โครงงานบ้านนักวิทยาสาสตร์น้อย เรื่อง เรือขวดน้ำ ( ขวดพลาสติก) โรงเรียนบ้านโนนสำราญ

คำนำ โครงงาน เรื่อง เรือขวดน้ำ ( ขวดพลาสติก) เป็นโครงงานที่จัดทำขึ้นภายใต้การเข้าร่วม กิจกรรมโครงการบ้านนักวิทยาสาสตร์น้อย ประเทศไทย มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตน์ราชสุดาสยามราช กุมารี และมหาวิทยาลัยศรีนครินทร์วิโรฒ ผู้ดำเนินกิจกรรมตามโครงการเป็นนักเรียนระดับชั้นปฐมวัย โรงเรียนบ้านโนนสำราญ ซึ่งเป็นกิจกรรมที่นักเรียนมีความสนใจที่จะเรียนรู้ มีคำถามและสิ่งที่สงสัย อยากค้นหาคำตอบด้วยตนเอง จึงมีการออกแบบการทดลองร่วมกัน โดยมีครูประจำชั้นเป็นที่ปรึกษา โครงงานเรื่อง เรือขวดน้ำ (ขวดพลาสติก) ลุล่วงไปด้วยดีโดยนักเรียนระดับปฐมวัย ครู ผู้ปกครอง ที่ให้ความร่วมมือ ขอขอบคุณผู้มีส่วนเกี่ยวข้องที่ทำให้โครงการประสบความสำเร็จ และ หวังว่าผลการจัดกิจกรรมโครงงานในครั้งนี้จะเกิดประโยชน์ต่อผู้ศึกษา และผู้ที่สนใจต่อไป พิสมัย ผังรัมย์ ตำแหน่ง ครู ชำนาญการพิเศษ โรงเรียนบ้านโนนสำราญ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาขอนแก่น เขต ๕

สารบัญ หน้า คำนำ สารบัญ ที่มาของโครงงาน ๑ คำถามที่ ๑ ๔ คำถามที่ ๒ ๙ คำถามที่ ๓ ๑๕ ภาคผนวก

1 ชื่อโครงงาน เรือขวดน้ำ ( ขวดพลาสติก ) ผู้จัดทำโครงงาน นักเรียนชั้นอนุบาล ๒–๓ โรงเรียนบ้านโนนสำราญ อำเภอภูเวียง จังหวัดขอนแก่น ครูที่ปรึกษา นางพิสมัย ผังรัมย์ นางนัฐกานต์ ดงแก้ว ระยะเวลาในการจัดทำ ระหว่างวันที่ ๑๖ – ๒๓ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๗ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ที่มาของโครงงาน สืบเนื่องจากการจัดกิจกรรมประสบการณ์การเรียนในห้องเรียน เรื่อง เรือบรรทุก นักเรียนได้สนทนา พูดคุยกับคุณครูและเพื่อนๆเกี่ยวกับการจมการลอยของวัสดุซึ่งในการทำกิจกรรมเรื่องเรือบรรทุก นักเรียนใช้ ดินน้ำมันมาเป็นวัสดุในการทดลองโดยการทำเป็นรูปทรงต่างๆ แล้วนำไปวางบนผิวน้ำในกะละมังที่เตรียมไว้ จากผลการทดลองดินน้ำมันที่ทำเป็นรูปทรงแบนและมีขอบเหมือนเรือสามารถลอยน้ำได้เมื่อเด็กๆนำเหรียญมา วางบนเรือที่ทำจากดินน้ำมัน เรือสามารถรับน้ำหนักของเหรียญบาทที่เด็กๆนำมาใส่ในเรือได้มากที่สุดถึง 1๐ เหรียญ ระหว่างนั้นมีนักเรียนถามครูว่าครูครับ “เรือทำจากอะไรได้บ้างครับ”จากกิจกรรมดังกล่าวทำให้เกิด บทสนทนาในห้องเรียนเกี่ยวกับวัสดุที่ผู้ปกครองของนักเรียนใช้ทำเรือสำหรับออกหาปลาซึ่งเป็นอาชีพเสริมอีก อาชีพหนึ่งที่ทำให้คนในชุมชนมีรายได้ไว้ใช้จ่ายในครอบครัว ครู : นักเรียนคะใครเคยเห็นเรือที่เขาใช้หาปลาบ้างค่ะและเรือที่นักเรียนเห็นทำด้วยวัสดุอะไรค่ะ พอร์ช : ผมเคยเห็นครับ คุณตาของผมมีเรือที่ทำด้วยไม้ลำใหญ่มากเลยครับครู ผมเคยนั่งเรือไปหาปลา กับคุณตาด้วยครับ กัส : คุณตาผมก็มีเรือที่ทำจากไม้เหมือนกันครับ และมีไม้สำหรับพายเรือด้วยครับ ครู : นักเรียนค่ะนอกจากเรือทำด้วยไม้แล้ว นักเรียนเคยเห็นเรือทำด้วยอะไรได้อีกค่ะ นิว : เรือของพ่อผมทำจากเหล็ก ติดเครื่องยนต์ด้วยไม่ต้องใช้ไม้พายครับครู อังอัง : หนูเคยเห็นเรือที่ทำจากพลาสติกค่ะตอนหนูไปเที่ยวสวนน้ำกับแม่ค่ะ มายด์ : ครูค่ะหนูเคยไปตกปลากับพ่อ นั่งตกปลาอยู่บนเรือได้ปลาเยอะแยะเลยค่ะ สนุกและตื่นเต้น มากๆ เลยค่ะ พอเพียง : ครูค่ะตอนไปเที่ยวทะเลพ่อหนูกับแม่เคยพาพายเรือคายัคเล่นค่ะ แต่หนูกลัวมากค่ะ กลัว ตกเรือค่ะ คุณครู : พอเพียงค่ะแล้วเรือคายัคทำด้วยอะไรค่ะเพราะเพื่อนๆหลายคนไม่รู้จักและไม่เคยเห็นค่ะ พอเพียง : พ่อหนูบอกว่าเรือคายัคทำด้วยไฟเบอร์หรือทำจากพลาสติกนี่แหละค่ะ คุณครู : จากที่เด็กๆพูดมาแสดงว่าเด็กๆรู้จักเรือทุกคน ถ้าอย่างนั้นเด็กๆช่วยคุณครูคิดได้ไหมค่ะว่าเรา จะเอาอะไรมาทำเป็นเรือที่ลอยน้ำได้และเด็กๆ สามารถขึ้นไปนั่งบนเรือได้โดยเรือที่เราทำไม่ จมน้ำ เด็กๆ : ทำจากขวดน้ำพลาสติกค่ะ, ครับ ฟ้า : ครูค่ะขวดน้ำพลาสติกน้ำหนักเบาไม่จมน้ำแน่นอนค่ะ บัวตอง : คุณครูค่ะถ้าทำเรือเสร็จหนูขอลองนั่งเรือได้ไหมค่ะ

