การถอนสภาพที่ดินสาธารณสมบัติของแผ่นดินเพื่อทบวงการเมืองใช้ประโยชน์ในราชการ (ปี 2556)

คาํ นํา

หนังสือ เรื่อง “การถอนสภาพที่ดินสาธารณสมบัติของแผนดินเพ่ือใหทบวงการเมืองใช
ประโยชนในราชการ” เลมนี้ เปน องคความรูท ่ีไดจ ากการดาํ เนินโครงการการประชุมเพื่อแลกเปล่ียนเรียนรู
เรื่อง “การถอนสภาพท่ีดินสาธารณสมบัติของแผนดินเพื่อใหทบวงการเมืองใชประโยชนในราชการ”
(Knowledge Forum) ซ่ึงเปนการดําเนินการจัดการความรูตามแผนจัดการความรูของกรมท่ีดิน ประจําป
งบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๖

ความรูท่ีไดนํามารวบรวมไวในหนังสือเลมนี้ เปนความรูที่ชัดแจง (Explicit Knowledge) และ
ความรูท ่ฝี งลกึ ในตวั คน (Tacit Knowledge) ท่ีไมสามารถแสวงหาจากตําราใดๆได เพราะเปนการรวบรวม
จากการถายทอดจากประสบการณการทํางานจริงของผูถายทอด ซ่ึงเปนขาราชการกรมท่ีดินท่ีเขารวม
กิจกรรม นับเปน ความรทู ่ที รงคุณคา ขาราชการกรมที่ดินรุนตอๆไปจะไดศึกษาและถายโยงความรูใหแกกัน
อันจะชวยใหคนในองคกรสามารถเขาถึงความรูและพัฒนาตนเองใหเปนผูรู รวมทั้งปฏิบัติงานไดอยางมี
ประสิทธภิ าพ

กรมท่ีดินหวังเปน อยา งยิ่งวา องคค วามรูท่ที รงคุณคา ในหนงั สือเลมน้ีจะเปน ประโยชนตอขาราชการ
กรมที่ดินและผูสนใจ สามารถนําไปสกู ารปฏิบตั ไิ ดอ ยางถกู ตองและขยายผลตอยอดความรตู อ ไปไดอีก

สํานักจดั การท่ดี ินของรฐั
กองฝกอบรม
กรมทด่ี นิ กระทรวงมหาดไทย
สิงหาคม ๒๕๕๖



­µ¦´

Á¦Éº°Š ®œoµ
(-)
‡µÎ œÎµ Ò
Ò. ­µ›µ¦–­¤˜´ …· °ŠÂŸœn —œ· ×
Ù
Ó. „µ¦™°œ­£µ¡šÉ¸—œ· ­µ›µ¦–ž¦³Ã¥œr Á¡Éº°Ä®ošªŠ„µ¦Á¤º°ŠÄož¦³Ã¥œrĜ¦µ„µ¦ Ú

Ö. …œ´Ê ˜°œ„µ¦—µÎ Áœ·œ„µ¦™°œ­£µ¡š¸É­µ›µ¦–ž¦³Ã¥œr ÒÖ
ÔÑ
×. ‡ªµ¤Á®ÈœšµŠ„‘®¤µ¥…°Š‡–³„¦¦¤„µ¦„§¬‘¸„µš¸ÉÁ„ɸ¥ª…o°Š„´ „µ¦™°œ­£µ¡šÉ¸—œ·

£µ‡Ÿœª„
Ø. ¦³Á¸¥„¦³š¦ªŠ¤®µ—Åš¥ ªµn —oª¥ª›· ¸ž’· ˜´ Á· „¸É¥ª„´ „µ¦™°œ­£µ¡„µ¦‹—´ …œ¹ Ê š³Á¥¸ œ

¨³„µ¦‹—´ ®µŸ¨ž¦³Ã¥œrĜš¸É—œ· …°Š¦´“ ˜µ¤ž¦³¤ª¨„‘®¤µ¥šÉ¸—œ· ¡.«. ÓÖÖÑ
Ù. ®œŠ´ ­º°Áª¸¥œ˜µn ŠÇ



การถอนสภาพท่ีดินสาธารณสมบตั ิของแผนดินเพอ่ื ใหทบวงการเมอื งใชป ระโยชนใ นราชการ ๑

สาธารณสมบัตขิ องแผนดิน

ความหมาย
คําวา “สาธารณสมบัติของแผนดิน” มีบัญญัติไวในมาตรา ๑๓๐๔ แหงประมวลกฎหมายแพง
และพาณิชย วา สาธารณสมบัติของแผนดินน้ัน รวมทรัพยสินทุกชนิดของแผนดินซ่ึงใชเพ่ือสาธารณประโยชน
หรือสงวนไวเพือ่ ประโยชนร วมกัน เชน
(๑) ที่ดินรกรางวางเปลา และท่ีดินซึ่งมีผูเวนคืนหรือทอดท้ิงหรือกลับมาเปนของแผนดิน โดย
ประการอ่ืน ตามกฎหมายทด่ี ิน
(๒) ทรพั ยส นิ สําหรบั พลเมอื งใชร ว มกัน เปน ตน วา ทช่ี ายตลิ่ง ทางนํา้ ทางหลวง ทะเลสาบ
(๓) ทรัพยสินที่ใชเพื่อประโยชนของแผนดินโดยเฉพาะ เปนตนวา ปอมและโรงทหาร สํานัก
ราชการบา นเมือง เรอื รบ อาวุธยุทธภณั ฑ
จากบทบญั ญตั ิดงั กลาวจะเหน็ ไดว าทรพั ยสินที่จะเปน สาธารณสมบัติของแผนดินไดนั้นจะตองมี
ลกั ษณะประกอบดว ย
๑. ตอ งเปน ทรัพยส ินของแผน ดิน อาจจะเปนสังหาริมทรัพย หรืออสังหาริมทรพั ยก ็ได
๒. ทรัพยส นิ นน้ั ตองใชเพื่อสาธารณประโยชนห รือสงวนไวเพอื่ ประโยชนรว มกนั
หากไมครบองคประกอบทั้งสองประการแลว ทรัพยสินน้ันก็เปนเพียงทรัพยสินของแผนดิน
ธรรมดา
ทรัพยสินของแผนดิน ซึ่งใชเพื่อสาธารณประโยชนตางกับทรัพยสินของแผนดินท่ีสงวนไวเพ่ือ
ประโยชนรวมกัน กลาวคือ ทรัพยสินท่ีสงวนไวเพ่ือประโยชนรวมกัน หมายถึง ทรัพยสินของแผนดินซึ่งเปน
ประโยชนของพลเมืองโดยตรงซึ่งประชาชนทั่วไปมีสิทธิใชสอยรวมกันได เชน ท่ีชายตล่ิง ทางน้ํา ทางหลวง
ทะเลสาบ ฯลฯ สวนทรัพยสินท่ีใชเพ่ือสาธารณประโยชน หมายถึง ทรัพยสินของแผนดินซ่ึงทางราชการสงวนไว
เพื่อประโยชนของแผนดินโดยเฉพาะ เชน ปอม โรงทหาร สํานักราชการบานเมือง (ความเห็นคณะกรรมการ
กฤษฎีกา เรื่องเสร็จท่ี ๒๓๐/๒๕๑๒ บันทึกเร่ือง การตีความในมาตรา ๑๓๐๔ แหงประมวลกฎหมายแพงและ
พาณิชย (กรณที ดี่ ินราชพัสดุ จังหวดั อุดรธานี)
ที่ดินรกรางวา งเปลา ตามมาตรา ๑๓๐๔ (๑) แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณิชยหมายถึง
ท่ีดินซึ่งไมมีใครเปนเจาของกรรมสิทธ์ิ หรือไมมีใครครอบครองโดยชอบดวยกฎหมายมากอน ถาเปนที่ดินท่ี
เอกชนเขาไปครอบครองโดยมีสิทธิตามกฎหมายที่จะทําได ถึงแมตอมาจะทอดท้ิงใหรกรางวางเปลาก็ตาม
ก็ไมถ อื วา เปน ที่รกรา งวา งเปลา
ที่ดินซึ่งมีผูเวนคืนตามกฎหมายที่ดิน หมายความวา ท่ีดินที่มีเอกชนเปนเจาของกรรมสิทธิ์อยู
หรือเปนผูมีสิทธิครอบครองมากอน แตเอกชนซึ่งมีกรรมสิทธิ์หรือสิทธิครอบครองไดเวนคืนสิทธิในท่ีดินใหแกรัฐ
เพื่อท่ีรัฐจะไดนําไปใชเพื่อสาธารณประโยชนหรือเพื่อประโยชนของแผนดินตอไป ซึ่งเปนไปตามที่บัญญัติไวใน
มาตรา ๕ แหงประมวลกฎหมายที่ดิน เปนการเวนคืนโดยความสมัครใจโดยที่ดินท่ีมีผูเวนคืนนี้จะตกเปนสาธารณ-
สมบัตขิ องแผน ดินนบั แตไดมีการแสดงเจตนา

/ทีด่ นิ ...

๒ การถอนสภาพทีด่ ินสาธารณสมบตั ิของแผนดนิ เพื่อใหทบวงการเมอื งใชประโยชนใ นราชการ

ทดี่ ินซงึ่ ถูกทอดทิง้ ตามกฎหมายท่ีดนิ หมายความวา เปนที่ดินของเอกชนมีกรรมสิทธ์ิหรือสิทธิ
ครอบครองแตเอกชนไดท อดทิง้ ไมด แู ลไมทําประโยชนในท่ีดินนั้นอีกตอไป หลักเกณฑการทอดทิ้งและตกเปนของรัฐ
เปนไปตามทบี่ ญั ญตั ิไวในมาตรา ๖ แหง ประมวลกฎหมายทด่ี ิน

ท่ีดินซ่ึงกลับมาเปนของแผนดินโดยประการอ่ืนตามกฎหมายท่ีดิน หมายถึง ท่ีดินซึ่งกลับมาเปน
ของแผน ดนิ ตามประมวลกฎหมายทด่ี ิน เชน ผูซึ่งไดรับใบจองและไดทําประโยชนครบ ๓ ป แตทําประโยชนไดเนื้อท่ี
ไมถึง ๓/๔ สวนของเนื้อที่ทั้งหมดท่ีไดรับใบจอง จะไดโฉนดที่ดินหรือหนังสือรับรองการทําประโยชนเฉพาะสวน
ที่ทําประโยชนแลวเทานั้น ท่ีดินสวนที่เหลือซึ่งไมไดทําประโยชนกลับคืนมาเปนของรัฐตามระเบียบวาดวย
การจัดท่ีดนิ เพือ่ ประชาชน พ.ศ. ๒๔๙๘

ทรัพยสินสําหรับพลเมืองใชรวมกัน ตามมาตรา ๑๓๐๔ (๒) แหงประมวลกฎหมายแพงและ
พาณิชย หมายความวา เปนทรัพยสินซึ่งโดยสภาพของทรัพยสินนั้นประชาชนท่ัวไปสามารถใชรวมกันได เชน
ทงุ หญาสาธารณะ ปาชา หรอื สสุ านสาธารณะ

ที่ชายตลิ่ง หมายถึง ท่ีดินที่อยูติดกับแมน้ํา ลําคลองหรือทะเลซ่ึงในฤดูนํ้าตามปกตินํ้าทวมถึง
ทุกป (คําพิพากษาฎีกาที่ ๔๕๑/๒๔๙๖, ๒๔๙๔/๒๕๑๔) ท่ีชายตลิ่งจะเปนสาธารณสมบัติของแผนดินจะตอง
มีสภาพเปนทรัพยสินสําหรับพลเมืองใชรวมกันดวย ทั้งนี้คณะกรรมการกฤษฎีกาไดใหคําอธิบายเกี่ยวกับสภาพ
ของท่ีชายตล่ิงไววา หมายถึงบริเวณระหวางจุดท่ีน้ําข้ึนสูงสุดออกไปในแหลงนํ้าสาธารณะจนถึงจุดท่ีนํ้าลงต่ําสุด
และตราบใดที่ยังเปนบริเวณที่นํ้าทวมถึงอํานาจในการดูแลรักษาก็เปนของกรมเจาทาตามกฎหมาย (ความเห็น
คณะกรรมการกฤษฎีกา เร่ืองเสร็จที่ ๒๖๐/๒๕๓๘ เรื่อง อํานาจหนาที่ในการดูแลรักษาท่ีดินริมแหลงน้ํา
สาธารณะ และเรอื่ งเสร็จท่ี ๕๐๔/๒๕๔๙ เร่อื ง การทบทวนความเห็นของคณะกรรมการกฤษฎีกาเก่ียวกับอํานาจ
ในการดูแลรกั ษาแมนํา้ ลาํ คลอง ทะเลสาบ และทะเลภายในนานน้าํ ไทย)

ทางนํ้า หมายถึง แมนํ้า ลําคลอง คู ซึ่งประชาชนใชสัญจรไปมา ทางนํ้านี้แมภายหลังจะตื้นเขิน
จนใชเปนทางเดินเรือไมสะดวก ทางน้ํานั้นยังคงมีสภาพเปนสาธารณสมบัติของแผนดินอยูเชนเดิม (คําพิพากษา
ฎีกาท่ี ๙๗๙/๒๔๗๙)

ทางหลวง หมายถึง ทางบกที่ประชาชนใชในการสัญจรไปมา ไมวาเสนทางนั้นจะมีขนาดเล็ก
หรอื ใหญ ไมจ าํ เปนวาจะตอ งเปน ทางราดยางหรือคอนกรตี ถึงแมเปนทางเดนิ เลก็ ๆ ก็ถือไดว า เปนทางหลวง

ทะเลสาบ หมายถึง แหลงนํ้าขนาดใหญซ ง่ึ ลอ มรอบดว ยพืน้ ดิน
สําหรับการเกิดหรือการไดมาของที่ดินอันเปนสาธารณสมบัติของแผนดินประเภทพลเมือง
ใชร ว มกนั ศาลปกครองสงู สุดไดมีคาํ พพิ ากษาท่ี อ. ๒๒๙/๒๕๕๑ วางแนวไวเ ปนหลกั เกณฑว า มี ๔ กรณี คอื
๑. เกิดจากสภาพธรรมชาติ หมายความวา โดยสภาพของตัวทรัพยมีไวสําหรับใหพลเมือง
ใชประโยชนรวมกัน เชน ท่ีชายตล่ิง ทางน้ํา ทางหลวง ทะเลสาบ ตามท่ีระบุไวในมาตรา ๑๓๐๔ (๒) แหงประมวล
กฎหมายแพงและพาณิชย ตามนัยคําพิพากษาศาลฎีกาที่ ๑๐๓๕/๒๕๐๔ ซึ่งวินิจฉัยวา ที่สาธารณประโยชน
ไมจ ําเปน ทีท่ างราชการตอ งสงวนไวเ พ่ือประโยชนร วมกันก็เปนสาธารณสมบัติของแผนดนิ โดยสภาพได
๒. เกดิ จากการใชรวมกันของประชาชน ซึ่งทางราชการอาจจะสงวนหวงหามสําหรับประชาชน
ใชรวมกัน หรือแมจะไมมีการหวงหาม แตหากมีประชาชนเขาไปใชประโยชนรวมกัน ท่ีดินน้ันก็อาจเปน
ที่สาธารณประโยชนสําหรับประชาชนใชรวมกันที่เกิดจากการใชของประชาชน เชน คําพิพากษาศาลฎีกา ที่
๑๕๗๔/๒๔๙๘ วนิ ิจฉัยวา ทางซ่งึ ราษฎรใชเดินรวมกันมา ๔๐-๕๐ ป ไมมีใครหวงหาม จนเขาใจกันทั่วไปวาเปน
ทางสาธารณะน้นั เปน ทางหลวง

/๓. การไดมา...

การถอนสภาพที่ดินสาธารณสมบัติของแผนดินเพอ่ื ใหท บวงการเมอื งใชประโยชนใ นราชการ ๓

๓. การไดม าโดยทางนิติกรรม เชน โดยการซ้อื ขาย แลกเปลย่ี น หรอื มีผูยกให
๔. การไดมาโดยผลของกฎหมาย เปนการไดมาโดยการสงวนหรือหวงหาม โดยรัฐจะกันหรือ
กําหนดเขตที่ดินรกรางวางเปลาไวเพื่อใหประชาชนใชประโยชนรวมกัน ซ่ึงการสงวนหวงหามไดแบงออกเปน
๓ ระยะ คือ

(๑) การสงวนหวงหามกอนพระราชบัญญัติวาดวยการหวงหามท่ีดินรกรางวางเปลาอันเปน
สาธารณสมบัติของแผนดิน พ.ศ. ๒๔๗๘ ใชบังคับ (กอนวันท่ี ๘ เมษายน ๒๔๗๙) ไมมีกฎหมายกําหนดรูปแบบ
การสงวนหวงหามท่ีดินของรัฐวาจะตองกระทําโดยวิธีการใด ดังน้ัน นายอําเภอหรือผูวาราชการจังหวัดจึงสามารถ
ออกประกาศสงวนหวงหามไดและมีผลตามกฎหมาย ท้ังนี้ปรากฏตามคําพิพากษาศาลฎีกา ท่ี ๗๗๐/๒๕๑๖
ซง่ึ วินจิ ฉยั วา “ทดี่ นิ อันเปน สาธารณสมบัติของแผนดินน้ัน ตามธรรมดารัฐยอมจัดใชเพ่ือสาธารณประโยชน หรือ
สงวนไวเพือ่ ประโยชนรว มกันได วธิ กี ารที่จะหวงหามยอมแตกตางกันตามกาลสมัยเพ่ิงมาบัญญัติเปนกฎหมายข้ึน
ใชบังคับเมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๘ กอนหนาน้ันหาไดมีกฎหมายบังคับไวอยางไรไม สมุหเทศาภิบาล ผูวาราชการมณฑล
ในขณะนั้นอันเปนผูแทนสวนหน่ึงของรัฐยอมออกเปนประกาศหวงหามท่ีรกรางวางเปลา มิใหผูใดเขากนสราง
เหยยี บยาํ่ จับจองหรือถอื กรรมสิทธิโ์ ดยพลการได ประกาศน้ันมีผลใชบ งั คับตามกฎหมาย”

(๒) การสงวนหวงหามตามพระราชบัญญตั วิ าดวยการหวงหา มท่ดี นิ รกรางวา งเปลา อันเปน
สาธารณสมบตั ขิ องแผนดนิ พ.ศ. ๒๔๗๘ ซ่ึงหลักการสาํ คัญเกีย่ วกบั การหวงหา มบัญญตั ิไวด ังนี้

มาตรา ๔ “ถารัฐบาลตองการจะหวงหามท่ีดินรกรางวางเปลาอันเปนสาธารณสมบัติ
ของแผน ดนิ เพือ่ ประโยชนใ ดๆ ก็ใหห วงหา มตามบทบัญญตั ิแหงพระราชบญั ญตั ินี้”

มาตรา ๕ “การหวงหา มทดี่ นิ รกรางวางเปลาใหออกเปนพระราชกฤษฎีกาและประกาศ
ในราชกจิ จานเุ บกษา ในพระราชกฤษฎีกาน้ันใหร ะบุ

(๑) ความประสงคท่ีหวงหาม
(๒) เจา หนาทีผ่ มู อี ํานาจในการหวงหา ม
(๓) ที่ดินซ่ึงกาํ หนดวาตอ งหวงหาม
ใหมีแผนท่ีแสดงแนวเขตที่ดินดังกลาว และติดไวทายพระราชกฤษฎีกา แผนที่ที่กลาวนี้ใหถือวาเปนสวนหนึ่ง
แหง พระราชกฤษฎีกา แตในกรณีหวงหามท่ีดินริมทางหลวงน้ัน จะกําหนดเขตที่ดินซึ่งหวงหามนับจากเสนกลาง
ทางหลวงออกไปในระยะทางดงั จะไดก าํ หนดไวในพระราชกฤษฎีกากไ็ ด”
พระราชบัญญัติฉบับนี้ไดถูกยกเลิกโดยมาตรา ๔ แหงพระราชบัญญัติใหใชประมวล
กฎหมายท่ีดิน พ.ศ. ๒๔๙๗ ทําใหหลักเกณฑวิธีการหวงหามดังกลาวถูกยกเลิกไปดวย เม่ือพระราชบัญญัติ
วาดวยการหวงหามท่ีดินรกรางวางเปลาอันเปนสาธารณสมบัติของแผนดิน พ.ศ. ๒๔๗๘ ซึ่งเปนกฎหมายหลัก
ถูกยกเลิกยอมมีผลใหพระราชกฤษฎีกาหวงหามซ่ึงออกตามพระราชบัญญัติหลักถูกยกเลิกไปดวยโดยผลของ
กฎหมาย อยา งไรกด็ ี สภาพการเปนท่สี งวนหวงหา มตามพระราชกฤษฎีกาไมถกู ยกเลกิ เนื่องจากมาตรา ๑๐ แหง
พระราชบัญญตั ิใหใชประมวลกฎหมายท่ดี นิ พ.ศ. ๒๔๙๗ บัญญตั ิใหท ดี่ นิ ดังกลา วคงเปน ทีส่ งวนหวงหามตอไป

/(๓) เม่อื ...

