การควบคมุ นำ้� หนกั ของเรอื ตรวจการณใ์ กลฝ้ ง่ั
ผลการทดลองเรือในทะเลพบว่าเรือมี
สมรรถนะดที ุกประการ ยกเว้นเรือท�ำความเรว็ สูงสุด
ได้เพียง 15.5 นอต ซึ่งเป็นความเรว็ ที่ตำ่� กว่าเป้าหมาย
มาก คณะวิศวกรของกรมอู่ทหารเรือได้ท�ำการแก้ไข
ในด้านตา่ ง ๆ ไดแ้ ก่ การเปล่ียนใบจกั ร การเสรมิ แผ่น
DEFLECTOR ทท่ี ้ายเรอื (แกอ้ าการหวั เรือมุดน้�ำ) ฯลฯ
และออกทดลองในทะเลอกี เปน็ จำ� นวนทงั้ สนิ้ ถงึ 12 ครง้ั
และสามารถทำ� ให้เรือมีความเร็วเพิ่มขนึ้ เป็น 22.8 นอต
ระหว่างท่ีกรมอู่ทหารเรือท�ำการแก้ไขปัญหา
ความเร็วของเรือ ต.91 นี้ พระบาทสมเด็จพระเจา้ อย่หู ัว
ทรงสนพระราชหฤทยั เปน็ อย่างมาก พระองคไ์ ดเ้ สดจ็ ฯ
มาประทบั ในเรอื ระหวา่ งการทดลองในทะเล เมื่อวนั ท่ี
26 สงิ หาคม พ.ศ.2511 นับเปน็ พระมหากรุณาธิคุณ
ลน้ เกลา้ ล้นกระหม่อมหาทส่ี ดุ มไิ ด้
สำ� หรบั การสร้างเรือลำ� ตอ่ ๆ มาในชุดนี้ (เรอื
ต.92 – ต.99) วิศวกรได้ปรบั ปรงุ ขยายขนาดเรอื ให้
ใหญข่ น้ึ ยกเลกิ การมหี ้องประทับ ใช้วัสดทุ ่มี ีนำ้� หนัก
เหมาะสมกับขนาดของเรือ ทตี่ งั้ ใจจะเปน็ เรอื ความเรว็ สงู
ออกแบบ HULL FORM ใหม่ และสง่ ไปทำ� MODEL TEST ที่
สถาบัน HAMBURGISCHE SCHIFFBAU VERSUCH
ท่เี มอื ง HAMBURG ประเทศสหพันธ์สาธารณรัฐ
เยอรมนี ในระหวา่ งการสรา้ งเรือ เรอื แตล่ ะล�ำไดม้ ี
การควบคุมน�้ำหนักของเรืออย่างเคร่งครัด มีการ
ประสานงานระหว่างผู้สร้างและผู้ออกแบบอย่าง
สม�่ำเสมอ ท�ำใหเ้ รอื ต.92 – ต.99 ไม่มีปญั หาด้าน สร้างเรือข้นึ ใช้เพมิ่ เตมิ เนื่องจากในขณะนัน้ กองทัพเรอื
ความเร็วสงู สุดอกี เลย วิศวกรผู้ออกแบบเรือมี 2 คน คอื ก�ำลังพิจารณาการปลดระวางเรือตรวจการณ์ใกล้ฝั่ง
นาวาโท วโิ รจน ์ ชมชน่ื จติ ร (เกษยี ณอายุ มยี ศพลเรอื โท) ชุดเรือ ต.11 จำ� นวน 6 ลำ� ทีไ่ ด้รับความชว่ ยเหลือจาก
และนาวาเอก ประกอบ นโิ ครธานนท์ (เกษียณอายุ มี ประเทศสหรัฐอเมรกิ า เพราะมอี ายกุ ารใชง้ านมาแลว้
ยศพลเรือตรี) ประมาณ 40 ปี กองทัพเรือจึงรบั พระราชกระแสรบั ส่ัง
โครงการเรือตรวจการณ์ใกล้ฝั่งเฉลิมพระเกียรติ มาจดั ทำ� โครงการสร้างเรอื ตรวจการณใ์ กล้ฝง่ั ชดุ ใหม่
80 พรรษา ในระยะแรกมีแผนจะสรา้ ง 3 ล�ำ โดยใหก้ รมอ่ทู หารเรือ
เมื่อครั้งที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สรา้ ง 1 ล�ำ (ให้ช่อื ว่า เรือ ต.991) และใหอ้ เู่ อกชนสร้าง
ประทับอยู่ที่วังไกลกังวล อ�ำเภอหัวหิน ได้รับสั่งกับ 2 ลำ� (ให้ชือ่ ว่า ต.992 และ ต.993)
ผู้แทนผู้บัญชาการทหารเรือ และ ผู้บัญชาการหมู่เรือ โดยกองทัพเรือมีวัตถุประสงค์จะสร้าง
รักษาการณ์วังไกลกังวล เมื่อวันที่ 15 เมษายน เรือให้เสร็จภายใน พ.ศ.2550 เพื่อเป็นการ
พ.ศ. 2545 โดยสรุปว่า กองทัพเรือประสบความ เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ส�ำเร็จในการพัฒนาเรือตรวจการณ์ใกล้ฝั่งชุดเรือ ในโอกาสเฉลิมพระชนมพรรษา 80 พรรษา ในวนั ที่
ต.91 แล้ว ควรจะขยายแบบเรือใหม้ ขี นาดใหญข่ ึน้ และ 5 ธนั วาคม พ.ศ.2550
52 วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559
สมเดจ็ พระนางเจา้ ฯ พระบรมราชินีนาถ ทรงเจมิ หวั เรอื ต.991
ในพธิ ีปล่อยเรอื ลงน�้ำ วันท่ี 30 เมษายน พ.ศ. 2550
กรมอทู่ หารเรอื มอบให้ นาวาเอก ศราวุธ โค้งมนเพื่อให้เรือมีความเร็วเพ่ิมขึ้น เปล่ียนลายเส้น
วงศ์เงนิ ยวง เปน็ หัวหนา้ วิศวกรออกแบบเรอื ชดุ น้ี โดย บริเวณหวั เรือจากเดิมใช้ KNUCKLE เป็นการใช้ SPRAY
ได้น�ำแบบเรอื ต.99 มาเปน็ จดุ ตง้ั ตน้ ในการออกแบบ ให้ RAIL คณะออกแบบของกรมอู่ทหารเรือได้ท�ำการ
เหมาะกับแนวความคิดในการใช้เรือของกองทัพเรือ แก้ไขแบบตามพระบรมราชวินิจฉัย แล้วส่งข้อมูล
เม่ือได้ HULL FORM เรยี บรอ้ ยแลว้ ผ้บู ัญชาการทหาร ไปทำ� MODEL TEST ทีส่ ถาบัน HAMBURGISCHE
เรือได้เป็นผู้น�ำคณะของเจ้ากรมอู่ทหารเรือเข้าเฝ้าฯ SCHIFFBAU VERSUCH ANSTALT GmbH ประเทศ
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เพ่ือขอพระราชทาน สหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมน ี ต่อมาในวนั ท่ี21กรกฎาคม
กราบบงั คมทูล ผลการออกแบบ HULL FORM ของ พ.ศ.2548 ผบู้ ัญชาการทหารเรอื ไดน้ �ำคณะของเจา้ กรม
เรือชุดใหม่ท่ีวังไกลกังวล เม่ือวันที่ 19 กุมภาพันธ์ อู่ทหารเรอื เข้าเฝ้า ฯ เพื่อกราบบงั คมทูลถวายผลการทำ�
พ.ศ.2547 MODEL TEST เหตกุ ารณ์หลงั จากน้ันเปน็ การวางแผน
การเขา้ เฝา้ ฯ ครง้ั นน้ั พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั ของโครงการในรายละเอียดและเร่ิมโครงการสร้าง
ทรงมีพระบรมราชวินิจฉัยให้แก้ไขลายเส้นตัวเรือ เรือโดยสร้างเรือ ต.991 เป็นล�ำแรกทีก่ รมอู่ทหารเรือ
บรเิ วณทอ้ งเรือสว่ นท้าย จากรปู ทรงแบนราบให้มคี วาม
วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559 53
การควบคมุ นำ้� หนกั ของเรอื ตรวจการณใ์ กลฝ้ ง่ั
พระบาทสมเด็จพระเจ้า
อยู่หัวและสมเด็จพระนาง
เจา้ ฯ พระบรมราชนิ ีนาถ
ทอดพระเนตรเรือ ต. 991
ในพธิ ปี ล่อยเรือลงน�ำ้ เมอื่
30 เมษายน พ.ศ.2550
การสรา้ งเรือ ต.991 ของเรือทท่ี รงมพี ระราชดำ� รสั ว่า “ความเรว็ 27 นอต
จดุ เริม่ ของการสร้างเรอื ต.991 คอื พธิ ีวาง ก็ถือวา่ เรว็ พอสมควรแล้ว” เน่ืองจากคณะของเจ้ากรม
กระดกู งูเรือท่ีอทู่ หารเรือธนบุรี เมอ่ื วนั ที่ 9 กนั ยายน อู่ทหารเรือได้เคยกราบบังคมทูลว่า “ความเร็วสูงสุด
พ.ศ.2548 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จฯ มา จะไม่ตำ่� กวา่ 27 นอต”
เป็นองค์ประธานวางกระดกู งเู รอื และได้เสดจ็ ฯ ไปทอด การสรา้ งเรอื ดำ� เนนิ ไปตามแผนของอทู่ หารเรอื ธนบรุ ี
พระเนตรนิทรรศการท่ีกรมอู่ทหารเรือได้จัดเตรียม จนกระทั่งมีพิธีปลอ่ ยเรือลงนำ�้ ในวันที่ 30 เมษายน
ถวาย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีกระแส พ.ศ.2550 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จ
พระราชด�ำรัสกับเจ้ากรมอู่ทหารเรือ เป็นการเฉพาะ พระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เสด็จฯ มาทรง
หลายประการ ส่วนใหญ่เป็นเรื่องเกี่ยวกับการสร้าง ประกอบพิธี ในการนี้สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ
เรอื ของกรมอ่ทู หารเรือในอดีต และคุณลักษณะของเรือ สยามบรมราชกุมารีโดยเสด็จฯ ดว้ ย
ต.991 ทก่ี �ำลงั จะสรา้ งขึน้ โดยเฉพาะความเรว็ สงู สุด
54 วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559
การควบคมุ นำ�้ หนกั ของเรอื ตรวจการณใ์ กลฝ้ ง่ั
การสรา้ งเรอื ต.991 ยงั ดำ� เนนิ ตอ่ ไป ขณะท่ี LIGHT SHIP WEIGHT ซ่ึงเป็นตัวเลขท่ีเปล่ียนแปลง
บริษัท มารซ์ ัน จำ� กัด เป็นผ้ชู นะการประกวดราคาและ ไปตามความก้าวหน้าของการสร้างเรือ ส่วนน้�ำหนัก
ไดเ้ ปน็ ผสู้ ร้างเรือ ต.992 และ ต.993 เมอ่ื การสร้าง ท่ีเรียกว่า LIVE LOAD นัน้ มีคา่ เกือบคงท่ี น้ำ� หนกั
เรอื ทง้ั 3 ล�ำ เสรจ็ เรยี บรอ้ ยแลว้ จึงไดม้ พี ธิ ีสง่ มอบเรือ ส่วนน้ี คอื น้�ำหนกั ของน�้ำ น�้ำมัน พลประจำ� เรอื อาหาร
ตรวจการณ์ใกลฝ้ ่งั ทง้ั 3 ล�ำ ให้แก่ กองเรอื ยุทธการ เมอ่ื อมภัณฑ์ ผู้ออกแบบได้ค�ำนวณไว้มีค่าสูงสุดเท่ากับ
วนั ที่ 15 พฤศจกิ ายน พ.ศ.2550 โดยมผี บู้ ญั ชาการ 33.40 ตัน ผลรวมของน�้ำหนักสองส่วนน้ี คือน�้ำหนัก
ทหารเรือเป็นประธาน หรือระวางขับน�ำ้ ทเ่ี รยี กกันวา่ ระวางขับน้ำ� สูงสดุ หรือ
การควบคมุ นำ้� หนกั ระหวา่ งการสรา้ งเรอื ต.991 FULL LOAD DISPLACEMENT รายละเอียดของการ
การจัดการให้เรือท่ีมีขนาดเล็กความเร็วสูง เก็บตัวเลขน�ำ้ หนัก LIGHT SHIP WEIGHT ปรากฏอยู่
สามารถท�ำความเร็วได้เท่ากับการค�ำนวณออกแบบ ในตารางในหน้าตอ่ ไป การเก็บตัวเลขใช้วธิ ี คา่ ประมาณ
ไว้นั้น จ�ำเป็นต้องมีการควบคุมน�้ำหนักของเรือในช่วง การรวมกบั คา่ ท่สี ร้างแล้วจริง ๆ กล่าวคอื ค่าทไ่ี ด้ใน
ทท่ี �ำการสรา้ งอยา่ งใกลช้ ิด เพอ่ื ใหน้ ำ้� หนักเรอื เมอ่ื สร้าง แตล่ ะคร้ังเป็นนำ้� หนกั ของเรอื ทง้ั ล�ำ สว่ นใดที่ยังไม่สรา้ ง
เสร็จแล้วไม่สูงกว่าค่าท่ีได้ออกแบบไว้ มิฉะน้ันก็จะ ใหใ้ ช้น�ำ้ หนกั ประมาณการ ส่วนใดที่สร้างแล้วใช้ค่าที่
เกิดปัญหาเหมือนกับที่เคยเกิดกับการสร้างเรือ ได้จากการช่ังน้�ำหนัก แล้วน�ำตัวเลขสองส่วนมารวม
ต.91 ดังได้กล่าวมาแล้ว กองทัพเรือได้กราบ กนั เป็นน�ำ้ หนกั ตัวเรอื เปล่าส�ำหรับการเก็บขอ้ มลู ในวัน
บังคมทูลพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวว่า เรือ น้ัน ๆ ดงั น้ัน FULL LOAD DISPLACEMENT ในวนั นั้น
ต.991 สามารถทำ� ความเร็วสูงสดุ ไมน่ อ้ ยกว่า 27 นอต คือ ตัวเลขประจ�ำวันบวกกับ 33.40 ตนั ในตารางจะ
ดังน้ัน จึงเปน็ หน้าท่ีของกรมอู่ทหารเรือ ซ่ึงเป็นทั้งผู้ สังเกตพบวา่ ตัวเลขนำ�้ หนักเรือเปล่าจะเปลยี่ นแปลงท้ัง
ออกแบบและผู้สร้างเรือ จะต้องจัดการให้เป็นตาม เพมิ่ ข้นึ และลดลง จนกระท่ังถงึ วนั ที่ 30 เมษายน พ.ศ.
ที่กองทัพเรือได้กราบบังคมทูลพระบาทสมเด็จ 2550 จงึ เปน็ นำ้� หนกั เรอื ในวนั มพี ธิ ปี ลอ่ ยเรอื ลงนำ้� ตวั เลข
พระเจ้าอยู่หัวเอาไว้ ในตารางเริ่มต้นจากค่าประมาณการในขั้นออกแบบ
ผู้ออกแบบได้ศึกษาข้อมูลจากหลาย ๆ เม่อื เดือนมนี าคม พ.ศ.2548
ด้านแล้วมีความเห็นว่าเรือล�ำนี้น่าจะมีระวางขับน�้ำ วิธีการควบคุมน�้ำหนักของอนุกรรมการ
FULL LOAD ประมาณ 200 ตนั จะเห็นได้จากผลการ อำ� นวยการฯ ก็คือ ตรวจดทู งั้ ตัวเลขน�้ำหนกั เรอื เปลา่
ท�ำ MODEL TEST ท่ีเมอื ง HAMBURG ไดท้ ดลองที่ และ FULL LOAD DISPLACEMENT แล้วเปรยี บเทยี บ
ระวางขบั นำ้� สามค่าคอื 166 ตัน 187 ตัน และ 207 ตัน กับค่าท่อี อกแบบเอาไว้ คือ 186.53 ตัน
ในครง้ั นั้น อนกุ รรมการอำ� นวยการสร้างเรือตรวจการณ์ หลังจากพิธีปล่อยเรือลงน้�ำในวันที่ 30
ใกลฝ้ ่ังทม่ี เี จา้ กรมอู่ทหารเรือเป็นประธาน ไดก้ ำ� หนดให้ เมษายน พ.ศ.2550 แล้ว กรมอู่ทหารเรอื ตอ้ งน�ำเรอื ไป
มคี ณะท�ำงานตดิ ตามนำ้� หนกั เรอื ต.991 ตงั้ แต่เร่ิมสร้าง สรา้ งต่อที่อู่ทหารเรือพระจุลจอมเกล้า สมุทรปราการ
จนกระท่ังเรือพร้อมที่จะออกทดลองในทะเล โดยให้ เม่ือสร้างเสร็จจนถึงข้ันพร้อมทดลองในทะเล
รายงานตัวเลขน้ำ� หนักเรือให้อนกุ รรมการอ�ำนวยการฯ น้�ำหนักเรือเปล่าเพิ่มขึ้นเป็น 164 ตัน อย่างไรก็ดี
ทราบทุกสัปดาห์ ผลการทดลองความเร็วระหว่างการทดลองเรือ
คณะท�ำงานฯ ประกอบด้วย ผู้อ�ำนวยการอู่ ในทะเลในช่วงเวลาเดือนสิงหาคม – ตุลาคม พ.ศ.
ทหารเรือธนบรุ ี ผอู้ �ำนวยการกองควบคุมคุณภาพ และ 2550 เรือ ต.991 สามารถท�ำความเร็วสูงสุดได้
ผู้อ�ำนวยการกองออกแบบต่อเรือ แนวทางการ 29.5 นอต
ทำ� งานน้ันมุ่งไปท่ีตัวเลขน�้ำหนักตัวเรือเปล่า หรือ
วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559 55
การควบคมุ นำ้� หนกั ของเรอื ตรวจการณใ์ กลฝ้ ง่ั
ค่าของน�ำ้ หนักเรอื เปล่าของเรอื ต.991
บทส่งทา้ ย
วัตถุประสงค์ที่นำ� เรอ่ื งนีม้ าทำ� เป็นบทความ คือ ตอ้ งการให้วศิ วกรรนุ่ น้องได้ตระหนักถึงความสำ� คัญของ
การควบคมุ น้�ำหนักเรือ มใิ ชใ่ นการสร้างเรอื เทา่ น้ัน แต่ตอ้ งคำ� นงึ ถงึ เมอื่ น�ำเรอื ไปใช้งานแล้ว เรอื ท่มี นี ำ�้ หนกั มาก
เกนิ ไป ท�ำใหเ้ คร่ืองจักรตา่ ง ๆ ทำ� งานหนกั กวา่ ท่ีควรในยามวกิ ฤต เช่น การปฏบิ ตั ิการทางเรือ เรือทีม่ ีน้ำ� หนักมาก
ไมส่ ามารถทำ� ความเรว็ ได้เทา่ ทอี่ อกแบบเอาไว้ ท�ำใหเ้ กดิ ความเสียหายต่อการปฏิบัตกิ จิ ของเรือ ควรตระหนักไว้
เสมอว่านายทหารเรือพรรคกลิน คอื แขนและขาของเรอื รบ ไม่ว่าจะมีช้นั ยศใด
บรรณานกุ รม
1. ศ.พล.ร.ต.วรี วฒั น์ วงษด์ นตรี โครงการสร้างเรอื ตรวจการณ์ใกล้ฝงั่ ชดุ เรือ ต.91, กองทัพเรือ, ตุลาคม 2541
2. กรมอู่ทหารเรอื . 100 ปี กรมอ่ทู หารเรือ. กรุงเทพฯ 2532
3. คณะอนุกรรมการฝ่ายควบคุมคุณภาพและวิชาการ เรื่อง รายงานนำ�้ หนกั เรือตรวจการณใ์ กลฝ้ ั่งลำ� ท่ี (ต.991)
บันทึกขอ้ ความลง 26 ก.ค.50
4. HSVA, Preliminary Results : Royal Thai Navy 38 m Patrol Ship HSVA – Model No.29 4341
Nov.2004
5. นติ ยสารกระดกู งู กองเรอื ยทุ ธการ ฉบบั เดอื น พ.ย.และ ส.ค.48 เรอื ตรวจการณใ์ กลฝ้ ง่ั เฉลมิ พระเกยี รติ 80 พรรษา
6. รายงานการประชมุ คณะกรรมการอ�ำนวยการสรา้ งเรอื ตรวจการณใ์ กล้ฝัง่ ครงั้ ท่ี 2550/4 เม่อื 22 พ.ย.2550
ณ หอ้ งประชมุ บก.อร.1
7. คำ� ส่ังกองทพั เรอื (เฉพาะ) ท่ี 2550/47 เรื่อง แต่งตง้ั คณะกรรมการจัดพธิ ีปล่อยเรอื ต.991 ลงน้ำ�
56 วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559
การซอ่ มทำ� ใบจกั รเรอื หลวงเจา้ พระยาทป่ี ระเทศญปี่ นุ่
การซอ่ มทำ� ใบจกั รเรอื หลวงเจา้ พระยา
ทีป่ ระเทศญปี่ ุ่น
นาวาเอก วรานนท์ พง่ึ วิชา
ผ้อู �ำนวยการกองจัดการ อู่ราชนาวมี หดิ ลอดลุ ยเดช กรมอทู่ หารเรือ
มูกลา่ วนำ� ดังกล่าวด�ำเนินการไปเสร็จสิ้นเรียบร้อย เป็นไปตาม
ลเหตุจูงใจให้หยิบเร่ืองการซ่อมท�ำใบจักร นโยบายผ้บู ังคับบัญชาระดับสงู ของ ทร. มีปจั จัยเกีย่ วข้อง
เรอื หลวงเจ้าพระยาท่ี อูเ่ รอื Ship Repair Facility หลายดา้ น การแก้ไขปญั หาตา่ ง ๆ ในระหวา่ งการปฏิบัติ
(SRF) ฐานทพั เรือสหรัฐอเมริกา เมืองโยโกสุกะ ประเทศ ภารกจิ ในตา่ งประเทศ เป็นกจิ กรรมทผี่ เู้ ขยี นถือวา่ เป็น
ญป่ี ุ่น น้ีขนึ้ มาเขียน เรียบเรยี งและตีพมิ พล์ งในวารสาร ความท้าทายและเป็นโอกาสอันดีท่ีผู้บังคับบัญชาไว้วางใจ
กรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ป ีพ .ศ.2559 แ มว้ า่ เหตกุ ารณด์ งั กลา่ ว ใหไ้ ปปฏบิ ตั ภิ ารกิจดังกล่าว โดยทีผ่ ู้เขียนมุ่งเนน้ การเผย
ได้ล่วงเลยผา่ นมาหลายปแี ลว้ ก็ตามน้นั อันเน่ืองมาจาก แพรค่ วามรู้ในการท�ำการซอ่ มท�ำ และงานทเี่ กย่ี วข้องกบั
ผู้เขยี นมคี วามเหน็ ว่า การท่กี องทพั เรอื (ทร.) ส่งขา้ ราชการ การซอ่ มทำ� เท่านน้ั โดยมีวัตถปุ ระสงคท์ ีจ่ ะเน้นไปที่การ
ออกไปซอ่ มทำ� เรือ ของ ทร. ในต่างประเทศนั้นมิไดเ้ กิดข้ึน วางแผนในเบื้องต้น การเตรียมการเครื่องมือ อะไหล่
บ่อย ๆ โดยเฉพาะระบบขบั เคล่ือนของเรือ เปน็ ภารกจิ ที่ การเจรจาต่อรองเร่อื งงบประมาณท่ีใช้ การดำ� เนนิ การซ่อม
สำ� คัญของกรมอู่ทหารเรือ (อร.) ถอื เป็น Core Business ท�ำ และการแก้ไขปัญหาเพื่อให้เปน็ ไปตามแผนการซ่อมทำ�
เลยกว็ า่ ได้ และผู้เขียนยงั มีความเห็นว่าการปฏิบัติภารกิจ และอยู่ในงบประมาณท่ีตั้งไว้เป็นประเด็นส�ำคัญ
การซอ่ มทำ� ใบจกั รเรอื หลวงเจา้ พระยาทป่ี ระเทศญป่ี นุ่
ผู้เขียนพยายามเรียบเรียงเหตุการณ์ในลักษณะ ส�ำคัญของการเขียนบทความน ี้ หากมองในแงข่ องการสง่
การเขยี นจดหมายเหตุ เพอื่ ให้ทา่ นผู้อา่ นมองเหน็ ภาพและ กำ� ลังบำ� รงุ ก็ถือเป็นความส�ำเร็จของ ทร. ไดเ้ ชน่ กนั ในการ
เข้าใจกับบริบทของเหตุการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดข้ึนตั้งแต่ จัดส่งเจา้ หน้าท่ี อะไหล่ และเครอ่ื งมอื เดินทางไปซอ่ มท�ำ
ตน้ จนจบ ซึง่ ผู้เขียนเหน็ ว่าล้วนเปน็ ประโยชน์ เปน็ สิง่ ท่ี ที่ตา่ งประเทศและใช้ Facility ที่จ�ำเป็นในพนื้ ที่ทเ่ี รอื เกดิ
ควรตระหนกั และนำ� เหตกุ ารณ์ครั้งนี้มาเปน็ แนวทางแก้ไข อุบตั เิ หตุข้นึ ซ่งึ ล้วนน�ำมาเปน็ ขอ้ มลู ในการวางแผนการ
ปัญหาอันอาจจะเกิดขึ้นอีกในอนาคตซ่ึงไม่มีใครทราบ ทำ� งานไดใ้ นอนาคตอนั เนอื่ งจาก เรือรบของ ทร. มีการเดิน
ผ้เู ขียนมองเหน็ วา่ ความสำ� เรจ็ ของการปฏิบตั ภิ ารกิจครง้ั น้ี ทางไปต่างประเทศอยเู่ ปน็ ประจำ� ทกุ ๆ ปี การประสาน
มาจากความละเอียดรอบคอบในการวางแผน การกำ� หนด งาน การทำ� งานอยา่ งเปน็ มอื อาชพี ของคณะซอ่ มท�ำ ฯ ใน
ขอบเขตของปัญหาทีเ่ กิดข้ึนจนมคี วามชัดเจน เมื่อถึงขน้ั สงั กัด อร. ถือวา่ มีมาตรฐานในการดูแลซ่อมทำ� เรอื ของ
ตอนการปฏิบัติพบว่ามีปัญหาที่ท�ำให้กระทบกับแผนที่ ทร.เองได้ สมดังพระดำ� รสั ของ เสด็จเตยี่ ท่วี ่า “ธรรมดา
วางไว้ จงึ หาหนทางปรับแตง่ แกไ้ ขปัญหานั้นเพ่อื ให้เป็นไป มเี รือแล้วตอ้ งซ่อมทำ� ไดเ้ อง เปน็ หลักของยุทธศาสตร์ ถ้า
ตามแผน จนภารกิจสำ� เรจ็ ลุลว่ งซึง่ ผเู้ ขยี นถอื เปน็ ประเด็น ซอ่ มไม่ได้เองก็ไมค่ วรมี ”
1 Lay out อู่เรือ Ship Repair Facility (SRF)
58 วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559
การซอ่ มทำ� ใบจกั รเรอื หลวงเจา้ พระยาทปี่ ระเทศญปี่ นุ่
ความเป็นมาของเหตุการณ์เรือหลวงเจ้าพระยาเกิด ไปเปลีย่ นทดแทน โดยให้ อร.จัดคณะซ่อมท�ำ ฯ จ�ำนวน
อุบัติเหตุ 4 นาย เขา้ ร่วมตรวจสอบและให้ค�ำแนะนำ� ในการซอ่ มทำ�
หมู่เรือฝึกนักเรียนนายเรือ (เรือหลวงตากสิน) แก่เจา้ หนา้ ทีข่ องอูเ่ รอื SRF ซ่ึงเปน็ หน่วยซ่อมท�ำเรือของ
รายงานว่า เมือ่ 2 เมษายน พ.ศ.2553 เรือหลวงเจา้ พระยา ฐานทัพเรอื สหรฐั ฯ ทีญ่ ี่ปุน่ ซึง่ ในโอกาสต่อไปผเู้ ขยี นขอ
ประสบอุบัติเหตุในขณะน�ำเรือเข้าจอดท่ีฐานทัพ ใช้ชื่อว่าคณะซ่อมท�ำใบจักรเรือหลวงเจ้าพระยาจาก
เรือสหรฐั อเมรกิ า เมอื งโยโกสกุ ะ ประเทศญี่ปนุ่ เปน็ ผล อร.(แม้ว่าจะมีผู้แทนจากกรมอิเล็กทรอนิกส์ทหารเรือ
ทำ� ให้ใบจักรเสียหาย ในการนีศ้ ูนย์ปฏิบัติการกองทพั เรือ (อล.ทร.) ด้วย 1 ท่าน)
(ศปก.ทร.) ได้พิจารณาให้ถอดใบจักรจากเรือหลวงสายบุรี
2 เรอื หลวงเจา้ พระยาในอูแ่ หง้
อร. กำ� หนดตวั บคุ คลเปน็ คณะซอ่ มทำ� เรอื หลวงเจา้ พระยา 1. นาวาเอก วรานนท์ พ่ึงวิชา รองผู้อ�ำนวยการ
และรับมอบภารกจิ การซอ่ มท�ำ กองแผนและประมาณการชา่ ง อรม.อร. ทำ� หนา้ ท่ี หัวหนา้
อร. กำ� หนดตัวบุคคลโดยใชบ้ คุ ลากรจากอูร่ าช ชุดซ่อมทำ� เรอื หลวงเจ้าพระยา
นาวมี หดิ ลอดลุ ยเดช กรมอ่ทู หารเรอื (อรม.อร.) (ในฐานะ 2. นาวาเอก กุมุทพันธ์ แสงเฟื่อง หัวหน้าแผนก
เป็นเจ้าภาพการซ่อมท�ำ ชุดเรือหลวงเจ้าพระยา) และ ส�ำรวจและตรวจสอบ กองแผนและประมาณการช่าง
อทู่ หารเรอื พระจลุ จอมเกล้า กรมอู่ทหารเรอื (อจปร.อร.) อจปร.อร.
