เรื่อง โมเลกุลโคเวเลนตืที่ไม่เป็นไปตามกฎออกเตต

เรื่อง โมเลกุลโคเวเลนตท์ ไี่ มเ่ ป็นไปตามกฎออกเตต
วิชา เคมี 1 ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ี่ 4

กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์

ผู้จดั ทา
นางสวรรยา ผวิ บุญเรือง

โรงเรยี นเดอ่ื ศรีไพรวัลย์ องคก์ ารบรหิ ารสว่ นจงั หวัดสกลนคร

สาระสาคญั ก

การเกิดโมเลกุลโคเวเลนตบ์ างชนดิ อาจไมเ่ ป็นไปตาม
กฎออกเตต โดยอาจมจี านวนอเิ ล็กตรอนรอบอะตอมกลาง
มากกวา่ หรอื น้อยกว่า 8 อเิ ล็กตรอน

จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ ข

1. อธิบายสารโคเวเลนตท์ ่ไี ม่เปน็ ไปตามกฎออกเตตได้
2. ยกตวั อย่างสารโคเวเลนตท์ ีเ่ ป็นไปตามกฎออกเตตได้
3. ยกตัวอยา่ งสารโคเวเลนตท์ ่ไี มเ่ ปน็ ไปตามกฎออกเตตได้

สารบญั ค

สาระสาคญั ก ตัวอยา่ งท่ี 4 7
จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ ข ตัวอยา่ งท่ี 5 8
แบบทดสอบก่อนเรียน ง สาระชวนคดิ 9
กฎออกเตต 1 แบบทดสอบหลงั เรียน 10
ความหมาย 2 หนงั สืออา้ งอิง 15
ตัวอยา่ งที่ 1 4 ประวัตผิ ้จู ัดทา 16
ตวั อยา่ งท่ี 2 5
ตวั อย่างที่ 3 6

แบบทดสอบกอ่ นเรียน ง

ขน้ั ตอนการทาแบบทดสอบ
จาก Quizizz
1. แสกน QR-Cord
2. เลือก preview
3. เลือก Start

แบบทดสอบก่อนเรยี น ง

1. สารโคเวเลนต์ในข้อใดต่อไปน้ที ่ีไม่ 2. สารใดมอี ิเล็กตรอนรอบอะตอม
เป็นไปตามกฎออกเตต กลางจานวน 6 อิเล็กตรอน

ก. BeCl2 ก. BeCl2
ข. NH3 ข. BF3
ค. H2O ค. CH4
ง. HCl ง. PCl5

แบบทดสอบกอ่ นเรียน จ

3. B , F มีเวเลนต์อเิ ล็กตรอนเปน็ 3 และ 7 ตามลาดบั เมอ่ื รวมกันมสี ูตร
เปน็ BF3 อะตอมกลางมีจานวนอิเลก็ ตรอนเทา่ ใด?

ก. 3 อเิ ลก็ ตรอน
ข. 6 อิเลก็ ตรอน
ค. 7 อเิ ลก็ ตรอน
ง. 12 อิเลก็ ตรอน

แบบทดสอบก่อนเรยี น ฉ

4. XeF4 มจี านวนอเิ ล็กตรอน 5. จากสตู ร PCl5 อเิ ล็กตรอน
รอบอะตอมกลาง Xe จานวน รอบอะตอมกลางมีจานวน
เทา่ ใด? เทา่ ใด?

ก. 4 อิเล็กตรอน ก. 5 อิเลก็ ตรอน
ข. 8 อิเลก็ ตรอน
ข. 8 อเิ ล็กตรอน ค. 10 อเิ ล็กตรอน
ง. 12 อิเลก็ ตรอน
ค. 10 อเิ ลก็ ตรอน