๔ การถอนสภาพท่ีดนิ สาธารณสมบัตขิ องแผนดนิ เพ่ือใหท บวงการเมืองใชป ระโยชนในราชการ

(๓) เมื่อประมวลกฎหมายท่ีดินใชบังคับตั้งแตวันท่ี ๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๙๗ การสงวน
หวงหามเปนไปตามประมวลกฎหมายท่ีดินมาตรา ๒๐ (๔) ซึ่งเปนอํานาจของคณะกรรมการจัดที่ดินแหงชาติ
ท่ีจะพิจารณาสงวนหรือหวงหามท่ีดินของรัฐซ่ึงมิไดมีบุคคลใดมีสิทธิครอบครองเพื่อใหประชาชนใชประโยชน
รวมกัน ท้ังน้ีตามวิธีการที่กําหนดซึ่งปจจุบันเปนไปตามระเบียบของคณะกรรมการจัดท่ีดินแหงชาติ ฉบับท่ี ๙
(พ.ศ. ๒๕๒๙) วา ดวยการสงวนหรอื หวงหามทดี่ นิ ของรัฐเพอ่ื ใหป ระชาชนใชป ระโยชนร ว มกนั

ทรัพยสินซึ่งใชเพ่ือประโยชนของแผนดินโดยเฉพาะ ตามมาตรา ๑๓๐๔ (๓) แหงประมวล
กฎหมายแพงและพาณิชย หมายถึง ทรัพยสินท่ีใชประโยชนของทางราชการ เชน ท่ีดินอันเปนที่ต้ังของ
สํานักงานราชการตางๆ ซ่ึงอาจเปนท่ีดินราชพัสดุ หรือที่ดินขององคกรปกครองสวนทองถ่ิน ก็ได ความหมาย
กค็ อื ทรพั ยส ินซง่ึ ใชเพ่อื ประโยชนของแผนดินโดยเฉพาะ ไมจําตอ งเปนที่ราชพสั ดเุ สมอไป

ท้ังน้ี พระราชบัญญัติท่ีราชพัสดุ พ.ศ. ๒๕๑๘ มาตรา ๔ บัญญัติวา “ท่ีราชพัสดุ หมายความวา
อสังหารมิ ทรพั ยอ ันเปน ทรพั ยส ินของแผนดนิ ทุกชนิด เวน แตส าธารณสมบัตขิ องแผนดนิ ดงั ตอไปน้ี

(๑) ที่ดินรกรางวางเปลา และที่ดินซ่ึงมีผูเวนคืนหรือทอดท้ิงหรือกลับมาเปนของแผนดินโดย
ประการอนื่ ตามกฎหมายที่ดนิ

(๒) อสังหาริมทรัพยสําหรับพลเมืองใชหรือสงวนไวเพื่อประโยชนของพลเมืองใชรวมกัน
เปนตน วา ท่ชี ายตลิง่ ทางนํา้ ทางหลวง ทะเลสาบ

สวนอสังหาริมทรัพยของรัฐวิสาหกิจที่เปนนิติบุคคลและขององคการปกครองทองถิ่นไมถือวา
เปน ท่รี าชพัสดุ”

คณะกรรมการกฤษฎีกา ไดวินิจฉัยไวในเรื่องเสร็จท่ี ๖๙๕/๒๕๔๘ เร่ือง การขาย
อสังหาริมทรัพยขององคกรปกครองสวนทองถ่ินสรุปความไดวา ที่ดินท่ีเทศบาลซื้อมาเพื่อใชประโยชนในการ
ดําเนินการกอสรางระบบกําจัดขยะมูลฝอย เปนที่ดินใชเพื่อประโยชนของหนวยงานของรัฐ จึงเปนทรัพยสิน
ซ่ึงใชเพื่อประโยชนของแผนดินโดยเฉพาะตามมาตรา ๑๓๐๔ (๓) แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณิชย
(ที่ดินเปนของเทศบาลซ่ึงเปนองคกรปกครองสวนทองถ่ิน จึงไมเปนที่ราชพัสดุตามมาตรา ๔ วรรคทาย แหง
พระราชบญั ญัติท่ีราชพสั ดุ พ.ศ. ๒๕๑๘)

อยางไรก็ดี ท่ีราชพัสดุท่ีจะเปนสาธารณสมบัติของแผนดินนั้น จะตองเปนท่ีราชพัสดุประเภท
ท่ีใชเพ่ือประโยชนของแผนดินโดยเฉพาะดวย เพราะหากไมไดใชหรือไมเคยใชเพ่ือประโยชนของแผนดิน
โดยเฉพาะมากอน ท่ีราชพสั ดนุ น้ั ก็มีสถานะเปนเพียงทรพั ยสนิ ของแผนดินธรรมดาเทาน้ัน

ที่ราชพสั ดุ ซ่งึ ใชเปน ทตี่ ั้งบานพักขาราชการ ไมใ ชท ี่ดนิ ทใี่ ชเพ่อื ประโยชนของแผนดินโดยเฉพาะ
เปนเพียงเพื่อประโยชนของตัวขาราชการเทาน้ัน (ที่ดินประเภทน้ีไมอยูในหลักเกณฑที่จะออกหนังสือสําคัญ
สําหรับที่หลวง ตามมาตรา ๘ ตรี แหงประมวลกฎหมายที่ดิน แตหากที่ราชพัสดุดังกลาวเคยใชประโยชนเปน
สํานักราชการบา นเมอื งมากอ น แลว เชน ใชเปนทีต่ ง้ั ท่ีวา การอําเภอ แมตอมามีการร้ือถอนและสรางเปนบานพัก
ขาราชการแทน การท่ีใชเปนท่ีต้ังท่ีวาการอําเภอยอมมีผลใหที่ดินเปนสาธารณสมบัติของแผนดิน การเปล่ียน
วัตถุประสงคการใชประโยชนไมมีผลทําใหสถานะการเปนสาธารณสมบัติของแผนดินเปล่ียนแปลงไปแตอยางใด
ที่ดนิ น้นั กย็ งั คงเปนสาธารณสมบตั ขิ องแผน ดนิ อยูตามเดิม (คาํ พิพากษาฎกี า ที่ ๘๒๔-๘๒๕/๒๕๑๑)

/ผลของ...

การถอนสภาพท่ีดินสาธารณสมบตั ขิ องแผน ดินเพือ่ ใหทบวงการเมืองใชป ระโยชนในราชการ ๕

ผลของการเปนสาธารณสมบตั ขิ องแผนดนิ
ผลของการเปนสาธารณสมบัติของแผนดิน มีบัญญัติไวในประมวลกฎหมายแพงและพาณิชย
๓ มาตรา คอื
มาตรา ๑๓๐๕ บัญญัติวา “ทรัพยสินซึ่งเปนสาธารณสมบัติของแผนดินน้ันจะโอนแกกันมิได
เวน แตอาศยั อํานาจแหงบทกฎหมายเฉพาะหรือพระราชกฤษฎีกา”
มาตรา ๑๓๐๖ บัญญัติวา “ทานหามมิใหยกอายุความข้ึนเปนขอตอสูกับแผนดินในเร่ือง
ทรัพยสินอนั เปนสาธารณสมบตั ขิ องแผน ดิน”
มาตรา ๑๓๐๗ บัญญัติวา “ทานหามมิใหยึดทรัพยสินของแผนดิน ไมวาทรัพยสินนั้นจะเปน
สาธารณสมบัตขิ องแผนดนิ หรอื ไม”
ประการแรก ทรัพยสินซึ่งเปนสาธารณสมบัติของแผนดินจะโอนใหแกกันไมได เวนแตอาศัย
อํานาจแหง บทกฎหมายเฉพาะหรอื พระราชกฤษฎีกา การโอนหมายความวาโอนโดยลักษณะทางนิติกรรมสัญญา
ตางๆ เปนการโอนกรรมสิทธ์ิกันโดยเด็ดขาด คําพิพากษาศาลฎีกาท่ี ๑๔๙๗/๒๔๙๖ ทางเดินสาธารณะ
แมราษฎรจะมิไดใชเดินแลวก็จะโอนกันไดโดยพระราชบัญญัติ นายอําเภอจะเอาไปยกใหใครไมได คําพิพากษา
ศาลฎีกาที่ ๑๙๓๓/๒๕๑๗ ท่ีปาชาที่ไมไดใชประโยชนแลวแตยังไมไดถอนสภาพยังเปนสาธารณสมบัติของ
แผนดนิ จะออกโฉนดที่ดินหรอื น.ส.๓ ไมได
ประการที่สอง จะยกอายุความขึ้นเปนขอตอสูกับแผนดินไมได หมายความวา ผูใดจะครอบครอง
ปรปกษเพื่อใหไดกรรมสิทธ์ิตามกฎหมายไมได คําพิพากษาศาลฎีกาที่ ๑๒๗๐/๒๔๙๗ แมจะครอบครองหนองนํ้า
สาธารณะมา ๓๐ ป ก็ไมมสี ิทธคิ รอบครอง
ประการที่สาม หามมิใหยึดทรัพยสินของแผนดิน คําวายึดหมายความวา ยึดเอามาเพื่อ
ประโยชนในการบังคับคดีตามคําพิพากษา สําหรับมาตรา ๑๓๐๗ มิไดใชแกทรัพยสินของแผนดินที่เปน
สาธารณสมบัติของแผนดินเทาน้ัน แตใชกับทรัพยสินของแผนดินธรรมดาดวย เปนตนวา สวนราชการไมชําระ
หนี้เงนิ ในเรอ่ื งละเมิดทตี่ ัวเองตอ งรับผดิ ชอบ เจา หนตี้ ามคําพพิ ากษาจะมายดึ วัสดุครภุ ัณฑไ ปบงั คับชาํ ระหน้ไี มได
การสิน้ ไปของสาธารณสมบัตขิ องแผน ดินสําหรับพลเมืองใชร ว มกัน
ตามแนวคําพิพากษาศาลปกครองสงู สุดที่ อ. ๒๒๙/๒๕๕๑ มี ๓ กรณี คอื
(๑) การส้ินไปตามมาตรา ๘ วรรคสอง (๑) แหงประมวลกฎหมายทดี่ ิน
(๒) การส้ินไปตามกฎหมายเฉพาะ เชน มาตรา ๒๖ (๑) แหงพระราชบัญญัติการปฏิรูปที่ดิน
เพอ่ื เกษตรกรรม พ.ศ. ๒๕๑๘
(๓) การสนิ้ ไปตามสภาพของตัวทรพั ยนัน้

/การถอน...

๖ การถอนสภาพทด่ี นิ สาธารณสมบตั ขิ องแผนดนิ เพื่อใหทบวงการเมอื งใชป ระโยชนในราชการ

การถอนสภาพทด่ี ินสาธารณประโยชน เพือ่ ใหท บวงการเมอื งใชประโยชนใ นราชการ

ประเภทท่ดี นิ และความหมาย
การถอนสภาพ หมายถึง การถอนสภาพตามมาตรา ๘ วรรคสอง แหงประมวลกฎหมายท่ีดิน

ที่ดินท่ีจะถอนสภาพจะตองเปนที่ดินสาธารณสมบัติของแผนดินประเภทพลเมืองใชรวมกัน ถาการถอนสภาพ
มีวัตถุประสงคเพื่อใหทบวงการเมืองใชประโยชนในราชการ ท่ีดินดังกลาวจะตกเปนท่ีราชพัสดุ ตาม
พระราชบัญญัติท่ีราชพัสดุ พ.ศ. ๒๕๑๘ โดยมิตองนําข้ึนทะเบียนตามมาตรา ๘ ทวิ แหงประมวลกฎหมายท่ีดิน
สวนการถอนสภาพที่มีวัตถุประสงคเพ่ือจัดหาผลประโยชนตามประมวลกฎหมายที่ดิน ที่ดินดังกลาวจะตกเปน
ที่รกรางวางเปลาเพ่ือใหอธิบดีหรือทบวงการเมืองท่ีไดรับมอบหมายนําไปจัดหาผลประโยชนตามมาตรา ๑๐ , ๑๑
แหงประมวลกฎหมายท่ีดิน

ขอ กฎหมายและระเบียบปฏบิ ัติท่ีเกี่ยวของ
๑. มาตรา ๘ วรรคสอง (๑) แหง ประมวลกฎหมายท่ีดนิ
๒. ระเบียบกระทรวงมหาดไทย วาดวยวิธีปฏิบัติเกี่ยวกับการถอนสภาพ การจัดขึ้นทะเบียน
และการจัดหาผลประโยชนใ นท่ดี นิ ของรฐั ตามประมวลกฎหมายที่ดนิ พ.ศ. ๒๕๕๐
๓. หนังสือกรมท่ีดิน ท่ี มท ๐๗๒๓/ว ๑๐๙๖๒ ลงวันท่ี ๔ พฤษภาคม ๒๕๔๔ เรื่อง ทบวงการเมือง
ขอใชท ่สี าธารณสมบัตขิ องแผนดนิ สําหรบั พลเมืองใชรวมกนั ในเขตปฏิรูปท่ีดนิ
๔. หนงั สอื กระทรวงมหาดไทย ท่ี มท ๐๕๑๑.๓/ว ๕๙๑ ลงวันท่ี ๑๙ กุมภาพันธ ๒๕๔๗ เรื่อง
มาตรการเก่ยี วกบั การอนมุ ัตใิ หส วนราชการใชท ่ดี นิ สาธารณประโยชน
๕. หนังสือกระทรวงมหาดไทย ดวนท่ีสุด ท่ี มท ๐๕๑๑.๓/ว ๓๓๑๒ ลงวันท่ี ๕ ตุลาคม ๒๕๔๗
เรื่อง ซักซอมความเขาใจวิธีปฏิบัติเก่ียวกับทบวงการเมืองหรือสวนราชการขอใชท่ีดินของรัฐ เพ่ือประโยชน
ในราชการ
๖. หนังสือกระทรวงมหาดไทย ท่ี มท ๐๕๑๑.๓/ว ๑๘๓๓ ลงวันท่ี ๓๑ พฤษภาคม ๒๕๔๙
เรื่อง มาตรการเก่ียวกบั การอนุมตั ิใหส วนราชการใชท่ดี นิ สาธารณประโยชน
๗. หนงั สอื กรมทด่ี นิ ที่ มท ๐๕๑๑.๓/ว ๕๙๕๑ ลงวันท่ี ๔ มีนาคม ๒๕๕๑ เร่ือง ซักซอมความ
เขาใจวธิ ปี ฏบิ ตั ิเกี่ยวกบั ทบวงการเมอื งขอถอนสภาพหรอื ขึน้ ทะเบยี นทีด่ ินของรฐั เพ่ือประโยชนใ นราชการ
๘. หนังสือกรมที่ดิน ท่ี มท ๐๕๑๑.๓/ว ๑๖๘๕๑ ลงวันท่ี ๑๗ มิถุนายน ๒๕๕๔ เรื่อง ซักซอม
ความเขาใจวิธปี ฏิบัตเิ กย่ี วกบั ทบวงการเมืองหรือสว นราชการขอใชทด่ี ินของรฐั เพอ่ื ประโยชนในราชการ
๙. หนังสือกระทรวงมหาดไทย ที่ มท ๐๕๑๑.๒/ว ๑๕๗๘ ลงวันที่ ๑๐ เมษายน ๒๕๕๕ เร่ือง
ซกั ซอ มความเขาใจวธิ ีปฏิบตั เิ กีย่ วกับทบวงการเมืองหรือสว นราชการขอใชทด่ี นิ ของรฐั เพ่ือประโยชนในราชการ

หลกั เกณฑและขน้ั ตอนการดาํ เนินการถอนสภาพท่ีดนิ
หลักเกณฑ ผูขอตองเปนทบวงการเมืองตามประมวลกฎหมายที่ดิน หมายความวา หนวยราชการ
ที่มฐี านะเปน นติ ิบคุ คลของราชการสวนกลาง ราชการสว นภูมภิ าค หรอื ราชการสวนทอ งถิ่น

ขัน้ ตอนการดําเนินการถอนสภาพทด่ี นิ
๑. ผูขอซ่ึงเปนทบวงการเมืองมีหนังสือแสดงความประสงคขอถอนสภาพที่ดินตอผูวาราชการ
จังหวัด (ในเขตกทม. ยืน่ ตอ อธบิ ดีกรมท่ีดิน) พรอมโครงการ แผนผงั การใช และแผนที่สังเขปที่ต้ังของท่ีดิน (ท่ีดิน
ที่ขอตองอยูในบริเวณทก่ี ําหนดความเหมาะสมใชป ระโยชนในราชการ และไมขัดกฎหมายผังเมอื ง)

/๒. อําเภอ...

การถอนสภาพท่ดี ินสาธารณสมบตั ขิ องแผน ดนิ เพือ่ ใหท บวงการเมอื งใชป ระโยชนในราชการ ๗

๒. อาํ เภอทองทส่ี อบสวนประวัติความเปนมาของท่ดี นิ พรอ มใหความเหน็
๓. ผูขอประสานหนวยงานผูมีอํานาจหนาที่ดูแลรักษา เพ่ือยื่นขอรังวัดจัดทําแผนที่ทาย
พระราชกฤษฎีกาถอนสภาพที่ดิน
๔. ผูขอประสานองคกรปกครองสวนทองถ่ินเพ่ือประชุมใหความเห็น และจัดประชุมราษฎร
ที่เคยใชประโยชนร ว มกันเพื่อใหค วามเห็นวา ถาหากถอนสภาพทด่ี นิ จะมขี อขดั ขอ งและเดอื ดรอ นหรือไม
๕. สํานักงานท่ีดินจังหวัดสอบถามหนวยงานตางๆ เชน สํานักงานการปฏิรูปท่ีดิน ปาไม
สํานกั งานโยธาธกิ ารและผังเมืองจังหวัด
๖. คณะกรรมการกํากับการใชที่ดินของรัฐตรวจสอบพิจารณาวาเนื้อท่ีมีความเหมาะสมกับการ
ใชป ระโยชนต ามแผนผัง โครงการ หรือไม อยูใ นโซนหรอื แผนการใชท ี่ดนิ ตามทจี่ งั หวัดกําหนดหรอื ไม
๗. เม่ือจังหวัดดําเนินการครบถวนแลว เสนอเรื่องพรอมความเห็นและเอกสารท่ีเกี่ยวของ
ไปกรมทีด่ ิน
๘. เมื่อกรมที่ดินไดรับเรื่องจากจังหวัด และถูกตองครบถวนแลว กรมที่ดินประสานกรมการ-
ปกครอง เพ่ือตรวจสอบตาํ แหนง ทตี่ ้ังของทดี่ ิน และกรมโยธาธกิ ารและผังเมืองใหความเหน็ ดานผังเมอื ง
๙. ยกรางพระราชบัญญัติหรือพระราชกฤษฎีกาถอนสภาพท่ีดินแลวแตกรณี พรอมบันทึก
หลักการและเหตุผล แผนที่ทายฯ ขอถอนสภาพท่ีดิน เสนอคณะกรรมการพิจารณารางกฎหมายของ
กระทรวงมหาดไทยพจิ ารณา
๑๐. นําเสนอคณะรฐั มนตรเี พือ่ พิจารณา
๑๑. สํานักเลขาธิการคณะรัฐมนตรีสงเรื่องใหสํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาพิจารณา หากเปน
พระราชบัญญัตินําเขาสภาผูแทนราษฎร และวุฒิสภาพิจารณา หากเปนพระราชกฤษฎีกาสํานักเลขาธิการ
คณะรฐั มนตรีนําทลู เกลา ฯ เพื่อทรงลงพระปรมาภไิ ธย แลวประกาศในราชกจิ จานเุ บกษา
๑๒. กรมทีด่ ินแจงจังหวดั ผูข อ และกรมธนารกั ษทราบ

/ขั้นตอน...

