en in DvrosSijereddccarrregeectt2ahar3trisi|a|@aGAktrvp:ooeHtkelad.nnKolsoeBrrnkee||kE2, b0Kel:i0np0p-He|ar ëC4zo9e,rr9Ak8red0r1eksM|cTh19Zu:3id0ho|rPn;et0e6r-8E3il3a2n8d9e3r0,
dienst bij een gemeente? Losse nummers: Cor Rooijackers, Prof.Schermerhornlaan 91, 5707 KG

De grote voordelen mHaealnmdoangd;2064|92B5re4u8k4e8l8e,nro|oPiji9e7t3e@rspklearnket|.n1l5:30 | Jos Moeke
van CNV Kerk & Ideëel: FaAramnsmuemld|enKelirdkm|a2a0ts:c0h0a|p EKeVuOwKe Zijlstra
KaMtewnijkkaanaznicZheeals| lNidieoupwgeevKeenrmk e|t1h9e:t3a0an|mMeilndninegVsfeolrdmmualiner dat is te
• CNV vertegenwoordigt RVMooLzkviodtiiirtctnrdieujhtdeghrredelagusnanbiitezmouotenemepnnn|vwee||hHrnweeHGostwnfiedlp.daroekpieapgvoZfnioodtlokykaremt.emlunervelsekeratoeAro|cnergtrddne1ueeinea4ngrdlk:ii|0natdeeg0e1r(isket4t|reeiu|:jnn0Wdbb2m0srolc0iaaeu|h:dak0trlHeiN0'fapretoaee|vntnrnaakEmnjBHvaVeeedeaenltrrdeledtireOnmv(eWrgzanga'i.nieelnoLtldh,veeiedMererVuzonezinciekehdnuktenrv&n)aeZnne
u in het arbeidsvoor-
waardenoverleg met de orgelconcerten in de zomer) toegezonden. Het lidmaatschap loopt
Protestantse Kerk in dipnasrdaallgel2a7an| hDeetvkeanlteenrd|erLjeabaruiennuwskoerdrkt |au2to0m:0a0ti|scPhevteerrleEnilgadndinedrien niet
Nederland. GoVveooosorr|3mG0erneoortevienomffobrMmeararitisaieoMpogvaeegrzdehageldet.nparokeefrakb|on1n6e:0m0en|t:AzrnieohveatnbWeriijckht in de
dolinndkeerrkdoalgom29va|nNdoeozredpbarogienka.| Kerk | 20:00 | Peter Westerbrink
• CNV juristen geven advies
en bijstand bij een arbeidsconflict. Voor afmelden en adreswijzigingen:
Beter: nog voor zoiets kan ontstaan krijgt u alle steun vArmPsijeedscrtaremgertda3aairl0miva|iaa|tA.lWmedeeesrnsteafordkomerirtnk|is|Str2ian0tti-:eJ0o@0rkis|vkoPekir.enktle|or f2v0paen:0rD0pioj|kstRnieanarDhoentkersloot
om er harmonieus uit te komen met uw werkgever.
Bankrekening KVOK
Word lid via: zaNteL1r7daAgBN3A1 0|4B54ol8s0w3a1rd84|(MBIaCr:tAinBikNeArNkL|2A1)4:00 | Jos Moeke
zorgenwelzijn.cnvconnectief.nl/service/word-lid/ GrAobnoinngneenm|enLtustvhoerrmseenKeernk-|pr1i3jz:e0n0 | Erwin Wiersinga en Theo Jellema

(QMuautzreie-mk&aiLnist)urgie + NotaBene (digitaal):

€ 65 (Europa € 82, buiten Europa € 87)

Muziek&Liturgie + Het Orgel + NotaBene (digitaal):

€ 96 (Europa € 113, buiten Europa € 118)
Neem voor het ontvangen van de papieren versie van NotaBene contact
op met de Ledenadministratie.

De redactie probeert zorgvuldig om te gaan met beeldrechten. Bij vermeend
oneigenlijk gebruik van afbeeldingen gelieve via het redactieadres met de hoofd-
redacteur contact op te nemen. Overname van artikelen in dit blad is slechts
toegestaan na toestemming van de hoofdredacteur.

MuzNieokt&aLBiteunrgeie| D• eDceceemmbbeerr20220222 © 2022 | ISSN 1569-416X 931

Doelstelling van de vereniging is bevordering van
• de orgelcultuur in de breedste zin van het woord
• de kerkmuziek

De KVOK is een landelijke vereniging
met 11 regionale afdelingen die activiteiten ontplooien.
Verenigingsuitgaven:

• Het Orgel [www.hetorgel.nl]
• Muziek&Liturgie [www.muziekenliturgie.nl]
• maandelijkse digitale nieuwsbrief NotaBene

10 Lid worden? Een proefabonnement?

Ga naar: www.kvok.nlNotaBene | december 2022