คู่มือจริยธรรมของเจ้าพนักงานที่ดิน (ปี 2560)

คูมือจรยิ ธรรมเจาพนกั งานทดี่ ิน (38)

4 . เ จ า พ นั ก ง า น ที่ ดิ น จั ง ห วั ด ( ส า ข า ) พิ จ า ร ณ า ง า น ท่ี
ผูใตบังคับบัญชาเสนอตามสายการบังคับบัญชา หากเร่ืองใดเห็นวามี
ขอบกพรอ ง หรือไมถูกตอง มักจะเรยี กเจาหนาท่ีเขาไปตอวาในหองทํางาน
โดยใชถ อยคาํ ท่ไี มสภุ าพ ไมใ หโ อกาสชี้แจงขอเท็จจริง ทําใหผูใตบังคบั บัญชา
อึดอัดลาํ บากใจในการปฏิบตั งิ านและขาดขวญั กาํ ลงั ใจในการทํางาน อันเปน
พฤติกรรมท่ีไมสมควรตอ ตําแหนง หนาท่ีราชการในฐานะผูบังคับบัญชาและ
ไมเปน การเสรมิ สรางความสามัคคีในงาน พฤติการณเปน การกระทําผิดวินัย
อยางไมรายแรง ฐานไมสุภาพเรียบรอย รักษาความสามัคคีและตอง
ชวยเหลือกันในการปฏิบัติราชการระหวางขาราชการดวยกันและผูรวม
ปฏิบัติราชการ ตามมาตรา 82 (7) ประกอบมาตรา 84 แหง
พระราชบัญญตั ริ ะเบียบขาราชการพลเรอื น พ.ศ. 2551 ลงโทษภาคทัณฑ

5. เจาพนักงานท่ีดินจังหวัด (สาขา) ไดรับมอบหมายใหเปน
คณะกรรมการเก็บรักษาเงินไมมีความต้ังใจในการตรวจสอบหลักฐาน
ทางการเงินโดยเขมงวดและตอเนอื่ งอยางเพียงพอ เปนเหตทุ ําใหเจาหนาท่ี
การเงินไดอาศัยโอกาสดังกลาว กระทําการทุจริตตอหนาท่ีนําเงินรายได
คาธรรมเนียม ภาษีอากร ไปหมุนใชเปนประโยชนสวนตัว พฤติการณเปน
การกระทําความผิดวินัยอยางไมรายแรง ฐานไมปฏิบัติหนาท่ีราชการให
เกิดผลดีหรือความกาวหนาแกราชการดวยความตั้งใจ อุตสาหะ เอาใจใส
และรักษาประโยชนของทางราชการ ตามมาตรา 82 (3) ประกอบมาตรา
84 แหงพระราชบัญญัติระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. 2551 ลงโทษ
ภาคทัณฑ

คมู ือจริยธรรมเจา พนกั งานทดี่ ิน (39)

เรือ่ งท่ี 2 ความซื่อตรงตอหนา ท่ี

พันทายนรสิงห บุรุษผูซ่ือตรงตอหนาท่ี ตัวอยางของผูยึดมั่นใน
จรรยาบรรณวิชาชีพอยูในระดับสูงสงของประเทศไทย คือเร่ืองราวของพัน
ทายนรสิงห ปรากฏอยูในพระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาฉบับตางๆที่มี
เน้ือความเปนไปในแบบเดียวกัน ไดกลาวถึงเหตุการณในปพ.ศ.๒๒๔๗ รัช
สมัยสมเด็จพระสรรเพชญที่ ๘ (พระเจาเสือ) ประพาสปากน้ําสาครบุรี
(ปจจุบันคือจังหวัดสมุทรสาคร) เพื่อทรงเบ็ดตกปลาดวยเรือพระที่น่ังเอก
ไชย มีพันทายนรสิงหเปนนายทาย ตามหลักฐานชุมนุมพระนิพนธสมเด็จ
พระเจาบรมวงศเ ธอ กรมพระยาดาํ รงราชานุภาพทรงบนั ทกึ ไววา พันทายนร
สิงหเปนชาวบาน แขวงเมอื งอางทอง และเปนท่ีโปรดปรานของสมเด็จพระ
สรรเพชญท่ี๘ จนทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ ใหรับราชการรับใชพระองค
อยางใกลช ิด การเสด็จประพาสปากน้ําสาครบุรคี ร้ังนี้ เม่ือเรือพระที่นั่งไปถึง
ตาํ บลโคกขาม คลองบริเวณดังกลาวมีความคดเค้ยี วมาก

พนั ทายนรสิงหพยายามคัดทายเรือพระท่นี ั่งอยางระมัดระวัง แตไม
อาจหลบเล่ียงอบุ ตั ิเหตไุ ด หวั เรอื พระท่ีนั่งชนกง่ิ ไมใหญหักตกลงไปในนํ้า พัน
ทายนรสิงหรูโทษดวี าความผิดคร้งั น้ถี งึ ประหารชวี ติ ตามโบราณราชประเพณี
ซ่ึงกําหนดวาถาผูใดถือทายเรือพระที่น่ังใหหัวเรือพระที่นั่งหักนั้น หมายถึง
มรณะโทษใหตัดศีรษะเสีย จึงกราบทูลพระกรุณานอมรับโทษตามพระราช
ประเพณี สมเดจ็ พระสรรเพชญท่ี ๘ ทรงพิจารณาเห็นวา อุบตั ิเหตุคร้ังนี้เปน
การสุดวิสัย มิใชความประมาทแตอยางใด จึงพระราชทานอภัยโทษให แต
พันทายนรสิงหกราบทูลยืนยันขอใหตัดศรี ษะตนเพื่อรักษากฎมณเฑียรบาล
เพื่อผดุงไวซึ่งความศักด์ิสิทธ์ิของกฎหมาย แมตําแหนงพันทายจะเปน

คูมือจรยิ ธรรมเจา พนกั งานที่ดนิ (40)

ตําแหนงไมใหญโต แตก็มีจิตวิญญาณแหงความซื่อตรงตอหนาที่และยึดมั่น
ในจริยธรรม อยางยากท่ีจะหาใครเสมอเหมือน เพราะยินยอมเอาชีวิตเขา
แลกเพื่อรักษาไวซึ่งกฎมณเฑียรบาลไมใหมัวหมอง หรืออีกดานหน่ึงคือผูมี
ความจงรักภักดีเปนอยางยิ่งถึงยอมพลีชีพเพื่อธํารงไวซ่ึงราชอาชญาอัน
ศกั ด์ิสิทธิแ์ ละอิสริยยศแหง พระมหากษัตริย จงึ สมควรยกยองเปนแบบอยาง
ในเร่อื งของความกลาหาญทางจรยิ ธรรม

เรือ่ งที่ 3 ในวงการธุรกิจเอกชน

ในวงการธุรกิจเอกชนมีกรณีศึกษาเปนตัวอยางของผบู ริหารท่ีขาด
จริยธรรม เก่ียวกับการดําเนนิ ธุรกิจมีใหเห็นมากมาย ท่คี อ นขางชัดเจนและ
เปนที่เปดเผยท่วั ไปก็คือ กรณีของบริษัทชั้นนําแหงหน่ึง ซึ่งเปนบริษัทยักษ
ใหญข ามชาติ ที่ลมสลายดวยการขาดจริยธรรมของผูบริหารที่มีคานิยมดา น
วัตถุนิยม ซึ่งจากการศึกษาของนักหนังสือพิมพท่ีมีชื่อเสียงทานหน่ึง พบวา
บริษัทมีการซ้ือเครื่องบินเจ็ตที่มีมูลคา ๔๑.๖ พันลานดอลลาร เพียงไมถึง๙
เดือน กอนที่บริษัทจะลมสลาย และผูถือหุนขาดทุนไปมากกวา ๗๐ พัน
ลานดอลลาร ในขณะท่ีผูบริหารบริษัทกลบั ทําเงนิ ไดหลายรอยลานดอลลาร
จากการขายหุน อีกท้ังมีเงินเดือนท่ีสูงล่ิว โบนัสและคาตอบแทนอ่ืนๆ ที่
มากมายท่ีผูบริหารบริษัทไดรับ จนสงผลใหบริษัทลมละลายและผูที่ไดรับ
ผลกระทบหนกั ที่สดุ ก็คือ พนักงานหลายหม่นื คนของบริษทั

คมู ือจริยธรรมเจา พนกั งานทด่ี ิน (41)

เรอื่ งที่ 4 ทางสองแพรง ดา นจริยธรรม

จ ริ ย ธ ร ร ม โ ด ย ค ว า ม ห ม า ย แ ล ว เ ป น ก า ร ป ร ะ พ ฤ ติ ใ น ส่ิ ง ที่ ดี
ท่ีถูกตอง บางครั้งอาจสงผลกระทบในทางลบตอชีวิตของใครบางคน
มากมายอยางคาดไมถึง และเปนทางสองแพรงดานจริยธรรมซ่ึงเปนเรอื่ งท่ี
ควรพิจารณาเชนกันและหาแนวทางแกไขใหไดประโยชนทง้ั ผูถือปฏิบัติตาม
จริยธรรมและผูที่ไดรับผลกระทบจากการปฏิบัติ โดยเฉพาะเรื่องของการ
ปฏบิ ัติตามจริยธรรมของการปฏิบัตหิ นาที่

กรณีตัวอยางสมมติคณุ เปนเจาหนา ทฝ่ี ายบุคคลของหนวยงานหนึ่ง
ในภาครัฐ และหนงึ่ ในนโยบายสาธารณะของหนวยงานคุณท่ีจะใหบริการแก
ประชาชนคือ การใหบริการไฟฟาแกประชาชน หลังจากไดรับอนุมัติใหซื้อ
เครื่องปน ไฟฟาแลว ข้ันตอนตอมาคือการผลิตไฟฟาใหไดม ากพอกับปริมาณ
การใชของประชาชน วิธีการเดียวที่จะผลิตไฟฟาไดน้ัน คือการปนไฟฟาโดย
ใชแรงงานคน ดังนั้นหนวยงานคุณตอ งการคนมาปฏิบัติหนาท่ีน้ี คุณจึงตอง
จัดหาอัตราลูกจาง และประกาศรับสมัครคนท่ีจะมาทําหนาท่ีซึ่งในใบ
ประกาศรบั สมัครกําหนดคุณสมบตั ไิ วดังตอไปน้ี ๑) เปน เพศหญิง/ชาย อายุ
ไมเ กนิ ๒๕ ป ๒) จบมัธยมศกึ ษาตอนปลาย ๓) จะตองปนไฟฟาไดไมต ํ่ากวา
๖๐ ยูนิตตอชั่วโมง (ถาผลิตไดต่ํากวาน้ีไฟฟาจะไมเพียงพอตอการใชงาน)
หลังจากติดประกาศไปสกั ระยะหนึ่ง ปรากฏวามผี ูชาย ๒ คนมาสมัคร ไดแก
นาย ก.และนาย ข. เมื่อดูใบสมัครพบวาทั้งสองมีอายุเทากันและจบ
มธั ยมศึกษาตอนปลาย ข้ันตอนตอ ไปจึงเปน การทดสอบความสามารถในการ
ปนไฟ หลังจากทดสอบแลว ผลออกมาวา นาย ก. สามารถปนไฟฟาได ๗๐
ยูนิตตอชัว่ โมง ขณะทน่ี าย ข ปนไฟฟาไดเ พียง ๔๕ ยูนติ ตอ ชว่ั โมง

คูมอื จริยธรรมเจาพนกั งานทีด่ ิน (42)

ถามวาคณุ จะรบั ใครเขาทํางานนี้
แนนอนท่ีสุด คุณคงตอบในทันทีวารับนาย ก.เพราะเขาสามารถ