๘ การถอนสภาพทีด่ ินสาธารณสมบัตขิ องแผน ดนิ เพ่อื ใหทบวงการเมอื งใชป ระโยชนในราชการ

ขนั ตอนการดาํ เนนิ การถอนสภาพทสี าธารณประโยชน์

ผขู้ อซึงเป็นทบวงการเมืองยนื เรืองต่อผวู้ า่ ราชการจงั หวดั (ในเขตกทม. ยนื ตอ่ อธิบดีกรมทีดิน )
(ทีดินทีขอต้องอยู่ในบริเวณทีกาํ หนดความเหมาะสมใช้ประโยชน์ในราชการ และไม่ขดั กฎหมายผงั เมือง)

อาํ เภอทอ้ งทีสอบสวนประวตั ิความเป็ นมาพร้อมให้ความเห็น

ผขู้ อจดั ทาํ แผนทีทา้ ย พ.ร.ฏ / พ.ร.บ. ถอนสภาพ พร้อมทงั จดั ทาํ แผนผงั การใชป้ ระโยชน์
(ประสานหน่วยงานผมู้ ีอาํ นาจดูแล ยนื ขอรังวดั ต่อสาํ นกั งานทีดินทอ้ งที)

ผขู้ อประสานองคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถินเพือประชุมให้ความเห็น และ จดั ใหม้ ีกระบวนการรับฟังความเห็นของราษฎร

จงั หวดั แจง้ ขอความเห็นหน่วยงานทีเกียวขอ้ ง เช่น สปก. ป่ าไม้ พร้อมทงั ขอความเห็นดา้ นผงั เมือง

คณะกรรมการกาํ กบั การใชท้ ีดินของรัฐพิจารณาใหค้ วามเห็น

จงั หวดั สรุปเรืองพร้อมความเห็นส่งให้กรมทีดิน

กรมทีดินตรวจสอบเรือง โดยดาํ เนินการตามนยั ระเบียบกระทรวงมหาดไทย วา่ ดว้ ยวธิ ีปฏิบตั ิเกียวกบั
การถอนสภาพ การจดั ขึนทะเบียนและการจดั หาผลประโยชนใ์ นทีดินของรัฐ ตามประมวลกฎหมายทีดิน

กระทรวงมหาดไทยพิจารณา เสร็จแลว้ ส่งเรืองให้สาํ นกั เลขาธิการคณะรัฐมนตรีนาํ เรืองเขา้ คณะรัฐมนตรีพิจารณา
คณะรัฐมนตรีพิจารณาเพอื เห็นชอบในหลกั การ
คณะกรรมการกฤษฎีกาพิจารณาร่างพรฎ./พรบ.

พระราชกฤษฎีกาถอนสภาพฯ พระราชบญั ญตั ิถอนสภาพฯ
นาํ ทูลเกลา้ ฯ ลงพระปรมาภิไธย สภาผแู้ ทนราษฎรและวฒุ ิสภา
ลงประกาศในราชกิจจานุเบกษา
แจง้ จงั หวดั ผขู้ อ และกรมธนารักษท์ ราบ

การถอนสภาพที่ดินสาธารณสมบัตขิ องแผน ดนิ เพ่อื ใหทบวงการเมอื งใชประโยชนในราชการ ๙

ความเห็นทางกฎหมายของคณะกรรมการกฤษฎกี าทเี่ ก่ียวของกับการถอนสภาพทดี่ นิ

กระบวนการขอถอนสภาพสาธารณสมบัติของแผนดิน เพ่ือใหทบวงการเมืองใชประโยชน
ในราชการ ตามมาตรา ๘ วรรค ๒ (๑) แหงประมวลกฎหมายที่ดิน อยูในความรับผิดชอบของสํานักจัดการที่ดิน
ของรัฐ กรมท่ีดิน เปนกระบวนงานท่ีตองผานการตรวจสอบ และใหความเห็นจากสวนราชการท่ีมีภารกิจ
เก่ยี วของ เชน ตรวจสอบวาท่ีดนิ สาธารณประโยชนทส่ี วนราชการขอถอนสภาพมีพ้ืนท่ีทับซอนกับเขตปฏิรูปที่ดิน
เขตปา ไม หรือเขตอุทยานแหง ชาติ หรอื ไม ซึ่งในกรณีดังกลาวคณะกรรมการกฤษฎีกาไดมคี วามเหน็ เชน

เรื่องเสร็จที่ ๒๗๑/๒๕๓๐ เรื่อง การถอนสภาพท่ีดินสาธารณประโยชน (การกําหนดเขต
อุทยานแหงชาติ โดยมีเขตอุทยานแหงชาติบางสวนทับที่สาธารณประโยชนบางสวนจะมีผลทําให
ท่ีสาธารณประโยชนดังกลาวเปนเขตอุทยานแหงชาติตามมาตรา ๖ แหงพระราชบัญญัติอุทยานแหงชาติ
พ.ศ. ๒๕๐๔ หรือไม)

คณะกรรมการกฤษฎีกา (กรรมการรางกฎหมาย คณะท่ี ๓) เห็นวา การตราพระราชกฤษฎีกา
กําหนดเขตอุทยานแหงชาติไมมีผลเปนการถอนสภาพที่สาธารณประโยชนแตอยางใด เพราะการถอนสภาพ
ที่สาธารณประโยชนจะตองตราเปนพระราชบัญญัติหรือพระราชกฤษฎีกาตามมาตรา ๘ แหงประมวลกฎหมาย
ที่ดิน อยางไรก็ตาม การท่ีไดกําหนดเขตอุทยานแหงชาติทับซอนกับท่ีดินสาธารณประโยชน พระราชกฤษฎีกา
กําหนดเขตอทุ ยานก็ไมเสียไป แตเน่ืองจากที่สาธารณประโยชนเปนที่ดินของรัฐและไมมีผูใดสามารถอางเอาเปน
เจาของหรือครอบครองได ท่ีดินดังกลาวจึงสามารถกําหนดใหเปนอุทยานแหงชาติไดตามมาตรา ๖ แหง
พระราชบัญญัติอุทยานแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๐๔ เมื่อตอมาไดมีการตราพระราชกฤษฎีกาถอนสภาพที่ดินบริเวณ
ดังกลาวออกจากการเปนที่สาธารณประโยชน ที่ดินนั้นจึงพนจากการเปนสาธารณสมบัติของแผนดินสําหรับ
พลเมืองใชรวมกัน แตเน่ืองจากที่ดินดังกลาวยังเปนอุทยานแหงชาติอยูการจะเขาไปดําเนินการใดๆ ในท่ีดินน้ัน
จึงตองปฏิบัติตามพระราชบัญญัติอุทยานแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๐๔ สําหรับกรณีนี้ก็ตองไดรับอนุญาตจากพนักงาน
เจา หนา ท่ี ท้งั นต้ี ามมาตรา ๑๖ (๑๓) แหงพระราชบัญญตั อิ ทุ ยานแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๐๔

เรื่องเสร็จท่ี ๒๐๗/๒๕๓๗ เร่ือง อํานาจในการดูแลรักษาที่สาธารณสมบัติของแผนดิน
สําหรบั พลเมอื งใชรวมกันและการออกเอกสารสทิ ธิในทดี่ นิ ในเขตปฏิรปู ทด่ี นิ

คณะกรรมการกฤษฎีกา (กรรมการรางกฎหมาย คณะที่ ๒) มีความเห็นในประเด็นที่วา
พระราชกฤษฎีกากําหนดเขตปฏิรูปท่ีดินจะมีผลเปนการถอนสภาพการเปนสาธารณสมบัติของแผนดินตาม
มาตรา ๒๖ (๑) แหงพระราชบัญญัติการปฏิรูปท่ีดินเพื่อเกษตรกรรม พ.ศ. ๒๕๑๘ หรือไม เห็นวาเมื่อท่ีดิน
อันเปนสาธารณสมบัติของแผนดินแปลงใดไดถูกถอนสภาพจากการเปนสาธารณสมบัติของแผนดินสําหรับ
พลเมืองใชรวมกันโดยผลของพระราชกฤษฎีกากําหนดเขตปฏิรูปท่ีดินเสียแลว และไมวา ส.ป.ก. ประสงค
จะดําเนินการหรือไมดําเนินการปฏิรูปท่ีดินแปลงนั้น ก็ไมทําใหท่ีดินดังกลาวท่ีพนจากสภาพการเปนสาธารณ-
สมบัติของแผนดินไปแลวกลับคืนสภาพเปนสาธารณสมบัติของแผนดินสําหรับพลเมืองใชรวมกันอีก และเปน
อํานาจหนาท่ีของ ส.ป.ก. ท่ีจะดําเนินการตอไป แตถาพลเมืองยังใชประโยชนรวมกันอยู หรือยังไมเปล่ียนสภาพ
จากการเปนท่ีดินสําหรับพลเมืองใชรวมกัน ท่ีดินนั้นยังคงเปนสาธารณสมบัติของแผนดินสาํ หรับพลเมือง

/ใชรว มกนั ...

๑๐ การถอนสภาพท่ดี นิ สาธารณสมบตั ิของแผน ดนิ เพ่อื ใหทบวงการเมอื งใชประโยชนใ นราชการ

ใชรว มกนั อยูต อ ไป หนวยงานใดเคยมีอํานาจหนาที่ดูแลรักษาอยู ก็คงมีอํานาจหนาที่ดูแลรักษาตอไปแมจะอยูใน
เขตปฏิรูปก็ตาม สวนการออกเอกสารสิทธิในเขตปฏิรูปไมวาจะเปนพ้ืนท่ีที่ ส.ป.ก. เขาดําเนินการหรือไม
กต็ ามพนักงานเจาหนาที่จะออกเอกสารสิทธิใหแกราษฎรผูครอบครองและทําประโยชนในที่ดินมากอนประมวล
กฎหมายท่ีดินใชบังคับไมได ถาบุคคลดังกลาวมิไดแจงการครอบครองตามมาตรา ๕ หรือมิไดแจงความประสงค
จะไดส ทิ ธิในทีด่ นิ ตามมาตรา ๒๗ ตรี แหง ประมวลกฎหมายท่ีดนิ กอนมกี ารกําหนดเปน เขตปฏริ ปู ที่ดนิ

เรื่องเสร็จท่ี ๑๕๐/๒๕๓๙ เร่ือง การขอใชท่ีดินในเขตปฏิรูปที่ดินเฉพาะสวนท่ี ส.ป.ก. ไม
ประสงคจะดาํ เนินการปฏิรูป

คณะกรรมการกฤษฎีกา (กรรมการรางกฎหมาย คณะท่ี ๒) มีความเห็นในประเด็นที่วา การขอใช
ท่ีดินสาธารณประโยชนซ่ึงถูกถอนสภาพโดยผลของพระราชกฤษฎีกากําหนดเขตปฏิรูปท่ีดิน แต ส.ป.ก.
ไมประสงคจะนําที่ดินดังกลาวมาดําเนินการปฏิรูปท่ีดิน กระทรวงมหาดไทยจะอนุมัติใหทบวงการเมืองเขาใช
ประโยชนในราชการ หรือดําเนินการขึ้นทะเบียนใหทบวงการเมืองใชประโยชนตามระเบียบกระทรวงมหาดไทย
และประมวลกฎหมายท่ีดินไดหรือไม เห็นวาเม่ือกระทรวงมหาดไทยไดรับหนังสือยืนยันจาก ส .ป.ก.
วาไมประสงคจะใชที่ดินที่ถูกถอนสภาพเพ่ือการปฏิรูปท่ีดินเพื่อเกษตรกรรมตลอดไป กระทรวงมหาดไทยยอมมี
อํานาจใหทบวงการเมืองเขาใชประโยชนในราชการหรือดําเนินการข้ึนทะเบียนใหทบวงการเมืองใชประโยชนได
พระราชกฤษฎีกากําหนดเขตปฏิรูปที่ดินเปนกฎหมายที่ใหอํานาจ ส.ป.ก. เขาดําเนินการปฏิรูป แตไมมีผลเปน
การลบลางอํานาจที่กระทรวง ทบวง กรม เคยมีอยูตามกฎหมายอื่น สําหรับท่ีเขาและท่ีภูเขาที่อยูในเขตปฏิรูป
ทด่ี ิน ถาพนกั งานเจาหนาท่ีผูมีอํานาจตามกฎหมายไดรับหนังสือยืนยันจาก ส.ป.ก. วาไมประสงคจะนํามาปฏิรูป
ท่ีดินเพ่ือเกษตรกรรม และไมขัดของท่ีพนักงานเจาหนาท่ีจะใชอํานาจตามกฎหมาย พนักงานเจาหนาที่ตาม
ประมวลกฎหมายท่ีดินยอ มมีอาํ นาจอนญุ าตใหระเบิดและยอยหินทเี่ ขา ท่ีภูเขาได

ขอสังเกต การยืนยันของ ส.ป.ก. วาไมประสงคจะใชที่ดินท่ีถูกถอนสภาพเพ่ือการปฏิรูปที่ดิน
ตลอดไป สํานักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม ไดมีหนังสือ ท่ี กษ ๑๒๐๕/๓๔๕๖ ลงวันท่ี ๘ พฤษภาคม
๒๕๔๓ เร่ือง แนวทางปฏิบัติในการนําท่ีดินสาธารณสมบัติของแผนดินท่ีพลเมืองใชรวมกันมาดําเนินการปฏิรูป
ที่ดิน แจงวาอํานาจในการพิจารณานําท่ีดินอันเปนสาธารณสมบัติของแผนดินสําหรับพลเมืองใชรวมกัน
มาดําเนินการปฏิรูปที่ดินหรือไมประสงคจะนํามาดําเนินการปฏิรูปท่ีดิน เปนอํานาจของคณะกรรมการปฏิรูป
ท่ีดินเพ่ือเกษตรกรรม (คปก.) ตามมาตรา ๑๙ ประกอบกับมาตรา ๒๖ แหงพระราชบัญญัติการปฏิรูปท่ีดินเพ่ือ
เกษตรกรรม พ.ศ. ๒๕๑๘ แกไขเพ่มิ เติม (ฉบบั ท่ี ๓) พ.ศ. ๒๕๓๒

ประเด็นปญหาขอ สงสยั หรืออุปสรรคในการปฏิบัติเกย่ี วกบั การถอนสภาพท่ดี ิน
๑. กรณีท่ีดินสาธารณประโยชนแปลงหนึ่งมีหลายหนวยงานเขาใชประโยชน บางหนวยงาน
ยน่ื คาํ ขอถอนสภาพแลว บางหนว ยงานยงั ไมยื่นคาํ ขอ กรมที่ดนิ แจงใหขอถอนสภาพไปในคราวเดียวกันเพื่อจะได
ออกพระราชกฤษฎกี าถอนสภาพรวมกันเปนฉบับเดียว ซ่ึงในทางปฏิบัติจะทําใหการขอถอนสภาพของหนวยงาน
ทย่ี น่ื คาํ ขอลา ชาออกไป

/คําตอบ...

การถอนสภาพทีด่ นิ สาธารณสมบตั ิของแผน ดินเพือ่ ใหทบวงการเมอื งใชประโยชนในราชการ ๑๑

คําตอบ กรณีดังกลาวเปนนโยบายเพื่อลดข้ันตอนและกระชับการดําเนินการ เพราะการ
ตรวจสอบพื้นที่ของหนวยงานท่ีเกี่ยวของ เชน เขตปา เขตปฏิรูปที่ดิน ประวัติความเปนมา สามารถใช
ประกอบการพิจารณาการถอนสภาพที่ดินไดท้ังแปลง และหากสามารถนําเสนอท่ีประชุมคณะกรรมการกํากับ
การใชท ่ีดินของรัฐ ที่ประชุมสภาองคกรปกครองสวนทองถ่ิน และการทําประชาคม รวมท้ังการใหความเห็นของ
อําเภอเพื่อพิจารณาใหความเห็นตามคําขอของหนวยงานตาง ๆ ไปในคราวเดียวกันได การจัดทําแผนที่ทาย
พระราชกฤษฎกี าถอนสภาพท่ดี นิ ก็สามารถทีจ่ ะรงั วัดไปพรอมกนั โดยแบง เปนแปลงแยกไปตามหนวยงาน ดังน้ัน
หากจังหวดั สามารถทจ่ี ะประสานผูข อรายอ่ืน ๆ และชวยเหลือสนบั สนนุ ในการเรง รัดดําเนนิ การใหยน่ื คําขอไดเร็ว
การขอถอนสภาพของหนวยงานแรกก็จะไมลาชาออกไป และกรณีดังกลาวก็เปนไปตามมติของคณะกรรมการ
พิจารณารางกฎหมายของกระทรวงมหาดไทย ซึ่งกรมที่ดินแจงใหจังหวัดทราบตามหนังสือ ที่ มท
๐๕๑๑.๓/ว ๑๖๘๕๑ ลงวันที่ ๑๗ มิถุนายน ๒๕๕๔ เรื่อง ซักซอมความเขาใจวิธีปฏิบัติเกี่ยวกับทบวงการเมือง
หรือสวนราชการขอใชท ่ดี นิ ของรฐั

๒. ทบวงการเมืองที่ไดรับอนุมัติในหลักการใหใชประโยชนในท่ีดิน แตยังไมดําเนินการถอนสภาพ
ที่ดิน จะยกทีด่ นิ บางสว นท่ียังไมไ ดใ ชประโยชนใ หกบั ทบวงการเมืองอน่ื ไดห รอื ไม ขอทราบแนวทางการดาํ เนินการ

คําตอบ ทบวงการเมืองที่ไดรับอนุมัติในหลักการใหใชประโยชนในท่ีดิน แตยังไมดําเนินการ
ถอนสภาพ แมจะไมถือวาเปนการเขาไปใชประโยชนในท่ีดินโดยพลการ แตเปนการใชโดยไมชอบดวยกฎหมาย
หากมีทบวงการเมืองอื่นมีความประสงคจะใชประโยชนในที่ดินดวย ก็ใหดําเนินการถอนสภาพมาพรอมกัน
โดยทบวงการเมืองแรกจะตองชแ้ี จงเหตผุ ลความจําเปน ที่จะตองลดจํานวนเน้ือที่ลง เพ่ือใชประกอบการพิจารณา
ถอนสภาพทดี่ ินตอไป

๓. มติท่ีประชุมของราษฎรผูเคยใชประโยชนตองมีการจัดประชุมในระดับใด (หมูบาน หรือ
ตําบล) หากท่ีสาธารณะมีพ้ืนที่มากกวา ๑ หมูบาน หรือ ๑ ตําบล การประชุมจะตองดําเนินการอยางไร และในการ
จัดประชุมควรพิจารณาจากหลักการใด (จํานวนของผูเ ขารวมประชุม)

คําตอบ การจัดประชุมเพ่ือทําประชาคม เปนการประชุมโดยถือพื้นท่ีท่ีต้ังของท่ีดิน
สาธารณประโยชนเ ปน หลกั หากทีส่ าธารณประโยชนมีพนื้ ทีค่ าบเก่ียวหลายหมูบาน หรือหลายตําบล จําเปนตอง
จัดประชุมราษฎรใหครอบคลุมทุกหมูบาน หรือทุกตําบล ทั้งนี้เปนไปตามมติของคณะกรรมการพิจารณาราง
กฎหมายของกระทรวงมหาดไทย ในการประชุมครั้งที่ ๑/๒๕๕๕ ซึ่งมีมติวา การรับฟงความคิดเห็นของ
ประชาชนควรใหครอบคลุมทุกหมบู านทใ่ี ชป ระโยชนในทด่ี นิ

๔. การจัดทําแผนที่ทายพระราชกฤษฎีกาถอนสภาพที่ดิน ยุงยากซับซอน เจาหนาที่ไมมี
ความเขา ใจ ทาํ ใหไ มสามารถจัดทําใหถกู ตองตามระเบยี บได

คําตอบ ตามระเบียบกระทรวงมหาดไทย วาดวยวิธีปฏิบัติเก่ียวกับการถอนสภาพ การจัดขึ้น
ทะเบียนและการจัดหาผลประโยชนในที่ดินของรัฐ ตามประมวลกฎหมายที่ดิน พ.ศ. ๒๕๕๐ ขอ ๑๔ ไดกําหนด
แนวทางในการจัดทําแผนท่ีทายพระราชกฤษฎีกาถอนสภาพท่ีดิน ซ่ึงเปนแนวทางที่สํานักงานคณะกรรมการ
กฤษฎีกาใชในการตรวจพิจาณาแผนท่ีทายฯ กอนนําประกาศในราชกิจจานุเบกษา ซ่ึงแผนท่ีทายฯ ถือเปน
สวนหนึ่งของพระราชกฤษฎีกา จึงมีความจําเปนและสําคัญที่จะตองยึดหลักวิชาการแผนท่ี การจัดวางแผนที่
การลงท่ีหมายและสถานที่สาํ คัญรวมทั้งเสนทางคมนาคมตางๆ ถูกตองและเปนปจจุบันมากที่สุด จึงมีความ

/จาํ เปน ...

