รายงานการประเมินดัชนีชี้วัดความสมดุลด้านพลังงานประเทศไทย ปี 2563

THAILAND ENERGY TRILEMMA INDEX รายงานการประเมินดัชนีช้ีวัด
ความสมดุลด้านพลังงาน
ประเทศไทย

ปี 2563



รายงานผลการประเมินดัชนีช้วี ัดความสมดุลด้านพลงั งานประเทศไทย ปี 2563 1

คานา

สำนักงำนนโยบำยและแผนพลังงำน (สนพ.) ได้มีกำรนำเครื่องมือกำรประเมินดัชนีชี้วัดควำมสมดุลด้ำนพลังงำนของ
ประเทศไทย (Thailand Energy Trilemma Index: TETI) มำใช้ในกำรประเมินผลกำรดำเนินนโยบำย แผน และมำตรกำรด้ำน
พลังงำนทอี่ นมุ ัติโดยคณะกรรมกำรนโยบำยพลงั งำนแหง่ ชำติ (กพช.) และคณะกรรมกำรบริหำรนโยบำยพลังงำน (กบง.) เพื่อสะท้อน
กำรขับเคล่ือนแผนบูรณำกำรพลังงำนระยะยำว (Thailand Integrated Energy Blueprint: TIEB) ประกอบด้วย แผนพัฒนำกำลัง
กำรผลิตไฟฟ้ำของประเทศ (Power Development Plan: PDP) แผนอนุรักษ์พลังงำน (Energy Efficiency Plan: EEP) แผนพัฒนำ
พลังงำนทดแทนและพลังงำนทำงเลือก (Alternative Energy Development Plan: AEDP) แผนบริหำรจัดกำรก๊ำซธรรมชำติ (Gas
Plan) และแผนบริหำรจัดกำรน้ำมันเช้ือเพลิง (Oil Plan) สอดคล้องตำมเป้ำหมำยหลัก 3 ประกำร คือ ควำมมั่นคงด้ำนพลังงำน
(Energy Security) ควำมม่ังคั่งด้ำนพลังงำน (Energy Economy) และควำมย่ังยืนด้ำนพลังงำน (Sustainability) โดยในกำรจัดทำ
TETI ได้นำดัชนีช้ีวัดของหน่วยงำนระดับสำกล มำปรับใช้ให้เหมำะสมกับบริบทของประเทศไทย เช่น สถำบัน IMD (International
Institute for Management Development) ส ภ ำ เ ศ ร ษ ฐ กิ จ โ ล ก ( World Economic Forum) แ ล ะ ส ภ ำ พ ลั ง ง ำ น โ ล ก
(World Energy Council) เป็นต้น โดยผลกำรประเมิน TETI จะเป็นข้อมูลให้ผู้บริหำรทรำบถึงทิศทำงกำรดำเนินนโยบำย
ด้ำนพลังงำนของประเทศไทย และสำมำรถนำข้อมูลผลกำรประเมินดังกล่ำว มำใช้ปรับปรุง ทบทวน และจัดทำนโยบำยด้ำนพลังงำน
ท่จี ะช่วยขับเคล่อื นแผนยุทธศำสตรช์ ำตใิ ห้บรรลุเปำ้ หมำยทตี่ ้งั ไวไ้ ด้

