1. หน่วยที่ 1 ความรู้เบื้องต้นทางฟิสิกส์

เอกสารประกอบการเรียนรู้ วิชาว23207 ฟสิ กิ ส์พ้นื ฐาน 1 โดยคณุ ครนู ันทติ า ชว่ งชยั ชนะ โรงเรยี นราชวนิ ติ บางแก้ว หนา้ 1

เอกสารประกอบการเรยี นรู้ วชิ าว23207 ฟิสกิ ส์พืน้ ฐาน 1 โดยคณุ ครนู นั ทติ า ชว่ งชยั ชนะ โรงเรียนราชวินิตบางแกว้ หน้า 2

แนวการวัดประเมินผลรายวิชาเพิ่มเติม
กลุม่ สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

รหสั วิชา ว23207 ชือ่ วิชา ฟิสิกส์พื้นฐาน 1 ช้ันมัธยมศกึ ษาปีที่ 3 ภาคเรียนที่ 1

น้ำหนกั วิชา 1.0 หน่วยกิต เวลาเรียน 2 ชั่วโมงตอ่ สัปดาห์ จำนวน 40 ช่ัวโมง

กลางภาค ปลายภาค
(20
ที่ หนว่ ยการเรียนรู้ ระหวา่ งภาค รายการ (20 คะแนน)
(60 คะแนน) คะแนน)
1 ความรเู้ บอื้ งต้นทาง ปรนัย อัตนัย ปรนัย
ฟิสิกส์ 5
5 (14 คะแนน) (6 คะแนน) (20 คะแนน)

ทดสอบย่อย 7 3

เอกสารประกอบการเรียน

5 ชิน้ งาน เกมบิงโก prefixs

2 การเคลื่อนทีใ่ นแนว 5 ทดสอบยอ่ ย 73
ตรง 5 กิจกรรม

5 เอกสารประกอบการเรียน

3 แรง และกฏของนิว 5 ทดสอบยอ่ ย -- 10
ตนั 5 กิจกรรม

5 เอกสารประกอบการเรียน

4 สมดุลของวตั ถุ 5 ทดสอบย่อย 10

5 กิจกรรม

5 เอกสารประกอบการเรียน

1. ครผู ูส้ อน : นางสาวมลิวัลย์ จันทรวรชาต สอนชนั้ ม.3/1 ,3/2
โทร : 094-0656676
ห้องพกั : อาคาร 5 ชั้น 2 หอ้ ง กิจกรรมพัฒนาผูเ้ รียน

2. ครผู ้สู อน : นางสาวนันทิตา ชว่ งชัยชนะ สอนชั้น ม.3/3 ,3/4 ,3/5
โทร : 090-9101615
หอ้ งพกั : อาคาร 3 ช้นั 4 ห้อง 346 กลมุ่ สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

3. ครูผสู้ อน : นายวฒุ ิชยั พนู ชยั สอนชนั้ ม.3/8
โทร : 085-6652427
ห้องพัก : อาคาร 3 ช้นั 4 ห้อง 345 กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

เอกสารประกอบการเรยี นรู้ วชิ าว23207 ฟิสิกส์พ้นื ฐาน 1 โดยคณุ ครูนนั ทิตา ชว่ งชัยชนะ โรงเรียนราชวินิตบางแก้ว หน้า 3

ขอ้ ตกลงเบอ้ื งตน้

วิชา ว23207 ชือ่ วิชา ฟิสิกสพ์ ืน้ ฐาน 1 ชนั้ มธั ยมศึกษาปีท่ี 3 ภาคเรียนที่ 1

1. เข้าเรียนตรงตามเวลา
- สายได้ไมเ่ กิน 10 นาที เกิน 10 นาที ถือว่าสาย
- เกิน 30 นาที ถือวา่ ขาดเรียน กรณีไปร่วมกิจกรรมต้องมเี อกสารเป็นลายลกั ษณ์อกั ษรเพื่อ

ขออนญุ าตไปร่วมกิจกรรม
2. หา้ มนำอาหารมารบั ประทานในห้องเรียน
3. ให้นำเอกสารประกอบการเรียนมาเรียนทุกคร้ัง
- ถ้าไมน่ ำมา ตดั คะแนนคร้ังละ 1 คะแนน ในกรณีที่ลมื คร้ังแรกจะตักเตอื นไว้ก่อน
4. ห้ามเปลีย่ นกลมุ่ ลกุ ออกจากที่นง่ั ออกจากห้องเรียนกอ่ นได้รบั อนญุ าต
5. ส่งงานให้ตรงตามกำหนดเวลา
- ส่งงานช้าภายใน 1 สัปดาห์ ตดั 1 คะแนน
- ส่งงานช้าเกิน 1 สปั ดาห์ ตดั คะแนน 50%
6. กอ่ นออกจากห้องต้องยกเก้าอ้ใี ห้เรยี บร้อย และเวรรบั ผิดชอบต้องกวาดห้องเรียน ทงิ้ ขยะให้

