ชุดที่6

ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม

ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม คำนำ ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้ ระบบนิเวศและความหลากหลายทางชีวภาพ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ว23102 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 เล่มนี้จัดทำขึ้นเพื่อใช้เป็นแนวทาง ในการจัดการเรียนรู้ของครู หน่วยการเรียนรู้ที่ 7 เรื่อง ระบบนิเวศและความหลากหลายทางชีวภาพ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 เพื่อให้การจัดกิจกรรมการเรียนรู้เป็นไป ตามลำดับขั้นตอน และบรรลุวัตถุประสงค์ ตลอดทั้งสามารถจัดกิจกรรมการเรียนรู้ได้อย่างมี ประสิทธิภาพ ทั้งนี้เพราะว่าชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ เป็นนวัตกรรมและเทคโนโลยีทางการสอนอีก อย่างหนึ่งในปัจจุบัน ที่มีส่วนช่วยให้กิจกรรมการเรียนรู้บรรลุเป้าหมาย ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม เล่มนี้ สำเร็จลงด้วยดี โดยได้รับคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญด้านเนื้อหา นายกนกพล ศรีพั้ว ครู วิทยฐานะ ครู ชำนาญการพิเศษ โรงเรียนเทศบาล 2 “เชิงชุมอนุชนวิทยา” นางวารุณี บุรีมาตร ครู วิทยฐานะ ครู เชี่ยวชาญ โรงเรียนมัธยมศึกษาเทศบาล3 “ยุติธรรมวิทยา” ผู้เชี่ยวชาญด้านสื่อนวัตกรรม นางนภาพร ศรีมรกต ศึกษานิเทศก์ วิทยฐานะ ศึกษานิเทศก์เชี่ยวชาญ นายกำแพง ไชยมาตย์ ศึกษานิเทศก์ วิทยฐานะ ศึกษานิเทศก์เชี่ยวชาญ ผู้เชี่ยวชาญด้านหลักสูตรและการสอน นายนนทชัย เวยสาร ผู้อำนวยการสถานศึกษา วิทยฐานะผู้อำนวยการเชี่ยวชาญ โรงเรียนธาตุทองอำนวยวิทย์ และ ขอขอบคุณ นายสุทัศน์ สุวรรณโน ผู้อำนวยการสถานศึกษา ครูในกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ และคณะครูในโรงเรียนเดื่อศรีไพรวัลย์ที่คอยให้การสนับสนุนทุกท่าน จึงขอบคุณมา ณ โอกาสนี้ สวรรยา ผิวบุญเรือง

ข ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม สารบัญ คำนำ .............................................................................................................................. ก สารบัญ ........................................................................................................................... ข คำชี้แจง .......................................................................................................................... ค การดำเนินการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ............................................................................. ง ส่วนประกอบ ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์............................................................................. ฉ บทบาทและหน้าที่ของครู ............................................................................................... ช บทบาทนักเรียน ............................................................................................................. ซ การจัดชั้นเรียน ............................................................................................................... ซ การประเมินผลการเรียนรู้................................................................................................. ฌ เอกสารเสริมความรู้สำหรับครู ........................................................................................ ฌ แผนการจัดการเรียนรู้ .................................................................................................... 1 สื่อสำหรับชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม ................... 13 บัตรคำสั่งที่ 1 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม ..................... 14 บัตรความรู้ที่ 1 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม ................... 15 บัตรกิจกรรมกลุ่ม กิจกรรมที่ 6.1 การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม .. 21 บัตรแบบฝึกเสริมกิจกรรมการเรียนรู้ที่ 1 .................................................................. 26 บัตรแบบทดสอบท้ายกิจกรรม .................................................................................. 28 เฉลยแนวคำตอบชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม............................................... 30 บรรณานุกรม ............................................................................................................... 36

ค ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม คำชี้แจง ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้ ระบบนิเวศและความหลากหลายทางชีวภาพ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ชุดนี้ ใช้เวลาเรียนทั้งสิ้น 18 ชั่วโมง ประกอบด้วยชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์จำนวน 6 ชุด ดังนี้ ชุดที่ 1 เรื่อง ระบบนิเวศ จำนวน 3 ชั่วโมง ชุดที่ 2 เรื่อง องค์ประกอบของระบบนิเวศ จำนวน 3 ชั่วโมง ชุดที่ 3 เรื่อง ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตกับสิ่งแวดล้อม จำนวน 3 ชั่วโมง ชุดที่ 4 เรื่อง วัฏจักรของสารในระบบนิเวศ จำนวน 3 ชั่วโมง ชุดที่5 เรื่อง ประชากร จำนวน 3 ชั่วโมง ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม จำนวน 3 ชั่วโมง กิจกรรมการเรียนรู้ที่ใช้ประกอบชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ทั้ง 6 ชุด ล้วนแล้วแต่เป็นกิจกรรม การเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญทั้งสิ้น โดยกิจกรรมในแตละชั่วโมง จะใหนักเรียนสามารถเรียนรู ดวยตนเอง นักเรียนมีสวนรวมในกิจกรรมโดยการฝกปฏิบัติและทํากิจกรรม ฝกทักษะการคิดและ การอภิปรายแสดงความคิดเห็น ฝกทักษะกระบวนการในการทํางานกลุม ฝกกระบวนการสืบคนขอมูล การคนควา เพื่อนำไปสู่การวิเคราะห สังเคราะหขอมูลที่ไดโดยนํามาเขียนสรุปความรู้ และสงเสริม ปฏิสัมพันธอันดีระหวางครูกับนักเรียน นักเรียนกับนักเรียน มีการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นซึ่งกัน และกัน มีการชวยเหลือกันระหวางนักเรียนเกงและนักเรียนที่ออน ตลอดจน การฝกตนเองใหมีวินัย และมีความรับผิดชอบรวมกันในการทํางาน ครูแป๋วเองค่ะ

ง ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม การดำเนินการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ หน่วยการเรียนรู้ ระบบนิเวศและความหลากหลายทางชีวภาพ 1. ทดสอบก่อนเรียนด้วยแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน หน่วยการเรียนรู้ ระบบนิเวศและความหลากยทางชีวภาพ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 จำนวน 40 ข้อ ใช้เวลา 1 ชั่วโมง แล้วบันทึกคะแนนที่ได้จากการทดสอบ เป็นคะแนนก่อนเรียน 2. ทดสอบก่อนเรียนทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ด้วยแบบทดสอบวัดทักษะ กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษา ปีที่ 3 จำนวน 40 ข้อ ใช้เวลา 1 ชั่วโมง แล้วบันทึกคะแนนที่ได้จากการทดสอบเป็นคะแนน ก่อนเรียน 3. ดำเนินการจัดกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้ ระบบนิเวศและความหลากยทางชีวภาพ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 จำนวน 6 ชุด จำนวน 18 ชั่วโมง ตามลำดับโดยจัดกิจกรรมการเรียนรู้ตาม ขั้นตอนที่ระบุไว้ในแผนการจัดการเรียนรู้แบ่งออกเป็น 5 ขั้นตอนดังนี้ 3.1.ขั้นสร้างความสนใจ 3.1.1 เป็นการนำเข้าสู่บทเรียน หรือเรื่องที่สนใจ โดยการที่ครูและนักเรียนจะร่วมกัน อภิปราย และสนทนาถึงเรื่องที่จะศึกษา 3.1.2 โดยครูอาจจะทบทวนเนื้อหาที่เรียนแล้ว โดยการตั้งคำถามหรือกระตุ้นให้ นักเรียนสร้างคำถาม กำหนดประเด็นที่จะศึกษา 3.2 ขั้นสำรวจและค้นหา 3.2.1 โดยให้นักเรียนทำความเข้าใจในประเด็นหรือคำถามที่สนใจจะศึกษา 3.2.2 การวางแผนกำหนดแนวทางการสำรวจและค้นหาข้อมูลในเรื่องที่จะศึกษา 3.2.3 ลงมือปฏิบัติเพื่อเก็บรวบรวมข้อมูล ในแหล่งการเรียนรู้ต่างๆ เพื่อให้ได้มาซึ่ง ข้อมูลอย่างเพียงพอที่จะใช้ 3.3 ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป 3.3.1 นำข้อมูลที่ได้ไปศึกษาและเก็บรวบรวมข้อมูลมาวิเคราะห์ แปลผล และสรุปผล เช่น การบรรยายสรุป สร้างแบบจำลอง สร้างตารางสรุปผล