ผลติ ไฟฟาไดมากกวา เกณฑท่ีกําหนด ขณะเดยี วกันเม่ือพิจารณาประวัติของ
ผูสมัครแตละคนโดยละเอียด พบวานาย ก. จบมัธยมศึกษาตอนปลายดวย
เกรดเฉลีย่ ๓.๒๐ จากโรงเรียนท่มี ชี ือ่ เสียง ทัง้ ยังมีประวัติการทํากิจกรรมดีมี
ความสามารถดานดนตรี กีฬา นอกจากน้ยี ังมาจากตระกูลที่คอนขางมฐี านะ
ทางเศรษฐกิจ ถา รบั นาย ก. เขา ทํางาน นอกจากจะสามารถทําใหหนวยงาน
ของคุณบรรลุเปาหมายในการใหบริการไฟฟาไดอยางมีประสิทธิภาพและ
ประสทิ ธผิ ลสงู แลว หนว ยงานยังจะไดคนท่ีมีคณุ สมบัติมีความสามารถพิเศษ
อกี ดวย ท่จี ะสงเสริมภาพลกั ษณข องหนวยงาน

สวนประวัตินาย ข. น้ัน ปรากฏวาเขาจบมัธยมศึกษาตอนปลาย
ดวยเกรดเฉล่ีย ๒.๗๕ และไมมีประวัติอะไรโดดเดนอีกทั้งพบการรายงาน
ของอาจารยวา เขามาเรียนสายและเลิกเรียนกอนเวลาเสมอ แถมยังขาด
เรียนบอยๆ แตสาเหตุเปนเพราะ เขามีปญหาทางบานที่ตองดูแลคุณแมที่
ปวยเรอื้ รงั สว นคณุ พอ เขาไดหยา รา งกับคุณแมตั้งแตเขายังเดก็ เขาตองปอน
ขาวปอนนํ้าคุณแมกอนมาเรียน และกลับไปตอนกลางวันเพ่ือทําหนาท่ี
เดียวกันกับตอนเชา สวนตอนบายบางวันตองรีบไปรับจางสงของเพ่ือหา
รายไดเสริม เพราะฐานะยากจน มีหนี้สินและคา งคาเชาหองพักมาเปนเวลา
หลายเดือน ซงึ่ ขอผอนผันกับเจา ของหอพกั วา ถา ไดทํางานตามที่สมคั รไวน้ัน
หากไดเงินเดือนกอนแรกก็จะนํามาจายทนั ที สวนสาเหตทุ ี่ไมส ามารถปนไฟ
ได ๖๐ ยูนิตตอชั่วโมง เน่ืองมาจากรางกายไมคอยแข็งแรงเพราะเกิดจาก
การพักผอนไมเ พียงพอ

คมู อื จรยิ ธรรมเจาพนกั งานท่ดี ิน (43)

เมื่อทราบประวัติของทั้งสองคนแลว ถาจะถามอีกครั้งวา คุณจะรับใคร
เขา ทํางาน

หลายคนคงไมสามารถตอบแบบฟนธงเหมือนในตอนแรกไดวาเปน
นาย ก. บางคนอาจตอบวา คงตองรับนาย ข. และแนนอนวาบางคนยังยืนยัน
วาตองเปน นาย ก. สําหรับคนท่ตี ดั สนิ ใจรบั นาย ข. ดว ยเหตผุ ลใดๆกต็ าม

คาํ ถามสําคญั ที่เกดิ ขึน้ คือ คณุ มีสิทธอิ ันชอบธรรมหรือไมที่จะนําเอา
เงินภาษีของประชาชนมาจางคนท่ีไมสามารถทํางานได เพียงเพราะคุณ
ตองการเปนผูมีจริยธรรมโดยขัดกับผลประโยชนสวนรวม โดยดูเหมือนวา
ก า ร ช ว ย เ ห ลื อ ค น จ ะ เ ป น ส่ิ ง ท่ี หั น เ ห ค ว า ม คิ ด ไ ด ม า ก ก ว า ก า ร รั ก ษ า
ผลประโยชนสาธารณะ
ถามองใหลึกลงไปอีก การท่ียึดม่ันในประโยชนสาธารณะเหนือการ
ชว ยเหลอื คนบางคนจะกลายเปน วา ไมม ีจริยธรรมเลยหรอื

คําตอบคือ มีจริยธรรมเพียงแตเปนจริยธรรมคนละอยางกับการ
ชวยเหลือคน กลาวคือ ขาราชการหรือเจาหนาที่ หากปฏิบัติหนาท่ีของ
ตนเองอยางจรงิ จงั เครงครัด ก็ถือวามีจริยธรรม แตเปนจริยธรรมและความ
รับผิดชอบตอสังคม ขณะที่จริยธรรมในระบบท่ีเขาใจกันโดยปกติ คือ
จริยธรรมสวนบุคคลหรือจริยธรรมทั่วไป ซึ่งเปนการทําดีในฐานะคนปกติ
ทั่วไปท่ีพึงกระทําตอกัน แตจริยธรรมและความรับผิดชอบตอสังคมเปนการ
ทําดีในฐานะท่ีเปนขาราชการ เจาหนาท่ีรัฐ โดยฐานะท่ีมีขอบเขตกวางกวา
จริยธรรมทัว่ ไปกลาวคือมีความเปนสาธารณะ ดังน้ันท่ีสําคัญการจะจางคนที่
ไมสามารถทํางานใหเกิดประสิทธิภาพและประสิทธิผลตอประโยชน
สาธารณะได เปนเรอ่ื งทภี่ าครัฐไมค วรจะกระทําอยางยิ่ง แมวาจะไมสามารถ

คูมอื จรยิ ธรรมเจาพนกั งานทด่ี ิน (44)

รับนาย ข.เขาทํางานได แตก็สามารถชวยเหลือในชองทางอ่ืนๆได เชน การ
ชวยเหลือสวนตัว การสงตอไปยังหนวยงานของรัฐที่มีหนาท่ีสงเคราะห
ชว ยเหลอื เปน ตน

หนาทีใ่ นการรกั ษาผลประโยชนส าธารณะน้ีเอง ทาํ ใหขาราชการถือ
วาเปนอาชีพท่ีมีเกียรติ จึงตองมีความเข็มแข็งทางดานจริยธรรมและความ
รบั ผิดชอบทางสังคมอยา งมากเพอ่ื กาวขามทางสองแพรง ทางจรยิ ธรรมนี้

เรื่องท่ี 5 ความกลา หาญในทางจรยิ ธรรม

กรอบจริยธรรมในการปฏิบัติหนาที่เปนสิ่งท่ีอยูเหนอื กฎเกณฑทาง
กฎหมาย หรือกลาวไดวาเปนจิตสํานึกอันสูงสงขององคกร สถาบัน หรือ
ปจ เจกบุคคล โดยแตละองคก ร แตละสถาบันจะกําหนดกรอบดา นจริยธรรม
หรือมาตรการทางจริยธรรม (Code of conduct) เพื่อเปนหลักในการ
ประพฤตติ นและปฏิบัตงิ านของบคุ ลากร

ความเข็มแข็งดานจริยธรรมจะปรากฏก็ตอเมื่อมีการตอตานการ
ประพฤติผิดทางจริยธรรมขององคกรหรือสถาบัน อยางเปดเผย
ตรงไปตรงมา โดยบุคลากรขององคก รหรอื สถาบนั นน้ั ๆ

ในท่ีนี้จะขอยกตัวอยางพอสังเขป คือ มหาตมะ คานธี มหาบุรุษผู
ปลดปลอยอินเดีย

มหาตมะคานธี คือ ผูยึดถือหลัก “อหิงสา” ที่สามารถนํามาซึ่ง
ความยุติธรรมสูอินเดียและมวลมนุษยชาติในฐานะผูเปนตนแบบของการ
ตอ สเู พอื่ เรียกรองท่ไี รซ ่งึ ความรุนแรง

คูมอื จรยิ ธรรมเจาพนกั งานท่ดี นิ (45)

มหาตมะ คานธี เกิดที่ประเทศอินเดีย ในครอบครัวชนช้ันที่มีฐาน
นะปานกลาง เขาไดเดินทางไปศึกษาวชิ ากฎหมายที่ประเทศอังกฤษ จนจบ
ไดรับปริญญา และเดินทางกลับสูอินเดียเพื่อประกอบสัมมาอาชีพเฉกเชน
สามญั ชนทว่ั ไป กระทงั่ ในป ค.ศ.๑๘๙๓ ในฐานะเปนทนายความไดเดนิ ทาง
ไปวาความใหกับลูกความในประเทศแอฟริกาใตซึ่งเปนอาณานิคมของ
อังกฤษเชน เดียวกับอนิ เดยี

ณ ที่น้ีเปนจุดเริ่มตน ท่ีคานธีไดลิ้มรสความไมยุติธรรมของการ
เหยียดผิว เม่ือเขาตีตัว๋ รถไฟช้ันหนึ่ง (First Class) เพื่อเดนิ ทางไปวาความที่
ตา งเมอื ง หากแตผ โู ดยสารผิวขาวทรี่ ว มขบวนเดินทางรองเรียนตอ เจาหนาที่
คานธีถูกส่ังใหยายไปน่ังช้ันธรรมดา เมื่อเขาปฏิเสธ เจาหนาที่ก็รุมทําราย
และสุดทายเขาก็โดนไลลงจากขบวนรถไฟ ดวยเหตุผลวา ขบวนรถไฟ
ชนั้ หน่งึ ทต่ี ตี ว๋ั ข้ึนมาน้นั มีไวสาํ หรับผโู ดยสารผิวขาว ไมไดมีไวใหกับพวกผิวสี
อยางคานธี

ในป ค.ศ.๑๙๑๔ คานธี ก็ไดเดินทางกลับสูประเทศอินเดีย ดวย
ความมงุ ม่ันท่จี ะสรางความเปนธรรมในสังคมความมีเอกราชสูประเทศบาน
เกิด คานธีเปรียบเสมือนเปน เคร่ืองหมายของการรณรงคเรียกรองหาความ
เปนธรรมของประเทศอินเดีย ในการชุมนุมเรียกรองความเปนธรรมจาก
อังกฤษทุกครั้ง จะยํ้าเตือนใหผูเขารวมชุมนุมฟงเหตุและผล เพื่อหลีกเลี่ยง
ความรุนแรงตามหลักอหิงสามาโดยตลอด กลาวคือ พยายามจะบอกวา ทุก
คนอยาไดพายแพตอความตองการของตนเองดวยการแสดงความรุนแรง
ออกมา ผลสุดทายก็จะนํามาสูความสูญเสียและผูท่ีสูญเสียก็คือชาวอินเดีย
นน่ั เอง

คมู ือจรยิ ธรรมเจาพนกั งานที่ดนิ (46)

ตอ มาในป ค.ศ.๑๙๓๐ คานธอี ายุ ๖๒ ป ไดร ณรงคเ พื่อตอตานเรื่อง
เกลือและการจัดเก็บภาษีท่ีไมเปนธรรมของอังกฤษ ในยุคนั้น “เกลือ”
แมจะเปนทรัพยากรท่ีมีอยูบนแผนดินอินเดีย แตคนอินเดียกลับไมมีสิทธิท่ี
จะผลิตและซ้ือขายกันเองได เน่ืองจากตามกฎหมายระบุไววาเปนอาชีพท่ี
สงวนไวเ พ่อื คนตางชาติโดยเฉพาะ คานธตี อ ตา นกฎหมายไมเปนธรรมฉบับนี้
โดยการรณรงคเดินเทาไปยังชายทะเลท่ีอยูหางออกไปถึง ๒๔๐ ไมล
ระหวางทางคานธีพรอมผูรวมอุดมการณเริ่มตนแคเพียง ๘๐ คน ไดเดิน
ทางผานและแวะปฏิสนั ถารกับชาวบา นตลอดเสนทางการเดิน ผานหมูบาน
นับพันๆแหง ผลตอบรับเปนการปลุกกระแสนิยมจากประชาชน มีแนวรวม
เพ่ิมเทา ทวคี ณู ขึน้ เรือ่ ยๆ และกลายเปนกลุมผูประทวงขนาดใหญ เหตกุ ารณ
ในคร้ังนี้กลับยิ่งเปนจุดสนใจของประชาคมโลกทันที เมื่อมีการเผยแพร
ขาวสารออกไปโดยผูส่ือขาวจากตางประเทศ งานน้ีไมเพียงแตคนอินเดีย
เทานนั้ ท่ีเขารวม หากแตป ระชาชนทั่วทุกมุมโลกเมอื่ ไดรับรูขาวสาร ตางพา
กันเอาใจชวยดวยความเห็นใจ ขบวนผูประทวงเดินทางไปถึงชายฝง
มหาสมทุ รที่เปน เปา หมาย ผลปรากฏวา มปี ระชาชนเรือนแสนรออยู บรรดา
ชาวอินเดียก็ตางพากันเริ่มตนผลิตเกลือ และซื้อขายเกลือกันอยางเปดเผย
ณ ท่ีนนั้ เอง