2 คุณครู : ได้เลยค่ะ แล้วเด็กๆมีคำถามอะไรจะถามคุณครูอีกไหมค่ะ เด็กๆตอบว่าไม่มีครับ ไม่มีค่ะ คุณครูสนทนากับเด็กโดยสรุปจากคำถามที่เด็กๆถามดังนี้ 1. ขวดน้ำมีลักษณะอย่างไรและทำจากวัสดุอะไร - รูปร่าง - วัสดุ ๒. ขวดน้ำลอยน้ำได้อย่างไร - เปิดฝาขวด - ปิดฝาขวด ๓. จะนำขวดน้ำมาทำเป็นเรือให้คนสามารถขึ้นไปนั่งบนเรือได้อย่าง จากคำถามที่เด็กๆสนใจอยากรู้ ๓ คำถามเด็กและครูสนทนาเพื่อเลือกคำถามที่จะนำมา สังเกต สำรวจตรวจสอบ ทดลองและเปรียบเทียบ โดยคำถามที่นักเรียนอยากรู้มากที่สุด คือคำถามที่ ๒ และคำถามที่ ๓ ซึ่งคำถามที่ ๒ ขวดลอยน้ำได้อย่างไร เด็กๆจะได้รู้ว่ามีวิธีและขั้นตอนการทดลอง อย่างไรขวดน้ำจึงจะลอยน้ำได้ไม่จมน้ำ และคำถามที่ ๓ เราสามารถนำขวดน้ำมาทำเป็นเรือได้อย่างไร และเด็กจะสามารถลงไปนั่งในเรือได้โดยที่เรือขวดน้ำไม่จม เด็กๆอยากทดลองนำขวดน้ำมาทำเป็นเรือ และอยากลองขึ้นไปนั่งบนเรือที่ทำด้วยขวดน้ำ

3 กรอบ Learning Spiral คำถามหลัก ขวดพลาสติกนำไปทำเรือได้อย่างไร ความรู้พื้นฐาน ความรู้เดิม คำถามที่๑ ขวดพลาสติก ขวดพลาสติกมีรูปร่าง รูปทรง เรือลอยน้ำได้ มีลักษณะอย่างไรบ้าง แตกต่างกันมีทั้งรูปทรงกลม รูปทรง - มีรูปร่างอย่างไร เหลี่ยมข้างในเป็น โพรงด้านบนมี - ทำจากวัสดุอะไร ช่องสำหรับบรรจุน้ำมีฝาสำหรับปิด - เปิด เมื่อปิดฝาขวดสนิทจะลอยน้ำ ได้จึงนำมาประกอบเป็นเรือเพื่อใช้ เป็นพาหนะได้ คำถามที่ ๒ ขวดพลาสติก ลอยน้ำได้อย่างไร(ทดลอง) - เปิดฝา - ปิดฝา คำถามที่ ๓ จะนำขวดน้ำพลาสติกมาทำเป็นเรือได้อย่างไร - วิธีการทำเรือ - การทดลองใช้

4 คำถามที่ 1. ขวดน้ำมีลักษณะอย่างไรและทำจากวัสดุอะไร - รูปร่าง - วัสดุ ขั้นตอนที่ ๑ ขวดน้ำมีลักษณะอย่างไรและทำจากวัสดุอะไร จุดประสงค์ ๑. เพื่อให้เด็กๆ ได้เรียนรู้เกี่ยวกับลักษณะรูปร่าง รูปทรงของขวดน้ำ ๒. เด็กๆได้เรียนรู้เกี่ยวกับวัสดุที่นำมาใช้ทำเป็นขวดน้ำ และสามารถแยกประเภทของวัสดุได้ ขั้นที่ ๒ รวบรวมความคิดและข้อสันนิษฐาน เด็กและครูสนทนาร่วมกัน โดยครูใช้คำถามกระตุ้น เพื่อให้ทราบประสบการณ์เดิมของเด็กๆ เกี่ยวกับสิ่งของจำเป็นที่เด็กๆนำมาโรงเรียนนอกเหนือจากสมุดหนังสือเรียนว่าในแต่ละวันเด็กนำอะไร มาบ้าง เช่น คุณครู : เด็กๆค่ะนอกจากสมุดและหนังสือที่เด็กๆต้องนำใส่กระเป๋ามาโรงเรียนทุกวันแล้ว เด็กๆนำสิ่งของที่จำเป็นอะไรใส่กระเป๋ามาโรงเรียนบ้างค่ะ กัส : ขวดน้ำสำหรับเอาไว้ดื่มครับ โซดา : เงินเอามาซื้อขนม และขวดน้ำเอาไว้ดื่มเวลาหิวน้ำค่ะ อังอัง : หนูนำขวดน้ำมาด้วยค่ะเอามาทุกวันเลยนะค่ะ พอเพียง : หนูก็เอามาค่ะคุณครู นี่ไงขวดน้ำของหนูสวยไหมค่ะ คุณครู : เด็กๆคิดว่าขวดน้ำของพอเพียงสวยไหมค่ะ เด็กๆ : สวยค่ะ, สวยครับ เป็นรูปเหมือนหมีเลยค่ะ คุณครู : เด็กๆคะขวดน้ำที่เด็กๆเอามาดไว้ดื่มมีรูปร่าง รูปทรงอย่างไร และเด็กๆคิดว่าขวดน้ำ ทำมาจากวัสดุอะไรได้บ้างค่ะ มายด์ : ขวดน้ำของหนูมีรูปร่างกลมๆค่ะ ทำมาจากพลาสติกค่ะ บัวตอง : ขวดน้ำหนูมีรูปทรงสี่เหลี่ยมค่ะ ทำมาจากพลาสติกค่ะ ปลื้ม : ขวดน้ำผมเป็นทรงกระบอก ทำมาจากพลาสติกครับครู ครูชักชวนเด็กๆสนทนาต่อ โดยถามว่าขวดน้ำที่เด็กๆนำมาดื่มที่โรงเรียนมีลักษณะรูปร่าง รูปทรงอย่างไร และทำมาจากวัสดุอะไร เด็กๆตอบว่ามีรูปร่าง รูปทรงแตกต่างกัน เช่น รูปทรงกลม รูปทรงกระบอก รูปทรงสี่เหลี่ยม เป็นรูปสัตว์ต่างๆ และเด็กๆตอบว่าขวดน้ำทำจากพลาสติก สนทนา แสดงความคิดเห็น นำเสนอผลการคาดคะเนคำตอบว่านอกจากขวดน้ำทำมาจากพลาสติก เด็กๆเคย เห็นขวดน้ำที่ทำจากวัสดุอื่นๆอะไรบ้าง ขั้นที่ ๓ ทดลองและปฏิบัติการสืบเสาะ ปฏิบัติการทดลองว่าขวดน้ำมีลักษณะรูปร่าง รูปทรง อย่างไร และขวดน้ำทำมาจากวัสดุอะไรได้ บ้าง โดยครูและเด็กๆร่วมกันเตรียมวัสดุอุปกรณ์ในการปฏิบัติการทดลองดังนี้