๑๒ การถอนสภาพท่ีดนิ สาธารณสมบัติของแผนดนิ เพอ่ื ใหทบวงการเมอื งใชป ระโยชนใ นราชการ

จาํ เปนทก่ี ารจัดทาํ แผนทจี่ ะตอ งผานการตรวจสอบและกลั่นกรองจากเจาหนา ทีใ่ นระดับตาง ๆ กอนท่ีจะประกาศ
เปนกฎหมาย ซ่ึงการจัดทําแผนที่ทายฯ หากเจาหนาท่ีไดดําเนินการตามหลักเกณฑของระเบียบ
กระทรวงมหาดไทยฯ พ.ศ. ๒๕๕๐ ขอ ๑๔ ครบทกุ ข้ันตอนปญ หาความยุงยากซับซอ นกน็ าจะลดลงได

ขอ สังเกตจากการตรวจสอบแผนทที่ า ยฯ ของสาํ นักงานคณะกรรมการกฤษฎกี า
(1) คา พิกัดทข่ี อบแผนทใ่ี หร ะบุเปนองศา ลิปดา พลิ ิปดา
(2) ขนาดความกวางของถนนในแผนท่ีทาย ควรใหเห็นถึงความแตกตาง ระหวางทางหลวง
แผน ดินกับถนนสาธารณะหรอื ถนนซอย
(3) ถาเปนทางหลวงแผนดิน ใหระบุวาไปอําเภอใดท่ีอยูถัดจากอําเภอท่ีขอถอนสภาพ ถาเปน
ทางสาธารณะใหร ะบไุ ปบา นใดทถี่ ดั จากบานทขี่ อถอนสภาพ
๕. กรณที ่ีดินสาธารณประโยชนย งั ไมม ีหนังสือสําคัญสําหรับที่หลวง ไมสามารถรังวัดรอบแปลง
เพื่อจัดทําแผนที่ทายพระราชกฤษฎีกาถอนสภาพท่ีดินได เนื่องจากผูดูแลรักษาไมทราบแนวเขตที่สาธารณะ
จะมวี ธิ กี ารแกไ ขอยางไรถาผูดแู ลรกั ษายืนยันวาไมส ามารถช้แี นวเขตได
คาํ ตอบ ตามพระราชบัญญัติลักษณะปกครองทองท่ี พระพุทธศักราช ๒๔๕๗ ซ่ึงแกไขเพ่ิมเติม
โดยพระราชบญั ญัติลักษณะปกครองทอ งท่ี ฉบบั ท่ี ๑๑ (พ.ศ. ๒๕๕๑) มาตรา ๑๒๒ กําหนดใหน ายอําเภอรวมกับ
องคกรปกครองสวนทองถ่ินมีหนาที่ในการดูแลรักษา และคุมครองปองกันที่ดินอันเปนสาธารณสมบัติ
ของแผนดินที่ประชาชนใชประโยชนรวมกัน แตในความเปนจริงผูมีอํานาจหนาท่ีดูแลรักษาไมทราบแนวเขต
จึงไมสามารถช้ีแนวเขตรอบแปลงที่สาธารณะได แตเปนความจําเปนท่ีผูมีอํานาจดูแลรักษาจะตองชี้แนวเขต
หากชี้แนวเขตผิดก็จะมีผูโตแยงคัดคาน เมื่อมีผูโตแยงคัดคานจะไดนําเขาสูกระบวนการพิจารณา เชน ตาม
กฎกระทรวง ฉบับท่ี ๔๕ (พ.ศ. ๒๕๓๗) ออกตามความในพระราชบัญญัติใหใชประมวลกฎหมายที่ดิน พ.ศ.
๒๔๙๗ ซึ่งไดกําหนดหลักเกณฑเก่ียวกับการออกหนังสือสําคัญสําหรับท่ีหลวงและมีผูโตแยงคัดคานวาจะตอง
ดําเนินการอยางไร ทั้งน้ีจะตองมีผูตัดสินช้ีขาดเพ่ือใหแนวเขตเปนที่ยอมรับของทุกฝาย แตหากผูมีอํานาจหนาท่ี
ดแู ลรักษาไมชี้แนวเขตก็ไมส ามารถดาํ เนินการรังวดั ทด่ี ินแปลงทข่ี อถอนสภาพได ถา เปน ดงั นี้ ก็ใหจังหวัดประสาน
ผูขอเพ่ือจัดหาท่ีดินแปลงอื่นท่ีอยูในหลักเกณฑที่จะถอนสภาพได เพ่ือดําเนินการถอนสภาพที่ดินตามระเบียบ
กฎหมายตอไป

ประโยชนทไี่ ดจากการถอนสภาพที่ดิน
๑. เม่ือหนวยงานผูขอถอนสภาพท่ีดินไดเขาใชประโยชนในที่ดิน การบริการของหนวยงาน
จะเขาถึงพ้ืนที่ เปนผลใหประชาชนไดรับความสะดวกและประหยัดคาใชจายในการเดินทางในการติดตอกับ
หนว ยงานของรัฐ
๒. นําความเจรญิ ไปสูทองถิ่น และรองรบั การขยายตัวทางดานเศรษฐกิจ และสังคม
๓. ประชาชนไดร บั บรกิ ารจากหนวยงานของรัฐอยางเทาเทยี มกัน ทาํ ใหม คี ณุ ภาพชีวิตท่ดี ีขึน้
๔. ประหยัดงบประมาณของรัฐในการจัดหาที่ดิน เพื่อใชเปนที่ตั้งสถานที่ทําการ แตการเขาใช
ประโยชนในที่ดินของรัฐควรคาํ นึงถึงการอนุรกั ษทรัพยากรท่ีดินไวใหอนชุ นรนุ หลงั ไดใ ชป ระโยชนด วย

ภาคผนวก



การถอนสภาพทีด่ ินสาธารณสมบตั ขิ องแผน ดนิ เพื่อใหทบวงการเมอื งใชป ระโยชนในราชการ ๑๕

Á¨n¤ ÒÓÕ ˜°œ¡Á· «¬ ÓØ Š ®œµo Ø Ù ¤¸œµ‡¤ ÓÖÖÑ
¦µ„‹· ‹µœÁ» „¬µ

¦³Á¥¸ „¦³š¦ªŠ¤®µ—Åš¥

ªµn —oª¥ª·›ž¸ ’·´˜Á· „¥¸É ª„´„µ¦™°œ­£µ¡
„µ¦‹´—…œÊ¹ š³Á¸¥œÂ¨³„µ¦‹—´ ®µŸ¨ž¦³Ã¥œrĜš¸É—·œ…°Š¦“´

˜µ¤ž¦³¤ª¨„‘®¤µ¥šÉ¸—œ· ¡.«. ÓÖÖÑ

×¥š¸ÁÉ ®ÈœÁž}œ„µ¦­¤‡ª¦Ä®o¤¸„µ¦¦ª¦ª¤Â¨³ž¦´ž¦»ŠÂ„oŅª·›¸ž’·´˜·Á„¸É¥ª„´„µ¦™°œ­£µ¡

„µ¦‹—´ …ʹœš³Á¸¥œ ¨³„µ¦‹´—®µŸ¨ž¦³Ã¥œrĜš—ɸ œ· …°Š¦“´ ˜µ¤ž¦³¤ª¨„‘®¤µ¥š¸—É ·œ Á¡ºÉ°Ä®o­ªn œ¦µ„µ¦

Ÿo¼…°Â¨³Á‹oµ®œoµšÉ¸¤¸®¨´„Á„–”ršÉ¸´—Á‹œÄœ„µ¦ž’·´˜·Šµœ °´œœÎµÅž­n¼„µ¦—εÁœ·œ„µ¦š¸É¦ª—Á¦ÈªÂ¨³

¤ž¸ ¦³­·š›·£µ¡¥É·Š…¹Êœ

°µ«´¥°Îµœµ‹˜µ¤‡ªµ¤Äœ¤µ˜¦µ ÓÑ Â®nŠ¡¦³¦µ´´˜·¦³Á¸¥¦·®µ¦¦µ„µ¦ÂŸnœ—·œ
¡.«. ÓÖÔÕ Ž¹ÉŠÂ„Åo …Á¡·¤É Á˜·¤Ã—¥¡¦³¦µ´ ´˜·¦³Á¸¥¦®· µ¦¦µ„µ¦ÂŸœn —œ· (Œ´ š¸É Ö) ¡.«. ÓÖÕÖ

¦“´ ¤œ˜¦ª¸ nµ„µ¦„¦³š¦ªŠ¤®µ—Åš¥ ‹Š¹ °°„¦³Á¸¥Åªo —´Š˜n°ÅžœÊ¸
…o° Ò ¦³Á¸¥œÊ¸Á¦¸¥„ªnµ “¦³Á¸¥„¦³š¦ªŠ¤®µ—Åš¥ ªnµ—oª¥ª·›¸ž’·´˜·Á„ɸ¥ª„´„µ¦

™°œ­£µ¡ „µ¦‹—´ …ʹœš³Á¥¸ œ ¨³„µ¦‹—´ ®µŸ¨ž¦³Ã¥œrĜš¸É—·œ…°Š¦´“ ˜µ¤ž¦³¤ª¨„‘®¤µ¥š¸É—·œ
¡.«. ÓÖÖÑ”

…o° Ó ¦³Á¥¸ œ¸ÊÄ®očo Š´ ‡´ ˜Ê´ŠÂ˜nªœ´ ™—´ ‹µ„ª´œž¦³„µ«Äœ¦µ„·‹‹µœÁ» „¬µÁž}œ˜œo Ş

…°o Ô Ä®¥o „Á¨„·
(Ò) ¦³Á¸¥„¦³š¦ªŠ¤®µ—Åš¥ ªnµ—oª¥®¨´„Á„–”r¨³ª·›¸„µ¦°œ»µ˜Ä®ošªŠ„µ¦Á¤º°Š
čoš¸É—·œ…°Š¦´“ Á¡É°º ž¦³Ã¥œrĜ¦µ„µ¦˜µ¤ž¦³¤ª¨„‘®¤µ¥š¸—É œ· ¡.«. ÓÖÕÒ
(Ó) ‡Îµ­É´Š„¦³š¦ªŠ¤®µ—Åš¥ š¸É ÒÚÔ/ÓÖÑÒ ¨Šª´œš¸É ÒÔ ¤¸œµ‡¤ ÓÖÑÒ Á¦ºÉ°Š ¦³Á¸¥

„µ¦‹—´ ®µŸ¨ž¦³Ã¥œÄr œš¸—É ·œ…°Š¦´“˜µ¤ž¦³¤ª¨„‘®¤µ¥š¸É—·œ
(Ô) ®œ´Š­°º „¦¤š¸É—·œ š¸É ÖÕÙØ/ÓÖÑÔ ¨Šªœ´ šÉ¸ ÒÖ ¤·™œ» µ¥œ ÓÖÑÔ Á¦°Éº Š „µ¦ž’·˜´ ·

Á„¸¥É ª„´ š—¸É ·œ°´œÁž}œ­µ›µ¦–­¤˜´ ·…°ŠÂŸœn —·œ­µÎ ®¦´ ¡¨Á¤º°ŠÄo¦nª¤„œ´
(Õ) ®œŠ´ ­°º „¦³š¦ªŠ¤®µ—Åš¥ —nªœ¤µ„ šÉ¸ ¤š ÑÖÒÒ.Ó/ª ÒÙÕ ¨Šª´œšÉ¸ Ò× ¤„¦µ‡¤ ÓÖÕ×

Á¦º°É Š ¦³Á¥¸ „¦³š¦ªŠ¤®µ—Åš¥ ªnµ—oª¥®¨´„Á„–”r¨³ª·›¸„µ¦°œ»µ˜Ä®ošªŠ„µ¦Á¤º°ŠÄošÉ¸—·œ…°Š¦´“
Á¡°Éº ž¦³Ã¥œÄr œ¦µ„µ¦˜µ¤ž¦³¤ª¨„‘®¤µ¥š¸—É ·œ ¡.«. ÓÖÕÒ

๑๖ การถอนสภาพทดี่ นิ สาธารณสมบตั ิของแผน ดินเพื่อใหท บวงการเมอื งใชป ระโยชนใ นราชการ

Á¨¤n ÒÓÕ ˜°œ¡Á· «¬ ÓØ Š ®œµo Ù Ù ¤¸œµ‡¤ ÓÖÖÑ
¦µ„‹· ‹µœÁ» „¬µ

(Ö) ®œ´Š­°º „¦³š¦ªŠ¤®µ—Åš¥ š¸É ¤š ÑØÓÔ/ª ÔÒÑÖ ¨Šª´œš¸É ÓÚ ˜»¨µ‡¤ ÓÖÕÕ

Á¦°Éº Š Ž°o ¤‡ªµ¤Á…µo ċÁ„¸É¥ª„´ „µ¦ž’·´˜·˜µ¤¦³Á¥¸ „¦³š¦ªŠ¤®µ—Åš¥
(×) ®œŠ´ ­°º „¦¤š¸—É œ· šÉ¸ ¤š ÑÖÒÒ.Ô/ª ÔÙÙÕÒ ¨Šª´œš¸É ÒÚ ›´œªµ‡¤ ÓÖÕÙ Á¦ºÉ°Š

Žo°¤‡ªµ¤Á…oµÄ‹ª·›¸ž’·´˜·Á„¸É¥ª„´šªŠ„µ¦Á¤º°Š®¦º°­nªœ¦µ„µ¦Äoš¸É—·œ…°Š¦´“Á¡Éº°ž¦³Ã¥œr

Ĝ¦µ„µ¦

¦¦—µ¦³Á¸¥ …o°´Š‡´ ¨³‡Îµ­É´Š°ÉºœÄ—Äœ­nªœš¸É„ε®œ—Ūo¨oªÄœ¦³Á¸¥œ¸Ê ®¦º°Ž¹ÉŠ…´—

®¦°º Â¥oŠ„´¦³Á¸¥œ¸Ê Ä®očo¦³Á¥¸ œÊ¸Âšœ

…°o Õ Äœ¦³Á¥¸ œÊ¸
“„µ¦™°œ­£µ¡” ®¤µ¥‡ªµ¤ªnµ „µ¦—εÁœ·œ„µ¦˜µ¤š´´˜·Äœ¤µ˜¦µ Ù ª¦¦‡­°Š (Ò)
®¦º° (Ó) ®nŠž¦³¤ª¨„‘®¤µ¥š—ɸ ·œ š¤É¸ ¸Ÿ¨šÎµÄ®šo ¸É—œ· ­Îµ®¦´¡¨Á¤º°ŠÄo¦nª¤„´œ®¦º°š¸É—·œšÉ¸Å—o¤¸„µ¦

®ªŠ®oµ¤®¦º°­ŠªœÅªo˜µ¤‡ªµ¤˜o°Š„µ¦…°ŠšªŠ„µ¦Á¤º°ŠŽ¹ÉŠ¤·Å—o˜„Áž}œš¸É¦µ¡´­—» Áž¨É¸¥œ­™µœ³

®¦°º ¡oœ­£µ¡‹µ„„µ¦Ážœ} š—ɸ ·œœ´œÊ Ç Á¡°Éº œµÎ Şčžo ¦³Ã¥œr°¥µn Š°Éœº
“„µ¦‹´—…ʹœš³Á¸¥œ” ®¤µ¥‡ªµ¤ªnµ „µ¦—εÁœ·œ„µ¦˜µ¤š´´˜·Äœ¤µ˜¦µ Ù šª·

®nŠž¦³¤ª¨„‘®¤µ¥š¸É—·œ ×¥„µ¦œÎµš¸É—·œ…°Š¦´“Åž—εÁœ·œ„µ¦Ä®ošªŠ„µ¦Á¤º°ŠÄož¦³Ã¥œr

Ĝ¦µ„µ¦…°Š®œªn ¥Šµœœœ´Ê Ç Ã—¥¤Å· —o¤¸„µ¦‹—´ ®¦º°Â­ªŠ®µ¦µ¥Å—­o 宦´¦´“®¦º°Îµ¦Š» šo°Š™Éœ·
“„µ¦‹´—®µŸ¨ž¦³Ã¥œr” ®¤µ¥‡ªµ¤ªnµ „µ¦—εÁœ·œ„µ¦˜µ¤š´´˜·Äœ¤µ˜¦µ ÒÑ ®¦º°

ÒÒ Â®Šn ž¦³¤ª¨„‘®¤µ¥šÉ—¸ ·œ ×¥„µ¦œÎµš¸É—·œ…°Š¦´“Åž‹´—®¦º°Â­ªŠ®µ¦µ¥Å—o­Îµ®¦´¦´“®¦º°Îµ¦»Š

š°o Š™Éœ· —ªo ¥ª›· ¸„µ¦‹—´ šÎµÄ®šo —ɸ œ· čož¦³Ã¥œrŗo Ž°ºÊ …µ¥ ¨„Áž¨¥É¸ œ Ä®Áo µn ®¦º°Ä®oÁµn ŽÊ°º
“šªŠ„µ¦Á¤º°Š” ®¤µ¥™¹Š ®œnª¥¦µ„µ¦š¸É¤¸“µœ³Áž}œœ·˜·»‡‡¨…°Š¦µ„µ¦­nªœ„¨µŠ

¦µ„µ¦­nªœ£¤¼ ·£µ‡ ®¦°º ¦µ„µ¦­nªœš°o Š™œ·É
“‡–³„¦¦¤„µ¦” ®¤µ¥‡ªµ¤ªµn ‡–³„¦¦¤„µ¦„儝´ „µ¦Äoš¸É—·œ…°Š¦“´
“‹Š´ ®ª´—” ®¤µ¥‡ªµ¤ªnµ ‹Š´ ®ª´—ŽÉ¹Šš—¸É œ· ˜Š´Ê °¥n¼ ¨³Ä®®o ¤µ¥¦ª¤™¹Š„¦¤š¸—É ·œ „¦–¸šÉ¸—·œ˜Ê´Š°¥n¼

ĜÁ…˜„¦Š» Áš¡¤®µœ‡¦—ªo ¥
“°ÎµÁ£°” ®¤µ¥‡ªµ¤ªnµ °ÎµÁ£° „·ÉŠ°µÎ Á£° ®¦º°Á…˜ Ž¹ŠÉ š—ɸ œ· ˜Š´Ê °¥¼n
“­£µ°Š‡r„¦ž„‡¦°Š­ªn œš°o Š™É·œ” ®¤µ¥‡ªµ¤ªnµ ­£µ°Š‡r„µ¦¦·®µ¦­nªœ˜Îµ¨ ­£µÁš«µ¨

­£µÁ¤°º Š¡š´ ¥µ ®¦°º ­£µ„¦Š» Áš¡¤®µœ‡¦ ŽÉŠ¹ šÉ—¸ ·œ˜´ŠÊ °¥n¼
“°›· —”¸ ®¤µ¥‡ªµ¤ªµn °›· —¸„¦¤š—¸É ·œ

การถอนสภาพท่ีดินสาธารณสมบัติของแผนดินเพอ่ื ใหทบวงการเมืองใชประโยชนใ นราชการ ๑๗

Á¨n¤ ÒÓÕ ˜°œ¡Á· «¬ ÓØ Š ®œµo Ú Ù ¤œ¸ µ‡¤ ÓÖÖÑ
¦µ„‹· ‹µœÁ» „¬µ

“¦“´ ¤œ˜¦”¸ ®¤µ¥‡ªµ¤ªnµ ¦´“¤œ˜¦¸ªnµ„µ¦„¦³š¦ªŠ¤®µ—Åš¥
…°o Ö „µ¦…°—εÁœ·œ„µ¦…°™°œ­£µ¡ „µ¦‹´—…ʹœš³Á¸¥œ ¨³„µ¦‹´—®µŸ¨ž¦³Ã¥œr
˜µ¤¦³Á¸¥œ¸Ê Ÿo¼…°˜o°ŠÁž}œšªŠ„µ¦Á¤º°Š ¨³šÉ¸—·œš¸É…°˜o°ŠÁž}œš¸É—·œ…°Š¦´“šÉ¸°¥n¼Äœ¡ºÊœšÉ¸
˜µ¤„‘®¤µ¥ªnµ—oª¥„µ¦Ÿ´ŠÁ¤º°Š ¨³°¥n¼ÄœÃŽœ®¦º°ÂŸœ„µ¦ÄošÉ¸—·œ (Zoning) ˜µ¤š¸É‹´Š®ª´—„ε®œ—Ūo
Ášµn œœÊ´
…°o × Ä®o¦´“¤œ˜¦¸ªnµ„µ¦„¦³š¦ªŠ¤®µ—Åš¥¦´„¬µ„µ¦ ¨³Ä®o¤¸°Îµœµ‹˜¸‡ªµ¤ª·œ·‹Œ´¥
ž{®µÁ„¥É¸ ª„´„µ¦ž’· ´˜·˜µ¤¦³Á¥¸ œ¸Ê

