Kreyolofoni#14.pub

LANE II, NUMEWO XIV DAWOU 2018 CHAK MWA

KREYOLOFONI

NOU PA KA BATI YON FRANKOFONI SOLID SAN YON FONDASYON KREYOLOFONI KI PI SOLID

Kòktèl ANDEDAN
KREYOLOFONI

pwovokasyon leta

ak Oligachi TAP TAP
entènasyonal la MULTI-
SERVICES

SAINT-
MICHEL
BOTANIKA

PLANET
FM

100. FM
STEREYO

Pa Bliye

se detonatè raj ak Pèsonn pa ka rep-
wodwi atik jounal sa
a san otorizasyon

mobilizasyon popilè redaksyon an
Redaksyon an pap
publiye atik san non
san adrès

Sponsorisé par

SE LANG AK LIV YO TOUJOU UTILIZE KOM ZOUTI POU KOLONIZASYON AN 2

KREYOLOFONI

Fonde 12 avril 2017 par
Pierre Richard Osias & Francisque Jean-Charles

Propriyetè : KREYOLOFONI
Depo Legal : ISBN

PDG : Pierre Richard Osias
Sekretè Ekzekutif : Francisque “Riko” Jean-Charles

Administratè :
Relasyon Publik :

Trezorye :
Redaksion :
Publisite :
Rubrik Spò :
Rubrik Kultu : Dieunou Maurice
Fotografi : Wilgens Devilas
Grafis : Ebens Pierre
Teknisyen-Enprimè :

Mesaje :
Distribusyon : Lenglesou Botanika & DAL Papéterie

59, ru Sténio Vincent, Podepè, Hayti
E-mail : [email protected]

Telefòn : (509) 3848/5890

Email :[email protected]

KONBIT NORD-OUEST
POUR UNE NOUVELLE

HAYTI (KNONH)

Parti Politique Régional & Moderne

Faites-vous membre pour le désenclavement
et le dévéloppement du Nord-Ouest.

Appelez aux # 36 53 65 84 
38 48 58 90

Edite ak Enprime pa
KREYOLOFONI
38 48 58 90

Gen yon sèl Dye e chak pèp reprezante l ak nome l selon kultu yo ak lang yo...

KREYOL SE MANMAN ISTWA NOU, IDANTITE NOU, DWA NOU AK DEVLOPMAN NOU3

EDITORYAL LA

Modèl gouvènans galimatcha
Nouvèl fòm gouvènans politik map viv Jodia banm mal tèt e m wèl vreman frajil pou
fonksyonman reyèl peyi a. Nou pap kite stati peyi soudevlopman vre tout tan se konsa bagay la
prale. Sak pi mal la, se moun ki konnen wi kap aplike'l e ki apwiye'l. Fok yon group sitwayen
ki pa dakò ak metòd sa prezidan, senatè ak depite ap aplike jodi-a, di sa fini.
Li pa nòmal pou pouvwa santral akòde priyorite ak palmantè yo, ki anpeche popilasyon
lokal yo wè poukisa pouvwa lokal yo egziste, enpotans kasek la yo, majistra yo, olye yo fè
pwomosyon pou separasyon pouvwa. Senatè tounen majistra, depite tounen kasek. Mwn kon-
nen deja li nan avantaj nou, men li rete pandye kòm yon menas pou devlopman peyi sa. Li en-
posib pou n konstwi peyi nan chèche vizibilite nan fè aksyon bidon kap bafwe moun ki pi vil-
nerab sou plan edikasyon. Se pa sa atik 89, 93, 94, 97,109, 111, 111-2, 136 nan konstitisyon an
di, jodi-a e depwi anpil tan, peyi a ap viv yon radòt galimatcha politik. Leta fayi a misyon'l vre-
man, paske preske pagen tan pou'n panse peyi, se zafè vizibilite politik kap regle nan sousi
pou'n gen benediksyon pèp souvren nan lot eleksyon, ki vin rann peyi a yonn espes peyi
ekektoralis pepetyèl.
Jodi a, pou'm pa di depwi yon bon bout tan, politikman, pouvwa lokal la yo pa egziste
nan peyi d'Ayiti ankor, e pèp la gen gro responsabilite nan sa, paske yo pa konn wòl yo kòm
votan e konsa mw te ka di tou, leta pa kreye infrastrikti pou klere je pèp la sou wòl li ak
devwa'l nan pwosesis pou tabli yon demokrasy reyèl, jan sa di nan preyanbil ak atik 23 konsti-
tisyon 1987 la.
Atansyon ! Fòk nou pa kite sa anpire nèt. Se pa wòl senatè ak depite pou antre nan poze
aksyon ki pa nan atribisyon yo, konstriksyon komisarya, wòl yo se kreye lwa e kontrole aksyon
gouvenman ap poze, rete veyatif nan entérè pèp la, pou gade si sa ki te di nan deklarasyon poli-
tik jeneral gouvènman ap respekte, men se pa rete nan fè lòt aksyon ki gen rapò ak travay yn
ajan devlopman, jan manman lwa peyi a defini wòl chak pouvwa byen klè. Fok yo man-yè re-
flechi sou lwa ki pou ranfòse kapasite ekonomik peyi a, pou plis kob fèt, pou resèt fiskal peyi a
ka monte. Nou nan yon sityasyon kote moun ki la pou kontrole yo, tounen moun yo dwe kon-
trole yo..
Map fini pou'm di, peyi a pov vre, peyi a sal vre, anpil nan nou pa konn ni li ni ekri vre,
anpil nan nou pa wè avni nou nan fason dirijan yo ap mennen bak peyi a vre, men mw egzòte
nou chak kap li post sa, fè yon aksyon pou'n kanpe emoraji sa kap ronge fondman devlopman
peyi a, ann pa sipòte modèl gouvènans politik degrenn gòch sa kap antre pi fon nan tè chak jou
pwoje pou'n kreye yon peyi ki gen nen nan figi'l. Paske yn peyi pa devlope nan kreye ti aksyon
pa'm, men se swivan yon plan stratejik konsansyel pou n fè sòti priyote peyi a, popilasyon an,
chak grenn komin nan peyi a, swivan reyalite chak kolektivite yo.
Ann konstwi fyète Ayiti
Chavannes LHÉRISSÉ, Sitwayen pou Kreyolofoni#14