กนั ยำยน 2564

รายงานผลการประเมนิ ดัชนีชี้วัดความสมดุลดา้ นพลงั งานประเทศไทย ปี 2563 2

สารบญั

02 สารบญั

08 ผลการประเมินดชั นชี วี้ ัดความสมดุล
ของหน่วยงานสากล

10 Energy Transition Index 2020

12 The Climate Change Performance
Index 2020

รายงานผลการประเมนิ ดัชนชี ี้วัดความสมดลุ ดา้ นพลงั งานประเทศไทย ปี 2563 3

คานา 01

ผลการประเมินดชั นชี ี้วัดความสมดลุ 04
ด้านพลังงานของประเทศไทย

World Competitiveness Ranking 2020 09

The World Energy Trilemma Index 2020 11

รายงานผลการประเมินดัชนชี วี้ ัดความสมดุลดา้ นพลงั งานประเทศไทย ปี 2563 4

ผลการประเมินดัชนชี วี้ ดั ความสมดลุ
ด้านพลงั งานของประเทศไทย

รายงานผลการประเมนิ ดัชนีช้ีวัดความสมดุลด้านพลงั งานประเทศไทย ปี 2563 5

ผลการประเมินดัชนีชี้วัด คะแนนรวม ความมน่ั คงด้านพลงั งาน 3.79/5.00
ความสมดุลด้านพลังงาน 3.60 ความมง่ั คง่ั ดา้ นพลงั งาน 3.25/5.00
ของประเทศไทย ปี 2563 ความย่งั ยนื ดา้ นพลังงาน 3.77/5.00

ในปี 2563 ประเทศไทยมีผลกำรประเมินดัชนีชี้วัดควำมสมดุลด้ำนพลังงำนของประเทศไทย ( Thailand Energy
Trilemma Index: TETI) ในภำพรวม 3.60 คะแนน จำก 5.00 คะแนน โดยควำมม่ันคงด้ำนพลังงำนมีคะแนนกำรประเมินสูงเป็น
อันดับหน่ึง รองลงมำคือ ควำมยั่งยืนด้ำนพลังงำน และควำมมั่นคั่งด้ำนพลังงำน ซ่ึงมีคะแนน 3.79 3.77 และ 3.25 ตำมลำดับ เม่ือ
เทียบกับผลกำรประเมินปี 2562 จะพบว่ำ ประเทศไทยมีควำมสมดุลด้ำนพลังงำนเพ่ิมมำกขึ้น โดยมีกำรดำเนินนโยบำยและ
มำตรกำรเพื่อส่งเสริมกำรผลิตและกำรเพ่ิมสัดส่วนกำรใช้พลังงำนหมุนเวียนตำมแผน PDP และแผน AEDP จึงส่งผลให้ควำมย่ังยืนมี
กำรปรับตัวเพ่ิมสูงข้ึน ในขณะเดียวกันประเทศไทยเร่ิมหันกลับมำให้ควำมสำคัญกับควำมม่ันค่ังด้ำนพลังงำน เพื่อให้พลังงำนเป็น
ส่วนหน่ึงในกำรขับเคลื่อนเศรษฐกิจของประเทศ

3.79

มน่ั คง

3.77 3.25 การเปรียบเทียบผลการประเมนิ TETI ในช่วงปี 2557—2563

ยงั่ ยนื มงั่ คง่ั

ผลการประเมินดัชนชี ้วี ัด TETI

1. ความมั่นคงด้านพลังงาน (Energy Security) มีผลกำรประเมินที่ระดับคะแนน 3.79 จำก 5.00 คะแนน ซึ่งดัชนีช้ีวัด

ควำมสำเร็จท่ีได้คะแนน 5.00 ได้แก่ ปริมำณกำลังผลิตไฟฟ้ำสำรอง และควำมหลำกหลำยของเชื้อเพลิงท่ีใช้ในประเทศ รองลงมำ คือ
จำนวนครัวเรือนท่ีเข้ำถึงกำรใช้ไฟฟ้ำ ค่ำควำมสูญเสียพลังงำนของโครงข่ำยระบบสำยส่งและสำยจำหน่ำยไฟฟ้ำ และควำมหลำกหลำย
ของเชื้อเพลิงที่ใช้ในกำรผลิตไฟฟ้ำ ได้คะแนน 4.99 4.13 และ 3.63 ตำมลำดับ แต่มีดัชนีช้ีวัดควำมสำเร็จท่ีควรปรับปรุง ได้แก่ สัดส่ว น
กำรนำเข้ำพลังงำนขั้นต้น ได้คะแนน 0.98 ซ่ึงควรมีกำรส่งเสริมกำรผลิตไฟฟ้ำในชุมชนท่ีมีแหล่งพลังงำนในพ้ืนท่ีที่เพียงพอ เพื่อลดกำร
นำเข้ำพลังงำนจำกต่ำงประเทศ และมีกำรพัฒนำเทคโนโลยีและระบบกำรจัดเก็บพลังงำน รวมท้ังมีกำรพัฒนำระบบกำรเชื่อมโยงผ่ำน
Smart Microgrid เพ่ือใหเ้ กดิ ควำมเสถียรภำพของระบบไฟฟำ้ ท่ผี ลิตจำกพลังงำนทดแทนตำมแผน PDP และแผน AEDP รวมทั้งรณรงค์
ให้ทกุ ภำคส่วนใชพ้ ลังงำนอยำ่ งมปี ระสทิ ธภิ ำพตำมแผน EEP