®¤ª— Ò
‡–³„¦¦¤„µ¦

…o° Ø Ä®o¤¸‡–³„¦¦¤„µ¦„µÎ „´ „µ¦Äoš¸É—œ· …°Š¦´“š„» ‹´Š®ª—´ —´ŠœÊ¸
(Ò) ĜÁ…˜„¦»ŠÁš¡¤®µœ‡¦ ž¦³„°—oª¥ °›·—¸ Áž}œž¦³›µœ Ÿo¼Âšœ„¦¤Ã¥›µ›·„µ¦
¨³Ÿ´ŠÁ¤°º Š Ÿ¼ošœ­Îµœ´„ŠµœœÃ¥µ¥Â¨³ÂŸœš¦´¡¥µ„¦›¦¦¤µ˜·Â¨³­·ÉŠÂª—¨o°¤ Ÿ¼ošœ„¦¤›œµ¦´„¬r

Ÿ°¼o µÎ œª¥„µ¦Á…˜š°o Šš¸ÉŽŠÉ¹ š—ɸ ·œ˜´ŠÊ °¥n¼ Ÿ°o¼ µÎ œª¥„µ¦­µÎ œ´„‹´—„µ¦š—ɸ ·œ…°Š¦´“ Áž}œ„¦¦¤„µ¦ Á‹oµ¡œ´„Šµœ

šÉ—¸ ·œ„¦»ŠÁš¡¤®µœ‡¦ Ážœ} „¦¦¤„µ¦Â¨³Á¨…µœ„» µ¦ ¨³®´ª®œoµ„¨»¤n Šµœª·µ„µ¦šÉ—¸ œ· ­Îµœ´„Šµœš¸É—·œ
„¦Š» Áš¡¤®µœ‡¦ Ážœ} „¦¦¤„µ¦Â¨³Ÿo¼ nª¥Á¨…µœ„» µ¦

(Ó) ĜÁ…˜‹´Š®ª—´ °œÉº ž¦³„°—oª¥ Ÿoª¼ nµ¦µ„µ¦‹Š´ ®ª—´ Ážœ} ž¦³›µœ„¦¦¤„µ¦ Ã¥›µ›·„µ¦

¨³Ÿ´ŠÁ¤º°Š‹´Š®ª´— ž’·¦¼žš¸É—·œ‹´Š®ª´— š¦´¡¥µ„¦›¦¦¤µ˜·Â¨³­É·ŠÂª—¨o°¤‹´Š®ª´— ›œµ¦´„¬r¡ºÊœš¸É
œµ¥°ÎµÁ£°®¦º°ž¨´—°ÎµÁ£°Ÿo¼Áž}œ®´ª®œoµž¦³‹Îµ„·ÉŠ°ÎµÁ£°šo°ŠšÉ¸ŽÉ¹Šš¸É—·œ˜´ÊŠ°¥¼n Ÿ¼o¦·®µ¦°Š‡r„¦ž„‡¦°Š

­ªn œš°o Š™Éœ· ŽŠ¹É š¸—É œ· ˜´ŠÊ °¥n¼ Ážœ} „¦¦¤„µ¦ Á‹µo ¡œ´„Šµœš¸—É ·œ‹Š´ ®ª´— Ážœ} „¦¦¤„µ¦Â¨³Á¨…µœ»„µ¦ ¨³

®ª´ ®œoµ„¨n¤» Šµœª· µ„µ¦š¸—É ·œ ­µÎ œ„´ Šµœš¸—É ·œ‹Š´ ®ª—´ Áž}œ„¦¦¤„µ¦Â¨³Ÿo¼ ªn ¥Á¨…µœ»„µ¦
…o° Ù Ä®o‡–³„¦¦¤„µ¦¤°¸ µÎ œµ‹®œoµš¸É —Š´ ˜n°Åžœ¸Ê
(Ò) ¡‹· µ¦–µ„¨œ´É „¦°ŠÂ¨³„ε„´„µ¦ÄošÉ¸—·œ…°Š¦´“ÄœÁ¦ºÉ°Š…°Š„µ¦™°œ­£µ¡ „µ¦‹´—…¹Êœ

š³Á¸¥œ ¨³„µ¦‹´—®µŸ¨ž¦³Ã¥œr Ä®oÁž}œÅž˜µ¤ÂœªœÃ¥µ¥…°Š¦´“ ×¥‡Îµœ¹Š™¹Š„µ¦Äoš¸É—·œ
Ä®Áo „—· ž¦³Ã¥œ­r Š¼ ­—» ¨³„µ¦°œ»¦´„¬rš¸É—œ· ŪoÄ®o°œ» œ¦»œn ®¨Š´ ŗočož¦³Ã¥œr¦ªn ¤„œ´ Ĝ°œµ‡˜

(Ó) ¡‹· µ¦–µ…œµ— ‹µÎ œªœÁœºÊ°šÉ¸ ªµn ¤‡¸ ªµ¤Á®¤µ³­¤­°—‡¨°o Š„´ÂŸœŠµœ ǦŠ„µ¦ ¨³

ŸœŸ´Š„µ¦ÄošÉ¸—·œ®¦º°Å¤n š¸É—·œš¸É…°°¥¼nĜΜ®¦º°ÂŸœ„µ¦Äoš¸É—·œ˜µ¤š¸É‹´Š®ª´—„ε®œ—Ūo

๑๘ การถอนสภาพท่ดี ินสาธารณสมบัติของแผน ดนิ เพื่อใหท บวงการเมืองใชประโยชนใ นราชการ

Á¨n¤ ÒÓÕ ˜°œ¡Á· «¬ ÓØ Š ®œµo ÒÑ Ù ¤¸œµ‡¤ ÓÖÖÑ
¦µ„·‹‹µœÁ» „¬µ

¤…¸ o°…´—…°o ŠšµŠ—oµœŸŠ´ Á¤°º Š®¦°º Ťn °¥nµŠÅ¦ ˜¨°—‹œÁ­œ°Âœ³ ¨³Ä®‡o ªµ¤Á®ÈœÁ„¸É¥ª„´„µ¦œÎµšÉ¸—·œ
…°Š¦“´ ޗεÁœ·œ„µ¦˜µ¤¦³Á¥¸ œ¸Ê

(Ô) ¡·‹µ¦–µÂ„oŅ ž{®µ …°o …´—…°o ŠÄœ„µ¦—εÁœœ· „µ¦˜µ¤¦³Á¸¥œ¸Ê
(Õ) ¤¸®œ´Š­º°Á¦¥¸ „»‡‡¨Ä— Ç ¤µÂʸ ‹Š…o°Áš‹È ‹¦·Š ®¦°º ­—Š‡ªµ¤Á®Èœ ®¦º°Ä®o­nŠÁ°„­µ¦

®¨´„“µœ ®¦°º ­É·Š°ÉºœšÉÁ¸ „É¥¸ ª…o°Š¤µž¦³„°„µ¦¡·‹µ¦–µ Á¡Éº°—µÎ Áœ·œ„µ¦˜µ¤¦³Á¥¸ œ¸Ê
(Ö) ž’·˜´ ·„µ¦°ºÉœ Á¡°Éº Ä®„o µ¦—µÎ Áœ·œ„µ¦Ážœ} ޘµ¤œ´¥¦³Á¥¸ œ¸Ê

…o° Ú „µ¦ž¦³»¤…°Š‡–³„¦¦¤„µ¦˜o°Š¤¸„¦¦¤„µ¦¤µž¦³»¤Å¤nœo°¥„ªnµ„ɹŠ®œ¹ÉŠ…°Š

‹µÎ œªœ„¦¦¤„µ¦šÊ´Š®¤— ‹¹ŠÁž}œ°Š‡rž¦³»¤ ™oµÄœ„µ¦ž¦³»¤‡¦µªÄ—ž¦³›µœ„¦¦¤„µ¦Å¤n°¥¼nĜš¸Éž¦³»¤

®¦°º Ťn­µ¤µ¦™ž’·´˜·®œoµšÉ¸Å—o Ä®o„¦¦¤„µ¦š¸É¤µž¦³»¤Á¨º°„„¦¦¤„µ¦—oª¥„´œ‡œ®œ¹ÉŠÁž}œž¦³›µœ

Ĝšž¸É ¦³¤»

¤˜·šÉ¸ž¦³¤» Ä®o™°º Á­¥¸ Š…oµŠ¤µ„ „¦¦¤„µ¦‡œ®œÉŠ¹ ¤®¸ œÉŠ¹ Á­¥¸ ŠÄœ„µ¦¨Š‡³Âœœ ®µ„‡³Âœœ

Ášµn „´œ Ä®žo ¦³›µœÄœšÉž¸ ¦³»¤°°„Á­¸¥ŠÁ¡¤·É …œÊ¹ °¸„®œÉŠ¹ Á­¸¥ŠÁž}œÁ­¥¸ ŠÊ¸…µ—

®¤ª— Ó
„µ¦™°œ­£µ¡

­ªn œš¸É Ò
¨„´ ¬–³š—ɸ ·œÂ¨³„µ¦¥Éœº ‡Îµ…°

…°o ÒÑ šÉ¸—·œšÉ‹¸ ³™°œ­£µ¡Å—˜o °o ŠÁž}œš¸—É œ· …°Š¦´“ ˜µ¤¤µ˜¦µ ٠®nŠž¦³¤ª¨„‘®¤µ¥
š—ɸ œ·

…o° ÒÒ šªŠ„µ¦Á¤º°ŠÄ—ž¦³­Š‡rœÎµš¸É—·œ…°Š¦´“—´Š„¨nµªÅž…ʹœš³Á¸¥œ ‹´—®µŸ¨ž¦³Ã¥œr
®¦º°œÎµÅžÄžo ¦³Ã¥œ°r ¥nµŠ°ºÉœ Ä®ošªŠ„µ¦Á¤º°ŠœÊœ´ Ç ¥ºÉœ®œŠ´ ­°º ­—Š‡ªµ¤ž¦³­Š‡r…°™°œ­£µ¡
˜°n °›·—¸ ­Îµ®¦´šÉ¸—œ· ĜÁ…˜„¦Š» Áš¡¤®µœ‡¦ ĜÁ…˜‹Š´ ®ª´—°Éœº Ä®o¥ºœÉ ˜°n Ÿªo¼ nµ¦µ„µ¦‹´Š®ª´— ¡¦o°¤—oª¥
Á°„­µ¦®¨´„“µœ—Š´ ˜°n ޜʸ

(Ò) ŸœŠµœ / ǦŠ„µ¦ ץ­—ŠÁ®˜Ÿ» ¨‡ªµ¤‹ÎµÁž}œ „ε®œ—ª´˜™»ž¦³­Š‡r ª·›¸—εÁœ·œ„µ¦
Šž¦³¤µ–—εÁœœ· „µ¦ ˜¨°—‹œ¦µ¥¨³Á°¸¥—…°Š„·‹„¦¦¤˜nµŠ Ç

การถอนสภาพที่ดนิ สาธารณสมบตั ขิ องแผน ดนิ เพ่ือใหท บวงการเมอื งใชประโยชนในราชการ ๑๙

Á¨¤n ÒÓÕ ˜°œ¡Á· «¬ ÓØ Š ®œoµ ÒÒ Ù ¤œ¸ µ‡¤ ÓÖÖÑ
¦µ„‹· ‹µœ»Á„¬µ

(Ó) ŸœšÉ¸­´ŠÁ…žÂ­—Šš¸É˜Ê´Š…°ŠšÉ¸—·œšÉ¸…° ­™µœšÉ¸­Îµ‡´ ¨³Á­oœšµŠ‡¤œµ‡¤ ¦·Áª–

Ą¨Áo ‡¥¸ ŠÃ—¥¦° ¡¦o°¤£µ¡™µn ¥¦°Âž¨Šš¸—É œ·
(Ô) ­µÎ ÁœµÂŸœš£É¸ ¼¤·ž¦³Áš« ¤µ˜¦µ­nªœ Ò:ÖÑ,ÑÑÑ ¨Îµ—´»— L7017 …°Š„¦¤ÂŸœš¸Éš®µ¦

šÊŠ´ Ÿnœ ®¤µ¥­Â¸ ­—Š˜µÎ ®œnŠš¸˜É Š´Ê …°Šš¸É—œ·

­nªœš¸É Ó
„µ¦—µÎ Áœœ· „µ¦™°œ­£µ¡

…°o ÒÓ Ä®o‹´Š®ª´—¡·‹µ¦–µ˜¦ª‹­°ªnµš¸É—·œ—´Š„¨nµªÅ—o™¼„™°œ­£µ¡˜µ¤„‘®¤µ¥°Éºœ

¨ªo ®¦°º Ťn ®µ„¥Š´ ¤Å· —™o „¼ ™°œ­£µ¡Ä®o—µÎ Áœœ· „µ¦—´Š˜°n ޜʸ
(Ò) Ä®o°µÎ Á£°­°­ªœž¦³ª˜´ ·‡ªµ¤Áž}œ¤µ…°Šš¸É—·œ ¨³Ä®‡o ªµ¤Á®Èœž¦³„°„µ¦¡·‹µ¦–µ

ªnµ‡ª¦Ä®o¤„¸ µ¦™°œ­£µ¡®¦°º Ťn °¥µn ŠÅ¦
(Ó) Ä®oŸo¼…°‹´—šÎµÂŸœšÉ¸šoµ¥¡¦³¦µ´´˜·®¦º°¡¦³¦µ„§¬‘¸„µ™°œ­£µ¡ ¨³‹´—šÎµ

ŸœŸŠ´ „µ¦Äoš¸É—œ·
(Ô) Ä®oŸ¼o…°ž¦³­µœ°Š‡„r ¦ž„‡¦°Š­nªœš°o Š™É·œ Á¡É°º …°‡ªµ¤Á®Èœ‹µ„šžÉ¸ ¦³¤» ­£µ°Š‡r„¦

ž„‡¦°Š­ªn œšo°Š™Éœ· ¨³‹—´ Ä®o¦µ¬‘¦Ÿo¼Á‡¥Äož¦³Ã¥œr­—Š‡ªµ¤‡—· Á®Èœ
(Õ) ˜¦ª‹­°ªnµÁž}œ¡Êºœš¸Éš´Žo°œ„´¡ºÊœšÉ¸Ž¹ÉŠ°¥¼nĜ°Îµœµ‹®œoµšÉ¸…°Š®œnª¥Šµœ°Éºœ Ánœ

Á…˜ž’·¦¼žšÉ¸—·œ Á…˜žiµÅ¤o ®¦º°Å¤n ®µ„Áž}œšÉ¸š´Žo°œ—´Š„¨nµª Ä®o…°‡ªµ¤Á®Èœ®œnª¥Šµœš¸É¤¸°Îµœµ‹

®œoµšÉœ¸ œÊ´ Ç ž¦³„°„µ¦¡·‹µ¦–µ
(Ö) Ä®oŸ…¼o °¡‹· µ¦–µ‹´—®µšÉ¸—·œÂž¨Š°ÉºœÄ®očo¦nª¤„´œÂšœ ®µ„ž¦µ„’ªnµÁž}œšÉ¸—·œ°´œÁž}œ

­µ›µ¦–­¤´˜·…°ŠÂŸnœ—·œž¦³Á£š¡¨Á¤°º ŠÄo¦nª¤„œ´ ¨³¡¨Á¤º°Š¥Š´ čo¦ªn ¤„´œ°¥n¼ ¨³Âʸ ‹ŠÄ®oš¦µ

ªµn šÉ—¸ ·œš‹¸É ´—Ä®Äo Âo šœœœÊ´ ¤¸­£µ¡Â¨³°µ–µÁ…˜°¥µn ŠÅ¦ ‹ÎµœªœÁœÊ°º šÉ¸ÁšnµÄ— °¥n¼®µn Š‹µ„š—¸É ·œÂž¨ŠÁ—·¤

¤µ„œo°¥Á¡¥¸ ŠÄ— ¡¦°o ¤ž¦³­µœ…°‡ªµ¤Á®œÈ ‹µ„­¤µ„· ­£µŸÂ¼o šœ¦µ¬‘¦Á…˜¡ºÊœš¸Éž¦³„°„µ¦¡·‹µ¦–µ
(×) ­nŠÁ¦º°É Š¦µªÄ®o‡–³„¦¦¤„µ¦˜µ¤…°o Ø Â¨oªÂ˜„n ¦–¸ ¡·‹µ¦–µÄ®o‡ªµ¤Á®œÈ
…°o ÒÔ „µ¦­°­ªœž¦³ª´˜‡· ªµ¤Ážœ} ¤µ…°ŠšÉ¸—·œ˜µ¤‡ªµ¤Äœ…°o ÒÓ (Ò)
(Ò) „¦–¸Áž}œšÉ¸—·œ­µ›µ¦–­¤´˜·…°ŠÂŸnœ—·œ­Îµ®¦´¡¨Á¤º°ŠÄo¦nª¤„´œ „µ¦­°­ªœ

˜o°ŠÅ—‡o ªµ¤—Š´ œÊ¸

๒๐ การถอนสภาพทด่ี ินสาธารณสมบัตขิ องแผนดนิ เพื่อใหทบวงการเมอื งใชประโยชนในราชการ

Á¨¤n ÒÓÕ ˜°œ¡Á· «¬ ÓØ Š ®œoµ ÒÔ Ù ¤¸œµ‡¤ ÓÖÖÑ
¦µ„‹· ‹µœ»Á„¬µ

(„) „¦–…¸ °™°œ­£µ¡šÉ—¸ œ· µŠ­nªœÄ®o­—ŠÂœªÁ…˜š¸É—·œš¸É…°™°œ­£µ¡š¸É—·œ­nªœ‡ŠÁ®¨º°

¨³ÁœÊº°š¸‡É ŠÁ®¨º°Ä®o´—Á‹œ
(…) „¦–š¸ —ɸ ·œ˜·—š—ɸ œ· …°ŠÁ°„œ Ä®¦o ³»ªnµ “š—ɸ œ· š¤¸É ¸„µ¦‡¦°‡¦°Š” ˜n®µ„˜·—šÉ¸—·œ

…°Š¦´“ Ä®¦o ³»ªnµ “š¸É­µ›µ¦–ž¦³Ã¥œr šÉ¸¦µ¡­´ —» ®¦º°šÉ¸¦„¦oµŠªnµŠÁž¨nµ” ¨oªÂ˜n„¦–¸ ¡¦o°¤ºÉ°Á¦¸¥„
¨³®œŠ´ ­º°­µÎ ‡´ (™µo ¤)¸

(‡) „¦–¸šÉ¸—·œ˜·—šµŠ„®¦º°šµŠœÊε Ä®o­—ŠÁ­oœšµŠ—´Š„¨nµªÄ®o‹—„¦°ÂŸœšÉ¸

®µ„Á­œo šµŠ—´Š„¨µn ªÁžœ} šµŠÂ¥„®¦º°šµŠ˜œ´ Ä®o­—ŠÄ®žo ¦µ„’ĜŸœšÉ—¸ oª¥
(Š) „¦–š¸ ¸—É ·œ˜—· šµŠ­µ›µ¦–³ Ä®o¦³»ªnµÁž}œšµŠ¨µ—¥µŠ®¦º°¨¼„¦´Š ®µ„¤¸ºÉ°ÁŒ¡µ³

Ä®o¦³»Éº°ÁŒ¡µ³Ä®ož¦µ„’—oª¥ ¨³Ä®o¦³»Á¡É·¤Á˜·¤ªnµ Á­oœšµŠœ´Êœ Ç ÅžºÉ°oµœ ®¦º°˜Îµ¨ ®¦º°

°ÎµÁ£°°³Å¦š°É¸ ¥™¼n —´ Ş‹µ„šo°ŠšÉ¸šÉ…¸ °™°œ­£µ¡
(‹) „¦–¸šÉ¸—·œ˜·—šµŠ®¨ªŠÂŸnœ—·œ®¦º°šµŠ®¨ªŠœš Ä®o¦³»Éº° ¨³®¤µ¥Á¨…

šµŠ®¨ªŠ„ε„´Á­oœšµŠ—Š´ „¨µn ª ¨³Ä®o¦³Á» ¡É¤· Á˜¤· ªnµÁ­œo šµŠœœ´Ê Ç Åž°µÎ Á£°Ä—š¸É°¥n¼™´—Åž‹µ„°ÎµÁ£°

šÉ¸…°™°œ­£µ¡ ®µ„Á­œo šµŠœœ´Ê ޝ¦¦‹šµŠ®¨ªŠÂŸnœ—œ· ®¦º°šµŠ®¨ªŠœšÁ­œo °ºÉœ„n°œ™¹Š°ÎµÁ£°