และให้มีการด�ำเนินการตามท่ีเสนาธิการทหารเรือสั่งการ 3. นาวาตรี อนสุ รณ ์ วงศป์ ญั ญา นายชา่ ง แผนก
คือขอใหซ้ ่อมท�ำใหส้ �ำเร็จ โดยมีการเตรียมการให้พร้อม ซอ่ มเคร่ืองวทิ ยุ กองโรงงาน กรมอเิ ล็กทรอนิกส์ทหารเรือ
ส�ำหรับการซ่อมท�ำให้มากท่ีสุด การจดั สง่ อะไหลส่ �ำหรับ 4. นายวิษณุรักษ์ วณิชกร ช่างชั้น 3 กองโรงงาน
การซอ่ มทำ� ขอให้เปน็ ไปด้วยความรอบคอบ อยา่ ใหม้ กี าร เคร่อื งกล อรม.อร.
จัดสง่ หลายรอบ เป็นโจทยเ์ บอ้ื งตน้ ทไี่ ดร้ บั และไดแ้ จง้ ราย 5. นายไพโรจน์ กลิ่นอยู่ ช่างชั้น 3 กองโรงงาน
ชอ่ื ทงั้ หมดให้ ศปก.ทร.ทราบ ดงั นคี้ อื เครอ่ื งกล อจปร.อร.
วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559 59
การซอ่ มทำ� ใบจกั รเรอื หลวงเจา้ พระยาทปี่ ระเทศญป่ี นุ่
ขอ้ มูลเบือ้ งตน้ และการกำ� หนดขอบเขตความเสียหาย หน้าที่ของเรือหลวงเจา้ พระยา โดยเฉพาะทต่ี อ้ งกล่าวถึง
คณะซอ่ มทำ� เรอื หลวงเจ้าพระยา หาข้อมูลและ คอื นาวาตรี บญุ สง่ แวววงศ์ ตน้ กล เรอื หลวงเจ้าพระยา
ก�ำหนดขอบเขตความเสียหายของเรือหลวงเจ้าพระยา ซง่ึ เป็นผู้ให้ข้อมลู ตั้งแต่การวางแผนการทำ� งานเบอ้ื งต้น จน
เพ่ือนำ� มาวางแผนการทำ� งาน ตงั้ แต่ก่อนการเดินทางออก การซ่อมท�ำแล้วเสร็จ ซึ่งต้นกลท่านนี้เป็นผู้ให้การ
จากประเทศไทยเพ่อื การเตรยี มการด้านขอ้ มลู เครือ่ งมือ สนบั สนนุ ทงั้ ข้อมูลและแรงงานจากกำ� ลงั พลของแผนก
อุปกรณต์ า่ ง ๆ ท่จี �ำเปน็ ตอ้ งใช้ในการซอ่ มท�ำใหม้ คี วาม ชา่ งกล เรือหลวงเจา้ พระยาอยา่ งดยี ่ิง
พร้อมและเหมาะสมกับความเสียหายทเี่ กดิ ขึ้น ผ่านเจ้า
3 ความเสียหายของใบจักร
60 วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559
การซอ่ มทำ� ใบจกั รเรอื หลวงเจา้ พระยาทปี่ ระเทศญป่ี นุ่
4 ภาพถา่ ยความเสยี หายใบจกั ร (ถา่ ยใตน้ ้ำ� )
มีการสอบถามโดยละเอียดถึงความเสียหายที่ การกระแทกใบจักร ทั้งสองเพลาไม่สามารถใช้งานได้
เกิดข้ึน ซ่ึงในเบื้องต้นได้มีการส�ำรวจโดยยานใต้น�้ำ มีน�้ำมันรัว่ ไหลออกนอกตัวเรือ และพบวา่ ท่ีเพลาซ้ายนำ้� มนั
หลังจากเกิดอุบัติเหตุน้ัน พบว่าความเสียหายส่วนใหญ่ Controllable Pitch Propeller (CPP) จะมอี ัตราการ
อยู่ท่ีใบจักรทั้งหมด และมีใบหางเสือซ้ายเสียหายจาก หายจากถังใช้การบ้างไม่มากนัก
การเตรียมการดา้ นเคร่ืองมือ และอะไหล่ ตา่ ง ๆ ที่ใชใ้ นการถอดเปลีย่ น ตรวจวดั ดุมใบจกั รและ
จากข้อมูลท่ีตรวจสอบอย่างละเอียดกับทาง ใบจักร ซ่งึ เครือ่ งมอื และรายการอะไหลด่ งั กลา่ วนี้ผ้เู ขยี น
เรือหลวงเจ้าพระยาจึงมีการจัดเตรียมอะไหล่ท่ีจ�ำเป็น ได้รว่ มหารอื กนั อยา่ งละเอยี ดรอบคอบกับคณะซ่อมท�ำ ฯ
ได้แก่ ดมุ ใบจกั ร จำ� นวน 1 ดุม ส�ำหรบั เพลาใบจกั รซา้ ย เพ่อื ปอ้ งกันปัญหา ความไม่พร้อมและตอ้ งจดั ส่งไปเพมิ่ เตมิ
และ ใบจกั รจ�ำนวน 10 ใบโดยถอดจาก เรอื หลวงสายบุรี ในภายหลงั จะท�ำใหเ้ สียเวลาและผู้บงั คบั บัญชาระดบั สงู ได้
และให้กรมพลาธกิ ารทหารเรอื จดั สง่ ไปยงั ปลายทางที่อู่เรือ เน้นย้�ำในประเด็นน้ีตั้งแต่รับมอบภารกิจแล้ว
SRF เมืองโยโกสุกะ ประเทศญ่ปี ุ่น พร้อมเครอ่ื งมือพเิ ศษ
5 การเตรียมเครื่องมือและอะไหล่
วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559 61
การซอ่ มทำ� ใบจกั รเรอื หลวงเจา้ พระยาทปี่ ระเทศญปี่ นุ่
การดำ� เนนิ การดา้ นงบประมาณทใ่ี ชใ้ นการซ่อมทำ� เรือหลวงเจ้าพระยา
จากขอบเขตความเสียหายที่ได้มีการส�ำรวจ ในลักษณะของอู่เรือท่ีมีประสบการณ์หรือประมาณ
โดยยานใตน้ ้ำ� หลังจากเกิดอุบตั เิ หตุนั้น พบวา่ ความเสยี การส�ำหรบั เปิด FMS Case เพ่อื ทำ� สัญญาตา่ ง ๆ กับ
หายส่วนใหญอ่ ย่ทู ใี่ บจักรทงั้ หมด และมีใบหางเสอื ซ้ายเสยี ทร.สหรัฐฯ กล่าวคือประมาณการจะสูงกว่าปกติ อยา่ ง
หายจากการกระแทก ซงึ่ ทางอเู่ รอื SRF ไดจ้ ัดทำ� ประมาณ น้อยมากกวา่ 30 เปอร์เซ็นต์ (Cost Margin) ของงานท่ี
การค่าใช้จ่ายท่ีจ�ำเป็นต้องใช้ในการซ่อมท�ำ เรือหลวง คาดว่าจะเกิดขึ้นทั้งหมด จากน้นั จะเป็นการบริหารเงินที่
เจา้ พระยาเปน็ จ�ำนวนเงนิ ทงั้ สิ้น 2,119,316.00 ดอลลาร์ ได้รับโดยหากยอดคา่ ใชจ้ า่ ยในกจิ กรรมซอ่ มทำ� ตา่ ง ๆ ท่ี
สหรฐั และแจง้ ให้ ทร. ทราบถงึ ความจำ� เปน็ เรง่ ดว่ นของ ดำ� เนนิ การมาโดยเทยี บกบั ความกา้ วหนา้ ของงาน หากผล
ขบวนการด้านการเงินซ่ึงถือเป็นส่ิงที่ส�ำคัญที่สุดภาย การเปรยี บเทยี บแลว้ พบวา่ ยงั เหลือปริมาณงานค้างทีม่ าก
หลังท่ีได้รับการอนุมัติจากสภาคองเกรสเรียบร้อยแล้ว แตว่ งเงนิ ใชถ้ ึง 75 เปอร์เซ็นต์ ในกรณนี ้ที างฝา่ ยการเงนิ
กล่าวคือกระบวนการท�ำงานท้ังหมดท่ีใช้ในการซ่อมท�ำ จะแจ้งลกู คา้ เพือ่ เรียกเก็บเงนิ เพ่ิมเตมิ ซึง่ อูเ่ รอื SRF เลี่ยง
เรือท่ี อูเ่ รอื SRF ปฏบิ ัตอิ ยู่สว่ นใหญเ่ ป็นเรอื รบของกองทพั ท่ีจะเรียกเก็บเงินจากลูกค้าเพิม่ เตมิ อยูแ่ ล้วจงึ ประมาณการ
เรอื สหรัฐฯ เร่ืองงบประมาณเปน็ ไปตามระบบการบริหารท่ี ที่สูงมากไว้นั่นเอง
ลงตวั กับการซอ่ มท�ำเปน็ ปกตอิ ยู่แลว้ คอื การได้รับจดั สรร ตอ่ มา ศปก.ทร. ประสานให้ผู้เขียน เจรจากับ
งบประมาณเพ่ือเตรียมการวางแผนในการซอ่ มท�ำ โดย ทางอ่เู รอื SRF เพื่อทบทวนงานบางส่วนทคี่ ณะซอ่ มทำ� จาก
การซอ่ มทำ� เรอื รบล�ำหนึ่งถือเป็นโครงการหนึ่ง ๆ ทีม่ กี าร อร. สามารถดำ� เนนิ การซ่อมท�ำเองได้ จึงขอตดั บางรายการ
จัดสรรเป็นโครงการ ๆ เชน่ เดยี วกับการซ่อมท�ำตามแผน ออก เช่น การตัดทป่ี รกึ ษาจากบริษทั Wartsila ประเทศ
ของเรอื ของ ทร. ดังน้ันในกรณีท่จี ะดำ� เนนิ การซ่อมท�ำจงึ เนเธอร์แลนด์ ค่าซอ่ มทำ� ใบหางเสือซา้ ย ค่าใชจ้ ่ายที่สำ� คัญ
จำ� เป็นตอ้ งมีงบประมาณมารองรบั กจิ กรรมต่าง ๆ ท่ีได้ สว่ นทเ่ี หลือไดแ้ ก่ คา่ นำ� เรือเข้าออกอ่แู ห้ง ค่าทำ� ความ
วางแผนไวล้ ว่ งหน้าทงั้ นี้มไิ ด้หมายความวา่ จะน�ำเงินทไ่ี ดร้ บั สะอาดตัวเรอื ใต้แนวนำ้� ค่าไฟฟา้ ขยะ ฯลฯ และการเรยี ก
ไปจ่ายในทันที เผอ่ื ขาดไว้ร้อยละ 20 ทำ� ใหว้ งเงิน 2,119,316.00 ดอลลาร์
การประมาณการค่าใช้จ่ายที่ใช้ในการซ่อมท�ำ สหรฐั ลดลง คงเหลือเปน็ เงิน ทีเ่ ร่มิ งานตามข้อตกลงเป็น
ของอูเ่ รือ SRF จะเปน็ ไปในลักษณะท่ปี ระมาณคอ่ นข้าง จ�ำนวน 1,453,169.00 ดอลลาร์สหรฐั และวงเงนิ ดงั กล่าว
สงู ไวม้ าก เพอ่ื ปอ้ งกนั การเรยี กเกบ็ จากลกู คา้ เพมิ่ เตมิ ในภายหลงั เปน็ ทย่ี อมรับจาก ศปก.ทร. จงึ มอบหมายใหผ้ ูเ้ ขียนถือเชค็
วธิ ีการประมาณการและวิธีการบรหิ ารงบประมาณในการ จำ� นวนดังกลา่ วไปมอบให้ทางอเู่ รอื SRF เพอ่ื เรม่ิ งานการ
ซอ่ มทำ� คอื การประมาณการของการซอ่ มทำ� นั้นจะเป็นไป ซ่อมท�ำเรือหลวงเจ้าพระยาต่อไป
62 วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559
การซอ่ มทำ� ใบจกั รเรอื หลวงเจา้ พระยาทปี่ ระเทศญป่ี นุ่
6 งบประมาณการซอ่ มทำ� เรอื ภายหลงั การเจรจากับอู่เรอื SRF
มอบเชค็ เงนิ สด (เชค็ ประวตั ศิ าสตร)์ กอ่ นหารอื วางแผน กอ่ นทจ่ี ะเร่ิม Kick Off งานในสว่ นตา่ ง ๆ ในการนี้ผูเ้ ขยี น
รว่ มกนั ท�ำหน้าท่ีถือเช็คเงินสดมูลค่า 1,453,169.00 ดอลลาร์
การเรม่ิ งานทส่ี ำ� คญั ของอเู่ รอื SRF เรอ่ื งงบประมาณ สหรัฐ ตดิ ตัวออกเดนิ ทางไปญ่ีปุ่นดว้ ยและเป็นผูน้ �ำไปมอบ
ที่ใช้ในการซ่อมท�ำถือเป็นเรื่องส�ำคัญ โดยเฉพาะเรือของ ให้ฝ่ายการเงินของ อู่เรือ SRF ยังมีผู้ใหญ่บางท่านแซว
ทร. มไิ ด้มีขอ้ ตกลงกับกองทพั เรอื สหรัฐฯ เร่อื งงบประมาณ ผู้เขยี นวา่ หากหลบหน้าพรอ้ มเชค็ ดังกลา่ วจะสามารถไปพกั
มาก่อน อู่เรอื SRF เองซ่งึ เปน็ ผู้รบั ผดิ ชอบทรพั ยากรของอู่ ผอ่ นในมมุ ใด มมุ หนึ่งในโลกนีไ้ ด้อย่างสบาย
ทง้ั หมดจงึ ต้องการความม่ันใจจาก ทร. ในด้านงบประมาณ
7 เชค็ เงินสด 8 หนงั สือสง่ มอบเชค็ 63
วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559
การซอ่ มทำ� ใบจกั รเรอื หลวงเจา้ พระยาทป่ี ระเทศญป่ี นุ่
การวางแผน ร่วมกับอู่เรือ SRF เพ่ือก�ำหนดขอบเขต ซึ่งในชั้นต้นนี้ประเมินว่าดุมใบจักรไม่ได้รับความเสียหาย
การท�ำงานและจดั ท�ำขอ้ ตกลงร่วมกนั - เจ้าหน้าท่ีฝ่ายอู่เรือ SRF จะเป็นผู้ให้การ
ทร.มอบหมายให้ผู้บังคับการเรือเป็นผู้ลงนาม สนับสนุนการถอดเปลีย่ น การประกอบใบจักร ทุกกิจกรรม
ในบนั ทกึ ข้อตกลงรว่ มกันของท้งั สองฝา่ ย โดยจากการ รวมทัง้ การเชือ่ มตดิ ตั้งหยู ก (Pad Eye) ส�ำหรับการถอด
ประชมุ ก�ำหนดขอบเขตความรบั ผิดชอบการซ่อมท�ำใบจักร เคลื่อนย้ายใบจักรและการน�ำใบจักรใหม่มาประกอบ
เรือหลวงเจา้ พระยา และการจัดทำ� แผนการซอ่ มทำ� ใบจกั ร กจิ กรรมของฝา่ ยอเู่ รือ SRF ท่สี �ำคัญไดแ้ ก่ ช่างยก ช่างตดิ
ระหวา่ ง คณะซอ่ มท�ำ ฯ กับ ฝา่ ยบรหิ ารและผู้เก่ยี วขอ้ งของ ตง้ั นัง่ ร้าน ช่างปรับซ่อม (ติดตั้งใบจักรกับเครื่องมือจับ
อู่เรือ SRF ไดแ้ ก่ Project Manager, Program Manager, ยึดใบจักร)
Ship Repair Superintendent, หวั หนา้ ชา่ งยก และหวั หน้า - การท�ำงานท่ีจำ� เป็นต้องมีการหมุนเพลาใบจักร
วิศวกรรม หวั หน้าของฝา่ ยผลติ ในโรงงานที่สำ� คญั เก่ยี วข้อง จะต้องมีการแจง้ ผูเ้ ก่ยี วขอ้ งตามระบบ Tag Out อปุ กรณ์
กับการซ่อมท�ำเม่ือวันศุกร์ท่ี 23 เมษายน พ.ศ.2553 กลา่ วคอื ตอ้ งมกี ารปฏบิ ตั ริ ว่ มกนั ระหวา่ งอเู่ รอื SRF กบั ทางเรอื
ระหวา่ ง 0830-1130 ณ หอ้ งประชุมฝ่ายบริหารของ - อเู่ รือ SRF จะสนับสนุนเคร่อื งมือ และอปุ กรณ์
อเู่ รือ SRF มขี ้อยตุ ดิ ังน้ี อำ� นวยความสะดวกทใ่ี ชใ้ นการซอ่ มทำ� ตามทคี่ ณะซอ่ มทำ� ฯ
- คณะซ่อมทำ� ใบจักร เรือหลวงเจ้าพระยาจาก ร้องขอ
อร. จะเปน็ ผรู้ บั ผดิ ชอบทางเทคนิคในการถอดใบจักรออก - คณะซ่อมท�ำ ฯ ไม่สามารถใชเ้ ครือ่ งมือ อปุ กรณ์
การตรวจสอบความเสียหาย การประกอบใบจักร รวมท้งั หรือสง่ิ อำ� นวยความสะดวกในการซอ่ มทำ� ที่เปน็ ทรัพยส์ นิ
การประเมินความเสยี หายที่อาจจะเกิดขน้ึ เชน่ ดุมใบจักร ของอู่เรอื SRF โดยปราศจากการยินยอมของอู่เรือ SRF
9 การประชุมจดั ท�ำแผนซ่อม
64 วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559
การซอ่ มทำ� ใบจกั รเรอื หลวงเจา้ พระยาทป่ี ระเทศญปี่ นุ่
10 ขอ้ ตกลงการซอ่ มทำ� เรอื หลวง
เจา้ พระยา ระหวา่ ง ทร. กบั อเู่ รอื SRF
11 ข้อตกลงการซ่อมทำ� วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559 65
เรือหลวงเจา้ พระยา
ระหวา่ ง ทร. กบั อเู่ รอื SRF
(ตอ่ )
การซอ่ มทำ� ใบจกั รเรอื หลวงเจา้ พระยาทปี่ ระเทศญปี่ นุ่
12 เรอื หลวงเจา้ พระยาเขา้ อแู่ หง้ ตรวจสอบความเสยี หายโดยละเอยี ดเม่ือเรือเข้าอแู่ หง้ พบโดมโซนาร์
เสยี หายมกี ารจดั ท�ำแผนการซ่อมทำ� เรอื หลวงเจ้าพระยาใหม่
เมอ่ื นำ� เรอื หลวงเจา้ พระยาเขา้ อแู่ หง้ หมายเลข 4 ของอเู่ รอื SRF
เม่ือวนั ที่ 5 พฤษภาคม พ.ศ.2553 พบว่า โดมโซนารม์ ีความเสยี หาย
มาก คณะซอ่ มทำ� ฯ จงึ ตอ้ งเรมิ่ ขบวนการจัดท�ำแผนการซอ่ มทำ� โดม
โซนาร์รว่ มกบั อูเ่ รอื SRF ขึ้นมาใหม่ โดยพยายามให้งานซ่อมทำ� โดม
โซนาร์อยใู่ นช่วงเวลาที่กำ� หนดไว้ในแผนการซอ่ มทำ� ใบจกั ร ซง่ึ ผล
ปรากฏว่างานซ่อมท�ำทั้งสองส่วนนี้สามารถอยู่ในช่วงเวลาเดียวกัน
(Time Line) ได้ และไดแ้ จง้ ให้ ศปก.ทร. ทราบถงึ ความเสยี หายอัน
เกิดจากโดมโซนาร์นี้ดว้ ย แตส่ ่ิงทคี่ ณะซ่อมทำ� ฯ มีความเป็นห่วงคือ
เรื่องงบประมาณท่ีใช้ในการซ่อมท�ำท่ีมิได้บรรจุไว้ตั้งแต่เริ่มการ
วางแผนการซอ่ มท�ำ คณะซอ่ มท�ำฯ ท�ำการส�ำรวจ ตวั เรือใต้แนวนำ้�
ของเรอื หลวงเจ้าพระยา โดยละเอยี ด พบวา่ ตัวเรือใต้แนวน�ำของเรอื
หลวงเจ้าพระยามีการช�ำรุดเสียหายดังน้ี
WORK SCHEDULE FORM
SRF YOKOSUKA 4850-2(4-51)
UIC: H.T.M.S. CHAOPHRAYA Job Order No.: Description
Ship: JCN No.