“Fòk nou aprann viv ansanm tankou frè sinon nou tout ansanm pral mouri tankou yon bann idyo”.
— M LKing

“Kriz peyi a ekonomik li pa politik. Yon jou pèp la ap gen pou rann ou visit nan Palè Nasyonal menm jan
an tou lap gen poul pase wè senatè ak depite yo nan palman an” — Jean Senat Fleury

“Anpil moun an amerik m kwè gen yon vizyon negatif ak ewone sou vodou sakre a” D. MacKay

E PARAN KI PALE KREYOL SELMAN YO KI LANG POU YO PALE AK TIMOUN YO 4

Men dirijan nou bezwen Ayiti...Non li
se « Kolinda Grabar- Kitarovic »

1-li vann avion Prezidansyel la Pa gen moun serye k'ap al pran yon djòb Premye

2-li vann 35 Mecedes ki te la pou sevi Minis peyi a epi li Minis nan peyi Dayiti Jodi a
Men m si li ta gen bèl entansyon avan l rive devan pòt
pran kob la li metel nan kes leta
Sena ak Depite yo l'ap echwe.
3-li redwi salè e salè tout Minis yo a 50%
Li gen tròp pòch pou l satisfè.
4-li redwi salè anbasadè ak konsil yo a 60%
5-epi li ogmante salè ti malere yo (poutan Ayiti Jovenel 1) Fòk li jwenn benediksyon chèf Ekonomis Ayisyen an
mete 15 goud sou salè minimum nan pandan li menm li Mr. Wilson Laleau
2) Tout 29 Senatè yo dwe jwenn yon anvlòp
gen 3000dola chak jou pou li manje)
6- tout ansyen senatè ak depite ki konn ap touche kob 3) Anvlòp pou 119 Depite
4) Franchiz pou Boulos, Acra, Rozier, Vorbes, Nadal,
pansyon li fout koupe tout
Berman, Tardieu, Martelly, Moïse, Delva, Senatè,
7- lal gade peyil kap jwe nan mondyal la,se kob nan Depite, Direktè Polis.
poch li ki achte ticket 6) Lis moun pou l libere, pou li anprizone
8-li chita nan graden tankou yon senp sitwayèn 7) Jere manifestasyon ak baz
9-li redwi machin ki nan kotej li a 90% pafwa se li ki Tout sa yo pi enpòtan ke dirije peyi lakay
kondwi pou lal travay Sekirite apre
10- li di gwo fonksyonè leta pa ka nan luxe si pep la Jere grangou pa enpòtan
poko satisfè de travay yo.
Pwoteje enterè ak resous peyi a (ap vini)
Sivouple eske la Croatie ka prete nou fanm sa selman Travay pou lè jenn gason ak jenn fi fini lekòl
pou yon semenn pou nou metel nan tet peyi a…konsa
salisan yo bay pou Jovenel la va konnen e la aprann ki (Pa gen valè)
Gang, enjistis, k ap detwi yon sosyete (tounen yon zafè
jan moun dirije peyi nòmal)
PS : epoutan lakay nou makwali yo gen 20% pou San elèv ap pase egzamen Philosophie (pa yon
3000dola pou yo boure chak jou sijè enpòtan pou peyi a)
9000$us pou peye kay chak mwa Tout yon pèp ap mouri ak tout kalite enfeksyon
20 000dola us Perdiem Tout sa yo pa enpòtan pou leta…
12 000dola us pou elikoptè TOUT MOUN KA PREZIDAN AK PREMYE MINIS
45 000dola us chak pou ki we dokte NAN PEYI DAYITI. MEN SE PA TOUT MOUN KI
35 milyon pou sekiritel chak ane
KA YON BON LIDÈ AK YON BON DIRIJAN.
San konte salè avk kob lap volè .