š°É¸ ¥¼™n —´ Ş Ä®¦o ³»ªµn ޝ¦¦‹šµŠ®¨ªŠÂŸnœ—œ· ®¦º°šµŠ®¨ªŠœš°ºÉ ė ®¤µ¥Á¨…Ä—
(Œ) Ĝ„¦°ÂŸœšÉ¸£µ¥Ä˜o¤µ˜¦µ­nªœšÉ¸„ε®œ—Ūo ®µ„¤¸­™µœš¸É­Îµ‡´ Ánœ ª´—

æŠÁ¦¸¥œ ­™µœš¸¦É µ„µ¦ ²¨² Ä®o­—ŠšÉ˜¸ ŠÊ´ ­™µœšÉ¸¡¦o°¤¦³»º°É ¨³Â­—Š­´¨„´ ¬–Är ®žo ¦µ„’ĜŸœšÉ¸
() Ä®o­—Š‡nµ¡·„´—š¸É˜Ê´Š…°Šš¸É—·œšÉ¸…°™°œ­£µ¡šÉ¸…°ÂŸœšÉ¸—oª¥‡nµ¡·„´—¦³Ä—

¦³®œŠ¹É ‡º° ¦³£¼¤·«µ­˜¦r®¦º°¦³¡„· ´—Œµ„ UTM
(Ž) ‹—´ šµÎ ­ÎµÁœµ˜oœ¦µn ŠÂŸœšÉ¸ ¦µ¥„µ¦¦´Šª—´ (¦.ª. ×Ø) ¨³¦µ¥„µ¦‡µÎ œª–

(Ô) „¦–¸…°™°œ­£µ¡µŠ­nªœ ¨³šÉ¸—·œšÉ¸…°™°œ­£µ¡¤¸®œ´Š­º°­Îµ‡´­Îµ®¦´š¸É®¨ªŠÂ¨oª

Ä®o®¤µ¥­Â¸ ­—ŠÂœªÁ…˜ ¦³‹» µÎ œªœÁœÊ°º š¸ÉšÉ…¸ °™°œ­£µ¡Â¨³ÁœÊ°º š‡É¸ ŠÁ®¨°º Ä®ož¦µ„’Äœ­ÎµÁœµÂŸœšÉ¸

®œ´Š­°º ­Îµ‡´­Îµ®¦´š¸®É ¨ªŠ
…°o ÒÖ „µ¦‹—´ šµÎ ŸœŸ´Š„µ¦Äoš¸—É œ· ˜µ¤‡ªµ¤Äœ…°o ÒÓ (Ó) Ä®Ÿo o…¼ °¡‹· µ¦–µ—εÁœ·œ„µ¦

Ä®­o °—‡¨o°Š„´ ŸœŠµœ / ǦŠ„µ¦ šÉž¸ ¦µ„’˜µ¤‡Îµ…° ×¥¥¹—ÁœºÊ°š¸É¨³¦¼žÂŸœš¸É˜µ¤…o° ÒÕ Áž}œ„¦°

Ĝ„µ¦‹´—ªµŠŸ´Š „ε®œ—¤µ˜¦µ­nªœ˜µ¤‡ªµ¤Á®¤µ³­¤ ­—Š¦µ¥¨³Á°¸¥—…°Š„·‹„¦¦¤˜nµŠ Ç
¨³„µ¦Äo¡œÊº šÉĸ œÂ˜n¨³„‹· „¦¦¤š¸Éž¦µ„’ĜŸœŠµœ / ǦŠ„µ¦ ×¥®¤µ¥­¸Â¨³Â­—ŠÁœÊº°šÉ¸Ä®oÁ®Èœ

…°Á…˜„µ¦Ä¡o ʺœšÄ¸É ®o—´ Á‹œ

การถอนสภาพทดี่ นิ สาธารณสมบัติของแผน ดนิ เพอื่ ใหทบวงการเมอื งใชป ระโยชนใ นราชการ ๒๑

Á¨¤n ÒÓÕ ˜°œ¡Á· «¬ ÓØ Š ®œµo ÒÕ Ù ¤¸œµ‡¤ ÓÖÖÑ
¦µ„·‹‹µœ»Á„¬µ

„¦–¸…°™°œ­£µ¡Á¡°ºÉ œÎµšÉ—¸ œ· Şč­o ¦µo Š«¼œ¥r¦µ„µ¦­ªn œ£¼¤·£µ‡ Ä®œo µÎ ŸœŸ´Š„µ¦Äo š¸É—·œ
—Š´ „¨nµªÁ­œ°…°‡ªµ¤Á®Èœ°‹µ„‡–³„¦¦¤„µ¦‹´—ªµŠŸ´ŠÂ¤nš«œ¼ ¥r¦µ„µ¦Á­¸¥„n°œ

…°o Ò× „µ¦…°‡ªµ¤Á®œÈ ‹µ„šžÉ¸ ¦³»¤­£µ°Š‡r„¦ž„‡¦°Š­nªœšo°Š™·Éœ ¨³‹´—Ä®o¦µ¬‘¦
Ÿ¼Áo ‡¥Äož¦³Ã¥œr ¦ªn ¤Â­—Š‡ªµ¤Á®Èœªnµ­¤‡ª¦Ä®o¤¸„µ¦™°œ­£µ¡®¦º°Å¤n °¥µn ŠÅ¦ ˜µ¤…o° ÒÓ (Ô)
Ä®œo εŸœŠµœ ǦŠ„µ¦ ª´˜™ž» ¦³­Š‡r ˜¨°—‹œ¦µ¥¨³Á°¸¥—°ºÉœ Ánœ …œµ— ‹ÎµœªœÁœºÊ°šÉ¸šÉ¸…°Á…oµ­¼n
„µ¦¡·‹µ¦–µ…°Š­£µ°Š‡r„¦ž„‡¦°Š­nªœšo°Š™É·œ ¨³„¦³ªœ„µ¦¦´¢{Š‡ªµ¤Á®Èœ…°Š¦µ¬‘¦—oª¥
Á¤ºÉ°šÉ¸ž¦³¤» ¤¤¸ ˜· ¨³‡ªµ¤Á®Èœ…°Š¦µ¬‘¦Å—o…o°­¦»ž°¥µn ŠÅ¦ Ä®‹o —´ šÎµ¦µ¥ŠµœÂ­—ŠÄ®žo ¦µ„’—´ Á‹œ—ªo ¥

…°o ÒØ Á¤Éº°Å—o—εÁœ·œ„µ¦˜µ¤‡ªµ¤Äœ…o° ÒÓ Â¨oª Ä®o‹´Š®ª´—˜¦ª‹­°‡ªµ¤™¼„˜o°Š
×¥­¦ž» …o°ÁšÈ‹‹¦Š· Ä®‡o ¦™ªo œ ¨³Á­œ°‡ªµ¤Á®Èœ ¡¦o°¤Á°„­µ¦šÁɸ „¥É¸ ª…°o ŠÅž¥Š´ „¦¤š—¸É ·œ

…°o ÒÙ Á¤Éº°„¦¤š¸É—·œÅ—o¦´Á¦ºÉ°Š¦µª˜µ¤‡ªµ¤Äœ…°o ÒØ Â¨ªo Ä®—o εÁœ·œ„µ¦—Š´ œ¸Ê
(Ò) Ä®o­°™µ¤„¦¤„µ¦ž„‡¦°ŠÁ¡ºÉ°˜¦ª‹­°‡ªµ¤™¼„˜o°Š…°Šš¸É˜´ÊŠšÉ¸—·œ ¨³­°™µ¤
„¦¤Ã¥›µ›„· µ¦Â¨³Ÿ´ŠÁ¤º°Š Á¡Éº°¡·‹µ¦–µÄ®o‡ªµ¤Á®œÈ ªµn ¤…¸ o°…´—…o°Š—oµœŸŠ´ Á¤°º Š®¦°º Ťn
(Ó) „¦–¸š¸É—·œšÉ¸…°™°œ­£µ¡˜Ê´Š°¥n¼ÄœÁ…˜‹´Š®ª´—šÉ¸‡–³¦´“¤œ˜¦¸„ε®œ—Ä®oÁž}œÁ¤º°Š®¨´„
˜µ¤´ ¸šµo ¥¦³Á¥¸ ®¤µ¥Á¨… Ò Â¨³„µ¦ÄošÉ¸—·œ¤¸ª´˜™»ž¦³­Š‡rÁ¡Éº°ÄoÁž}œšÉ¸˜´ÊŠ®œnª¥¦µ„µ¦¦³—´
‹´Š®ª´— ¦³—´£µ‡ ®¦º°«¼œ¥r ˜nŤn¦ª¤™¹Š„µ¦ÄošÉ¸—·œ…°Š®œnª¥¦µ„µ¦¦³—´šo°Š™É·œ ­™µœ«¹„¬µ
˜nµŠ Ç š»„¦³—´ ­™µœ¡¥µµ¨ 抡¥µµ¨…°Š¦´“ ¨³®œnª¥ŠµœšÉÁ¸ „¸É¥ª…o°Š„´‡ªµ¤¤É´œ‡Š Ä®o­nŠÁ¦Éº°Š
Ä®o­Îµœ„´ ŠµœœÃ¥µ¥Â¨³ÂŸœš¦¡´ ¥µ„¦›¦¦¤µ˜·Â¨³­·ÉŠÂª—¨o°¤ „¦³š¦ªŠš¦´¡¥µ„¦›¦¦¤µ˜·Â¨³
­ŠÉ· ª—¨o°¤¡·‹µ¦–µÄ®‡o ªµ¤Á®Èœ
(Ô) „¦–š¸ ɗ¸ œ· šÉ…¸ °™°œ­£µ¡Áž}œš¸É—·œ­Šªœ®ªŠ®oµ¤ ˜µ¤‡ªµ¤Äœ¤µ˜¦µ ÓÑ (Õ) ®nŠ
ž¦³¤ª¨„‘®¤µ¥š¸É—·œ ®¦º°Áž}œ­µ›µ¦–­¤´˜·…°ŠÂŸnœ—·œ­Îµ®¦´¡¨Á¤º°ŠÄo¦nª¤„´œ ŽÉ¹Š„µ¦™°œ
­£µ¡ ¤¸ª´˜™»ž¦³­Š‡rÁ¡ºÉ°œÎµÅž‹´—Ä®ož¦³µœ®¦º°œÎµÅž‹´—®µŸ¨ž¦³Ã¥œr Ä®o­nŠÁ¦Éº°ŠÄ®o
‡–³„¦¦¤„µ¦‹—´ š¸É—œ· ®nŠµ˜·¡‹· µ¦–µÄ®o‡ªµ¤Á®œÈ
(Õ) „¦–¸š¸É—·œšÉ¸…°™°œ­£µ¡Áž}œš¸É­µ›µ¦–³ž¦³‹Îµ˜Îµ¨Â¨³®¤¼noµœ ˜µ¤œ´¥®œ´Š­º°
„¦³š¦ªŠ¤®µ—Åš¥ š¸É ÕØÔ/ÓÕÙ× ¨Šª´œš¸É ÒÚ ˜»¨µ‡¤ ÓÕÙ× Ä®o­nŠÁ¦Éº°ŠÄ®o„¦¤„µ¦ž„‡¦°Š
¡‹· µ¦–µÄ®‡o ªµ¤Á®œÈ

๒๒ การถอนสภาพท่ีดินสาธารณสมบัติของแผนดินเพื่อใหท บวงการเมืองใชป ระโยชนในราชการ

Á¨¤n ÒÓÕ ˜°œ¡Á· «¬ ÓØ Š ®œµo ÒÖ Ù ¤œ¸ µ‡¤ ÓÖÖÑ
¦µ„‹· ‹µœ»Á„¬µ

…o° ÒÚ Á¤ºÉ°Å—o¦´Â‹oŠ¥ºœ¥´œ ¨³Å¤n…´—…o°Š‹µ„®œnª¥Šµœ˜µ¤…o° ÒÙ —´Š„¨nµªÂ¨oª

Ä®„o ¦¤š—¸É ·œ¡‹· µ¦–µ¥„¦µn Š¡¦³¦µ´ ˜´ ·®¦º°¡¦³¦µ„§¬‘„¸ µ™°œ­£µ¡ Á­œ°„¦³š¦ªŠ¤®µ—Åš¥

Á¡°ºÉ …°‡ªµ¤Á®œÈ °‹µ„‡–³¦´“¤œ˜¦¸ —´ŠœÊ¸
(Ò) „¦–Á¸ žœ} ­µ›µ¦–­¤˜´ ·…°ŠÂŸnœ—œ· ­Îµ®¦´¡¨Á¤º°ŠÄ¦o nª¤„´œ ™oµ¡¨Á¤º°ŠÄo¦nª¤„´œ°¥n¼

Á¤Éº°Å—‹o ´—®µš—¸É œ· Ä®¡o ¨Á¤°º ŠÄ¦o nª¤„´œÂšœÂ¨ªo „µ¦™°œ­£µ¡Ä®„o ¦³šÎµÃ—¥¡¦³¦µ´ ˜´ ·
(Ó) „¦–¸Áž}œ­µ›µ¦–­¤˜´ ·…°ŠÂŸœn —œ· ­Îµ®¦´ ¡¨Á¤º°ŠÄo¦ªn ¤„´œ ™µo ¡¨Á¤º°ŠÁ¨„· č¦o ªn ¤„´œ

¨oª ®¦°º Áž¨¥¸É œ­£µ¡‹µ„„µ¦Ážœ} šÉ—¸ œ· ­Îµ®¦´ ¡¨Á¤°º ŠÄo¦ªn ¤„´œ ¨³¤·Å—o˜„Áž}œ„¦¦¤­·š›Í·…°ŠŸ¼oė
˜µ¤„‘®¤µ¥°Éºœ „µ¦™°œ­£µ¡Ä®o„¦³šµÎ ×¥¡¦³¦µ„§¬‘¸„µ

(Ô) „¦–¸Áž}œš¸É—·œšÉ¸Å—o®ªŠ®oµ¤®¦º°­ŠªœÅªo˜µ¤‡ªµ¤˜o°Š„µ¦…°ŠšªŠ„µ¦Á¤º°ŠÄ—

ŽÉŠ¹ ¤·Å—o˜„Áž}œš¸¦É µ¡­´ —» ™oµšªŠ„µ¦Á¤°º Šœ´œÊ Á¨·„čo ®¦º°Å¤n˜°o Š„µ¦­Šªœ®ªŠ®µo ¤˜n°Åž „µ¦™°œ­£µ¡
Ä®o„¦³šÎµÃ—¥¡¦³¦µ„§¬‘¸„µ

­nªœš¸É Ô
„µ¦—µÎ Áœ·œ„µ¦Á¤°ºÉ ŗo¦´ „µ¦™°œ­£µ¡Â¨oª

…°o ÓÑ Á¤ºÉ°Å—¤o ¡¸ ¦³¦µ´´˜®· ¦º°¡¦³¦µ„§¬‘„¸ µ™°œ­£µ¡Â¨oª Ä®—o εÁœ·œ„µ¦—Š´ œ¸Ê
(Ò) Ä®o„¦¤š¸É—·œÂ‹oŠŸo¼…°Â¨³‹´Š®ª´—š¦µ ®µ„Áž}œ„µ¦™°œ­£µ¡Á¡Éº°Ä®ošªŠ„µ¦Á¤º°Š

čož¦³Ã¥œÄr œ¦µ„µ¦Ä®Âo ‹Šo „¦¤›œµ¦´„¬rš¦µ—oª¥
(Ó) Ä®o„¦¤š¸É—·œÂ¨³‹´Š®ª´—‹´—šÎµš³Á¸¥œš¸É—·œš¸É™¼„™°œ­£µ¡ š³Á¸¥œšªŠ„µ¦Á¤º°Š

Ÿ¼oŗo¦´„µ¦‹´—…ʹœš³Á¸¥œš¸É—·œÁ¡Éº°Äož¦³Ã¥œrĜ¦µ„µ¦ ®¦º°š³Á¸¥œšªŠ„µ¦Á¤º°ŠŸo¼Å—o¦´„µ¦

‹—´ ®µŸ¨ž¦³Ã¥œrĜš—ɸ œ· …°Š¦“´ ˜µ¤Âšµo ¥¦³Á¸¥®¤µ¥Á¨… Ó ®¤µ¥Á¨… Ô Â¨³®¤µ¥Á¨… Õ

¨oªÂ˜„n ¦–¸ ¨³¨Š¦µ¥„µ¦š³Á¥¸ œÂ˜¨n ³ž¦³Á£ššÁ¸É „¸É¥ª…o°ŠÄ®‡o ¦™oªœ™„¼ ˜°o Š
(Ô) Ä®o‹´Š®ª´—œÎµ¦¼žÂŸœš¸Éœšoµ¥„µ¦™°œ­£µ¡ ¨Š¦³ªµŠÄ®ož¦µ„’Äœ¦³ªµŠÂŸœš¸É

®¦°º ¦³ªµŠÂŸœš£É¸ µ¡™nµ¥šµŠ°µ„µ« ®¦°º ¦³ªµŠ£µ¡™µn ¥šµŠ°µ„µ«Ä®‡o ¦™ªo œ
(Õ) Ä®o‹´Š®ª—´ žd—ž¦³„µ«„µ¦™°œ­£µ¡š¸É—·œÄœš¸ÉÁžd—ÁŸ¥ – ­Îµœ´„ŠµœšÉ¸—·œ š¸Éªnµ„µ¦°ÎµÁ£°

®¦°º š¸ªÉ nµ„µ¦„Š·É °ÎµÁ£° š¸šÉ ε„µ¦„εœ´œ ¨³Äœ¦Á· ª–š¸É—œ· œœÊ´ ®nŠ¨³ Ò Œ´
(Ö) Ä®oŸ¼o¤¸°Îµœµ‹®œoµš¸É—¼Â¨¦´„¬µ‹´—„µ¦‹Îµ®œnµ¥š³Á¸¥œš¸É—·œ­µ›µ¦–ž¦³Ã¥œrš»„®nŠ

¨³‡œº ®œ´Š­°º ­Îµ‡´ ­µÎ ®¦´ š¸®É ¨ªŠ (™µo ¤)¸ Ä®o„n­µÎ œ´„Šµœš—¸É œ· ‹´Š®ª´—Á¡Éº°—µÎ Áœœ· „µ¦—´Šœ¸Ê

การถอนสภาพท่ีดินสาธารณสมบตั ขิ องแผนดินเพ่อื ใหท บวงการเมอื งใชป ระโยชนใ นราชการ ๒๓

Á¨¤n ÒÓÕ ˜°œ¡Á· «¬ ÓØ Š ®œoµ Ò× Ù ¤¸œµ‡¤ ÓÖÖÑ
¦µ„·‹‹µœ»Á„¬µ

(„) „¦–¸¤¸š³Á¸¥œšÉ¸­µ›µ¦–ž¦³Ã¥œrÄ®o®¤µ¥Á®˜»Äœš³Á¸¥œªnµ ŗo™°œ­£µ¡

šÊ´ŠÂž¨Š ®¦°º µŠ­nªœ ×¥¦³»ÁœÊº°šÉ¸šÉ¸™°œ­£µ¡Â¨ªo
(…) „¦–¤¸ ®¸ œ´Š­º°­µÎ ‡´­µÎ ®¦´š®É¸ ¨ªŠ ®µ„Áž}œ„µ¦™°œ­£µ¡šÊ´ŠÂž¨ŠÁ¡ºÉ°œÎµÅžÄo

ž¦³Ã¥œrĜ¦µ„µ¦ Ä®o‹´Š®ª´—‹oŠšªŠ„µ¦Á¤º°ŠŸ¼očož¦³Ã¥œrĜšÉ¸—·œž¦³­µœŠµœ„´›œµ¦´„¬r

¡œºÊ šÉ¸ …°Áž¨É¥¸ œ®œ´Š­°º ­µÎ ‡´­µÎ ®¦´š¸É®¨ªŠÄ®¤Án ¡Éº°Ä®˜o ¦Š„´­£µ¡„µ¦Äoš—¸É œ· ¨³Ä®o°°„®œ´Š­º°

­µÎ ‡´­µÎ ®¦´š®¸É ¨ªŠÄ®¤nŗo ×¥ž’·´˜˜· µ¤¦³Á¸¥„¦¤šÉ—¸ ·œ ªµn —ªo ¥„µ¦œ´Êœ
(‡) „¦–¤¸ ¸®œ´Š­º°­Îµ‡´­µÎ ®¦´š®¸É ¨ªŠ ®µ„Ážœ} „µ¦™°œ­£µ¡š´ŠÊ ž¨Š Á¡°ºÉ œµÎ Şčo