ดวยเหตุเกิดการประทวงขึ้นหลายคร้ัง แตทุกครงั้ ใชหลักอหิงสาใน
การตอสูไมใชความรุนแรง ในท่ีสุดเม่ือวันที่ ๑๕ สิงหาคม ค.ศ.๑๙๔๗
ประเทศอินเดียไดประกาศเอกราชโดยสมบูรณภายใตผูนําการตอสูอยาง
“คานธี”ทใ่ี ชร ะยะเวลาการตอ สูย าวนานรว ม ๔๐ ป

คมู ือจริยธรรมเจา พนกั งานที่ดิน (47)

คานธี ไมมีตําแหนงใดๆ ในฐานะผูมีบทบาทสําคัญท่ีทําใหอินเดีย
ไดรับเอกราช และไมเคยสรางหรือสะสมสมบัติเงินทองเพื่อเปนประโยชน
ของตนเลย กอนตายมที รัพยสนิ ทงั้ หมดรวมแลว ไมถ ึง ๓ ดอลลาร

อัลเบิรต ไอนสไตน กลาวถึงบุรุษผูนี้วา “คนรุนอนาคตจะไมมีทาง
เช่อื เลยวา มีคนแบบนีอ้ ยูบนโลกมนุษยน ้ี”

น่ีเปนตัวอยางท่ีสมควรยกยองเปนแบบอยางในเรื่องของความกลา
หาญทางจรยิ ธรรมโดยเปน กรณีศกึ ษา

คมู อื จริยธรรมเจาพนกั งานที่ดนิ (48)

คมู อื จริยธรรมเจา พนกั งานทด่ี นิ (49)

บทที่ 6
บทสรุป

ในปงบประมาณ พ.ศ. 2559 กรมที่ดินไดรับเร่ืองรองเรียนรอง
ทุกข ผา นชองทางตางๆ ท้ังจากกรมทด่ี ินโดยตรง ไดแก มีหนังสือรองเรียน
ถึงอธิบดีกรมที่ดิน รองเรียนผานเว็บไซตกรมท่ีดิน รองเรียนผานศูนยดํารง
ธรรมกรมท่ีดิน รองเรียนดวยตัวเอง และรองเรียนผานหนวยงานราชการ
ตา งๆ ไดแ ก สํานักราชเลขาธิการ สํานักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี สํานักงาน
ปลัดสํานักนายกรัฐมนตรี รอยเรียนผานเว็บไซต “ศูนยรับเรือ่ งราวรองทุกข
ของรัฐบาล 1111” สํานักงานผูตรวจการแผนดิน สํานักเลขาธิการ
คณะรัฐมนตรี สํานักงานรัฐมนตรี กระทรวงมหาดไทย ศูนยดํารงธรรม
กระทรวงมหาดไทย สํานักนายกรัฐมนตรี กระทรวงมหาดไทย และสํานักงาน
คณะกรรมการปอ งกันและปราบปรามการทจุ รติ แหงชาติ เปนตน

ผลการบริหารจัดการเรื่องรองเรียนรองทุกขประจําปงบประมาณ
พ.ศ. 2559 สามารถพิจารณาใหเ ปน ทีย่ ุตทิ ง้ั ส้ิน 322 ราย จากจาํ นวนเร่ือง
รองเรียนรองทุกขทั้งสิ้น 614 ราย คิดเปน 52.44 % ในขณะท่ี
ปงบประมาณ พ.ศ. 2558 สามารถพิจารณาใหเปนที่ยุติท้ังสิ้น 368 ราย
จากจํานวนเร่ืองรองเรียนรองทุกขทั้งสิ้น 788 ราย คิดเปน 46.70% ซ่ึง
จํานวนเร่ืองรองเรียนรองทุกขในปงบประมาณ พ.ศ. 2559 ลดลงจาก
ปงบประมาณ พ.ศ. 2558 จํานวน 174 เร่ือง สามารถพิจารณาใหเปนที่
ยุติทั้งส้ิน 322 เรือ่ ง นอยกวาปงบประมาณ พ.ศ. 2558 จํานวน 46 เรือ่ ง

คมู ือจริยธรรมเจาพนกั งานที่ดนิ (50)

จะเห็นไดวาเรื่องรองเรยี นรองทุกขในปงบประมาณ พ.ศ. 2559 ลดลงเม่ือ
เทียบกับที่ผา นมา

จํานวนประเภทเรื่องรองเรียนรองทุกขท่ีมีผลกระทบตาประชาชน
ผูใชบริการโดยตรง จนวน 4 ประเภท (ตามลําดับมากไปนอย) ไดแก การ
ออกเอกสารสิทธิ เรื่องอื่นๆ ขอความชวยเหลือ และขอใหปรับปรุงการ
ใหบริการและเสนอขอคิดเห็น ซ่ึงจากการวิเคราะหขอมูลเร่ืองรองเรียน
พบวาสว นใหญม กี รณดี งั ตอไปนี้

1. ประเภทการออกเอกสารสทิ ธิ
ประเด็นท่ีมีการรองเรียนรองทุกข ไดแก ขอออกเอกสารสิทธิ

ลองลงมาเปนประเด็นการออกเอกสารสิทธิลาชา ประเด็นการขอเอกสาร
สิทธิสวนใหญเปนการรองเรียนเกี่ยวกับการออกเอกสารสิทธิลาชาจาก
หลักฐาน ส.ค. 1 โดยเฉพาะเม่ือป พ.ศ. 2553 หรือกรณีออกสืบเนื่องจาก
น.ส. 3 และน.ส. 3 ก.ซง่ึ มีพ้ืนท่คี าบเก่ียวกับเขตอุทยานแหงชาติ ปาสงวน
แหงชาติ ที่สงวนหวงหาม ที่สาธารณะประโยชน ฯลฯ ทําใหตองใช
ระยะเวลาในการดําเนินการเพิ่มขึ้นตามขั้นตอนระเบียบกฎหมายท่กี ําหนด
ไว ทั้งนี้ อาจเกิดจากการที่เจาหนาทม่ี ิไดอธบิ ายขัน้ ตอนและระเบียบปฏิบัติ
ใหประชาชนไดเขาใจตั้งแตเร่ิมดําเนินการ และแจงขั้นตอนท่ีกําลัง
ดําเนนิ การอยูในกรณีที่ประชาชนตองทราบความคืบหนาในการดําเนินการ
ซึ่งสวนใหญสืบเนื่องมาจากปญหาการขาดแคลนชางรังวัด สงผลให
สํานกั งานที่ดนิ มคี ิวรังวัดนาน

แนวทางแกไข ใหสํานักงานที่ดินแจงขั้นตอนดําเนินการหรือ
ขอ ขัดขอ งใหก บั ผขู อทราบเปนลายลักษณอ ักษร นอกจากน้ีควรสนับสนุนให

คมู อื จริยธรรมเจา พนกั งานทดี่ นิ (51)

มีการอบรมเสรมิ สรา งความรูดานวิชาการและเสริมสรางคุณธรรมจริยธรรม
ควบคูกันดวย สวนกรณีปญหาการขาดแคลนชางรังวัดอันนํามาซึ่งปญหา
การออกเอกสารสิทธิลาชากรมที่ดินไดมีการบริหารจัดการโดยบรรจุชาง
รังวัดใหม จํานวน 360 คน และมีการจัดซ้ือวัสดุอุปกรณ เชน กลองรังวัด
และประมวลผล จํานวน 150 ตัว รวมถึงซอมแซมกลองที่ชํารุดเสียหายให
อยูในสภาพพรอ มใชงาน และมีการจัดชางรังวัดเฉพาะกิจเพ่ือไปทําการวังรัง
ท่ีดนิ ในแตล ะจังหวัด ตลอดจนมอบหมายใหศูนยอ าํ นวยการเดินสาํ รวจโฉนด
ทดี่ นิ ประสารงานกนั สาํ นักงานทด่ี นิ ในพ้ืนทร่ี บั ผิดชอบเพ่อื รว มกันสํารวจและ
รังวัดออกโฉนดท่ดี นิ ใหม คี วามรวดเร็วยิ่งขึ้น

2. เรื่องอน่ื ๆ
กรณีการรองเรียนรองทุกขเร่ืองอ่ืนๆ ไดแกการปดกั้นทาง

สาธารณะทางสวนบุคคล ขอใหไกลเกลี่ยปญหาหนี้สิน และเร่ืองท่ีไมอยูใน
อํานาจหนาที่ของกรมที่ดิน ท้ังนี้ อาจเกิดจากความสับสนเก่ียวกับอํานาจ
หนาทีข่ องหนวยงานราชการท่ีรับผดิ ชอบ การดาํ เนินการดังกลาวสํานักงาน
ทด่ี นิ ไดประสานงานกับหนว ยงานท่ีเก่ยี วขอ งเพื่อชว ยเหลือเยียวยาและแกไข
ปญ หาความเดอื ดรอ นใหก ับผูร องเรยี นตามความเหมาะสม

3. ประเภทรองเรียนขอความชว ยเหลือ
ประเดน็ ทม่ี ีการรองเรยี นรองทุกขเร่ือง ไดแก ขอความชวยเหลือ

เก่ียวกับการแบงมรดก การปฏิบัติตามคําพิพากษาของศาล การบังคับคดี
ทั้งน้ี อาจเกิดจากการท่ีผูรองไมเขาใจระเบียบข้ันตอนของกฎหมาย อํานาจ
หนา ทีข่ องหนว ยงานราชการท่เี ก่ยี วของ เปนตน

คมู อื จรยิ ธรรมเจา พนกั งานท่ีดนิ (52)

แนวทางแกไข กรมท่ีดินมีประชาสัมพันธในเร่ืองการทําธุระ
กรรมเกย่ี วกับทีด่ ิน เชน การประชาสมั พนั ธผา นเว็บไซตกรมทดี่ ิน จัดทําแผน
พับ คูมือประชาชน เกี่ยวกับกระบวนงานขั้นตอนการดําเนินงานและการ
ตดิ ตอ ทําธุรกรรม รวมถึงระเบียบ กฎหมาย ท่ีควรรูเก่ียวกับที่ดิน และธุรกิจ
อสังหารมิ ทรัพย เปนตน

4. ประเภทขอใหปรับปรุงการใหบริการและเสนอขอ คดิ เห็น
ประเด็นขอใหปรับปรุงการใหบริการและเสนอขอคิดเห็น มี

ประเด็นท่ีมีการรองเรียนรองทุกข ไดแกการใหบริการทางโทรศัพทของ
สํานักงานที่ดินท่ีมีคูสายไมเพียงพอ ประชาชนไมสามารถติดตอสํานักงาน
ที่ดนิ ได ประเด็นสถานท่ีใหบริการมีความคับแคบมีชองใหบริการประชาชน
นอย ทําใหควิ รับบริการนานและท่ีสาํ คญั คอื มีกําลงั เจาหนาท่ไี มเพียงพอตอ
งานบรกิ ารประชาชนโดยเฉพาะงานดานการจดทะเบยี น การรังวัดท่ีดิน การ
ออกเอกสารสิทธิ เปนตน

