รำวงมาตรฐาน

รำวงมาตรฐาน

รำวงมาตรฐาน เป็นศิลปะทางการแสดงการร้อง การรำ ของชาวบ้านชายและหญิงนิยมร่ายรำกัน

เป็นคู่ๆ ในลักษณะของการรำเป็นวงกลม มีเครื่องดนตรีประกอบจังหวัดที่มีจำนวนชิ้นไม่มากและเป็นเครื่อง
ดนตรีที่สามารถหาได้ในท้องถิ่นมาใช้สำหรับให้เกิดเสียงเข้าจังหวะเพลงที่ร่ายรำ วัตถุประสงค์ของการร่ายร่ำ
เพื่อความสนุกสนาน สมัครสามัคคี ซึ่งไม่มีการกำหนดรูปแบบหรือแบบแผนที่ตายตัว เรียกการแสดงนี้ว่า รำวง
มาตรฐาน

เพลงรำวงมาตรฐาน ลักษณะของเพลงรำวงมาตรฐาน มีความไพเราะในถ้อยคำและคำสัมผัส

ของเนื้อเพลง เพลงมุ่งเน้นให้ความสนุกสนาน จังหวะค่อนข้างเร็วเนื้อเพลงและดนตรีให้ความครื้นเครงรื่นเริง
มากเป็นพิเศษ สร้างความปลุกใจ เช่น เพลงใกล้เข้าไปอักนิด, เพลงหล่อจริงนะ

ประวัติความเป็นมาของรำวงมาตรฐาน

รำวงมาตรฐาน พัฒนามาจาก การรำโทน เพราะตามประวัติรำวงมาตรฐานแล้ว นำเครื่องดนตรีที่เรียกว่า
"โทน" หรือ "ตะโพน" เครื่องดนตรีไทยประเภทตี เนื่องจากเสียงของการตีโทนให้จังหวะที่เร้าใจ ในรัฐสมัย
ของนายกรัฐมนตรีจอมพล ป. พิบูลสงครามพ.ศ.2487 ได้ปรับปรุงให้มีความสำคัญมากขึ้น และมอบหมาย
ให้กรมศิลปากรเป็นผู้รับผิดชอบดูแลให้มีมาตรฐาน จนกลายมาเป็นศิลปะเอกลักษณ์ประจำชาติไทย สำหรับ
การจัดงานรื่นเริง การสรรสรรค์ การเข้าค่าย หรือการพักเบรกตอนประชุม เป็นต้น

ความสำคัญของนาฏศิลป์ไทย

เป็นเครื่องช่วยชูและเป็นดุจดั่งการเป็นหน้าเป็นตาของเรื่องความอ่อนช้อย ความสง่างาม มี
ความเป็นหนึ่งในโลก ดั่งจะเห็นได้จากเมื่อมีแขกมาเยี่ยมบ้านเมืองหรือมีงานพระราชพิธี
สำคัญต่างๆการแสดงนาฏศิลป์ไทย จะถูกบรรจุอยู่ในพิธีการนั้นอยู่เสมอๆ

รําวงมาตรฐาน 10 เพลง

1. เพลงงามแสงเดือน
2. เพลงชาวไทย
3. เพลงรำซิมารำ
4. เพลงคืนเดือนหงาย
5. เพลงดวงจันทร์วันเพ็ญ
6. เพลงดอกไม้ของชาติ
7. เพลงหญิงไทยใจงาม
8. เพลงดวงจันทร์ขวัญฟ้า
9. เพลงยอดชายใจหาญ
10. เพลงบูชานักรบ
เพลงสำหรับใช
้ในการรำวงมาตรฐาน 10 เพลง แบ่งเป็น 2 ประเภทของนาฏศิลป์ไทย นั้นก็ คือ
ท่านจมื่นมานิตย์นเรศ (คุณเฉลิม เศวตนันท์) เจ้าหน้าที่ของกรมศิลปากรเป็นผู้ประพันธ์แต่งเนื้อร้อง
จำนวน 4 เพลง และท่านผู้หญิงละเอียด พิบูลย์สงคราม ประพันธ์แต่งเนื้อร้อง จำนวน 6 เพลง

เพลง รําวงมาตรฐาน ประพันธ์ในนามของกรมศิลปากร โดย ท่านจมื่นมานิตย์นเรศ คือ
1. เพลงงามแสงเดือน
2. เพลงชาวไทย
3. เพลงรำซิมารำ
4. เพลงคืนเดือนหงาย