ž¦³Ã¥œr°¥nµŠ°œÉº Ä®—o µÎ Áœ·œ„µ¦®¤µ¥Á®˜» ¨³‹Îµ®œnµ¥®œ´Š­°º ­µÎ ‡´­Îµ®¦´šÉ¸®¨ªŠ ×¥ž’·´˜·˜µ¤

¦³Á¥¸ „¦¤šÉ¸—·œªµn —ªo ¥„µ¦œ´œÊ
(Š) „¦–¸¤¸®œ´Š­º°­Îµ‡´­Îµ®¦´šÉ¸®¨ªŠ ®µ„Áž}œ„µ¦™°œ­£µ¡µŠ­nªœ

Ä®—o εÁœ·œ„µ¦Â„oŅ®œŠ´ ­º°­µÎ ‡´ ­Îµ®¦´šÉ¸®¨ªŠ ×¥ž’· ˜´ ˜· µ¤¦³Á¸¥„¦¤šÉ¸—·œ ªnµ—ªo ¥„µ¦œœÊ´

®¤ª— Ô
„µ¦‹´—…ʹœš³Á¸¥œ

­nªœšÉ¸ Ò
¨´„¬–³š¸—É ·œ ¨³„µ¦¥œÉº ‡Îµ…°

…o° ÓÒ š¸É—·œš¸É‹³…¹Êœš³Á¸¥œ˜o°ŠÁž}œš¸É—·œ…°Š¦´“˜µ¤¤µ˜¦µ Ù šª· ®nŠž¦³¤ª¨„‘®¤µ¥
š—¸É œ·

…o° ÓÓ šªŠ„µ¦Á¤º°ŠÄ—ž¦³­Š‡r‹³œÎµšÉ¸—·œ…°Š¦´“˜µ¤‡ªµ¤Äœ…o° ÓÒ Åž‹´—…ʹœ
š³Á¸¥œ Ä®o¥ºÉœ®œ´Š­º°Â­—Š‡ªµ¤ž¦³­Š‡r˜n°°›·—¸ ­Îµ®¦´š¸É—·œÄœÁ…˜„¦»ŠÁš¡¤®µœ‡¦ ĜÁ…˜
‹´Š®ª´—°ºÉœ Ä®o¥Éºœ˜n°Ÿ¼oªnµ¦µ„µ¦‹´Š®ª´— ¡¦o°¤—oª¥Á°„­µ¦®¨´„“µœ˜µ¤‡ªµ¤Äœ®¤ª— Ó …o° ÒÒ
×¥°œ»Ã¨¤

…o° ÓÔ šÉ¸—·œ˜µ¤‡ªµ¤Äœ…o° ÒÑ Á¤ºÉ°Å—o—εÁœ·œ„µ¦™°œ­£µ¡Á¡ºÉ°Ä®ošªŠ„µ¦Á¤º°Š
čož¦³Ã¥œÄr œ¦µ„µ¦ ˜µ¤‡ªµ¤˜o°Š„µ¦…°ŠšªŠ„µ¦Á¤°º ŠœœÊ´ Ç Â¨oª ¤·˜o°Š—εÁœ·œ„µ¦˜µ¤ª·›¸„µ¦
‹—´ …Êœ¹ š³Á¥¸ œ˜µ¤‡ªµ¤Äœ®¤ª—œ°Ê¸ „¸ ˜n°¥nµŠÄ—

๒๔ การถอนสภาพทีด่ ินสาธารณสมบัตขิ องแผน ดนิ เพ่อื ใหท บวงการเมอื งใชประโยชนใ นราชการ

Á¨n¤ ÒÓÕ ˜°œ¡Á· «¬ ÓØ Š ®œµo ÒØ Ù ¤œ¸ µ‡¤ ÓÖÖÑ
¦µ„·‹‹µœ»Á„¬µ

­ªn œš¸É Ó
„µ¦—εÁœœ· „µ¦‹´—…Êœ¹ š³Á¸¥œ

…°o ÓÕ Á¤°Éº ŗo¦´ ®œŠ´ ­°º ­—Š‡ªµ¤ž¦³­Š‡r¨ªo Ä®‹o ´Š®ª—´ —εÁœ·œ„µ¦ —Š´ œÊ¸
(Ò) Ä®°o µÎ Á£°­°­ªœž¦³ª˜´ ·‡ªµ¤Ážœ} ¤µ…°ŠšÉ—¸ ·œ ¨³Ä®o‡ªµ¤Á®Èœž¦³„°„µ¦¡·‹µ¦–µ

ªnµ­¤‡ª¦Ä®ošªŠ„µ¦Á¤°º ŠœµÎ …¹Êœš³Á¸¥œÁ¡É°º č˜o µ¤ª´˜™ž» ¦³­Š‡r®¦º°Å¤n °¥nµŠÅ¦
(Ó) Ä®Ÿo …o¼ °‹´—šÎµÂŸœšÉ¸šµo ¥ž¦³„µ«„¦³š¦ªŠ¤®µ—Åš¥ ¨³‹—´ šµÎ ŸœŸŠ´ „µ¦Äšo —¸É œ·
(Ô) Ä®oŸ¼…o °ž¦³­µœ…°‡ªµ¤Á®œÈ ‹µ„­£µ°Š‡„r ¦ž„‡¦°Š­ªn œšo°Š™·œÉ
(Õ) ž¦³­µœ…°‡ªµ¤Á®ÈœÅž¥´ŠŸo¼´Š‡´„µ¦‹´Š®ª´—š®µ¦„ ®¦º°®œnª¥š®µ¦¡ºÊœšÉ¸ „¦–¸

Ť¤n ‹¸ ´Š®ª´—š®µ¦„ ªnµ¤¸…°o …´—…°o ŠšµŠ—µo œ¥»š›«µ­˜¦r ®¦º°Å¤n°¥nµŠÅ¦
(Ö) ž¦³­µœÅž¥´Š­™µœ¸¡´•œµš¸É—·œ¡Êºœš¸É Á¡ºÉ°˜¦ª‹­°ªnµÁž}œšÉ¸—·œ°¥n¼ÄœÁ…˜ž¦³„µ«

‹µÎ œ„Ä®oÁžœ} Á…˜žiµÅ¤™o µª¦®¦°º Ťn
(×) ˜¦ª‹­°ªnµÁžœ} ¡ºÊœššÉ¸ ´ Ž°o œ„´°Îµœµ‹®œoµšÉ¸…°Š®œnª¥Šµœ°Éºœ Ánœ Á…˜ž’·¦¼žšÉ¸—·œ

Á…˜žiµÅ¤o ®¦º°Å¤n ™oµÁž}œš¸Éš´Žo°œ—´Š„¨nµª Ä®o…°‡ªµ¤Á®Èœ®œnª¥Šµœš¸É¤¸°Îµœµ‹®œoµšÉ¸œÊ´œ Ç

ž¦³„°„µ¦¡‹· µ¦–µ
(Ø) Ä®oŸªo¼ nµ¦µ„µ¦‹´Š®ª´—ž¦³„µ«„µ¦‹´—…œÊ¹ š³Á¥¸ œ˜µ¤…°Á…˜Â¨³Áœ°Êº š¸šÉ ¸É¦´Šª´—Å—o˜µ¤ (Ó)

Ä®o¦µ¬‘¦š¦µ¤¸„µÎ ®œ— ÔÑ ª´œ ž¦³„µ«Ä®ožd—Äœš¸ÉÁžd—ÁŸ¥ – ­Îµœ´„ŠµœšÉ¸—·œ šÉ¸ªnµ„µ¦°ÎµÁ£°®¦º°

„Š·É °µÎ Á£° š¸šÉ ε„µ¦„εœœ´ ¨³Äœ¦Á· ª–š—¸É œ· œÊ´œÂ®Šn ¨³ Ò Œ´
(Ù) Ä®­o nŠÁ¦°ºÉ ŠÄ®o‡–³„¦¦¤„µ¦˜µ¤…°o Ø Â¨oªÂ˜n„¦–¸ ¡‹· µ¦–µÄ®o‡ªµ¤Á®œÈ
…o° ÓÖ „µ¦­°­ªœž¦³ª´˜·‡ªµ¤Áž}œ¤µ…°ŠšÉ¸—·œ ˜µ¤‡ªµ¤Äœ…o° ÓÕ (Ò) Ä®o­°­ªœ

Ä®Åo —‡o ªµ¤ªµn Ážœ} š—ɸ ·œ…°Š¦´“ž¦³Á£šÄ—
(Ò) „¦–Á¸ ž}œš¸—É œ· ¦„¦µo Šªµn ŠÁž¨µn ŽÉŠ¹ ¤Å· —o¤¸‡» ‡¨Ä—¤¸­·š›·‡¦°‡¦°Š „µ¦­°­ªœÄ®o¦³»

¦µ¥¨³Á°¥¸ — ¨´„¬–³šµŠ„µ¥£µ¡…°Šš—ɸ œ· ªµn ¤¸­£µ¡°¥nµŠÅ¦ Áœn šÉ¦¸ µ¨¤»n š¸É—°œ š¸ÉènŠÁ˜¸¥œ ®¦º°¤¸

­£µ¡Áž}œžiµÅ¤o ®µ„¤¸­£µ¡Áž}œžiµÅ¤o ¤¸˜oœÅ¤o…ʹœÃ—¥„¦³‹»„˜´ª°¥¼n®œµÂœnœ ®¦º°„¦³‹µ¥˜´ªšÉ´ªÅž

ž{‹‹»´œ¤¸Ÿo¼‡¦°‡¦°ŠšÎµž¦³Ã¥œr®¦º°Å¤n °¥nµŠÄ— ®µ„¤¸Ÿo¼‡¦°‡¦°Š Áž}œ„µ¦‡¦°‡¦°Šš¸É°

—oª¥„‘®¤µ¥®¦°º Ťn Ÿ‡¼o ¦°‡¦°Š¥°¤¦´ ®¦°º ¥œ· ¥°¤°°„‹µ„š—ɸ œ· ®¦º°Å¤n °¥µn ŠÅ¦

การถอนสภาพท่ดี นิ สาธารณสมบัตขิ องแผนดนิ เพอ่ื ใหทบวงการเมอื งใชป ระโยชนในราชการ ๒๕

Á¨¤n ÒÓÕ ˜°œ¡Á· «¬ ÓØ Š ®œµo ÒÙ Ù ¤¸œµ‡¤ ÓÖÖÑ
¦µ„·‹‹µœ»Á„¬µ

(Ó) „¦–¸š¸É—œ· ­µ›µ¦–­¤´˜…· °ŠÂŸnœ—œ· ­µÎ ®¦´ ¡¨Á¤º°ŠÄo¦nª¤„´œŽÉ¹Š™¼„™°œ­£µ¡Ã—¥Ÿ¨
…°Š„‘®¤µ¥°œÉº „µ¦­°­ªœÄ®o—µÎ Áœ·œ„µ¦˜µ¤‡ªµ¤Äœ…°o ÒÔ (Ò) ­nªœ„µ¦¡·‹µ¦–µªnµ š¸É—·œÅ—o™¼„
™°œ­£µ¡Ã—¥Ÿ¨…°Š„‘®¤µ¥°Éœº ®¦º°Å¤n °¥nµŠÅ¦ ¨³„¦³ªœ„µ¦Äœ„µ¦…°ÄošÉ¸—·œ—´Š„¨nµª‹³˜o°Š
…°‡ªµ¤Á®œÈ ®¦°º ‡ªµ¤¥·œ¥°¤‹µ„®œªn ¥ŠµœŸ„o¼ 儝´ —¼Â¨°¥nµŠÅ¦ Ä®¡o ‹· µ¦–µ˜µ¤š´´˜·®¨´„Á„–”r
¨³ª›· ¸„µ¦š„¸É µÎ ®œ—ªµn —ªo ¥„µ¦œ´Êœ Ç

…°o Ó× Ä®oœÎµ‡ªµ¤Äœ®¤ª— Ó …o° ÒÕ …°o ÒÖ …o° Ò× …o° ÒØ Â¨³…o° ÒÙ ¤µÄo
´Š‡´ ×¥°œ»Ã¨¤

…°o ÓØ Á¤Éº°„¦¤šÉ¸—·œ¡·‹µ¦–µÂ¨oªÅ¤n¤¸…o°…´—…o°Š Ä®o¡·‹µ¦–µ¥„¦nµŠž¦³„µ«„¦³š¦ªŠ
¤®µ—Åš¥ Á¦ºÉ°Š„µ¦‹´—…¹Êœš³Á¸¥œš¸É—·œ…°Š¦´“ Á¡Éº°Ä®ošªŠ„µ¦Á¤º°ŠÄož¦³Ã¥œrĜ¦µ„µ¦ Á­œ°
„¦³š¦ªŠ¤®µ—Åš¥¡·‹µ¦–µ—εÁœ·œ„µ¦˜n°Åž

®µ„š¸É—·œšÉ¸…°‹´—…¹Êœš³Á¸¥œÁž}œšÉ¸—·œš¸É¤¸„µ¦®ªŠ®oµ¤˜µ¤‡ªµ¤Äœ¤µ˜¦µ Ú (Ó) ®nŠ
ž¦³¤ª¨„‘®¤µ¥šÉ¸—·œ Ä®o—εÁœ·œ„µ¦¥„¦nµŠ°°„ž¦³„µ«„¦³š¦ªŠ¤®µ—Åš¥Á¡ºÉ°™°œ„µ¦®ªŠ®oµ¤
Ĝ‡¦µªÁ—¸¥ª„´œ—oª¥

­nªœš¸É Ô
„µ¦—εÁœœ· „µ¦Á¤ºÉ°Å—o¦´ „µ¦‹´—…œ¹Ê š³Á¸¥œÂ¨oª

…o° ÓÙ Á¤°ºÉ ŗo—µÎ Áœœ· „µ¦‹—´ …¹Êœš³Á¥¸ œÂ¨ªo Ä®œo 凪µ¤Äœ®¤ª— Ó …o° ÓÑ (Ò) (Ó)
(Ô) ¨³ (Ö) ¤µ´Š‡´ čo×¥°œ»Ã¨¤

®¤ª— Õ
„µ¦‹—´ ®µŸ¨ž¦³Ã¥œr

­ªn œšÉ¸ Ò
¨´„¬–³š—ɸ œ· ¨³„µ¦¥œºÉ ‡Îµ…°

…o° ÓÚ šÉ¸—·œš¸É‹³œÎµ¤µ‹´—®µŸ¨ž¦³Ã¥œrŗo˜o°ŠÁž}œšÉ¸—·œ…°Š¦´“˜µ¤¤µ˜¦µ ÒÑ Â®nŠ
ž¦³¤ª¨„‘®¤µ¥šÉ¸—·œ

๒๖ การถอนสภาพที่ดนิ สาธารณสมบตั ขิ องแผนดนิ เพื่อใหทบวงการเมอื งใชป ระโยชนใ นราชการ

Á¨¤n ÒÓÕ ˜°œ¡Á· «¬ ÓØ Š ®œµo ÒÚ Ù ¤œ¸ µ‡¤ ÓÖÖÑ
¦µ„·‹‹µœÁ» „¬µ

…°o ÔÑ šªŠ„µ¦Á¤º°ŠÄ—ž¦³­Š‡r‹³œÎµšÉ¸—·œ…°Š¦´“˜µ¤‡ªµ¤Äœ…o° ÓÚ Åž‹´—®µ
Ÿ¨ž¦³Ã¥œr Ä®¥o œÉº ®œŠ´ ­º°Â­—Š‡ªµ¤ž¦³­Š‡˜r n°°›· —¸ ­µÎ ®¦´ šÉ—¸ œ· ĜÁ…˜„¦Š» Áš¡¤®µœ‡¦ ĜÁ…˜
‹´Š®ª—´ °ºœÉ Ä®o¥ºœÉ ˜n°Ÿoª¼ nµ¦µ„µ¦‹´Š®ª´— ¡¦o°¤—oª¥Á°„­µ¦ ®¨´„“µœ ˜µ¤‡ªµ¤Äœ®¤ª— Ó …o° ÒÒ
×¥°œÃ» ¨¤

…°o ÔÒ šÉ—¸ ·œ˜µ¤‡ªµ¤Äœ…°o ÒÑ Á¤Éº°Å—o¤¸¡¦³¦µ´´˜·®¦º°¡¦³¦µ„§¬‘¸„µ™°œ­£µ¡
Á¡ºÉ°œÎµÅž‹´—®µŸ¨ž¦³Ã¥œr ˜µ¤‡ªµ¤˜o°Š„µ¦…°ŠšªŠ„µ¦Á¤º°Šœ´Êœ Ç Â¨oª ¤·˜o°Š—εÁœ·œ„µ¦
˜µ¤„¦³ªœ„µ¦‹´—®µŸ¨ž¦³Ã¥œ˜r µ¤…°o ÔÑ Â¨³ …°o ÔÓ …°Š®¤ª—œ°Ê¸ ¸„˜n°¥nµŠÄ—

­ªn œšÉ¸ Ó
„µ¦—µÎ Áœ·œ„µ¦‹—´ ®µŸ¨ž¦³Ã¥œr

…°o ÔÓ Ä®—o µÎ Áœ·œ„µ¦‡ªµ¤Äœ®¤ª— Ô …°o ÓÕ (Ò) (Ó) (Ô) (Õ) (Ö) (×) ¨³ (Ù)
¨³Ä®œo µÎ ‡ªµ¤Äœ…o° ÒÕ …o° ÒÖ …°o Ò× …°o ÒØ …o° Ò٠¨³…°o ÓÖ ¤µ´Š‡´ čÃo —¥°œ»Ã¨¤

…o° ÔÔ „µ¦‹´—®µŸ¨ž¦³Ã¥œr Ä®o—εÁœ·œ„µ¦‹´—šÎµž¦³„µ«„¦³š¦ªŠ¤®µ—Åš¥ Á¦Éº°Š
„µ¦¤°®¤µ¥Ä®ošªŠ„µ¦Á¤º°Š‹´—®µŸ¨ž¦³Ã¥œr ×¥¦³»™¹ŠÁ…˜šÉ¸—·œ ‹ÎµœªœÁœÊº°š¸É—·œ Éº°šªŠ
„µ¦Á¤º°Š ¨³„·‹„µ¦šÉ¸¤°®¤µ¥ ¦ª¤™¹Šª´˜™»ž¦³­Š‡Är œ„µ¦‹´—®µŸ¨ž¦³Ã¥œrÁ¤ºÉ°¦´“¤œ˜¦¸Á®Èœ°
¨ªo Ä®ož¦³„µ«Äœ¦µ„‹· ‹µœ»Á„¬µ

„¦–¸°›·—Á¸ ž}œŸ¼o‹—´ ®µŸ¨ž¦³Ã¥œr ¤·˜o°Š—εÁœœ· „µ¦˜µ¤‡ªµ¤Äœª¦¦‡Â¦„˜n°¥nµŠÄ—

­nªœšÉ¸ Ô
ª·›¸„µ¦‹—´ ®µŸ¨ž¦³Ã¥œr

…o° ÔÕ „µ¦—εÁœ·œ„µ¦‹—´ ®µŸ¨ž¦³Ã¥œr ¤¸ª›· ¸„µ¦—εÁœœ· „µ¦—´Šœ¸Ê
(Ò) „µ¦‹—´ šÎµÄ®šo ɗ¸ œ· čžo ¦³Ã¥œÅr —o
(Ó) „µ¦ŽÊ°º …µ¥
(Ô) „µ¦Â¨„Áž¨¥¸É œ
(Õ) „µ¦Ä®Áo nµ
(Ö) „µ¦Ä®Áo µn ŽÊ°º

การถอนสภาพทดี่ นิ สาธารณสมบตั ิของแผนดนิ เพ่อื ใหท บวงการเมืองใชประโยชนใ นราชการ ๒๗

Á¨¤n ÒÓÕ ˜°œ¡Á· «¬ ÓØ Š ®œµo ÓÑ Ù ¤œ¸ µ‡¤ ÓÖÖÑ
¦µ„‹· ‹µœ»Á„¬µ

…°o ÔÖ „µ¦‹´—®µŸ¨ž¦³Ã¥œÃr —¥„µ¦…µ¥ „µ¦Â¨„Áž¨¥É¸ œ ¨³„µ¦Ä®Áo nµŽºÊ° ˜o°ŠÅ—o¦´
°œ»¤´˜·‹µ„¦´“¤œ˜¦¸