#revolisyon

#repost

Radyo PLANET FM - 100.7 FM Stereyo SE SA NET

Nesesite Yon Près Sitwayèn Pou Yon Nouvel Hayti

PDG Ralph Moreau
Tel : 3154-0909/4250-4949

Captez la radio en ligne : www. [email protected]

Émissions spéciales à caractère éducatif : Planet Sou Ray, Desiderata &

Le Novateur à l’Oral

MITOLOJI a konstitwe yon baz esansyèl nan expresyon entèlijans imèn nan. Li inepwizab...

LOM GEN YON NANM DIVINN...CHAK PÈP TOU GEN YON NANM KOLEKTIV... 5

Ejakilasyon prekòs

Avan tou map raple nou sijè sa yo nou ta sipoze men nèg la, lè sa ou pral oblije kondwil ansanm

metrize yo,li entèrese e fi e gason , koz se yon ba- avèw Kay yon sikològ

gay ki gen gwo efè negatif sou yon koup e menm Gen faktè fizyolojik

kondwi a divòs, donk sin gen chans jwenn Men koupab yo!!!

konsesans sou sa, patajel kounya...mèsi davans M te di nou ejakilasyon an provoke pa kontraksyon

Nou pale de ejakilasyon prekòs se lè yon gason kèk "muscle" men gen patisipasyon lot "muscle"

paka kontwole ejakilasyon l se pa vreman yon ke- tankou sak nan dèyèw yo, tronc, vant nou pral wè

syon de tan li ye, li ka fèt avan pandan ou aprè pe- respirasyon an jwe yon gwo wòl nan sa, kap pèmèt

natrasyon an, yo estime kantite gason ki admèt yo nou fè Mouvman ale vini an, si n pa metrize sa,

konsa, trè minim pa rapò a kantite gason ki vik- nou ka pèdi kontwòl ejakilasyon an

tim ,map raple nou ke li pa yon maladi men yon Men koman poun Jere sa :

non metriz Pa panse janm di an ou pral ka bloke yon ejaki-

lasyon, ni kò imen an pa gen esfenktè ki pou

Gen 2 tip: anpeche ejakilasyon an donk se sou esksitasyon an

Ejakilasyon prekòs primè le moun nan depi lèl nan ou pral jwe

rapò li te toujou konsa Ann komanse pa respirasyon an , pandanw nan

Ejakilasyon prekòs segondè lèl se o fil dè ane, li rapò an "pa kenbe sou souf ou" fow fè efò pouw

vin konsa,li pat konsa o pa avan respire, just relax!!!

Pou yon moun ejakile gen 2 tan : Pou tansyon miskilè a pa al twò rapid siw twò sou

Gen emisyon kote gen yon kontraksyon de kanal sa sitou siw gen rapò espase oubyen ou gen lontan

deferan a pwostat la ou pa antre nan rapò , siw gen rapò espase masti-

Pi gen ekspilsyon kote "muscle" ki a la baz irèt yo basyon ka edew koz kòw ap fini pa abitye, e lè sa

kontrakte Pou voye spèm deyò vini se komsiw pat janm te gen rapò espase

Emisyon a eksplilsyon se yo ki fòme ògas lakay Kounya Ann jwe sou eksitasyon pi dirèk

yon gason Fow ka kontwole nivo eksitasyonw, jis met yon

Koz ejakilasyon prekòs yo : barèm nan lespriw kontwole l koz gen yon nivo li

Koz fizik ou òganik ye ou pap ka anpeche ejakilasyon an, pa kite se lèl

Yon moun ki gen fimozis kote vèj lan gen difikilte wo pouw al fè penetrasyon , wap tonbe mal

poul dekalote Lèw santil twò wo jis chanje pozisyon

Yon gason ki gen yon enfeksyon tankou yon iretrit Siw vle yon pi gwo metriz sou sa m konseye nou al

kote irèt li anfle, moun sa yo konn gen kanal brile Kay seksyològ ansanm

lè yap pipi, yo konn remake sekresyon ki gen move An denyè lye gen kapòt ki retade ejakilasyon e

sant kap sot nan peni yo etc...se gason ki renmen menm gen sa ki gen anestezyan

antre nan rapò San proteje pi ki trape yon maladi M te kontan pale nou de sijè sa mespere nou kon-

seksyèlman transmisib,ki souvan viktim de sa, men prann li, e aplikel

gen lòt koz ,Sa ka bay yon problèm e koze yon Nou konn prensip la se : like , pataje , aplike, epi

ejakilasyon prekòs, le konsa se Kay Dr pouw ale nap vanse

Gen koz sikoemosyonèl Prochen tèks la se vandredi 27 jiyè a menm lè a 6

Nou jwenn lakay yon gason ki gen yon strès zè pm e nap jwenn yon live sou paj la de tout sa

oubyen yon pè avanl antre nan rapò a koz li Kon- nou te wè pou mwa, 29 jiyè a 5 kè pm

syan de problèm li e souvan medam la se nou ki Pa bliye like paj la sin gen app Facebook la lèn fin

pral soutni moun nan se pou nou pale avè yo, kon- like antre nan abonné metel sou "voir en premier" ,

prann yo, fè yo mete nou alèz , siw plenyen , ou menm too siw t like deja ou ka antre nan abon-

joure ,mete konfli, fè menas divòs la se agrave ou né pi fè sa,konsa nou pap rate okenn piblikasyon

agrave bagay la , si nou wè sa pa mache ,siw ren- Kerry Norbrun

IFA se yon DEYÈS kreyativite a ak teknoloji a...Li pwize RESOUS li yo nan MITOLOJI...