แนวทางแกไข กรมท่ีดินไดมีการบริหารจัดการเพื่อเพ่ิม
ประสิทธิภาพการปฏิบัติงาน มีการเพ่ิมจํานวนบุคลากรใหเพียงพอกับ
ปริมาณงานของสาํ นกั งานท่ดี ินโดยบรรจขุ า ราชการในตาํ แหนง ตา งๆ เพิ่มข้ึน
เชน นกั วิชากรที่ดิน ชางรงั วัด เจาพนักงานธุรการ เจาพนักงานการเงนิ และ
บัญชี เปนตน ตลอดจนสนับสนุนอุปกรณเทคโนโลยีใหเพียงพอกับ
ผูปฏิบัติงาน และอบรมเสริมสรางความรูเพิ่มเติม ใหกับผูปฏิบัติงานดาน
ตางๆ ของสํานักงานท่ีดินโดยใหเจาพนักงานที่ดินบริหารจัดการภายใน
สํานักงานเพ่ือเพ่ิมประสิทธิภาพการปฏิบัติงานและสอดคลองกันนโยบาย
ของผูบรหิ าร

คูมือจริยธรรมเจา พนกั งานที่ดนิ (53)

สภาพปญ หาและสาเหตขุ องการรอ งเรียน

จากการวิเคราะหเร่ืองรองเรียนพบวาสภาพปญหาและสาเหตุอาจ
เกิดขึ้นโดยตวั ประชาชนผูรอง ประชาชนผูใชบ ริการ เจาหนาที่ผูปฏิบัติงาน
และกระบวนการงานทบี่ รกิ ารทม่ี ีความหลากหลาย ซง่ึ สรุปไดวา

1. กระบวนการใหบริการมีหลายข้ันตอนทําใหเกิดความลาชาใน
การปฏิบัติงาน เชน ความลาชาในการออกโฉนดท่ีดินบางกรณีตองมีการ
ตดิ ตอประสานงานกบั หนว ยงานที่เกี่ยวของหลายหนวยงานทําใหระยะเวลา
ในการดําเนนิ การเพิ่มมากขนึ้

2. เจาหนาท่ีไมไดช้ีแจงทําความเขาใจถึงข้ันตอนและระยะเวลา
การปฏบิ ตั งิ านใหกับประชาชนผูใชบ ริการอยางชัดเจนเทา ท่ีควร รวมถึงการ
ตอบปญหาขอ ของใจตางๆ ทง้ั ตอหนาและทางโทรศัพท

3. เจา พนักงานท่ีใหบ รกิ ารดวยกริ ิยาวาจาที่สภุ าพเทาทค่ี วร
4. ประชาชนผูใชบริการไมยอมรับการพิจารณาส่ังการของ
เจาหนาท่ีในกรณีที่มีขอพิพาทระหวางรัฐกับเอกชน หรือเอกชนกับเอกชน
โดยเห็นวาเจาหนาที่ผูปฏิบัติงานในพ้ืนท่ีไมมีความเสมอภาคและเปนธรรม
5. ประชาชนผูใ หบริการมีความรสู กึ วาเจาหนาท่มี ีพฤติกรรม สอไป
ในทางทุจริต ประพฤติมชิ อบ เจตนาหนวงเหนี่ยวเรื่องใหลาชาเพื่อเรียกรับ
ผลประโยชน6. ประชาชนมีความเขาใจสับสนเกี่ยวกับอํานาจหนาที่ของ
หนวยงานราชการทรี่ ับผิดชอบดูแลท่ีดินประเภทตางๆ รวมถึงเขาใจวากรม
ทีด่ นิ สามารถเขา ไปแกไ ขบรรเทาหรือไกลเกลยี่ ใหไ ดท ุกกรณี เชน ปญหาการ
บุกรกุ ท่ีดิน ขอพพิ าททางมรดก7. ประชาชนบางสวนยังมีปญหาในเรือ่ งขาด

คมู อื จริยธรรมเจาพนกั งานท่ีดนิ (54)

แคลนที่ดินทํากิน บุกรุกท่ีสาธารณประโยชนท่ีสงวนหวงหามของทาง
ราชการ

แนวทางการเสริมสรา งปองกันการรองเรยี น

1. เสริมสรางจิตสํานึกในการใหบริการประชาชนกับเจาหนาท่ี
ผูปฏิบัติงานควบคูกับความรู ดานวิชาการเกี่ยวกับเร่ืองที่ดิน (โดยศูนย
ปฏิบตั ิการตอ ตานการทจุ รติ กรมที่ดิน และกองฝก อบรม)

2. สนับสนุนใหมีการประชาสัมพันธภารกิจหนา ท่ีของกรมท่ีดินให
ประชาชนรับทราบอยางท่ัวถึงและตอเนื่อง เชน จัดทําแผนพับ คูมือ
ประชาชน เกี่ยวกับกระบวนงาน ขั้นตอนการดําเนินงาน และติดตอทํา
ธุรกรรมรวมถึงระเบียบ กฎหมาย ที่ควรรูเกี่ยวกับที่ดิน และธุรกิจ
อสงั หาริมทรพั ย เปนตน (โดยสํานักงานเลขานุการกรม สํานกั มาตรฐานการ
ออกหนังสือสําคัญ สํานักจัดการที่ดินของรัฐ สํานักมาตรฐานการทะเบียน
ท่ีดนิ และสาํ นกั สงเสรมิ ธุรกจิ อสังหาริมทรัพย)

3. จัดทําและติดตามใหมีการประชาสัมพันธถึงกระบวนงานและ
ขั้นตอนการปฏิบัติงานตามภารกิจหนาท่ีหลักของกรมที่ดินใหประชาชนใน
พ้ืนท่ีรับทราบอยางตอเนื่อง รวมทั้งกําชับเจาหนาท่ีผูปฏิบัติงานใหช้ีแจงทํา
ความเขา ใจกบั ประชาชนผูรบั บริการในกรณีท่ไี มสามารถปฏิบัติตามขั้นตอน
ได (โดยสํานักงานทด่ี นิ ทุกแหง และสาํ นกั งานตรวจราชการ)

คมู อื จรยิ ธรรมเจา พนกั งานทดี่ นิ (55)

บรรณานกุ รม

1. วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี (2559). ประวัติกรมท่ีดิน (ออนไลน). สืบคน
จาก : https://th.wikipedia.org/wiki/กรมทีด่ นิ .
2. สํานักงาน ก.พ. (2554). คูมือการสงเสริมการปฏิบัติตามมาตรฐาน
ทางจรยิ ธรรมขาราชการพลเรอื นสาํ หรบั ขาราชการ. นนทบุรี.
3. สํ า นั ก ง า น ก . พ . ( 2 5 5 4 ) . คู มื อ ก า ร พั ฒ น า แ ล ะ ส ง เ ส ริ ม
การปฏิบัติตามมาตรฐานทางจริยธรรมขาราชการพลเรือน สําหรับกลุม
งานคุมครองจรยิ ธรรม. นนทบรุ ี.
4. สถาบันดํารงราชานุภาพ (2558). คูมือจริยธรรมของผูวาราชการ
จงั หวัด. กรุงเทพฯ : สํานักงานปลดั กระทรวงมหาดไทย.
5. ศูนยป ฏิบัติการตอ ตานการทุจริต กรมท่ีดนิ (2558). คูมือแนวทางการ
ปฏบิ ัติตามประมวลจริยธรรมขาราชการพลเรือน จรรยาขาราชการกรม
ทดี่ ิน และคานิยมหลักกรมที่ดิน. กรงุ เทพฯ : กรมท่ีดนิ .

คมู อื จริยธรรมเจาพนกั งานที่ดนิ (56)

คูม ือจรยิ ธรรมเจา พนกั งานที่ดนิ (57)

ภาคผนวก

คมู อื จริยธรรมเจาพนกั งานที่ดนิ (58)

เลม ๑๒๖ ตอนพิเศษ ๑๖๒ ง ราชกิจจานุเบกษาคูม อื จรยิ ๕ธรรพมฤเจศาจพิกนากั ยงานนท๒ี่ด๕นิ ๕(๒59)

ประมวลจรยิ ธรรมขา ราชการพลเรอื น
-----------------------

คําปรารภ

โดยที่รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจกั รไทย พุทธศักราช ๒๕๕๐ มาตรา ๒๗๙
กําหนดใหมาตรฐานทางจริยธรรมของผูดํารงตําแหนงทางการเมือง ขาราชการ หรือ
เจาหนาที่ของรัฐแตละประเภทใหเปนไปตามประมวลจริยธรรมที่กําหนดข้ึน โดย
จะตองมีกลไกและระบบในการดําเนินงานเพ่ือใหการบังคับใชเปนไปอยางมี
ประสทิ ธภิ าพ รวมท้งั กาํ หนดขั้นตอนการลงโทษตามความรายแรงแหงการกระทาํ การ
ฝาฝนหรือไมป ฏบิ ตั ิตามมาตรฐานทางจรยิ ธรรม ใหถอื วา เปนการกระทําผิดทางวินยั

ก.พ. ในฐานะองคกรกลางบริหารงานบุคคลของขาราชการพลเรือนได
พิจารณาโดยถ่ีถวน แลวเห็นวา ตําแหนงขาราชการพลเรือนทุกตําแหนงมีหนาท่ีที่ตอง
ปฏบิ ัติเพอื่ ใหร าชการแผน ดนิ ในสว นที่ตนรับผิดชอบเกิดประโยชนส ูงสดุ แกส งั คม ดังน้ัน
การใชอํานาจเพื่อใหหนาท่ีท่ีตนรับผิดชอบลุลวงขาราชการพลเรือนทั้งปวงจึงตองมี
คุณธรรม ซง่ึ เปนการอันพึงทํา เพราะนําประโยชนใหเกิดแกสวนรวมและตนเอง และ
ศลี ธรรมซ่ึงเปนการอันพึงเวน เพราะเปน โทษแกส วนรวมและตนเองประกอบกนั ขน้ึ เปน
จริยธรรมขาราชการพลเรอื นอนั เปนความประพฤติท่ดี ีงาม สมกับความเปน ขา ราชการ

อนงึ่ มาตรา ๒๘๐ ใหผูตรวจการแผนดินมีอํานาจหนาทเ่ี สนอแนะหรือให
คําแนะนําในการจัดทําหรือปรับปรุงประมวลจริยธรรมตามมาตรา ๒๗๙ และสงเสริม
ใหผูดํารงตําแหนงทางการเมืองขาราชการและเจาหนาท่ีของรัฐ มีจิตสํานึกในดาน
จรยิ ธรรม รวมทงั้ มหี นาที่รายงานการกระทาํ ท่ีมีการฝาฝนประมวลจริยธรรมเพื่อใหผูท่ี
รบั ผดิ ชอบในการบังคับการใหเ ปนไปตามประมวลจริยธรรมดําเนินการบังคับใหเปนไป
ตามประมวลจรยิ ธรรมตามมาตรา ๒๗๙

คมู อื จริยธรรมเจาพนกั งานทีด่ นิ (60)

ดังน้ัน บุคคลผูดํารงตําแหนงขาราชการพลเรือนทุกตําแหนงจึงมีหนาท่ี
ดําเนินการใหเปนไป ตามกฎหมายเพื่อรักษาประโยชนส วนรวมและประเทศชาติ มี
ความเปน กลางทางการเมือง อํานวยความสะดวก และใหบ รกิ ารแกประชาชนตามหลัก
ธรรมาภิบาล โดยจะตองยึดมั่นในคานิยมหลักของมาตรฐานจริยธรรมสําหรับผูดํารง
ตําแหนงทางการเมืองและเจาหนาที่ของรฐั ๙ ประการ ของสํานักงานผูตรวจการ
แผน ดนิ ดงั น้ี