5 ๑ . ขวดน้ำพลาสติก รูปทรงต่างๆคละกัน จัดเป็นชุดๆละ ๙ ใบ ๒. ขวดน้ำที่ทำด้วยแก้ว ๒ ใบ ๑. คุณครูแบ่งเด็กๆออกเป็น ๒ กลุ่ม ๒. ครูแจกขวดพลาสติกที่ครูเตรียมมาให้เด็กๆกลุ่มละ ๑ ชุด ขวดที่ทำจากแก้วกลุ่มละ ๑ ใบ ๓. ให้เด็กแต่ละกลุ่มสังเกตลักษณะรูปร่าง รูปทรงของขวดน้ำพลาสติกและช่วยกันคัดแยกขวดที่ มีรูปทรงเหมือนกันไว้ด้วยกัน ๔. บันทึกการคัดแยกขวดพลาสติกว่าแต่ละรูปทรงมีว่ามีลักษณะรูปร่าง รูปทรงอะไรบ้างอย่าง ละกี่ใบ ๕. ให้เด็กๆวาดภาพระบายสีขวดพลาสติกที่คัดแยกได้ให้สวยงาม นำเสนอผลงาน ขั้นที่ ๔ สังเกตและบรรยาย จากการทดลองโดย ขวดน้ำมีลักษณะรูปร่าง รูปทรงอย่างไร และทำมาจากวัสดุอะไรบ้าง ได้ ข้อสรุปดังนี้ จากการที่ให้เด็กๆแต่ละกลุ่มสังเกตลักษณะรูปร่าง รูปทรงของขวดน้ำพลาสติกรูปทรงต่างๆที่ ครูนำมาทดสอบ ปรากฏว่าเด็กๆสามารถคัดแยกขวดน้ำพลาสติกที่มีลักษณะรูปร่าง รูปทรงที่ เหมือนกันจัดไว้ในกลุ่มเดียวกัน ได้ดังนี้ ขวดน้ำพลาสติกทรงกระบอก จำนวน ๓ ใบ ขวดน้ำพลาสติก รูปทรงสี่เหลี่ยม จำนวน ๒ ใบ ขวดน้ำพลาสติกรูปทรงหกเหลี่ยม จำนวน ๒ ใบ ขวดน้ำรูปทรงกลม คอยาว จำนวน ๒ ใบ ขวดน้ำที่ทำด้วยแก้วรูปทรงกลม ๒ ใบ

6 ขั้นที่๕ บันทึกผล จากการที่ให้เด็กๆแต่ละกลุ่มสังเกตลักษณะรูปร่าง รูปทรงของขวดน้ำพลาสติก รูปทรงต่างๆที่ ครูนำมาทดสอบ ปรากฏว่าเด็กๆสามารถคัดแยกขวดน้ำพลาสติกที่มีลักษณะรูปร่าง รูปทรงที่ เหมือนกันจัดไว้ในกลุ่มเดียวกัน ได้ดังนี้ ขวดน้ำพลาสติกทรงกระบอก จำนวน ๓ ใบ ขวดน้ำพลาสติก รูปทรงสี่เหลี่ยม จำนวน ๒ ใบ ขวดน้ำพลาสติกรูปทรงหกเหลี่ยม จำนวน ๒ ใบ ขวดน้ำรูปทรงกลม คอยาว จำนวน ๒ ใบ ขวดน้ำที่ทำด้วยแก้วรูปทรงกลม ๒ ใบ และเด็กๆสามารถตอบได้ว่าขวดน้ำส่วน ใหญ่ทำมาจากพลาสติก ส่วนขวดน้ำที่ทำด้วยแก้วมีใช้น้อยมากโดยเด็กๆให้เหตุผลว่าขวดน้ำที่ทำจาก แก้วอาจจะทำให้ได้รับอันตรายได้ถ้าเราทำขวดแก้วหลุดมือแตกเศษแก้วอาจจะบาดมือเราได้