เพลง รําวงมาตรฐาน ประพันธ์ในนามของท่านผู้หญิงละเอียด พิบูลย์สงคราม คือ

1. เพลงดวงจันทร์วันเพ็ญ
2. เพลงดอกไม้ของชาติ
3. เพลงหญิงไทยใจงาม
4. เพลงดวงจันทร์ขวัญฟ้า
5. เพลงยอดชายใจหาญ
6. เพลงบูชานักรบ

เนื้อเพลงรำวงมาตรฐาน10เพลง งามใบหน้าเมื่ออยู่วงรำ
เปลื้องทุกข์วายระกำ
1.เนื้อเพลงงามแสงเดือน เพื่อสามัคคีเอย

งามแสงเดือนมาเยือนส่องหล้า
ขออย่าละเลยในการทำหน้าที่
เราเล่นกันเพื่อสนุก
ขอให้เล่นฟ้อนรำ เปลื้องทุกข์สบายอย่างนี้
มีเอกราชสมบูรณ์
2.เนื้อเพลงชาวไทย ให้เก่งกาจเจิดจำรูญ
ของชาวไทยเราเอย
ชาวไทยเจ้าเอ๋ย
การที่เราได้เล่นสนุก เริงระบำกันให้สนุก
เพราะชาติเราได้เสรี ไม่ละไม่ทิ้งจะเกิดเข็ญขุก
เราจึงควรช่วยชูชาติ ตามเชิงเช่นเพื่อให้สร่างทุกข์
เพื่อความสุขเพิ่มพูน เล่นสนุกอย่างวัฒนธรรม

3.เนื้อเพลงรำซิมารำ ให้งามให้เรียบจึงจะคมขำ
มาเล่นระบำของไทยเราเอย
รำมาซิมารำ
ยามงานเราทำงานกันจริง ๆ เย็นพระพายโบกพริ้วปลิวมา
ถึงยามว่างเราจึงรำเล่น เท่าเย็นผูกมิตรไม่เบื่อระอา
ตามเยี่ยงอย่างตามยุค เย็นยิ่งน้ำฟ้ามาประพรมเอย
เล่นอะไรให้มีระเบียบ
มาซิมาเจ้าเอ๋ยมาฟ้อนรำ ลอยเด่นอยู่ในนภา
รัศมีทอแสงงามตา
4.เนื้อเพลงคืนเดือนหงาย ฉายงามส่องฟ้า

ยามกลางคืนเดือนหงาย
เย็นอะไรก็ไม่เย็นจิต
เย็นร่มธงไทยปกไปทั่วหล้า

5.เนื้อเพลงดวงจันทร์วันเพ็ญ

ดวงจันทร์วันเพ็ญ
ทรงกลดสดสี
แสงจันทร์อร่าม

ไม่งามเท่าหน้า นวลน้องยองใย
งามเอยแสงงาม งามจริงยอดหญิงชาติไทย
งามวงพักตร์ยิ่งดวงจันทรา จริตกิริยานิ่มนวลละไม
วาจากังวาน
รูปทรงสมส่วน อ่อนหวานจับใจ
สมเป็นดอกไม้ ยั่วยวนหทัย
ขวัญใจชาติเอย
6.เนื้อเพลงดอกไม้ของชาติ
งามวิลาศนวยนาดร่ายรำ
ขวัญใจดอกไม้ของชาติ ตามแบบนาฏศิลป์
เอวองค์อ่อนงาม เจริญวัฒนธรรม
ชี้ชาติไทยเนาว์ถิ่น สร้างชาติช่วยชาย
งามทุกสิ่งสามารถ สู้ทนเหนื่อยยากตรากตรำ
ดำเนินตามนโยบาย
ดาวแวววาวระยับ
7.เนื้อเพลงหญิงไทยใจงาม ส่งให้เดือนงามเด่น
เดือนพราว
แสงดาวประดับ โสภาเพียงเดือนเพ็ญ
ดวงหน้า เสริมให้เด่นเลิศงาม
คุณความดีที่เห็น
ขวัญใจ หญิงไทยส่งศรีชาติ
รูปงามพิลาศ ใจกล้ากาจเรืองนาม
เกียรติยศ ก้องปรากฏทั่วคาม
หญิงไทยใจงาม ยิ่งเดือนดาวพราวแพรว