(๑) การยดึ มน่ั ในคุณธรรมและจรยิ ธรรม
(๒) การมจี ิตสํานกึ ที่ดี ซ่อื สตั ย สจุ ริต และรับผิดชอบ
(๓) การยึดถือประโยชนข องประเทศชาติเหนือกวาประโยชนสวนตนและไมมี
ผลประโยชนทับซอ น
(๔) การยืนหยดั ทาํ ในส่งิ ทถ่ี กู ตอง เปน ธรรม และถกู กฎหมาย
(๕) การใหบริการแกประชาชนดวยความรวดเร็ว มีอัธยาศัย และไมเลือก
ปฏบิ ัติ
(๖) การใหข อมูลขาวสารแกป ระชาชนอยา งครบถวน ถูกตอง และไมบ ดิ เบอื น
ขอ เท็จจริง
(๗) การมุงผลสัมฤทธ์ิของงาน รักษามาตรฐาน มีคุณภาพ โปรงใส และ
ตรวจสอบได
(๘) การยดึ มัน่ ในระบอบประชาธปิ ไตยอนั มีพระมหากษตั ริยทรงเปน ประมุข
(๙) การยดึ ม่นั ในหลักจรรยาวิชาชพี ขององคก ร
เพื่อใหเปนไปตามความในมาตรา ๒๗๙ ของรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย
พุทธศักราช ๒๕๕๐ ประกอบคานิยมหลักสําหรับผูดาํ รงตําแหนงทางการเมอื งและ
เจา หนา ทีข่ องรัฐ อันผูต รวจการแผนดนิ ไดใหคําแนะนําใหหนวยงานทั้งหลายถือปฏิบัติ
ก.พ. โดยความเห็นชอบของคณะรัฐมนตรีจึงกําหนดมาตรฐานทางจริยธรรมข้ึนเปน
ประมวลจริยธรรมขาราชการพลเรือน เพ่ือใหขาราชการทั้งหลายเกิดสํานกึ ลึกซ้ึงและ
เทยี่ งธรรมในหนาที่ ผดงุ เกียรตแิ ละศักดิ์ศรขี า ราชการควรแกความไววางใจและเช่อื มั่น

คมู อื จรยิ ธรรมเจา พนกั งานท่ดี ิน (61)

ของปวงชน และดํารงตนตั้งม่ันเปนแบบอยางที่ดงี าม สมกับความเปนขาราชการใน
พระบาทสมเดจ็ พระเจา อยูห ัว ผูทรงเปนตัวอยางแหง ธรรมจรรยาอนั สูงสุดเพื่อใชบังคบั
เปน มาตรฐานกลางไว ดังตอ ไปนี้

หมวด ๑
บททัว่ ไป
ขอ ๑ ประมวลจรยิ ธรรมขาราชการพลเรือนน้ีใหใชบังคบั ตง้ั แตว นั ครบเกา สิบ
วนั นับแตวนั ประกาศในราชกจิ จานเุ บกษา
ขอ ๒ ในประมวลจริยธรรมขา ราชการพลเรอื นนี้
“ประมวลจริยธรรม” หมายความวา ประมวลจริยธรรมขาราชการพลเรือน
ฉบับนี้
“ขาราชการ” หมายความวา ขาราชการพลเรือน พนกั งานราชการ และลูกจางใน
สังกดั ราชการพลเรือน
“หัวหนาสวนราชการ” หมายความรวมถึงผูวาราชการจังหวัดในกรณีท่เี ปน
ขา ราชการสว นภมู ิภาค
“คณะกรรมการจริยธรรม” หมายความวา คณะกรรมการจริยธรรมประจํา
สว นราชการ
“ของขวัญ” หมายความวา ของขวัญตามกฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญวา
ดวยการปองกันและปราบปรามการทุจริตหรือกฎหมายเก่ียวกับการขัดกันระหวาง
ประโยชนส วนบคุ คลและประโยชนส ว นรวม

หมวด ๒
จรยิ ธรรมขา ราชการพลเรือน
ขอ ๓ ขาราชการตองยึดม่ันในจริยธรรมและยืนหยัดกระทําในสิ่งท่ีถูกตอง
และเปนธรรมโดยอยางนอ ยตองวางตน ดังนี้

คมู ือจรยิ ธรรมเจา พนกั งานท่ีดิน (62)

(๑) ปฏิบตั ิตามประมวลจรยิ ธรรมอยางตรงไปตรงมา และไมกระทาํ การเล่ียง
ประมวลจริยธรรมน้ี ในกรณีทีม่ ขี อสงสัยหรอื มีผทู ักทวงวา การกระทําใดของขาราชการ
อาจขดั ประมวลจรยิ ธรรม ขา ราชการตองไมกระทําการดงั กลาว หรือหากกําลังกระทาํ
การดังกลาว ตองหยุดกระทําการและสงเร่ืองใหคณะกรรมการจริยธรรมพิจารณา
วินิจฉัย ในกรณีที่คณะกรรมการจริยธรรมวินิจฉัยวาการกระทํานั้นขัดประมวล
จรยิ ธรรม ขาราชการจะกระทาํ การนนั้ มไิ ด

(๒) เมื่อรูหรือพบเห็นการฝาฝนประมวลจริยธรรมน้ี ขาราชการมีหนา ท่ีตอง
รายงานการฝาฝนดังกลาวพรอมพยานหลักฐาน (หากมี) ตอหัวหนาสวนราชการและ
หรือคณะกรรมการจริยธรรมโดยพลนั

ใ น ก ร ณี ท่ี หั ว ห น า ส ว น ร า ช ก า ร เ ป น ผู ฝ า ฝ น จ ริ ย ธ ร ร ม ต อ ง ร า ย ง า น
ตอปลดั กระทรวง หรือผูบังคบั บัญชาเหนือชั้นขึน้ ไปของหัวหนาสวนราชการนั้นแลวแต
กรณี และหรอื คณะกรรมการจรยิ ธรรม

(๓) ตองรายงานการดํารงตําแหนงท้ังที่ไดรับคาตอบแทนและไมไดรับ
คาตอบแทนในนิตบิ คุ คลซึง่ มิใชส วนราชการ รัฐวิสาหกิจ องคการมหาชน ราชการสวน
ทองถ่ิน หนวยงานอ่ืนของรัฐและกิจการท่ีรัฐถือหุนใหญ ตอหัวหนาสวนราชการและ
คณะกรรมการจริยธรรม ในกรณที ี่การดํารงตําแหนงน้ัน ๆ อาจขัดแยงกับการปฏิบัติ
หนาทห่ี รอื อาจทําใหการปฏิบัตหิ นาท่ีเสยี หาย

ความในขอนี้ใหใชบังคับกับการเปนลูกจาง การรับจางทําของ การเปน
ตวั แทน การเปน นายหนา และการมีนิตสิ มั พันธอน่ื ในทํานองเดยี วกนั ดว ย

(๔) ในกรณีท่ีขาราชการเขารวมประชุมและพบวามีการกระทําซึ่งมีลักษณะ
ตาม (๒) ของขอน้หี รือมีการเสนอเรื่อง ซ่ึงมีลักษณะตาม (๒) ของขอนี้ผานขาราชการ
ขาราชการมีหนาทีต่ องคัดคานการกระทําดังกลาว และบันทึกการคัดคานของตนไวใน
รายงานการประชมุ หรือในเรอื่ งน้นั แลวแตก รณี

คูมอื จริยธรรมเจา พนกั งานทด่ี นิ (63)

ขอ ๔ ขาราชการตองมีจิตสํานึกที่ดีและความรับผิดชอบตอหนาท่ี เสียสละ
ปฏิบัติหนาท่ีดวยความรวดเรว็ โปรงใส และสามารถตรวจสอบได โดยอยางนอยตอง
วางตน ดงั น้ี

(๑) อทุ ิศตนใหก ับการปฏิบัตงิ านในหนา ทดี่ ว ยความรอบคอบระมดั ระวัง และ
เต็มกําลังความสามารถที่มีอยู ในกรณีท่ีตองไปปฏิบัติงานอ่ืนของรัฐดว ย จะตองไมท ํา
ใหง านในหนา ทเ่ี สยี หาย

(๒) ละเวนจากการกระทําท้ังปวงท่จี ะกอใหเกิดความเสียหายตอตําแหนง
หนาที่ของตนหรือของขาราชการอ่ืน ไมกาวกายหรือแทรกแซงการปฏิบัติหนาที่ของ
ขา ราชการอน่ื โดยมิชอบ

(๓) ใชดุลพินิจและตัดสินใจในการปฏิบัติหนาที่ดวยความรู ความสามารถ
เย่ยี งท่ีปฏิบตั ใิ นวิชาชพี ตรงไปตรงมา ปราศจากอคติสวนตน ตามขอมูลพยานหลักฐาน
และความเหมาะสมของแตล ะกรณี

(๔) เมื่อเกิดความผิดพลาดข้ึนจากการปฏิบัตหิ นาท่ี ตอ งรีบแกไขใหถูกตอง
และแจงใหหวั หนาสว นราชการทราบโดยพลัน

(๕) ไมข ัดขวางการตรวจสอบของหนวยงานทม่ี หี นา ทต่ี รวจสอบตามกฎหมาย
หรือประชาชนตองใหค วามรว มมือกับหนวยงานที่มีหนาทีต่ รวจสอบตามกฎหมายหรือ
ประชาชนในการตรวจสอบโดยใหขอมูลท่ีเปนจริงและครบถวน เมื่อไดรับคํารองขอใน
การตรวจสอบ

(๖) ไมส่ังราชการดวยวาจาในเรื่องท่ีอาจกอใหเกิดความเสียหายแกราชการ
ในกรณีที่สัง่ ราชการดวยวาจาในเร่ืองดังกลาว ใหผูใตบังคบั บัญชาบันทึกเร่ืองเปนลาย
ลกั ษณอกั ษรตามคําสง่ั เพ่ือใหผูสัง่ พจิ ารณาสั่งการตอ ไป

ขอ ๕ ขาราชการตองแยกเรื่องสวนตัวออกจากตําแหนง หนาท่ี และยึดถือ
ประโยชนสว นรวมของประเทศชาติ เหนือกวา ประโยชนส วนตน โดยอยางนอยตองวาง
ตน ดังนี้

คมู อื จริยธรรมเจา พนกั งานทด่ี ิน (64)

(๑) ไมนําความสัมพันธสวนตัวท่ีตนมีตอบุคคลอื่น ไมว าจะเปนญาติพ่ีนอง
พรรคพวกเพ่ือนฝูง หรือผูมีบุญคุณสวนตวั มาประกอบการใชดุลพินจิ ใหเปนคุณหรือ
เปน โทษแกบ ุคคลนนั้ หรือปฏิบัตติ อบคุ คลน้ันตางจากบคุ คลอน่ื เพราะชอบหรือชงั

(๒) ไมใชเวลาราชการ เงิน ทรัพยสิน บุคลากร บริการ หรือสิ่งอํานวยความ
สะดวกของทางราชการไปเพ่ือประโยชนสวนตัวของตนเองหรือผูอ่ืน เวนแตไดรับ
อนุญาตโดยชอบดวยกฎหมาย

(๓) ไมก ระทาํ การใด หรือดํารงตาํ แหนง หรอื ปฏิบัติการใดในฐานะสว นตัว ซ่ึง
กอใหเกิดความเคลือบแคลงหรือสงสัยวาจะขัดกับประโยชนสวนรวมที่อยูในความ
รบั ผิดชอบของหนา ที่

ในกรณีมีความเคลือบแคลงหรือสงสัย ใหขาราชการผูน้ันยุติการกระทํา
ดังกลาวไวกอนแลวแจงใหผูบังคับบัญชา หัวหนาสวนราชการ และคณะกรรมการ
จริยธรรมพิจารณา เมื่อคณะกรรมการจริยธรรมวินิจฉัยเปนประการใดแลวจึงปฏิบัติ
ตามนัน้

(๔) ในการปฏิบัติหนาที่ท่ีรับผิดชอบในหนวยงานโดยตรงหรือหนาท่ีอื่นใน
ราชการรัฐวิสาหกิจ องคการมหาชน หรือหนวยงานของรัฐ ขาราชการตองยึดถือ
ประโยชนข องทางราชการเปนหลัก ในกรณที ่ีมีความขัดแยงระหวางประโยชนของทาง
ราชการ หรือประโยชนสวนรวมกับประโยชนสวนตนหรือสวนกลุม อันจําเปนตอง
วินิจฉัยหรอื ชข้ี าด ตองยดึ ประโยชนข องทางราชการและประโยชนสว นรวมเปน สาํ คัญ