ง. 12 อเิ ลก็ ตรอน

แบบทดสอบกอ่ นเรยี น ช

6. สตู รโมเลกุลของสารในข้อใดไม่ 7. ขอ้ ใดกลา่ วถึง SF6 ถกู ตอ้ ง?
เป็นไปตามกฎออกเตต ?
ก. มกี ารใช้ e- เปน็ ไปตามกฎออกเตต
ก. HgCl2 , BeH2 ข. รอบอะตอม S มี e- 12 e-
ข. BF3 , BH3 ค. รอบอะตอม F มี e- 6 e-
ค. AsF5 , SF6 ง. ถกู ทุกข้อ
ง. ถกู ทุกข้อ

แบบทดสอบกอ่ นเรียน ซ

8. อะตอมของ N ในขอ้ ใดมี 9. สาร TeF6 , AsF5 , NH4+ มี
อเิ ล็กตรอนไมเ่ ปน็ ไปตาม จานวน e- รอบอะตอมกลาง
กฎออกเตต ? ตามลาดบั คอื ข้อใด ?

ก. NO2 ก. 6 , 5 , 4
ข. N2O ข. 8 , 8 , 8
ค. C2H4 ค. 8 , 10 , 12
ง. HNO3 ง. 12, 10, 8

แบบทดสอบกอ่ นเรยี น ฌ

10. ข้อใดเขียนสตู รโครงสรา้ งลิวอิสเป็นไปตามกฎออกเตต ?

ก. ข. ข

ค. ง. ง

ทบทวน 1

กฎออกเตต

“กฎออกเตต” กล่าววา่ อะตอมของธาตตุ า่ ง ๆ ที่มเี วเลนซ์
อิเลก็ ตรอนไม่เท่ากับ 8 มีแนวโนม้ ที่จะปรับตัวให้มเี สถยี รภาพมากขึน้
โดยรวมตัวกันเองหรอื รวมตวั กับอะตอมของธาตอุ น่ื ในสดั ส่วนท่ที าให้
แต่ละอะตอมมเี วเลนซ์อิเลก็ ตรอนเทา่ กับ 8 หรอื มีจานวนอิเลก็ ตรอน
เท่ากบั แก๊สเฉื่อย เช่น He , Ne , Ar , Kr , Xe , Rn

8e-

ความหมาย 2

โมเลกุลท่ีเป็นไปตามกฎออกเตต

8e- 8e-

โมเลกลุ ทีเ่ ป็นไปตามกฎออกเตต คอื สารโคเวเลนตท์ ่ีอะตอมกลางใน
โมเลกลุ มีจานวนอเิ ล็กตรอนลอ้ มรอบอะตอมกลางเทา่ กับ 8 อเิ ล็กตรอน
เชน่ เอทิลีน (C2H4)

3

โมเลกลุ ท่ีไมเ่ ป็นไปตามกฎออกเตต

ความหมาย 4e-

เบริลเรียมคลอไรด์ (BeCl2)

โมเลกุลทไ่ี ม่เป็นไปตามกฎออกเตต คอื สารโคเวเลนตท์ อี่ ะตอมกลาง
ในโมเลกุลมีจานวนอเิ ล็กตรอนลอ้ มรอบอะตอมกลางนอ้ ยกว่า
หรือมากกวา่ 8 อิเล็กตรอน

โมเลกลุ ที่ไมเ่ ปน็ ไปตามกฎออกเตต 4

ตวั อย่างที่ 1 4e-

Be มเี วเลนต์อเิ ล็กตรอน 2 เกดิ พันธะกบั Cl 2 พนั ธะ มีสูตรเปน็

BeCl2 เป็นสารโคเวเลนต์ที่อะตอมกลาง (Be) มจี านวนอิเลก็ ตรอน
นอ้ ยกวา่ 8 อเิ ลก็ ตรอน คือ มเี พียง 4 อเิ ลก็ ตรอน

5

โมเลกุลท่ไี มเ่ ป็นไปตามกฎออกเตต

ตวั อย่างท่ี 2 6e-

B มีเวเลนต์อิเลก็ ตรอน 3 เกดิ พันธะกบั F 3 พันธะ มสี ูตรเป็น BF3
เป็นสารโคเวเลนต์ท่ีอะตอมกลาง (B) มีจานวนอิเลก็ ตรอนน้อยกวา่
8 อเิ ล็กตรอน คอื มีเพยี ง 6 อเิ ล็กตรอน