7 ขั้นที่ ๖ สรุปและอภิปรายผล จากผลการสังเกตและคัดแยกเด็กๆสามารถสรุปได้ว่าขวดน้ำพลาสติกมีลักษณะรูปร่าง รูปทรง แตกต่างกัน ได้ดังนี้ขวดน้ำพลาสติกทรงกระบอก จำนวน ๓ ใบ ขวดน้ำพลาสติกรูปทรงสี่เหลี่ยม จำนวน ๒ ใบ ขวดน้ำพลาสติกรูปทรงหกเหลี่ยม จำนวน ๒ ใบ ขวดน้ำรูปทรงกลมคอยาว จำนวน ๒ ใบ ขวดน้ำที่ทำด้วยแก้วรูปทรงกลม ๒ ใบ เด็กๆสามารถสรุปได้ว่าขวดน้ำส่วนใหญ่ทำมาจาก พลาสติก ส่วนขวดน้ำที่ทำจากวัสดุอื่นๆเช่น ทำจากแก้วก็มีบ้างแต่น้อยมาก นำเสนอผลงาน ผลการพัฒนาความสามารถของเด็กปฐมวัย ๑. ผลการพัฒนาความสามารถพื้นฐาน ๔ ด้าน ตามโครงการบ้านักวิทยาศาสตร์น้อย ประเทศไทย ๑.๑ ด้านการเรียนรู้ - เด็กรู้จักตั้งคำถามในสิ่งที่ตนเองสนใจ - เด็กได้ลงมือปฏิบัติการทดลองด้วยตนเอง โดยใช้ประสาทสัมผัสทั้งห้า - เด็กได้เรียนรู้ในการค้นหาคำตอบที่อยากรู้ ๑.๒ ด้านภาษา - เด็กอธิบายสิ่งที่เกิดขึ้นจากการทดลองได้ด้วยตนเอง - เด็กนำเสนอผลงานจากการค้นพบด้วยตนเอง

8 ๑.๓ ด้านสังคม - เด็กสามารถทำงานร่วมผู้อื่นได้ - เด็กสามารถแสดงความคิดเห็นของตนเองและยอมรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่น ๑.๔ ด้านการเคลื่อนไหว - เด็กสามารถเคลื่อนไหวหยิบจับอุปกรณ์ในการทดลองได้อย่างคล่องแคล่ว ๒. ผลการพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ๒.๑ ทักษะการการสังเกต - สังเกต หยิบจับ สัมผัส วัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในการทดลองได้ - ใช้ประสาทสัมผัสในการดู ๒.๒ ทักษะในการจำแนกข้อมูล - เปรียบเทียบความแตกต่างของรูปร่าง รูปทรงของขวดน้ำพลาสติกได้ - เปรียบเทียบขนาดของขวดน้ำพลาสติกได้ ๒. ๓ ทักษะการพยากรณ์หรือการคาดคะเนคำตอบ - เด็กสามารถคาดคะเนคำตอบได้ว่านำขวดน้ำพลาสติกมีลักษณะรูปร่าง รูปทรง แตกต่างกันและขวดน้ำมารถทำจากแก้วได้ ๒.๔ ทักษะการหาความสัมพันธ์ระหว่างสเปสกับสเปส และสเปสกับเวลา - เด็กสามารถสรุปผลที่สังเกตและการทดลอง โดยนำเสนอข้อมูลให้เพื่อนในชั้นเรียนเข้าใจได้ ๒. ๕ ทักษะการลงความเห็นจากข้อมูล - เด็กสามารถแสดงความคิดเห็นเพิ่มเติม หรือให้เหตุผลจากการสังเกตการทดลองได้โดยใช้ ความคิดเห็นส่วนตัว

9 คำถามที่ ๒ ขวดน้ำลอยน้ำได้อย่างไร - เปิดฝาขวด - ปิดฝาขวด ขั้นตอนที่ ๑ ขวดน้ำลอยน้ำได้อย่างไร จุดประสงค์ ๑. เพื่อให้เด็กๆ ได้เรียนรู้เกี่ยวกับการจมการลอยของขวดน้ำ(พลาสติก) ๒. เด็กๆได้เรียนรู้เกี่ยวกับรูปร่าง รูปทรงของวัสดุ และสามารถแยกประเภทของวัสดุได้ ขั้นที่ ๒ รวบรวมความคิดและข้อสันนิษฐาน เด็กและครูสนทนาร่วมกัน โดยครูใช้คำถามกระตุ้น เพื่อให้ทราบประสบการณ์เดิมของเด็กๆ เกี่ยวกับลักษณะ รูปร่าง ของขวดน้ำ(ขวดพลาสติก) และขวดน้ำทำมาจากวัสดุอะไรได้บ้าง เราจะนำ ขวดน้ำมามาลอยน้ำโดยไม่ให้ขวดจมน้ำ เช่น คุณครู : เด็กๆค่ะขวดน้ำที่บ้านเด็กๆมีลักษณะรูปร่างอย่างไรค่ะ บัวตอง : รูปทรงกลม ค่ะ เก่ง : รูปทรงสี่เหลี่ยม มีปากขวดกลมๆครับครู พอเพียง : รูปทรงกระบอกค่ะ แต่ปากขวดเป็นรูกลมๆค่ะ คุณครู : แล้วเด็กๆคิดว่าขวดน้ำทำมาจากอะไรค่ะ มายด์ : ทำจากพลาสติกค่ะ นิว : ทำจากพลาสติกครับ อังอัง : ที่บ้านหนูมีขวดที่ทำจากแก้วด้วยค่ะคุณครู ภีม : ขวดน้ำทำจากพลาสติกครับ ครูชักชวนเด็กๆสนทนาต่อโดยถามว่าจากที่เด็กๆส่วนใหญ่ตอบว่าขวดน้ำทำมาจากพลาสติก และมีรูปทรงแตกต่างกัน มีทั้งรูปทรงกลม ทรงสี่เหลี่ยมและทรงกระบอก เด็กๆคิดว่าจะทำอย่างไร ขวดน้ำพลาสติกจึงจะลอยน้ำได้นานๆโดยที่ไม่จมน้ำ ให้เด็กคาดคะเนคำตอบสนทนาและแสดงความ คิดเห็น นำเสนอผลการคาดคะเนคำตอบว่าทำอย่างไรเราจึงจะทำให้ขวดน้ำลอยน้ำได้โดยไม่จม