ขอ ๖ ขาราชการตองละเวนจากการแสวงประโยชนท่ีมิชอบโดยอาศัย
ตําแหนงหนาที่และไมกระทําการอันเปนการขัดกันระหวางประโยชนสวนตนและ
ประโยชนส วนรวม โดยอยา งนอยตอ งวางตน ดงั น้ี

(๑) ไมเ รยี ก รบั หรือยอมจะรับ หรือยอมใหผูอ่ืนเรียก รับ หรือยอมจะรับซงึ่
ของขวัญแทนตนหรือญาตขิ องตน ไมว า กอ นหรอื หลังดํารงตาํ แหนงหรอื ปฏบิ ตั หิ นาที่ไม
วา จะเก่ยี วของหรอื ไมเ ก่ียวขอ งกับการปฏิบัตหิ นาท่ีหรอื ไมก ็ตาม เวนแตเปนการใหโดย
ธรรมจรรยา หรอื เปนการใหต ามประเพณหี รอื ใหแ กบุคคลทว่ั ไป

คูม อื จรยิ ธรรมเจาพนกั งานที่ดิน (65)

(๒) ไมใชต าํ แหนง หรอื กระทําการทเี่ ปน คณุ หรือเปนโทษแกบ คุ คลใด เพราะ
มอี คติ

(๓) ไมเสนอ หรืออนุมัติโครงการ การดําเนินการ หรือการทํานติ ิกรรมหรือ
สญั ญา ซ่ึงตนเองหรือบุคคลอ่ืนจะไดป ระโยชนอันมิควรไดโดยชอบดวยกฎหมายหรือ
ประมวลจรยิ ธรรมนี้

ขอ ๗ ขาราชการตองเคารพและปฏิบัติตามรัฐธรรมนูญและกฎหมายอยาง
ตรงไปตรงมา โดยอยางนอ ยตอ งวางตน ดังน้ี

(๑) ไมล ะเมิดรฐั ธรรมนูญ กฎหมาย กฎ ขอบังคับหรอื มตคิ ณะรัฐมนตรีทีช่ อบ
ดวยกฎหมายในกรณีมขี อสงสัย หรือมีขอทักทวงวาการกระทําไมชอบดว ยรัฐธรรมนูญ
กฎหมาย กฎ ขอบังคบั หรอื มตคิ ณะรฐั มนตรีทีช่ อบดวยกฎหมาย ขาราชการตอ งแจงให
หัวหนาสว นราชการและคณะกรรมการจริยธรรมพิจารณา และจะดําเนินการตอไปได
ตอ เมอ่ื ไดขอยุติจากหนวยงานทม่ี อี าํ นาจหนา ทแ่ี ลว

(๒) ในกรณีท่ีเห็นวาคําส่ังผูบังคับบัญชา หรือการดําเนินการใดท่ีตนมีสวน
เก่ียวของไมชอบดวยรัฐธรรมนูญ กฎหมาย กฎ หรือขอบังคับ ตองทักทวงเปนลาย
ลักษณอักษรไว

(๓) ในกรณที เี่ หน็ วา มตคิ ณะรัฐมนตรไี มชอบดวยกฎหมาย ตองทําเรื่องเสนอ
ใหหัวหนาสวนราชการพิจารณา และสงเร่ืองใหสํานักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี
ดาํ เนนิ การใหไ ดข อ ยุติทางกฎหมายตอไป

(๔) ไมเล่ียงกฎหมาย ใชหรือแนะนาํ ใหใชชองวางของกฎหมายท่ีอยูในความ
รบั ผิดชอบของตนเพือ่ ประโยชนของตนเองหรือผูอน่ื และตองเรงแกไขชองวางดังกลาว
โดยเร็ว

(๕) ไมยอมใหบุคคลอ่ืนอาศัยช่ือตนเองถือครองทรัพยสิน สิทธิ หรือ
ประโยชนอ่ืนใดแทนบคุ คลอน่ื อันเปนการเลยี่ งกฎหมาย หรือใชชือ่ บุคคลอ่ืนถือครองส่ิง
ดังกลาวแทนตนเพือ่ ปกปดทรพั ยสนิ ของตน

คมู ือจริยธรรมเจา พนกั งานท่ดี ิน (66)

(๖) เม่ือทราบวามีการละเมิด หรอื ไมป ฏิบัติตามกฎหมายในสวนราชการของ
ตน หัวหนาสวนราชการตองดําเนินการท่ีจําเปน เพื่อใหเกิดการเคารพกฎหมายขึ้น
โดยเร็ว

(๗) เมอื่ ไดรับคํารอง หรือคําแนะนําจากผูตรวจการแผนดิน หรือหนวยงาน
อ่ืนวา กฎหมายกฎ หรือขอบังคบั ท่อี ยูใ นความรับผิดชอบของสว นราชการของตน สราง
ภาระเกินสมควรแกประชาชน หรอื สรางความไมเปนธรรมใหเกิดข้ึน ตองดําเนินการ
ทบทวนกฎหมาย กฎ หรอื ขอ บังคับดงั กลา วโดยเร็ว

ขอ ๘ ขาราชการตองปฏิบัติหนาท่ีดวยความเท่ยี งธรรม เปนกลางทางการ
เมอื ง ใหบริการแกป ระชาชนโดยมอี ัธยาศัยท่ีดีและไมเ ลือกปฏิบัติโดยไมเปนธรรม โดย
อยางนอ ยตองวางตน ดังนี้

(๑) ปฏิบัติหนาที่ใหลุลวง โดยไมหลีกเลี่ยง ละเลย หรือละเวนการใชอํานาจ
เกนิ กวา ทมี่ ีอยูต ามกฎหมาย

(๒) ปฏิบัติหนาที่ หรือดําเนินการอื่น โดยคํานงึ ถึงศักดิ์ศรีความเปนมนุษย
และสิทธิเสรีภาพของบุคคล ไมกระทําการใหกระทบสิทธิเสรีภาพของบุคคลหรือกอ
ภาระหรอื หนา ทใี่ หบ ุคคลโดยไมมอี ํานาจตามกฎหมาย

(๓) ใหบริการและอํานวยความสะดวกแกประชาชนโดยมีอัธยาศัยที่ดี
ปราศจากอคติ และไมเลือกปฏิบัติตอบุคคลผูมาติดตอโดยไมเปนธรรมในเรื่องถิ่น
กําเนิด เช้ือชาติ ภาษา เพศ อายุ ความพิการ สภาพทางกายหรือสุขภาพ สถานะของ
บคุ คล ฐานะทางเศรษฐกิจหรือสังคม ความเช่อื ทางศาสนา การศึกษา อบรม หรอื ความ
คิดเห็นทางการเมืองอันไมขัดตอรัฐธรรมนูญ เวนแตจะดําเนนิ การตามมาตรการท่ีรัฐ
กําหนดขึ้น เพื่อขจัดอุปสรรค หรือสงเสริมใหบุคคลสามารถใชสิทธิและเสรีภาพได
เชน เดยี วกบั บคุ คลอืน่ หรือเปนการเลือกปฏิบตั ทิ ่ีมเี หตุผล เปนธรรม และเปนท่ียอมรับ
กนั ท่วั ไป

คูมอื จรยิ ธรรมเจา พนกั งานทีด่ นิ (67)

(๔) ละเวนการใหสัมภาษณ การอภิปราย การแสดงปาฐกถา การบรรยาย
หรอื การวพิ ากษวจิ ารณอนั กระทบตอความเปนกลางทางการเมอื ง เวนแตเ ปน การแสดง
ความเหน็ ทางวิชาการตามหลักวิชา

(๕) ไมเอ้ือประโยชนเปนพิเศษใหแกญาติพี่นอง พรรคพวก เพื่อนฝูงหรือผูมี
บญุ คุณและตอ งปฏบิ ตั หิ นา ที่ดว ยความเทยี่ งธรรมไมเห็นแกหนา ผใู ด

(๖) ไมลอกหรือนําผลงานของผูอ่ืนมาใชเปนของตนเองโดยมิไดระบุ
แหลงที่มา

ขอ ๙ ขาราชการตองปฏิบัติตามกฎหมายวาดวยขอมูลขาวสารของทาง
ราชการอยางเครงครัดและรวดเร็ว ไมถวงเวลาใหเนิ่นชาและใชขอมูลขาวสารท่ีไดมา
จากการดําเนินงานเพ่ือการในหนาที่และใหขอมูลขาวสารแกประชาชนอยางครบถวน
ถูกตอ ง ทันการณ และไมบ ิดเบอื นขอเทจ็ จริงโดยอยางนอ ยตอ งวางตน ดังน้ี

(๑) ไมใชขอมูลท่ีไดมาจากการดําเนินงานไปเพื่อการอื่น อันไมใชการปฏิบัติ
หนาท่ี โดยเฉพาะอยา งยิ่งเพื่อเอ้อื ประโยชนแกต นเองหรือบุคคลอื่น

(๒) ช้ีแจง แสดงเหตุผลท่ีแทจริงอยางครบถวนในกรณีที่กระทําการอัน
กระทบตอสิทธิและเสรีภาพบุคคลอ่ืน ไมอนญุ าต หรือไมอนุมัติตามคําขอของบุคคล
หรอื เม่ือบุคคลรองขอตามกฎหมายเวนแตการอันคณะกรรมการวิธีปฏิบัติราชการทาง
ปกครองตามกฎหมายวาดวยวิธีปฏิบัติราชการทางปกครองไดกําหนดยกเวนไว ท้ังนี้
จะตอ งดําเนินการภายในสบิ หาวนั ทําการ นบั แตกระทาํ การดงั กลา วหรอื ไดร บั การรองขอ

ขอ ๑๐ ขาราชการตองมุงผลสัมฤทธิ์ของงาน รักษาคุณภาพและมาตรฐาน
แหงวิชาชพี โดยเครง ครัด โดยอยางนอ ยตองวางตน ดังนี้

(๑) ปฏิบัตงิ านโดยมุงประสิทธิภาพและประสิทธิผลของงานใหเกิดผลดีท่ีสดุ
จนเตม็ กาํ ลงั ความสามารถ

(๒) ใชงบประมาณ ทรพั ยสิน สิทธิและประโยชนท่ีทางราชการจัดให ดวย
ความประหยดั คมุ คา ไมฟ มุ เฟอย

คูม ือจรยิ ธรรมเจาพนกั งานทดี่ นิ (68)

(๓) ใชความรูความสามารถ ความระมัดระวังในการปฏิบัติหนาที่ ตาม
คณุ ภาพและมาตรฐานวชิ าชพี โดยเครงครดั

ขอ ๑๑ ขาราชการตองยึดมั่นในการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมี
พระมหากษัตรยิ ท รงเปนประมุข โดยอยางนอยตองวางตน ดังน้ี

(๑) ไมแสดงการตอตานการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมี
พระมหากษัตริยทรงเปนประมุข หรือสนับสนุนใหนําการปกครองในระบอบอ่ืนท่ีไมม ี
พระมหากษัตริยท รงเปนประมขุ มาใชในประเทศไทย

(๒) จงรักภักดตี อพระมหากษัตริย และไมละเมดิ องคพระมหากษัตริย พระราชินี
และพระรชั ทายาทไมวาทางกาย หรอื ทางวาจา

ขอ ๑๒ ขาราชการตองเปนแบบอยางท่ดี ีในการดํารงตน รักษาช่ือเสียงและ
ภาพลักษณข องราชการโดยรวม โดยอยางนอ ยตองวางตน ดงั น้ี

(๑) ไมละเมิดหลักสําคัญทางศีลธรรม ศาสนา และประเพณี ในกรณีท่ีมขี อ
ขัดแยงระหวางประมวลจริยธรรมนี้กับหลักสําคัญทางศีลธรรม ศาสนา หรือประเพณี
ขา ราชการตองเสนอเรอื่ งใหค ณะกรรมการจริยธรรมพิจารณาวินิจฉัย

(๒) หัวหนาสวนราชการและผูบังคับบัญชาในสว นราชการทุกระดับช้ันตอง
ปกครองผูอยูใตบังคับบัญชาดวยความเที่ยงธรรม โดยไมเห็นแกความสัมพันธหรือ
บุญคุณสวนตัว และควบคุมใหผูอ ยูใตบังคับบัญชาปฏิบัติตามประมวลจริยธรรมโดย
เครงครดั