โมเลกลุ ท่ีไม่เป็นไปตามกฎออกเตต 6

ตัวอย่างท่ี 3 10e-

ฟอสฟอรสั เพ็นตะคลอไรด์

P มีเวเลนต์อิเลก็ ตรอน 5 เกดิ พันธะกับ Cl 5 พนั ธะ มสี ูตรเปน็ PCl5
เปน็ สารโคเวเลนต์ทีอ่ ะตอมกลาง (P) มีจานวนอเิ ล็กตรอน มากกว่า 8
อิเลก็ ตรอน คอื มี 10 อเิ ล็กตรอน

โมเลกลุ ทไี่ ม่เปน็ ไปตามกฎออกเตต 7

12e-

ตวั อย่างท่ี 4

ซลั เฟอรเ์ ฮป็ ตะฟลู ออไรด์

S มเี วเลนต์อเิ ลก็ ตรอน 6 เกิดพนั ธะกับ F 6 พนั ธะเกิดเปน็ สูตร SF6
อะตอมกลาง S มจี านวนอเิ ลก็ ตรอนมากกว่า 8 อิเล็กตรอน คือ 12 อิเลก็ ตรอน

โมเลกลุ ทไี่ ม่เป็นไปตามกฎออกเตต 8

ตวั อยา่ งที่ 5 12e-

ซีนอนเตตระฟลอู อไรด์

Xe มีเวเลนต์อเิ ล็กตรอน 8 เกิดพันธะกับ F 4 พนั ธะ เกิดเป็น XeF4
อะตอมกลาง Xe มีจานวนอิเลก็ ตรอน มากกวา่ 8 อิเล็กตรอน คอื
มี 12 อิเลก็ ตรอน

9

สาระชวนคิด ?

นักเรียนคิดว่าสารประกอบ NO , NO2 , N2O อะตอมของ
ไนโตรเจน มีอิเลก็ ตรอนเปน็ ไปตามกฎออกเตตหรอื ไมอ่ ย่างไร?

9

เฉลยสาระชวนคดิ ?

นกั เรยี นคดิ วา่ สารประกอบ NO , NO2 , N2O อะตอมของ
ไนโตรเจน มีอิเล็กตรอนเปน็ ไปตามกฎออกเตตหรอื ไมอ่ ยา่ งไร?

N2O มีอเิ ล็กตรอนเปน็ ไปตามกฎออกเตต
NO , NO2 มอี เิ ลก็ ตรอนไมเ่ ปน็ ไปตามกฎออกเตต
เพราะ ใน NO ธาตุ N มเี พยี ง 7 อเิ ลก็ ตรอนซึ่งไม่
เป็นไปตามกฎออกเตต
ในNO2 ธาตุในโตรเจนเกิดพนั ธะกับ O เกดิ พนั ธะกับ
ธาตุ O แตม่ ีอิเลก็ ตรอนเพยี ง 7 ซึ่งไม่ครบออกเตต

แบบทดสอบหลงั เรยี น ง

ขน้ั ตอนการทาแบบทดสอบ
จาก Quizizz
1. แสกน QR-Cord
2. เลือก preview
3. เลือก Start

1. อะตอมของ N ในข้อใดมี แบบทดสอบหลงั เรียน 10
อเิ ลก็ ตรอนไม่เปน็ ไปตาม
กฎออกเตต? 2. สารใดมีอิเล็กตรอนลอ้ มรอบ
อะตอมกลางจานวน 6
ก. HNO3 อเิ ลก็ ตรอน
ข. N2O
ค. C2H4 ก. PCl5
ง. NO2 ข. CH4
ค. BF3
ง. BeCl2