เรียบร้อยทกุ ครั้ง กรณีไมป่ ฏิบตั ิ ตัดคะแนนครั้งละ 2 คะแนน

เอกสารประกอบการเรยี นรู้ วิชาว23207 ฟสิ ิกส์พื้นฐาน 1 โดยคณุ ครนู นั ทิตา ช่วงชัยชนะ โรงเรียนราชวินติ บางแกว้ หนา้ 4

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 1
ความรเู้ บอื้ งตน้ ทางฟสิ กิ ส์

คณิตศาสตร์พื้นฐานสำหรับฟิสิกส์

1. คา่ มมุ sin cos tan
สามเหลี่ยมมุมฉากเม่อื ทราบความยาวของดา้ นสองดา้ น จะหาคา่ มุมภายใน ได้ ดังน้ี

sin ө = ด้านตรงข้ามมมุ θ
ด้านตรงขา้ มมมุ ฉาก

cos ө = ดา้ นประชิดมุม θ
ด้านตรงข้ามมุมฉาก

tan ө = ดา้ นตรงขา้ มมุม θ
ดา้ นประชดิ มุม

ค่าตรโี กณมิติทีใ่ ชบ้ ่อย
- วิธีการจำค่ามุมต่าง ๆ โดยใช้ มือซา้ ย

ฟังก์ชัน มมุ 0 องศา 30 องศา 45 องศา 60 องศา 90 องศา

sin
cos
tan

วิธีการจำค่ามมุ 37 องศา กับมุม 53 องศา จากภาพ

sin ө = ข้าม
ฉาก

cos ө = ชิด
ฉาก

tan ө = ขา้ ม
ชิด

เอกสารประกอบการเรียนรู้ วิชาว23207 ฟสิ กิ ส์พน้ื ฐาน 1 โดยคณุ ครนู ันทติ า ชว่ งชยั ชนะ โรงเรยี นราชวนิ ติ บางแกว้ หนา้ 5

2. ทฤษฎบี ทพีทาโกรสั
ความสัมพนั ธ์ของดา้ นท้ัง 3 ด้าน ของสามเหลีย่ มมมุ ฉาก

BC ดา้ นตรงข้ามมุมฉาก (C2) = แขนมมุ ฉาก (A2)+ แขนมมุ ฉาก (B2)

C2 = A2+ B2

A

3. กฎของไซน์
สามเหลีย่ มใด ๆ ที่ไม่ใช่สามเหลีย่ มมมุ ฉาก จะมีความสมั พนั ธ์ของค่ามุมและความยาวด้าน ดังน้ี

A c sin ของมมุ
b ความยาวด้านตรงข้ามมุม

CB sinA = sinB = sinC
a


4. วงกลมหนงึ่ หนว่ ย ใชห้ า ค่า sin และ คา่ cos ของมุม 0 , 90 , 180 , 270 องศา
ค่า cos ดจู ากพิกดั x คา่ sin ดูจากพิกดั y
y (0 , 1)

(-1 , 0) (- , +) (+ , +) (1 , 0)
x
(- , -) (+ , -)
ที่ จดุ (1,0) เป็นมมุ 0 ํ cos 0 ํ = ……….… , sin 0 ํ = ………….
(0 , -1) ที่ จดุ (0,1) เป็นมมุ 90 ํ cos 90 ํ = …..…… , sin 90 ํ = ………….
ที่ จดุ (-1,0) เปน็ มุม 180 ํ cos 180 ํ = ….…… , sin 180 ํ = ………….
ที่ จดุ (0,-1) เปน็ มมุ 270 ํ cos 270 ํ = ……… , sin 270 ํ = ………….

5. การแกส้ มการ
5.1 การแกส้ มการตวั แปรเดยี ว
1. การแกส้ มการด้วยการยา้ ยข้างสมการ

ตวั อย่าง 3x – 2 = x +10 จงหาคา่ x ลองแทนค่าเพื่อตรวจสอบค่าทีไ่ ด้ว่าถูกต้องหรอื ไม่
3x – x = 10 + 2
2x = 12

จะได้ x = 12 = 6

2

เอกสารประกอบการเรยี นรู้ วชิ าว23207 ฟิสิกส์พื้นฐาน 1 โดยคณุ ครนู นั ทิตา ชว่ งชยั ชนะ โรงเรยี นราชวินติ บางแก้ว หนา้ 6

5.2 การแกส้ มการดว้ ยการถอดราก

= จะได้ = ±√ เมื่อ ≥

ตัวอย่าง + = ตวั อย่าง =

5.3 การแกส้ มการดว้ ยการแยกตวั ประกอบ
ทบทวน สมการพหุนามก่อน

ax² + bx + c = 0

สามารถหาค่า x ได้ 2 วิธี คือ แยกตัวประกอบ หรือ จากการใชส้ ตู ร
สตู ร = − ±√ −



ถ้า b² < 4ac ค่าในรากที่สองจะติดลบถือว่าสมการไม่มีคาํ ตอบ

ทบทวนการแยกตวั ประกอบโดยไมใ่ ชส้ ตู ร

ตวั อย่าง x2 – 5x + 6 = 0 ตัวอยา่ ง 4 = 5t – 5t²
( )( )=0 จดั รปู สมการใหม่ให้ สัมประสิทธิ์หนา้ ตัวแปรยกกำลัง
หรอื สองไม่ติดลบ และ ให้ฝั่งขวามอื เป็นศูนย์
จะได้ x = หรอื
5t2 – 5t + 4 = 0
x= พบวาไม่สามารถแยกตัวประกอบได้ พิจารณาใช้สตู ร
จาก ax² + bx + c = 0
จะได้ a = 5 , b = -5 , c = 4

