คู่มือการออกหนังสือแสดงสิทธิในที่ดินในที่งอกริมตลิ่ง (ปี 2561)

๑๓๖
144

คำพิพำกษำศำลฎกี ำท่ี 10534/2551

แม้ที่งอกอันเป็นที่ดินพิพาทในคดีนีจะเกิดขึนจากการที่บุคคลอื่นสร้างเขื่อนหินย่ืนลงไปในทะเล
ใกล้กับท่ีดินของโจทก์ทาให้เกิดการสะสมของตะกอนทรายแล้วเกดิ ท่ีงอกจากทด่ี ินดังกล่าวของโจทก์ เมอ่ื โจทก์
ไม่มีส่วนเก่ียวข้องกับการสร้างเข่ือนหินดังกล่าว ก็ถือได้ว่าท่ีงอกของที่ดินของโจทก์เป็นที่งอกที่เกิดขึนตาม
ธรรมชาติ โจทก์จงึ เปน็ เจา้ ของท่ีงอกดังกล่าวตาม ป.พ.พ. มาตรา 1308

จาเลยไม่ได้ให้การว่า ที่ดินพิพาทมิใช่ท่ีงอกที่เกิดขึนตามธรรมชาติ แม้จาเลยจะนาสืบในประเด็นนี
และศาลชันต้นวินิจฉัยว่าท่ีดินพิพาทไม่ใช่ท่ีงอกท่ีเกิดขึนตามธรรมชาติ ก็ถือไม่ได้ว่าเป็นข้อที่จาเลยได้ยกขึน
วา่ กล่าวกันมาแล้วโดยชอบในศาลล่างทังมิใช่ปัญหาข้อกฎหมายอันเกย่ี วด้วยความสงบเรียบรอ้ ยของประชาชน
จาเลยจึงจะฎกี าวา่ ทดี่ นิ พิพาทไม่ใชท่ ง่ี อกที่เกดิ ขึนตามธรรมชาติไมไ่ ด้

คำพพิ ำกษำศำลฎีกำที่ 10662/2551
ที่งอกท่ีเกิดขึนจากการที่บุคคลอื่นสร้างเขื่อนหินยื่นลงไปในทะเลทาให้เกิดการสะสมของ

ตะกอนทรายแล้วเกิดที่งอกจากท่ีดินของโจทก์ เม่ือโจทก์ไม่มีส่วนเก่ียวข้องกับการสร้างเข่ือนหินดังกล่าว
ย่อมถือได้ว่า ท่ีงอกของที่ดนิ ของโจทก์เป็นทง่ี อกที่เกดิ ขึนตามธรรมชาติ โจทก์จงึ เปน็ เจ้าของที่งอกตามประมวล
กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1308

จาเลยท่ี 1 ให้การในตอนแรกว่า ที่ดินพิพาทเดิมเป็นท่ีดินสาธารณประโยชน์ที่นาทะเลท่วมถึง
ต่อมา มีท่าเทียบเรือของเอกชนก่อสร้างยื่นลงไปในทะเล ที่ดินดังกล่าวจึงยังคงเป็นท่ีดินสาธารณประโยชน์
แต่ตอนหลังกลับให้การว่า หากฟังว่าที่ดินพิพาทเป็นของโจทก์ จาเลยที่ 1 ก็ได้กรรมสิทธิ์โดยการครอบครอง
ปรปักษ์แล้ว คาให้การของจาเลยที่ 1 ดังกล่าวไม่ชัดแจ้งว่าท่ีดินพิพาทเป็นท่ีดินสาธารณประโยชน์หรือ
เป็นที่ดินของโจทก์ อันเป็นการขัดแย้งกันเองเป็นคาให้การที่ไม่ชอบด้วยประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
มาตรา 177 วรรคสอง จึงไม่มีประเด็นข้อพิพาทว่าจาเลยที่ 1 ได้กรรมสิทธิ์ในที่ดินพิพาทโดยการครอบครอง
ปรปักษห์ รอื ไม่ เท่ากับวา่ จาเลยที่ 1 มิได้ใหก้ ารโต้แยง้ กรรมสทิ ธ์ิ จงึ เปน็ คดไี ม่มที ุนทรัพย์