10 ขั้นที่ ๓ ทดลองและปฏิบัติการสืบเสาะ ทดสอบว่าขวดน้ำพลาสติกลอยน้ำได้อย่างไร โดยครูและเด็กๆร่วมกันเตรียมวัสดุอุปกรณ์ในการ ปฏิบัติการทดลองดังนี้ ๑ . ขวดน้ำพลาสติก ๒ ใบ ๒. กะละมังใบใหญ่ ๑ ใบ ๓. น้ำ ๑. ใส่น้ำเกือบเต็มกะละมังใบใหญ่ แล้วนำขวดน้ำพลาสติกเปล่าที่ปิดฝาขวดสนิททั้ง ๒ ใบวางลงบนผิวน้ำใน กะละมังสังเกตว่าขวดน้ำพลาสติกจมน้ำหรือลอยน้ำ ๒. นำขวดน้ำพลาสติกใบที่ ๑ เปิดฝาขวดออกแล้วนำขวดไปลอยน้ำในกะละมังใช้มือกดขวดลงไปในน้ำโดย กดค้างไว้เป็นเวลา ๓ นาที แล้วปล่อยมือที่กดน้ำออกจากขวด ให้เด็กสังเกตดูว่าน้ำในกะละมังจะไหลเข้า ไปในขวด เมือปล่อยมือขวดน้ำจะจมอยู่ใต้ผิวน้ำแล้วให้เด็กบันทึกผลการทดลอง ๓. นำขวดพลาสติกใบที่ ๒ ปิดฝาขวดให้สนิทแล้วนำไปลอยน้ำในกะละมังใช้มือกดขวดลงไปในน้ำโดยกดค้าง ไว้เป็นเวลา ๓ นาที แล้วปล่อยมือที่กดน้ำออกจากขวด ให้เด็กสังเกตดูว่าน้ำไม่สามารถไหลเข้าไปใน ขวดได้ เมือปล่อยมือจากขวด ขวดจะลอยขึ้นมาอยู่บนผิวน้ำ แล้วให้เด็กบันทึกผลการทดลอง

11 ขั้นที่ ๔ สังเกตและบรรยาย จากการทดลองโดย ขวดน้ำลอยน้ำได้อย่างไร เด็กๆสังเกตและบรรยาย ได้ข้อสรุปดังนี้ ๑. นำขวดน้ำพลาสติกใบที่ ๑ เปิดฝาขวดออกแล้วนำขวดไปลอยน้ำในกะละมังใช้มือกดขวด ลงไปในน้ำโดยกดค้างไว้เป็นเวลา ๓ นาที แล้วปล่อยมือที่กดน้ำออกจากขวด ให้เด็กสังเกตดูว่าน้ำใน กะละมังจะไหลเข้าไปในขวด เมือปล่อยมือขวดน้ำจะจมอยู่ใต้ผิวน้ำ ๒. นำขวดพลาสติกใบที่ ๒ ปิดฝาขวดให้สนิทแล้วนำไปลอยน้ำในกะละมังใช้มือกดขวดลงไป ในน้ำโดยกดค้างไว้เป็นเวลา ๓ นาที แล้วปล่อยมือที่กดขวดน้ำ ให้เด็กสังเกตดูว่าน้ำไม่สามารถไหลเข้า ไปในขวดได้ เมือปล่อยมือจากขวด ขวดจะลอยขึ้นมาอยู่บนผิวน้

12 ขั้นที่๕ บันทึกผล เมื่อเด็กๆนำขวดน้ำพลาสติกใบที่ ๑ เปิดฝาขวดออกแล้วนำขวดไปลอยน้ำในกะละมังใช้มือกด ขวดลงไปในน้ำโดยกดค้างไว้เป็นเวลา ๓ นาที แล้วปล่อยมือที่กดน้ำออกจากขวด ให้เด็กสังเกตดูว่าน้ำ ในกะละมังจะไหลเข้าไปในขวด เมือปล่อยมือขวดน้ำจะจมอยู่ใต้ผิว ส่วนขวดน้ำขวดพลาสติกใบที่ ๒ ปิดฝาขวดให้สนิทแล้วนำไปลอยน้ำในกะละมังใช้มือกดขวดลงไปในน้ำโดยกดค้างไว้เป็นเวลา ๓ นาที แล้วปล่อยมือที่กดขวดน้ำพลาสติก จะปรากฏว่าน้ำไม่สามารถไหลเข้าไปในขวดได้ เมือปล่อยมือจาก ขวด ขวดจะลอยขึ้นมาอยู่บนผิวน้ำ