− ± √ −
=

เอกสารประกอบการเรียนรู้ วิชาว23207 ฟิสกิ ส์พ้นื ฐาน 1 โดยคณุ ครูนันทติ า ช่วงชยั ชนะ โรงเรียนราชวนิ ิตบางแก้ว หน้า 7

หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี่ 1

ความรเู้ บอื้ งตน้ ทางฟสิ กิ ส์

1. ความหมายของวชิ าฟสิ กิ ส์ ( Physics)
ฟิสิกส์ ( Physics) มาจากภาษากรีก ทีม่ คี วามหมายวา่ ธรรมชาติ (nature) ฟิสิกส์เปน็ วิชาทีศ่ ึกษา

เกี่ยวกบั ปรากฏการณ์ต่าง ๆ ในธรรมชาติ มีจุดม่งุ หมายหลกั เพือ่ ให้รแู้ ละเข้าใจธรรมชาติมากที่สุด
2. ปรมิ าณทางฟสิ กิ ส์

แบง่ เปน็ 2 ประเภท คือ
2.1 ปริมาณสเกลาร์

2.2 ปริมาณเวกเตอร์

2.2.1 สญั ลักษณ์ของปริมาณเวกเตอร์
สัญลักษณข์ องปริมาณเวกเตอร์ แทนด้วย……………………..…..……………
ความยาวของลกู ศรแทน..................................................
หัวลูกศรแทน................................ และเขียนตัวอกั ษรทีม่ ีลูกศรครึง่ อยู่บนตวั อักษร ดังต่อไปนี้

กำหนด 1 ชอ่ งตารางเทา่ กบั 1 หนว่ ย

53

12 3
รูป แสดงเวกเตอร์ A , B และ C

เอกสารประกอบการเรยี นรู้ วิชาว23207 ฟิสิกส์พน้ื ฐาน 1 โดยคณุ ครูนันทิตา ช่วงชยั ชนะ โรงเรียนราชวินติ บางแก้ว หนา้ 8

การอา่ นเวกเตอร์
1 ……………………………………………….………………………………………………
2 …………………………………………….………………………………………………..
3 ……………………………………………………………………………………………….

2.2.2 การรวมเวกเตอร์
1. การรวมเวกเตอร์โดยการสรา้ งรูป

แบง่ เป็น 2 แบบ

หลกั การรวมเวกเตอร์แบบ หางต่อหวั
1.1 เขียนเวกเตอร์ A กอ่ น
1.2 เอาหางของเวกเตอร์ B มาต่อทีห่ วั ของเวกเตอร์ A
1.3 เวกเตอร์ลัพธ์ คอื เวกเตอร์ทีล่ ากจากหางของเวกเตอร์ A ไปสิน้ สุดทีห่ วั ของ เวกเตอรต์ วั

สดุ ท้าย

ตวั อย่าง C
A+B

B

หลักการรวมเวกเตอร์แบบ หางต่อหาง

1. นำหางของทั้งสองเวกเตอรม์ าต่อชนกัน

2. สร้างรูปสีเ่ หลีย่ มด้านขนาน

3. เวกเตอรล์ พั ธ์ คือ เวกเตอร์ทีล่ ากจากจุดหางทีต่ อ่ กนั ไปจนถึงมุมทะแยงตรงขา้ มของรปู

สี่เหลีย่ มดา้ นขนานน้ัน

ตัวอยา่ ง C
A+B

B

เอกสารประกอบการเรยี นรู้ วชิ าว23207 ฟิสกิ ส์พน้ื ฐาน 1 โดยคณุ ครนู นั ทิตา ช่วงชัยชนะ โรงเรยี นราชวนิ ิตบางแกว้ หน้า 9

ในทางฟิสิกส์จรงิ ๆ แล้วไม่มีการลบเวกเตอร์
การที่เวกเตอร์ติดลบหมายความว่า เวกเตอรม์ ี ขนาดเทา่ กันแต่ทิศทางตรงข้ามกัน

A - B ⃑

⃑⃑

2. การรวมเวกเตอรโ์ ดยการคำนวณ
กรณีเวกเตอร์ 2 เวกเตอร์ตง้ั ฉากกนั สามารถหาขนาดและทิศทางของเวกเตอร์ลัพธ์จากการ