8.เนื้อเพลงดวงจันทร์ขวัญฟ้า ชื่นชีวาขวัญพี่
แต่ขวัญพี่ประจำใจ
ดวงจันทร์ขวัญฟ้า เอกราชอธิปไตย
จันทร์ประจำราตรี คือขวัญใจพี่เอย
ที่เทิดทูนคือชาติ
ถนอมแนบสนิทใน

9.เนื้อเพลงยอดชายใจหาญ ขอสมานไมตรี
กอร์ปกรณีกิจชาติ
โอ้ยอดชายใจหาญ ไม่ขอเว้นเดินตาม
น้องขอร่วมชีวี ทำเต็มความสามารถ
แม้สุดยากลำเค็ญ
น้องจักสู้พยายาม ที่มั่นคงที่มั่นคงกล้าหาญ
สมศักดิ์ชาตินักรบ
10.เนื้อเพลงบูชานักรบ ที่มานะที่มานะอดทน
เกียรติพี่ขจรจบ
น้องรักรักบูชาพี่ ที่ขยันที่ขยันกิจการ
เป็นนักสู้เชี่ยวชาญ ทำทุกด้านทำทุกด้านครันครบ
น้องรักรักบูชาพี่ ที่รักชาติที่รักชาติยิ่งชีวิต
หนักแสนหนักพี่ผจญ ชาติยงอยู่ยงอยู่คู่พิภพ
น้องรักรักบูชาพี่
บากบั่นสร้างหลักฐาน
น้องรักรักบูชาพี่
เลือดเนื้อพี่พลีอุทิศ

การแต่งกายรำวงมาตรฐาน

แบ่งการแต่งกายเป็นทั้งหมด 4 ประเภทตามที่กรมศิลปากรจัดไว้ คือ

ㆍประเภทที่ 1 ลักษณะแบบชาวบ้าน
ผู้ชาย

ㆍเสื้อคอพวงมาลัย คาดผ้าผูกเอวห้อยชายปล่อยด้านหน้า นุ่งโจงกระเบน
ผู้หญิง
ห่มผ้าสไบ คาดเข็มขัดที่เอว นุ่งโจงกระเบน ปล่อยผม บริเวณหูด้านซ้ายประดับ
ด้วยดอกไม้

ㆍประเภทที่ 2 ลักษณะแบบไทยพระราชนิยม หรือแบบรัชกาลที่5
ผู้ชาย

ㆍเสื้อราชปะแตน นุ่งโจงกระเบน สวมถุงเท้าสีขาว รองเท้าหนังแบบสุภาพ
ผู้หญิง
เสื้อลูกไม้ มีสไบพาดบ่าผูกเป็นลักษณะโบบริเวณหัวไหล่ ทิ้งชายไว้ข้างๆลำตัวด้าน
ซ้าย มักมีสีเดียวกับโจงกระเบน คาดเข็มขัดที่เอวบท ใส่สร้อยมุกประดับ

ㆍประเภทที่ 3 ลักษณะแบบสากลนิยม
ผู้ชาย

ㆍสวมสูท ผูกเน็คไทสีสุภาพ ใส่กางเกงขายาว รองเท้าหนังแบบสุภาพ
ผู้หญิง
เสื้อคอกลมแขนทรงกระบอก ใส่กระโปรงป้ายข้างยาว รองเท้าคัทชู

ㆍประเภทที่ 4 ลักษณะแบบราตรีสโมสร
ผู้ชาย

ㆍสวมเสื้อพระราชทาน มีผ้าคาดเอวด้านหน้าลักษณะห้อยชาย ใส่กางเกง
ผู้หญิง
เสื้อจับเดรปมีชายผ้าห้อยจากบ่าจรดยาวไปทางด้านหลัง เปิดบริเวณไหล่ขวา ใส่กระโปรงยาวจีบ
หน้านาง เกล้าผมแบบสุภาพ

ลักษณะท่าของการรำวงมาตรฐาน 10 เพลง

ท่ารำของผู้ชายและผู้หญิง ผู้ทรงคุณวุฒิของกรมศิลปากร ได้ออกแบบท่ารำวงมาตรฐานให้มีลักษณะที่
เป็นแบบแผนท่าทางเดียวกัน ในทิศทางของการรำเป็นวงกลม จุดประสงค์เพื่อนำเอกลักษณ์ของไทยมา
แสดงให้แพร่หลายตอนสยามประเทศ และทำให้ประชาชนได้นำเพลงที่มีท่ารำที่มีความอ่อนช้อยสวยงาม