จ ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม การดำเนินการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ 3.4 ขั้นขยายความรู้ 3.4.1 การนำความรู้ที่สร้างขึ้น หรือความรู้ที่ใหม่ที่จะศึกษามาเชื่อมโยง และเพิ่มเติม จากความรู้เดิม เพื่อให้ผู้เรียนเกิดความเข้าใจ และทำให้เกิดความรู้กว้างขวางขึ้น เช่น การศึกษาจาก ใบความรู้ หรือเอกสารประกอบต่างๆ เพิ่มเติม 3.5 ขั้นประเมิน 3.5.1 การประเมินผลการเรียนการสอน เพื่อให้ทราบว่าผ่านเกณฑ์ที่ตั้งไว้หรือไม่ เช่น การสังเกตจากการอภิปรายภายในกลุ่ม การอภิปรายสรุปผลหน้าชั้นเรียน 3.5.2 ประเมินจากการปฏิบัติจากการปฏิบัติกิจกรรมของนักเรียน เช่น การปฏิบัติ กิจกรรมการทดลอง 3.5.3 ตรวจผลงานจากทำบัตรกิจกรรมของนักเรียน 4. เมื่อสิ้นสุดการจัดกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้ ระบบนิเวศและความหลายทางชีวภาพ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ครบทั้ง 6 ชุดแล้ว ทดสอบหลังเรียนด้วยแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการ เรียนชุดเดิม จำนวน 40 ข้อ ใช้เวลา 1 ชั่วโมง แล้วบันทึกคะแนนที่ได้จากการทดสอบเป็นคะแนนหลัง เรียน และแบบทดสอบวัดทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ชุดเดิม จำนวน 40 ข้อ ใช้เวลา 1 ชั่วโมง 5. นักเรียนตอบแบบวัดจิตอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมที่มีตอการเรียนรูด้วยชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้ ระบบนิเวศและความหลายทางชีวภาพ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้น มัธยมศึกษาปีที่ 3 จํานวน 30 ขอ

ฉ ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม ส่วนประกอบคู่มือการใช้ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม จำนวน 3 ชั่วโมง ประกอบด้วยส่วนต่าง ๆ ดังนี้ 1. การเตรียมตัวล่วงหน้า 2. บทบาทและหน้าที่ของครู / บทบาทนักเรียน 3. การจัดชั้นเรียน 4. การประเมินผลการเรียนรู้ 5. เอกสารเสริมความรู้สำหรับครู 6. แผนการจัดการเรียนรู้ 7. สื่อสิ่งพิมพ์ และเว็บไซต์ต่าง ๆ ทางอินเทอร์เน็ตที่เกี่ยวข้อง 8. มิวสิควีดิโอ เพลง ชีวิตสัมพันธ์ 9. ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้ ระบบนิเวศและความหลากหลายทางชีวภาพ ชุดที่ 6 การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม 9.1 บัตรคำสั่งที่ 1 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม 9.2 บัตรความรู้ที่ 1 การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม 9.3 บัตรกิจกรรมกลุ่ม กิจกรรมที่ 6.1 การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหา สิ่งแวดล้อม 9.4 บัตรแบบฝึกเสริมการเรียนรู้ที่ 1 9.5 บัตรแบบทดสอบท้ายกิจกรรม 9.6 เฉลยแนวคำตอบชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติ และปัญหาสิ่งแวดล้อม

ช ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม การเตรียมล่วงหน้า บทบาทและหน้าที่ของครู ครูมอบหมายงานล่วงหน้า 1 สัปดาห์ ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มมารับชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้ระบบนิเวศและความหลากหลายทางชีวภาพชุดที่ 6 เรื่องการใช้ทรัพยากรธรรมชาติ และปัญหาสิ่งแวดล้อม โดยให้แต่ละกลุ่มศึกษาบัตรคำสั่งที่ 1 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและ ปัญหาสิ่งแวดล้อม และบัตรความรู้ที่ 1 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม แล้ว ร่วมกันปฏิบัติกิจกรรมในประเด็นดังต่อไปนี้ 1. ทรัพยากรธรรมชาติสำคัญในท้องถิ่นของนักเรียนมีอะไรบ้าง 2. ปัญหาสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติในท้องถิ่น 3. วิธีการสำรวจเพื่อให้ได้ข้อมูล 4. ผลของกิจกรรม ครูมีบทบาทหน้าที่ ดังนี้ 1.ก่อนทำกิจกรรม 1.1 ศึกษาคู่มือครูเกี่ยวกับการใช้ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ให้เข้าใจก่อนทำ กิจกรรม 1.2 ศึกษาแผนการจัดการเรียนรู้และขั้นตอนการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนให้ เข้าใจก่อนทำการสอน 1.3 ศึกษาเนื้อหาที่เกี่ยวข้องกับชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ให้เข้าใจก่อนทำการสอน 1.4 ตรวจนับ ซ่อมแซมวัสดุอุปกรณ์ในชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ให้เพียงพอต่อ จำนวนนักเรียน และพร้อมต่อการใช้งาน 1.5 จัดและแบ่งกลุ่มนักเรียน 2.ระหว่างทำกิจกรรม 2.1 กำหนดขั้นตอนการดำเนินกิจกรรมในแต่ละขั้นตอนอย่างชัดเจน 2.2 แนะนำให้นักเรียนทุกคนมีส่วนร่วมในการทำกิจกรรมมากที่สุด 2.3 ให้ความช่วยเหลือแนะนำและชี้แนะนักเรียนในระหว่างทำกิจกรรม 3. หลังทำกิจรรม 3.1 ประเมินผลการทำกิจกรรม 3.2 ตรวจ นับ ซ่อมแซมชุดกิจกรรมการเรียนการสอนและเก็บให้เรียบร้อย

ซ ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม บทบาทนักเรียน การจัดชั้นเรียน 1. ปฏิบัติกิจกรรมตามลำดับขั้นตอน อ่านคำชี้แจงจากบัตรคำสั่ง เพื่อจะได้ทราบว่าจะปฏิบัติ กิจกรรมอะไรและอย่างไร 2. พยายามทำแบบทดสอบ ตอบคำถาม อภิปรายกับเพื่อน ๆ ภายในกลุ่มเดียวกันเกี่ยวกับ เนื้อหาที่เรียนอย่างเต็มความสามารถ 3. มีวินัย มีความตรงต่อเวลา และมีความรับผิดชอบ 4. เมื่อพบปัญหา หรือเกิดความสงสัยในเนื้อหาส่วนใดส่วนหนึ่ง สามารถขอรับคำปรึกษา หรือคำแนะนำจากครูได้ 5. ใช้อุปกรณ์อย่างระมัดระวัง ทำความสะอาด และเก็บอุปกรณ์ให้เรียบร้อยทุกครั้ง 6. ประเมินและปรับปรุงตนเองจากการทำกิจกรรมและแบบทดสอบท้ายกิจกรรม 00 ในการจัดชั้นเรียนขณะที่ใช้ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์นักเรียนจะทำกิจกรรมเป็นกลุ่ม กลุ่มละ 4-5 คน จำนวนกลุ่มขึ้นอยู่กับจำนวนนักเรียนในชั้นเรียน เมื่อทำการสอบวัดผลสัมฤทธิ์หลังเรียน วัด ทักษะกระบวนการวิทยาศาสตร์ นักเรียนจะต้องแยกออกจากกันและ จัดห้องสอบเป็นรายบุคคล แผนผังการจัดชั้นเรียน โต๊ะครู กลุ่มที่ กลุ่มที่ กลุ่มที่ อ่างน้ำ กระดานดำ +โทรทัศน์ ตู้ เก็บ เอก สาร ตู้สารเคมี กลุ่มที่ กลุ่มที่ กลุ่มที่