Month ARP MAY
COPY TD Date 22 23 24 25 26 27 28 29 30 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
SHOP RECEIVEITFEUMNDING T F S SMTWT F S SMTWT F S SMTWT F S SMTWT F S SMTWT F S S
RELEASE WORK TO PLANNING
BEGIN CONTRACT PAPERWORK
SRF WORK SCOPE MEETING (0900)
BLOCK BUILD
CHILL BOX AVAILABLE (DD#4 STBD)
UNDERWATER HULL CLEANING
TANK CLEANING
AMMO OFFLOAD (URAGO PIER)
TO URAGO PIER 0830 RETURN NO LATER THAN 1630
DOCKING CONFERENCE (TBD)
RECEIVE GENNERATOR
DOCK INSPECTION/FILL DOCK
DOCK SHIP
SCAFFOLDING BUILD
ENCLOSURE BUILD
PADEYE WELDING
PAINT/COATING
CPP OIL REMOVAL PORT
CPP OIL REMOVAL STBD
PORT BLADE REMOVAL
STBD BLADE REMOVAL
HUB AND SHAFT INSPECTION
RIGGING SERVICES
PORT BLADE INSTALL
STBD BLADE INSTALL
REMOVE SCAFFOLDING AND ENCLOSURES
CPP OIL ONLOAD
REMOVE ROCK FROM SONAR DOME
CUT SONAR DOME STRUCTURE AND SONAR DOME SHELL PLATE
PREPARE SONAR DOME TEMPLATE
ELABORATION SONAR DOME STRUCTURE ELEMENT
WELD SONAR DOME STRUCTURE ELEMENT
WELD SONAR DOME SHELL PLATE
RUDDER REPAIR
DOCK TRIAL
DOCK CLEANING/DOCK INSPECTION
FILL DOCK/MOVE TO PIER
CREW MOVE ABOARD
REFUEL
SEA TRIAL
AMMO ONLOAD (URGGO PIER)
U/W
13 ปรบั แผนการซอ่ มทำ� เรอื หลวงเจา้ พระยา โดยรวมการซอ่ มทำ� โดมโซนาร์
66 วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559
การซอ่ มทำ� ใบจกั รเรอื หลวงเจา้ พระยาทป่ี ระเทศญปี่ นุ่
โดมโซนาร์
1. โครงสร้างหลกั ของเรือได้แก่ ทวนหวั (Stem)
ถูกกระแทกบิดเบ้ยี วเสียรปู และขาดออกจากแนวเชอ่ื ม
กระดูกงตู ั้ง (Center Girder) รวมทงั้ กระดกู งตู ้ังขาด
เสยี หายพร้อมกับเปลือกเรือ (Shell Plate) ความยาว
ประมาณ 2 เมตร มกี อ้ นหิน (ซเี มนต)์ ตดิ คาอย่โู ดยเบียด
อยู่ระหว่าง Transducer Array กับโดมโซนาร์
2. เปลือกโดมโซนาร์ฉีกขาดบรเิ วณรอบแรง 16 ภาพความเสยี หาย Fin Stabilizer
กระแทกเป็นพ้ืนที่ประมาณ 1 x 1 ตารางเมตร ใบจักร
3. โครงยดึ Transducer Array บดิ เนอ่ื งจากมหี ิน 1. ใบจกั รเพลาขวา ขาดหาย 1 ใบ บิดและ
ขนาดใหญ่กระแทกอัดเข้าไป สามารถดดั ได้ 2 ใบ เตมิ เนอื้ (พอก) และดัดได้ 1 ใบ บิด
เบย้ี วเสยี รปู ไมส่ ามารถดัดได้ 1 ใบ
2. ใบจกั รเพลาซ้าย ขาดหาย 2 ใบ (คาอย่คู รึ่งใบ)
บดิ และสามารถดดั ได้ 2 ใบ บิดเบ้ยี วเสยี รูปไมส่ ามารถดัด
ได้ 1 ใบ
14 ความเสยี หายโดมโซนาร์ 17 ความเสยี หายของใบจกั ร
แผน่ เหล็กเปลือกเรือ (แผ่น K) ใบหางเสอื ซ้าย
กงที ่ 15 - 20 มรี อยกระแทก ขูดขีด เสยี รูปรา่ ง ใบหางเสือซ้าย ฉีกขาดเล็กน้อยที่ปลายใบด้าน
ไม่มีผลกบั ความปลอดภัยของเรือ หน้าตามแนวเชอ่ื มต่อระหวา่ งปกี ใบกับแผน่ ตนี ใบ มีน้ำ� มัน
ทบ่ี รรจุภายในร่วั ไหลออก ตลอดเวลา ไมม่ ผี ลกระทบกับ
การน�ำเรือ
15 ความเสยี หายแผน่ กระดกู งู 18 ความเสยี หายใบหางเสอื ซา้ ย
Fin Stabilizer วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559
Fin Stabilizer ตวั ขวา (ดา้ นในตวั เรอื ) มรี อยกระแทก
แผ่นสงั กระสีกันกรอ่ นด้านในหลุด
67
การซอ่ มทำ� ใบจกั รเรอื หลวงเจา้ พระยาทปี่ ระเทศญปี่ นุ่
การดำ� เนนิ การซอ่ มทำ� เรอื หลวงเจา้ พระยาเมอื่ เรอื เขา้ อแู่ หง้ - ถอดสลกั ยึดใบจักรดว้ ยประแจ ท่ีท�ำข้ึนพเิ ศษ
การซอ่ มท�ำเรือหลวงเจ้าพระยา ณ อเู่ รือ SRF เพ่ือให้มีแรงกวดเพียงพอ
ฐานทัพเรือสหรัฐ ฯ เมอื งโยโกสุกะ ประเทศญ่ีปุน่ ในครั้ง - ยกใบจกั รออกจากฐาน (ดุมใบ)
นจ้ี ึงประกอบไปดว้ ยงานซ่อมทำ� ที่ส�ำคัญ คือ การซอ่ มท�ำ - ถอดซลี ใบจกั ร
ใบจกั ร การซอ่ มท�ำใบหางเสือซ้าย และการซ่อมท�ำโดม - ตรวจวัดหน้าสมั ผสั ของใบจักรที่ Blade Carrier
โซนาร์ ซ่ึงเปน็ งานทีต่ รวจพบเพ่มิ เตมิ ทัง้ สามส่วนนี้ถอื แต่ละใบในดุมใบจักร
เปน็ งานซ่อมทำ� หลกั (Core Work) โดยผู้เขียนขอกล่าว - เปลยี่ นซีลใบจักรใหม่
ถงึ รายละเอยี ดของงานซอ่ มท�ำทัง้ 3 สว่ นนใ้ี นแตล่ ะหวั ขอ้ - ประกอบใบจักรใหม่
ตามลำ� ดับจนงานตา่ ง ๆ เหล่านสี้ �ำเร็จ และสามารถออก - กวดสลกั ยดึ ใบจกั รดว้ ยเครอ่ื งมือพิเศษตามพกิ ดั
ทดสอบ ทดลองเรอื ในทะเลได้ถือเปน็ การเสร็จสิ้นภารกิจ แรงกวดที่ก�ำหนด
การซอ่ มทำ� - เติมน้ำ� มนั ไฮดรอลิกส์ CPP
การซอ่ มท�ำใบจักรเรือหลวงเจ้าพระยา งาน - ทิ้งไว้ 1-2 วนั เพื่อตรวจร่ัว
หลักคือการถอดใบจักรเก่าทีเ่ สยี หายทง้ั 10 ใบออก และ - ทดลองการทำ� งานของระบบ
ประกอบใบจกั รใหม่พรอ้ มซลี ใบจักร ทำ� การตรวจสอบ - ตัง้ หมายต�ำแหนง่ ระหว่าง CPP OD Box และ
สภาพดุมใบจกั ร สภาพเพลาใบจกั ร วดั ระยะเบยี ดเพลา ต�ำแหนง่ ที่ดมุ ใบจกั รและใบจกั ร และ เชอื่ มปลิงทองเหลือง
ใบจกั รท่ีแบริง่ ต�ำแหน่งต่างๆ ไดแ้ ก่ แบริ่งรบั เพลาใบจักร ที่สลักยึดใบจักรทุกตัว
ทกี่ ระบอกเพลา และแบรง่ิ รบั เพลาใบจกั รท่โี ยงโย่ มีราย ผลตรวจสอบการซอ่ มท�ำ ใบจกั ร เรอื หลวงเจา้ พระยา
ละเอียดและข้ันตอนการท�ำงานดังน้ี - ผลการถอดเปลี่ยนใบจักรเกา่ ออกท�ำการตรวจ
- ถอดฝาครอบสลกั ยึดใบจกั ร (มีสลักกวดฝา สอบสภาพดุมใบจักรด้วยเคร่ืองมือพิเศษท่ีเตรียมมา
ครอบช้ันนอกและมียางสีด�ำอัดแน่นอยู่เพ่ือลดเสียงและ ประกอบกับ Dial Gauge เพื่อวัดหนา้ สัมผสั ระหวา่ งดมุ
Cavitation) ใบจกั รที่ Blade Carrier กับ ใบจักร ผลปรากฏว่าทุกใบ
- เจยี รและตอกสกดั เอาปลิงทองเหลืองออก (ปลงิ ในดุมใบจักรท้ังสองดมุ ใบจกั ร มสี ภาพเรียบร้อย สลักยึด
ทองเหลอื งยาวประมาณ 1 น้ิว เชือ่ มระหวา่ งซอกสลกั ยึด ใบจกั รที่ถกู ฟันขาดดว้ นนั้นสภาพสลักและรูรอ้ ยสลกั ดา้ น
ใบจักรกับตัวใบจักรในร่องให้ขัดตัวกันเพ่ือป้องกันสลัก ต้นใบที่รับแรงกระแทกสงู สดุ นัน้ อยใู่ นสภาพปกติ จงึ ถือว่า
คลายตวั ) ปลงิ ทองเหลืองมจี �ำนวนเทา่ กับสลักยดึ ใบจักร ดุมใบจกั รท้ังสองดุมอยใู่ นสภาพปกตไิ ม่มคี วามจำ� เปน็ ต้อง
คอื ใบละ 8 ตวั ใบจกั ร 2 พวงมปี ลงิ ทองเหลอื งทงั้ หมด 80 ตวั ) เปลี่ยนดุมใบจักรท้ังสองเพลา
19 ตรวจสอบดมุ ใบจกั รดว้ ย กบั Dial Gauge
68 วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559
การซอ่ มทำ� ใบจกั รเรอื หลวงเจา้ พระยาทป่ี ระเทศญป่ี นุ่ 20 การดำ� เนนิ การเปลยี่ นใบจกั ร
- การเปล่ียนใบจักรใหมแ่ ละซีลใบจกั รทุกใบ วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559
เป็นไปด้วยความเรียบรอ้ ย โดย คณะซอ่ มท�ำ ฯ จาก
อร. ไดท้ �ำการเปล่ียนโดยพยายามสมดุลใบจักรด้วยการ
เปล่ียนใบจักรท่ีเป็นไปในลักษณะเดียวกับใบจักรท่ีถอด
ออกจาก เรือหลวงสายบรุ ี ซง่ึ การประกอบใบจักรใน
ลักษณะดังกล่าวจะท�ำให้ใบจักรมีความสมดุลมากท่ีสุด
- ผลการตรวจสอบการรั่วไหลของน�ำ้ มนั CPP
ภายหลงั การเติมนำ้� มัน CPP และทิง้ ไว้ในระยะเวลาท่ี
เหมาะสม ผลปรากฏวา่ ไมม่ กี ารรว่ั ไหลของน้�ำมัน CPP
ท้ังสองเพลา
- ผลการทดลองการทำ� งานของระบบ CPP ภาย
หลังผ่านการตรวจสอบการร่ัวไหลแล้วพบวา่ การท�ำงาน
ของใบจักรท้งั สองเพลาผา่ นการสั่งการที่ CPP OD Box
พบวา่ มีผลการท�ำงานปกติ และทดลองจบั เวลาจากการ
ท�ำงานในแตล่ ะชว่ งระยะการส่งั การในตำ� แหนง่ ตา่ ง ๆ
ได้แก่ การเดนิ หน้าจาก Zero Pitch ไปเดนิ หน้าเตม็
ตวั ไปถอยหลงั เต็มตวั และจบั เวลาเปรยี บเทยี บกับการ
ท�ำงานก่อนการถอดเปลี่ยนใบจักรพบว่ามีการท�ำงาน
ปกติและมีระยะเวลาที่ใช้ในการท�ำงานเท่ากันทั้งสอง
เพลา อย่างไรก็ตามระหว่างการทดลองการท�ำงานของ
ระบบ CPP เพลาใบจักรซา้ ยพบวา่ เกดิ เสียงดงั (คราง)
ข้นึ ระหวา่ งการทำ� งานของใบจกั รตามตำ� แหนง่ ต่าง ๆ ซงึ่
คณะซ่อมท�ำ ฯ จาก อร. พิจารณาว่าเป็นปกตเิ นื่องจาก
การน�ำใบจักรของ เรอื หลวงสายบรุ มี าประกอบทด่ี มุ ใบ
จกั ร เรอื หลวงเจา้ พระยาจำ� เปน็ ตอ้ งมกี ารปรับแต่งเข้าหา
กันเม่ือใช้งานไปสักระยะหน่ึงเสียงดังกล่าวจะหายไปเอง
การตรวจวัดส่วนอืน่ ๆทีเ่ ก่ยี วข้องกบั การเปลย่ี นใบจักร
- การตรวจสอบระยะเบยี ดแบรงิ่ รบั เพลาใบ
จกั ร คณะซ่อมทำ� ฯ จาก อร. ได้ท�ำการตรวจวดั ระยะ
เบียดแบริ่งท่ตี �ำแหนง่ ตา่ ง ๆ ของทั้งสองเพลาใบจักร
ได้แก่ แบริง่ รบั เพลาทโ่ี ยงโยแ่ ละแบริง่ รบั เพลาใบจักรที่
กระบอกเพลาโดยท�ำการถอด Rope Guard ออกและ
ใช้ Feeler Gauge ท่ีเตรียมมาวัดผลปรากฏว่าระยะ
เบยี ดของแบรง่ิ รับเพลาใบจักรที่ต�ำแหนง่ ตา่ ง ๆ ของทัง้
สองเพลามีค่าการสึกหรอค่อนข้างสูงจากการใช้งานใน
สภาพปกติ จ�ำเป็นต้องมีการเตรียมการส�ำหรับการ
เปลี่ยนแบร่ิงรับเพลาใบจกั รทัง้ สองเพลาของ เรอื หลวง
เจ้าพระยาในโอกาสต่อไป
69
การซอ่ มทำ� ใบจกั รเรอื หลวงเจา้ พระยาทป่ี ระเทศญปี่ นุ่
21 การดำ� เนนิ การเปลยี่ นใบจกั ร (ตอ่ )
- การตรวจสอบความตรงของเพลา คณะซอ่ ม ช่างในสว่ นท่เี ปน็ พนกั งานของอเู่ รือ SRF ทเ่ี สียเวลารอการ
ทำ� ฯ จาก อร. ตรวจสอบการคดงอของเพลาใบจักรทั้งสอง ทำ� งานในสว่ นของ ทร. ตามข้อตกลง ซึ่งเมือ่ การซ่อมท�ำ
เพลาภายหลงั การถอดใบจกั รทง้ั 10 ใบออกหมดแลว้ โดย แลว้ เสร็จจะเหน็ ว่า ทร.ประหยัดงบประมาณลงไปได้เป็น
การหมุนรอบเพลา และวดั ดว้ ย Dial Gauge ผลปรากฏ จ�ำนวนมากตามหัวข้อด้านงบประมาณท่ีใช้ในการซ่อม
วา่ เพลาไมม่ ีการคดงอ ท้งั สองเพลา ท�ำซ่ึงผู้เขียนเหน็ ว่าการด�ำเนินการในส่วนนีม้ สี ่วนส�ำคัญ
หมายเหตุ ผ้เู ขยี นตัดสนิ ใจปรับแตง่ การท�ำงาน ตอ่ คา่ ใชจ้ ่ายดงั กลา่ ว อย่างไรกต็ ามข้อเสยี คอื เปน็ การ
ในส่วนของการซ่อมท�ำใบจักรเพ่ือให้ระยะเวลาการซ่อม ละเมิดขอ้ ตกลงในการใช้อุปกรณใ์ นอแู่ ห้งของอู่เรอื SRF
ท�ำใบจักรอยู่ในแผนการซ่อมท�ำตามที่ได้วางไว้โดยการ เชน่ การปรบั แต่งนงั่ ร้าน อันเน่ืองมาจากการหมุนเพลา
นัดแนะระหว่างคณะซอ่ มท�ำจาก อร.และแผนกชา่ งกล ทกุ รอบเพ่อื เจียรปลิงทองเหลอื งออกทกุ ใบจักรซ่ึงข้อตกลง
ของเรือหลวงเจ้าพระยาโดยให้มีการท�ำงานในวันอาทิตย์ น้ีเป็นการระวงั เรือ่ งความปลอดภยั ในการท�ำงาน ผเู้ ขียน
ท่ี 9 เมษายน พ.ศ.2553 (ซ่งึ เป็นวันหยุดของอเู่ รือ SRF) ซึง่ มองภาพของการท�ำงานท่ีเกิดข้นึ ออก โดยเห็นวา่ งานดัง
งานส่วนนอ้ี ยูใ่ นความรบั ผดิ ชอบของ ทร. จากการทำ� งาน กล่าวเป็นเร่ืองปกตใิ นการซอ่ มท�ำเรือในอู่แห้งของ ทร. ที่
ในวนั ดังกล่าวมผี ลดี ผลเสยี เกิดขึน้ ซึ่งผูเ้ ขยี นพิจารณา จะตอ้ งมคี วามระมดั ระวงั ในเรื่องความปลอดภัยตลอดเวลา
อยา่ งละเอียดแลว้ เห็นวา่ เปน็ ประโยชนก์ บั ทร. ในภาพ อย่แู ล้ว อยา่ งไรกต็ ามผู้เขยี นนอ้ มรบั ความผิดเรอ่ื งละเมดิ
รวมมขี อ้ ดี คือ ระยะเวลาการซอ่ มท�ำอย่ใู นแผนทก่ี ำ� หนด น้ีกบั ทางอู่เรอื SRF เน่อื งจากเห็นว่าเป็นผลประโยชนข์ อง
ประหยัดงบประมาณทใี่ ชอ้ นั เนอื่ งมาจากระยะเวลาในการ ทร. มากกว่าตามท่ีไดก้ ลา่ วมาแล้ว ดงั มรี ายละเอียดตาม
ทเี่ รอื นอนอู่ ซง่ึ มีค่าใชจ้ า่ ยเกดิ ข้นึ ทุกวนั รวมท้ังคา่ แรงของ จดหมายทผ่ี ้เู ขยี นได้น�ำเรียนผบู้ งั คบั บัญชาของ ทร.
70 วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559
การซอ่ มทำ� ใบจกั รเรอื หลวงเจา้ พระยาทปี่ ระเทศญปี่ นุ่
“จดหมายช้ีงแจง ทร. เรอื่ งการปรับแผนการทำ� งานในวนั หยุดเพอ่ื เร่งรดั งานในสว่ นของ ทร.