13 ขั้นที่ ๖ สรุปและอภิปรายผล จากผลการทดลองสามารถสรุปได้ว่าขวดพลาสติกเปล่ามีความหนาแน่นน้อยกว่าน้ำและ น้ำมีแรงตึงผิว จึงทำให้ขวดทั้ง ๒ ใบลอยน้ำได้โดยไม่จม แต่ถ้าเราเปิดฝาขวดออกแล้วนำไปลอยน้ำใน กะละมังและใช้มือกดขวดให้จมลงไปในน้ำ น้ำในกะละมังจะไหลเข้าไปแทนที่อากาศที่อยู่ในขวดจน เต็มเมื่อปล่อยมือจากการกดขวดน้ำ ขวดน้ำจึงจมอยู่ใต้ผิวน้ำเพราะขวดที่มีน้ำมีความหนาแน่น มากกว่าน้ำในกะละมัง ขวดจึงจมน้ำ ผลการพัฒนาความสามารถของเด็กปฐมวัย ๑. ผลการพัฒนาความสามารถพื้นฐาน ๔ ด้าน ตามโครงการบ้านักวิทยาศาสตร์น้อย ประเทศไทย ๑.๑ ด้านการเรียนรู้ - เด็กรู้จักตั้งคำถามในสิ่งที่ตนเองสนใจ - เด็กได้ลงมือปฏิบัติการทดลองด้วยตนเอง โดยใช้ประสาทสัมผัสทั้งห้า - เด็กได้เรียนรู้ในการค้นหาคำตอบที่อยากรู้ ๑.๒ ด้านภาษา - เด็กอธิบายสิ่งที่เกิดขึ้นจากการทดลองได้ด้วยตนเอง - เด็กนำเสนอผลงานจากการค้นพบด้วยตนเอง ๑.๓ ด้านสังคม - เด็กสามารถทำงานร่วมผู้อื่นได้ - เด็กสามารถแสดงความคิดเห็นของตนเองและยอมรับฟังความคิดเห็น ของผู้อื่น ๑.๔ ด้านการเคลื่อนไหว - เด็กสามารถเคลื่อนไหวหยิบจับอุปกรณ์ในการทดลองได้อย่างคล่องแคล่ว ๒. ผลการพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ๒.๑ ทักษะการการสังเกต - สังเกต หยิบจับ สัมผัส วัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในการทดลองได้ - ใช้ประสาทสัมผัสในการดู ๒.๒ ทักษะในการจำแนกข้อมูล - เปรียบเทียบความแตกต่างของรูปร่าง รูปทรงของขวดน้ำพลาสติกได้ - เปรียบเทียบขนาดของขวดน้ำพลาสติกได้ ๒. ๓ ทักษะการพยากรณ์หรือการคาดคะเนคำตอบ - เด็กสามารถคาดคะเนคำตอบได้ว่าเราสามารถนำขวดน้ำ(พลาสติก) มาทำ เป็นเรือได้อย่างไร ๒.๔ ทักษะการหาความสัมพันธ์ระหว่างสเปสกับสเปส และสเปสกับเวลา

14 - เด็กสามารถสรุปผลที่สังเกตและการทดลอง โดยนำเสนอข้อมูลให้เพื่อนใน ชั้นเรียนเข้าใจได้ ๒. ๕ ทักษะการลงความเห็นจากข้อมูล - เด็กสามารถแสดงความคิดเห็นเพิ่มเติม หรือให้เหตุผลจากการสังเกตการทดลองได้โดยใช้ความ คิดเห็นส่วนตัว

15 คำถามที่ 3 เราจะนำขวดน้ำมาทำเป็นเรือให้คนสามารถขึ้นไปนั่งบนเรือได้อย่าง ขั้นที่ ๑ เราจะนำขวดน้ำมาทำเป็นเรือให้คนสามารถขึ้นไปนั่งบนเรือได้อย่าง จุดประสงค์ ๑ .เพื่อให้เด็กได้เรียนรู้ขั้นตอนและวิธีการการนำขวดน้ำ(พลาสติก) มาประกอบกันโดยต่อเป็นเรือได้ ๒.เพื่อให้เด็กมีทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ขั้นที่ ๒. รวบรวมความคิดและข้อสันนิษฐาน เด็กและครูสนทนาร่วมกันโดยครูใช้คำถามกระตุ้นเพื่อให้ทราบประสบการณ์เดิมของเด็กๆเกี่ยวกับ การนำวัสดุ(ขวดน้ำพลาสติก)มาประกอบกันเป็นเรือขวดน้ำเช่น แบมแบม : ครูค่ะเราจะเอาขวดน้ำมาต่อกันอย่างไร มันถึงจะเป็นเรือได้คะ พายุ : เอาเชือกมามัดต่อๆกันครับครู นิว : เอาเชือกฟางมามัดขวดน้ำติดๆกันหลายๆใบดีไหมครับครู ครู : เด็กๆเคยเห็นพ่อแม่หรือผู้ปกครองเอาขวดน้ำพลาสติกมาทำเรือไหมค่ะ กันต์ : ไม่เคยเห็นครับ เคยเห็นแต่พ่อเอาขวดน้ำพลาสติกหลายๆใบมามัดแล้ว ทำเป็นแพลอยน้ำครับ ปลื้ม : ถ้าพ่อของกันต์เอาขวดน้ำมาทำเป็นแพลอยน้ำได้เราต้องทำเป็นเรือได้ครับครู คุณครู : เอ๊ะ! แล้วเราจะเอาขวดน้ำพลาสติกมาจากใหนตั้งเยอะแยะ เพราะถ้าเราจะ ทำเรือจากขวดน้ำต้องใช้ขวดหลายหลายใบเลยนะถึงจะทำเรือลำใหญ่และเรา เข้าไปนั่งในเรือได้โดยที่เรือไม่จม เด็กๆ : พวกเราจะเอามาจากบ้าน และขอให้พวกพี่ๆในโรงเรียนช่วยกันหามาค่ะ คุณครู : ดีมากค่ะ คุณครู : เด็กๆคิดว่าเราทำเรือจากขวดน้ำด้วยวิธีการประกอบขวดน้ำให้เป็นเรือ เด็กๆ ส่วนมาก บอกว่าอยากเอาขวดน้ำพลาสติกมามัดต่อๆกันให้แน่นแล้วประกอบเป็นรูปเรือและเด็ก อยากทดลองนั่งเรือดูว่าเรือจะจมหรือลอย ส่วนขวดน้ำพลาสติกเด็กๆพร้อมใจที่จะเอา มากบ้านและให้พี่ในโรงเรียนช่วยหามา ขั้นที่ ๓ ทดสอบและปฏิบัติการสืบเสาะ ๓.๑ ครูสนทนากับเด็กๆ โดยใช้คำถามจากการที่เด็กๆได้เรียนรู้เกี่ยวกับการจมการลอยของวัสดุ เด็กๆมีคำถามต่อเนื่องว่า “จะนำขวดน้ำมาทำเป็นเรือให้คนสามารถขึ้นไปนั่งบนเรือได้อย่าง” เด็กๆจะมี วิธีการหาคำตอบอย่างไรบ้าง คุณครู : เด็กๆคิดว่าเราจะนำขวดน้ำ(พลาสติก)มาทำเป็นเรือที่ให้คนสามารถขึ้นไปนั่งบนเรือได้ อย่างไรโดยที่เรือขวดน้ำไม่จม ภีม : เอาเชือกฟางมัดขวดน้ำพลาสติกเปล่าให้ติดกันครับ กัส : เอาเชือกที่เขาใช้ทำเบ็ดตกปลามามัดขวดติดกันหลายใบครับ