KULTU YON PÈP C LEXPRESYON NANM PÈP LA E LANG LAN C ZAM PRENSIPAL LA 6

“LÈ IYORAN OPOUVWA, KONESANS VINN YON DELI”

Un jardin d’enfants où l’on se fait tout petit avec les petits.

RELE MET CLAVAROCHE ROCK, DIREKTÈ JENERAL LA Nan 3765-5531

Kòktèl pwovokasyon Leta ak oligachi
entènasyonal la, se detonatè raj ak
mobilizasyon popilè…

Nan kalfou kote Ayiti kanpe la a, kelkeswa moun Desalin te kite pou yo a. Mesaj dife ak kraze

ou ye a, kelkeswa kote w kanpe a, kelkeswa grosè brize sa yo, montre ayisyen se sèl #zanj ga-

konesans ou ak intèlijans ou, wap konprann si- dyen Ayiti. Se mesaj ki fè tout moun sonje,

tiyasyon an mangomen anpil pou nou tout. Koze a Ayiti pat fèt pou nèg vini, #sele-foule nèg

di: « Lè Nen pran kou, je kouri dlo». Jodi a se pa anndan.

dlo, Se dife. Se dife popilasyion ki pi toupizi yo, se Sou 30 dènye lane ki pase la yo, jenès la, peyi a

dife popilasyion ki pi meprize yo, se dife popi- ap chèche yon lespwa. Men chak jou ki pase,

lasyion ki ekskli yo. Se dife pou fè nou tout sonje, politisyen ak politisyèn ki mare sosis yo ak gou-

depi plis pase 200 zan, popilasyion an vle sispann vènman restavèk yo, nan konplisite ak kominote

bourike pou chwal galonnen. Yo bourike pou Fè entènasyonal Ayitisid la, mete pye sou kou les-

lendepans se chwal ki jwi. Yo bourike pou mete pwa ak anvi viv jenès la.

gouvènman se tizanmi kap trip. Yo bourike pou Sa yo pa vle konpran, poko janm genyen okenn

mete Palmantè, se dan Palmantè kole sou yo. Yo peyi ki devlope ak okenn ekonomi tiboutik,

bourike pou mete prezidan, prezidan yo toujou timaket ak timagazen (Siw konnen l, dim ki

gonfle tankou krapo, paske pwoblèm chen pa kote). Menm lè nou chwazi pou popilasyon an

pwoblèm pis anko. rete analfabèt, erezman yo genyen telefòn intè-

Zak #briganday ki pase nan wikenn nan montre lijan. Yo wè epi yo konprann kijan grannèg nan

aklè, Ayiti ap fè faskare ak yon kriz sistèm politik lòt peyi fonksyone anndan ekonomi yo. Popi-

ak ekonomik lan jenere yo menm. Leve kanpe sa a, lasyon an wè kijan gouvènman nan lòt peyi kon-

menm lè li pa genyen okenn bon intèlijans dèyè l, sidere sitwayen lakay yo. Kidonk, sinbolis dife

montre aklè tou, pèp la sispann dodomeya pandan ak kraze brize ki fèt yo montre aklè

sistèm kapitalis neyoliberal la ap dechèpiye tout ri- indiyasyon ak santiman revòl moun yo pa

chès peyi a. Menm kalson ak pantalèt pèp la yo vle fè konsidere kòm moun yo kont oligachi pèpè a

dappiyanp sou li tou. ak gouvènman restavèk yo.

Jodi a ayisyen, montre aklè li vle koupe fache ak Se pa paske tout bagay parèt poze pou nèg

oligachi entènasyonal ki kwè Ayiti se byen pèsonel Ale nan paj 07

Idantite yon NÈG se konstriksyon sosyal li...Eske w konn tèt ou ? Eske w konnen kote w prale ?

...KULTU C MOD LAVI A... SPIRITWALITE C MOD LAVI A...SPIRITWALITE C KULTU...7

RIBRIK :

Kòktèl pwovokasyon Leta ak oligachi
entènasyonal la, se detonatè raj ak
mobilizasyon popilè…

konprann tout bagay fini. Yo ta rele sa nan lang pran grosè nivo responsabilité sa. Dayè okenn

franse « Marquer une trêve ». Une trêve en attente nan prezidan ki pase sou 30 denye lane yo pat

d’une parole réconfortante des hommes et janm prepare, ni pote okenn vizyion pou chanje

femmes du gouvernement. Mais aux deux ex- kondisyon lavi pèp la ak peyi a. Cependant, au-

trêmes du gouvernement cette parole de garantit po- jourd’hui l’histoire vous interpelle. Elle vous

pulaire ne semble exister. Comme la nature a hor- commande de vous placer au-delà des clivages

reur du vide et comme à chaque action survient et de votre personne pour considérer les inte-

également une réaction. Nous avons réagi face à rêts supérieurs de la nation. Ne vous forcez pas

votre mépris ponctuel et #séculaire. Voilà pourquoi la tête à vouloir nous montrer à la hauteur.