ตามข้อตกลงการซ่อมท�ำของทงั้ สองฝ่าย เพือ่ รกั ษาแผนการท�ำงานในภาพรวม”
22 จดหมายชแ้ี จง ทร. เรอื่ งการปรบั แผนการทำ� งานของคณะซอ่ มทำ� ฯ 71
วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559
การซอ่ มทำ� ใบจกั รเรอื หลวงเจา้ พระยาทปี่ ระเทศญป่ี นุ่
การซ่อมท�ำโดมโซนาร์ ในการซ่อมให้วิศวกรฝา่ ยโครงสร้างอเู่ รอื SRF ทราบ กลา่ ว
จากการตรวจสอบความเสียหายของโดมโซนาร์ คอื เน้นความแข็งแรงของโครงสร้างหลกั เนน้ การผนกึ
ในเบ้ืองตน้ แลว้ พบว่าโครงสร้างหลักของโดมโซนาร์ ไดแ้ ก่ น�้ำ ในสว่ นรูปทรงโดมโซนาร์น้นั ไมถ่ ือเป็นสาระส�ำคญั
ทวนหวั กับ กระดูกงตู ้ัง (Girder) 2 ชุดทขี่ าดออกจากกนั อย่างไรก็ตามการซ่อมท�ำโดมโซนาร์ จำ� เป็นต้องนำ� ก้อนหิน
โครงสร้างเสริมความแข็งแรงของโดม โซนาร์ (Vertical (ซเี มนต์) ออกจากตัวโดมโซนารก์ ่อน จึงมีล�ำดับขนั้ ตอน
Stiffener & Horizontal Stiffener) มกี ารช�ำรุดเสียหาย การซ่อมท�ำโดมโซนาร์ดังน้ี
พรอ้ มเปลอื กโดมโซนาร์ ซ่ึงคณะซอ่ มท�ำ ฯ ไดใ้ หแ้ นวทาง
23 ภาพแสดงการซอ่ มโดมโซนาร์
24 ภาพนำ� หนิ ออกจากโดม - การน�ำกอ้ นหินออกจากโดมโซนาร์ โดยการติดตาขา่ ยรองรับกอ้ นหนิ
ทใี่ ตโ้ ดมโซนาร์ และตดั โครงสร้างใตโ้ ดมโซนารท์ ก่ี ดี ขวางออก จากน้ันเปน็ การ
นำ� กอ้ นหินออกโดยใชเ้ คร่ืองมอื ลมเจาะหนิ ออกเปน็ สว่ นๆจนสามารถน�ำออกได้
ทั้งหมด
- การตัดโครงสรา้ งและเปลอื กโดมโซนารท์ ไ่ี ดร้ ับความเสยี หายท้ังหมด
ออกตามแนวที่หมายต�ำแหน่งไว้
- การท�ำไมแ้ บบ (Template) สำ� หรบั สร้างโครงสร้างหลัก (Stem
& Girder) และโครงสรา้ งรอง เสริมความแขง็ แรงของโดมโซนาร์ (Vertical
Stiffener & Horizontal Stiffener) เพอื่ เปน็ ขอ้ มลู นำ� ไปเตรยี มชน้ิ งานทโี่ รงงาน
อย่างไรกต็ ามวิศวกรโครงสร้างของอูเ่ รือ SRF ได้ร้องขอแบบต่าง ๆ ทเ่ี ก่ยี วขอ้ ง
กับการเตรียมชิ้นงานจาก เรือหลวงเจา้ พระยาแล้วไดแ้ ก่ แบบ Line Plan ซ่ึงเปน็
แบบแสดงรายละเอียดลกั ษณะรูปรา่ งของโดมโซนาร์ แบบ Ship Structure ซงึ่
เป็นแบบรายละเอยี ดโครงสรา้ งของโดมโซนาร์ และ แบบ Shell Expansion
ซ่ึงเป็นแบบรายละเอียดของเปลือกโดมโซนาร์และแนวต่อแผ่นเปลือกเรือ
72 วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559
การซอ่ มทำ� ใบจกั รเรอื หลวงเจา้ พระยาทปี่ ระเทศญป่ี นุ่
25 ไมแ้ บบสำ� หรบั สรา้ งโครงสรา้ งหลกั - การประกอบชน้ิ งานมีลำ� ดบั ข้นั ตอนดงั นี้
- การเช่อื มประกอบทวนหัวเขา้ กับ กระดูกงูต้ัง ซ่ึงเปน็
โครงสร้างหลักทแ่ี ข็งแรงที่สดุ ท่ตี อ้ งท�ำการเช่อื มเปน็ ลำ� ดับแรกของ
การเชื่อมงานโครงสร้างตัวเรือ
- การเชอ่ื มประกอบโครงสร้างเสริมความแข็งแรงโดม
โซนาร์ ทางตงั้ (Vertical Stiffener) ทั้งหมดจำ� นวน 17 กง
- การเชือ่ มประกอบโครงสรา้ งเสริมความแขง็ แรงโดม
โซนาร์ ทางขวาง (Horizontal Stiffener) ทถ่ี กู ตดั ซอยเปน็ ช้นิ
เลก็ ๆ ประกอบเปน็ แนวทางขวางจำ� นวน 3 แนวจากกราบขวาไป
กราบซ้าย
การเช่ือมเปลือกโดมโซนาร์ ที่ถูกแบ่งออกเป็น
Segment เล็ก ๆ ตามแนวโครงสร้างเสริมความแขง็ แรงโดมโซนาร์
ทางต้งั (Vertical Stiffener)
ผลตรวจสอบการซ่อมทำ� โดมโซนาร์
- โดมโซนาร์ มีความแขง็ แรง
เทียบเท่ากับความแขง็ แรงตามท่อี อกแบบ
จากอู่ต่อเรือด้ังเดิมเนื่องจากมีการตัด
เปล่ียนโครงสร้างหลักและโครงสร้าง
เสริมความแข็งแรงโดมโซนาร์โดยใช้ชนิด
ขนาดของวัสดุตามท่ีกำ� หนดไว้เดมิ ยกเว้น
เปลอื กโดมโซนารท์ ท่ี างอ่เู รอื SRF ใช้
Stainless Steel Grade 304 แทนของ
เดิมทใ่ี ช้ Stainless Steel Grade 316 L
- ตรวจสอบแนวเช่ือมทวนหัว
เรือกบั กระดกู งตู ้ัง ด้วยวิธี MT (Magnetic
Test) แลว้ ผลการตรวจสอบแนวเช่ือม
ผ่านเกณฑ์
- โดมโซนาร์มีการผนึกน�้ำ
ได้อย่างดีไมม่ กี ารรัว่ ซมึ โดยการตรวจ
สอบ Tightness Test
- โดมโซนาร์มีรูปร่าง ลักษณะ
ใกล้เคียงกับ โดมโซนาร์เดิมก่อนการเสีย
หาย
26 การตรวจสอบการซอ่ มทำ� โดมโซนาร์
วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559 73
การซอ่ มทำ� ใบจกั รเรอื หลวงเจา้ พระยาทป่ี ระเทศญปี่ นุ่
การซ่อมท�ำใบหางเสือ - ถ่ายนำ้� มัน (ของเหลว) ท่ีบรรจไุ ว้ภายในใบหาง
จากการเสียหายของใบหางเสือท่ีมีรอยฉีกขาดที่ เสือออก
รอยต่อแนวเชื่อมระหว่างปีกใบด้านล่างกับส่วนตีนใบหาง - ทำ� ความสะอาดภายในใบหางเสอื ดว้ ยไอน้�ำ
เสือ ทำ� ใหท้ างอูเ่ รอื SRF เลือกการใช้วิธีการปะทับ โดย (Steaming) เพือ่ ใหป้ ลอดจากแก๊สระเบิด
สร้างช้ินงานข้ึนรูปให้เข้ากับรูปร่างใบหางเสือเดิม แล้ว - น�ำชิน้ งานที่เตรยี มไวม้ าปะทบั
น�ำมาเชื่อมปะทับลงตามตำ� แหน่งทห่ี มายไว้ โดยมลี ำ� ดบั - ทาสรี องพ้นื
การซ่อมท�ำดังน้ี - บรรจุของเหลว ลงในใบหางเสอื
27 การซอ่ มทำ� ใบหางเสอื
ผลตรวจสอบการซอ่ มท�ำใบหางเสอื สามารถใช้ราชการได้ดดี งั เดมิ
28 เรอื หลวงเจา้ พระยาเมอื่ ซอ่ มทำ� แลว้ เสรจ็
74 วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559
การซอ่ มทำ� ใบจกั รเรอื หลวงเจา้ พระยาทปี่ ระเทศญป่ี นุ่
การทดลองเรอื ในทะเลภายหลังการซอ่ มท�ำ (Sea Trial) - ที่ความเรว็ รอบเดนิ เบา (350 รอบ/นาท)ี
คณะซอ่ มทำ� ฯ ประชมุ รว่ มกบั เรอื หลวงเจา้ พระยา - ท่ีความเรว็ รอบเดนิ หน้าคร่ึงตัว (500 รอบ/นาที)
เพ่อื ก�ำหนดแนวทางการทดลอง เรอื หลวงเจา้ พระยาใน - ทีค่ วามเรว็ มธั ยสั ถ์ (750 รอบ/นาที)
ทะเล โดยทั้งสองฝา่ ยมีความเห็นรว่ มกันวา่ ควรมีการ - ที่ความเร็วเดนิ หน้าเตม็ ตวั (850 รอบ/นาที)
ทดสอบทหี่ นา้ ท่า (HAT) และการทดลองระบบการทำ� งาน ท้งั นคี้ ณะซ่อมทำ� ฯ มคี วามเหน็ วา่ ในการทดลอง
ในทะเล (SAT) เพอ่ื ตรวจสอบการทำ� งานของทงั้ ระบบ ในแตล่ ะยา่ นความเรว็ รอบเพลาใบจกั รน้นั เห็นควรให้ใช้
อยา่ งครบถ้วน ภายหลงั การซอ่ มท�ำในระดับน้ี ซงึ่ คณะ เวลาประมาณไม่เกินยา่ นละ 15 นาที เพยี งเพอ่ื ให้มคี วาม
ซ่อมท�ำ ฯ มีความเห็นสอดคล้องกบั เรือหลวงเจ้าพระยา มั่นใจว่าการท�ำงานเป็นปกติเท่าน้ัน เนื่องจากการซ่อม
และเพ่ือให้ผู้ใช้เกิดความม่ันใจในการใช้งานภายหลังการ ท�ำคร้ังน้ีเป็นเพียงการเปลี่ยนใบจักรโดยการถอดใบจักร
ซ่อมทำ� ใบจักรเสร็จสิน้ จึงกำ� หนดกรอบการทดลองระบบ เดิมออกและประกอบใบจักรใหม่เขา้ ไปเท่าน้ัน ระยะการ
CPP ของ เรอื หลวงเจา้ พระยา ในการทดลองในทะเลโดย ท�ำงานกลไก Mechanics ของระบบ Hydraulics ของ
ให้สามารถใชง้ านได้ครอบคลมุ ทกุ ยา่ นการใช้งานตามปกติ CPP จงึ ไมม่ กี ารเปลี่ยนแปลงใด ๆ ทั้งสิน้
ที่ เรือหลวงเจา้ พระยา มกี ารใช้งานไดแ้ ก่ ก�ำหนดการ
ทดลองที่ยา่ นความเรว็ รอบเพลาใบจกั รตา่ ง ๆ ดังน้ี
29 คณะซอ่ มทำ� ฯ จาก อร. และตน้ กลเรอื ขณะทำ� การทดลองเรอื ในทะเล
วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559 75
การซอ่ มทำ� ใบจกั รเรอื หลวงเจา้ พระยาทปี่ ระเทศญปี่ นุ่
ผลการทดลองเรือในทะเล 30 ผลการทดลองเรอื ในทะเล
- คณะซ่อมทำ� ฯ ร่วมกับ เรือหลวง
เจ้าพระยาทดลองระบบขบั เคลื่อนท้งั 2 เพลา ข้อยุติและข้อเสนอแนะ ของคณะซ่อมท�ำ ฯ ภายหลังการทดสอบ
โดยใช้เคร่ืองจักรใหญท่ ง้ั 4 เครอ่ื งตัง้ แตอ่ อกจาก ทดลองเรือในทะเล
เทียบจนพ้นร่องน้�ำที่ความเร็วรอบ เคร่ืองจักร - เพลาใบจกั รซา้ ยมกี ารส่ันสะเทือนที่ผิดปกติโดยเฉพาะที่
ใหญท่ ่ี 500 รอบ/นาที ผลปรากฏว่าอย่ใู นเกณฑ์ บ ริ เ ว ณ ป ล า ย เ พ ล า
ปกติ - ใหเ้ รือหลวงเจา้ พระยาสามารถใช้ เครื่องจักรใหญ่ทงั้ 4
- เมอ่ื ทดลองเพมิ่ รอบสงู ขึน้ ครง้ั ละ 100 เคร่อื งในการ น�ำเรือในช่วงทต่ี อ้ งการความปลอดภัยเชน่ การเทียบ
รอบ/นาที (โดยใชเ้ ครื่องจักรใหญท่ ง้ั 4 เคร่อื ง) หรือออกจากเทยี บ การเดนิ เรือในร่องน�ำ้ โดยใช้รอบเครอื่ งจกั รใหญ่
พบว่ามีการสั่นสะเทือนมากข้ึนโดยทดลองเพ่ิม ไมเ่ กิน 550 รอบ/นาที
รอบสูงสดุ (เดิน 4 เครอ่ื งขบั 2 เพลา) ท่ี 600 - การเดินทางกลับประเทศไทยในระยะยาวเห็นควรใช้
รอบ/นาที พบว่ามีความสน่ั สะเทอื นสูงมากจงึ ลด เครื่องจกั รใหญ่หมายเลข 1 และ เครื่องจักรใหญ่หมายเลข 3 เปน็
รอบลง หลกั ในการเดนิ ทางโดยตรวจดสู ภาพการท�ำงานของเครอื่ งจักรใหญ่
- ทดลองเดิน เครื่องจักรใหญ่หมายเลข ท้ังสองอย่างละเอียดในระหว่างการเดินทาง
1 และ 2 โดยคอ่ ย ๆ เพ่มิ รอบเคร่อื งจาก 350 - เห็นควรใหม้ ีการตรวจสอบสาเหตขุ องการส่นั สะเทือนการ
รอบ/นาที (เดินเบา) จนถึงรอบ เครอ่ื งจกั รใหญ่ ใชง้ านของเพลาซา้ ยโดยละเอยี ดเม่อื เรอื กลับถึงประเทศไทย เพอื่ หา
ที่ 600 รอบ/นาที ผลปรากฏเชน่ เดยี วกนั คือมี ทางแก้ไขต่อไปในโอกาสแรก
การสั่นสะเทือนสูงมาก
- ทดลองเดินเครือ่ งจกั รใหญห่ มายเลข
1 คกู่ ับเคร่ืองจักรใหญ่หมายเลข 4 จากนน้ั จงึ
ทดลองเดินเคร่ืองจกั รใหญห่ มายเลข 2 คูก่ บั
เคร่อื งจักรใหญ่หมายเลข 3 ผลปรากฏวา่ เป็นไป
ในลักษณะเดียวกัน
- คณะซ่อมท�ำ ฯ จึงตัดสินใจแยก
ทดลองทีละเพลา โดยเริ่มท่ีเพลาขวาก่อนใช้
เครอ่ื งจกั รใหญ่หมายเลข 1 กับ เครื่องจกั รใหญ่
หมายเลข 3 ทดลองเพม่ิ รอบจนถงึ 700 รอบ/นาที
ทีค่ วามเรว็ ประมาณ 15 นอต ผลปรากฏว่าไม่มี
การส่นั สะเทอื นใด ๆ ทุก ๆ อยา่ งเปน็ ปกติ
- คณะซอ่ มทำ� ฯ จงึ ทดลองเพลาใบจักร
ซ้ายใชเ้ ครอ่ื งจักรใหญห่ มายเลข 2 กับเครือ่ งจักร
ใหญห่ มายเลข 4 ทดลองเพิม่ รอบจนถึง 550
รอบ/นาที (ความเรว็ ประมาณ 12 นอต) ผล
ปรากฏวา่ มีการสั่นสะเทอื นค่อนขา้ งมากหลัง
จาก 550 รอบ/นาที
หมายเหตุ มกี ารตรวจสอบเพลาใบจกั รเรอื หลวงเจา้ พระยาโดยละเอยี ดอกี ครง้ั เมอื่ เรอื หลวงเจา้ พระยา เดนิ ทางถงึ ประเทศ
ไทยและตรวจพบวา่ เพลาใบจกั รมกี ารบดิ ทป่ี ลายเพลาประมาณ 1 มลิ ลเิ มตร ซง่ึ คณะซอ่ มทำ� ฯ ใช้ Dial Gauge ตรวจสอบใน
ระหวา่ งการซอ่ มทำ� ทอ่ี เู่ รอื SRF ประเทศญป่ี นุ่ ตามทไี่ ดช้ แ้ี จงรายละเอยี ดมาแลว้ แตไ่ มพ่ บการบดิ ของปลายเพลาดงั กลา่ ว
76 วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559
การซอ่ มทำ� ใบจกั รเรอื หลวงเจา้ พระยาทปี่ ระเทศญปี่ นุ่
ทบทวนค่าใชจ้ ่ายที่เกดิ ขึน้ เมอื่ การซ่อมทำ� เรือหลวงเจา้ พระยาแล้วเสรจ็
ผู้เขียนท�ำหน้าท่ีเป็นผู้ประสานขอข้อมูลจาก เงินสุทธิที่ ทร. ได้รับคืนภายหลังการซ่อมท�ำเรือหลวง
ผู้จัดการโครงการซ่อมท�ำเรือหลวงเจ้าพระยาของฝ่าย เจ้าพระยาแล้วเสร็จเป็นไปตามท่ีได้กล่าวแล้ว ซึ่งงบ
อูเ่ รอื SRF ท�ำใหท้ ราบวา่ เมอื่ โครงการเสรจ็ สิ้นแล้ว ทร. ประมาณท่ีลดลงไปดังกล่าวน้ีเกิดขึ้นจากการประมาณการ
ตอ้ งจ่ายเงนิ ไปท้งั สิน้ ประมาณ 490,000 ดอลลารส์ หรัฐ ท่เี ผ่ือไว้ของทางอเู่ รือ SRF และการรกั ษาแผนการซอ่ มทำ�
คงเหลอื เงนิ สง่ คนื ทร. ประมาณ 900,000 ดอลลารส์ หรฐั เศษ ใบจกั รตามทไี่ ดก้ ลา่ วไว้ในเรื่องการซอ่ มท�ำใบจักร แมว้ า่ งบ
(ผู้เขียนไม่สามารถหารายงานสรุปสถานะการเงินสุดท้าย ประมาณท่ีประมาณการไว้จะไม่มีเน้ืองานการซ่อมท�ำโดม
ได้ แต่ได้รบั การประสานจากฝา่ ยอูเ่ รอื SRF แล้วว่ามี โซนาร์ด้วยก็ตาม
31 คา่ ใชจ้ า่ ยเมอื่ จบโครงการ
วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559 77
การซอ่ มทำ� ใบจกั รเรอื หลวงเจา้ พระยาทป่ี ระเทศญปี่ นุ่
สร้างความสมั พนั ธท์ ่ดี ีระหวา่ งกนั Capt. Steven L. Stancy ทงั้ น้ี ผอู้ ำ� นวยการอูเ่ รอื SRF
คณะซ่อมท�ำ ฯ จาก อร. เขา้ พบผบู้ รหิ ารของ ไดม้ อบเหรยี ญที่ระลึกตราสัญลักษณ์ของอู่เรือ SRF และ
อูเ่ รือ SRF เมือ่ การซ่อมทำ� แล้วเสรจ็ ก่อนเดนิ ทางกลับ หมวกใหก้ ับคณะซ่อมท�ำ ฯ ดว้ ยเช่นกนั และมกี ารขอ
ประเทศไทย เพื่อขอขอบคุณ ในการให้การสนับสนนุ ของ สัมภาษณ์ ของเจา้ หนา้ ทฝ่ี า่ ยกจิ การพลเรอื นของฐานทพั เรอื
อู่เรือ SRF ตามที่ คณะซอ่ มท�ำ ฯ รอ้ งขอ รวมท้งั การสร้าง สหรฐั ฯ ซึ่งท�ำหน้าที่ผ้สู ือ่ ข่าวของหนงั สอื พิมพ์ Seahawk-
ความสัมพันธ์ท่ีดีระหว่างหน่วยงานและระหว่างประเทศ Umitaka ซ่ึงเป็นหนังสอื พมิ พ์ของ ฐานทพั เรอื สหรฐั ฯ ได้
โดยการมอบของท่ีระลึกเป็นเรือพระที่น่ังสุพรรณหงส์ มาท�ำข่าวการซ่อมท�ำคร้ังประวัติศาสตร์ของอู่เรือแห่งน้ีกับ
ทำ� จากคริสตลั พรอ้ มกรอบ ใหผ้ ูอ้ �ำนวยการ อู่เรือ SRF เรือรบของไทยเป็นคร้ังแรก
32 33คณะซอ่ มทำ� ฯ เขา้ พบผบู้ รหิ ารของอเู่รอื SRF มอบของทรี่ ะลกึ
34 หนงั สอื พมิ พ์ Seahawk-Umitaka รายงานการซอ่ มทำ� เรอื หลวงเจา้ พระยา
78 วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559
การซอ่ มทำ� ใบจกั รเรอื หลวงเจา้ พระยาทปี่ ระเทศญป่ี นุ่
ข้อคดิ เห็นของผู้เขยี นต่อการซ่อมทำ� เรือหลวงเจา้ พระยาก่อนเสมอ การออกแผนซ่อมท�ำโดมโซนาร์ช้าเน่ืองจาก
- การตรวจสอบความเสียหายทเ่ี ป็นขอ้ มูลทถ่ี กู มีการศึกษาแนวทางการซ่อมท�ำควบคู่ไปกับการศึกษา
ตอ้ งตามความเป็นจรงิ เนือ่ งจากเม่ือไมส่ ามารถทราบ วิธกี ารนำ� หนิ (ซเี มนต)์ ออกมาจากโดมโซนารซ์ งึ่ เปน็
ความเสยี หายทีเ่ กิดขึ้นตามความเป็นจริงได ้ จงึ ท�ำใหก้ าร ขบวนการท�ำงานท่ีเกี่ยวข้องกนั การท่อี เู่ รอื SRF มีหลัก
แก้ไขปญั หาล่าชา้ ออกไปมาก โดยเฉพาะกรณกี ารช�ำรดุ ปฏิบัติท่ีเคร่งครัดเช่นนี้เพ่ือค�ำนึงถึงความปลอดภัย
เสียหายของโดมโซนารข์ อง เรอื หลวงเจ้าพระยาในคร้ัง ในฝ่ายผลิตท่ีเป็นชาวญี่ปุ่นด้วยน่ันเอง หรือกรณีการ
น้ ี คณะซ่อมท�ำ ฯ ไม่มขี อ้ มลู ก่อนการเดนิ ทางออกจาก เชื่อมปลิงทองเหลืองยึดสลักใบจักรภายหลังบรรจุน�้ำมัน
ประเทศไทย จึงทำ� ให้ผเู้ กี่ยวข้องมีการประเมินความเสีย CPP แล้วก็เป็นตวั อย่างทเี่ หน็ ชดั เจนถงึ การคำ� นึงถงึ ความ
หายผดิ ไปมากและทำ� ใหเ้ สียเวลา ในทุก ๆ ส่วนทจ่ี ะทำ� การ ปลอดภัยของฝ่ายวิศวกรรม
แกไ้ ขปัญหา ในกรณตี ่อ ๆ ไปหากเกิดอุบัติเหตุเกี่ยวกับตวั - การทที่ างเรอื มแี บบแปลน (Drawing) ตา่ ง ๆ ที่
เรอื ใตแ้ นวน้ำ� กบั เรอื ของ ทร. เหน็ ควรให้ มกี ารตรวจสอบ สำ� คญั เกย่ี วกบั เรอื นบั เปน็ ขอ้ มลู ทเ่ี ปน็ ประโยชนใ์ นการซอ่ ม
ตัวเรือใต้แนวน�้ำโดยละเอียดโดยใช้ยานส�ำรวจใต้น�้ำหรือ ทำ� ในตา่ งประเทศมากแบบดังกล่าว ได้แก่ แบบการนำ� เรือ
ประดาน้�ำกต็ าม แล้วบันทกึ ภาพ โดยคำ� นึงถึงสว่ นที่เปน็ เขา้ อแู่ หง้ (Docking Plan) แบบโครงสรา้ งตัวเรอื (Ship
Appendage ของเรือ ไดแ้ ก่ หางเสือ โยงโย่ ใบจักร Fin Structure) ซง่ึ แสดงถงึ รายละเอียดโครงสรา้ งของเรือใน
Stabilizer รวมทั้งเรอื ทีม่ ีโดมโซนาร์ ในขณะท่ีเรอื อยใู่ นน�้ำ ส่วนตา่ ง ๆ แบบ Line Plan ซง่ึ แสดงถึงมติ ิรปู ร่าง รูปทรง
อย่างละเอยี ดเพอ่ื น�ำมาเปน็ ขอ้ มลู ทใ่ี ชใ้ นการซอ่ มทำ� ทถี่ ูก ของเรือในต�ำแหนง่ ต่าง ๆ และแบบ Shell Expansion
ตอ้ งกอ่ นทจี่ ะนำ� เสนอให้ผ้บู งั คับบัญชาสูงสดุ ตดั สินใจตอ่ ไป ซึ่งเป็นแบบที่แสดงรายละเอียดของเปลือกเรือ (Shell
- ขน้ั ตอนการท�ำงานของอเู่ รือ SRF คอื การ Plating) ไดแ้ ก่ ขนาดของแผ่นเหล็ก แนวตอ่ แผ่นเปลือก
ทำ� ความตกลงใจกับลกู คา้ ให้เสรจ็ สิ้นกอ่ น หลงั จากนั้นจะ เรือ ซ่งึ แบบต่าง ๆ เหล่านีป้ กติไมไ่ ด้ใช้งานในเรือเม่อื เรือ
เร่ิมงานทีแ่ ผนกวศิ วกรรม ซึง่ อยใู่ นฝ่ายแผนของอู่เรอื SRF เกิดอุบัติเหตุและจ�ำเป็นต้องใช้หาข้อมูลเพื่อเตรียมการ
เพ่ือออกเอกสารทถ่ี ูกต้องตามหลกั ปฏบิ ตั ิทางวิศวกรรม ดัง ซ่อมท�ำแล้วจะเป็นประโยชน์อย่างมากในการวางแผน
นั้นในขบวนการท�ำงานท้ังหมดจึงเร่ิมต้นท่ีฝ่ายวิศวกรรม เตรียมการที่รวดเร็ว
วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559 79
การซอ่ มทำ� ใบจกั รเรอื หลวงเจา้ พระยาทป่ี ระเทศญป่ี นุ่
บทสรปุ ซง่ึ ความล่าช้า ต้องมกี ารทบทวนแผนการท�ำงานใหม่ โดย
จากผลการปฏิบตั ิในขนั้ ตอนต่าง ๆ ตามทผ่ี เู้ ขยี น เฉพาะกระบวนการซ่อมทำ� ในต่างประเทศทต่ี อ้ งไดร้ ับการ
ลำ� ดบั เหตกุ ารณ์มาทง้ั หมดแลว้ น้นั จะเหน็ วา่ การซอ่ มท�ำ อนมุ ตั จิ ากผบู้ ังคับบัญชาที่ ทร. ทำ� ใหเ้ กิดความลา่ ชา้ จน
เรือหลวงเจ้าพระยาทอ่ี เู่ รอื Ship Repair Facility (SRF) สง่ ผลกระทบกบั ทกุ ๆ ฝ่ายทีเ่ กย่ี วข้อง อย่างไรกต็ ามการ
ฐานทัพเรือสหรฐั ฯ เมอื งโยโกสุกะ ประเทศญป่ี ุ่น จนแลว้ รกั ษาแผนการทำ� งานใหไ้ ดผ้ ลตามทไี่ ดว้ างไวน้ น้ั เปน็ ดลุ ยวนิ จิ
เสร็จน้ันมีความส�ำเร็จท่ีผู้เขียนภูมิใจคือระยะเวลาที่ใช้ใน และเปน็ ศาสตร์ของแตล่ ะท่านทีต่ ้องมองเหน็ เน้อื งานทแี่ ท้
การซ่อมทำ� เรอื หลวงเจ้าพระยา ครง้ั น้เี ป็นไปตามแผนท่ี จรงิ ออกลว่ งหน้าจงึ สามารถหาหนทางเลือกปฏิบัติได้ และ
ก�ำหนด แมจ้ ะมกี ารตรวจพบโดมโซนารเ์ สียหายเพิม่ ขึ้น ส่ิงที่ผู้เขียนมีความภูมิใจในส่วนที่สองคือการซ่อมท�ำครั้งน้ี
ในภายหลังกต็ าม จะเห็นวา่ การวางแผนการซ่อมทำ� ที่ มงี บประมาณเหลอื คนื ทร.ประมาณร้อยละ 60 คือใชไ้ ป
ดี มาจากการตรวจสอบความเสียหายที่เกดิ ขน้ึ ครบถ้วน เพียงร้อยละ 40 เทา่ นั้น ท้งั นง้ี บประมาณที่เหลอื คนื มา
ชัดเจน มรี ายละเอียดเพียงพอ สามารถใช้เป็นขอ้ มูลในการ จากการประมาณทสี่ งู ไว้กอ่ นของอู่เรือ SRF และผลจาก
วางแผนการท�ำงานได้ มงี บประมาณรองรับ หากขอ้ มลู ที่ การทผ่ี ู้เขียนมกี ารปรบั แตง่ แผนการทำ� งานตามท่ีไดก้ ล่าว
ใช้ในการวางแผน ไมเ่ พียงพอ หรอื ไม่ถูกตอ้ ง ย่อมน�ำมา รายละเอียดไว้แล้วในหัวข้อการซ่อมท�ำนั่นเอง
80 วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559
การซอ่ มบำ� รงุ ตามสภาพของกรมอทู่ หารเรอื
การซอ่ มบำ� รงุ ตามสภาพ
(Condition Based Maintenance : CBM) ของกรมอทู่ หารเรอื
นาวาเอก เปรมมนสั สุวรรณดลุ
รองผู้อ�ำนวยการ กองควบคมุ คุณภาพ กรมพัฒนาการชา่ ง กรมอูท่ หารเรอื
วับทคัดย่อ ซอ่ มท�ำเรือของ อร. และหน่วยซ่อมสายวิทยาการ อร.