แบบทดสอบหลังเรียน 11

3. B , F มีเวเลนต์อเิ ล็กตรอนเป็น 3 และ 7 ตามลาดบั เมื่อรวมกันมีสตู รเป็น BF3
อะตอมกลางมีจานวนอิเลก็ ตรอนเทา่ ใด?

ก. 12 อเิ ล็กตรอน
ข. 7 อเิ ลก็ ตรอน
ค. 6 อิเล็กตรอน
ง. 3 อิเล็กตรอน

แบบทดสอบหลงั เรียน12

4. จากสูตร PCl5 อเิ ลก็ ตรอน 5. XeF4 มจี านวนอเิ ล็กตรอน
ล้อมรอบอะตอมกลางมี ล้อมรอบอะตอมกลาง (Xe)
จานวนอิเลก็ ตรอนเท่าใด ? จานวนเทา่ ใด ?

ก. 10 อิเลก็ ตรอน ก. 12 อเิ ลก็ ตรอน
ข. 12 อิเลก็ ตรอน
ค. 5 อเิ ลก็ ตรอน ข. 10 อิเล็กตรอน
ง. 8 อิเล็กตรอน
ค. 8 อิเลก็ ตรอน

ง. 4 อเิ ลก็ ตรอน

แบบทดสอบหลังเรียน 13

6. สาร TeF6 , AsF5 , NH4+ มี 7. ขอ้ ใดกลา่ วถงึ SF6 ถูกตอ้ ง ?
จานวน e- ล้อมรอบอะตอมกลาง ก. รอบอะตอม F มี e- 6 e-
เปน็ ไปตามลาดบั ขอ้ ใดถกู ต้อง ? ข. รอบอะตอม S มี e- 12 e-
ค. มกี ารใช้ e- เป็นไปตาม
ก. 8, 8 , 8 กฎออกเตต

ข. 12, 10, 8 ง. ถกู ทุกขอ้

ค. 8 , 10 , 12

ง. 6 , 5 , 4

แบบทดสอบหลังเรยี น 14

8. สารโคเวเลนต์ในขอ้ ใดตอ่ ไปนี้ไม่ 9. สตู รโมเลกลุ ของสารในขอ้ ใดไม่
เปน็ ไปตามกฎออกเตต ? เปน็ ไปตามกฎออกเตต ?

ก. H2O ก. HgCl2 , BeH2
ข. NH3 ข. BF3 , BH3
ค. BeCl2 ค. AsF5 , SF6
ง. HCl ง. ถกู ทุกขอ้

แบบทดสอบหลงั เรยี น 17

10. ขอ้ ใดเขยี นสตู รโครงสรา้ งลวิ อิสเป็นไปตามกฎออกเตต?
ก. ข.

ค. ง.

เอกสารอา้ งอิง 18

ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี,สถาบนั .คูม่ ือครสู าระการเรียนรู้
พ้ืนฐานและเพิ่มเติมเคมี เล่ม 1. กรุงเทพฯ : โรงพมิ พ์ครุ สุ ภา
ลาดพรา้ ว, 2560
. หนงั สอื เรยี นรายวิชาเพ่ิมเติมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีเคมี
เลม่ 1. กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พ์ครุ สุ ภาลาดพร้าว, 2561

https://proj14.ipst.ac.th/m4-6-chem/m4-chem-book1/chem-m4b1-029/
https://phet.colorado.edu/sims/html/molecule-shapes/latest/molecule-
shapes_th.html
https://quizizz.com/admin/quiz/625133119a5fe8001d701b5b

ผู้จัดทา 19

ชื่อ-สกุล : นางสวรรยา ผิวบุญเรอื ง
ตาแหนง่ : ครู วิทยฐานะครชู านาญการพิเศษ
โรงเรียน : เดอ่ื ศรไี พรวลั ย์
สงั กัด : องค์การบรหิ ารสว่ นจังหวดั สกลนคร
โทรศัพท์ : 0973017265
Website : http://www.dsw.ac.th
e-Mail : [email protected]