(๓) หัวหนาสวนราชการและผูบังคับบัญชาในสว นราชการทุกระดับช้ันตอง
สนับสนุนสงเสริมและยกยองผูอยูใตบังคับบัญชาท่ีมีความซื่อสัตย มีผลงานดีเดน มี
ความรูความสามารถและขยันขันแข็ง ไมเลือกท่รี กั มักที่ชงั และยึดมน่ั ในระบบคุณธรรม

(๔) ไมกระทาํ การใดอันอาจนําความเส่ือมเสียและไมไววางใจใหเกิดแกสวน
ราชการหรือราชการโดยรวม

คมู ือจรยิ ธรรมเจา พนกั งานท่ีดนิ (69)

หมวด ๓
กลไกและระบบการบงั คับใชประมวลจรยิ ธรรม

สวนที่ ๑
องคกรคมุ ครองจริยธรรม
ขอ ๑๓ ก.พ. มีหนาที่ควบคมุ กํากับใหมีการปฏิบัติตามประมวลจริยธรรม
อยา งทัว่ ถึงและจริงจัง โดยมีอาํ นาจหนา ท่ี ดงั นี้
(๑) วางระเบียบเพ่ือกําหนดการทั้งหลายอันจําเปนแกการใชบังคับประมวล

จริยธรรม

(๒) คุมครองและประกันความเปนอิสระและเที่ยงธรรมของคณะกรรมการ
จรยิ ธรรมและกลุมงานคุมครองจรยิ ธรรม

(๓) คุมครองขาราชการซ่งึ ปฏบิ ัตติ ามประมวลจริยธรรมน้ีอยางตรงไปตรงมา
มิใหผ บู งั คับบัญชาใชอาํ นาจโดยไมเปน ธรรมตอ ขา ราชการผนู ัน้

(๔) เผยแพรแ ละปลูกฝงจริยธรรมใหเปนท่ีรับทราบอยางกวางขวางท้ังในหมู
ขา ราชการและประชาชน

(๕) สงเสรมิ และยกยองสวนราชการ หัวหนา สวนราชการ ผูบงั คบั บัญชา และ
ขา ราชการทป่ี ฏิบตั ติ ามประมวลจริยธรรมอยา งจรงิ จงั

(๖) ติดตาม สอดสองการใชบังคบั และการปฏิบตั ิตามประมวลจริยธรรมนี้
ในกรณมี กี ารฝาฝนจริยธรรมและยังไมม ีการดําเนนิ การใด ก.พ.อาจมีมติใหหัวหนาสวน
ราชการของขาราชการผฝู า ฝนปฏิบตั ิตามประมวลจรยิ ธรรมได

(๗) ประสานงานกับผูตรวจการแผนดิน เพ่ือใหการปฏิบัติตามคานยิ มหลัก
สําหรับผดู าํ รงตาํ แหนงทางการเมอื ง และเจา หนาทขี่ องรัฐ ตลอดจนประมวลจริยธรรม
นม้ี ผี ลใชบ ังคบั อยางจริงจัง มีประสิทธิภาพและทัว่ ถึง

คูมือจริยธรรมเจาพนกั งานทดี่ ิน (70)

(๘) ประเมินผลการปฏิบัติตามประมวลจริยธรรมน้ี ของหัวหนาสวนราชการ
คณะกรรมการจริยธรรม และขาราชการทั้งปวง และจัดทํารายงานประจําปเสนอ
คณะรฐั มนตรี และผูตรวจการแผน ดิน แลว เผยแพรใ หป ระชาชนทราบ

(๙) ตคี วาม และวินิจฉัยช้ีขาดปญหาอนั เกดิ จากประมวลจริยธรรมนี้
(๑๐) ประมวลการตีความและวินิจฉัยปญ หาอันเกิดจากการใชบ ังคับประมวล
จริยธรรมนี้ทุกปและเผยแพรใหขาราชการทราบเพื่อยึดถือและเปนแนวทางปฏิบัติ
ตอไป
(๑๑) ทบทวนวาสมควรแกไขเพิม่ เติมประมวลจริยธรรมนี้หรือไมท กุ สป่ี 
(๑๒) ดําเนินการอ่ืนตามประมวลจริยธรรมน้ี หรือตามท่ีจะตกลงกับ
ผตู รวจการแผน ดิน
ขอ ๑๔ ให ก.พ. โดยขอ เสนอของหัวหนา สวนราชการ แตงต้ังคณะกรรมการ
จริยธรรมประจําสวนราชการขึ้น เพ่ือควบคุม กํากับใหมีการปฏิบัติตามประมวล
จรยิ ธรรมนี้
คณะกรรมการจรยิ ธรรมประกอบดว ย
(๑) ประธานกรรมการ ซ่ึงหัวหนาสวนราชการเสนอจากผูทรงคุณวุฒิ
ภายนอกผมู ีความซือ่ สัตยเ ปน ประจักษโดยไดรบั ความเห็นชอบจาก ก.พ.
(๒) กรรมการผูดํารงตําแหนงประเภทบรหิ ารหรือประเภทอํานวยการเลือก
กันเองใหเ หลอื สองคน
(๓) กรรมการสองคนซ่ึงเปนขาราชการในสวนราชการที่ไดรับคดั เลือกจาก
ขาราชการพนักงานราชการและลกู จา งของสว นราชการน้นั ตามวิธีการดําเนินการท่ีแต
ละสว นราชการเห็นสมควร
(๔) กรรมการผูทรงคุณวุฒภิ ายนอกสองคน ซ่ึงหัวหนาสวนราชการและรอง
หัวหนาสวนราชการรวมกนั เสนอ
ใหหัวหนากลุมงานคมุ ครองจริยธรรมเปนเลขานุการคณะกรรมการจริยธรรม

คูมอื จรยิ ธรรมเจาพนกั งานทดี่ นิ (71)

กรรมการจริยธรรมตองไมเคยถูกลงโทษทางวินัย และเปนผูมีเกียรติ เปนที่
ยอมรบั ของสวนราชการนน้ั

ขอ ๑๕ คณะกรรมการจริยธรรมมีอาํ นาจหนาท่ี ดงั น้ี
(๑) ควบคุม กํากับ สงเสริมและใหคําแนะนําในการใชบังคับประมวล
จรยิ ธรรมนใ้ี นสว นราชการ
(๒) สอดสองดูแลใหมกี ารปฏิบัติตามประมวลจริยธรรมในสวนราชการ ใน
กรณีทม่ี ีขอ สงสยั
หรือมีขอ รอ งเรียนวามีการฝาฝนจริยธรรม ใหสง เรื่องใหหัวหนาสวนราชการ
เพือ่ ปฏบิ ัตติ ามประมวลจรยิ ธรรมน้โี ดยเรว็
(๓) พจิ ารณาวินจิ ฉัยช้ขี าดปญหาอนั เกิดจากการใชบังคบั ประมวลจริยธรรมน้ี
ในสวนราชการเม่ือไดวินิจฉัยแลวใหสงคําวินิจฉัยให ก.พ. โดยพลัน ถา ก.พ. มิได
วินิจฉัยเปนอยางอื่นภายในหกสิบวันนับแตวันที่ ก.พ. รับเรื่อง ใหคําวินิจฉัยของ
คณะกรรมการจรยิ ธรรมเปน ทส่ี ดุ
(๔) สงเรื่องให ก.พ.พิจารณาวินิจฉัยในกรณีท่เี ห็นวาเรือ่ งน้ันเปนเรื่องสําคัญ
หรือมีผลกระทบในวงกวางหลายสวนราชการ และยังไมมีคําวินิจฉัยของ ก.พ. หรือ
ผตู รวจการแผนดนิ
(๕) คมุ ครองและประกนั ความเปน อิสระและเทย่ี งธรรมของกลุมงานคุมครอง
จรยิ ธรรมของสวนราชการ
(๖) คมุ ครองขา ราชการซ่ึงปฏบิ ัติตามประมวลจริยธรรมน้ีอยางตรงไปตรงมา
มิใหผบู ังคบั บญั ชาใชอ าํ นาจโดยไมเปนธรรมตอ ขา ราชการผูน ้นั
(๗) เสนอผลการประเมนิ การปฏิบัติตามประมวลจริยธรรมน้ีของหัวหนาสวน
ราชการตอ ก.พ. และประเมินผลการปฏิบัติงานของกลุมงานคุมครองจริยธรรมของ
สวนราชการเพ่ือเสนอหัวหนาสวนราชการเพ่ือประกอบการเลื่อนเงินเดือน หรือเล่ือน
ตาํ แหนงขาราชการในกลมุ งาน

คูม ือจรยิ ธรรมเจาพนกั งานที่ดนิ (72)

(๘) เสนอแนะการแกไขเพมิ่ เตมิ ประมวลจรยิ ธรรมนี้ หรอื การอ่นื ทเี่ หน็ สมควร
ตอ ก.พ.

(๙) ดําเนินการอ่ืนตามประมวลจริยธรรมน้ี หรือตามที่ ก.พ. มอบหมาย
การประชุมคณะกรรมการจริยธรรมใหนํากฎหมายวาดวยวิธีปฏิบัติราชการ
ทางปกครองมาใชบ งั คบั
ขอ ๑๖ หวั หนา สว นราชการ และผูบริหารสวนราชการตั้งแตผูดํารงตําแหนง
ประเภทบริหารประเภทอํานวยการ หรือดํารงตําแหนงประเภทอื่นท่ีทําหนาท่ีเปน
ผูบังคับบัญชามีหนาท่ีปฏิบัติตามประมวลจริยธรรมน้ี และประพฤติตนใหเปน
แบบอยางทด่ี แี กผ อู ยใู ตบงั คับบญั ชา ควบคมุ ใหผอู ยใู ตบ ังคับบัญชาปฏิบัติตามประมวล
จรยิ ธรรมน้ี สนับสนนุ สง เสริมผูอยูใ ตบ ังคับบัญชาที่มีความซ่ือสัตยมีผลงานและความรู
ความสามารถ และปฏบิ ตั ิตามประมวลจรยิ ธรรมนี้ โดยใหมอี ํานาจหนา ท่ดี ังตอ ไปน้ี
(๑) คุมครองและประกันความเปน อิสระและเทย่ี งธรรมของกลุมงานคุมครอง
จรยิ ธรรมของสวนราชการ
(๒) คมุ ครองขา ราชการซึง่ ปฏิบัติตามประมวลจริยธรรมนี้อยางตรงไปตรงมา
มิใหถูกกล่ันแกลงหรือถูกใชอํานาจโดยไมเปนธรรม ในกรณีท่ีหัวหนาสวนราชการ
ผบู ริหารสว นราชการต้ังแตประเภทอํานวยการขึ้นไป ถูกขาราชการผใู ดกลาวหาวาไม
ปฏิบัตติ ามประมวลจริยธรรมน้ี ขาราชการผถู ูกกลาวหานั้นไมอาจดําเนินการเก่ียวกับ
การออกคําสัง่ แตงตั้ง โยกยาย เลอ่ื นเงนิ เดือน แตงต้งั คณะกรรมการสืบสวนขอเท็จจริง
หรือคณะกรรมการสอบสวนทางวินัย หรือการดําเนินการใดท่ีเปน ผลรายหรือกระทบ
ตอ สทิ ธิหนา ทขี่ องขาราชการผูก ลาวหานั้น จะกระทาํ มิไดเวน แตจะไดรับความเห็นชอบ
จากคณะกรรมการจริยธรรมประจําสวนราชการแลว
(๓) สงเสริมและเผยแพรการปฏิบตั ติ ามประมวลจริยธรรมนอี้ ยางสมา่ํ เสมอ
(๔) ติดตามสอดสองใหขาราชการในสวนราชการปฏิบัติตามประมวล
จริยธรรมนอี้ ยางเครงครดั

คมู ือจรยิ ธรรมเจา พนกั งานที่ดิน (73)

(๕) ปฏิบัติตามมติหรือคําวินิจฉัย ก.พ. หรือคณะกรรมการจริยธรรม
คําแนะนาํ ของผตู รวจการแผนดนิ ในกรณีทคี่ ณะกรรมการจรยิ ธรรมมีคาํ วนิ ิจฉยั ใด และ
หวั หนา สว นราชการไมเห็นพองดวยกับคําวินิจฉัยน้ัน ใหเสนอความเห็นของตนและคํา
วินิจฉัยของคณะกรรมการจริยธรรมไปใหก.พ. วินิจฉัยได เวนแตกรณีนั้นมีคําวินิจฉัย
ของผตู รวจการแผนดนิ หรอื ก.พ. วินจิ ฉยั เสรจ็ เดด็ ขาดไวแ ลว

(๖) รวบรวมปญหาการปฏิบัติตามประมวลจริยธรรมนี้ และขอเสนอแนะในการ
ปรับปรงุ ประมวลจริยธรรมนี้ หรือการอื่นตามท่เี ห็นสมควรเสนอตอ ก.พ.