encore une fois, la nation demande aux pseudos diri- D’ailleurs, depuis votre accession à la magis-

geants de donner au moins l’impression de vouloir trature suprême de l’#Etat, les faits et actes

rassurer le pays et la jeunesse, car l’heure appelle politiques posés par votre régime, démontrent

aux Grandes responsabilités politiques et so- que votre amateurisme politique agace de plus

ciales. en plus les esprits citoyens. Si w santi w pa ka-

PREZIDAN, ak tout pwoblèm legitimite a, sonje pab kontinye dirije nan interè nou tout, le pays

pèp la te vote ou pou garanti, pou respekte epi fè et la population comprendront.

respekte manman lwa peyi a. #PREMYE MINIS, ou te « La pou Fon w Tan »,

PREZIDAN, ayisyen te vote w pou garanti lapè, nou tout konstate ou fè tan an déjà, nan montre

sekirite ak entegrite nasyon an. Jodia, lapè, seki- enkonpetans ak iresponsabilite w. On ne gère

rite, devlopman, lespwa ak entegrite nasyon an pas un pays « somnollemment ». Dayè prezidan

menase ankò. Certes, On ne s’invente pas prési- an, nan diskou li tap eseye fè samdi a, di li pa ka

dent. Mais le concours de l’histoire politique de fè tout bagay pou kòl. Kidonk wa konpran pwent

ce pays vous place au-devant de la scène à titre li voye a. ou pa bezwen fè grodo, bay peyi a yon

de responsable. chans « n’est-ce pas vrai ? » pou ayisyen ki kapab

Le leader responsable sait écouter. Le leader res- yo, ranmase l.

ponsable sait prendre du recul. Le leader respon- #Palmantè, depite ak senatè, nou pa genyen

sable rassure son peuple, garantit et protège les lejitimite popilè, ni politik, ni moral pou fè lwa

interêts de tous. ki nan enterè popilasyon an. Dayè, nan benyen,

#PREZIDAN, Nou konpran pa gen okenn kote pa gen kache lonbrik. Zak kriminèl, zak

nan an Ayiti, moun aprann prezidan. Sa vle di pwovokasyon popilè ak koripsyon yo, pa ban nou

tout moun konnrn ou pat necesèman prepare pou Ale nan paj 08

Bayyinah Bello
Fondation Marie Claire Heureuse Félicité Bonheur Dessalines (FF)
FONDASYON FELICITEE
(509) 22 48 22 38; 29 40 08 69
sitweb: fondasyonfelicitee.com
Konnen kimoun Zansèt ou yo te ye, pouka konn valè pwòp tèt ou. Konnen sa k te pase pouka konnen sa w
ka fè pi douvan. Konnen ki moun ou ye pouka renmen tèt ou.
Mwen chwazi swiv tras Zansèt mwen yo pou tout letènite!!!

Daprè lejand YORUBA, IFA se ta kote divinite kreyatris ODUDUWA ta komanse lemond...

“PA GEN PÈP KI KA DEVLOPE SAN SPIRITWALITE ANSETRAL LI” J. ZUMA 8

RIBRIK : Kilti/Spiritwalite

Kòktèl pwovokasyon Leta ak oligachi
entènasyonal la, se detonatè raj ak
mobilizasyon popilè…

tan. Alè kilè, popilasyon an pa genyen okenn pantalon sou plas piblik, osnon ki konpran po-

konfyans pou kontinye kite nou kwè nou ka garanti litik double nèg a lamòd toujou, rete nan figi

souverènte ak entegrite peyi a. moun ki moun nan peyi a.

Se vre, nan nivo pouvwa sa dous la, nèg pap anvi #SEKTE PRIVE, diskou vyolans ak grokè, pap

kite l. Se vre, antanke biznisman, fòk nou amòti en- pote solisyion nan ralbòl pèp la. Si w mete lwil

vestisman nou an, men yon lòt fwa ankò, si genyen sou dife dezespwa pèp la ak jèn yo, lap pote yon

lakay nou yon timoso limyè toujou, tande vwa pèp fas pou fas ki pap bon pou okenn nan nou. Se

la. Sinon vous serez déclarés ennemis de la patrie et peyi a kap pèdi. Se nou tout kap pèdi.

les patriotes séviront contre vous. Jodi a, reyaksyon popilasyon an di li bouke.

Direktè lapolis, pran responsabilite w! Pran reskon- Reyaksyon popilasyon an di: swa nou dakò in-

sablite devan travay konsitisyon an baw pou fè yo. vesti pou ede chanje kondisyon lavi nan peyi a,

Direktè lapolis, pa pran responsabilite pou fè osnon nou mare pakèt nou, bay nèg ki kwè nan
klan ak sektè politik plezi. Le port des armes, est Ayiti envesti an #Ayiti.

une affaire d'hommes d'honneur. Vous avez été éle- Frap ki bay nan wikenn nan montre aklè, pèp la

vé au rang des serviteurs devant œuvrer pour le bien bezwen yon peyi kote richès yo rive sou sa ki pi

de tous. L’Etat et la constitution confèrent à la mal yo tou. Pèp la mande yon peyi kote jèn ka

police le rôle de protéger et garantir la paix et gen lespwa grannèg tou. Paske chak fwa gen yon
l’ordre public, La sécurité des biens et des vies de grannèg anplis, sa pote plis travay, sa pote plis

tous les citoyens et citoyennes sans exception. richès. Chak fwa gen yon grannèg anplis, sa pote

Sitwayen yo mande w èske ou mete w nan nivo tach plis sekirite. Kidonk, sa pote plis solidarite ak plis

sa ? fòs ponyèt.

