รายงานกลุ่ม - การตัดสินใจ

ก

คานา

รายงานเล่มน้ีจัดทําขึ้นเพ่ือเป็นส่วนหน่ึงของรายวิชา PG 2114 จิตวิทยาการรู้คิด ศึกษา
หาความรู้เก่ียวกับการตัดสินใจ ซ่ึงประกอบด้วย ความหมายของการตัดสินใจ ความสําคัญของ
การตัดสินใจ กระบวนการตัดสินใจ การลวงเชิงรู้คิดในการตัดสินใจ งานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับการ
ตัดสินใจ และกิจกรรม/เกมที่เก่ียวกับการตัดสินใจ เพื่อให้ศึกษาเรียนรู้อย่างเข้าใจและเป็นประโยชน์
กับการเรยี น

คณะผู้จัดทําขอขอบคุณ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ทัศนีย์ บุญแรง ผู้ให้ความรู้และคําปรึกษา
หวังว่ารายงานเล่มน้ีจะเป็นประโยชน์กับผู้ท่ีมาศึกษาเป็นอย่างดี หากมีข้อผิดพลาดประการใดทาง
คณะผจู้ ัดทาํ ขออภยั มา ณ ทน่ี ดี้ ้วย

คณะผ้จู ดั ทา
26 มกราคม 2565

สารบญั ข

เรือ่ ง หน้า

คานา ก
ข
สารบญั 1
2
ความหมายของการตัดสนิ ใจ 3
4
ความสาคัญของการตดั สนิ ใจ 6
6
ประเภทของการตดั สนิ ใจ 7
7
กระบวนการตดั สินใจ 7

การลวงเชงิ รู้คิดในการตัดสนิ ใจ (Cognitive illusions in decision making) 8
อคติในการยืนยันความเชอื่ ของตน (Confirmation bias)
9
งานวิจยั ท่เี กี่ยวขอ้ งกบั การตัดสนิ ใจ 9
- การตัดสินใจของผบู้ ริหารกับการปฏบิ ตั ิงานของครโู รงเรยี นมธั ยมศึกษา 9
- การตัดสินใจเลือกใช้บริการทางการเงินผา่ นแอพพลิเคช่ันบนสมารท์ โฟน 10
10
ของลกู ค้าธนาคารออมสิน ในเขตลําปาง 1 11
- ปัจจยั ท่สี ่งผลต่อการตดั สนิ ใจเลอื กใช้บรกิ ารคารแ์ คร์ ของผู้บรโิ ภคใน

จงั หวัดกรงุ เทพมหานคร

กิจกรรม/เกมทเ่ี ก่ียวกับการตดั สนิ ใจ
- นกั ท่องฝัน - When I dream
- เกมต่อรถไฟ - Ticket to ride
- นกั ค้าเพชร – Splendor
- Azul

บรรณานกุ รม

การตัดสนิ ใจ (Decision making)

พฤติกรรมทุกรูปแบบของมนุษย์ก่อนแสดงให้เป็นท่ีปรากฏ จะต้องผ่านข้ันตอนหน่ึงที่สําคัญ
น่ันคือ “การตัดสินใจ” ซ่ึงแต่ละบุคคลต้องกระทําเป็นประจําในทุกอิริยาบถและเน่ืองจากการกระทํา
ด้ ว ย ค ว า ม ถี่ สู ง ม า ก จึ ง ป ร า ก ฏ ค ล้ า ย กั บ ว่ า ก า ร ตั ด สิ น ใ จ ข อ ง บุ ค ค ล ลื่ น ไ ห ล ไ ป เ อ ง ต า ม ธ ร ร ม ช า ติ
แ ล ะ โ ด ย ไ ม่ รู้ สึ ก ว่ า ไ ด้ ก ร ะ ทํ า ก า ร ตั ด สิ น ใ จ อ ยู่ ต ล อ ด เ ว ล า จึ ง มิ ไ ด้ ต ร ะ ห นั ก รู้ ใ น ค ว า ม สํ า คั ญ
(รศนา อชั ชะกจิ, 2539)

ความหมายของการตดั สนิ ใจ

การตัดสินใจ (Decision making) มีความหมายได้ในหลายลักษณะ โดยมีนักวิชาการ
ใหค้ วามหมายไว้ต่าง ๆ ดงั น้ี

Barnard ให้ความหมายของการตัดสินใจว่า เป็นเทคนิคในการที่จะพิจารณาทางเลือกต่าง ๆ
ใหเ้ หลอื ทางเลือกเดยี ว

Simon ให้ความหมายของการตัดสินใจว่า เป็นกระบวนการหาโอกาสที่จะตัดสินใจ หาทาง
เลอื กที่พอจะเปน็ ไปได้ และทางเลือกจากงานต่าง ๆ ทีม่ ีอยู่