จาเลยที่ 1 ฎีกาขอให้กลับคาพิพากษาศาลอุทธรณ์ภาค 7 ในส่วนท่ีให้จาเลยที่ 1 ชาระค่าเสียหาย
เดือนละ 1,000 บาท แก่โจทก์นับแต่วันฟ้องเป็นต้นไปด้วย แต่คาขอในส่วนนีมิใช่เป็นคาขอให้ชาระค่าเสียหาย
หรือเงินอื่น ๆ บรรดาที่ให้จ่ายมีกาหนดเป็นระยะเวลาในอนาคตตามตาราง 1 (4) ท้ายประมวลกฎหมายวิธี
พิจารณาความแพ่ง เพราะเป็นคาขอที่มีผลต่อเนื่องจากคาขอให้ศาลฎีกาพิพากษากลับคาพิพากษาศาลอุทธรณ์
ภาค 7 ท่ีให้จาเลยที่ 1 และบริวารออกจากที่ดินพิพาท อันเป็นคาขอประธานเท่านัน จาเลยท่ี 1 จึงไม่ต้อง
เสียคา่ ขึนศาลในอนาคตในชันฎีกาอีกสว่ นหน่งึ

๑๓๗
145

คำพิพำกษำศำลฎกี ำที่ 10542/2556

ผู้เสียหายเป็นผู้มีสิทธิครอบครองท่ีดินตามหนังสือรับรองการทาประโยชน์ (น.ส. 3 ก.) บริเวณ
ที่ดินพิพาทเป็นท่ีงอกริมตล่ิงของท่ีดินตามหนังสือรับรองการทาประโยชน์ (น.ส. 3 ก.) แต่ปรากฏว่าระหว่าง
ทีด่ ินพพิ าทและที่ดินของผู้เสียหายมถี นนสาธารณะกันตลอดแนว ทาให้ที่ดินพิพาทไม่ติดกับท่ีดินของผู้เสียหาย
เน่ืองจากมีทางสาธารณะคั่น ท่ีดินพิพาทจึงมิใช่ที่งอกริมตลิ่งไม่ตกเป็นทรัพย์สินของผู้เสียหายตาม ป.พ.พ.
มาตรา 1308 ที่ดินพิพาทจึงเป็นชายตล่ิงอันเป็นทรัพย์สินสาหรับพลเมืองใช้ร่วมกัน เป็นสาธารณสมบัติของ
แผ่นดิน การท่ีจาเลยเข้าครอบครองท่ีดินพิพาทย่อมไม่เป็นความผิดฐานบุกรุกตาม ป.อ. มาตรา 362, 365
ซงึ่ มุ่งประสงค์จะลงโทษผู้บกุ รกุ อสังหารมิ ทรัพย์ทเ่ี อกชนเป็นเจ้าของเท่านนั จาเลยจงึ ไม่มคี วามผดิ ตามฟอ้ ง

คำพพิ ำกษำศำลฎีกำที่ 1620/2559
คดีนีผู้ร้องย่ืนคาร้องขอให้ศาลมีคาสั่งว่า ผู้ร้องได้กรรมสิทธิ์ในที่งอกของท่ีดินโฉนดเลขท่ี 6594

ซึ่งมีชื่อผู้คัดค้านเป็นผู้ถือกรรมสิทธิ์ เมื่อศาลอุทธรณ์ภาค 6 พิพากษาว่า ที่งอกของที่ดินโฉนดเลขที่ 6594
ตกเป็นกรรมสิทธ์ิของผู้ร้องโดยการครอบครองปรปักษ์ หากผู้คัดค้านไม่สามารถย่ืนฎีกาได้และคดีถึงท่ีสุด
ผู้ร้องก็สามารถนาคาพิพากษาของศาลอุทธรณ์ภาค 6 ไปแสดงต่อเจ้าพนักงานที่ดินเพ่ือดาเนินการ
ขอเปล่ียนแปลงทางทะเบียน หากเจ้าพนักงานท่ีดินดาเนินการให้ผู้ร้อง ย่อมจะเกิดความเสียหายแก่ผู้คัดค้าน
ซึ่งเป็นผู้มีชื่อถือกรรมสิทธิ์ในท่ีดินแปลงดังกล่าว ผู้คัดค้านจึงเป็นผู้มีส่วนได้เสีย ชอบท่ีจะร้องขอเข้ามา
ในระหวา่ งการพจิ ารณาของศาลฎีกาได้ ตาม ป.วิ.พ. มาตรา 57 (1)