จานวนครัวเรอื นทเ่ี ขา้ ถงึ การใช้ไฟฟา้ คา่ ความสญู เสยี พลงั งานของ ปรมิ าณกาลงั ผลติ ไฟฟา้ สารอง
โครงขา่ ยระบบสายสง่ และสาย สดั ส่วนการนาเขา้ พลงั งานขน้ั ตน้

จาหนา่ ยไฟฟา้

3.79
ความมน่ั คงดา้ นพลงั งาน

ความหลากหลายของเชอื้ เพลงิ ทง้ั หมด ความหลากหลายของเชอื้ เพลงิ ที่
ทใ่ี ชใ้ นประเทศ ใชใ้ นการผลติ ไฟฟา้

รายงานผลการประเมนิ ดัชนชี ี้วัดความสมดลุ ด้านพลังงานประเทศไทย ปี 2563 6

ผลการประเมินดัชนีช้ีวัด คะแนนรวม ความมนั่ คงด้านพลังงาน 3.79/5.00
ความสมดุลด้านพลังงาน 3.60 ความมงั่ ค่งั ด้านพลังงาน 3.25/5.00
ของประเทศไทย ปี 2563 ความยง่ั ยืนดา้ นพลงั งาน 3.77/5.00

2. ความมั่งค่ังด้านพลังงาน (Energy Economy) มีผลกำรประเมินท่ีระดับคะแนน 3.25 จำก 5.00 คะแนน โดย

มูลค่ำเงินอุดหนุนเชื้อเพลิงพลังงำนฟอสซิล และมูลค่ำเงินอุดหนุนรำคำค่ำไฟฟ้ำจำกภำครัฐ ได้คะแนน 5.00 รองลงมำ คือ ค่ำใช้จ่ำย
ไฟฟ้ำของครัวเรือน และมลู คำ่ กำรนำเข้ำพลังงำน ได้คะแนน 4.49 และ 3.20 ตำมลำดับ แต่มีดัชนีชี้วัดควำมสำเร็จท่ีควรมีกำรปรับปรุง
ได้แก่ ค่ำใช้จ่ำยผลิตภัณฑ์ปิโตรเลียมของครัวเรือน และรำคำไฟฟ้ำสำหรับกิจกำรขนำดใหญ่ ได้คะแนน 1.13 และ 1.00 ตำมลำดับ ซ่ึง
ควรมีกำรส่งเสริมกำรใช้พลังงำนอย่ำงมีประสิทธิภำพ ส่งเสริมให้เกิดกำรสร้ำงและพัฒนำบุคลำกรในสำขำด้ำนพลังงำนให้เพ่ิมมำกข้ึน
ตำมแผน EEP และมมี ำตรกำรในกำรลดตน้ ทุนจำกรำคำไฟฟ้ำสำหรับกิจกำรขนำดใหญ่เพ่ือเพิ่มขีดควำมสำมำรถในแข่งขันได้ มีกำรวิจัย
และพฒั นำนวัตกรรม/เทคโนโลยีในกำรลงทุนโครงสร้ำงพื้นฐำนด้ำนพลังงำนและด้ำนคมนำคมขนส่งให้อำนวยควำมสะดวกและมีต้นทุน
ต่ำ เพื่อไม่ให้กระทบต่อค่ำครองชีพของประชำชน รวมท้ังผลักดันกลไกที่จะช่วยให้ภำคธุรกิจด้ำนพลังงำนเข้ำสู่ตลำดกำรค้ำคำร์บอน
เครดิตไดเ้ พ่มิ มำกขนึ้