คำนวณตาม ทฤษฎีบทพีทาโกรสั

ขนาดของเวกเตอรล์ พั ธ์ C ทิศทางของเวกเตอรล์ พั ธ์ C

⃑ = ? 2 = 2 + 2 ข้าม
⃑⃑ = 6 = ชิด =


⃑⃑ = 4

คำถามตรวจสอบความเข้าใจ คำตอบ

คำชี้แจง จงตอบคำถามต่อไปนี้

ข้อที่ โจทย์
1 วิชาฟิสิกส์ศึกษาเกีย่ วกบั เรื่องใด ยกตัวอยา่ ง

2 ปริมาณทางฟิสกิ ส์แบ่งออกเป็นกี่ปริมาณ
อะไรบ้าง

3 ปริมาณทีบ่ อกแคข่ นาดกไ็ ด้ความหมายที่
สมบรู ณ์ เรียกวา่

4 ปริมาณที่ตอ้ งบอกขนาดและทิศทางจงึ จะเข้าใจ
ได้ เรียกว่า

5 สญั ลักษณ์ของปริมาณเวกเตอร์ แทนด้วย
6 หวั ลกู ศรแทนแทนอะไรของปริมาณเวกเตอร์

เอกสารประกอบการเรียนรู้ วิชาว23207 ฟิสิกส์พ้นื ฐาน 1 โดยคณุ ครนู ันทิตา ช่วงชัยชนะ โรงเรยี นราชวินติ บางแก้ว หน้า 10

ข้อที่ โจทย์ คำตอบ
7 ความยาวของลกู ศรแทนอะไรของปริมาณ
เวกเตอร์
8 การรวมเวกเตอรม์ ีกี่แบบ อะไรบ้าง

9 การรวมเวกเตอรแ์ บบสร้างรปู มีกีแ่ บบอะไรบ้าง

10 เวกเตอรต์ รงขา้ มหมายความว่าอยา่ งไร

11 การรวมเวกเตอร์โดยการคำนวณ มวี ิธีคิด
อย่างไร และสามารถหาขนาดและทิศทางของ
เวกเตอร์ลัพธ์ได้จากสมการใดบ้าง

12 ให้นักเรียนประเมินความเข้าใจของตนเอง ถ้า
คะแนนเต็ม 10 ให้ตนเองเทา่ ไร

3. หนว่ ยของปรมิ าณทางฟสิ กิ ส์

ระรบหนว่ ยทีใ่ ชใ้ นทางฟิสกิ ส์ คอื ระบบหน่วยระหวา่ งชาติ (The International System of

Unit) หรอื หน่วยเอสไอ ( SI Unit ) แบง่ หน่วยวดั ปริมาณต่าง ๆ ออกเปน็ ดงั ตอ่ ไปนี้
3.1 หน่วยฐาน (Basic units) ในระบบเอสไอมี 7 หน่วยดงั นี้

หนว่ ยฐาน (Base units) เปน็ หน่วยหลักของเอสไอ มีท้ังหมด 7 หนว่ ยดังน้ี

ปริมาณฐาน หน่วยฐาน สัญลกั ษณ์
มวล

ความยาว
เวลา

กระแสไฟฟา้
อณุ หภมู ิอุณพลวตั ิ
ปริมาณของสาร
ความเขม้ ของการสอ่ งสว่าง

เอกสารประกอบการเรียนรู้ วิชาว23207 ฟิสิกส์พน้ื ฐาน 1 โดยคณุ ครนู ันทติ า ช่วงชยั ชนะ โรงเรียนราชวนิ ิตบางแกว้ หน้า 11

3.2 หนว่ ยอนพุ ทั ธ์ (Derived Units) เปน็ หน่วยซึ่งมีหนว่ ยพืน้ ฐานทั้งเจด็ มาคูณหรอื หารกนั

(มาใช้รว่ มกนั ) หน่วยอนพุ นั ธม์ ีหลายหนว่ ยซึง่ มีชือ่ และสัญลักษณ์ทีก่ ำหนดโดยเฉพาะ

ปริมาณ ชือ่ หนอ่ ย สญั ลักษณ์ เขียนให้อย่ใู นรปู ของ

Quantity Unit Symbol หน่วยฐาน

ความเร็ว เมตรตอ่ วินาที m.s-1

ความเรง่ เมตรต่อวินาที2 m.s-2

แรง นิวตัน N

ความดัน พาสคัล Pa

พลงั งาน, งาน , จลู J

ปริมาณความรอ้ น

กำลงั วัตต์ W หรอื J/s

ตวั อยา่ งเชน่
อัตราเรว็ = ระยะทาง

เวลา

∑ =

3.3 หน่วยเสริม (Supplimentary Units) มี 2 หน่วย คอื

1. เรเดียน เปน็ หน่วยทีใ่ ชว้ ัดมมุ ในระบบ 2 มิติ
โดยกำหนดมุม 1 เรเดียน คอื มมุ ระหว่างรัศมสี องเส้นของวงกลม รองรบั ด้วยสว่ นของเส้นโค้ง

ของวงกลมทีม่ ีความยาวเท่ากบั รัศมขี องวงกลมน้ัน

2. สตรเี รเดียน เปน็ หนว่ ยที่ใชว้ ัดมมุ ในระบบ 3 มิติ
คือ มมุ ตันที่มีจุดยอดอยู่ตรงศูนยก์ ลางของทรงกลมที่ถูกรองรับด้วยพื้นทีผ่ ิวทรงกลมที่มีพ้ืนที่