ตถปุ ระสงค์ของบทความน้ีเพอ่ื ใหเ้ ขา้ ใจหลกั การ มคี ณุ ภาพ ประสทิ ธภิ าพและประสิทธิผลสูงสดุ จากการ
และแนวคดิ การซอ่ มบ�ำรุงตามสภาพ (Condition Based ศึกษาพบวา่ เครอื่ งมือหรอื วิธกี ารตามหลกั การของ CBM ที่
Maintenance : CBM) ของกรมอู่ทหารเรอื (อร.) ซ่งึ จะน�ำมาใช้ในการประเมินสภาพเครื่องจักรและอุปกรณ์
เปน็ เครอื่ งมือในการซอ่ มบำ� รุงเชิงคาดการณ์ (Predictive ในเรือของกองทพั เรอื (ทร.) ทเ่ี หมาะสมมี 3 วิธี คือ
Maintenance) ใชใ้ นการประเมินสภาพเครื่องจักรในเรือ 1. การตรวจวดั การสนั่ สะเทือน (Vibration Analysis)
โดยใชอ้ ปุ กรณว์ ัดพเิ ศษ เกบ็ ข้อมูลอย่างสมำ่� เสมอ สร้าง 2. การตรวจวดั อุณหภมู ิ (Infrared Thermography)
ฐานข้อมูล CBM สำ� หรับใชว้ เิ คราะห์แปรผล ประเมนิ และ และ 3. การตรวจสอบนำ�้ มนั หลอ่ ลืน่ (Oil Analysis) โดย
คาดการณส์ ภาพการช�ำรุดเสยี หายของเครอ่ื งจกั รอปุ กรณ์ กรมพัฒนาการชา่ ง กรมอทู่ หารเรือ (กพช.อร.) ไดก้ ำ� หนด
หากด�ำเนินการตามหลัก CBM อย่างถกู ต้อง ก�ำลงั พลมี แนวทางการปฏิบตั ใิ นแตล่ ะวิธีไว้แล้ว รวมทงั้ จัดท�ำเอกสาร
ความรู้ความเช่ียวชาญในการวิเคราะห์และแปรผลข้อมูล “กระบวนการ ขนั้ ตอน และข้อก�ำหนดการปฏบิ ตั ิ”เพ่ือให้
CBM ยอ่ มทำ� ให้สามารถประเมินสภาพ และคาดการณ์การ หน่วยตา่ ง ๆ น�ำไปปฏิบตั ใิ นงานซอ่ มและสรา้ งเรอื และใช้
ช�ำรุดเสียหายของเคร่ืองจักรและอุปกรณ์ในเรือได้อย่าง เอกสารนี้ประกอบกับคู่มอื “การบริหารงานซอ่ มบ�ำรุงเรือ
ถกู ตอ้ งแม่นยำ� ใกลเ้ คียงสภาพทแี่ ทจ้ รงิ ของเครอ่ื งจักร ของ อร. พ.ศ.2554” สิง่ ทตี่ อ้ งด�ำเนินการต่อไปคอื อร.จะ
และอุปกรณ์ สง่ ผลให้การวางแผนการซอ่ มทำ� เรือ และ ตอ้ งสร้างฐานขอ้ มูล CBM เพื่อน�ำไปเป็นฐานข้อมลู ในการ
การด�ำเนินการจัดหาวัสดุอะไหล่รองรับแผนการซ่อมท�ำ ตัดสนิ ใจในการซอ่ มท�ำ ตามหลักของ CBM เพือ่ ให้ CBM
เรือเป็นไปอย่างมีประสทิ ธิภาพ ตามแนวทางการบริหาร ประสบผลสำ� เร็จเปน็ รปู ธรรม ส่งผลใหก้ ารซ่อมทำ� เรือของ
งานซ่อมบำ� รุงเรือของ อร. พ.ศ.2554 ทต่ี อ้ งการใหก้ าร อร. มคี ณุ ภาพ ประสทิ ธิภาพและประสทิ ธผิ ลสูงสุด
การซอ่ มบำ� รงุ ตามสภาพของกรมอทู่ หารเรอื
หลกั การและแนวคดิ การซอ่ มบ�ำรงุ ตามสภาพ CBM เปน็ เครอื่ งมอื ในการซอ่ มบำ� รงุ เชงิ คาดการณ์
(Condition Based Maintenance : CBM) ใช้ในการประเมินสภาพเครื่องจักรในเรือโดยใช้อุปกรณ์
การพัฒนาการซ่อมบำ� รุงตามสภาพ (Condition วัดพเิ ศษ เกบ็ ข้อมูลอย่างสม่ำ� เสมอ สรา้ งฐานขอ้ มูล CBM
Based Maintenance : CBM) มงุ่ หวงั ในการตอบสนอง ส�ำหรับใชว้ เิ คราะหแ์ ปรผล ประเมิน และคาดการณส์ ภาพ
แนวคิดการซ่อมบ�ำรุงเชิงคาดการณ์ (Predictive การชำ� รดุ เสยี หายของเครอื่ งจกั รอปุ กรณ์ หากดำ� เนนิ การ
Maintenance Concept) เพ่ือให้การตรวจประเมนิ ตามหลกั CBM อยา่ งถกู ตอ้ ง กำ� ลงั พลมคี วามรคู้ วามเชยี่ วชาญ
สภาพเครื่องจักรและอุปกรณ์ในเรือมีความถูกต้องใกล้ ในการวเิ คราะหแ์ ละแปรผลขอ้ มลู CBM ยอ่ มทำ� ให้
เคียงสภาพท่ีแท้จรงิ ของเครอื่ งจกั รและอปุ กรณ์ สามารถ สามารถประเมินสภาพ และคาดการณก์ ารช�ำรดุ เสยี หาย
วิเคราะห์ข้อมูลจากการตรวจวัดสภาพและค่าต่าง ๆ ของเคร่ืองจักรและอุปกรณ์ในเรือได้อย่างถูกต้องแม่นย�ำ
ประเมินสภาพการชำ� รุดเสยี หาย หรอื คาดการณ์แนวโน้ม ใกล้เคียงสภาพที่แท้จริงของเครื่องจักรและอุปกรณ์
ของการช�ำรุดเสียหายท่ีจะเกิดข้ึนในอนาคต ส่งผลใหก้ ารวางแผนการซ่อมท�ำเรอื และการด�ำเนนิ การ
แนวคดิ ในการซอ่ มบำ� รงุ เรอื (Maintenance Concept) จดั หาวัสดอุ ะไหล่รองรบั แผนการซ่อมทำ� เรือเป็นไปอยา่ งมี
จะประกอบด้วย การซ่อมบ�ำรุงเชิงแก้ไข (Corrective ประสิทธิภาพ
Maintenance) การซ่อมบ�ำรุงเชิงป้องกัน (Preventive CBM จะเปน็ เคร่ืองมอื ในการประเมินสภาพ
Maintenance) การซ่อมบ�ำรงุ เชงิ คาดการณ์ (Predictive เคร่ืองจกั รและอปุ กรณ์ (Condition Assessment) ก่อน
Maintenance) จะขาดซึ่งแนวคิดใดแนวคิดหนึ่งไม่ได้ น�ำเรอื เข้ารบั การซ่อมท�ำ ตามแนวทางการบริหารงานซ่อม
ทงั้ 3 แนวคดิ เกิดจากววิ ฒั นาการต่อเน่ืองกันมา การซ่อม บำ� รุงเรือของ อร. พ.ศ.2554 และส่งผลสมั ฤทธ์ทิ ตี่ อบ
บ�ำรุงเชิงคาดการณจ์ ะช่วยเติมเต็มในสว่ นทีก่ ารซอ่ มบำ� รงุ สนองนโยบายของ อร. ที่ต้องการให้การซ่อมทำ� เรอื ของ
เชิงแก้ไขและการซ่อมบ�ำรุงเชิงป้องกันไม่สามารถตอบ อร. มีคุณภาพ ประสิทธิภาพและประสิทธิผลสูงสุด
สนองไดอ้ ย่างครบถว้ นสมบูรณ์
CBM ตอ้ งใชอ้ ปุ กรณว์ ดั พเิ ศษเกบ็
ขอ้ มลู อยา่ งสมำ่� เสมอ สรา้ งฐานขอ้ มลู
CBM สำ� หรบั ใชว้ เิ คราะหแ์ ปรผล
82 วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559
การซอ่ มบำ� รงุ ตามสภาพของกรมอทู่ หารเรอื
การดำ� เนนิ งาน CBM ทผ่ี ่านมาของ อร. ด้านการซอ่ มบ�ำรงุ ตามสภาพ (CBM) โดยมวี ตั ถุประสงค์
อร. เป็นหน่วยเทคนิคที่มีหน้าท่ีรับผิดชอบใน ทจ่ี ะทำ� การวิจัยรว่ มกนั ในการนำ� CBM ไปใชใ้ นการ
การซอ่ มบำ� รุงเรอื ซึ่งเป็นยทุ โธปกรณ์หลกั ของ ทร. ใหม้ ี ประเมนิ สภาพเคร่อื งจกั รอุปกรณใ์ นเรอื ปจั จุบันเครือ่ งมอื
ความพร้อมทจ่ี ะปฏบิ ัตภิ ารกิจของ ทร. ในการรักษาผล หรือวิธีการท่ีนิยมใช้ในการตรวจสภาพเคร่ืองจักร
ประโยชนข์ องชาตทิ างทะเล ในการซ่อมบ�ำรุงเรอื น้ัน อร.ได้ ตามหลักการของ CBM มี หลายวธิ ี เช่น 1. การตรวจ
พยายามตอบสนองตอ่ นโยบายของ ทร. ในการที่จะตอ้ ง วดั การสั่นสะเทือน (Vibration Analysis) 2. การตรวจ
สามารถใชย้ ุทโธปกรณไ์ ด้ตามก�ำหนด และการด�ำรงความ วัดอณุ หภูมิ (Infrared Thermography) 3. การตรวจวดั
ตอ่ เนอื่ งของกำ� ลงั รบ ทงั้ การซ่อมบำ� รงุ เรือตามแผน และ กระแสหรือฟลกั ซ์แม่เหลก็ (Motor Current Signature
การสนับสนุนเรือในกลมุ่ เรือพร้อม อร. ไดก้ ำ� หนดแนวทาง Analysis) 4. การตรวจวดั ดว้ ย Stroboscope 5. การ
การบริหารงานซอ่ มบำ� รุงเรือของ อร. พ.ศ.2554 โดย ตรวจวัดด้วย Ultrasonic และ 6. การตรวจสอบน�้ำมนั
ยดึ ถอื นโยบาย ระเบียบปฏบิ ัติ คำ� สั่งท่ีเก่ียวข้องเปน็ กรอบ หล่อลื่น (Oil Analysis) จากการพิจารณาศกั ยภาพและ
ในการด�ำเนินงาน ไดม้ ีการกำ� หนดแนวทางในการวางแผน ขีดความสามารถของหน่วยซ่อมในสายวิทยาการ อร.
การซ่อมบ�ำรุง โดยก�ำหนดให้มีการน�ำซ่อมบ�ำรุง ประกอบกับการช�ำรุดเสียหายของเครื่องจักรอุปกรณ์ที่มี
ตามสภาพ (Condition Based Maintenance : CBM) สว่ นเคลอ่ื นไหว (Moving Part) มกั จะแสดงออกให้ตรวจ
มาประยุกตใ์ ช้ในงานซ่อมบ�ำรุง โดยมวี ตั ถปุ ระสงคเ์ พ่ือให้ พบได้จากลักษณะของการสัน่ สะเทอื น การเปลี่ยนแปลง
หนว่ ยซ่อมสายวทิ ยาการ อร. สามารถตรวจสภาพเรือและ ของอุณหภูมิ และสารเจอื ปนในนำ�้ มนั หล่อใชแ้ ล้ว ดังนน้ั
วิเคราะห์ความช�ำรุดเสียหายหรือแนวโน้มที่จะเกิดความ เครอื่ งมือหรอื วิธกี ารตามหลักการของ CBM ท่จี ะน�ำมาใช้
เสียหายของเครื่องจักรอุปกรณ์ในเรอื เพอ่ื กำ� หนดรายการ ในการประเมินสภาพเครื่องจักรและอุปกรณ์ในเรือท่ี
และขอบเขตในการซ่อมทำ� เครื่องจักรอุปกรณ์ของเรือท่ี เหมาะสมมอี ยู่ 3 วิธี คอื 1. การตรวจวัดการสน่ั สะเทือน
เข้ารับการซ่อมท�ำตามแผนใหม้ ีความถูกตอ้ งและชัดเจน (Vibration Analysis) 2. การตรวจวดั อุณหภูมิ (Infrared
มากยิง่ ขึ้น รวมทง้ั สามารถใช้เครอ่ื งจกั รอปุ กรณ์ในเรอื ได้ Thermography) และ 3. การตรวจสอบมนั หล่อล่ืน (Oil
โดยไม่เกิดความเสียหาย ซ่งึ จะเป็นการเพ่มิ ประสทิ ธภิ าพ Analysis) โดย กพช.อร.ไดก้ �ำหนดแนวทางการปฏิบัติ
ในการใช้งานเครื่องจักรและการซ่อมบ�ำรุงให้สูงข้ึน ในแต่ละวิธีซ่ึงมีรายละเอียดตามเอกสารการซ่อมบ�ำรุง
จากแนวทางดงั กล่าว อร. ไดก้ �ำหนดให้ กพช.อร. ตามสภาพ (Condition Based Maintenance : CBM)
ด�ำเนินการพัฒนาการซอ่ มบ�ำรุงตามสภาพ (Condition เพอ่ื ใหห้ นว่ ยซอ่ มในสายวทิ ยาการ อร. น�ำเคร่อื งมือหรือ
Based Maintenance : CBM) ตามแนวคิด Predictive วิธกี ารตามหลักการของ CBM ท้งั 3 วิธี ไปใช้ในการประเมิน
Maintenance ในคร้งั นัน้ ทร. โดย อร.ท�ำบนั ทกึ สภาพเคร่ืองจักรและอุปกรณ์ในเรือได้อย่างถูกต้อง
ข้อตกลงความร่วมมอื ทางวชิ าการกบั สถาบันไทย-เยอรมัน มีประสิทธิภาพ และเปน็ มาตรฐานเดยี วกัน
ซ่ึ ง เ ป ็ น อ ง ค ์ ก ร ที่ มี ค ว า ม รู ้ แ ล ะ ค ว า ม เ ช่ี ย ว ช า ญ ท า ง
วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559 83
การซอ่ มบำ� รงุ ตามสภาพของกรมอทู่ หารเรอื
ในปีงบประมาณ 2558 ทผี่ ่านมา กพช.อร.ได้ ในพ้นื ทกี่ รงุ เทพมหานคร สมุทรปราการ และสตั หบี จาก
รณรงค์ (Campaign) ประชาสัมพันธ์ เสริมสรา้ งความรู้ การจดั Road show และรบั ฟงั ความคดิ เหน็ และขอ้ เสนอแนะ
ความเขา้ ใจ และถ่ายทอดนโยบาย (Policy Cascade) จากกำ� ลงั พลของหนว่ ยตา่ ง ๆ สว่ นใหญ่จะมคี ำ� ถามเกิดขึ้น
การพฒั นางานซอ่ มและสรา้ งเรอื ของ อร. ทง้ั ในเรอ่ื งการตรวจ ว่า ใครจะตอ้ งท�ำอะไร อย่างไร เมอ่ื ใด หรอื โดยรวมคือ จะ
สภาพเรอื เพอ่ื การซอ่ มทำ� เรอื การซอ่ มบำ� รงุ ตามสภาพ และ มกี ารบริหารจดั การ CBM อยา่ งไร ซึ่งเปน็ สงิ่ ที่หน่วยต่าง ๆ
การควบคุมคุณภาพงานซอ่ มและสร้างเรอื ไปยงั กำ� ลงั พล ใน อร.จะตอ้ งชว่ ยกนั ก�ำหนดวธิ กี ารบรหิ ารจัดการให้เกดิ
หนว่ ยตา่ ง ๆ ในสายวทิ ยาการ อร. โดยการจดั Road show เป็นรูปธรรม
“การพฒั นางานซอ่ มและสรา้ งเรือของกรมอู่ทหารเรอื ” ท้งั
กพช.อร. จดั งาน Road show “การพฒั นางานซอ่ มและสรา้ งเรอื ของกรมอทู่ หารเรอื ” พนื้ ทกี่ รงุ เทพมหานคร
เพ่ือก�ำหนดแนวทางดังกลา่ ว กพช.อร. ได้ให้ สภาพยุทโธปกรณ์ กองเรือยทุ ธการ (ตส.กร.) ได้พิจารณา
ผู้เขา้ รับการอบรมหลักสตู ร การบริหารงานอู่เรือระดบั ในการสมั มนาเชงิ ปฏบิ ตั กิ ารเรอื่ ง“การขบั เคลอื่ นการพฒั นา
กลาง ประจำ� ปีงบประมาณ 2558 ซึง่ เปน็ กำ� ลงั พลใน งานซ่อมและสร้างเรือของกรมอู่ทหารเรือให้เกิดผลเป็น
ระดับหัวหน้าแผนกขึน้ ไปของหนว่ ยในสายวิทยาการ อร. รปู ธรรม” ผลจากการสัมมนานำ� มาซึง่ รายละเอยี ดในการ
จัดสัมมนาเชิงปฏิบัติการให้ได้ผลเพ่ือน�ำไปสู่การพัฒนา ปฏิบัติ ประกอบดว้ ย Flow Chart แสดงกระบวนการ
งานซอ่ มและสรา้ งเรือ และนำ� ผลการสัมมนามาใหก้ ำ� ลังพล ทำ� งานให้เหน็ ขนั้ ตอน สายงานการปฏิบัติ และลำ� ดับ
ระดบั ผู้อำ� นวยการกอง และ หัวหน้าแผนก ด้านแผนงาน ขน้ั ตอนในการท�ำงาน รายละเอียดของแตล่ ะข้นั ตอนใน
โรงงาน และควบคมุ คณุ ภาพของหนว่ ยซ่อมและสร้างเรอื กระบวนการทำ� งาน ทัง้ การปฏบิ ัติ ผู้ปฏบิ ัติ กำ� หนดการ
ในสายวิทยาการ อร. รวมท้งั กองช่างกองเรือตา่ ง ๆ กอง ปฏิบัติ
แผนการชา่ ง กองเรอื ยุทธการ (กผช.กร.) กองตรวจสอบ
การสมั มนาเชงิ ปฏบิ ตั กิ ารเรอื่ ง “การขบั เคลอื่ นการพฒั นางานซอ่ มและสรา้ งเรอื
ของกรมอทู่ หารเรอื ใหเ้ กดิ ผล เปน็ รปู ธรรม” เมอื่ 28 สงิ หาคม พ.ศ.2558
84 วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559
การซอ่ มบำ� รงุ ตามสภาพของกรมอทู่ หารเรอื
ผลจากการจัด Road show รวมท้งั การสัมมนา กพช.อร. Blog การพฒั นางานซ่อมและสรา้ งเรอื ของ อร.