มลู คา่ เงนิ อดุ หนนุ เชอ้ื เพลงิ พลงั งาน มลู คา่ เงนิ อดุ หนนุ ราคาคา่ ไฟฟา้ ค่าใชจ้ า่ ยผลติ ภณั ฑป์ โิ ตรเลยี มของ
ฟอสซลิ ครัวเรอื น

3.25
ความมั่งคง่ั ดา้ นพลังงาน

ค่าใชจ้ า่ ยไฟฟา้ ของครวั เรอื น ราคาไฟฟา้ สาหรบั กจิ การขนาดใหญ่ มลู คา่ การนาเขา้ พลงั งาน

3. ความยั่งยืนด้านพลังงาน (Sustainability) มีผลกำรประเมินท่ีระดับคะแนน 3.77 จำก 5.00 คะแนน โดยกำร

ปล่อยก๊ำซเรือนกระจกต่อหัวประชำกร ได้คะแนน 5.00 รองลงมำ คือ ประสิทธิภำพกำรใช้พลังงำนข้ันสุดท้ำย กำรปล่อยก๊ำซเรือน
กระจกต่อกำรใช้พลังงำนข้ันต้น กำรใช้พลังงำนขั้นสุดท้ำยต่อหัวประชำกร ได้คะแนน 4.15 3.94 และ 3.89 ตำมลำดับ แต่มีดัชนีช้ีวัด
ควำมสำเร็จที่ควรปรับปรุง ได้แก่ สัดส่วนกำรใช้พลังงำนทดแทนท่ีผลิตได้ภำยในประเทศ และควำมยืดหยุ่นของระบบพลังงำนเพื่อ
รองรับพลังงำนหมุนเวียน ได้คะแนน 3.03 และ 2.75 ตำมลำดับ ซึ่งควรมีมำตรกำรในกำรสนับสนุนกำรพัฒนำศักยภำพของพลังงำน
ทดแทนในแต่ละพื้นท่ีให้เพียงพอกับควำมต้องกำรภำยในประเทศ และผลักดันกำรดำเนินงำนตำมแม่บทกำรพัฒนำระบบโครงข่ำย
สมำร์ทกริดของประเทศไทย พ.ศ. 2558 – 2579 เพ่ือรองรับกำรเพ่ิมขึ้นของกำรผลิตไฟฟ้ำจำกพลังงำนหมุนเวียนตำมแผน PDP และ
แผน AEDP รวมท้ังส่งเสริมกำรลงทุนร่วมกับกระทรวงอุตสำหกรรมเพ่ือพัฒนำเทคโนโลยีในกำรผลิตรถยนต์ที่ใช้พลังงำนทดแทนหรือ
รถยนต์ทีใ่ ชน้ ำ้ มนั ทมี่ ีระดบั คำร์บอนตำ่ (Low Carbon Fuels)

ประสทิ ธภิ าพการใชพ้ ลงั งานข้นั สดุ ทา้ ย การใชพ้ ลงั งานขนั้ สดุ ทา้ ยตอ่ หวั สดั สว่ นการใชพ้ ลงั งานทดแทนทผ่ี ลติ

ประชากร ไดภ้ ายในประเทศ

3.77 ความยดื หยนุ่ ของระบบพลงั งานเพอ่ื การปลอ่ ยกา๊ ซเรอื นกระจกตอ่ การใช้ การปลอ่ ยกา๊ ซเรอื นกระจกตอ่ หวั
ความยัง่ ยนื ดา้ นพลงั งาน รองรบั พลงั งานหมนุ เวียน พลงั งานขน้ั ตน้ ประชากร