16 ไดโน : เอาเชือกร้อยขวดน้ำหลายใบให้ต่อกันเหมือนแพครับ คุณครู : มีวิธีใดอีกไหมค่ะที่จะทำให้เรือขวดน้ำของเราลอยน้ำได้และแข็งแรงด้วยค่ะ พอเพียง : เอาขวดน้ำมามัดต่อๆกันหลายๆใบโดยมัดให้แน่นๆค่ะ คุณครู : ถ้าอย่างนั้นเรามาทำการทดลองกันเลยค่ะ ว่าเรือขวดน้ำของเราจะลอยน้ำได้ หรือไม่ ๓.๒ เด็กๆและครูร่วมกันเตรียมวัสดุอุปกรณ์ที่จะนำมาประกอบเป็นเรือขวดน้ำดังนี้ ๑. ขวดน้ำพลาสติกเปล่า ขนาด ๑.๒๕ ลิตร ๒. ขวดน้ำพลาสติก ขนาด ๖๐๐ มิลลิลิตร ๒. สายพีอี ๒ ม้วน ๓. เชือกฟาง ๒ ม้วน ๔. ไม้ไผ่ผ่าซีก ๑๒ ท่อน ๓.๓ ขั้นตอนการทดลองและการบันทึกผลการทดลอง ๑. ขั้นตอนการทดลองและการบันทึกผลการทดลอง โดยการใช้ ขวดน้ำพลาสติกเปล่า หลายๆใบ สาย พีอี เชือกฟาง โดยครูให้นักเรียนร่วมกันปฏิบัติการทดลองและขอความร่วมมือจากผู้ปกครองนักเรียนมา ช่วยให้คำแนะนำขั้นตอนและวิธีการประกอบเรือขวดน้ำ โดยนำสายพีอีและเชือกฟางมามัดขวดน้ำ พลาสติกหัวท้ายทีละใบจากนั้นมัดขวดน้ำพลาสติกขนาด ๑.๒๕ ลิตร มัดต่อกัน จำนวน ๑๕ ใบ จะได้ขวด น้ำ ๑ แถว เพื่อใช้เป็นความยาวของเรือ ทำอย่างนี้ 4 แถว ๒. เด็กๆนำขวดน้ำที่มัดต่อกัน ๒ แถวมาประกอบกันเป็นเป็นแพขวดน้ำ จำนวน ๒ ชุด ต่อจากนั้นครู ผู้ปกครองและเด็กๆนำขวดน้ำที่ต่อกันเป็นแพจำนวน ๒ ชุดที่ทำไว้มาวางทับกันเป็น ๒ ชั้นโดยใช้เชือกฟาง มัดติดกันให้แน่น ใช้ไม้ไผ่ผ่าครึ่งวางประกบบน-ล่าง ใช้เชือกมัดให้แน่นเพื่อใช้ทำเป็นท้องเรือ ๓. เด็กๆนำไม้ไผ่ผ่าซีกจำนวน ๖ ชิ้นมามัดติดกับไม้ไผ่ที่มัดติดกับแพขวดน้ำในแนวตั้ง ข้างละ ๓ ชิ้นคือ มัดหัว มัดกลาง มัดท้ายทั้ง ๒ ข้าง นำขวดน้ำนาด ๑.๒๕ ลิตร มามัดต่อกัน อีก ๒ แถวแต่ละแถว ใช้ขวด จำนวน ๑๕ ใบนำมามัดติดกับซีกไม้ไผ่ที่มัดไว้ในแนวตั้งข้างละ ๑ แถว โดยครูให้คำแนะนำและช่วยเหลือ เพื่อใช้ทำเป็นกาบเรือ ๔. นำขวดน้ำพลาสติกขนาด ๖๐๐ มิลลิลิตร มามัดติดกันจำนวน ๙ ใบ ๑ ชุด แล้วนำไปมัดเข้ากับซีกไม้ไผ่ ที่อยู่ของแพขวดน้ำเพื่อทำเป็นหัวเรือ ๕. ครู เด็กๆช่วยกันมัดขวดน้ำขนาด ๖๐๐ มิลลิลิตร ให้เป็นแถว แถวละ ๘ ใบ ๓ ชุด แล้วนำขวดน้ำที่มัด เป็นแถวไว้มาวางซ้อนกันเป็น ๓ ชั้นโดยใช้เชือกพีอีและเชือกฟางมัดให้แน่น แล้วนำมามัดติดกับซีกไม้ไผ่ที่ ท้ายเรือเพื่อใช้ทำเป็นท้ายเรือ ๖. เรือขวดน้ำที่เด็กๆและครูช่วยกันทำสำเร็จเป็นเรือขวดน้ำที่สมบูรณ์และแข็งแรงเด็กๆนำเรือขวดน้ำที่ทำ สำเร็จไปทดลองลอยน้ำ ปรากฏว่าเรือขวดน้ำสามารถลอยน้ำได้ดีมากและเมื่อเด็กๆขึ้นลองนั่งบนเรือ ผล ปรากฏว่าเรือขวดน้ำสามารถรับน้ำหนักของเด็กได้มากที่สุดถึง ๓ คน ใช้ขวดน้ำพลาสติกทั้งหมด ๑๒๓ ใบ

17 ขั้นที่ ๔ สังเกตและบรรยาย เด็กๆสังเกตและบรรยาย จากการทดลองนำขวดน้ำ (พลาสติก) มาทำเป็นเรือที่สามารถให้คนขึ้นไป นั่งบนเรือได้โดยเรือไม่จม ครูสนทนาและใช้คำถามกระตุ้นให้เด็กคิดออกแบบวิธีบันทึกผลการสืบค้นและ นำเสนอผลงานของตนเองดังนี้ คิว : เรือที่ทำจากขวดน้ำ(พลาสติก) สามารถลอยน้ำได้ไม่จมน้ำครับ เก่ง : ผมขึ้นไปนั่งบนเรือโดยเรือไม่จมครับ