ฌ ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม การประเมินผลการเรียนรู้ เอกสารเสริมความรู้สำหรับครู 1. ประเมินจากผลงานนักเรียน 2. ประเมินผลจากทักษะกระบวนการ 3. ประเมินผลด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ 1A 3R คืออะไร 1A 3R คือเคล็ดลับที่เป็นแนวคิดในการใช้ทรัพยากรให้คุ้มค่าได้ประโยชน์สูงสุด และเกิดผล เสียต่อส่วนรวมน้อยที่สุด 1A 3R สามารถนำไปปรับใช้ได้กับพฤติกรรมการใช้พลังงานทุกประเภท สามารถแยกย่อยได้อีกนับร้อยนับพันวิธีการ เพียงศึกษาหลักการง่ายๆ ให้เข้าใจ ไม่ว่าใคร ก็สามารถ นำเอา 1A 3R ไปใช้ได้ AVOID คือการเลี่ยงใช้ เลี่ยงบริโภคสิ่งต่างๆ ที่ทำให้สิ้นเปลืองพลังงานเกินความจำเป็น และยังส่งผล กระทบต่อสิ่งแวดล้อมอีกด้วย เราสามารถตัดสินใจ ที่จะเลี่ยงใช้ หรือเลิกใช้ โดยที่ไม่ทำให้เราต้อง ลำบาก หรืออยู่ไม่ได้ ตื่นเช้ามาลองดูซิว่าจะเลี่ยงใช้สินค้าประเภทใช้แล้วทิ้งได้อย่างไร ? โกนหนวด ตอนเช้า เลี่ยงใบมีดโกนหนวดแบบใช้ครั้งเดียวทิ้ง ผ้าเช็คหน้าแทนกระดาษทิชชู่ กลางวันทานอาหารก็ เลี่ยง ใช้ช้อนพลาสติกหรือตะเกียบแบบใช้ครั้งเดียวทิ้ง ถ้าเลี่ยงไม่ได้แทนที่จะทิ้งก็เปลี่ยนเป็นเก็บไว้ ใช้ในครั้งต่อๆ ไป เลือกเครื่องดื่มจากขวดแก้วแทนขวดพลาสติก หรือกระป๋อง เลี่ยงใช้กล่องโฟม จาน กระดาษ เลี่ยงใช้กล้องถ่ายรูปแบบใช้ครั้งเดียว ฯลฯ เลี่ยงพฤติกรรมการบริโภคที่สิ้นเปลือง พลังงานเลือกใช้สิ่งของที่ใช้แล้ว ใช้ได้อีกหลายๆ ครั้ง แค่นี้ก็เรียกว่า “คิดก่อนใช้ “รับรองช่วยอนุรักษ์ พลังงานได้

ญ ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม เอกสารเสริมความรู้สำหรับครู REDUCE คือการใช้ หรือลดการบริโภคทรัพยากรธรรมชาติที่ไม่จำเป็นลง สงสัยแล้วละสิ ว่ามีอะไรบ้าง? ยกตัวอย่างเช่น ลดการใช้ทรัพยากรที่ใช้แล้วหมดไปเลย ได้แก่ พลังงานและแร่ธาตุทุกชนิด พลังงาน ในที่นี้หมายถึง พลังงานจากเชื้อเพลิง จำพวกน้ำมัน ก๊าซ ถ่านหิน การลดการใช้สามารถทำได้โดย การเลือกใช้เท่าที่จำเป็น ใช้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งสามารถแบ่งออกเป็นวิธีประหยัดพลังงาน ได้อีก มากมาย 108 วิธี ใช้ได้ทั้งที่บ้าน ที่ทำงาน ที่โรงเรียน ตัวอย่างเหล่านี้หลายคนคงเคยรู้ เคยเห็นกัน บ้างแล้ว เช่น ปิดไฟทุกครั้งที่ไม่ใช้งาน ปิดเครื่องคอมพิวเตอร์ทุกครั้งก่อนออกจากห้องเรียน หรือ ห้องทำงาน ปิดเครื่องถ่าย เอกสาร ถอดปลั๊กกาต้มน้ำในที่ทำงานทุกวันหยุดสุดสัปดาห์ เปิดแอร์ อุณหภูมิ 25 องศาเซลเซียส เสียบปลั๊กครั้งเดียว รีดผ้าให้เสร็จ ไม่จำเป็นต้องใช้เครื่องปรับอากาศ ตลอดเวลา เปิดกระจกรับลมธรรมชาติบ้าง สดชื่นแล้วยังประหยัดไฟอีกด้วย จอดรถดับเครื่องให้สนิท ทุกครั้ง ไปไหนทางเดียวกัน ไปด้วยรถคันเดียวกัน ติดตั้งไฟเฉพาะจุดแทนการเปิดไฟทั้งห้อง เวียน เอกสารแทนการถ่ายสำเนาหลายๆ ชุด ฯลฯ REUSE คือการใช้ให้คุ้มค่าที่สุด ของใช้หลายๆ อย่างที่ใช้แล้วสามารถนำมาใช้ซ้ำได้อีก เช่น เสื้อผ้า หนังสือ กระดาษ เสื้อผ้าเก่าๆ เอามาดัดแปลงใช้อีก เช่น ชุดทำงานถ้าเลิกใช้แล้ว แต่ยังไม่เก่าถึงขาด ก็เอามาใส่อยู่บ้านได้ กระดาษใช้ให้คุ้มทั้งสองหน้า คิดซะว่ายิ่งใช้คุ้มเท่าไหร่ ก็ยิ่งช่วยลดจำนวนต้นไม้ ที่จะถูกโค่นลงมาทำกระดาษ และพลังงานที่ใช้ในการผลิตได้เท่านั้น หรือบางคนอาจนำเอาวัสดุ เหลือใช้มา ประดิษฐ์เป็นของแต่งบ้าน ก็เก๋ไปอีกแบบ การเลือกใช้ถุงผ้าหรือกระเป๋าก็ใช้แล้วใช้อีกได้ แทนที่จะใช้ถุงพลาสติกไปซื้อของ หรือจ่ายตลาด ผลดีอันประเสริฐของการ REUSE ก็คือการใช้ซ้ำเป็น การช่วยลดวัตถุดิบ พลังงานที่ใช้ในการผลิต และปริมาณขยะที่ทิ้ง ซึ่งต้องสิ้นเปลืองค่าใช้จ่ายและ พลังงานในการกำจัด RECYCLE คือการเลือกใช้หรือบริโภคสินค้า หรือสิ่งของที่สามารถนำไปรีไซเคิล หรือแปรรูปนำกลับมา ใช้ใหม่ เช่น ขวดแก้ว พลาสติก กระดาษ และโลหะ สิ่งของเหล่านี้หากส่งกลับเข้าสู่กระบวนการ รีไซเคิลก็จะใช้พลังงานในการผลิตน้อยกว่าการผลิตใหม่เลยทั้งหมด และยังช่วยลดปริมาณการใช้ขยะ ได้อีกด้วย เช่น เรื่องของขวดแก้ว ทุกวันนี้เมืองไทยเราใช้ขวดแก้วปีละ 4,000 ล้านขวดต่อปี