เชิงปฏิบัติการทงั้ สองครงั้ ที่กล่าวมา กพช.อร.ไดร้ วบรวม การด�ำเนนิ งาน CBM จะสำ� เร็จไดท้ กุ ภาคสว่ น
พจิ ารณากล่นั กรอง และประมวลเขา้ ด้วยกนั เป็น เอกสาร ตอ้ งประสานความรว่ มมอื ทัง้ หนว่ ยซอ่ มในระดบั โรงงาน
“กระบวนการ ขั้นตอน และข้อกำ� หนดการปฏบิ ัติ (D Level) และระดบั กลาง (I Level) รวมท้ังการมสี ่วน
การตรวจสภาพเรอื เพอื่ การซ่อมท�ำ การซอ่ มบำ� รุงตาม ร่วมในระดบั ผู้ใช้ (O Level) อร. ไดจ้ ัดหาเคร่อื งมอื ทีใ่ ช้กับ
สภาพ (CBM) และการควบคมุ คุณภาพ (QC) งานซ่อม ระบบงาน CBM ทจ่ี �ำเป็นให้แกห่ นว่ ยต่าง ๆ สำ� หรบั หน่วย
และสรา้ งเรือ กรมอทู่ หารเรอื พ.ศ.2558” และ อร. ได้ ผใู้ ชไ้ ดจ้ ดั หาเครอ่ื งมอื วดั พน้ื ฐานใชง้ านงา่ ย เชน่ เครอ่ื งมอื วดั
ใหค้ วามเห็นชอบแลว้ เพอื่ ใหห้ น่วยต่าง ๆ น�ำไปปฏิบัตใิ น การส่ันสะเทอื นแบบมือถอื เคร่อื งมอื วดั อุณหภมู ิ เปน็ ต้น
งานซ่อมและสรา้ งเรือ และใช้เอกสารนป้ี ระกอบกับคู่มอื เพื่อให้การด�ำเนินการ CBM สามารถด�ำเนนิ การได้ในทกุ
“การบรหิ ารงานซอ่ มบำ� รงุ เรอื กรมอทู่ หารเรอื พ.ศ.2554” ระดบั การซอ่ มทำ�
สามารถ Download เอกสารทั้งหมดได้จาก Webpage
เครอื่ งมอื วดั อยา่ งงา่ ยทร่ี ะดบั ผใู้ ช้ (O Level) สามารถดำ� เนนิ การวดั เองได้
CBM เป็นระบบการซ่อมบ�ำรุงท่ตี ้องลงทุนเรื่อง การจัดให้มีการบรรยายพิเศษในหัวข้อ การซ่อมบ�ำรุง
เคร่ืองมือ บุคลากรเป็นส่วนส�ำคัญเช่นกัน กพช.อร.ได้ ตามสภาพ (CBM) ในหลักสตู รของศนู ยพ์ ฒั นาอาชพี ชา่ ง
เตรยี มการพฒั นาบุคลากรใน อร. เพอ่ื รองรบั งาน CBM กรมพัฒนาการชา่ ง กรมอู่ทหารเรือ (ศพช.กพช.อร.) รวม
ได้แก่ การปรับปรุงหลักสูตรการซ่อมบ�ำรุงตามสภาพ ทั้งส่งบุคลากรไปอบรมตามโครงการศึกษาอบรม
(CBM) และกรมยทุ ธศกึ ษาทหารเรือ (ยศ.ทร.) ได้ใหค้ วาม ในประเทศนอก ทร. เชน่ หลกั สตู รการวเิ คราะหก์ ารสัน่
เห็นชอบ สามารถเปดิ การอบรมไดใ้ นปงี บประมาณ 2559 สะเทือน การถ่ายภาพความรอ้ น เป็นตน้
วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559 85
การซอ่ มบำ� รงุ ตามสภาพของกรมอทู่ หารเรอื
การด�ำเนินงาน CBM ตอ่ ไปของ อร. อย่างสม�่ำเสมอ ยังไม่มีการสร้างฐานข้อมูลส�ำหรับใช้
ตามที่ได้กล่าวมาข้างต้นเป็นแนวคิด และ วิเคราะห์แปรผล เคร่ืองจักรอุปกรณ์บางบริษัทผู้ผลิต
การดำ� เนนิ การ CBM ทีผ่ า่ นมาของ อร. ทุกหน่วยงาน จะกำ� หนดค่าเกณฑม์ าตรฐาน ระดับเตอื นภยั เอาไว้ให้ผใู้ ช้
ใน อร.ได้รว่ มมอื กนั วางรากฐานของงาน CBM เอาไว้ งานพิจารณาตัดสินใจซ่อมท�ำก่อนเครื่องจะช�ำรุดเสียหาย
ถอื ไดว้ ่าในปัจจบุ ันอร.มวี ธิ กี ารปฏบิ ตั ิในแตล่ ะเครื่องมือคอื เชน่ ในเครื่องยนต์ CATERPILLAR น�ำการวิเคราะหน์ �้ำมัน
1 การตรวจวัดการส่นั สะเทือน (Vibration Analysis) หล่อล่นื ด้วยระบบ Scheduled Oil Sampling (S.O.S)
2 การตรวจวัดอณุ หภมู ิ (Infrared Thermography) และ ซึ่งเป็นการวิเคราะห์น�้ำมันหล่อลื่นเพื่อหาสิ่งเจือปนใน
3 การตรวจสอบน้ำ� มันหลอ่ ลื่น (Oil Analysis) มีเคร่ืองมอื น�้ำมันหล่อลน่ื ท่เี ก็บตวั อยา่ งมาจากเครอ่ื งยนต์ โดยนำ� มา
เพยี งพอในการปฏบิ ตั งิ านไดใ้ นระดับหนง่ึ มีแนวทางการ วเิ คราะหแ์ ละแปลผลเพือ่ หาแนวโน้มการช�ำรดุ สึกหรอของ
บรหิ ารจดั การ (กระบวนการ ขน้ั ตอน และขอ้ กำ� หนดการ เคร่อื งยนต์ และสภาพของน�้ำมันหล่อลืน่ CATERPILLAR
ปฏิบัต)ิ แต่องค์ประกอบหลกั ทสี่ ำ� คัญอกี ประการหนึ่ง ได้ก�ำหนดค่ามาตรฐานปริมาณระดับโลหะในน�้ำมัน
คือ การสรา้ งฐานข้อมูล CBM สำ� หรับใช้วิเคราะห์ หล่อลน่ื (Standard Wear Level ) และ ทม่ี าของโลหะ
แปรผล ประเมนิ และคาดการณ์สภาพการชำ� รดุ เสยี หาย ท่ตี รวจพบในน�ำ้ มันหล่อลน่ื ใชแ้ ลว้ (Wear Element
ของเคร่ืองจักรอุปกรณ์ ท่ีผ่านมายังไม่มีการเก็บข้อมูล Source) สำ� หรับเปน็ เกณฑ์ตดั สนิ ใจของผ้ใู ช้
ตวั อยา่ งคา่ มาตรฐานปรมิ าณระดบั โลหะในนำ�้ มนั หลอ่ ลน่ื ของเครอ่ื งยนต์ CATERPILLAR MODEL 3306B-ME
ดังน้ัน อร. จะต้องด�ำเนินการสร้างฐานข้อมูล เคร่ืองยนต์ที่อ้างถึงนั้นก็ควรจะเชื่อมโยงกับข้อมูลอื่นที่
แนวทางการจัดเก็บข้อมูล CBM ลงในระบบฐานข้อมูล เก่ียวข้องด้วย เช่น อ้างอิงประเภทเครื่องยนต์ ร่นุ แบบ
นั้นจ�ำเป็นต้องอ้างอิงท่ีมาของข้อมูลให้ชัดเจน เนอื่ งจาก เพ่ือจะใหพ้ รอ้ มต่อยอดรวมในกล่มุ เคร่ืองยนตร์ ่นุ นั้น วา่ มี
โครงสร้างข้อมูลน้ีจะส่งผลในระดับการประมวลผลข้อมูล แนวโน้มขอ้ มลู ไปในทศิ ทางเดยี วกนั หรือไม่ หรือเชอ่ื มโยง
โดยควรเชอื่ มโยงกับตำ� แหนง่ ท่ีมาของข้อมูลหลัก เช่น ผล กับเรือและประเภทเรือเพื่อติดตามว่าเกิดจากการใช้งาน
การตรวจน้�ำมันหล่อควรเช่ือมโยงกับเคร่ืองยนต์ เพ่ือ ตามประเภทของเรือหรอื ไม่ การขยายผลลักษณะเดียวกัน
ใช้เป็นต�ำแหน่งอ้างอิงในการติดตามผลความเคล่ือนไหว นี้จะท�ำได้เม่ือการเก็บข้อมูลแบบฐานข้อมูลเชิงสมั พันธ์
ของขอ้ มลู ทบ่ี นั ทกึ ไวใ้ นเวลาตา่ ง ๆ ไดอ้ ยา่ งตอ่ เนอื่ ง โดยข้อมูล (Relational Database)
86 วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559
การซอ่ มบำ� รงุ ตามสภาพของกรมอทู่ หารเรอื
ตวั อยา่ งแนวทางการจดั เกบ็ ขอ้ มลู CBM สมั พนั ธก์ บั เครอ่ื งยนต์ ในระบบ Glin System
อยา่ งไรกต็ ามขอ้ มูลทจ่ี ัดเกบ็ นนั้ ควรจะ ใช้ประกอบการพิจารณาได้อย่างเป็นรูปธรรม
ต้องสามารถใช้อ้างอิงในการด�ำเนินงานร่วม โดยขณะนี้ อร.ไดใ้ ห้หนว่ ยตา่ ง ๆ ด�ำเนนิ การใน
กันทั้ง อร. ได้ทั้งฝ่ายแผนของ อร. กรมแผน เรื่องนี้ทันทีเพ่ือจะได้ทราบถึงกระบวนการ
การช่าง กรมอู่ทหารเรอื (กผช.อร.) ฝา่ ยแผน ท�ำงานเชิงประสิทธิภาพและเรียบเรียงข้อมูล
ของอู่เรือ และฝา่ ยควบคุมคณุ ภาพ ตลอดจนมี อย่างครบถ้วนถูกต้องของข้อมูลที่จัดเก็บ
การก�ำหนดแนวทางการด�ำเนินการให้หน่วย เขา้ สู่ระบบฐานข้อมูลเพอื่ น�ำไปเปน็ ฐานข้อมูล
งานใดน�ำข้อมูลอะไรเข้าบันทึกลงฐานข้อมูลใน ในการตัดสินใจการซ่อมท�ำในล�ำดับต่อไป
ชว่ งเวลาใดตามความเหมาะสม เพื่อเกิดการนำ� ดังเช่นตัวอยา่ งคา่ มาตรฐานปรมิ าณระดบั โลหะ
ผลข้อมูลมาด�ำเนินการเชิงสถิติ และน�ำมา ในนำ้� มันหล่อล่นื ของเครือ่ งยนต์ CATERPILLAR
วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559 87
การซอ่ มบำ� รงุ ตามสภาพของกรมอทู่ หารเรอื
ตวั อยา่ งการตดิ ตามขอ้ มลู ผลการวเิ คราะหน์ ำ้� มนั หลอ่ เชงิ สถติ ิ
สรปุ
CBM เป็นส่ิงที่จะช่วยเติมเต็มระบบ ต่อเนอ่ื งตงั้ แต่ ปีงบประมาณ 2554 ท้ังในด้าน
การซ่อมบ�ำรุงของกรมอู่ทหารเรือให้สมบูรณ์มาก วิธกี ารปฏิบตั ิ เครอื่ งมอื บคุ ลากร การบรหิ าร
ย่ิงข้ึน หลกั วชิ าการทฤษฎี แนวทางการปฏบิ ัติ จัดการ ในระดบั ที่สามารถจะท�ำงานได้ แตอ่ าจ
ต่าง ๆ มอี ยู่โดยทว่ั ไปตามหลักสากล แตจ่ ะปรบั จะยงั ไมส่ มบูรณ์ จะตอ้ งมีการพฒั นาปรบั ปรงุ ใน
ใชอ้ ยา่ งไรใหเ้ หมาะสมกับหนว่ ยงานกระบวนการ ทกุ ด้านใหส้ มบูรณ์ย่ิงขนึ้ ตอ่ ไป ในองค์ประกอบ
ขนั้ ตอน และข้อกำ� หนดการปฏบิ ัติ เป็นสง่ิ ที่ สดุ ท้ายที่ยงั ขาดอยู่ ไดแ้ ก่ ฐานข้อมลู CBM อร.ต้อง
ก�ำหนดขึน้ ต้องถกู นำ� ไปใช้ และปรับปรงุ แกไ้ ขเพื่อ ด�ำเนินการสร้างระบบฐานข้อมูล CBM ของ
ให้มคี วามเหมาะสมมากยิง่ ขึ้น ท่ีสำ� คญั ต้องมีการ อร. เพ่ือให้ CBM ประสบผลสำ� เร็จเปน็ รปู ธรรม
ปฏิบตั อิ ย่างต่อเนื่อง ทผี่ า่ นมาบคุ ลากรใน อร. ได้ สามารถพัฒนางานซ่อมและสรา้ งเรือของ อร. ได้
รว่ มมอื ในการดำ� เนนิ การพัฒนางาน CBM มาอย่าง อย่างยั่งยืน
88 วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559
การประยกุ ตใ์ ช้CBMกบั งานซอ่ มบำ� รงุ เรอื
การประยกุ ตใ์ ช้ CBM กบั งานซอ่ มบำ� รงุ เรอื
ใ นปจั จบุ นั มนษุ ยไ์ ดค้ ดิ คน้ และประดษิ ฐเ์ ครอื่ งมอื นาวาตรี อนชุ า ลูกจันทร์
เคร่ืองใช้ มาช่วยให้เกิดความสะดวกสบายในการดำ� รง แผนกมาตรฐานและวเิ คราะห์ กองควบคุมคุณภาพ
ชีวิตไม่วา่ จะเป็นเครื่องจกั รกล เครอ่ื งทุน่ แรง ชว่ ยในการ อู่ทหารเรอื พระจลุ จอมเกลา้ กรมอูท่ หารเรอื
ท�ำงานและใชป้ ระโยชน์ในดา้ นต่าง ๆ วิวัฒนาการของ
ส่ิงประดษิ ฐ์ตา่ ง ๆ ได้ถกู พฒั นาข้นึ มาอย่างตอ่ เน่อื งและ
เจริญรุดหน้าข้ึนอย่างรวดเร็ว แต่สิ่งประดิษฐ์ต่าง ๆ
เหล่านี้ ย่อมต้องมีการเส่ือมสภาพไปตามกาลเวลาและ
การใช้งาน มนุษย์จึงได้คิดค้นวิธีดูแลรักษาอุปกรณ์
เหล่านี้ให้ด�ำรงสภาพใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพตลอด
อายกุ ารใช้งาน งานหรือกิจกรรมดงั กล่าวรู้จกั ในนามของ
การซอ่ มบ�ำรุง (Maintenance) การซอ่ มบ�ำรุงไดเ้ ขา้ มา
มีบทบาทส�ำคัญในกิจการทางทหาร เพ่ือใช้ในการบ�ำรุง
รกั ษาอาวธุ ยุทโธปกรณ์ให้มคี วามพร้อมรบ ซึ่งในสว่ นของ
กองทัพเรือได้พยายามท�ำการปรับปรงุ ระบบการซอ่ มบำ� รงุ
ให้สามารถสนับสนุนการซ่อมท�ำเรือให้มีประสิทธิภาพ
เพ่ือที่เรือจะสามารถปฏิบัติภารกิจท่ีได้รับมอบหมายได้
อย่างต่อเนื่อง
การประยกุ ตใ์ ช้CBMกบั งานซอ่ มบำ� รงุ เรอื
การใช้เรือประเภทต่าง ๆ เร่ิมต้ังแต่ใช้งาน อปุ กรณต์ า่ ง ๆ ในเรือ ซ่งึ ปจั จุบนั เกดิ เหตุการณเ์ ชน่ นี้เพม่ิ
จนกระทั่งปลดระวางประจ�ำการจะประกอบด้วย ระยะ มากขึ้น ท�ำให้กองทัพเรอื ตอ้ งเสียเวลาและงบประมาณใน
เวลาที่เรือพร้อมใช้งาน และระยะเวลาท่ีเรือต้องเข้ารับ การซ่อมบ�ำรงุ เพม่ิ มากขึ้น สาเหตหุ ลกั ๆ เนอื่ งมาจากไม่
การซ่อมบ�ำรงุ การซ่อมบำ� รงุ ถา้ เปน็ ไปตามแผนที่วางไว้ ทราบสภาพที่แท้จริงของเคร่ืองจักรกลและอุปกรณ์
อย่างสมบูรณ์จะท�ำให้เรือมีความพร้อมออกปฏิบัติภารกิจ ประกอบตา่ ง ๆ ของเรอื ดงั น้ันหน่วยเทคนิคท่ีเกีย่ วขอ้ งจงึ
ถึงอย่างไรก็ตามการช�ำรุดของเครื่องจักรและอุปกรณ์ ตอ้ งสรรหาวธิ กี าร เทคนคิ ตา่ ง ๆ ตลอดจนเครอ่ื งมอื ใหม่ ๆ มา
ต่าง ๆ ของเรอื กอ่ นถึงระยะเวลาอนั ควร ซง่ึ อาจเกิดจาก เพื่อใช้ในการเพ่ิมขีดความสามารถในการตรวจสอบ
การซอ่ มบ�ำรุงที่ไม่สมบูรณ ์ การใชง้ านของผู้ใชเ้ คร่อื งจกั ร สภาพของเครื่องจักรกลและอุปกรณ์ต่าง ๆ ของเรอื กอ่ น
และอุปกรณน์ ัน้ ๆ และข้อบกพร่องของเคร่อื งจกั รและ ที่เครื่องจักรและอุปกรณ์เหล่าน้ันจะเกิดการช�ำรุดเสียหาย
อุปกรณ์นั้นเองก็ตาม จะท�ำให้มีผลกระทบต่อแผนการ และเพือ่ ใช้ประโยชน์ ในการกำ� หนดแนวทางการวางแผนการ
ใช้เรือ การวางแผนซอ่ มบำ� รุงเรอื เป็นส่วนสำ� คญั สว่ นหนึ่ง ซ่อมบ�ำรุงเคร่ืองจักรกลพร้อมอุปกรณ์ท่ีตนเองรับผิดชอบ
ของการซ่อมบำ� รุงเรอื ซงึ่ แผนซอ่ มบ�ำรงุ เรือที่ใช้อยู่ใน ให้เปน็ ไปอย่างมีประสิทธิภาพสงู สดุ ภายใตง้ บประมาณท่ี
ปจั จบุ นั ไดใ้ ช้แนวทางของกองทัพเรือสหรฐั ฯ มาประยุกต์ มีอยู่อย่างจ�ำกัด
ใช้โดยได้ใช้แผนก�ำหนดเรือเข้าซ่อมบ�ำรุงตามวงรอบ การซอ่ มบำ� รงุ (Maintenance) หมายถงึ การปฏบิ ตั ิ
อายุใช้งานของเรือเป็นหลกั การกำ� หนดวงรอบอายุการ ท้ังปวงท่ีกระท�ำเพ่ือให้ยุทโธปกรณ์คงอยู่ในสภาพ
ซอ่ มบ�ำรุงเรือของเรือแต่ละล�ำ โดยเริ่มต้ังแตใ่ ช้งานจนถงึ หรือกลบั คนื สสู่ ภาพใช้การได้ การปฏิบตั ดิ ังกล่าว ได้แก่
ก�ำหนดเวลาท่ีเรือเข้ารับการซ่อมใหญ่หรือซ่อมคืนสภาพ การตรวจ การทดสอบ การบรกิ าร การแยกประเภท
โดยวงรอบในการซ่อมบ�ำรุงจะก�ำหนดจากจ�ำนวนชั่วโมง ในเร่อื งความสามารถใช้การได้ การซอ่ ม การซอ่ มสร้าง
ใช้การของอปุ กรณห์ ลกั เช่น เคร่ืองจกั รใหญห่ รือหม้อน�้ำ การดดั แปลง และการทำ� กลบั ให้ใชก้ ารได้ ประเภทของ
ของเรอื การวางแผนลว่ งหน้าจะใช้จ�ำนวนช่ัวโมงใชก้ าร การซอ่ มบำ� รงุ แบง่ ได้ ดงั นี้
ของอปุ กรณห์ ลัก ซง่ึ เปน็ ความตอ้ งการใช้งานของผใู้ ชใ้ น 1. การบำ� รงุ แบบแกไ้ ข (Corrective Maintenance
แต่ละปี : CM) บ้างก็เรียก Breakdown Maintenance หรือ Run
สำ� หรบั แผนการซอ่ มบำ� รงุ เรอื ของ กรมอทู่ หารเรอื แบ่ง to Failure เป็นระบบการซอ่ มบำ� รุงแบบดั้งเดิม สว่ นใหญ่
ออกเปน็ แผนระยะยาว แผนระยะปานกลาง และแผนประจำ� ปี จะเรยี กวา่ การซ่อมท�ำมากกวา่ คอื เสยี แล้วซอ่ ม ไม่ไดม้ ี
โดยพจิ ารณาจากจำ� นวนชว่ั โมงของเครอื่ งจกั รใหญ่ มาก�ำหนด การวางแผนการซอ่ มบ�ำรุงล่วงหนา้ เมอ่ื มกี ารชำ� รดุ เสยี
วงรอบการซอ่ มบำ� รงุ ตามคมู่ อื การใชเ้ ครื่องโดยแบ่งระดับ หายแลว้ จึงทำ� การซอ่ มทำ� แก้ไข ท�ำใหต้ ้องหยดุ การท�ำงาน
การซอ่ มทำ� ตามแผนไว้ 3 ระดบั คอื ซอ่ มจำ� กดั ประจำ� ปี ลงอยา่ งฉบั พลนั ขาดความต่อเน่ืองในการปฏิบัติงานและ
ซอ่ มตามระยะเวลา และซ่อมคืนสภาพ นอกจากนีก้ รมอู่ ความเสียหายของอุปกรณ์มักจะมีความรนุ แรง ผลกระทบ
ทหารเรือยังรบั ผดิ ชอบการซ่อมฉุกเฉินของเรือ อันเนื่อง ของการซ่อมท�ำประเภทนี้จัดอยู่ในเกณฑ์ท่ีรุนแรงและส้ิน
มาจากการช�ำรดุ เสยี หายโดยเฉยี บพลนั ของเครอ่ื งจกั รและ เปลืองสูง
90 วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559
การประยกุ ตใ์ ช้CBMกบั งานซอ่ มบำ� รงุ เรอื
2. การบ�ำรงุ รกั ษาเพอ่ื ปอ้ งกนั (Preventive จัดหาอะไหล่สนับสนุนเรือท่ีเข้ารับการซ่อมบ�ำรุงตามแผน
Maintenance : PM) หมายถึง การบ�ำรุงรกั ษาและ ปญั หาทผ่ี า่ นมาในการซอ่ มทำ� เรอื คอื เรอื ทเ่ี ขา้ รบั การซอ่ มบ�ำรงุ
บริการใหย้ ุทโธปกรณค์ งสภาพใชง้ านได้อยเู่ สมอ เป็นการ ไม่เสร็จตามแผนที่ก�ำหนดไว้ จงึ ท�ำใหม้ ีการปรับแผนตลอด
ซอ่ มบำ� รงุ ซง่ึ ปฏบิ ตั อิ ยา่ งมแี ผนงานมกี ำ� หนดเวลาทแ่ี นน่ อนมี ท�ำให้กองเรือยุทธการไม่สามารถน�ำเรือไปใช้ได้ตามแผน
การควบคุมอย่างใกล้ชิดและด�ำเนินงานอย่างมีระบบ ใช้เรือทีก่ �ำหนดไว ้ นอกจากน้เี รือทีอ่ อกปฏิบัตริ าชการอยู่
กอ่ นท่เี ครือ่ งจกั รจะช�ำรุดหรอื เป็นการดำ� เนิน การซ่อม ในทะเลยังเกิดการช�ำรุดเสียหายในระหว่างใช้งานขึ้น
บำ� รงุ ในขณะท่เี ครือ่ งจักรยังสามารถใช้ราชการได้ โดยถอด อยู่บอ่ ยคร้ัง การเสยี หายลักษณะน้ีถา้ เป็นการเสียหาย
เปลี่ยนชิ้นส่วนอปุ กรณ์ทีจ่ ำ� เปน็ ตามระยะเวลา หลกั การน้ี เล็กนอ้ ยหนว่ ยซอ่ มในพ้นื ทท่ี ีร่ บั ผดิ ชอบจะเป็นผู้ซ่อมบ�ำรุง
บางคนให้ค�ำนิยามว่า The Clock Knows Best หรอื ให้ แต่ถ้าเป็นความเสียหายขนาดใหญ่ท่ีต้องใช้งบประมาณ
นาฬิกาเป็นผู้ตัดสินใจในการเปลี่ยนอะไหล่ระบบน้ีเป็นที่ ในการซอ่ มบำ� รงุ หนว่ ยซอ่ มจะรายงานมาทก่ี รมอทู่ หารเรอื
รู้จักกันอีกช่ือหนง่ึ คือระบบซ่อมบ�ำรุงตามแผน (Planned เพ่ือเสนอของบประมาณในการซ่อมบ�ำรุงเนื่องจาก
Maintenance System : PMS) ข้อจำ� กดั ด้านงบประมาณ ในบางกรณีไม่สามารถจัดสรร
3. การบ�ำรุงตามสภาพ (Condition Based งบประมาณใหไ้ ด้จงึ ตอ้ งใชง้ บประมาณปตี อ่ ไป ซ่ึงมีผล
Maintenance : CBM) คือ การคาดคะเนอัตราการ ท�ำให้ไม่สามารถใช้เรือได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ
สึกหรอหรอื เสื่อมสภาพของเครื่องจกั ร โดยใช้เคร่อื งมอื ในปี พ.ศ. 2550 กรมอู่ทหารเรอื ได้กำ� หนด
ตรวจวดั ท่ีสามารถบันทกึ ขอ้ มลู เพอ่ื ใช้ในการวิเคราะห์ วัตถุประสงค์ในการซ่อมบ�ำรุงเรือแนวทางใหม่โดยมุ่งเน้น
คาดการณ์ พยากรณ์ อาการช�ำรุดของเครอื่ งจกั ร และน�ำ เรือที่ก�ำลังออกปฏิบัติราชการให้มีความพร้อมตลอดเวลา
ข้อมูลท่ีได้ท�ำการประเมินสภาพเคร่ืองจักรเพ่ือเตรียม รวมทั้งจะปรับปรุงการซ่อมท�ำเรือตามแผนให้มีคุณภาพ
การจดั หาอะไหล่ แรงงานท่ีตอ้ งใช้ในการซอ่ มบำ� รุงตอ่ ไป และทันตามระยะเวลาท่ีได้ก�ำหนดไว้เพื่อตอบสนอง
4. การบำ� รงุ รกั ษาเชงิ รกุ (Proactive Maintenance) ผู้ใช้บริการ (กองเรอื ยทุ ธการ) ซ่ึงแต่เดิมการซอ่ มทำ� เรือจะ
บ้างกเ็ รยี กว่า Design-Out Maintenance หรอื มุ่งเน้นแต่เรือท่ีเข้ารับการซ่อมท�ำตามแผนเพียงอย่างเดียว
Precision Maintenance คือ การแก้ปญั หาทีส่ าเหตุ โดยไม่ได้ค�ำนึงถึงเรือที่ก�ำลังออกปฏิบัติราชการในทะเล