รายงานผลการประเมินดัชนชี ีว้ ัดความสมดุลดา้ นพลงั งานประเทศไทย ปี 2563 7

ขอ้ เสนอแนะในการสรา้ งความสมดลุ ดา้ นพลงั งานของประเทศไทย

3.80

มน่ั คง

รักษาระดับความม่ันคงและความยั่งยนื และปรับเพิม่ ความม่งั คัง่

3.80 3.80

ยง่ั ยนื มง่ั คง่ั

3.79

มน่ั คง

3.77 3.25

ยงั่ ยนื มง่ั คง่ั

1. เพ่ิมสัดส่วนกำรใช้พลังงำนทดแทนภำยในประเทศเพิ่มสูงขึ้น โดยมีกำรส่งเสริมกำรผลิตไฟฟ้ำในชุมชนท่ีมีแหล่งพลังงำน
ในพื้นท่ีที่เพียงพอ พัฒนำเทคโนโลยีและระบบกำรจัดเก็บพลังงำนด้วยเทคโนโลยี Grid และผลักดันกำรดำเนินงำนตำมแม่บท
กำรพัฒนำระบบโครงข่ำยสมำร์ทกริดของประเทศไทย รวมทั้งควรมีกำรกำหนดสัดส่วนสูงสุดของเช้ือเพลิงชีวภำพเพ่ือลดกำรแย่งชิง
ระหว่ำงพชื อำหำรและพืชพลงั งำน

2. สนับสนุนกำรวิจัยและพัฒนำนวัตกรรม/เทคโนโลยีในกำรลงทุนโครงสร้ำงพื้นฐำนด้ำนพลังงำนและด้ำนคมนำคมขนส่ง
รวมทง้ั มีมำตรกำรกำรช่วยเหลอื ภำคประชำชน และภำคธุรกิจ เพ่ือลดผลกระทบต่อท้ังเศรษฐกจิ และควำมเป็นอยู่ของประชำชน

3. สนับสนุนกำรลงทุนร่วมกับทุกภำคส่วนเพื่อพัฒนำนวัตกรรมของเทคโนโลยีแบตเตอรี่ท่ีมีประสิทธิภำพในกำรกักเก็บ
พลังงำน (Energy Storage) ระบบกำรซ้ือขำยพลังงำน เทคโนโลยีกักเก็บและกำรใช้ประโยชน์จำกก๊ำซคำร์บอนไดออกไซด์ (Carbon
capture and utilization) เทคโนโลยีไฮโดรเจนและเซลล์เช้ือเพลิง (Hydrogen and Fuel Cell) ตลอดจนกำรพัฒนำนวัตกรรมกำร
กำจัดขยะอิเล็กทรอนิกส์ท่ีหมดอำยุกำรใช้งำน เช่น แบตเตอร่ี แผงเซลล์แสงอำทิตย์ (Solar Cell) เป็นต้น เพ่ือส่งเสริมให้เกิด
ผู้ประกอบกำรรำยใหม่ของกำรผลิตและกำรใช้พลังงำนที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม รวมทั้งสร้ำงและพัฒนำบุคลำกรในสำขำด้ำนพลังงำน
ให้เพ่มิ มำกขนึ้

4. ศึกษำและติดตำมกำรกำหนดหลักเกณฑ์และโครงสร้ำงกำรซ้ือขำยคำร์บอนเครดิตระหว่ำงประเทศ และผลักดันกลไก
ใหภ้ ำคธุรกิจดำ้ นพลงั งำนหนั มำสนใจและเข้ำร่วมในกำรซ้อื ขำยคำร์บอนเครดิต (Carbon Credit)

5. รณรงค์ประชำสัมพันธ์สร้ำงจิตสำนึกให้ทุกภำคส่วนมีกำรเปล่ียนพฤติกรรมกำรใช้พลังงำนและใช้พลังงำน
อยำ่ งมปี ระสทิ ธภิ ำพ