ฎ ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม เอกสารเสริมความรู้สำหรับครู และต้องทิ้งเป็นขยะถึงปีละ 1,200 ล้านขวดต่อปี หากนำกลับมาใช้ใหม่ โดยการนำเศษแก้วมาหลอม ละลายผลิตใหม่ จะสามารถลดการใช้พลังงาน และทรัพยากรธรรมชาติ เช่น ทราย หินปูน น้ำมันเตา รวมทั้งมลภาวะที่เกิดจากกระบวนการผลิตได้มากกว่าต้องมาเริ่มผลิตใหม่หมดได้เป็นอย่างมาก ดังนั้น เพื่อเป็นการใช้พลังงาน และทรัพยากรอย่างคุ้มค่าที่สุด เราจึงควรสนับสนุนให้มีการรีไซเคิลเกิดขึ้น เป็นระบบอย่างครบวงจร เริ่มจากการสนับสนุนสินค้าที่ผ่านกระบวนการรีไซเคิลมาแล้ว โดยสังเกต จากเครื่องหมายที่ติดไว้ให้เห็นอย่างชัดเจน นอกจากนั้นก็ควรช่วยแยกประเภทขยะ เพื่อให้ง่ายต่อ การนำไปรีไซเคิลทั้งในที่บ้านและที่โรงเรียน การแยกขยะ การที่ขยะเกิดขึ้นจากการใช้ในชีวิตประจำวันของเรานั้น มีอยู่ด้วยกันหลายประเภท แต่ละ ประเภทจะมีการกำจัดที่แตกต่างกัน เพราะว่าขยะแต่ละชนิดจะมีคุณสมบัติที่ไม่เหมือนกัน การแยก ขยะจึงมีความสำคัญมากในการที่จะช่วยให้การกำจัดขยะนั้นเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ประเภทของขยะ สามารถแยกได้เป็น 4 ประเภท ดังนี้ 1. ขยะที่ย่อยสลายได้ เช่น เศษอาหาร ผัก ผลไม้ ใบไม้ใบหญ้า ฯลฯ สามารถนำไป ขุดหลุมฝังกลบ เพื่อให้ย่อยสลายไปได้ และยังเป็นปุ๋ยที่ดีด้วย 2. ขยะที่นำไปรีไซเคิลได้ เช่น กล่องกระดาษ กระดาษ ขวดแก้ว กระป๋องน้ำอัดลม ฯลฯ 3. ขยะอันตราย เช่น หลอดไฟ ถุงยาง กระป๋องสี ถ่านไฟฉาย ฯลฯ 4. ขยะทั่วไป เช่น ถุงขนม หมากฝรั่ง และสิ่งที่แยกไม่ได้ ผลของการใช้ 1A 3R • เส้นใยที่แลกมาด้วยชีวิต (ต้นไม้) เนื่องจากในการผลิตกระดาษ 1 ตัน จะต้องใช้เยื่อกระดาษซึ่งผลิตจากต้นไม้ 17 ต้น ใช้กระแสไฟฟ้า 1,000 กิโลวัตต์ชั่วโมง ใช้น้ำมันเตา 300 ลิตร ใช้น้ำ 20 ลูกบาศก์เมตร และใช้ คลอรีนประมาณ 7 กิโลกรัม (ที่มา : สมาคมตาวิเศษ) การลดปริมาณการใช้กระดาษ และแยกขยะ กระดาษเพื่อนำกลับมาใช้ใหม่ด้วยกระบวนการผลิต ใหม่หรือรีไซเคิล จะสามารถประหยัดพลังงานไฟฟ้าได้ ถึงร้อยละ 25 และยังลดการใช้น้ำ ลดปริมาณขยะ และปัญหามลพิษที่เกิดจากคลอรีน รวม ทั้งรักษาชีวิตต้นไม้อีกด้วย อยากให้คุณครู อ่านนะคะ

1 ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม บัตรคำสั่งที่ 1 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม คำชี้แจง : ให้นักเรียนศึกษาและปฏิบัติตามหัวข้อต่อไปนี้ 1. แบ่งกลุ่มออกเป็น 6 กลุ่ม กลุ่มประมาณ 4-5 คน 2. ตัวแทนแต่ละกลุ่มออกมารับชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้ระบบนิเวศและ ความหลากหลายทางชีวภาพ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม และ อุปกรณ์ จากครูผู้สอน 3. ศึกษาบัตรคำสั่งที่ 1 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม 4. ศึกษาบัตรกิจกรรมที่ 6.1 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม ปฏิบัติ กิจกรรมดังนี้ 4.1 นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันวางแผนเพื่อสำรวจวิเคราะห์ปัญหาของการใช้ ทรัพยากรธรรมชาติในท้องถิ่นของตนเอง 4.2 ดำเนินการวิเคราะห์ปัญหาตามที่วางแผนไว้ โดยออกสำรวจจริงในท้องถิ่นที่กลุ่ม เลือก 4.3 เสนอผลการวิเคราะห์ในสัปดาห์ต่อไป 4.4 นำผลการวิเคราะห์ปัญหา และสาเหตุของการใช้ทรัพยากรธรรมชาติในท้องถิ่นที่ได้ 5. สรุปปัญหาที่แต่ละกลุ่มพบ แล้วอภิปรายร่วมกันถึงสาเหตุของปัญหา วิธีการจัดการป้องกัน และแก้ปัญหา 6. นักเรียนศึกษาเพิ่มเติม เรื่อง การใช้ทรัพยากรให้คุ้มค่าตามหลัก 1A 3 R จากบัตรความรู้ หนังสือเรียน ห้องสมุด อินเทอร์เน็ต หรือแหล่งข้อมูลอื่นๆ 7. แต่ละกลุ่มนำอุปกรณ์และชุดกิจกรรมที่อยู่ในสภาพเรียบร้อยส่งครูผู้สอน

2 ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม บัตรความรู้ที่ 1 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม ทรัพยากรธรรมชาติ ทรัพยากรธรรมชาติเป็นสิ่งที่ได้มาจากธรรมชาติ เช่น ป่าไม้ ภูเขา ทะเล ต้นน้ำลำธาร สัตว์น้ำ น้ำมัน แร่ธาตุ ซึ่งมนุษย์ต้องการนำมาใช้ให้เป็นประโยชน์ เช่น นำมาใช้อุปโภค บริโภค ใช้ในการเพราะปลูก ใช้เป็นแหล่งพลังงาน ชนิดของทรัพยากรธรรมชาติ 1. ทรัพยากรธรรมชาติที่ใช้ไม่หมด เป็นทรัพยากรธรรมชาติที่มีปริมาณมากเกินความ ต้องการ แต่ถ้านำมาใช้ผิดวิธีหรือไม่มีการบำรุงรักษา อาจทำให้ทรัพยากรธรรมชาติชนิดนี้เสื่อม คุณภาพ และมีสมบัติไม่เหมาะที่จะนำมาใช้ประโยชน์ต่อไป ได้แก่ อากาศ น้ำ ภาพประกอบ ทรัพยากรน้ำ ที่มา : http://www.myfirstbrain.com/student_view.aspx?ID=74236 วันเข้าถึงข้อมูล 1 มิถุนายน 2563 2. ทรัพยากรธรรมชาติที่บำรุงรักษาให้คงสภาพอยู่ได้ เป็นทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยู่บนผิว โลกตามแหล่งต่างๆ ถ้ามนุษย์ใช้ทรัพยากรเหล่านี้อย่างถูกต้อง และมีการบำรุงรักษาแล้ว ทรัพยากร ธรราชาติเหล่านี้จะยังคงอยู่และใช้ประโยชน์ได้ตลอดไป ได้แก่ ดิน ป่าไม้ ทุ่งหญ้า ทรัพยากรธรรมชาติที่ใช้แล้วไม่หมดได้แก่ คำถาม