1. เพลงงามแสงเดือน
ผู้ชายและผู้หญิงท่าสอดสร้อยมาลา

2. เพลงชาวไทย
ผู้ชายและผู้หญิงท่าชักแป้งผัดหน้า

3. เพลงรำซิมารำ
ผู้ชายและผู้หญิงท่ารำส่าย

4.เพลงคืนเดือนหงาย
ผู้ชายและผู้หญิงท่าสอดสร้อยมาลาแปลง

5. เพลงดวงจันทร์วันเพ็ญ
ผู้ชายและผู้หญิงท่าแขกเต้าเข้ารัง และท่าผาลาเพียงไหล่

6.เพลงดอกไม้ของชาติ
ผู้ชายและผู้หญิงท่ารำยั่ว

7. เพลงหญิงไทยใจงาม
ผู้ชายและผู้หญิงท่าพรหมสี่หน้า และท่ายูงฟ้อนหาง

8.เพลงดวงจันทร์ขวัญฟ้า
ผู้ชายและผู้หญิงท่าช้างประสานงา ชายท่าจันทร์ทรงกลด

9. เพลงยอดชายใจหาญ
ผู้ชายท่าจ่อเพลิงกาล ผู้หญิงท่าชะนี่ร่ายไม้

10. เพลงบูชานักรบ
ผู้ชายท่าจันทร์ทรงกลด และท่าขอแก้ว / ผู้หญิงท่าขัดจางนาง และท่าล่อแก้ว

สำหรับการรำวงมาตรฐาน นำท่าของการรำไทย ที่มีความอ่อนช้อย การจับจีบ การตั้งวง มาใช้
ประกอบเพลงรำวงมาตรฐาน 10 เพลง พร้อมท่ารำ ทำให้การรำมีท่ารำที่มีกลักษณ์ประจำเพลง ยก
ตัวอย่างเช่น ท่ารำเพลงงามแสงเดือน คือท่าสอดสร้อยมาลา มีส่วนทำให้ การรำวงเป็นระบำมาตรฐาน
มากยิ่งขึ้น ทำให้รูปแบบการแสดงมีความน่าสนใจ อย่างพอได้ยินเพลงดอกไม้ของชาติ ทำให้คิดถึงท่ารำ
ยั่ว
นาฏศิลป์ไทย คือศิลปะการแสดงที่มีความงดงาม ความอ่อนช้อย ที่อยู่กันประเทศไทยมาหลายยุคหลาย
สมัย การที่นาฎศิลป์มีความวิจิตร เพราะการจัดองค์ประกอบของนาฏศิลป์ไทยต้องอาศัยผู้มาก
ประสบการณ์ที่บรรจงรังสรรค์ใส่ใจรายละเอียดของทุกขั้นตอน ให้การแสดงนาฏศิลป์ออกมาน่าชื่นชมแก่
ผู้พบเห็นโดยทั่วไป

ㆍต้องจัดองค์ประกอบนาฎศิลป์ ดังนี้
ท่าทางของลีลาร่ายรำ
เป็นลักษณะท่าทางหรือลีลาของการรำ สีหน้าและแววตา สามารถสื่อสารทางอารมณ์และการดำเนินเรื่อง

ㆍราวที่มีแบบแผน มีความสวยงาม เช่นชุดรำวงมาตรฐานในแต่ละเพลงมีท่าทางการร่ายรำที่ไม่เหมือนกัน
จังหวะที่ใช้ในการแสดงนาฏศิลป์
สำหรับผู้แสดงต้องใช้ทักษะการฝึกซ้อม การเข้าใจในรายละเอียดของตัวแสดงเพื่อให้การร่ารำสอดคล้อง

ㆍกับดนตรี จังหวะที่ใช้ในการแสดง
เครื่องและวงดนตรีที่ใช้ประกอบการแสดงนาฏศิลป์
การเลือกประเภทของเครื่องหรือวงดนตรี มีความสำคัญต่อการแสดง เนื่องจากวงดนตรีแต่ละชนิดมีการ
ใช้ประกอบการแสดงของประเภทนาฏศิลย์ไทยที่ไม่เหมือนกัน เช่นวงปี่พาทย์, วงมโหรี เป็นต้น

ㆍคำร้องหรือเนื้อร้อง
ㆍการถ่ายทอดอารมณ์และความรู้สึกของตัวแสดงนาฏศิลป์

การแต่งกายและแต่งหน้า
การแต่งหน้าตัวแสดง ตลอดจนเครื่องแต่งกาย เสื้อผ้าที่สวมใส่ เครื่องประดับ ทรงผม เป็นรายละเอียดที่มี
ความวิจิตร มีความประณีตบรรจง สามารถสร้างความมีเอกลักษณ์ที่งดงามของนาฏศิลป์ไทย เนื่องจากการ