เท่ากบั รัศมขี องทรงกลมนนั้ ยกกำลงั สอง

เอกสารประกอบการเรยี นรู้ วิชาว23207 ฟสิ ิกส์พน้ื ฐาน 1 โดยคณุ ครนู ันทิตา ช่วงชยั ชนะ โรงเรยี นราชวนิ ิตบางแก้ว หนา้ 12

คำถามตรวจสอบความเข้าใจ

คำชี้แจง จงตอบคำถามต่อไปนี้ คำตอบ

ข้อที่ โจทย์
1 ระรบหน่วยที่ใชใ้ นทางฟิสกิ ส์เรียกว่า
2 หนว่ ยวดั ปริมาณต่าง ๆ ในทางฟิสกิ ส์มีกี่แบบ
อะไรบ้าง

3 ปริมาณฐานมที ั้งหมดกี่ปริมาณ อะไรบ้าง

4 หน่วยฐานมที ้ังหมดกีห่ น่วย อะไรบ้าง

5 หนว่ ยอนพุ ทั ธ์ คืออะไร ยกตวั อย่างมา 3 หนว่ ย

6 หนว่ ยเสริมมีกี่ปริมาณ อะไรบ้าง

7 เรเดียน คอื หนว่ ยที่ใชว้ ดั อะไร

8 สตรีเรเดียน คอื หนว่ ยที่ใชว้ ัดอะไร

9 ให้นกั เรียนประเมินความเข้าใจของตนเอง ถ้า
คะแนนเต็ม 10 ให้ตนเองเทา่ ไร

เอกสารประกอบการเรียนรู้ วิชาว23207 ฟิสิกส์พื้นฐาน 1 โดยคณุ ครูนันทิตา ช่วงชัยชนะ โรงเรยี นราชวินติ บางแก้ว หน้า 13

4. คำอปุ สรรค (Prefixes)

คำอุปสรรค คือ คำนำหน้าหน่วยเอสไอ เพื่อทำให้หน่วยที่ใชม้ ีขนาดใหญ่ขนึ้ หรอื เลก็ ลง เมอ่ื ค่าในหนว่ ย

ฐานหรอื หน่วยอนุพทั ธ์น้อยหรอื มากเกินไปเราอาจเขียนคา่ นน้ั อยู่ในรูป

ตวั เลข × ตวั พหคุ ูณ (ตวั พหุคูณ คอื เลขสิบยกกำลงั บวกหรอื ลบ) คำอุปสรรคที่ใชแ้ ทนตวั พหุคูณ

และสญั ลักษณ์ แสดงไว้ในตาราง สัญกรณ์วิทยาศาสตร์ คือ การเขียน
จำนวนให้อยูใ่ นรูปของเลขยกกำลังทมี่ ี
ฐานเป็น 10 เลขชกี้ ำลงั เป็นจำนวนเตม็ มี
รปู ท่วั ไป A×10n

โดย A มีค่ามากกวา่ หรอื เท่ากบั 1
แต่น้อยกวา่ 10 และ n เปน็ จำนวนเตม็

ตัวอย่างการนำคำอุปสรรคไปใช้
ขนาดกระแสไฟฟา้
- ไม่ใชค้ ำอุปสรรค 0.000002 A
- ใชค้ ำอปุ สรรค 2×10-6 A = 2 µA

วิธีการท่องจำคำอปุ สรรค
ให้ท่องเปน็ คๆู่ เดคาเดซิ เฮกโตเซนติ กิโลมิลลิ เมกะไมโคร จกิ ะนาโน เทระพิโก
เพตะเฟมโต เอกซะอัตโต เซตตะเซปโต ยอตตะยอกโต

ข้อสังเกต ตวั ชกี้ ำลังเป็นบวก +24 จนถึง +3 ลดลงครงั้ ละ 3 จากน้ัน จาก +3 จะลดลงที 1
ตัวชกี้ ำลงั เป็นลบ เขียนเหมอื นกนั โดยเริม่ จาก 1 ไปจนถึง 24 แตม่ ีคา่ เปน็ ลบ

5. การเปลย่ี นหนว่ ย
ในการคำนวณทางฟิสิกส์ กอ่ นการแทนค่าในสมการจะต้องแปลงหน่วยของปริมาณต่าง ๆ ให้อยู่

ในหน่วย SI กอ่ นเสมอ
ทบทวนทฤษฏีเลขชีก้ ำลัง เพือ่ ใช้ในการเปลี่ยนหน่วย

ทบทวนทฤษฏีเลขช้ีกำลัง เพื่อใชใ้ นการเปลี่ยนหน่วย

a เรียกวา่ ฐาน , m เรียกวา่ เลขช้กี ำลงั

เอกสารประกอบการเรยี นรู้ วิชาว23207 ฟสิ กิ ส์พ้ืนฐาน 1 โดยคณุ ครูนนั ทติ า ชว่ งชยั ชนะ โรงเรียนราชวินติ บางแก้ว หนา้ 14

ให้นกั เรียนตอบให้อยูใ่ นรปู สญั กรณท์ างวิทยาศาสตร์

1. 0.02 = …………………….

