เศรษฐก ิ จการผล ิ ตการตลาดถ ั่วเหลอ ื ง กรณีศึกษาจังหวัดเลย หนองบัวลําภู และอุดรธานี Economic study of production and marketing for Dry season soybeans A case study of Loei, Nong Bua Lamphu and Udon Thani provinces สํานักงานเศรษฐกิจการเกษตรที่3 สํานักงานเศรษฐกิจการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณเอกสารวิจัยเศรษฐกิจการเกษตรเลขที่ 103 กันยายน 2562 เศรษฐกิจการผลิตการตลาดถั่วเหลืองฤดูแลง กรณีศึกษาจังหวัดเลย หนองบัวลําภู และอุดรธานี Economic study of production and marketing for Dry season soybeans A case study of Loei, Nong Bua Lamphu and Udon Thani provinces 3 3 rd REGIONAL OFFICE OF AGRICULTURAL ECONOMICS สํานกังานเศรษฐกิจการเกษตร OFFICE OF AGRICULTURAL ECONOMICS ละสหกรณ MINISTRY OF AGRICULTURE AND COOPERATIVES 103 AGRICULTURAL ECONOMICS RESEARCH NO SEPTEMBER 2019 ฤดูแลง กรณศ ีึ กษาจ ั งหว ั ดเลย หนองบ ั วล ํ าภ ู และอ ุ ดรธาน ี Economic study of production and marketing for Dry season soybeans A case study of Loei, Nong Bua Lamphu and Udon Thani provinces REGIONAL OFFICE OF AGRICULTURAL ECONOMICSOFFICE OF AGRICULTURAL ECONOMICS AND COOPERATIVES AGRICULTURAL ECONOMICS RESEARCH NO.103
(ค) Abstract The study of production and marketing for dry-season soybean: A case study of Loei, Nong Bua Lamphu and Udon Thani provinces, aims to study cost and return of soybean production and comparative direct and indirect benefits of dry-season soybean cultivation as well as soybean marketing channel in those 3 provinces. The results showed that dry-season soybean growers in Loei Province obtained net return of -866.56 baht per rai. The return to production cost ratio was 0.80 due to low yield and high production cost. The growers in Nong Bua Lam Phu province had net return of 391.53 baht per rai. The return to production cost ratio was 1.10. In Udon Thani, those growers gained net return of 117.99 baht per rai, and the return to production cost ratio was 1.03. Farmers still received benefits from growing soybeans in both direct and indirect benefits, for example reducing use of chemical fertilizer, and chemicals in rice field. Most of soybean production were delivered to manufacturing to further transform into soybean oil or other products. This study also recommend policy guidelines for management of soybean production in the dry season in order to reduce costs, increase production, raise the quality of the products to meet standard and in line with market needs, and achieve maximum efficiency as follows:(1) government should support farmers to attend training on technology and innovation and using precise fertilizer based on soil analysis values with tracking system and stimulating the recording of data before and after the implementation of this technology / innovation. (2) For comparison and analysis of cost reduction, farmers should be convinced to join the large–plots farming in order to optimize production management services, increase efficiency and quality by looking at the market direction, forming group selling and processing products, creating bargaining power in markets, and (3) Campaign for soybean cultivation after rice farming season should also be promoted to increase yield and awareness in benefits of soybean cultivation after rice season because this can reduce cost of production of rice and increase yield in the following farming seasons.
(ข) บทคัดยอ การศึกษาเศรษฐกิจการผลิตการตลาดถั่วเหลืองฤดูแลง กรณีศึกษาจังหวัดเลย หนองบัวลําภู และอุดรธานี มีวัตถุประสงคเพื่อศึกษาตนทุนการผลิตและผลตอบแทนการผลิตถั่วเหลืองฤดู แลง เพื่อศึกษาเปรียบเทียบผลประโยชนทางตรงและทางออมจากการปลูกถั่วเหลืองฤดูแลง และเพื่อศึกษา วิถีการตลาดถั่วเหลืองฤดูแลง ในพื้นที่จังหวัดเลย จังหวัดหนองบัวลําภูและจังหวัดอุดรธานี ผลการศึกษา พบวา เกษตรกรผูปลูกถั่วเหลืองฤดูแลงจังหวัดเลยประสบปญหาการ ขาดทุนมีผลตอบแทนสุทธิไรละ -866.56 บาท อัตราสวนผลตอบแทนตอตนทุนการผลิต เทากับ 0.80 เนื่องจากมีผลผลิตตอไรต่ํา ตนทุนการผลิตสูง สงผลใหผลตอบแทนการผลิตตอไรต่ํา สวนจังหวัด หนองบัวลําภู และจังหวัดอุดรธานีมีกําไรจากปลูกถั่วเหลือง โดยจังหวัดหนองบัวลําภู มีผลตอบแทนสุทธิไร ละ 391.53 บาท อัตราสวนผลตอบแทนตอตนทุนการผลิต เทากับ 1.10 และจังหวัดอุดรธานี มี ผลตอบแทนสุทธิไรละ 117.99 บาท อัตราสวนผลตอบแทนตอตนทุนการผลิต เทากับ 1.03 อยางไรก็ตาม เกษตรกรยังไดรับผลประโยชนจากการปลูกถั่วเหลืองทั้งผลประโยชนทางตรงและผลประโยชนทางออม เชน ลดการใชปุยเคมี และสารเคมีในนาขาว วิถีการตลาดถั่วเหลืองสวนใหญผลิตเพื่อจําหนาย เขาสูโรงงาน อุตสาหกรรมเพื่อแปรรูปเปนผลิตภัณฑน้ํามันถั่วเหลืองหรือผลผลิตภัณฑอื่นๆตอไป ขอเสนอแนะ แนวทางการจัดทํามาตรการ นโยบาย ในการบริหารจัดการการผลิตถั่ว เหลืองฤดูแลงเพื่อลดตนทุน เพิ่มผลผลิต และยกระดับคุณภาพผลผลิตสูมาตรฐาน รวมทั้งสอดคลองกับความ ตองการของตลาด และเกิดประสิทธิภาพสูงสุด คือรัฐควรสนับสนุนใหเกษตรกรทั่วไปเขารับการอบรม เทคโนโลยีและนวัตกรรมการใชปุยตามคาวิเคราะหดิน เพื่อใหใชปุยในปริมาณที่เหมาะสม ทําใหสามารถลด ตนทุนการผลิตลงได และควรมีระบบการติดตามและกระตุนการจดบันทึกขอมูลในชวงกอน-หลังการนํา เทคโนโลยี/นวัตกรรมนี้มาใชเพื่อนํามาเปรียบเทยีบ/วิเคราะหขอมูลผลการลดตนทุน ควรผลักดันใหเกษตรกร มีการรวมกลุมแบบแปลงใหญ เพื่อใหมีการบริการจัดการการผลิต เพิ่มประสิทธิภาพการผลิตและเพิ่มคุณภาพ การผลิต โดยมองทิศทางการตลาดเปนสําคัญ มีการรวมกลุมกันขายผลผลิตและการแปรรูปผลผลิต สราง อํานาจตอรองดานการตลาดรวมกัน รณรงคใหเกษตรกรใสใจในวิธีการเพาะปลูกถั่วเหลืองหลังฤดูทํานา เพื่อ เพิ่มผลผลิตตอไรใหสูงขึ้น และประชาสัมพันธใหเกษตรกรเห็นประโยชนของการปลูกถั่วเหลืองหลังฤดูทํานา เนื่องจากสามารถลดตนทนุการปลูกขาวนาปและเพิ่มผลผลิตตอไรใหสูงขึ้นได