3 ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม บัตรความรู้ที่ 1 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม ภาพประกอบ สวนป่า โรงเรียนเดื่อศรีไพรวัลย์ ที่มา : นางสวรรยา ผิวบุญเรือง 2563 3. ทรัพยากรธรรมชาติที่ใช้แล้วสิ้นเปลือง เป็นทรัพยากรธรรมชาติที่ใช้แล้วหมดไป ไม่สามารถสร้างขึ้นมาใหม่ได้ หรือไม่สามารถหมุนเวียนกลับมาใช้ใหม่ได้ หรือถ้าทำได้ก็กินเวลานาน นับพันนับหมื่นปี ทรัพยากรเหล่านี้ ได้แก่ แร่ธาตุ (รวมทั้งน้ำมัน ถ่านหิน) และทิวทัศน์ที่สวยงาม สิ่งแวดล้อม สิ่งแวดล้อม หมายถึง สิ่งที่อยู่รอบๆ ตัวเรา ประกอบด้วยสิ่งที่มีชีวิต และสิ่งไม่มีชีวิต ซึ่งเกิดจาก การกระทำของมนุษย์แบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ 1. สิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติ จำแนกได้ 2 ชนิด คือ 1.1 สิ่งแวดล้อมทางกายภาพ ได้แก่ อากาศ ดิน ลักษณะภูมิประเทศ ลักษณะ ภูมิอากาศ ทัศนียภาพต่างๆ ภูเขา ห้วย หนอง คลอง บึง ทะเลสาบ ทะเล มหาสมุทรและ ทรัพยากรธรรมชาติทุกชนิด 1.2 สิ่งแวดล้อมทางชีวภาพหรือชีวภูมิศาสตร์ ได้แก่ พืชพันธุ์ธรรมชาติต่างๆ สัตว์ป่า ป่าไม้ สิ่งมีชีวิตอื่นๆ ที่อยู่รอบตัวเราและมวลมนุษย์ อากาศ น้ำ คำตอบ ทรัพยากรธรรมชาติที่บำรุงรักษาให้คงสภาพอยู่ได้ ได้แก่ คำถาม

4 ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม บัตรความรู้ที่ 1 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม 2. สิ่งแวดล้อมทางวัฒนธรรม หรือสิ่งแวดล้อมประดิษฐ์ หรือมนุษย์เสริมสร้างกำหนดขึ้น ได้แก่ สิ่งแวดล้อมทางสังคมที่มนุษย์เสริมสร้างขึ้นโดยใช้กลวิธีสมัยใหม่ ตามความเหมาะสมของสังคม เศรษฐกิจ การเมือง ศาสนา และวัฒนธรรม เช่น เครื่องจักร เครื่องยนต์ รถยนต์ พัดลม โทรทัศน์ วิทยุ ฝนเทียม เขื่อน บ้านเรือน โบราณสถาน โบราณวัตถุ อาหาร เครื่องนุ่งห่ม ที่อยู่อาศัย ค่านิยม และ สุขภาพอนามัย ปัญหาของสิ่งแวดล้อม ปัญหาที่เกิดขึ้นจากการใช้ทรัพยากรของมนุษย์อย่างไม่ประหยัด และขาดความรับผิดชอบ ก่อให้เกิดปัญหามลพิษและปัญหาอื่นๆ ซึ่งเป็นภาวะการณ์ที่กระทบกระเทือนต่อคนจำนวนมาก ซึ่งไม่เป็นที่พึงปรารถนาและควรมีการกระทำบางอย่างเพื่อแก้ไขปรับปรุงให้ดีขึ้น ปัญหาเสื่อมโทรม ของสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติทั้งที่เป็นทรัพยากรธรรมชาติ เช่น ป่าไม้ ดิน แร่ธาตุ สัตว์ และพืช และ ปัญหาเสื่อมโทรมของคุณค่าสิ่งแวดล้อมรอบตัวมนุษย์เช่น ดิน น้ำ อากาศ เป็นต้น รวมถึงปัญหา ความเสื่อมโทรมของระบบนิเวศตามธรรมชาติ ตลอดจนปัญหาการเปลี่ยนแปลงทางด้านสิ่งแวดล้อม ทางเศรษฐกิจและสังคมอันมี สาเหตุมาจากการกระทำของมนุษย์ แบ่งเป็น 1. ปัญหาสิ่งแวดล้อมทางกายภาพ ได้แก่ ภาวะมลพิษ ปัญหาความร่อยหรอของทรัพยากร ปัญหาการใช้ทรัพยากรไม่ถูกวิธี ขาดการอนุรักษ์ 2. ปัญหาสิ่งแวดล้อมทางสังคม ได้แก่ ปัญหาความยากจน ความขาดแคลนอาหาร ที่อยู่ อาศัย ความไม่รู้หนังสือ ความเจ็บไข้ ฯลฯ การใช้ทรัพยากรธรรมชาติให้เกิดประโยชน์ การใช้ทรัพยากรธรรมชาติให้เกิดประโยชน หมายถึง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและ สิ่งแวดล้อมอย่างฉลาด โดยใช้ให้น้อย แล้วให้เกิดประโยชน์สูงสุด โดยคำนึงถึงระยะเวลาในการใช้ให้ ยาวนาน และก่อให้เกิดผลเสียหายต่อสิ่งแวดล้อมน้อยที่สุด รวมทั้งต้องมีการกระจายการใช้ ทรัพยากรธรรมชาติอย่างทั่วถึง นอกจากนี้เรายังสามารถอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติได้หลายวิธี ทั้งทางตรงและทางอ้อม ดังนี้ ดิน ป่าไม้ ทุ่งหญ้า สัตว์ป่า คำตอบ สิ่งแวดล้อมหมายถึง คำถาม