FOS FE NWA POLITIK TRADISYONEL YO, #LEGLIZ, PERISTIL, #MOSKE, PASTE, PE,

ki pran peyi ak tout sitwayen yo an otaj yo, nap pro- MANBO, OUGAN, IMAM, pran responsabi-

fite di nou, Ayiti wè fim degè sa yo deja. Men sa lite moral nou paske lanati a an danje. Sispann

nou dwe konprann, chak fwa nou peze sa nou rele ak diskou kap divize chak grenn Ayisyen pou

roulo konpresè a, se peyi a, se pèp la ou fè kase tèt kesyion relijyon. An nou resouse nou anndan

tounen. Siw gade epi Siw konpran vrèman listwa kilti ansyen zansèt Taino ak nèg ki te kwè nan

politik peyi a sou 30 denye ane ki pase yo la, wap lanmou ak linite yo. Paske listwa rapòte bout

sezi konprann ou plis ede peyi a jere clivaj olye w tè sa a, se arawak « doux-paisible » ki tap viv

ede pou fè flanm renmen ak mizerikòd Bondie a ladan l, nan mitan tout lòt zile yo ki te plen ak

klere nan kè nou tout. gro gèrye Karayib yo, ki pat janm konn atake

Anpil nan nou te gen chans fè chodyè jistis sosyal yo.
la bouyi pou tout moun alawonbadè. Men lè w Jodi a, nap mande pastè yo, pè yo, manbo yo, ou-

kite intèlijans politik kouri kite w, lè w kite ente- gan yo, imam yo, fè yon kanpe devan listwa pou
rè pèsonèl ak politik primè pase pye sou enterè kwape epi disparèt tout diskou alyenasyon yo,

nasyonal : se lokipasyon bòt entènasyonal sa yo konsa pou diskou renmen, mizerikòd epi viv an-
sanm pran plas yo nan sosyete a. Si nou vle,
pote pou peyi a.
Nou bouke wè tibanbochè, pleziyis ak #amatè mwen konnen nou kapab…

politik ki konpran yo ka jere peyi nan desann Ale nan paj 11

Si w NÈG e w deklare w mizilman ou kretyen sa ta vle di ou gen yon gwo pwoblèm memwa...

NÈG LA PA KONNEN ZANSÈT LI YO C PREMYE GID NAN VWA SIVILIZASYON 9

Saint-Michel

BOTANIKA

30, Ru Defile,
PòdePè, Ayiti
Telefòn: 3848 5890
Francisque Jean-Charles

RIBRIK : Di saw vle...

Inquiétudes ou matraquages ? Il faut
se demander !

Nan dènye jou sa yo, anpil palmantè sitou prezidan chè. Mounn sa yo, tout ansanm, se leta: (prezidans,
chanm depite a, Garry Bodeau, eksprime inkyetid primati, palmantè, boujwazi, entènasyonal la ak
yo sou menas ak rimè ki ta fè kwè gen projè pou yo pifò nèg politik nan opozisyon), yo tout se advèsè
boule palman an. Mwen panse, si projè sa a ta vre, pèp la.
yo pa bezwen boulel, kay yo enpotan pou peyi a epi Mwen se pèp la, mwen se mas la. Men mesaj
yo koute anpil kòb. Yo mèt fèmenl Selman. Jodia mwen: pèp la, ann mache sou yo! Men atansyon,
a, Ayiti ak mas pèp ayisyen an gen plizyè gwo nou pap boule, nou pap kraze, nou pap tiye. Ann
advèsè, pami yo: senatè ak depite, presidans ak pri- reklame plas pa nou nan peyi a, ann reklame lekòl,
mati, kèk boujwa ak sa yo rele kominote entè- ann reklame sante, ann reklame travay, ann re-
nasyonal la, mete anndanl kèk ONG.
klame la vi. Men sitou, ann egzije pou yo siprime
Ann gade pou kisa moun sa yo se ènmi pèp la: gade tout gro privilèj leta ki anpeche la vi nou chanje, ki
nan tout bidjè ki fèt yo: prezidans, palman an ak enpeche peyi sa a avanse. Pèp la, nou pa dwe fè
primati gen pi gro pousantaj pou fonksonnman, yo vyolans, non. Men ann bloke yo, ann fèmen yo,
genyen tout avantaj, ( bèl kay, plizyè bèl machinn, ann mande yo pou kòtèj prezidan gen 2 machinn,
plizyè bèl mennaj...), ki koute anpil dola ameriken. ann mande yo revann pil machinn chè yo, bloke
Aprè sa, koute yo kap pale: peyi a pòv, pa gen kòb kap peye kay chè. Se sa pou nou egzije an
lajan, mounn yo nan mizè, pèp la nan grangou... atandan nan yon mouvman òganize kote nap veye
malgre yap mache sou lò, kay yo abite koute 8 mi- tout machandaj ak vagabondaj.
lyon goud e plis, sa pa ase; yo pran kwi yo, lonjel Yon aksyon, yon vrè angajman pou n chanje peyi
bay entènasyonal la pou lage miyèt pou yo, sou do a!
pèp la, entènasyonal la, se yon trou nwa, yo pa Jackson Joseph pou Ayiti !
konn tray pèp. Boujwa yo, anpil nan yo, se nan