ㆍแต่งกายและแต่งหน้าของผู้แสดงเป็นการบ่งบอกของบทบาทตัวละคร
อุปกรณ์ที่ใช้ในการแสดง
รายละเอียดของฉาก หรืออุปกรณ์ที่ใช้ในการแสดงให้เสมือนจริง เป็นองค์ประกอบที่ผู้จัดการแสดงทาง
นาฏศิลป์ต้องใส่ใจอย่างมาก เช่น ระบำพัด ซึ่งอุปกรณ์ที่จะขาดไม่ได้คือพัดนั้นเอง

นาฏศิลป์ไทยมี 5 ประเภท

1.รำ ศิลปะการแสดงที่มุ่งเน้นท่าร่ายรำ แบ่งออกเป็น 3 ประเภท
-การรำเดี่ยว
-การรำคู่
-การรำหมู่
2.ระรำ ศิลปะการแสดงที่มีความพร้อมเพรียงกันของการรำหมู่
3.โขน ศิลปะดารแสดงประเภทของนาฏศิลป์ชั้นสูงที่มีเอกลักษณ์เฉพาะของการสวมหัวโขน
4.ละคร ศิลปะทางการแสดงร่ายรำที่มีการดำเนินเรื่องราว
5.การแสดงพื้นบ้าน ศิลปะทางการแสดงในท้องถิ่นนั้นๆ
เครื่องดนตรีพื้นเมือง4ภาค
•ภาคเหนือ เช่น ซอ ซึง การแสดงร่ายรำ เช่น การฟ้อนเล็บ ฟ้อนเทียบ
•ภาคกลาง เช่น กลองยาว กลองโทนหรือตะโพน การแสดง เช่น รำวงมาตรฐาน
•ภาคอีสาน เช่น แคน พิณ การแสดง เช่น โปงลาง หมอลำ และ เซิ้ง
•ภาคใต้ เช่น ทับ โต๊ะ การแสดง เช่น การแสดงโนรา หนังตะลุง

ลักษณะและรูปแบบการแสดง

รำวงมาตรฐาน เป็นการรำหมู่ประกอบด้วยผู้แสดง ๘ คน ท่ารำประดิษฐ์ขึ้นจากท่ารำ
มาตรฐานในเพลงแม่บท ความสวยงามของการรำอยู่ที่กระบวนท่ารำที่มีลักษณะเฉพาะในแต่ละ
เพลง และเครื่องแต่งกายไทยสมัยต่าง ๆ รวมทั้งรูปแบบการแสดงในลักษณะการแปรแถวเป็น
วงกลม

การรำแบ่งเป็นขั้นตอนต่าง ๆ ได้ดังนี้
ขั้นตอนที่ ๑
ผู้แสดงชาย และหญิงเดินออกมาเป็นแถวตรงสองแถวหันหน้าเข้าหากัน ต่างฝ่ายทำความเคารพด้วย
การไหว้
ขั้นตอนที่ ๒
รำแปรแถวเป็นวงกลมในทางทวนเข็มนาฬิกาตามทำนองเพลง และรำตามบทร้องรวม ๑๐ เพลง
โดยเปลี่ยนท่ารำไปตามเพลงต่าง ๆ เริ่มตั้งแต่เพลงงามแสงเดือน เพลงชาวไทย เพลงรำซิมารำ เพลง
คืนเดือนหงาย เพลงดวงจันทร์วันเพ็ญ เพลงดอกไม้ของชาติ เพลงหญิงไทยใจงาม เพลงดวงจันทร์
ขวัญฟ้า เพลงยอดชายใจหาญ และเพลงบุชานักรบ
ขั้นตอนที่ ๓
เมื่อรำจบบทร้องในเพลงที่ ๑๐ ผู้แสดงรำเข้าเวที ทีละคู่ตามทำนองเพลงจนจบ

จัดทำโดย

ม.2/1

ด.ช.กรชวิศ เสาวมลมาศ เลขที่1
ด.ช.ภาม ภูมีธร เลขที่11

ด.ช.ศุภณัฐ ช่อเลี่ยม เลขที่16
ด.ญ.กนกวรรณ รัตเพชร เลขที่21
ด.ญ.กมลภัทร ไชยต่างเมือง เลขที่22