5 ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม บัตรความรู้ที่ 1 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม 1. การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติที่สำคัญ ได้แก่ 1.1 การใช้อย่างประหยัด คือ การใช้เท่าที่มีความจำเป็น เพื่อให้มีทรัพยากรไว้ ใช้ได้นานและเกิดประโยชน์อย่างคุ้มค่ามากที่สุด 1.2 การนำกลับมาใช้ซ้ำอีก สิ่งของบางอย่างเมื่อมีการใช้แล้วครั้งหนึ่งสามารถที่จะ นำมาใช้ซ้ำได้อีก เช่น ถุงพลาสติก กระดาษ เป็นต้น หรือสามารถที่จะนำมาใช้ได้ใหม่โดยผ่าน กระบวนการต่างๆ เช่น การนำกระดาษที่ใช้แล้วไปผ่านกระบวนการต่างๆ เพื่อทำเป็นกระดาษแข็ง เป็นต้น ซึ่งเป็นการลดปริมาณการใช้ทรัพยากรและการทำลายสิ่งแวดล้อม 1.3 การบูรณซ่อมแซม สิ่งของบางอย่างเมื่อใช้เป็นเวลานานอาจเกิดการชำรุดได้ เพราะฉะนั้นถ้ามีการบูรณะซ่อมแซม ทำให้สามารถยืดอายุการใช้งานต่อไปได้อีก 1.4 การบำบัดและการฟื้นฟูเป็นวิธีการที่จะช่วยลดความเสื่อมโทรมของทรัพยากร ด้วยการบำบัดก่อน เช่น การบำบัดน้ำเสียจากบ้านเรือนหรือโรงงานอุตสาหกรรม เป็นต้น ก่อนที่จะ ปล่อยลงสู่แหล่งน้ำสาธารณะ ส่วนการฟื้นฟูเป็นการรื้อฟื้นธรรมชาติให้กลับสู่สภาพเดิม เช่น การปลูก ป่าชายเลน เพื่อฟื้นฟูความ สมดุลของป่าชายเลนให้กลับมาอุดมสมบูรณ์ เป็นต้น 1.5 การใช้สิ่งอื่นทดแทน เป็นวิธีการที่จะช่วยให้มีการใช้ทรัพยากรธรรมชาติน้อยลง และไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม เช่น การใช้ถุงผ้าแทนถุงพลาสติก การใช้ใบตองแทนโฟม การใช้พลังงาน แสงแดดแทนแร่เชื้อเพลิง การใช้ปุ๋ยชีวภาพแทนปุ๋ยเคมี เป็นต้น 1.6 การเฝ้าระวังดูแลและป้องกัน เป็นวิธีการที่จะไม่ให้ทรัพยากรธรรมชาติและ สิ่งแวดล้อมถูกทำลาย เช่น การเฝ้าระวังการทิ้งขยะ สิ่งปฏิกูลลงแม่น้ำ คูคลอง การจัดทำแนวป้องกัน ไฟป่า เป็นต้น 2.การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติโดยทางอ้อม สามารถทำได้หลายวิธี ดังนี้ 2.1 การพัฒนาคุณภาพประชาชน โดนสนับสนุนการศึกษาด้านการอนุรักษ์ ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมที่ถูกต้องตามหลักวิชา เพื่อให้ประชาชนเกิดความตระหนักถึง ความสำคัญและความจำเป็นในการอนุรักษ์ เกิดความรักความหวงแหน และให้ความร่วมมืออย่าง จริงจัง สิ่งที่อยู่รอบ ๆ ตัวเรา ประกอบด้วยสิ่งที่มีชีวิต และสิ่งไม่มีชีวิต คำตอบ การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม หมายถึง คำถาม

6 ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม บัตรความรู้ที่ 1 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม 2.2 การใช้มาตรการทางสังคมและกฎหมาย การจัดตั้งกลุ่ม ชุมชน ชมรม สมาคม เพื่อการใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อมต่างๆ 2.3 ส่งเสริมให้ประชาชนในท้องถิ่นได้มีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ช่วยกันดูแลรักษาให้คง สภาพเดิม ไม่ให้เกิดความเสื่อมโทรม เพื่อประโยชน์ในการดำรงชีวิตในท้องถิ่นของตน ให้มีบทบาท หน้าที่ในการปกป้อง คุ้มครอง ฟื้นฟูการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่าและเกิดประโยชน์สูงสุด การใช้ทรัพยากรให้คุ้มค่าตามแนวคิด 1A 3 R การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอย่างฉลาด โดยใช้ให้น้อย เพื่อให้เกิด ประโยชน์สูงสุด คำตอบ

7 ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม บัตรความรู้ที่ 1 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม

8 ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม บัตรกิจกรรมกลุ่ม กิจกรรมที่ 6.1 การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม สาระสำคัญ ปัญหาที่เกิดขึ้นจากการใช้ทรัพยากรของมนุษย์อย่างไม่ประหยัด และขาดความรับผิดชอบ ก่อให้เกิดปัญหามลพิษและปัญหาอื่นๆ ซึ่งเป็นภาวะการณ์ที่กระทบกระเทือนต่อคนจำนวนมาก ซึ่งไม่เป็นที่พึงปรารถนาและควรมีการกระทำบางอย่างเพื่อแก้ไขปรับปรุงให้ดีขึ้น แบ่งเป็น 1. ปัญหาสิ่งแวดล้อมทางกายภาพ ได้แก่ ภาวะมลพิษ ปัญหาความร่อยหรอของทรัพยากร ปัญหาการใช้ทรัพยากรไม่ถูกวิธี ขาดการอนุรักษ์ 2. ปัญหาสิ่งแวดล้อมทางสังคม ได้แก่ ปัญหาความยากจน ความขาดแคลนอาหาร ที่อยู่ อาศัย ความไม่รู้หนังสือ ความเจ็บไข้ ฯลฯ จุดประสงค์กิจกรรม 1. สำรวจวิเคราะห์ปัญหาของการใช้ทรัพยากรธรรมชาติในท้องถิ่น 2. อธิบายผลของการใช้ทรัพยากรธรรมชาติที่ทำให้เกิดปัญหาสิ่งแวดล้อมในท้องถิ่น 3. จัดทำโครงงานเพื่อเป็นการใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม ข้อแนะนำก่อนทำกิจกรรม ประเด็นสำคัญในการศึกษาวิเคราะห์เพื่อเตรียมล่วงหน้า 1. ประเด็นในการสำรวจมีอะไรบ้าง 2. วิธีการสำรวจเพื่อให้ได้ข้อมูล 3. วัสดุ อุปกรณ์และการมอบหมายความรับผิดชอบในกลุ่ม 4. ระยะเวลาในการทำกิจกรรม 5. แนวการจัดทำโครงงานที่เป็นการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติสิ่งแวดล้อม ให้นำผลการวิเคราะห์ปัญหาที่ได้จากท้องถิ่นของนักเรียนมาจัดทำเป็นโครงงาน เช่น ปัญหาปริมาณ ขยะ ปัญหาดินเสื่อมคุณภาพ ปัญหาป่าไม้ถูกทำลาย ปัญหาน้ำเน่าเหม็น หรือ ประโยชน์จาก ทรัพยากรธรรมชาติ เช่น พลังงาน แสงอาทิตย์ น้ำ โดยใช้เวลาในการศึกษาและจัดทำโครงงาน 4 สัปดาห์

9 ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม บัตรกิจกรรมกลุ่ม กิจกรรมที่ 6.1 การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม วิธีทำกิจกรรม 1. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันวางแผนเพื่อสำรวจวิเคราะห์ปัญหาของการ ใช้ทรัพยากรธรรมชาติในท้องถิ่นของตนเอง 2. ดำเนินการวิเคราะห์ปัญหาตามที่วางแผนไว้ โดยออกสำรวจจริงในท้องถิ่นที่กลุ่มเลือก 3. เสนอผลการวิเคราะห์ในสัปดาห์ต่อไป 4. นำผลการวิเคราะห์ปัญหา และสาเหตุของการใช้ทรัพยากรธรรมชาติในท้องถิ่นที่ได้ ไปใช้ เป็นแนวทางในการจัดทำโครงงาน อ่านดี ๆ นะคะ

10 ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม แบบรายงานผลการทำกิจกรรมกลุ่ม กลุ่ม กิจกรรมที่ 6.1 เรื่อง การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติสิ่งแวดล้อม สมาชิกในกลุ่มที่ ............ 1) .....................................................เลขที่.......... 2) ....................................................เลขที่.......... 3) .....................................................เลขที่.......... 4) ....................................................เลขที่.......... 5) .....................................................เลขที่.......... 6) ....................................................เลขที่.......... หน้าที่ของสมาชิกในกลุ่ม ...................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... วัสดุ อุปกรณ์ ...................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... วิธีการสำรวจ ...................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................