pouvwa yo konfòte richès yo, yo pa konn ka

pèsonn, yo aranje yo pou yo tabli enflasyon, la vi

Pa gen yon AFRIKEN ki pou ap chache AFRIKANITE l paske AFRIK ap viv nan wou...

KOMAN ESKLAV LA AK MÈT LI KAPAB ADORE MENM DYE TANDE PRIYÈ TOU DE 10

JENERASYON NOUVEL AYITI

Medsin Chinwaz
Acupuncture

Dr. Jean Robert
Lallemand

Klinik Sa Pran Swen
Tout Moun

Ri Kotplaj #1
Tel : 3394-2098

Nèg Pwovèb la…

ak Pierre Richard Osias

Yo Manke Pranm Pri madanm lan
Yon bon dimanch nan la sware Aprè yon maryaj, nèg la mande pastè li konbyen kòb li ta dwe bay
Mwen pran la ri byen prepare nan ofrand pastè a reponn: sa depann de bote madanm ou ! Ou ka bay
pou m ka ale wè yon bèl Bebe 100$, 200$, plis ou wèl bèl e plis wap bay plis. Nèg la vire gade ma-
Lè m rive nan Kay la nan pale danm li epi li bay pastè a yon adoken. Pastè a gade madanm lan li di
Mwen pèdi tout nosyon de lè mari a: Ou mèt tann mwen mpral baw monnen 4 goud ou papa!!
Yon ti pèz nan yon ti kwen fè m djèdjè *Gen koze wi atè a pa gen tan*
Lè m gade Nan mont mwen m sezi
Se deja lè pou djab pran la ri Gason landjèz pa sèlman pwoblèm pou fanm men pou lòt gason
Sezisman m pat vrèman piti parèy yo...
Si m pat gason ase Sou mwen m tap pipi
Riske yo te Pranm pou pèz sa Lè gran nèg baye yo dil fatige lè se malere yo di l grangou...
M tap ale nan kè m ak anpil lajwa
Se mwen ki pou di w sa m te jwen Pafwa yon moun ka fè w tande vwa l San l pa menm pale...
Menm siro myel pat ka pi dous ke mwen
Ti komè a te won pase yon chelènn bika Fanm tripòt se zaboka se lè w tranche yo ou konnen andedan yo
Pou m retire menm sou li sete anpil tra- pouri...
ka
Lè m kole sou li m pa gen pye Sou tè Cheri lè w souri ou fè kouran pran nan tout zo m...
Gou bouch li te fè m santi Nan yon lot
linivè. Se pa tout kranp ke ròb pisannit ka pase...

Ti joel di : Toto ou wè lanmou mwen gen pou madanm mwen an se yon lanmou haute tension ki soti depi peligre
wi. Toto di se pa manti non. pou valè priz madanm ou bay nan katye a si transfomatèw pat bon li tap boule deja

“POLITIK MONETÈ ENDEPANDANT SE KLE SOUVERÈNTE A” EVO MORALES

Gen yon sèl Dye e chak pèp reprezante l ak nome l selon kultu yo ak lang11

RIBRIK : Kilti/Spiritwalite

Kòktèl pwovokasyon Leta ak oligachi
entènasyonal la, se detonatè raj ak
mobilizasyon popilè…

Sèl mal Ayiti ak ayisyen fè kominote entènasyonal ou gòl.

sa a, se paske nou twò divize. Se paske nou poko « Jèn peyi m, boul kristal malachong nèg yo lage nan

pran konsyans valè istorik nou pou Lemonn, nou se menw yo, fèw pap janm rann tèt ou kont se ekip

yon pèp ki poko janm kwè nan potansyalite ekono- paw kap pèdi pandan wap bat bravo.

mik nou pou Lemonn, se paske nou poko konprann #Jèn peyi m, ann sispann tiye lespwa pou amelyore

wòl ak fòs vèvè nou yo nan devlopman lasyans, se tèt nou. Paske chwa yo fè nou kraze yonn, fè w

paske nou poko konprann valè gewopolitik nou ». anpeche 3 lot vini. Nou tiye lespwa nou menm pou

Kominote entènasyonal, Sèl lòt mal ayisyen fè w, se nou mache devan tou. Jen peyi m, chak fwa nou al

paske nou se yon pèp ki konn resevwa moun lakay kraze, nou pa fè bak, se kase nou kase tèt tounen.

nou. Nou se yon pèp ki konn renmen moun vini. Men, fòk nou chache limyè pou gide batay