2. 2000×10-2 = ……………….…….

3. 1 = ………………...….

1000

4. 2.5×106 x 103 = ………………….….

5. 35×108 x 10-5 = ……………….….….

6. 1010 = …………………….
102 = …………………….

7. 102
10−5

สูตรลัด การแปลงหนว่ ย =

การเปลี่ยนหน่วย มีหลายกรณดี ังนี้

5.1 การเปลี่ยนหน่วยจากไมม่ ีคำอุปสรรคเปน็ หน่วยท่ีมคี ำอปุ สรรค

ตวั อย่าง จงเปลีย่ นความยาว 9 เมตร เป็นหน่วย พิโกเมตร

วิธีท่ี 1 หลักการ ให้นำคำอุปสรรคนั้นมาคูณและหารหนว่ ยจากนั้นเปลีย่ นคำอปุ สรรคตัวหาร

เป็นตวั พหคุ ูณทีเ่ ทียบเทา่ ดังนี้

9m = 9 × (นำ p มาคณู และหาร)


= 9 × = 9 (เปลี่ยน p ตวั หารเปน็ 10−12 )
10−12 10−12

9 m = 9  1012 pm Ans.

วิธีท่ี 2 ใช้สตู รลดั

สตู รลดั การแปลงหน่วย =

เอกสารประกอบการเรยี นรู้ วิชาว23207 ฟิสิกส์พนื้ ฐาน 1 โดยคณุ ครนู นั ทติ า ชว่ งชยั ชนะ โรงเรยี นราชวนิ ติ บางแก้ว หนา้ 15

5.2 การเปลี่ยนหน่วยจากมคี ำอุปสรรคเป็นหน่วยท่ีไม่มีคำอปุ สรรค

ตัวอยา่ ง จงเปลี่ยน 65 nm เปน็ หน่วย m

วิธีท่ี 1 หลกั การ ให้นำคำอุปสรรคน้ันมาคณู และหารหนว่ ยจากนั้นเปลี่ยนคำอปุ สรรคตวั คณู

เป็นตัวพหคุ ูณที่เทียบเท่า ดงั นี้

65 nm = 65 × (นำ n มาคูณและหาร)
=

65 nm = 65 × 10−9 (เปลี่ยน n ตัวคณู เปน็ 10−9 )


65  10-9 nm หรือ 6.5  10-8 nm Ans.

วิธีท่ี 2 ใช้สตู รลัด

สตู รลดั การแปลงหน่วย =

5.3 การเปลีย่ นหนว่ ยจากมคี ำอปุ สรรคเป็นหน่วยท่ีมีคำอปุ สรรคอื่น

ตัวอยา่ ง ระยะห่างระหว่างเมืองสองเมอื งเท่ากับ 80 กิโลเมตร ใหเ้ ป็น มิลลเิ มตร

วิธีท่ี 1 หลักการ ให้นำคำอุปสรรคทั้งสองตัวมาคูณและหารหนว่ ย

คำอปุ สรรคตวั แรก เปลี่ยนคำอปุ สรรคตัวคูณเป็นตัวพหคุ ณู ทีเ่ ทียบเท่า และ คำอุปสรรค

ตัวเปลี่ยน เปลีย่ นคำอปุ สรรคตวั หารเป็นตวั พหุคณู ทีเ่ ทียบเท่า ดังน้ี

80 km = 80 × × (นำ k และ m มาคณู และหาร)
=

80 km = 80 × 103 × (เปลี่ยน k ตัวคูณเปน็ 103 ) และ (เปลี่ยน m ตัวหารเป็น 10−3 )
10−3

80  106 mm หรือ 8.0  107 mm Ans.

วิธีท่ี 2 ใช้สตู รลัด

สูตรลัด การแปลงหนว่ ย =

เอกสารประกอบการเรียนรู้ วชิ าว23207 ฟิสิกส์พ้นื ฐาน 1 โดยคณุ ครนู นั ทติ า ช่วงชัยชนะ โรงเรียนราชวนิ ิตบางแก้ว หน้า 16

5.4. การเปลี่ยนหน่วยรูปแบบอื่น ๆ
5.4.1 หลกั การเปลีย่ นหนว่ ยของ พื้นท่ี และ ปริมาตร

วิธีท่ี 1 หลกั การ ให้นำคำอุปสรรคทั้งสองตัวมาคณู และหารหนว่ ย หนว่ ยที่โดนยกกำลงั คำ

อปุ สรรคจะยกกำลังไปด้วย

ตวั อยา่ ง จงเปลี่ยน 35 cm2 ให้เปน็ mm2

35 cm =2 35 2 2 × (10−2)2 × 2 (นำ c2 และ m2 มาคูณและหาร)
2 (10−3)2 (เปลี่ยน c2 ตัวคณู เปน็ (10−2)2 )
และ (เปลีย่ น m2 ตัวหารเป็น (10−3)2 )
= 35 2 2 × 10−4 × 2
2 10−6