11 ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม แบบรายงานผลการทำกิจกรรมกลุ่ม กลุ่ม ระยะเวลาในการสำรวจ ...................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... บันทึกผลการทดลอง ประเด็นที่สำรวจ ผลการสำรวจวิเคราะห์

12 ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม แบบรายงานผลการทำกิจกรรมกลุ่ม กลุ่ม สรุปผลการทดลอง ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………..…………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………..…………………………………………………………………………………………………………………………. คำถามท้ายกิจกรรม 1. จากการสำรวจ ปัญหาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในท้องถิ่นโดยภาพรวมเป็นอย่างไร มีปัญหาอะไรบ้าง แต่ละปัญหาเกิดจากสาเหตุใด ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... 2. ใครควรจะเป็นผู้รับผิดชอบเกี่ยวกับการแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ ....................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................

13 ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม คำถามท้ายกิจกรรม 3. นักเรียนคิดว่าจะมีส่วนร่วมในการป้องกันและแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ ของท้องถิ่นได้หรือไม่ อย่างไร ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ขอให้โชคดี นะคะ

14 ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม บัตรแบบฝึกเสริมการเรียนรู้ที่ 1 ชื่อ-สกุล....................................................................กลุ่มที่.................ชั้น/ห้อง.................... คำชี้แจง ให้เลือกปัญหาสิ่งแวดล้อมในท้องถิ่นของนักเรียน กลุ่มละ 1 ปัญหา แล้วระดมพลังสมอง ศึกษารายละเอียดของปัญหา หาแนวทางป้องกันและแก้ปัญหา ในประเด็นต่อไปนี้ 1. สาเหตุของปัญหา ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ 2. แนวทางและวิธีแก้ปัญหา ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ 3. วิธีดำเนิน ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ 4. การประเมินผล ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………

15 ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม บัตรแบบทดสอบท้ายกิจกรรม คำชี้แจง ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่เห็นว่าถูกที่สุดเพียงข้อเดียว แล้วเขียนเครื่องหมาย ลงในช่องตัวเลือกในกระดาษคำตอบ 1. ข้อใดไม่ใช่ทรัพยากรธรรมชาติทั้งหมด ก. ต้นไม้ สัตว์น้ำ อากาศ ข. น้ำมัน รถยนต์ ภูเขา ค. อุณหภูมิ อากาศ ความชื้น ง. น้ำ จอก สาหร่าย 2. ดิน ป่าไม้ ทุ่งหญ้าเป็นทรัพยากรธรรมชาติชนิดใด ก. ทรัพยากรที่บำรุงรักษาให้คงสภาพอยู่ได้ ข. ทรัพยากรที่ใช้ไม่หมด ค. ทรัพยากรที่จำเป็นต่อการดำรงชีพ ง. ทรัพยากรที่ใช้แล้วสิ้นเปลือง 3. ข้อใดต่อไปนี้เป็นตัวอย่างสิ่งแวดล้อมทางวัฒนธรรม ก. ทะเลทราย ข. สวนผลไม้ ค. อากาศ ง. ฝุ่นละออง 4. ข้อใดเป็นปัญหาสิ่งแวดล้อมทางสังคม ก. ปัญหารถติด ข. ปัญหาความไม่รู้หนังสือ ค. ปัญหาการใช้สิ่งแวดล้อมไม่ถูกวิธี ง. ปัญหาขาดการอนุรักษ์ 5. สาเหตุสำคัญที่สุดของปัญหาวิกฤตการณ์ด้านสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติคือข้อใด ก. การขยายตัวทางเศรษฐกิจ ข. ภัยธรรมชาติและอุบัติเหตุ ค. การเพิ่มขึ้นของประชากร ง. ความเจริญทางด้านเทคโนโลยี Key code: 2509knqih9v ชุดที่ 6 การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม

16 ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม บัตรแบบทดสอบท้ายกิจกรรม 6. ข้อใด ไม่ใช่สาเหตุของความเสื่อมโทรมของสภาพแวดล้อม ก. การเพิ่มจำนวนประชากร ข. การขยายตัวของเมือง ค. การเพิ่มขึ้นของวัชพืช ง. การเพิ่มขึ้นของความต้องการใช้พลังงาน 7. ข้อใดเป็นการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติโดยทางอ้อม ก. การซ่อมแซมสิ่งของมาใช้ใหม่ ข. การใช้สิ่งอื่นทดแทน ค. การจัดชมรมอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ง. การจัดทำแนวป้องกันไฟป่า 8. ข้อใดเป็นการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติที่ดีที่สุด ก. การนำเศษกระดาษที่ไม่ใช้แล้วไปขาย ข. การนำเศษกระดาษไปทำเป็นแผ่นกระดาษใหม่ ค. การนำเศษกระดาษมาเผาไฟหรือทำเป็นปุ๋ย ง. การนำเศษกระดาษมาพับถุงใส่ของ 9. ข้อใดเป็นแนวคิดการใช้ทรัพยากรให้คุ้มค่าแบบ AVOID ก. ใช้ผ้าเช็ดหน้าแทนกระดาษชำระ ข. เปิดหน้าต่างแทนการเปิดแอร์ ค. นำกระดาษที่ใช้หน้าเดียวมาใช้สองหน้า ง. การนำเศษแก้วมาหลอมใหม่ 10. ข้อใดเป็นแนวคิดการใช้ทรัพยากรให้คุ้มค่าด้วยวิธี REUSE ก. การนำเศษเหล็กมาหลอมใหม่ ข. จอดรถให้ดับเครื่องทุกครั้ง ค. การใช้ถุงผ้าแทนถุงพลาสติก ง. การนำเสื้อผ้าที่ไม่ใช้แล้วไปให้คนอื่นสวมใส่ ชุดที่ 6 การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม

17 ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม บัตรเฉลยกิจกรรมกลุ่ม กิจกรรมที่ 6.1 การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม แบบรายงานผลการทำกิจกรรมกลุ่ม ตัวอย่างบันทึกผลการสำรวจ (อยู่ในดุลยพินิจของครูผู้สอนขึ้นอยู่กับท้องถิ่นที่นักเรียนสำรวจ ) ตัวอย่าง บันทึกผลการทดลอง ประเด็นที่สำรวจ ผลการสำรวจวิเคราะห์ ทรัพยากรธรรมชาติที่ใช้ ใช้ดินเป็นแหล่งเพาะปลูก กระบวนการผลิตหรือกิจกรรมที่เกิดขึ้นใน สถานที่สำรวจ ใช้ปุ๋ยเคมีใส่ลงไปในดินเพื่อเพิ่มผลผลิต และใช้ยา ปราบศัตรูพืชฉีดพ่นแปลงผัก ผลกระทบของการดำเนินกิจกรรมต่อ สิ่งแวดล้อม จากการใช้ปุ๋ยเคมีและสารปราบศัตรูพืชเป็นเวลานาน ทำให้สารพิษตกค้างอยู่ในดิน และทำให้สภาพของดิน เปลี่ยนไป ไม่เหมาะกับการเจริญเติบโตของพืช สารเคมีที่ตกค้างในดินจะทำให้น้ำในคลองที่อยู่ข้างๆ มีสภาพเปลี่ยนไป ไม่เหมาะกับการดำรงชีวิตของสัตว์ น้ำ และการใช้น้ำในกิจกรรมต่างๆ ของคนในชุมชน การฉีดพ่นสารปราบศัตรูพืชที่แปลงผัก ทำให้มี สารเคมีปนเปื้อนในอากาศ คนในชุมชนได้รับสารเข้า สู่ร่างกายเมื่อสูดอากาศเข้าไป เป็นอันตรายต่อระบบ หายใจ สรุปผลการทำกิจกรรม แนวคำตอบ แนวคำตอบ