Moody ให้ความหมายของการตัดสินใจว่า เป็นการกระทําท่ีต้องทําเม่ือไม่มีเวลาที่จะหา
ขอ้ เทจ็ จรงิ อีกตอ่ ไป ซง่ึ การหาข้อเทจ็ จรงิ เกย่ี วกับการใชเ้ วลาและคา่ ใชจ้ า่ ย

Gibson and Ivancevich ให้ความหมายของการตัดสินใจว่า เป็นกระบวนการสําคัญ
ขององค์กร ที่ผู้บริหารจะต้องกระทําอยู่บนพ้ืนฐานของข้อมูลข่าวสาร (Information) ซ่ึงได้รับมาจาก
โครงสรา้ งองค์การ พฤตกิ รรมบคุ คล และในกลุม่ องค์การ

Jones ให้ความหมายของการตัดสินใจว่า เป็นกระบวนการที่จะแก้ปัญหาขององค์การ
โดยการคน้ หาทางเลอื ก หรือแนวปฏิบัติทดี่ ที สี่ ุดที่จะบรรลเุ ปา้ ประสงคท์ ่วี างไว้

บุษกร คําคง ให้ความหมายของการตัดสินใจว่า เป็นการใช้ข้อมูลพ้ืนฐานจากเรื่องที่กําลัง

พิจารณา โดยการใช้ความรู้พ้ืนฐานและข้อสรุปท่ีเป็นที่ยอมรับ นํามาผสมผสานกับการสรุปอ้างอิง

เพ่ือนําไปส่เู ปา้ หมาย แสดงทศิ ทางนําไปสู่การตัดสินใจ

จากการให้ความหมายของการตัดสินใจดังกล่าวข้างต้น สรุปได้ว่า การตัดสินใจ หมายถึง
กระบวนการเลอื กทางเลือกใดทางเลือกหน่ึงจากหลาย ๆ ทางเลือกที่ได้พิจารณา หรือประเมินอย่างดี
แล้วว่า เป็นทางให้บรรลุวัตถุประสงค์ และเป้าหมายขององค์การ การตัดสินใจเป็นส่ิงสําคัญ
และเกี่ยวข้องกับหน้าท่ีการบริหาร หรือการจัดการเกือบทุกข้ันตอน ไม่ว่าจะเป็นการวางแผน
การจัดองค์การ การจดั คนเข้าทาํ งาน การประสานงาน และการควบคุม

2

ความสาคัญของการตัดสินใจ

ทฤษฎีการบริหารองค์การในยุคหน่ึงได้ให้ความสําคัญเกี่ยว กับกระบว นการ
บริหาร (Management Process) ได้แก่ การวางแผน การจัดการองค์การ การบริหารงานบุคคล
การอํานวยการและการควบคุม ต่อมาได้มีการปรับเปล่ียนแนวคิดไปว่า แม้ว่าจะทําหน้าท่ีดังกล่าว
ไดด้ เี พียงใดก็ตามแต่ถ้าขาดการตัดสินใจที่ดีพอแล้วยากท่ีจะทําให้การบริหารองค์การสู่ความสําเร็จได้
การตัดสนิ ใจจึงมีความสาํ คญั 4 ประการ ดงั น้ี

1. การตดั สินใจเปน็ เคร่ืองวัดความแตกต่างระหว่างผู้บริหารกับผู้ปฏิบัติงาน ผู้ท่ีเป็นผู้บริหาร
ในระดบั ต่าง ๆ จะตอ้ งแสดงความรู้ ความสามารถในการตัดสินใจที่ดีกว่าผู้ปฏิบัติงาน ผู้บริหารจะต้อง
มีเหตุผล มีหลักการ มีเจตคติและวิจารณญาณท่ีดีกว่า ความสามารถในการตัดสินใจคือมูลค่าเพิ่ม
ที่ผู้บริหารต้องทําให้เห็นว่า คือความแตกต่างที่เหมาะสมกับค่าจ้างเงินเดือนในตําแหน่งผู้บริหาร

2. การตัดสินใจเป็นมรรควิธีนําไปสู่เป้าหมายองค์การ ผู้บริหารควรตระหนักเสมอว่า
การตัดสินใจมิใชเ่ ป็นเป้าหมายในตวั ของมนั เอง แต่เป็นมรรควิธี แนวทาง วิธีการและเคร่ืองมือที่จะทํา
ให้การบริหารองค์กรประสบความสําเร็จบรรลุเป้าหมายที่ได้กําหนดไว้ ดังน้ัน การกําหนดเป้าหมาย
องคก์ ารใหช้ ัดเจนกเ็ ป็นส่ิงสาํ คญั ทจ่ี ะต้องเริ่มต้น การหาวิธีการและแนวทางปฏิบัติท่ีหลากหลายก็เป็น
ข้ันตอนที่กระทําตามมา และนี่คือการตัดสินใจน่ันเอง การกําหนดแนวทางวิธีการที่ดี ท่ีหลากหลาย
และสรา้ งสรรคจ์ ะนาํ พาให้องคก์ ารสู่ความสําเร็จได้