35 cm2 = 35  m m10−4 22 = 35  102 mm2 หรอื 3.5  103 mm2 Ans.
10−6

วิธีท่ี 2 ใช้สูตรลัด

สตู รลดั การแปลงหน่วย =

5.4.2 การเปลีย่ นหน่วยอนุพทั ธ์ เชน่ หน่วยของความเร็ว
หลกั การ เหมอื นเดิมทั้งหมด เพียงแค่แยกคิดทีละตัว

ตวั อย่าง จงหาความเร็ว 20 เมตร/วินาที ในหน่วยกิโลเมตร/ช่ัวโมง

1. แปลง 20 เมตร เป็น กิโลเมตร ก่อน = 20 m × = 20 m ×
103

= 20×10-3 km = 2×10-2 km

2. แปลง 1 วนิ าที ใหเ้ ปน็ ชั่วโมง = 1s 1hr =1s 1hr = 2.7810−4 hr (เทียบบญั ญัติไตรยางค์)

60 min 60s 3600s

3. นำหน่วยท้ังสองมารวมกัน = 2 10-2 km = 0.72 10−2+4 = 0.72 102 = 72km / hr
2.7810-4 hr
ℎ

เอกสารประกอบการเรียนรู้ วิชาว23207 ฟสิ กิ ส์พน้ื ฐาน 1 โดยคณุ ครนู นั ทติ า ช่วงชยั ชนะ โรงเรยี นราชวนิ ติ บางแกว้ หนา้ 17

สตู รลดั การแปลงหน่วยจงหาความเร็ว 20 เมตร/วินาที ในหนว่ ยกิโลเมตร/ช่ัวโมง
1. สูตรลัด = ตวั เลข × 18 = 20 × 18 = 72 km/hr

55

5.4.2.1 เปลี่ยน km/hr เป็น m/s คูณด้วย 5

18

5.4.2.2 เปลี่ยน m/s เปน็ km/hr คูณด้วย 18

5

คำถามตรวจสอบความเข้าใจ

คำชี้แจง จงตอบคำถามต่อไปนี้ คำตอบ

ขอ้ ที่ โจทย์
1 สญั กรณ์วิทยาศาสตร์คืออะไร
2 คำอุปสรรค คืออะไร

3 อธิบายหลักการแปลงหนว่ ยจาก ไมม่ ีคำ
อุปสรรคเปน็ หน่วยที่มคี ำอุปสรรค

4 อธิบายหลักการแปลงหน่วยจาก มีคำ
อปุ สรรคเปน็ หนว่ ยที่ไม่มคี ำอุปสรรค

5 อธิบายหลกั การแปลงหน่วยจาก มีคำ
อุปสรรคเป็นหนว่ ยที่มคี ำอุปสรรคอืน่

6 อธิบาย หลกั การเปลี่ยนหน่วยของ พืน้ ที่
และ ปริมาตร

7 เขียนสูตรลัดในการแปลงหน่วย

8 เปลี่ยน km/hr เป็น m/s คูณด้วย
9 เปลี่ยน m/s เปน็ km/hr คูณด้วย
10 ให้นกั เรียนประเมินความเข้าใจของ

ตนเอง ถ้าคะแนนเต็ม 10 ใหต้ นเองเทา่ ไร

เอกสารประกอบการเรียนรู้ วชิ าว23207 ฟิสิกส์พืน้ ฐาน 1 โดยคณุ ครูนนั ทติ า ช่วงชยั ชนะ โรงเรียนราชวินิตบางแก้ว หนา้ 18

แบบฝึกทักษะท่ี 1
เร่อื ง การรวมเวกเตอร์

คำชีแ้ จง จงรวมเวกเตอร์ต่อไปนี้
1. จากเวกเตอรต์ อ่ ไปนี้ จงหาคำตอบข้อ 1.1-1.4 โดยวิธีหางต่อหัว กำหนด 1 ชอ่ ง เทา่ กับ 1 หนว่ ย

 
B C
A

D

1.1 - ⃑ + ⃑⃑ 1.2 ⃑ + ⃑ − ⃑⃑

1.3 − ⃑ − ⃑⃑ + ⃑⃑ 1.4 − ⃑⃑ + ⃑⃑ − ⃑ + ⃑

เอกสารประกอบการเรยี นรู้ วชิ าว23207 ฟิสิกส์พ้นื ฐาน 1 โดยคณุ ครนู นั ทิตา ชว่ งชัยชนะ โรงเรยี นราชวนิ ิตบางแก้ว หนา้ 19

2. รวมเวกเตอร์ตอ่ ไปนี้
จงหาคำตอบข้อ 2.1-2.4 โดยวิธีหางต่อหาง กำหนด 1 ช่อง เทา่ กับ 1 หนว่ ย

 
B C
A

D

2.1 - ⃑ + ⃑⃑ 2.2 ⃑ − ⃑⃑

2.3 − ⃑⃑ + ⃑ 2.4 ⃑⃑ + ⃑

เอกสารประกอบการเรยี นรู้ วิชาว23207 ฟิสิกส์พืน้ ฐาน 1 โดยคณุ ครูนันทติ า ชว่ งชัยชนะ โรงเรยี นราชวินิตบางแก้ว หนา้ 20