รายงานผลการประเมินดัชนีชีว้ ัดความสมดลุ ด้านพลังงานประเทศไทย ปี 2563 8

ผลการประเมนิ ดัชนชี ว้ี ดั ความสมดลุ
ดา้ นพลงั งานของหน่วยงานสากล

รายงานผลการประเมนิ ดัชนชี ีว้ ัดความสมดลุ ด้านพลงั งานประเทศไทย ปี 2563 9

World Competitiveness Ranking 2020

International Institute for Management Development (IMD) ได้จัดอันดับควำมสำมำรถในกำรแข่งขัน (World
Competitiveness Ranking) ของ 63 ประเทศท่ัวโลก โดยในปี 2563 มีกำรประเมินในประเด็น 4 ด้ำน ได้แก่ ด้ำนสมรรถนะทำง
เศรษฐกิจ ดำ้ นประสทิ ธภิ ำพของภำครัฐ ดำ้ นประสทิ ธิภำพของภำคธรุ กจิ และดำ้ นโครงสร้ำงพื้นฐำน ประเทศไทยได้รับผลกำรจัดอันดับ
อย่ทู ่ี 29 จำกท้งั หมด 63 ประเทศ โดยในกลุม่ ประเทศอำเซยี นมีประเทศท่ไี ดร้ บั กำรจัดอันดับที่ดีกว่ำประเทศไทย คือ สิงคโปร์ มำเลเซยี
และประเทศทอ่ี ย๋ใู นอันดับทตี่ ำ่ กว่ำประเทศไทย คอื อนิ โดนีเซีย และฟลิ ิปปนิ ส์

ทง้ั น้ี สถำบนั IMD มขี อ้ เสนอแนะตอ่ ประเทศไทย ดงั นี้
1. ควรมีกำรประเมินผลกระทบต่อประชำชนและธุรกิจขนำดเล็กได้รับจำกกำรระบำดของ covid-19 และเตรียมแนวทำงกำร
ฟื้นฟู ผลกระทบตำมแนวทำงชวี ิตวถิ ีใหม่ (New Normal) เช่น ในภำคธรุ กจิ กำรทอ่ งเทีย่ วและกำรใหบ้ ริกำร
2. ควรมีกำรจัดทำระบบประเมินควำมเสี่ยงระดับชำติ เพ่ือถอดบทเรียนจำกสภำวะวิกฤติ covid-19 ท่ีเกิดขึ้น รวมท้ังใช้เป็น
ข้อมลู ในกำรเลอื กใช้เทคโนโลยแี ละจดั ทำโครงสรำ้ งพ้นื ฐำนให้มคี วำมเหมำะสม
3. ควรเรง่ ให้มีกำรนำเทคโนโลยดี ิจทิ ลั มำใชใ้ นภำคกำรศกึ ษำและกำรดแู ลรักษำสขุ ภำพ

Country Overall Economic Government Business Unit: Ranking

Singapore 1 Infrastructure
Germany 17
United Kingdom 19 3567
China 20 5 24 25 11
Malaysia 27 24 18 20 12
Thailand 29
Japan 34 7 37 18 22
Indonesia 40
India 43 9 30 29 31
Philippines 45 57 51 36 43
11 41 55 21
26 31 31 55
37 50 32 49
44 42 33 59

แหลง่ ทมี่ ำ: https://www.imd.org/centers/world-competitiveness-center/rankings/world-competitiveness/
เผยแพร่ ณ พฤศจิกำยน 2563

รายงานผลการประเมนิ ดัชนีชว้ี ัดความสมดุลด้านพลงั งานประเทศไทย ปี 2563 10

Energy Transition Index 2020

สภำเศรษฐกิจโลก (World Economic Forum: WEF) ได้จัดอันดับประเทศท่ัวโลกตำมดัชนีช้ีวัดระบบพลังงำนของ
ประเทศตอ่ กำรเปล่ยี นแปลงสู่อนำคต (Energy Transition Index) ของ 115 ประเทศทวั่ โลก โดยในปี 2563 มกี ำรประเมนิ ภำพรวม
ระบบใน 3 ประเด็น ได้แก่ 1) กำรเข้ำถึงพลังงำนและควำมม่ันคง 2) กำรเติบทำงเศรษฐกิจและกำรพัฒนำ 3) ควำมย่ังยืนด้ำน
ส่ิงแวดล้อม พรอ้ มทงั้ มกี ำรประเมนิ ควำมพร้อมใน 6 ประเดน็ ได้แก่ 1) ทุนมนษุ ย์และกำรมีส่วนรว่ มของผู้บริโภค 2) โครงสร้ำงระบบ
พลังงำน 3) กฎระเบียบและเจตนำรมณ์ร่วมกันทำงกำรเมือง 4) สถำบันและภำครัฐ 5) เงินทุนและกำรลงทุน และ 6) โครงสร้ำง
พื้นฐำนและสภำพแวดล้อมทำงธุรกิจด้ำนนวัตกรรม ประเทศไทยได้รับกำรจัดอันดับอยู่ในอันดับท่ี 53 จำกทั้งหมด 115 ประเทศ
โดยในกล่มุ ประเทศอำเซยี นมปี ระเทศทไ่ี ด้รบั กำรจัดอันดบั ทด่ี ีกว่ำประเทศไทย คือ สงิ คโปร์ มำเลเซยี และประเทศที่อยใู่ นอันดับที่ต่ำ
กวำ่ ประเทศไทย คอื อินโดนเี ซยี และฟิลปิ ปนิ ส์