หลกั ทท่ี ำ� ใหเ้ ครอ่ื งเสยี หาย โดยทำ� การแกไ้ ขปญั หาลว่ งหนา้ จึงไมส่ ามารถตอบสนองความตอ้ งการท่แี ทจ้ รงิ ของผใู้ ช้เรือ
เพือ่ ลดโอกาสการชำ� รดุ เสียหายของเครือ่ งจักร ซ่งึ จะท�ำให้ การซ่อมบ�ำรุงเรือตามแนวทางใหม่ได้ให้ความส�ำคัญต่อ
เครื่องจักรมีอายุยาวนานขึ้นเมื่อถูกน�ำไปใช้งาน การบำ� รุงรักษาเครือ่ งจกั รและอุปกรณ์ภายในเรือ โดยใช้
กรมอู่ทหารเรอื มภี ารกจิ หลัก คอื การซ่อมบำ� รงุ การสำ� รวจเรอื ตามระยะเวลา (Time Assessment ) และการ
เรือของกองทัพเรือให้สามารถใช้ปฏิบัติภารกิจต่าง ๆ สำ� รวจเรอื ตามสภาพการใชง้ าน (Condition Assessment )
ได้อย่างต่อเน่ืองการซ่อมท�ำเรือของกรมอู่ทหารเรือ เพ่ือใหเ้ รือที่เข้ารับการซอ่ มทำ� หรอื เรอื ทป่ี ฏบิ ตั ิราชการ ให้
ในปัจจบุ ัน จะจัดทำ� แผนการน�ำเรอื เข้าซอ่ มทุกปี และ มคี วามสมบูรณ์พร้อมท่จี ะปฏิบตั ภิ ารกจิ ทไี่ ด้รบั แตย่ ังคง
เสนอของบประมาณจากกองทพั เรอื เพือ่ ใชใ้ นการจดั ซ้ือ ก�ำหนดแผนการซ่อมท�ำตามวงรอบอายุเรือเป็นหลัก
วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559 91
การประยกุ ตใ์ ช้CBMกบั งานซอ่ มบำ� รงุ เรอื
CBM คอื อะไร คา่ การส่นั สะเทอื น อุณหภมู ิ หรอื ความดัน แตค่ ่าเหลา่ นีถ้ ้า
CBM เปน็ วธิ ีบำ� รุงรกั ษาอปุ กรณเ์ คร่ืองจักรอยา่ ง หากจะนำ� มาแปลผลออกมาเปน็ สภาพเครือ่ งจักร ก็ไมใ่ ช่
เหมาะสมตามสภาพและเวลา กลยทุ ธ์การบ�ำรงุ รกั ษา เร่อื งง่ายนักประโยชน์ท่เี หน็ ได้ชัดจากกลยทุ ธ์ CBM คอื ลด
ตามสภาพจึงได้ถูกพัฒนาข้ึนโดยมีพ้ืนฐานอยู่ท่ีข้อมูล คา่ ใช้จ่ายในการซอ่ มบ�ำรุง ลดการเสยี หายของเคร่อื งจักร
ปจั จุบันและอดตี ยอ้ นหลงั เพอ่ื ที่จะกำ� หนดความส�ำคัญ เพ่ิมประสิทธิภาพการทำ� งานของเครอ่ื งจักร ยืดอายุการ
ในการบำ� รุงรกั ษาให้ดีทส่ี ุด โดยอาศัยสัญญาณเตือนจาก ใช้งานของเคร่ืองจกั รหรอื อุปกรณม์ ากข้ึน เม่อื เทยี บกบั
เคร่ืองจักรซ่ึงโดยท่ัวไปเครื่องจักรจะให้สัญญาณ การบำ� รุงรักษาเพอื่ ป้องกัน แต่เราจำ� เป็นที่จะตอ้ งลงทุนใน
เตือนกอ่ นทีเ่ ครอ่ื งจักรจะเสยี หายเชน่ ความร้อน เสียง การจัดหาเคร่ืองมอื และเทคโนโลย ี ซง่ึ ต้องใช้ผูท้ ่ีมีความ
การส่ันสะเทือน เศษผงโลหะต่าง ๆ ถ้าหากเราสามารถ ช�ำนาญเฉพาะทางจากภายนอกเข้ามาแนะน�ำการ
ตรวจสอบสญั ญาณเตือนจากเคร่อื งจกั รได้ เรากส็ ามารถที่ ตรวจสอบซ่ึงเคร่ืองมือบางตัวค่าใช้จ่ายจะค่อนข้างสูงมาก
จะก�ำหนดการบ�ำรุงรักษาท่ีจ�ำเป็นก่อนท่ีเคร่ืองจักร จงึ ไม่คุ้มตอ่ การลงทุน นอกจากน้หี ลังจากซ้ือเครื่องมือมา
เหล่าน้ันจะเกิดความเสียหาย ท�ำให้เราลดคา่ ใช้จ่ายใน แล้วเราอาจต้องลงทุนเก่ียวกับการฝึกอบรมบุคลากร
การซ่อมบ�ำรุงได้ เช่น เพ่ือให้มีความสามารถ
ก า ร เ ป ล่ี ย น ย า ง ร ถ ย น ต ์ ในการใชเ้ ครื่องมือซงึ่ คา่ ใช้
โ ด ย ดู ต า ม ส ภ า พ ข อ ง จ่ายอาจอยทู่ ่ีประมาณ 10
ดอกยางว่าสึกมากน้อย % ของราคาเครือ่ งมอื ท่จี ดั
แค่ไหน หรือเน้ือยางมี ซ้ือเครื่องมือ
สภาพเปลี่ยนแปลง บวม/ เทคโนโลยีทีใ่ ช้ในการ
แขง็ แลว้ จึงคอ่ ยตัดสินใจ ต ร ว จ ส ภ า พ เ ค ร่ื อ ง จั ก ร
เปล่ียน ส่ิงท่ีส�ำคัญของ มีอยดู่ ว้ ยกันหลายชนดิ ที่
การบ�ำรุงรักษาแบบตาม ค่อนข้างจะแพร่หลายใน
สภาพ คือ เราต้องเลอื ก บ้านเรา เชน่ การตรวจ
เ ท ค โ น โ ล ยี ใ ห ้ เ ห ม า ะ ส ม สภาพ เครอื่ งจกั รจาก
กั บ ช นิ ด ข อ ง เ ค ร่ื อ ง จั ก ร การส่ันสะเทือน ด้วยการ
หรืออุปกรณ์น้ัน ๆ และ ใช้ Vibration Analysis
ตอ้ งกำ� หนดความถ่ีในการ การตรวจสอบสภาพ
ตรวจสอบให้เพียงพอที่ เ ค รื่ อ ง จั ก ร จ า ก ก า ร
จะสามารถตรวจสอบ สั่ นส ะ เ ทื อน เป ็ น การ
ปญั หาที่เกดิ ขนึ้ ได้ การตรวจสภาพรวมของเครื่องจักร ตรวจสอบความผิดปกติและความเสียหายของเคร่ืองจักร
จะใช้ระบบตรวจวัดบันทึกข้อมูล วิเคราะห์ผล และ เชิงกลเปน็ สว่ นใหญ่ โดยมเี ครื่องมือวดั การสั่นสะเทอื น
ประเมินหาสภาพที่แท้จรงิ ของเคร่อื งจักรเพอื่ ใช้ในการ (Vibration Analyzer) เปน็ ตวั เกบ็ ขอ้ มลู และแปลงเปน็
วางแผนการบ�ำรุงรักษาเท่าที่จ�ำเป็น ข้อมูลทางความถี่ ซึง่ เราสามารถทราบถงึ ปญั หาของ
ดังนั้น CBM มคี วามจำ� เปน็ ต้องใชอ้ ปุ กรณ์ เครอ่ื งจกั รได้จากความถท่ี เี่ ราเก็บ ดงั นั้นคนท่ีจะสามารถ
เครอื่ งมอื ตรวจวดั รวมทงั้ เครอ่ื งมอื พเิ ศษสำ� หรบั การวเิ คราะห์ อ่านข้อมูลทางความถ่ีและประเมินผลได้ต้องมีความเข้าใจ
ข้อมูล ไวใ้ ช้ส�ำหรับเจา้ หนา้ ที่ซอ่ มบำ� รุงและผู้ทเ่ี ก่ียวข้อง เรื่องของการวเิ คราะหค์ ่าการสั่นสะเทอื น ถึงจะสามารถ
ท�ำงานไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพมากที่สุด ดังนนั้ จงึ ต้องมกี าร ประเมินผลระดับความรุนแรงของและหาสาเหตุของการ
วางแผนว่าอุปกรณ์ชนิดใดที่มีความส�ำคัญที่จะลงทุนติดต้ัง เสยี หายได้ เพื่อจะนำ� ข้อมูลไปวางแผนการซอ่ มท�ำและจัด
เครอื่ งมอื ตรวจวดั แบบประจำ� ทหี่ รอื ความถใ่ี นการตรวจสอบ แมว้ า่ เตรียมอะไหล่ต่อไป
อปุ กรณบ์ างชนดิ สามารถตรวจวดั คา่ ตา่ ง ๆ ออกมา อาทิ เช่น
92 วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559
การประยกุ ตใ์ ช้CBMกบั งานซอ่ มบำ� รงุ เรอื
การตรวจสภาพเครอื่ งจักรจากอณุ หภมู ิ ดว้ ยการ
ใช้ Infrared Thermography กลอ้ งถา่ ยภาพทางความ
ร้อนเป็นเทคโนโลยีที่ใช้บอกสภาพของอุปกรณ์ทางไฟฟ้า
และทางกล โดยไม่ต้องสมั ผสั เคร่ืองจกั รทท่ี �ำใหเ้ ราเห็น
สภาพของเครอื่ งจกั ร ระบปุ ัญหาโดยการตรวจสอบความ
ผดิ ปกตขิ องอุณหภูมทิ ีเ่ ปล่ียนแปลง ทำ� ให้เราสามารถ
วิเคราะห์แกไ้ ขปญั หาไดท้ นั ที ซ่งึ เคร่อื งมือชนดิ น้จี ะมี
ประโยชน์มากในการน�ำไปตรวจสอบอุปกรณ์ทางไฟฟ้า
ในปัจจุบันนี้มีการน�ำไปใช้งานอย่างแพร่หลายมากใน
หลาย ๆ อตุ สาหกรรม เชน่ อตุ สาหกรรมอาหาร ปโิ ตรเคมคี อล
ยานยนต์ เป็นตน้
การตรวจสภาพเคร่ืองจักรจากการฟังสัญญาณ
คลนื่ ความถี่สงู (Ultrasonic) โดยการใชห้ ลกั Acoustic
Emission คือ การเกิดคลืน่ เสยี งความถี่สงู ซง่ึ เปน็
ปรากฏการณ์ธรรมชาติของการปล่อยพลังงานคล่ืน
ยืดหยุ่น เมื่อเกิดวัสดุเกิดความเสียหายในระดับไมโคร
สโคปิก ซ่ึงพบได้ส่วนมากในกระบวนการของการเริ่ม
ต้นของรอยแตก การสึกหรอ การขดั ถขู องผิวโลหะ และ
สามารถใช้ในการตรวจสอบวิเคราะห์ปัญหาการรั่วซึม
ตาม ขอ้ ต่อ, ท่อทาง และลิน้ โดยการเปลี่ยนหัวรบั คลื่น
สัญญาณ Ultrasonic ชนิด Airborne
การตรวจสภาพเครื่องจักรด้วยสายตาโดย
การใช้ Stroboscope คอื เครอื่ งมอื ทใี่ ช้ในการตรวจ
สภาพเครื่องจักรจากการมองเห็นขณะเครื่องจักรท�ำงาน
ใช้วิธีการปล่อยแสงท่ีเท่ากับความเร็วรอบของเคร่ืองจักร
จึ ง ท� ำ ใ ห ้ เ ร า ส า ม า ร ถ ม อ ง เ ห็ น ภ า พ เ ส มื อ น ห ยุ ด น่ิ ง
เราจึงสามารถตรวจสอบสภาพเครื่องจักรหรือชิ้นส่วน
หมุนได้ในขณะท�ำงาน ใช้ในการตรวจสอบสภาพสายพาน
ใบพดั ลม คบั ปลงิ้ และชิ้นสว่ นหมนุ อนื่ ๆ อีกจดุ ประสงค์
หน่งึ ของ Stroboscope คือ ใช้ในการวดั ความเรว็ รอบของ
เครื่องจักร
วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559 93
การประยกุ ตใ์ ช้CBMกบั งานซอ่ มบำ� รงุ เรอื
การตรวจสภาพเครื่องจักรจากสารหล่อล่ืนด้วย
การใช้ Oil Analysis การวเิ คราะหน์ ำ้� มนั (Oil Analysis)
สามารถบอกถึงสมรรถนะหรือสภาพของเครื่องจักรและ
อปุ กรณ์ จากการตรวจสอบสภาพการสกึ หรอ การเสอ่ื ม
สภาพของนำ้� มนั หลอ่ ลน่ื และสง่ิ สกปรกทป่ี นเปอ้ื นตา่ ง ๆ
โดยจะท�ำการเก็บตัวอย่างของน้�ำมันหล่อล่ืนท่ีจะตรวจ
สอบน�ำไปตรวจสอบหาคุณสมบัติของสารหล่อลื่นและ
ท�ำการวเิ คราะหเ์ ศษโลหะ เพื่อวเิ คราะหส์ าเหตุของการ
เสยี หายและระดับความรุนแรง ประโยชน์ท่ไี ด้รับ คือ เรา
เปลย่ี นนำ้� มันตามสภาพแท้จริงของนำ้� มนั จะทำ� ให้มีการ
ใช้น้�ำมันได้อย่างคุ้มค่าและมีผลท�ำให้เครื่องจักรมีอายุ
การใช้งานมากขึ้น
การซ่อมบ�ำรุงตามสภาพ (CBM : Condition Based ได้ดีกว่า
Maintenance) อย่างไรก็ตามจะต้องไม่ลืมว่า กว่าที่ประสาท
โดยปกติก่อนท่ีเครื่องจักรช�ำรุดจะแสดงอาการ สมั ผสั ของคน จะเรม่ิ รบั รคู้ วามผดิ ปกตขิ องเครอื่ งจกั รไดน้ นั้
เหมอื นกับเป็นสิง่ บอกเหตลุ ว่ งหนา้ ซงึ่ เป็นสิง่ ทีส่ ามารถ สภาพของเครอื่ งจกั รกม็ กั จะอยใู่ นขน้ั ทเี่ สอ่ื มสภาพไปมากแลว้ เชน่
สมั ผสั และพสิ ูจน์ได้ จึงจะเปน็ การดีถา้ เราสามารถระบุถึง การใชม้ อื สมั ผัสกบั ตลับลูกปืน ถา้ รูส้ กึ ผดิ ปกตหิ รือตลับ
สภาพเคร่ืองจกั รเป็นระยะ ๆ กอ่ นการช�ำรดุ หรือมอี าการ ลกู ปนื รอ้ นกแ็ สดงวา่ อปุ กรณภ์ ายในจะตอ้ งมกี ารชำ� รดุ เกดิ ขนึ้
ผดิ ปกตกิ ารตรวจสภาพการท�ำงานของเครือ่ งจักรกลน้ัน ซ่ึงในบางคร้ังอาจจะสายเกินไปท่จี ะเตรยี ม การบำ� รุงรักษา
สามารถท�ำได้ 3 ลักษณะด้วยกัน กล่าวคอื ได้ทัน ทำ� ใหต้ ้องกลับไปใชว้ ธิ บี �ำรุงรกั ษาแบบแกไ้ ขและ
1. การตรวจท่ัวไป (Simple Inspection) ทำ� ให้เครือ่ งจักรต้องหยดุ การท�ำงาน นอก จากนน้ั การรับรู้
เป็นการกระท�ำโดยใช้ประสาทสัมผัสของผู้ตรวจ เป็น ด้วยประสาทสัมผสั เปน็ ขอ้ มลู ทห่ี ยาบ และยากแก่การน�ำ
เครอ่ื งมอื ซงึ่ ไดแ้ ก่ การฟงั เสยี ง การเฝา้ ดู การสมั ผสั การกระทำ� ไปใช้วินิจฉัยหาสาเหตุของความเสียหาย ทแี่ ทจ้ รงิ ต่อไป
เหลา่ นไี้ ม่ต้องมีการลงทนุ เกีย่ วกับอุปกรณ์ แต่ต้องอาศยั ได้
ความเชี่ยวชาญและความคุ้นเคยกับเครื่องจักรของ 2. การตรวจสภาพ (Condition Checking)
ผู้ตรวจมากกว่า ดังน้ันการใชบ้ ุคลากรบำ� รงุ รักษาท�ำงาน ส�ำหรับช้ินส่วนของเคร่ืองจักรท่ีเสื่อมสภาพไปตามเวลา
นี้อาจจะมีปัญหาในการตัดสินใจเกี่ยวกับสภาพช้ินส่วน/ การคอยเฝา้ ตรวจสภาพของชิ้นส่วน/เคร่อื งจักร จะทำ� ให้
เครื่องจักร เนอื่ งจากบุคลากรบ�ำรงุ รักษาไม่ได้ทำ� งานอยู่ สามารถคาดคะเนถึงความเสยี หายของชน้ิ สว่ น/เครอ่ื งจกั ร
กับเครอ่ื งจักรเคร่อื งใดเครือ่ งหนง่ึ ตลอดเวลา ท�ำใหข้ าด นน้ั ล่วงหน้าได้ ลกั ษณะการเสอื่ มสภาพของเครือ่ งจกั ร
ความคุ้นเคยกบั เคร่อื งจกั รน้ัน ๆ เช่น การตรวจสภาพโดย จ�ำแนกไดเ้ ปน็ 2 แบบ คือ แบบท่หี นึ่งเปน็ การเสอื่ มสภาพ
ใช้มอื แตะดูความรอ้ นทเี่ ส้ือตลบั ลกู ปืน ชา่ งบ�ำรงุ รกั ษาทีไ่ ม่ ท่ปี รากฏเป็นสดั สว่ นโดยตรงกับเวลา เชน่ ความหนาของ
เคยท�ำงานกบั เครอ่ื งจักรน้ี จะไม่สามารถทราบได้วา่ ตลบั สายพานที่สกึ หรอไปตามช่งั โมงการทำ� งาน ระดับนำ�้ มนั
ลูกปืนนั้นร้อนหรือมีอาการผิดปกติหรือไม่ บุคลากรที่ หลอ่ ลนื่ ทีค่ ่อย ๆ ลดลง ความสกึ หรอของเฟอื ง ซง่ึ เปน็
ทำ� งานอยู่กบั เครอ่ื งจกั รเป็นประจำ� จะทำ� งานในลกั ษณะน้ี การแสดงท่ีชดั เจนสามารถประเมนิ สภาพได้โดยทนั ที
94 วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559
การประยกุ ตใ์ ช้CBMกบั งานซอ่ มบำ� รงุ เรอื
3. การเฝา้ ตรวจแนวโนม้ (Trend Monitoring) อยา่ งฉบั พลนั อยา่ งไรก็ตามมีแนวความคดิ ว่ารูปแบบ
คือ การเส่ือมสภาพของเคร่ืองจักรแบบที่สอง ซึ่งเป็น การเสื่อมสภาพแบบน้ีมีแบบจ�ำลองทางคณิตศาสตร์ของ
ไปตามเวลาเหมือนกันแต่ไม่ได้แสดงอาการออกมาเป็น ตัวเองอยู่เหมือนกันแม้ว่าจะไม่เป็นรูปแบบเชิงเส้นก็ตาม
สัดสว่ นโดยตรงกบั เวลาเหมือนกับแบบทีห่ นงึ่ ซง่ึ จะไม่ ตัวอยา่ งรปู แบบน้ีได้แกค่ วามเสียหายของตลับลูกปนื แสดง
แสดงให้เห็นสภาพการเส่ือมในระยะแรกของการใช้งาน ตัวอย่างของกราฟท่ีบันทึกได้จากการตรวจวัดการสั่น
ความผดิ ปกติที่แสดงอาการของการเส่ือมสภาพจะปรากฏ สะเทือนที่ตลับลูกปืนของเครื่องจักรกลหมุน
กราฟแสดงความเสยี หายของตลบั ลกู ปนื
การตรวจสภาพเคร่ืองจักร สองวธิ ีหลังเปน็ วธิ ที ่ี ข้ึนอยู่กับความสามารถในการเตรียมการเข้าบ�ำรุงรักษา
สามารถพสิ ูจน์ไดอ้ ยา่ งชดั เจน มีการแสดงตัวเลข ซ่ึงใช้ ของหนว่ ยซอ่ มบำ� รุง เช่น การรออะไหล่ นอกจากนน้ั ช้ิน
เครือ่ งมือ/อปุ กรณช์ ว่ ยในการตรวจวัด ท�ำให้สามารถตง้ั ส่วน/เคร่ืองจักรจะได้รับการบ�ำรุงรักษาก็ต่อเม่ือพบว่า
ระดับเตอื นภัย (Alarm Level) ของชน้ิ สว่ น/อุปกรณ์นัน้ สภาพของมันไมเ่ ปน็ ทยี่ อมรับอีกต่อไปไดแ้ ลว้ เทา่ น้นั ซง่ึ
ไดก้ ่อนทจ่ี ะถึงระดับเสียหาย (Failure Level) การกำ� หนด นั่นหมายความว่าช้ินส่วน/เคร่ืองจักรนั้นถูกใช้งานจนถึง
ชว่ งหมดอายุ (ระยะเวลาจากระดบั เตอื นภยั ถงึ ระดบั เสยี หาย) ที่สุด
วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559 95
การประยกุ ตใ์ ช้CBMกบั งานซอ่ มบำ� รงุ เรอื
CBM กบั กรมอ่ทู หารเรอื ดว้ ยคณะทำ� งานร่วมฯ ไม่สามารถน�ำเอาเทคโนโลยีและ
CBM ไมถ่ อื วา่ เปน็ เรอ่ื งใหมใ่ นกรมอทู่ หารเรอื เครอ่ื งมือท่ใี ชก้ บั งานดา้ น CBM มาด�ำเนนิ การวิจยั ฯ ได้
ย้อนหลังไปเม่อื ปี พ.ศ. 2537 แผนกมาตรฐานและ ทงั้ หมด สบื เน่ืองจากมีระยะเวลาในการปฏิบัตงิ านเพยี ง
วเิ คราะห์ กองควบคมุ คณุ ภาพ อูท่ หารเรอื พระจุลจอมเกลา้ 2 ปี รวมท้ังเทคโนโลยแี ละเคร่อื งมือในกรมอู่ทหารเรอื บาง
กรมอู่ทหารเรือ ได้ท�ำโครงการวิจัยและพัฒนาทางการ ประเภทยังไม่ได้รบั การบรรจใุ นอัตรา คณะท�ำงานร่วมฯ
ทหารเรอ่ื ง “การตรวจสอบและวเิ คราะหส์ ภาพเครอ่ื งจกั รกล จึงไดพ้ ิจารณาคัดเลือกนำ� เอาเทคโนโลยี ด้านการตรวจวัด
เพื่อลดอัตราการช�ำรุดเสียหายและสึกหรอที่ผิดปกติ” และวเิ คราะห์ค่าการสนั่ สะเทือน (Vibration Analysis)
นายทหารโครงการ นาวาเอก เศวตนนั ท์ ประยูรรัตน์ ด้านการตรวจสอบภาพถ่ายความร้อน (Infrared
(ยศในขณะนั้น) ได้กล่าวถึงเทคโนโลยีตลอดจนเครื่องมือ Thermograph) และดา้ นการตรวจสอบนำ้� มนั หลอ่ ลน่ื ทใี่ ชแ้ ลว้
ทน่ี ำ� มาใชท้ ำ� การตรวจสอบและประเมนิ สภาพเครอื่ งจกั รกล (Use Oil Analysis) มาใชเ้ ปน็ เคร่อื งมือในการตรวจสอบ
ในเรอื โดยกำ� หนดเทคโนโลยกี ารบ่งบอกสภาพเคร่อื งจักร สภาพเคร่ืองจักรกลและอุปกรณ์ประกอบท่ีติดตั้งอยู่
ออกเป็น 5 ส่วน ได้แก่ 1. หลักการการตรวจวดั และ ในเรอื หลวงกันตงั เพือ่ น�ำมาทดลองใช้ในการเกบ็ ขอ้ มูล
วเิ คราะห์คา่ การสัน่ สะเทือนและเสยี ง 2. หลักวิเคราะห์ จรงิ อนั จะน�ำไปสู่การพิจารณาทจี่ ะเลอื กเครอ่ื งมือทใี่ ชใ้ น
การเปลี่ยนแปลงของปริมาณธาตุในน้�ำมันหล่อล่ืน การตรวจสอบใหเ้ หมาะสมกบั เครอ่ื งจกั รกลเหลา่ น้ัน ซึง่
3. หลักการวเิ คราะห์สง่ิ เจือปนในนำ้� มนั หล่อลนื่ 4. หลัก โครงการดงั กล่าวได้ดำ� เนนิ การเสรจ็ ส้นิ เรียบร้อย พอสรปุ
การส�ำรวจสถิตแิ ละปัญหาเรอื่ งการผิดศนู ย์ 5. ใช้รปู แบบ ผลการด�ำเนินการได้ดังน้ี
เทคโนโลยอี นื่ ๆ ทีม่ ีใช้งานอยใู่ นขณะนัน้ เช่น เครือ่ งมือ 1. การตรวจวัดและวิเคราะห์ค่าการสั่นสะเทือน
ตรวจสอบสภาพการทำ� งานของเครอื่ งยนต์ เครื่องมือตรวจ เป็นเทคโนโลยีที่มีใช้ในกรมอู่ทหารเรือมากกว่า 20 ปี
วดั อุณหภมู แิ บบ Thermograph เครอ่ื งมือตรวจสอบ มีการก�ำหนดขั้นตอนและวธิ ีปฏบิ ัติ แนวทางการวิเคราะห์
สภาพมอเตอร์ เครอ่ื งมือตรวจวัดอตั ราการไหล (Flow รวมทั้งเกณฑ์การยอมรับเป็นที่ชัดเจน ซึ่งได้ก�ำหนด
Meter), เครอื่ งมอื ตรวจจบั การรั่วไหล (Ultra-sonic Leak เป็นมาตรฐานกรมอู่ทหารเรือ เรียบร้อยแล้ว และจาก
Detector) การผลิตและบังคับใช้แบบบันทึกการซ่อมท�ำ ความรว่ มมือกบั สถานบนั ไทย-เยอรมัน ไดพ้ ิจารณาปรับ
และแบบประเมนิ ผลการซ่อมทำ� ผลการศกึ ษาและวิจัย แกไ้ ขและกำ� หนดรายละเอียดเพิ่มเติมขึ้นอีก ตามขดี ความ
บรรลวุ ัตถปุ ระสงคท์ ี่ไดก้ �ำหนดไวท้ กุ ประการ ซงึ่ ในตอน สามารถที่ทันสมัยของเครื่องมือวัดท่ีเพ่ิมขึ้นและเพื่อความ
นัน้ ยังไม่ได้ถกู เรียกว่า CBM ชัดเจนในการการวเิ คราะห์สภาพเคร่อื งจกั ร ตลอดจน