3. จงหาขนาดและทิศทางของเวกเตอรล์ พั ธจ์ ากการคำนวณ

 
B C
A

D

3.1 −⃑C⃑ + A⃑⃑ หาขนาดของเวกเตอร์ลัพธ์ หาทิศทางของเวกเตอร์
ลัพธ์

หาขนาดของเวกเตอร์ลพั ธ์ หาทิศทางของเวกเตอร์
ลัพธ์
3.2 −A⃑⃑ + ⃑B⃑
3.3 −⃑D⃑⃑ + B⃑⃑ หาขนาดของเวกเตอร์ลัพธ์ หาทิศทางของเวกเตอร์
ลัพธ์

3.4 D⃑⃑⃑ − C⃑⃑ หาขนาดของเวกเตอร์ลัพธ์ หาทิศทางของเวกเตอร์
ลพั ธ์

เอกสารประกอบการเรยี นรู้ วิชาว23207 ฟสิ กิ ส์พน้ื ฐาน 1 โดยคณุ ครูนันทติ า ช่วงชัยชนะ โรงเรียนราชวินิตบางแก้ว หนา้ 21

แบบฝึกทักษะท่ี 2
เรอ่ื ง การเปลี่ยนหนว่ ย
คำชีแ้ จง จงแสดงวิธีการแปลงหนว่ ยจากโจทย์ทีก่ ำหนดใหอ้ ยา่ งละเอียด
1. ตึกสงู 1050 เดซิเมตร มีค่าเทา่ ใดในหนว่ ย เมตร
วิธีคิด

2. เตารดี กำลังไฟฟ้า 1.5 กิโลวัตต์ มีค่าเท่าใดในหนว่ ย วัตต์
วิธีคิด

3. พลังงานความรอ้ น 20 เมกะจูล มีคา่ เทา่ ใดในหน่วย จูล
วิธีคิด

4. ถนนยาว 15 เมตร มีค่าเท่าใดในหน่วย เฮกโตเมตร
วิธีคิด

5. ประตสู ูง 1.5 เมตร มีค่าเทา่ ใดในหนว่ ย ไมโครเมตร
วิธีคิด

6. กระแสไฟฟ้า 150 แอมแปร์ มีค่าเท่าใดในหนว่ ย มิลลิแอมแปร์
วิธีคิด

เอกสารประกอบการเรยี นรู้ วชิ าว23207 ฟสิ กิ ส์พ้ืนฐาน 1 โดยคณุ ครนู ันทิตา ชว่ งชัยชนะ โรงเรียนราชวนิ ติ บางแก้ว หน้า 22

7. ไวโอเลตสูง 925 เดซิเมตร มีคา่ เทา่ ใดในหนว่ ย เซนติเมตร
วิธีคิด

8. เครื่องบินลำหน่ึงมกี ำลัง 90 จิกะวตั ต์ มีคา่ เท่าใดในหนว่ ย นาโนวตั ต์
วิธีคิด

9. กล่องในหน่ึงมมี วล 52×102 เดคากรมั มคี ่าเท่าใดในหน่วย เฟมโตกรมั
วิธีคิด

10. จงหาขนาดพืน้ ที่ 2 ตารางเซนติเมตร (cm2) ให้อยูใ่ นหน่วย ตารางเมตร (m2)
วิธีคิด

11. จงหาขนาดของพื้นที่ 5102 ตารางมลิ ลิเมตร (mm2) ในหน่วยของตารางเซนติเมตร (cm2)
วิธีคิด

12. จงหาขนาดของปริมาตร 25 ลูกบาศกเ์ ซนติเมตร (cm3) ให้อยู่ในหน่วย ลูกบาศก์เมตร (m3)
วิธีคิด

เอกสารประกอบการเรียนรู้ วชิ าว23207 ฟสิ ิกส์พ้นื ฐาน 1 โดยคณุ ครูนนั ทติ า ชว่ งชัยชนะ โรงเรยี นราชวนิ ิตบางแกว้ หน้า 23

13. รถยนตเ์ คลื่อนทีด่ ้วยความเร็ว 36 กิโลเมตรตอ่ ช่ัวโมง (km/hr) เป็นเทา่ ใดในหน่วยเมตรต่อวนิ าที(m/s)
วิเคราะห์โจทย์ เปลี่ยน km/hr เปน็ m/s คณู ด้วย ............

14. รถยนต์คนั หน่งึ ความเร็ว 60 เมตร/วินาที คิดเป็นเทา่ ใดในหนว่ ย กิโลเมตร/ช่ัวโมง
วิเคราะหโ์ จทย์ เปลีย่ น m/s เปน็ km/hr คูณด้วย ............

15. 12×1012 ไมโครเมตรต่อมิลลวิ ินาที คิดเปน็ เทา่ ใดในหนว่ ย เมตรต่อวินาที
วิเคราะห์โจทย์

เอกสารประกอบการเรียนรู้ วิชาว23207 ฟสิ กิ ส์พ้นื ฐาน 1 โดยคณุ ครนู ันทติ า ชว่ งชยั ชนะ โรงเรยี นราชวนิ ติ บางแกว้ หนา้ 24