(๗) ดําเนนิ การอ่ืนตามประมวลจริยธรรมน้ี หรือตามที่ผูตรวจการแผนดิน
หรือ ก.พ.มอบหมาย

ขอ ๑๗ ใหจัดตั้งกลุมงานคุมครองจริยธรรมขึ้นในทุกสวนราชการขึ้นตรงตอ
หัวหนาสว นราชการ มีหนาทีค่ ุม ครองจรยิ ธรรมตามประมวลจริยธรรมนี้ ซ่ึงมีความเปน
อิสระ โดยมีขา ราชการซ่ึงดาํ รงตาํ แหนง ประเภทบรหิ ารระดบั ตนขึ้นไปเปนหัวหนากลุม
และมอี าํ นาจหนา ท่ี ดังตอไปนี้

(๑) ดาํ เนนิ การเผยแพร ปลกู ฝง สงเสริม ยกยองขาราชการที่เปนแบบอยางท่ี
ดี และติดตามสอดสอ งการปฏิบตั ิตามประมวลจรยิ ธรรมนอี้ ยางสมํ่าเสมอ

(๒) สืบสวนขอเท็จจริงการฝาฝนจริยธรรมเพ่ือรายงานผลใหหัวหนาสวน
ราชการพิจารณาท้ังนี้ โดยอาจมีผูร อ งขอหรืออาจดาํ เนนิ การตามท่ีหัวหนาสวนราชการ
มอบหมาย หรือตามท่ีเหน็ สมควรกไ็ ด

(๓) ใหความชวยเหลือและดูแลขาราชการซึ่งปฏิบัติตามประมวลจริยธรรมน้ี
อยา งตรงไปตรงมามิใหถกู กลนั่ แกลง หรือถกู ใชอ ํานาจโดยไมเปนธรรม

ใหนําความในขอ ๑๖ (๒) มาใชกับขาราชการในกลุมงานคุมครองจริยธรรม
ดว ย โดยอนโุ ลมโดยให ก.พ. เปนผใู หความเห็นชอบ

(๔) ทําหนา ท่ีฝา ยเลขานกุ ารของคณะกรรมการจรยิ ธรรมประจําสวนราชการ

คูม อื จรยิ ธรรมเจาพนกั งานท่ดี ิน (74)

(๕) ดําเนินการอ่ืนตามทก่ี ําหนดในประมวลจริยธรรมนี้ หรือตามที่หัวหนา
สว นราชการคณะกรรมการจริยธรรม หรือตามที่ ก.พ. มอบหมาย ทั้งน้ี โดยไมก ระทบ
ตอความเปน อิสระของผดู าํ รงตาํ แหนง ในกลุมงานดังกลา ว

สว นที่ ๒
ระบบการบงั คบั ใชป ระมวลจริยธรรม
ขอ ๑๘ การฝาฝนจริยธรรมตามความในหมวด ๒ ของประมวลจริยธรรมนี้
เปน ความผดิ วินยั ตามกฎหมายวาดว ยพระราชบญั ญัติระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ.
๒๕๕๑ ระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีวาดวยพนักงานราชการ พ.ศ. ๒๕๔๗ หรือ
ระเบียบกระทรวงการคลังวาดวยลูกจางประจําของสวนราชการ พ.ศ. ๒๕๓๗ แลวแต
กรณี
ขอ ๑๙ เมื่อมีกรณีการฝาฝนจริยธรรม ผูบังคับบัญชาอาจส่ังลงโทษทางวินัย
วากลา วตักเตอื น ทาํ ทัณฑบนเปนหนังสือหรอื ส่งั ใหไดร บั การพัฒนาตามทเ่ี ห็นสมควร
ขอ ๒๐ ใหหัวหนาสวนราชการ คณะกรรมการจรยิ ธรรม และ ก.พ. สงเสรมิ
จริยธรรมขา ราชการ โดยอยา งนอ ยตองดําเนินการ ดังน้ี
(๑) ในการบรรจุแตงต้ัง เล่ือนเงินเดือน ยายหรือโอนขาราชการ
ใหใชพฤติกรรมทางจริยธรรมของผนู นั้ พจิ ารณาควบคกู บั ความรคู วามสามารถ
(๒) ปลูกฝงจริยธรรมใหขาราชการใหม จัดใหขาราชการลงลายมือช่ือ
รบั ทราบประมวลจริยธรรม จัดใหมีสมุดบันทึกประวัติในสวนที่เกี่ยวกับจริยธรรมของ
ขา ราชการแตละคน รวมทั้งจดั ใหมีกิจกรรมสงเสริมจริยธรรมผูบริหาร และขาราชการ
อยา งสม่าํ เสมอ
(๓) ประเมนิ การปฏบิ ัติตามประมวลจริยธรรมของขาราชการ
(๔) คุมครองขาราชการผปู ฏบิ ัตติ ามประมวลจริยธรรมนอ้ี ยา งเพยี งพอ
(๕) ยกยองขาราชการและสวนราชการทถ่ี ือปฏิบัตติ ามประมวลจริยธรรมนี้
โดยเครง ครัด

คูม ือจรยิ ธรรมเจา พนกั งานที่ดนิ (75)

(๖) ตอบขอสงสัยหรอื คําถามเกยี่ วกับการปฏิบตั ิตามประมวลจริยธรรมนี้
(๗) จัดใหมีการศึกษาคานิยมที่เปนอุปสรรคตอการปฏิบัติตามประมวล
จริยธรรมนแ้ี ละดําเนนิ การแกไขปรับเปลยี่ นคานิยมนนั้
(๘) เผยแพรใหประชาชน ผูเปนคูสมรส ญาติ พี่นอง พรรคพวกเพื่อนฝูงของ
ขาราชการตลอดจนประชาชนผูมาติดตอราชการทราบประมวลจริยธรรมของ
ขา ราชการ เพือ่ ไมทาํ การอันเปนการสงเสริมหรือกอใหเ กิดการฝาฝนจริยธรรม
(๙) จดั ใหมกี ารประเมนิ ผลการปฏิบัติตามประมวลจริยธรรมนี้
ขอ ๒๑ เม่อื มีปญ หาการปฏิบตั ติ ามประมวลจรยิ ธรรมนใี้ นเร่ืองใด ขาราชการ
อาจเสนอเรื่องท่ีเปนปญหาดังกลาวใหหัวหนากลุมงานคุมครองจริยธรรมของสวน
ร า ช ก า ร ที่ ต น สั ง กั ด นํ า เ ส น อ เ พื่ อ ข อ คํ า วิ นิ จ ฉั ย ห รื อ อ นุ ญ า ต แ ล ว แ ต ก ร ณี จ า ก
คณะกรรมการจริยธรรมได ในกรณีท่เี รือ่ งนนั้ เปน เรือ่ งสาํ คญั หรือมผี ลกระทบในวงกวา ง
หลายสวนราชการ และยังไมม คี ําวนิ จิ ฉยั ของ ก.พ. หรอื ผตู รวจการแผนดินแลวแตกรณี
คณะกรรมการจรยิ ธรรมอาจสง เร่อื งให ก.พ. วินิจฉัย
ในกรณีท่ี ก.พ. เห็นวาเร่ืองดงั กลาวตามวรรคหนึง่ เปนเรื่องสําคัญอันควรแก
การขอคําแนะนาํ จากผตู รวจการแผน ดินกใ็ หก ระทาํ ได
ขาราชการที่ปฏิบัติตามคําวินิจฉัยของคณะกรรมการจริยธรรม ก.พ. หรือ
ผตู รวจการแผน ดนิ ไมต องรับผดิ ทางวินัย
ขอ ๒๒ ในกรณีที่จําเปน ตอ งดําเนินการเร่ืองใดโดยดวน หากปลอยใหเนิ่นชา
ไปจะกระทบตอประโยชนสวนรวมหรือประโยชนของทางราชการ และไมอาจเรียก
ประชุมคณะกรรมการจรยิ ธรรมไดท ัน ขาราชการอาจขอคําแนะนําจากหัวหนากลมุ งาน
คมุ ครองจรยิ ธรรมของสว นราชการที่ตนสังกัด
หัวหนากลุมงานคุมครองจริยธรรมตามวรรคหนึ่งมีหนาท่ีตองใหคําแนะนํา
ตามสมควรตามคาํ วินิจฉัยของคณะกรรมการจริยธรรม ก.พ. หรือผูตรวจการแผนดิน
หากไมม ีคําวนิ จิ ฉัยในเร่ืองที่เปนปญหามากอน หัวหนากลุมงานคุมครองจริยธรรมอาจ
ใหคาํ แนะนาํ โดยยดึ ประโยชนส งู สุดของสวนรวมเปนสาํ คัญ ท้ังตองมุงสรางความสาํ นึก

คมู ือจรยิ ธรรมเจาพนกั งานที่ดิน (76)

และเที่ยงธรรมในหนาท่ี ผดุงเกียรติและศักดิ์ศรีของขาราชการท่ีสรางความไววางใจ
และเช่ือมั่นของปวงชน และการดํารงตนเปนแบบอยางท่ีดีงาม ใหสงเร่ืองให
คณะกรรมการจรยิ ธรรมและ ก.พ.ทราบ

ขาราชการทป่ี ฏิบัติตามคําแนะนําของหัวหนา กลุม งานคุม ครองจรยิ ธรรมตาม
แนวทางที่คณะกรรมการจริยธรรม ก.พ. หรอื ผูตรวจการแผนดินเคยวินิจฉัยไวแลวโดย
สจุ ริตไมตองรับผิดทางวินยั

บทเฉพาะกาล
ขอ ๒๓ ใหดาํ เนินการแตงตั้งคณะกรรมการจริยธรรมและจัดต้ังกลุมงาน
คุมครองจริยธรรมในสวนราชการทุกแหงภายในเกาสิบวัน นับแตวันที่ประมวล
จรยิ ธรรมนี้มีผลใชบังคบั
ขอ ๒๔ เมื่อครบหน่ึงปนับแตวันที่ประมวลจริยธรรมน้มี ีผลใชบังคับ ให ก.พ.
จัดใหม กี ารประเมนิ การปฏบิ ตั ิตามประมวลจริยธรรมนี้ พรอมดําเนินการปรับปรุงแนว
ทางการปฏิบตั หิ รือแกไ ขเพ่ิมเติมประมวลจรยิ ธรรมใหเหมาะสม
ในการดําเนินการตามวรรคหนึ่ง ให ก.พ. รับฟงความคดิ เห็นจากขาราชการ
หัวหนากลมุ งานคุมครองจรยิ ธรรม คณะกรรมการจริยธรรม หัวหนา สวนราชการ และ
ผูตรวจการแผนดินอยางกวางขวางและตองดําเนินการตามวรรคหน่ึงใหแลวเสร็จ
ภายในหนึง่ รอยแปดสิบวันนบั แตว ันท่ีครบหนง่ึ ปของการใชบ ังคับประมวลจริยธรรมนี้

ประกาศ ณ วันที่ ๑๖ กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๒
อภิสทิ ธิ์ เวชชาชีวะ
นายกรฐั มนตรี
ประธาน ก.พ.