18 ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม เฉลยคำถามท้ายกิจกรรม กลุ่ม 1. จากการสำรวจ ปัญหาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในท้องถิ่นโดยภาพรวมเป็นอย่างไร มีปัญหาอะไรบ้าง แต่ละปัญหาเกิดจากสาเหตุใด จากการสำรวจปัญหาทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมในท้องถิ่นโดย ภาพรวมเกิดความเสื่อมโทรมของสิ่งแวดล้อม เช่น ปัญหาตัดไม้ ทำลายป่า ปัญหาน้ำเน่าเสีย ปัญหาน้ำท่วม ปัญหาภัยแล้ง ปัญหาการบุกรุกที่ดิน ซึ่งเกิดจากการที่จำนวนประชากรเพิ่มขึ้น การขยายตัวทางเศรษฐกิจและอุตสาหกรรม หรือประชาชนขาด 2. ใครควรจะเป็นผู้รับผิดชอบเกี่ยวกับการแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ ทุกคนควรเป็นผู้รับผิดชอบเกี่ยวกับการแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อม และทรัพยากรธรรมชาติ 3. นักเรียนคิดว่าจะมีส่วนร่วมในการป้องกันและแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ ของท้องถิ่นได้หรือไม่ อย่างไร ทุกคนสามารถมีส่วนร่วมในการป้องกันและแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อม และทรัพยากรธรรมชาติของท้องถิ่นได้ ด้วยความสำนึกว่า สิ่งแวดล้อมเป็นของทุกคน ทุกคนควรรักและช่วยกันดูแล ไม่ ทำลายสิ่งแวดล้อม เช่น ทิ้งขยะให้เป็นที่ ไม่ตัดไม้ ไม่ทำลายดิน 4. นักเรียนคิดว่าจะนำเสนอหัวข้อโครงงานที่เกี่ยวกับทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ที่นักเรียนวิเคราะห์ได้ ว่าอย่างไร ( อยู่ในดุลยพินิจของครูผู้สอนขึ้นอยู่กับท้องถิ่นที่นักเรียนสำรวจ) แนวคำตอบ แนวคำตอบ แนวคำตอบ แนวคำตอบ

19 ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม บัตรเฉลยแบบฝึกเสริมการเรียนรู้ที่ 1 แนวคำตอบ ตัวอย่างโครงการลดปริมาณขยะในบริเวณโรงเรียน ปัญหา ขยะเป็นปัญหาสิ่งแวดล้อม เพราะประกอบด้วยสิ่งของที่เสื่อมคุณภาพ ชำรุด หรือหมดสภาพ การใช้งานแล้ว และถูกทิ้งจากบ้านเรือน ตลาด และอื่นๆ ปัญหาของขยะ คือ 1. ปริมาณขยะมากมายเกินความสามารถที่จะเก็บและกำจัด 2. นักเรียนทิ้งขยะไม่เลือก 3. ทิ้งขยะโดยไม่แยกประเภทขยะ การป้องกันแก้ไขปัญหาขยะ 1. ประชาสัมพันธ์และขอความร่วมมือให้ผู้คนในโรงเรียนไม่ทิ้งขยะเกลื่อนกลาด ให้ทิ้งขยะใน ถังรองรับขยะ 2. นำถังแยกประเภท วางไว้ตามบริเวณต่างๆ ให้เพียงพอ 3. ขยะที่นำมากลับมาใช้ผลิตใหม่ ได้แก่ กระดาษ พลาสติก โลหะ แก้ว เศษเหล็ก โลหะ แก้ว เศษเหล็ก ขวดเปล่าแยกใส่กล่องหรือถุงที่เตรียมแยกไว้ เพื่อรวบรวมขายให้พ่อค้ารับซื้อของเก่า ซึ่งนำไปขายให้แหล่งรับซื้อเพื่อนำไปหลอมละลาย หรือย่อยกลับเป็นวัตถุดิบอีก การประเมินผล 1. สังเกตความสะอาดในบริเวณต่างๆ ของโรงเรียน 2. สังเกตพฤติกรรมการทิ้งขยะของนักเรียน

20 ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม บัตรเฉลยแบบทดสอบท้ายกิจกรรม 1. ข 2. ก 3. ข 4. ข 5. ค 6. ค 7. ข 8. ข 9. ก 10. ง บัตรเฉลยแบบทดสอบท้ายกิจกรรม ชุดที่ 6 การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม

ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม บรรณานุกรม ถนัด ศรีบุญเรือง และคณะ. หนังสือเรียน สาระการเรียนรู้พื้นฐาน วิทยาศาสตร์ ม.๓. กรุงเทพฯ : อักษรเจริญทัศน์, 2553. . สัมฤทธิ์มาตรฐานวิทยาศาสตร์ ม.3 เล่ม 1กรุงเทพฯ : อักษรเจริญทัศน์, 2553. บัญชา แสนทวี และคณะ. ว 411 วิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย. กรุงเทพฯ : วัฒนาพานิช, 2547. ประดับ นาคแก้ว และคณะ. หนังสือเรียนสาระการเรียนรู้พื้นฐาน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ม.3 ช่วงชั้นที่ 3. กรุงเทพฯ : แม็ค, 2548. ปรีชา สุวรรณพินิจ และคณะ. ชีวิตกับสิ่งแวดล้อม ม.3. กรุงเทพฯ : ฐานบัณฑิต, มปป. พิมพันธ์ เดชะคุปต์ และคณะ. หนังสือเรียนสาระการเรียนรู้พื้นฐาน กลุ่มสาระการเรียนรู้ วิทยาศาสตร์วิทยาศาสตร์ ม.3. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์พัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.) จำกัด, 2548. ราชบัณฑิตสถาน. ศัพท์วิทยาศาสตร์ อังกฤษ -ไทย ไทย – อังกฤษ ฉบับราชบัณฑิตยสถาน. พิมพ์ครั้งที่ 5 (แก้ไขเพิ่มเติม). กรุงเทพฯ : ราชบัณฑิตยสถาน, 2546. วิชาญ เลิศลพ และคณะ. กิจกรรมวิทยาศาสตร์ช่วงชั้นที่ 3 (ม.1-ม.3) ครบทุกสาระ. กรุงเทพฯ : ประสานมิตร, 2545. ศรีลักษณ์ ผลวัฒนะ และคณะ. สื่อการเรียนรู้และเสริมสร้างทักษะตามมาตรฐานการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ม.3 ช่วงชั้นที่ 3. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์นิยมวิทยา, 2548. . วิทยาศาสตร์ พันธุกรรมและความหลากหลายของสิ่งมีชิวิตช่วงชั้นที่ 3 (ม.1-3). กรุงเทพฯ : นิยมวิทยา, 2547 ศึกษาธิการ, กระทรวง, กรมวิชาการ. การจัดสาระการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ตามหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2544. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์คุรุสภา ลาดพร้าว, 2546. ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, สถาบัน. หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี เล่ม 2 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ตามมาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลาง การศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว, 2563.

22 ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม บรรณานุกรม (ต่อ) ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, สถาบัน.คู่มือครูหนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เล่ม 2 ชั้นมัธยมศึกษา ปีที่ 3 ตามมาตรฐานการเรียนรู้และ ตัวชี้วัดกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตร แกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว, 2563. . บทเรียนออนไลน์ วิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์และเทคโนโลยี ตามมาตรฐานการเรียนรู้และ ตัวชี้วัด กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตร แกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551.ค้นเมื่อวันที่ 30 เมษายน 2563. จาก https://proj14.ipst.ac.th/ สสวท. พจนานุกรม วิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ และเทคโนโลยี. ค้นเมื่อ 17 พฤษภาคม 2563. จาก http://escivocab.ipst.ac.th/index.php?

23 ชุดกิจกรรมวิทยาศาสตร์ ชุดที่ 6 เรื่อง การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและปัญหาสิ่งแวดล้อม