ท้ังน้ี ประเทศไทยควรปรับปรุงนโยบำยด้ำนพลังงำนให้มีควำมยืดหยุ่นและคำนึงถึงผลระยะยำวมำกข้ึน โดยอำจพิจำรณำ
ใช้กำรอัดฉีดเงินเพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจในกำรสร้ำงโครงสร้ำงพื้นฐำนพลังงำนแบบใหม่ เช่น อุปกรณ์จับคำร์บอนกำรจัดเก็บพลังงำน
และกำรทดลองใช้พลังงำนไฮโดรเจน เป็นต้น และเน้นนโยบำยให้ประชำชนใช้ทรัพยำกรที่มีอยู่ให้มีประสิทธิภำพเพ่ือรองรับกับ
สถำนกำรณ์ COVID-19

Unit: Percentage

Country Overall System Performance Transition Readiness

United Kingdom 69.9 72 68
Singapore 65.9 67 65
Germany 63.9 64 63
Japan 63.2 64 63
Malaysia 59.4 64 55
Thailand 56.3 61 51
Philippines 55.3 62 49
Vietnam 53.5 57 50
Indonesia 52.4 61 44
India 51.5 54 49
China 50.9 50 52

แหล่งทม่ี ำ: https://www.weforum.org/reports/fostering-effective-energy-transition-2020
เผยแพร่ ณ พฤษภำคม 2563

รายงานผลการประเมนิ ดัชนีชีว้ ัดความสมดุลดา้ นพลังงานประเทศไทย ปี 2563 11

The World Energy Trilemma Index 2020

องค์กำรพลังงำนโลก (World Energy Council: WEC) ได้จัดอันดับตำมดัชนีช้ีวัดควำมสมดุลด้ำนพลังงำนของโลก
(Trilemma Index) ของจำนวน 96 ประเทศทั่วโลก ซึ่งดัชนีชี้วัดที่ใช้ในกำรจัดอันดับแบ่งออกเป็น 3 ด้ำน ได้แก่ ด้ำนควำมม่ันคง
(Energy Security) ด้ำนควำมเสมอภำค (Energy Equity) และด้ำนควำมย่ังยืน (Environmental Sustainability) โดยประเทศ
ไทยได้รับกำรจัดอันดับอยทู่ ่ี 64 เมื่อเปรียบเทียบกับประเทศในกลุ่มอำเซียน มีประเทศท่ีได้รับกำรจัดอันดับที่ดีกว่ำประเทศไทย คือ
มำเลเซีย สงิ คโปร์ และอนิ โดนีเซยี สำหรบั ประเทศท่อี ย่ใู นอนั ดับทต่ี ่ำกวำ่ ประเทศไทย คือ เวียดนำม ฟลิ ิปปนิ ส์ และเมียนมำ

ท้ังนี้ WEC มีข้อเสนอแนะต่อประเทศไทย คือ ภำครัฐควรมีกำรผลักดันในเชิงนโยบำยให้มีผลิตและกำรใช้พลังงำน
ทำงเลือกเพ่ิมข้ึน ได้แก่ กำรผลิตและกำรใช้เชื้อเพลิงชีวภำพ ชีวมวล เช้ือเพลิงจำกขยะและของเสียจำกปศุสัตว์ ซ่ึงจะช่วยส่งเสริม
ควำมมัน่ คงดำ้ นพลงั งำนของประเทศไทยและยงั ชว่ ยลดมลพษิ และสนบั สนนุ เกษตรกรให้มกี ำรผลิตและใช้พลงั งำนทำงเลอื กในชุมชน