ตอ่ มาเม่ือปี พ.ศ.2553 กรมอทู่ หารเรอื กับ กำ� หนดแนวทางการปฏบิ ตั ติ อ่ เครอื่ งจกั รทผ่ี า่ นการตรวจวดั
สถาบนั ไทย–เยอรมัน ไดร้ ่วมกนั จดั ทำ� โครงการความ ดังนี้
รว่ มมอื ทางวชิ าการระหวา่ งกองทพั เรอื โดยกรมอทู่ หารเรอื 1.1 การตั้งค่าพารามิเตอร์ของเคร่ืองวัดและ
กับ สถาบันไทย-เยอรมัน วัตถปุ ระสงคข์ องการทำ� วิจัย จ�ำนวนจุดตรวจวัด ให้มีความละเอียดมากย่ิงข้ึนตาม
คอื ท�ำการศึกษาและวิเคราะห์กระบวนการตรวจสอบ เทคโนโลยแี ละความทนั สมัยของเครือ่ งมือ เพอ่ื ผลในการ
ความพรอ้ มของเคร่อื งจักรกลเรือในกองทพั เรือ โดยการนำ� วิเคราะห์ท่ีสมบูรณ์ครบถ้วนครอบคลุมทุกปัญหาที่เกิด
หลกั การบ�ำรงุ รกั ษาตามสภาพ CBM : Condition Based 1.2 ก�ำหนดสถานภาพหรือระดับของเครอ่ื งจักร
Maintenance มาใชใ้ นการประเมินสภาพเครอื่ งจักรกล เมอื่ เทยี บกบั เกณฑม์ าตรฐาน อนั จะนำ� ไปสกู่ ารวางแผนซอ่ ม
และอปุ กรณใ์ นเรือของกองทพั เรอื เพอื่ นำ� ไปใชใ้ นการ บ�ำรุงท่ีสมบูรณ์
วางแผนซ่อมบ�ำรุงเรืออย่างมีประสิทธิภาพ 1.3 ก�ำหนดแนวทางการปฏิบัติต่อเครอื่ งจกั รและ
ผเู้ ขียนไดร้ ่วมเปน็ คณะทำ� งานในโครงการฯ หลงั อุปกรณ์ภายหลังการประเมินสภาพ
จากลงนามในบันทึกขอ้ ตกลงร่วมแลว้ ทง้ั สองหน่วยได้ 1.4 จัดเก็บข้อมูลลงในระบบสารสนเทศ เพื่อ
พจิ ารณาถึงเทคโนโลยแี ละเคร่ืองมือที่จะน�ำมาใช้ ในการ ความสะดวกในการตรวจสอบวิเคราะห์และรายงานผล
ก�ำหนดแนวทางการตรวจสอบสภาพเคร่ืองจักรของเรือ
96 วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559
การประยกุ ตใ์ ช้CBMกบั งานซอ่ มบำ� รงุ เรอื
2. การตรวจวดั อณุ หภมู ดิ ว้ ยรังสอี ินฟาเรด เปน็ ตรงกับงานท่ีต้องปฏิบัติพร้อมท�ำการฝึกก�ำลังพลรุ่นใหม่
เทคโนโลยีท่ีพัฒนาจากการตรวจวัดอุณหภูมิแบบธรรมดา เพ่อื ทนแทนเจ้าหนา้ ท่ีเดิม อันเนื่องมาจากการโยกยา้ ย
มาเป็นการภาพถา่ ยความร้อน เพอ่ื ช่วยในการตรวจสอบ สบั เปลย่ี นตามวาระ เนื่องจากเจ้าหนา้ ท่ีทีป่ ฏบิ ตั ิงานใน
สภาพความผิดปกติท่ีเกิดขึ้นกับเครื่องจักรกล/อุปกรณ์ ด้านนี้จะต้องมีความรอบรู้ ความเช่ยี วชาญและมคี วาม
ทางไฟฟา้ โดยไดก้ ำ� หนดวธิ กี ารและขัน้ ตอนในการปฏิบตั ิ เข้าใจในเครื่องจักรกลมากพอสมควร
ตลอดจนเกณฑ์มาตรฐานท่ีใช้ในการประเมนิ เพอื่ วเิ คราะห์ 2. องค์วัตถุ
สภาพของเครือ่ งจักร/อุปกรณ์ ซึง่ เทคโนโลยีน้มี ีความ 2.1 จัดหาเครื่องมือ/อุปกรณ์ท่ีเกี่ยวข้องกับงาน
เหมาะสมกับอุปกรณ์ทางไฟฟ้าระบบควบคุมรวมท้ังแผง ตรวจสอบสภาพเครอื่ งจกั ร โดยใชห้ ลกั CBM ใหก้ บั หนว่ ยงาน
วงจรตา่ ง ๆ เน่ืองจากภาพถ่ายท่ีบันทกึ ขณะการทำ� งาน ทเี่ กย่ี วขอ้ ง เพอื่ เปน็ การเพมิ่ ขดี ความสามารถในการตรวจสอบ
ของเครอ่ื งจักรเป็นภาพเสมอื นจรงิ ซ่ึงชว่ ยในการตรวจ เครื่องจักรกลอย่างมีประสิทธิภาพต่อไป
สอบปญั หาเบอื้ งตน้ ไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง รวดเร็วแมน่ ยำ� กอ่ นท่ี 2.2 จัดท�ำเอกสารบันทึกผลการตรวจสอบ
อุปกรณ์จะเกิดการชำ� รดุ ทำ� ใหก้ ารวางแผนซ่อมบ�ำรุงเปน็ สภาพและแบบประเมินสภาพของเครือ่ งจกั ร ให้มีความ
ไปอย่างมีประสิทธิภาพ สมบูรณค์ รบถ้วนครอบคลุมในทุกส่วนท่ีเกย่ี วขอ้ ง เพอ่ื เปน็
3. การตรวจวิเคราะห์น้�ำมันหล่อลื่นที่ใช้แล้ว ประโยชน์ต่อผู้วางแผนการเรียกเรือเข้ารับการซ่อมบ�ำรุง
เคร่ืองมือตามเทคโนโลยีนี้มีใช้งานที่กรมวิทยาศาสตร์ และก�ำหนดแผนการใช้เรือ
ทหารเรอื ซง่ึ เป็นหนว่ ยงานทม่ี ีความสามารถในการตรวจ 2.3 รวบรวมขอ้ มูลท่เี กยี่ วขอ้ ง ประวัตกิ ารซอ่ ม
สอบคณุ สมบตั ทิ งั้ ทางกายภาพและสงิ่ เจอื ปน (Wear Metal) บ�ำรุง และประวัตกิ ารตรวจสอบเครอื่ งจักรกล ให้เป็นรูป
คณะทำ� งานรว่ มฯ ได้ก�ำหนดขน้ั ตอนในการเกบ็ ตวั อยา่ ง แบบทอ่ี ยู่บนฐานขอ้ มูลเดียวกัน เพื่ออำ� นวยความสะดวก
และขั้นตอนการปฏิบัติทั้งหมดซ่ึงมีหลายหน่วยงานท่ีจะ รวดเร็วในการประสานระหว่างหนว่ ยซอ่ มบำ� รงุ และหนว่ ย
ตอ้ งเก่ยี วขอ้ งกับการปฏบิ ตั ิ ได้แก่ เจา้ หน้าท่เี รอื ของกอง ผู้ใช้ ซ่ึงน�ำขอ้ มูลมาทำ� การประมวลผลและประเมินสภาพ
เรือยทุ ธการ กรมอทู่ หารเรอื และ กรมวทิ ยาศาสตรท์ หารเรอื ของเครื่องจักรกล
เพียงแตเ่ พ่มิ เตมิ ข้อมลู ในการวิเคราะห์ซึง่ ได้แก่ เกณฑ์ 3. องค์ความรู้ พัฒนาด้านการเรียนรู้และส่ง
คุณสมบัติทางกายภาพตามชนิดของน�้ำมันโดยขอรับ เสริมใหม้ กี ารจัดฝกึ อบรม ในสว่ นของเครอ่ื งมือตลอดจน
การสนับสนุนข้อมูลได้จากเจ้าของผลิตภัณฑ์น�้ำมันหล่อ เทคโนโลยีใหม่ ๆ พรอ้ มทงั้ ทบทวนความรดู้ า้ นการปฏิบัติ
ชนดิ นนั้ ๆ ส่วนเกณฑ์ Wear Limit ตลอดจนชนิดของ อยู่เสมอ เพอื่ น�ำความรู้ความช�ำนาญทไี่ ด้ มาประยกุ ตใ์ ชใ้ น
เศษผงโลหะท่สี ึกหรอจากชน้ิ ส่วนตา่ ง ๆ ของเครอ่ื งจกั ร การตรวจสอบสภาพเครื่องจักรกลในเรือ
(Element Source) จำ� เป็นจะตอ้ งได้รับการสนับสนับ การซอ่ มบ�ำรุงตามสภาพ CBM เป็นการซ่อม
ขอ้ มูลจากบรษิ ทั ผผู้ ลติ เครื่องจักรหรืออุปกรณ์ชนิดนน้ั ๆ บ�ำรุงเครื่องจักรตามแนวคิดการซ่อมบ�ำรุงเชิงคาดการณ์
เพอ่ื นำ� สู่การวเิ คราะหท์ ส่ี มบรู ณ์ และสงิ่ ต่าง ๆ ทีก่ ล่าวมา (Predictive Maintenance Concept) ดว้ ยการคาดคะเน
นัน้ จะเกดิ ข้ึนไมไ่ ดห้ ากขาดองค์ประกอบทส่ี ำ� คญั ดงั น้ี จากอตั ราการเส่อื มของเครือ่ งจกั ร โดยใช้เคร่ืองมือหรือวธิ ี
1. องค์บคุ คล การใหไ้ ดม้ าซง่ึ ข้อมูล ทสี่ ามารถนำ� มาใช้ในการวิเคราะห์
1.1 การเตรียมความพร้อมของเจา้ หน้าที่ทท่ี ำ� การ และประเมนิ สภาพท่แี ทจ้ รงิ ของเครอ่ื งจักรกล ซึ่งจะช่วย
ตรวจสอบสภาพเครื่องจักรในเรือ ให้มีความพร้อมท้ัง ในการวางแผนซ่อมบ�ำรุงเป็นไปอย่างถูกต้องและเกิด
ด้านร่างกายและจิตใจ เน่ืองจากการตรวจสอบสภาพของ ประสทิ ธภิ าพสูงสดุ ต่อหนว่ ยผู้ใชแ้ ละหนว่ ยซอ่ มบำ� รุง
เครื่องจักรในเรอื ต้องใชค้ วามอดทน ความเอาใจใส่และ จากการปฏิบตั งิ านโครงการร่วมในคร้ังนี้ ทำ� ให้ทราบวา่
ความเปน็ คนช่างสังเกต ซ่ึงเหลา่ น้เี ปน็ คณุ สมบตั ทิ ดี่ ีของผู้ กรมอู่ทหารเรือต้องมีการปรับปรุงพัฒนาในด้านต่าง ๆ
ตรวจสอบ ดังทก่ี ล่าวมาแลว้ ขา้ งตน้ เพ่ือให้เกดิ ประสทิ ธผิ ลในการ
1.2 พจิ ารณาบรรจกุ ำ� ลงั พลที่จะมาปฏิบัตริ าชการ ประเมินสภาพเครื่อง
ในสว่ นของงานตรวจสอบสภาพเครือ่ งจักรกลในเรอื ให้
วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559 97
การประยกุ ตใ์ ช้CBMกบั งานซอ่ มบำ� รงุ เรอื
การประยุกต์นำ� CBM มาใช้ในตรวจสอบสภาพเรือในงาน
ซ่อมบ�ำรุง
เม่ือเปรียบเทียบวิธีการบ�ำรุงรักษา 2 แบบ คือ
ซ่อมบ�ำรุงแบบแก้ไขกับซ่อมบ�ำรุงแบบป้องกัน โดยพิจารณา
จากการใช้งานช้ินส่วนของเครื่องจักรกับความเสียหาย
เป็นหลัก จะพบว่าโดยวธิ กี ารบ�ำรงุ รักษาแบบแก้ไขนั้น ชน้ิ
ส่วนของเคร่อื งจักรจะถูกใชง้ านได้จนกวา่ ชำ� รดุ แต่ไม่สามารถ
ควบคมุ การเกิดความเสยี หายได้ ในขณะที่วธิ ีการบำ� รงุ รกั ษา
แบบป้องกนั จะส้นิ เปลอื งอะไหล่มากกว่า แตล่ ดโอกาสความ
เสยี หายของเครอื่ งจักร ดังน้นั จึงเกิดแนวความคดิ เกีย่ วกับวิธี
การบ�ำรุงรักษาแบบใหม่ ท่ีจะชว่ ยใหส้ ามารถใช้งานเคร่อื งจกั ร
ไดเ้ ตม็ ท่ี และสามารถควบคุมความเสียหายที่ไม่ตัง้ ใจได้
ด้วยเหตนุ วี้ ธิ ีการซ่อมบ�ำรุงรักษาแบบใหม่ จึงขนึ้ อยู่กับ
สภาพของเครอื่ งจกั ร การดำ� เนินการซอ่ มบำ� รงุ รกั ษาจะเน้นอยู่
ทก่ี ารวางแผนการตรวจสภาพการทำ� งานของเครอ่ื งจกั ร เพ่ือ
ท่ีจะควบคุมความเสยี หายและจะท�ำการดูแลรักษา รวมทัง้
ซ่อมแซมให้สอดคลอ้ งกบั ความตอ้ งการของเครอื่ งจกั ร อยา่ งไร
ก็ตามจากค�ำว่า “ตามสภาพของเครอื่ งจกั ร” ท�ำใหก้ ารใชว้ ธิ ี
การซ่อมบำ� รงุ รกั ษาแบบนอี้ ยภู่ ายใต้เงอื่ นไขท่จี ำ� เป็น 2 ข้อ คอื
1. เคร่ืองจักรที่ใช้งานต้องมีการแสดงออกที่สะท้อนถึงสภาพ
ของเคร่อื งจกั รหรือช้ินส่วนนนั้ ทสี่ ามารถแปลความหมายได้
เช่น ความร้อน การสัน่ สะเทือน เสยี ง ความดัน การสกึ หรอ
2. จะต้องมีวิธีการและหรือเคร่ืองมือ/อุปกรณ์ที่ใช้การตรวจ
สอบอาการดังกล่าวของเคร่ืองจักรได้อย่างเหมาะสมตรงกับ
ความต้องในการตรวจสอบ
98 วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559
การประยกุ ตใ์ ช้CBMกบั งานซอ่ มบำ� รงุ เรอื
แนวทางการประยกุ ต์ ใช้ CBM 2. เรอื ซอ่ มบ�ำรงุ
เป็นที่เข้าใจว่า CBM เป็นระบบการซ่อมบ�ำรุง การน�ำเทคโนโลยี CBM มาใช้ในการตรวจประเมนิ
เครอื่ งจกั ร/อปุ กรณท์ เ่ี หมาะสมตามสภาพและเวลาประหยดั สภาพเรือซอ่ มบ�ำรุงกระท�ำไดใ้ นสองขน้ั ตอน คือ การตรวจ
ค่าใช้จ่าย ได้เคร่ืองจักรและอุปกรณ์ที่มีประสิทธิภาพ สอบสภาพกอ่ นนำ� เรอื เขา้ ซ่อมบำ� รุงและภายหลงั การซ่อม
สูงภายหลังการซอ่ มท�ำ และจากขอ้ มูลการซ่อมบำ� รุง บ�ำรุงแล้วเสรจ็ ซึง่ ในหัวขอ้ นหี้ ากมกี ารวางแผนการจดั เกบ็
เรือของกรมอ่ทู หารเรอื ทผ่ี ่านมา พอทจี่ ะสรปุ ได้ว่าเป็น ขอ้ มลู ของเรือในสภาวะปกติ (Condition Assessment)
รูปแบบของการซ่อมบ�ำรุงแบบป้องกัน (Preventive ไดต้ ามวงรอบทกี่ ำ� หนดรวมทง้ั ค่าพารามเิ ตอร์ทไ่ี ดจ้ าก
Maintenance System) ผสมผสานกับการซ่อมบ�ำรุง โรงงาน (Test Protocol) ท่ีถกู จัดเก็บอย่างเปน็ ระบบอยู่
แบบแก้ไข (On-Failure Maintenance System) หาก ก่อนแล้วสามารถน�ำข้อมูลดังกล่าวมาใช้ประกอบการ
น�ำ CBM มาปรับใช้เสริมย่อมจะท�ำให้ปริมาณการซ่อม ประเมนิ ไดท้ นั ทโี่ ดยไมต่ ้องออกเรอื เพอ่ื ปฏิบตั ิการเก็บและ
บ�ำรุงแบบแก้ไขลดลงได้ และทำ� ใหง้ านซอ่ มบำ� รงุ เรอื ของ ประเมินใหม่ สง่ ผลใหล้ ดค่าใช้จา่ ยและเวลาในการเตรียม
กรมอูท่ หารเรอื เพิ่มประสิทธภิ าพมากยิ่งข้ึน ท้ังในสว่ นท่ี แผนการซ่อมบ�ำรุงและจัดหาอะไหล่
เปน็ เรอื พร้อมในทะเลและเรือที่ก�ำลังซ่อมตามแผน โดย โดยสรุปแลว้ เครื่องมอื ที่ใช้ในการตรวจสอบ
มีแนวคิดรูปแบบการปรับใช้ดงั นี้ สภาพเครือ่ งจกั รกลในปจั จบุ ัน มหี ลายเทคโนโลยีคงเปน็
1. เรือพร้อมปฏิบัติราชการรวมถึงเรือท่ีก�ำลัง ไปไม่ได้ที่มีเพียงเทคโนโลยีเดียวท่ีจะสามารถตรวจสอบ
ปฏิบตั ิราชการ ปญั หาของเครอ่ื งจักรหรอื อุปกรณ์ได้ทัง้ หมด แนวโนม้ ใน
1.1 กำ� หนดแผนการตรวจประเมนิ สภาพเครอื่ งจกั ร อนาคตจะต้องนำ� หลาย ๆ เทคโนโลยีและเครอ่ื งมอื เข้ามา
และอุปกรณ์ท่ีเสริมเทคโนโลยี CBM แล้วให้กับเรือตาม ร่วมกันในการตรวจสอบสภาพเครื่องจักร เพ่อื เปน็ การเพม่ิ
ห้วงเวลาทเี่ หมาะสมตามประเภทของเรือและชวั่ โมงใชง้ าน ประสิทธภิ าพในการตรวจสอบปัญหาและสาเหตุของความ
(Condition Assessment) เสยี หาย เป็นตัวช่วยในการตัดสนิ ใจวา่ จะก�ำหนดแผนการ
1.2 ใช้ค่าพารามิเตอร์รวมท้ังผลการทดสอบ บ�ำรุงรักษาเครอ่ื งจกั รในชว่ งใด ทำ� อย่างไรและตอ้ งใชง้ บ
ทดลองเรอื เม่ือซ่อมบำ� รุงแลว้ เสรจ็ และส่งมอบเรอื ให้กบั ประมาณเทา่ ไร ในการหยดุ เครอื่ งจกั รเพอื่ ทำ� การซอ่ มบำ� รงุ
กองเรือยุทธการ เป็นคา่ เริม่ ต้นในการติดตามแนวโนม้ การ อนั จะสง่ ผลทำ� ใหเ้ กดิ ประสทิ ธผิ ลมากทสี่ ดุ ในการซอ่ มบำ� รงุ
การเปลี่ยนแปลงการเสื่อมสภาพของเคร่ืองจักรกล สำ� หรับผู้เขยี น CBM คอื “วิธีการประเมนิ สภาพ
1.3 จัดเก็บข้อมูลผลการตรวจสอบประเมินสภาพ เครื่องจกั ร จากผลการตรวจสภาพเครื่องจักรดว้ ยเครอ่ื ง
เครื่องจกั รทุกครั้ง อยา่ งเปน็ ระบบแบบแผนจน กระทงั่ ถงึ มอื ทีใ่ หข้ ้อมูลทีส่ ามารถน�ำไปใชใ้ นการวิเคราะห์ ทำ� นาย
ผลการทดสอบทดลองกอ่ นน�ำเรือเข้าซอ่ มตามแผนในครั้ง คาดการณอ์ าการชำ� รดุ ของเครอื่ งจกั รได้ เพอื่ นำ� ไปใชใ้ นการ
ต่อไป วางแผนซอ่ มบำ� รงุ เครอื่ งจกั รเปน็ ไปอยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ”
วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559 99
การประยกุ ตใ์ ช้CBMกบั งานซอ่ มบำ� รงุ เรอื
บทสรุป
ถึงแม้ว่ากรมอู่ทหารเรือจะด�ำเนินการซ่อม การซ่อมบ�ำรุงตามสภาพ (Condition Based
บ�ำรุงเรือ โดยกำ� หนดขนั้ ตอนในการซอ่ มบ�ำรงุ ตามคู่มอื Maintenance : CBM) และวธิ กี ารดำ� เนนิ การทเ่ี หมาะสม
บรหิ ารงานซ่อมทำ� เรือ และใหห้ นว่ ยผใู้ ชเ้ รือไดด้ ำ� เนนิ การ มาใช้เสริมการซ่อมบ�ำรุงและประเมินสภาพเครื่องจักรกล
ซอ่ มบำ� รงุ ตามแผน (Plan Maintenance System) รวมท้ัง เรือของกรมอู่ทหารเรือในปจั จุบนั ตลอดจนการประยุกต์
ท�ำการตรวจสอบประเมินสภาพเรือก่อนเข้ารับการซ่อม ใช้เครื่องมือและบริหารจัดการข้อมูลแบบบูรณาการ ก็
ทำ� (Condition Assessment) แล้วก็ตาม แต่กไ็ ม่สามารถ จะทำ� ให้สามารถวิเคราะห์ และคาดการณ์แนวโนม้ ของ
ทำ� ใหเ้ รือมีความพร้อมทจ่ี ะออกปฏบิ ตั ิราชการ เพือ่ ตอบ การช�ำรุดเสียหายของเคร่ืองจักรต่าง ๆ ซ่ึงจะท�ำให้
สนองภารกิจของกองทัพเรือได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ สามารถดำ� เนินการซอ่ มป้องกนั หรือทำ� การบำ� รุงรกั ษา
ซงึ่ แสดงใหเ้ ห็นวา่ กระบวนการ วธิ ีการ ตลอดจนการด�ำเนนิ ได้ทันกอ่ นที่เคร่อื งจักรจะช�ำรดุ (Break Down) ซง่ึ จะ
งานท่มี ีอยู่นน้ั ยังไมส่ ามารถตรวจสอบและวเิ คราะห์สภาพ ส่งผลทำ� ให้ประหยัดงบประมาณรวมระยะเวลาในการซ่อม
ทแ่ี ทจ้ รงิ ของเครอ่ื งจกั รกลและอปุ กรณป์ ระจำ� เรอื ไดด้ พี อ สง่ บ�ำรงุ ตลอดจนสามารถน�ำผลการวเิ คราะหป์ ระเมนิ มาใช้
ผลให้การวางแผนการซ่อมบำ� รุงเครือ่ งจกั รกลและอปุ กรณ์ ในการวางแผนซ่อมบ�ำรุงเรือของกรมอู่ทหารเรือ
ตา่ ง ๆ ท�ำไดไ้ มค่ รบถ้วนสมบรู ณ์ เป็นผลให้การก�ำหนด ได้อย่างเตม็ ประสิทธิภาพ อนั จะนำ� ไปสคู่ วามพร้อมของ
แผนการใชเ้ รอื เป็นไปอย่างไมช่ ัดเจน หากได้มีการปรับปรุง เครือ่ งจกั รกล และส่งผลให้เรอื มคี วามสมบรู ณ์พร้อมท่ี
พัฒนากระบวนการตรวจสอบและวิเคราะห์ความพร้อม จะออกปฏบิ ัติภารกิจ เพ่อื ตอบสนองความตอ้ งการของ
ของเคร่ืองจักรกล โดยการน�ำเทคโนโลยีตามระบบ กองทพั เรอื ไดต้ ลอดเวลาสมกบั คำ� ทว่ี า่ “เราทำ� ใหพ้ รอ้ มรบ”
100 วารสารกรมอทู่ หารเรอื ประจำ� ปี 2559
การบรหิ ารจดั การการสรา้ งเรอื OPV2ดา้ นไฟฟา้ กำ� ลงั และแสงสวา่ ง
การบรหิ ารจดั การการสรา้ งเรอื OPV2
ด้านไฟฟ้าก�ำลงั และแสงสว่าง
นาวาเอก ประจักษ์ พลู สวสั ด์ิ
ผอู้ ำ� นวยการ กองโรงงานไฟฟ้า อูร่ าชนาวีมหดิ ลอดุลยเดช กรมอู่ทหารเรอื
เ ฮนรี ฟาโยล (Henri Fayol) กล่าวว่า “ หากวัน ต่าง ๆ ท่ีด�ำเนินการเป็นประจ�ำ รวมทั้งเรือ OPV2
หนงึ่ คณุ ต้องอยใู่ นสภาวะ ท่ตี ้องใช้คนจ�ำนวนมาก ใน เป็นเรือตรวจการณ์ไกลฝั่งขนาดใหญ่ มีอุปกรณ์ต่าง ๆ
การท�ำงานแล้วละก็ หัวใจของการบริหารจดั การ เพ่อื ให้ จำ� นวนมาก และมรี ะบบสลบั ซบั ซอ้ น ถึงแมว้ า่ กฟฟ.อรม.
งานสำ� เรจ็ ตามเปา้ หมายน้นั มอี งค์ประกอบ 5 ปจั จัย คือ อร. มปี ระสบการณส์ รา้ งเรอื OPV1 (เรอื หลวงกระบ)ี่ มาแลว้
การวางแผน (Planning) การจัดองค์กร (Organizing) แต่กม็ ขี า้ ราชการ ลกู จา้ งประจำ� และพนกั งานราชการหลายนาย
การบังคับบัญชาหรือการส่ังการ (Commanding) ได้ย้ายออก เกษยี ณอายุราชการ และมีการยา้ ยเขา้ ใหม่
การประสานงาน (Coordinating) และการควบคุม เพอ่ื ให้การสร้างเรอื ดา้ นไฟฟา้ กำ� ลังและแสงสวา่ ง สามารถ
(Controlling)” (ชเู กียรติ เนอ้ื ไม้, 2555) สร้างได้ทันเวลาตามแผนงานหลัก (Master Plan) มี
การสรา้ งเรอื ดา้ นไฟฟา้ กำ� ลงั และแสงสวา่ ง ของกอง คุณภาพ และสรา้ งความพึงพอใจใหก้ ับกองเรือยุทธการ
โรงงานไฟฟา้ อรู่ าชนาวมี หดิ ลอดุลยเดช กรมอู่ทหารเรือ เจา้ ของเรอื ดงั นนั้ การบรหิ ารจดั การทไี่ ดม้ าตรฐาน เชอ่ื ถอื ได้
(กฟฟ.อรม.อร.) ไม่ได้ท�ำต่อเนื่องเหมือนงานซ่อมเรือ จะต้องถูกน�ำมาใช้ในการด�ำเนินการ
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
วารสารกรมอู่ทหารเรือ ประจำปี 2559
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search