Nap pwofite, di kominote entènasyonal ki di yo kwè chanjman an, yon batay sitwayen nan respè yonn

nan Ayiti yo, Yon bon zanmi, pèmèt yon lòt bon pou lòt, pou nou rive nan revolisyon mantal, kap

zanmi konn peche. Men li pa ba li ke pwason osnon pote revolisyon ekonomik, revolisyon sosyal ke zan-

tèt pwason pou zo kroke nan gòj li. sèt nou te batay pou yo a. Pèp ayisyen, map di ak

#SOSYETE SIVIL, OGANIZASYON PEYIZAN tout moun kap kriye nan yon sans osnon nan yon lòt

AK LIDE PEYIZAN ki kwè nan Ayiti yo, leve yo, si nap kriye, kriye ak detèminasyon. Si Nap

kanpe tankou Chlamay Peral ta fè l. Nan tout listwa kriye, kriye pou nou di non. Kriye pou nou pran fòs

peyi a, se peyizan ki toujou fè bon rezistans yo epi se ak intèlijans pou chavire yon sistèm peze souse ki pa

peyizan ki toujou bay dènye mo yo. Peyi a ap tann bay rezilta.

pawòl nou. #PEP AYSYEN, si nap kriye, kriye ak konviksyion.

#LAPRES Ki Balanse epi ki Intelijan yo, #ENTE- Se pèp ki òganize ki kapab chavire tout sistèm ki

LEKTYEL ki genyen kolòn vètebral yo, #ATIS ak rann li enpwisan. Se pa paske ou di w malad, ki fè

tout #SAMBA ki pa dakò pou Ayiti antere ankò yo. wap geri. Men se desizyon pou w pran pou bwè te

Fwa sa a, se leve kanpe tout bon vre pou nou di yon anmè pou geri. Sonje, ou pa gen mwayen pou ale

pawòl. Yon pawòl ki dwe pote lespwa ak kouraj lopital pou ta achete medikaman ki fèt ak menm fèy

pou chak fanmi kap soufri anba zak briganday kap sa yo.

fèt nan peyi a. Yon pawòl pou nou di, chak fwa nou #Pèp ayisyen, tròp lajan pase nan peyi a san anyen

kraze bagay yon moun, genyen 10 lòt nèg ak nègès ki pa fèt pou chanje lavi nou. Sispann goumen pou

vin pap manje, pitit yo vin plis pa ka ale lekòl, alevwa enterè nèg yo. Goumen pou tèt ou ak avni pitit ou ak

pou yo ta jwen timoso lasante. fanmi w. fe faskare ak nèg yo pou yo sispann divize

#JENES peyi a, ou se fòs, ou se nan nanm Ayiti. nou pandan yap sable chanpay ak manje dòb ak roti

Dayè nou pi plis. Donc « le futur du pays vous ap- sou mizè nou. Politisyen an Ayiti pa pou pèp,

partient ». Nou ka chwazi anfonse tèt nou nan plis chèche kan pa w. Nou bezwen yon Ayiti ki bon pou

malsite oubyen kreye jodia, yon fòs lespwa ak soli- nou tout. Paske Pèp ki divize pa fè revolisyon! Pèp

darite pou nou tout kelkeswa kote nou ye a. ki pa konnen ki kote enterè l kanpe, pa fè revoli-

Kit ou se jèn anwo, Ayiti se pou ou. syon! Se pèp je kale ki goumen! Se pèp endiye ki

Kit ou se jèn nan mitan, Ayiti se pou ou. revòlte! Se nèg ki kwè nan rasin yo ki fè revolisyon!

Kit ou se jèn anba, Ayiti se pou ou. Se nèg ki gen program ak vizyion ki fè revolisyon!

Jèn peyi m, Pa janm bliye kaka je pa linèt. Se pou re- Ghemps Desauguste,

zon sa yo anpeche w wè epi konpran jwèt mabial kap Paske se sèl Ayiti mwen genyen.

jwe yo, Jwèt Karanklou ap jwe pou fèw bay pwòp tèt Paske mwen rete kwè nan Ayiti…

SUPREMASI BLANCH LAN ALYENE NOU LI RANN NOU ETRANJE A PWÒP TÈT NOU...

PA GEN YON MALADI MENM KANSÈ KI KA EKZISTE NAN YON ANVIRONMAN ALKALEN 12

« Menm Lekòl la, ak menm deviz la pou
Bondye ak pou lumanite »

Lekòl Étienne Saintil, yon lekòl ak anpil referans
Kontakte Jean-Claude & Claudine Thervil au # 3725-3929

« Desizyon m poum detwi otorite an Ayiti yo, se pat
pou konsiderasyon komès ak lajan, men se pluto
akoz nesesite poum bloke pou tout tan mach nwa yo

nan mond lan »
—Napoléon Bonaparte
*********************
*********************
Deklarasyon Papa nachon an Dessalines
« Nèg tankou mulat, nou tout te batay kont blan yo,
byen yo nou te konkeri yo kote nou te vèse san nou se
pou nou tout. M vle yo pataje ak ekite »

KREYOLOFONI : SIM M MOURI DEMEN SE YON BLAN KI AME YON NWA POU TOUYEM