18 พายุ: ผมขึ้นนั่งบนเรือกับเก่งเรือยังลอยน้ำได้อยู่ครับ กันต์ : ครูครับผมตื่นเต้นมากเลยตอนที่เก่งกับพายุขึ้นนั่งบนเรือ ผมกลัวเรือจมน้ำครับ เด็กๆ ; พวกเราสนุกและตื่นเต้นมากๆที่ได้ขึ้นนั่งบนเรือขวดน้ำครับ , คะ หลังจากที่เด็กได้สังเกตและทำการทดลองแล้วเด็กได้วาดภาพเรือขวดน้ำและระบายสีอย่างสวยงาม ขั้นที่ ๕ บันทึกผล ให้เด็กๆแต่ละคนบันทึกผลการทดลอง วาดภาพเรือขวดน้ำ ระบายสีให้สวยงาม และนำเสนอ ผลงาน

19 ขั้นที่ ๖ สรุปและอภิปรายผล ครูและเด็กๆร่วมกันสนทนาถึงคำถามที่เด็กอยากรู้“เราจะนำขวดน้ำมาทำเป็นเรือให้คนสามารถ ขึ้นไปนั่งบนเรือได้อย่าง” โดยสรุปร่วมกันจากสิ่งที่ได้ทดลอง ภีม : เอาเชือกฟางมัดขวดน้ำพลาสติกเปล่าให้ติดกันและเรียงต่อกันเป็นแถวครับ กัส : เอาขวดน้ำที่มัดติดกันเป็นแถวมามัดต่อกันให้กว้างขึ้นเหมือนแพครับ ไดโน : เอาขวดน้ำทำเป็น ๒ อันมาวางซ้อนกัน ใช้ไม้ไผ่มัดประกอบบน-ล่างของแพ ขวดน้ำครับครู ฟ้า : คุณครูขาเอาไม้ไผ่มามัดในแนวตั้งติดกับแพขวดน้ำทำเป็นขอบเรือค่ะ คิว : เรือที่ทำจากขวดน้ำ(พลาสติก) สามารถลอยน้ำได้ไม่จมน้ำครับ เด็กๆทุกคนได้เรียนรู้เกี่ยวกับการจมการลอยของวัสดุ สามารถเลือกวัสดุที่จะนำมาทำเป็นเรือได้ด้วย ตนเอง ได้เรียนรู้ว่าขวดพลาสติกเปล่ามีความหนาแน่นน้อยกว่าน้ำและน้ำมีแรงตึงผิว ดังนั้นเมื่อเรานำขวดน้ำ พลาสติกมาทำเป็นเรือโดยมัดขวดน้ำต่อกันหลายๆใบแล้วนำมาประกอบเป็นเรือปรากฏว่าเรือขวดน้ำ สามารถลอยน้ำได้ดีมากและเมื่อเด็กๆลองขึ้นนั่งบนเรือขวดน้ำ ผลปรากฏว่าเรือขวดน้ำสามารถรับน้ำหนัก ของเด็กได้มากที่สุดถึง ๓ คนและใช้ขวดน้ำพลาสติกจำนวนทั้งสิ้น

20 ผลการพัฒนาความสามารถของเด็กปฐมวัย ๑. ผลการพัฒนาความสามารถพื้นฐาน ๔ ด้าน ตามโครงการบ้านนักวิทยาศาสตร์น้อย ประเทศไทย ๑.๑ ด้านการเรียนรู้ - เด็กรู้จักตั้งคำถามในสิ่งที่ตนเองสนใจ - เด็กได้ลงมือปฏิบัติการทดลองด้วยตนเอง โดยใช้ประสาทสัมผัสทั้งห้า - เด็กได้เรียนรู้ในการค้นหาคำตอบที่อยากรู้ ๑.๒ ด้านภาษา - เด็กอธิบายสิ่งที่เกิดขึ้นจากการทดลองได้ด้วยตนเอง - เด็กนำเสนอผลงานจากการค้นพบด้วยตนเอง ๑.๓ ด้านสังคม - เด็กสามารถทำงานร่วมผู้อื่นได้ - เด็กสามารถแสดงความคิดเห็นของตนเองและยอมรับฟังความคิดเห็น ของผู้อื่น ๑.๔ ด้านการเคลื่อนไหว - เด็กสามารถเคลื่อนไหวหยิบจับอุปกรณ์ในการทดลองได้อย่างคล่องแคล่ว ๒. ผลการพัฒนาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ๒.๑ ทักษะการการสังเกต - สังเกต หยิบจับ สัมผัส วัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในการทดลองได้ - ใช้ประสาทสัมผัสในการดู ๒.๒ ทักษะในการจำแนกข้อมูล - เปรียบเทียบความแตกต่างของรูปร่าง รูปทรงของขวดน้ำพลาสติกได้ - เปรียบเทียบขนาดของขวดน้ำพลาสติกได้ ๒. ๓ ทักษะการพยากรณ์หรือการคาดคะเนคำตอบ - เด็กสามารถคาดคะเนคำตอบได้ว่าเราสามารถนำขวดน้ำ(พลาสติก) มาทำ เป็นเรือได้อย่างไร ๒.๔ ทักษะการหาความสัมพันธ์ระหว่างสเปสกับสเปส และสเปสกับเวลา - เด็กสามารถสรุปผลที่สังเกตและการทดลอง โดยนำเสนอข้อมูลให้เพื่อนใน ชั้นเรียนเข้าใจได้ ๒. ๕ ทักษะการลงความเห็นจากข้อมูล - เด็กสามารถแสดงความคิดเห็นเพิ่มเติม หรือให้เหตุผลจากการสังเกตการทดลองได้โดยใช้ความ คิดเห็นส่วนตัว

ภาคผนวก

เกียรติบัตรการอบรมจัดกิจกรรมตามแนวทางโครงการบ้านนักวิทยาศาสตร์น้อย ประเทศไทย ระดับปฐมวัย ปีการศึกษา 2566