แม้ข้อเท็จจริงปรากฏว่า ก่อนไต่สวนคาร้องขอ ศาลชันต้นได้สั่งให้ผู้ร้องนาส่งสาเนาคาร้องขอ
แก่ผู้คัดค้านแล้วก็ตาม แต่เมื่อผู้คัดค้านมิได้ร้องคัดค้านเข้ามาในคดีก่อนที่ศาลชันต้นและศาลอุทธรณ์ภาค 6
มีคาส่ังหรือคาพิพากษา ต้องถือว่าผู้คัดค้านเป็นบุคคลภายนอกคดี จึงสามารถพิสูจน์ในชันนีได้ว่า ผู้คัดค้าน
มีสิทธิในที่ดินดีกว่าผู้ร้อง คาพิพากษาศาลอุทธรณ์ภาค 6 ที่แสดงกรรมสิทธิ์ในที่งอกไม่ผูกพันผู้คัดค้าน
ตาม ป.วิ.พ. มาตรา 145 (2) การท่ีผู้คัดค้านย่ืนฎีกาดังกล่าวพอแปลได้ว่าผู้คัดค้านย่ืนคาคัดค้านคาร้องขอ
ของผู้ร้อง ศาลชันต้นจึงชอบท่ีจะไต่สวนคาร้องขอและคาคัดค้านเพื่อวินิจฉัยถึงข้อโต้แย้งสิทธิของผู้คัดค้าน
ไปตามรูปคดี



คณะผู้จดั ทำ

ชื่อหนังสอื : เรอ่ื ง กำรออกหนงั สือแสดงสิทธใิ นทด่ี ินในทงี่ อกรมิ ตลิง่

ท่ปี รกึ ษำ :

นายประทีป กีรติเรขา อธบิ ดีกรมท่ดี นิ
นายมานัส ฉว่ั สวัสดิ์ ที่ปรึกษาดา้ นประสทิ ธภิ าพ
นายชยั ชาญ สิทธิวิรชั ธรรม ผบู้ รหิ ารดา้ นการจัดการความรขู้ องกรมที่ดนิ (CKO)
นายสุรพล ศรวี ิโรจน์ ผอู้ านวยการสานักมาตรฐานการออกหนงั สือสาคญั
นางสพุ นิ ดา นาคบวั ผอู้ านวยการกองฝกึ อบรม

ผู้จัดทำ : สำนักมำตรฐำนกำรออกหนงั สือสำคัญ

นายวชั ระ มาลัยมาตร นักวิชาการที่ดินชานาญการพิเศษ
รักษาการในตาแหน่งผู้เชยี่ วชาญเฉพาะดา้ น
นายวฒุ ชิ ยั พูนขันธ์ การออกหนงั สือสาคัญ
นางสาวณัฐพร สกุลอทุ ัยศักด์ิ นักวชิ าการทด่ี ินชานาญการพิเศษ
นางสาวสาวิตรี อินทรัตน์ นกั วชิ าการท่ีดนิ ชานาญการ
นายสันตธ์ ี ภมู ี นักวชิ าการท่ดี นิ ชานาญการ
นางสาวอาทติ ยา ธรฤทธ์ิ นักวิชาการที่ดินชานาญการ
นกั วชิ าการท่ดี ินชานาญการ

กองฝกึ อบรม

นายวนิ ยั ผจญศลิ ป์ หัวหนา้ กลุ่มงานสง่ เสริมและพฒั นาการเรียนรู้
นางสาวกันยารตั น์ กรวิทยโยธิน นกั ทรพั ยากรบุคคลชานาญการ
นายพรพเนตร โมะเมน นักทรัพยากรบุคคลชานาญการ
นายกฤต จิโนวัฒน์ นักทรพั ยากรบุคคลปฏิบตั ิการ