…o° Ô× „µ¦…µ¥Ä®„o ¦³šÎµÃ—¥ª›· ¸„µ¦…µ¥š°—˜¨µ— Áªœo ˜n
(Ò) „µ¦…µ¥š¸É—·œÄœ„¦–¸šÉ¸¤¸Ÿo¼Ánµ ®¦º°Ÿ¼o°µ«´¥ÄœšÉ¸—·œœÊ´œ˜·—˜n°„´œ¤µÅ¤nœo°¥„ªnµ Ö že
Ä®„o ¦³šÎµÃ—¥ª·›¸„ε®œ—¦µ‡µ…µ¥˜µ¤¦µ‡µ˜¨µ— ¨³Ážd—ð„µ­Ä®oŸ¼oÁnµ Ÿ¼o°µ«´¥ ¦ª¤™¹Ššµ¥µš…°Š
ŸÁ¼o µn ®¦°º Ÿ¼o°µ«´¥ ¨ªo ˜„n ¦–¸ ¤¸Ã°„µ­ŽºÊ°Å—o„n°œŸo°¼ œºÉ Á¤º°É ŤÁn ž}œšÉ˜¸ „¨Š„´œ ‹¹ŠÄ®o„¦³šÎµÃ—¥ª·›¸…µ¥
š°—˜¨µ— ®¦º°
(Ó) „µ¦…µ¥š¸—É ·œÄ®o„n»‡‡¨Ÿo¼¤­¸ ªn œÅ—oÁ­¥¸ ®¦º°Å—o nª¥šµÎ ž¦³Ã¥œrĜš¸—É œ· œÊœ´ Ä®o„¦³šÎµ
×¥ª›· „¸ µÎ ®œ—¦µ‡µ ˜n™oµ‡» ‡¨—´Š„¨nµª®¨µ¥‡œž¦³­Š‡r‹³ŽºÊ°š¸É—·œÂž¨ŠÁ—¸¥ª„´œ ¨³Å¤n°µ‹˜„¨Š
„œ´ ŗo Ä®„o ¦³šÎµÃ—¥ª›· ¸ž¦³„ª—¦µ‡µ
…o° ÔØ „µ¦Â¨„Áž¨É¸¥œš¸É—·œÄ®o¨„Áž¨¸É¥œ„´š¸É—·œŽ¹ÉŠ¤¸¦µ‡µÄ„¨oÁ‡¸¥Š„´œ ×¥‡Îµœ¹Š™¹Š
ª´˜™ž» ¦³­Š‡r ¨³ž¦³Ã¥œr…°Š„µ¦Â¨„Áž¨É¥¸ œœÊ´œ
…o° ÔÙ „µ¦Ä®oÁnµšÉ¸—·œ Ä®o„ε®œ—¦µ‡µÁnµ ×¥‡Îµœ¹Š™¹Š­£µ¡Â®nŠšo°ŠšÉ¸ ž¦³„°„´
šœ» šÅɸ —o¨ŠÅžÄœšÉ¸—·œœÊœ´
Ĝ„¦–¸Ä®oÁnµš¸É—·œ­Îµ®¦´°¥n¼°µ«´¥ ™oµŸo¼ž¦³­Š‡r‹³Ánµ¤¸®¨µ¥‡œÁ„·œ„ªnµšÉ¸—·œš¸É„ε®œ—Ūo
Ä®o¡·‹µ¦–µ‡´—Á¨º°„»‡‡¨š¸É¤¸‡ªµ¤‹ÎµÁž}œÂ¨³Å—o¦´‡ªµ¤Á—º°—¦o°œÁ„ɸ¥ª„´šÉ¸°¥¼n°µ«´¥¤µ„„ªnµ
ŗoÁµn „°n œ˜µ¤¨µÎ —´
„µ¦Ä®oÁnµš¸É—·œ­Îµ®¦´ž¨¼„­¦oµŠ°µ‡µ¦ ®¦º°™µª¦ª´˜™»ÄœÁ·Š¡µ–·¥r Ä®o¡·‹µ¦–µÁ­œ°
ÁŠ°Éº œÅ…š‹É¸ ³Ä®o°µ‡µ¦®¦°º ™µª¦ª´˜™˜» „Ážœ} …°Š¦´“£µ¥Äœ„µÎ ®œ—Áª¨µ®¦º°Å¤nž¦³„µ¦Ä——oª¥
„µ¦Ä®oÁnµš¸É—·œÂ„n»‡‡¨Ÿ¼o¤¸­nªœÅ—oÁ­¸¥®¦º°Å—onª¥šÎµž¦³Ã¥œrĜš¸É—·œœÊ´œ Ä®o„¦³šÎµÃ—¥
ª·›¸„µ¦„ε®œ—¦µ‡µÁnµ ˜n™oµ»‡‡¨—´Š„¨nµª®¨µ¥‡œž¦³­Š‡r‹³Ánµš¸É—·œÂž¨ŠÁ—¸¥ª„´œ ¨³Å¤n°µ‹
˜„¨Š„œ´ ŗo Ä®o„¦³šµÎ ×¥ª·›¸ž¦³„ª—¦µ‡µ‡nµÁnµ
Ĝ„¦–¸Ä®oÁnµš—ɸ ·œ ŽŠ¹É ™¼„„´œ°°„‹µ„š¸É—·œ šÉ¸šµŠ¦µ„µ¦Å¤n°°„®œ´Š­º°Â­—Š­·š›·Äœš¸É—·œ
™µo Ÿ¼o…°Áµn Ážœ} Ÿ¼oŗ‡o ¦°‡¦°Šš—ɸ ·œœÊœ´ Ä®o„µÎ ®œ—˜µ¤°´˜¦µ‡µn Ánµžµœ„¨µŠ šÉ¸¤„¸ µ¦Áµn °¥Än¼ œšo°Šš¸Éœ´Êœ
Ĝª´œšÎµ­´µÁnµ ¨³¤·Ä®o¤„¸ µ¦Áµn nªŠ®¦°º 𜭚· ›„· µ¦ÁnµÄ®Âo „n ‡» ‡¨°Éºœ
…o° ÔÚ „µ¦Ä®oÁnµŽÊ°º š¸—É ·œ Ä®o„µÎ ®œ—‹ÎµœªœÁŠœ· ¨³¦³¥³Áª¨µ­Šn čÁo Šœ· Áž}œ‡¦µª Ç Ã—¥
‡µÎ œŠ¹ ™Š¹ ­£µ¡Â®nŠšo°Ššž¸É ¦³„°„´ š»œšÉŸ —o¨ŠÅžÄœš¸—É œ· œÊœ´

๒๘ การถอนสภาพท่ีดินสาธารณสมบัติของแผนดินเพื่อใหท บวงการเมอื งใชประโยชนใ นราชการ

Á¨n¤ ÒÓÕ ˜°œ¡Á· «¬ ÓØ Š ®œoµ ÓÒ Ù ¤¸œµ‡¤ ÓÖÖÑ
¦µ„‹· ‹µœÁ» „¬µ

™oµŸo¼ž¦³­Š‡r‹³ÁnµŽºÊ°¤¸®¨µ¥‡œÁ„·œ„ªnµšÉ¸—·œšÉ¸„ε®œ—Ūo Ä®o—εÁœ·œ„µ¦ÁnµŽºÊ°Ã—¥ª·›¸„µ¦
‹´ Œ¨µ„ ÁªoœÂ˜n„µ¦ÁnµŽºÊ°š¸É—·œ­Îµ®¦´°¥¼n°µ«´¥ Ä®o¡·‹µ¦–µ‡´—Á¨º°„»‡‡¨š¸É¤¸‡ªµ¤‹ÎµÁž}œÂ¨³Å—o¦´
‡ªµ¤Á—°º —¦°o œÁ„¥¸É ª„´ š°¸É ¥¼°n µ«´¥¤µ„„ªµn ŗÁo µn Ž°Êº „n°œ˜µ¤¨Îµ—´

Ĝ„¦–¸Ä®oÁnµŽÊº°š¸É—·œ ŽÉ¹Š™¼„„´œ°°„‹µ„šÉ¸—·œšÉ¸šµŠ¦µ„µ¦Å¤n°°„®œ´Š­º°Â­—Š­·š›·
ĜšÉ¸—·œ ™oµŸo¼…°ÁnµŽºÊ°Áž}œŸo¼Å—o‡¦°‡¦°Šš¸É—·œœ´Êœ Ä®o™º°Á°µ¦µ‡µž¦³Á¤·œš»œš¦´¡¥rĜ„µ¦
‹—š³Á¸¥œ­·š›·Â¨³œ·˜„· ¦¦¤Á„É¥¸ ª„´š¸É—·œÄœª´œšÎµ­´µÁnµŽºÊ° Áž}œ¦µ‡µÄ®oÁnµŽÊº° „µ¦Îµ¦³‡nµÁnµŽÊº°
‹³ÂnŠÁž}œ„ɸŠª— ˜n¨³Šª—‹³Îµ¦³Ážœ} ¦µ¥že ®¦º°®¨µ¥že˜n°Šª—„Èŗo ˜n˜o°ŠÎµ¦³Ä®oÁ­¦È‹­·Êœ£µ¥Äœ
¥­É¸ ·že

­nªœš¸É Õ
„µ¦—µÎ Áœ·œ„µ¦Á¤º°É ŗ¦o ´°œ¤» ˜´ Ä· ®‹o —´ ®µŸ¨ž¦³Ã¥œÂr ¨oª

…o° ÕÑ Á¤Éº°Å—o¦´°œ»¤˜´ Ä· ®¤o „¸ µ¦‹—´ ®µŸ¨ž¦³Ã¥œÂr ¨oª Ä®o—εÁœœ· „µ¦—Š´ œ¸Ê
(Ò) Ä®œo 凪µ¤Äœ®¤ª— Ó …o° ÓÑ ¤µ´Š‡´ čo×¥°œ»Ã¨¤
(Ó) Ä®ošªŠ„µ¦Á¤º°ŠŸ¼o‹´—®µŸ¨ž¦³Ã¥œrž¦³„µ«ª´˜™»ž¦³­Š‡ršÉ¸‹³—εÁœ·œ„µ¦ ª·›¸„µ¦
¨³¦µ¥¨³Á°¸¥— Ä®o¦µ¬‘¦š¦µ¨nªŠ®œoµÅ¤nœo°¥„ªnµ ÔÑ ª´œ ž¦³„µ«Ä®ožd—ŪoĜš¸ÉÁžd—ÁŸ¥
– ­Îµœ„´ ŠµœšÉ—¸ ·œ šÉ¸ªµn „µ¦°ÎµÁ£°®¦°º „·ŠÉ °µÎ Á£° šÉ¸šÎµ„µ¦„εœœ´ ¨³Äœ¦·Áª–š—¸É ·œœœÊ´ ®nŠ¨³ Ò Œ´
(Ô) Ÿ¨ž¦³Ã¥œrš‹¸É ´—Á„È ŗ‹o µ„š¸—É ·œ¦µ¥Ä— Ä®oÁžœ} ¦µ¥Å—o…°Š°Š‡r„¦ž„‡¦°Š­nªœšo°Š™·Éœ
šÉ¸šÉ—¸ œ· œ´Êœ˜ÊŠ´ °¥¼n „¦–¸°›·—¸Ážœ} Ÿ¼o‹´—®µŸ¨ž¦³Ã¥œr Ä®oœÎµŸ¨ž¦³Ã¥œrš¸‹É ´—Á„È ŗ­o Šn Áž}œ¦µ¥Å—o…°Š¦“´
(Õ) Ä®ošªŠ„µ¦Á¤º°ŠŸo¼‹´—®µŸ¨ž¦³Ã¥œr‹´—šÎµ¦µ¥ŠµœÂ­—ŠŸ¨ŠµœÂ¨³¦µ¥¦´¦µ¥‹nµ¥
Ĝ¦°že®œÉ¹Š Ç Á­œ°„¦³š¦ªŠ¤®µ—Åš¥š¦µ £µ¥ÄœÁ—°º œ¤„¦µ‡¤…°Šš»„že

®¤ª— Ö
Á—È Á˜¨—È

…o° ÕÒ ¦¦—µ‡nµÄo‹nµ¥°´œÁœÉº°Š¤µ‹µ„„µ¦—εÁœ·œ„µ¦˜µ¤¦³Á¸¥œÊ¸ Ä®ošªŠ„µ¦Á¤º°Š
Ÿ…o¼ °Ážœ} Ÿ¦o¼ ´ Ÿ—· °

การถอนสภาพที่ดนิ สาธารณสมบตั ิของแผนดนิ เพื่อใหทบวงการเมอื งใชประโยชนใ นราชการ ๒๙

Á¨¤n ÒÓÕ ˜°œ¡Á· «¬ ÓØ Š ®œoµ ÓÓ Ù ¤¸œµ‡¤ ÓÖÖÑ
¦µ„·‹‹µœÁ» „¬µ

šÁŒ¡µ³„µ¨

…o° ÕÓ ¦¦—µ‡µÎ …°Ä—ŽŠÉ¹ °¥Än¼ œ¦³®ªnµŠ—εÁœœ· „µ¦„n°œ¦³Á¸¥œÊ¸Äo´Š‡´ Ä®o—εÁœ·œ„µ¦
˜n°ÅžÁšµn šÉŸ ¤…n —´ ®¦º°Â¥oŠ„´ ¦³Á¸¥œ¸Ê

ž¦³„µ« – ªœ´ šÉ¸ ÓÔ ¤„¦µ‡¤ ¡.«. ÓÖÖÑ
°µ¦¸¥r ªŠ«°r µ¦¥³

¦“´ ¤œ˜¦¸ªnµ„µ¦„¦³š¦ªŠ¤®µ—Åš¥

๓๐ การถอนสภาพทด่ี ินสาธารณสมบตั ิของแผนดินเพอื่ ใหท บวงการเมืองใชประโยชนใ นราชการ

การถอนสภาพท่ดี ินสาธารณสมบตั ขิ องแผนดนิ เพ่อื ใหท บวงการเมอื งใชป ระโยชนในราชการ ๓๑

๓๒ การถอนสภาพทด่ี ินสาธารณสมบตั ิของแผนดินเพอื่ ใหท บวงการเมืองใชประโยชนใ นราชการ

การถอนสภาพท่ดี ินสาธารณสมบตั ขิ องแผนดนิ เพ่อื ใหท บวงการเมอื งใชป ระโยชนในราชการ ๓๓

๓๔ การถอนสภาพทด่ี ินสาธารณสมบตั ิของแผนดินเพอื่ ใหท บวงการเมืองใชประโยชนใ นราชการ

การถอนสภาพท่ดี ินสาธารณสมบตั ขิ องแผนดนิ เพ่อื ใหท บวงการเมอื งใชป ระโยชนในราชการ ๓๕

๓๖ การถอนสภาพทด่ี ินสาธารณสมบตั ิของแผนดินเพอื่ ใหท บวงการเมืองใชประโยชนใ นราชการ

การถอนสภาพท่ดี ินสาธารณสมบตั ขิ องแผนดนิ เพ่อื ใหท บวงการเมอื งใชป ระโยชนในราชการ ๓๗

๓๘ การถอนสภาพทด่ี ินสาธารณสมบตั ิของแผนดินเพอื่ ใหท บวงการเมืองใชประโยชนใ นราชการ

การถอนสภาพท่ดี ินสาธารณสมบตั ขิ องแผนดนิ เพ่อื ใหท บวงการเมอื งใชป ระโยชนในราชการ ๓๙

๔๐ การถอนสภาพทด่ี ินสาธารณสมบตั ิของแผนดินเพอื่ ใหท บวงการเมืองใชประโยชนใ นราชการ

การถอนสภาพท่ดี ินสาธารณสมบตั ขิ องแผนดนิ เพ่อื ใหท บวงการเมอื งใชป ระโยชนในราชการ ๔๑

๔๒ การถอนสภาพทด่ี ินสาธารณสมบตั ิของแผนดินเพอื่ ใหท บวงการเมืองใชประโยชนใ นราชการ

การถอนสภาพที่ดนิ สาธารณสมบตั ิของแผนดนิ เพ่อื ใหทบวงการเมืองใชป ระโยชนในราชการ ๔๓

ÙèąñšĎÝéĆ ìćĞ

ßęČĂĀîÜĆ ÿČĂ đøČĂę Ü ÖćøëĂîÿõćóìĊęéĉîÿćíćøèÿöïĆê×ĉ ĂÜĒñŠîéîĉ đóęČĂĔĀìš ïüÜÖćøđöČĂÜĔßšðøąē÷ßîŤĔîøćßÖćø

ìðĊę øÖċ þć

Ģ. îć÷öćîĆÿ ÞüęĆ ÿüĆÿéĝĉ ñšĂĎ Ğćîü÷ÖćøÿćĞ îĆÖÝĆéÖćøìęĊéîĉ ×ĂÜøĆå
ģ. îć÷ßĆ÷÷ý đĀúĂČ ÜõĆìøđßüÜ ñĎšĂĞćîü÷ÖćøÖĂÜòřÖĂïøö

ÙèąñšĎÝĆéìĞć îĆÖüßĉ ćÖćøìĊęéĉîßĞćîćâÖćøóĉđýþ øÖĆ þćÖćøĔî
ÿĞćîĆÖÝĆéÖćøìĊéę îĉ ×ĂÜøåĆ êĞćĒĀîÜŠ ñđšĎ ß÷Ċę üßćâđÞóćąéćš îÖćøÝĆéÖćøìéĊę îĉ ×ĂÜøĆå
Ģ. îć÷íâĆ âüĆçîŤ ßćâóîĉ Ýĉ îĆÖüĉßćÖćøìęĊéĉîßĞćîćâÖćøóĉđýþ øĆÖþćÖćøĔî
êćĞ ĒĀîÜŠ ñšĎĂćĞ îü÷ÖćøÿüŠ îÝĆéÖćøìéĊę îĉ ×ĂÜøĆå
ģ. îć÷íĊøóÜýŤ ÿêĉêøÜ îÖĆ üĉßćÖćøìĊęéĉîßćĞ îćâÖćøóđĉ ýþ
îÖĆ üĉßćÖćøìéĊę ĉîßĞćîćâÖćø
Ĥ. îć÷ÖøóĊ ú đĂöýøĊÙøæč îÖĆ üĉßćÖćøìęéĊ ĉîßĞćîćâÖćø
ĥ. îć÷îóøĆêî îóøĆêîŤýøĉ ĉ îĆÖüßĉ ćÖćøìęéĊ ĉîßĞćîćâÖćø
Ħ. îćÜüøćõøèŤ ĒÖšüĒòÖ îĆÖüßĉ ćÖćøìęéĊ ĉîßćĞ îćâÖćø
ħ. îćÜÿÜüîýøĊ îćÙïčêø îĆÖüßĉ ćÖćøìęĊéĉîßĞćîćâÖćø
Ĩ. îćÜÿćüóĉöóüŤ ĕĉ ú Ăöćê÷Öčú îĆÖüĉßćÖćøìĊéę îĉ ßĞćîćâÖćø
ĩ. îćÜÿćüöîĆ ìîć ÝĆîìøŤýĉøóĉ ø îĆÖüĉßćÖćøìęĊéĉîßĞćîćâÖćø
Ī. îćÜðøąîĂö ßúć÷îćüîĉ
Ģġ. îćÜÿćüđú×ć óĆÿÿøą

ÖĂÜòřÖĂïøö îĆÖìøóĆ ÷ćÖøïÙč ÙúßćĞ îćâÖćøóĉđýþ
Ģ. îć÷óĉîĆ÷ ÙÜÙćđ×êø ĀĆüĀîšćÖúŠöč ÜćîüĉßćÖćøĒúąóĆçîćÖćøòÖř Ăïøö
îÖĆ ìøóĆ ÷ćÖøïčÙÙúßćĞ îćâÖćøóđĉ ýþ
ģ. îćÜÿćüóøĂþč ć ðøąìčö ĀĆüĀîšćÖúöčŠ üÝĉ ÷Ć ĒúąóçĆ îćÖćøđøĊ÷îøĎš
îĆÖìøĆó÷ćÖøïÙč ÙúßĞćîćâÖćø
Ĥ. îćÜÿćüóøìĉó÷Ť øêĆ îóĆîíŤ îĆÖìøóĆ ÷ćÖøïÙč ÙúßćĞ îćâÖćø
ĥ. îć÷ßĆ÷ĂîîĆ ìŤ ýøĉ øĉ ÖĆ þŤ îÖĆ ìøĆó÷ćÖøïÙč ÙúßćĞ îćâÖćø
Ħ. îć÷õćîčóĆîíŤ ÖÜĉę ìĂÜ îĆÖìøóĆ ÷ćÖøïčÙÙúðäïĉ ĆêÖĉ ćø
ħ. îćÜÿćüðøąõćóø Ýîĉ ćüĆú÷Ť îĆÖìøóĆ ÷ćÖøïÙč ÙúðäĉïêĆ ĉÖćø
Ĩ. îć÷ßĆ÷ßćâ đÝøĉâøÖĆ þŤ

óöĉ óŤìęĊ : ÖĂÜÖćøóöĉ óŤ ÖøöìĊęéîĉ ÖøąìøüÜöĀćéĕì÷