Unit: Score

Country Overall Energy Security Energy Equity Environmental Sustainability
United Kingdom 81.7
Germany 80.9 17 14 11
United States 79.8
Japan 75.7 11 22 25
Australia 75.4 9 13 43
Korea 73.4
Malaysia 72.9 52 27 32
Singapore 70.5
China 67 34 17 60
Indonesia 66.8
Thailand 65.2 45 11 66
Vietnam 64.8
Philippines 60.3 31 41 53
India 56.2 104 7 48
Myanmar 54.3
30 59 86

19 78 65

59 63 61

41 71 78
51 89 57
50 87 97
58 97 67

แหลง่ ทีม่ ำ: https://www.worldenergy.org/publications/entry/world-energy-trilemma-index-2020
เผยแพร่ ณ ตุลำคม 2563

รายงานผลการประเมินดัชนชี ้วี ัดความสมดุลดา้ นพลังงานประเทศไทย ปี 2563 12

The Climate Change Performance Index 2020

Germanwatch ได้จัดอันดับดัชนีชี้วัดกำรดำเนินงำนด้ำนกำรเปล่ียนแปลงสภำพภูมิอำกำศ (The Climate Change
Performance Index: CCPI ) ของจำนวน 61 ประเทศทั่วโลก ซ่ึงดัชนีช้ีวัดที่ใช้ในกำรจัดอันดับแบ่งออกเป็น 4 ด้ำน ได้แก่ ด้ำนกำร
ปล่อยก๊ำซเรือนกระจก (GHG Emission) ด้ำนพลังงำนทดแทน (Renewable Energy) ด้ำนกำรใช้พลังงำน (Energy Use) และ
ด้ำนนโยบำยสภำพภูมิอำกำศ (Climate Policy) โดยประเทศไทยได้รับกำรจัดอันดับอยู่ท่ี 33 เม่ือเปรียบเทียบกับประเทศในกลุ่ม
อำเซียน ประเทศไทยอยใู่ นอนั ดบั ที่ดที ส่ี ุด โดยมปี ระเทศท่อี ยใู่ นอนั ดบั ท่ตี ่ำกวำ่ ประเทศไทย คือ มำเลเซีย และอินโดนีเซีย

ทั้งนี้ Germanwatch มีข้อเสนอแนะต่อประเทศไทย คือ ควรมีกำรปรับปรุงกำรจัดทำบัญชีก๊ำซเรือนกระจกแห่งชำติ
(National GHG Emission Inventory) ให้มีควำมครอบคลุมข้อมูลทั้งภำคพลังงำนและไม่ใช่ภำคพลังงำนให้มำกข้ึน เพื่อใช้
ประกอบกำรจดั ทำนโยบำยเพ่ือบรรเทำผลกระทบจำกกำรเปล่ียนแปลงสภำพภูมิอำกำศของประเทศ รวมทั้งควรเพ่ิมนโยบำยในกำร
เพิม่ ศักยภำพของพลังงำนทดแทนให้สำมำรถแขง่ ขันกบั โรงไฟฟ้ำขนำดใหญ่ได้

Country Overall GHG Emission Renewable Energy Use Unit: Score
Energy
United Kingdom 69.8 31.13 9.05 13.63 Climate Policy
India 66.02 28.75 7.45 15.11
Germany 55.78 23.08 8.09 11.11 15.59
China 48.16 16.48 7.75 7.72 14.72
Thailand 46.76 20.42 7.97 10.75 13.50
Indonesia 44.65 17.45 6.37 13.08 16.21
Japan 39.03 18.59 5.14 11.05 7.63
Malaysia 34.21 15.09 1.13 10.48 7.75
Korea 26.75 6.49 6.60 2.87 4.25
United state 18.6 9.70 3.32 5.02 7.53
10.80
0.55

แหล่งท่ีมำ: https://ccpi.org/download/the-climate-change-performance-index-2020
เผยแพร่ ณ ธันวำคม 2562



กองยทุ ธศาสตรแ์ ละแผนงาน
สานกั งานนโยบายและแผนพลังงาน (สนพ.) กระทรวงพลงั งาน
เลขท่ี 121/1-2 ถนนเพชรบรุ ี แขวงทุงพญาไท เขตราชเทวี กรงุ เทพฯ 10400