3. การตัดสินเป็นเสมือนสมองขององค์การ การตัดสินใจที่ดีก็เหมือนกับคนเรามีสมอง
และระบบประสาททดี่ กี ็จะทาํ ให้ตัวเราประสบผลสาํ เร็จในชวี ติ การงาน ชีวิตส่วนตัวและชีวิตทางสังคม
ได้ ในขณะเดียวกันถ้าเป็นการตัดสินใจขององค์กรที่ดีก็จะต้องมีสมอง และระบบประสาทขององค์กร
ท่ีดีด้วยจึงจะทําให้องค์กรมีประสิทธิภาพ และประสิทธิผลได้ ผู้บริหารที่ดีจะต้องกระตือรือร้น
ใฝ่หาแนวทางแก้ไขปัญหาอยู่ตลอดเวลา จะต้องดําเนินการอย่างต่อเนื่องเพื่อปรับปรุงสถานการณ์
กําหนดแนวทางใหม่ ๆ ยกระดับมาตรฐานและป้องกันปัญหาที่ส่งผลกระทบต่อการดําเนินงาน
ตามแผนทกี่ าํ หนดไวไ้ ด้

4. การตัดสินปัญหาเป็นกลยุทธ์การแก้ปัญหาในอนาคต ในทฤษฎีการตัดสินใจท่ัวไป
มองวา่ เปน็ การแก้ไขปญั หาในอดีต ซงึ่ ได้แกป่ ัญหาขอ้ ขัดข้องซึ่งมีสะสมมาต้ังแต่ในอดีต และมีแนวโน้ม
มากขึ้นในอนาคต ซ่ึงก็ไม่สามารถแก้ปัญหาได้หมดสิ้นและยังมีปัญหาใหม่ ๆ เข้ามาอีกมากมาย
โดยเฉพาะการปรับเปลี่ยนกรอบแนวคิด (paradigm) ในการมองปัญหาใหม่ให้มองไปถึงปัญหา
ในอนาคต ซึง่ ไดแ้ ก่ปัญหาป้องกนั รวู้ ่าจะเกิดขึ้นในอนาคต ควรจะมีการตัดสนิ ใจลว่ งหนา้ ก่อนที่ปัญหา

3

จะเกดิ ขึ้น ปัญหาเชิงพัฒนาเปน็ อกี เรื่องหน่งึ ที่ผู้บริหารต้องให้ความสนใจ เป็นการมองโดยใช้วิสัยทัศน์
(vision) ของผู้บริหารในการพยากรณ์เหตุการณ์ในอนาคต กําหนดภาพอนาคต (scenario) ไว้พร้อม
กาํ หนดทางเลอื กเพอื่ แก้ปญั หาในแตล่ ะภาพอนาคตน้ันด้วย อาทิ ภาพอนาคตมุ่งเน้น 3 C ได้แก่ ลูกค้า
(Customer) การแข่งขนั (Competition) และการเปลี่ยนแปลง (Change) ดังน้ันผู้บริหารเตรียมการ
ที่จะคิดวางแผนและกําหนดกลยุทธ์ในเร่ืองดังกล่าว ไม่ว่าจะเป็นกลยุทธ์ในการบริการลูกค้าเหนือ
ความคาดหวัง กลยุทธก์ ารแขง่ ขนั สคู่ วามเป็นเลิศ และกลยทุ ธส์ ู่องค์การอัจฉริยะ เป็นต้น

ประเภทของการตัดสนิ ใจ

ประเภทของการตัดสินใจมี 3 ประเภท ไดแ้ ก่
1. การตัดสินใจแบบโครงสร้าง (Structure Decision) บางคร้ังเรียกว่าแบบกําหนดไว้

ล่วงหน้าแล้ว (programmed) เป็นการตัดสินใจเก่ียวกับปัญหาที่เกิดข้ึนเป็นประจํา จึงมีมาตรฐาน
ในการตัดสินใจเพื่อแก้ปัญหาอยู่แล้ว โดยวิธีการในการแก้ปัญหาที่ดีท่ีสุดจะถูกกําหนดไว้อย่างชัดเจน
ตามวัตถุประสงค์ที่วางไว้ เช่น การหาระดับสินค้าคงคลังท่ีเหมาะสม หรือการเลือกกลยุทธ์ในการ
ลงทุนที่เหมาะสมที่สุดเม่ือมีวัตถุประสงค์เพื่อให้เกิดค่าใช้จ่ายตํ่าที่สุด หรือเพ่ือให้เกิดกําไรสูงสุด
การตัดสินใจแบบน้ีจึงมักใช้แบบจําลองทางคณิตศาสตร์ (Mathematical Model) หรือศาสตร์
ทางด้านวิทยาการ การจัดการ (Management Science) หรือการวิจัยดําเนินงาน (Operation
Research) เข้ามาใช้ โดยในบางครั้งอาจนําระบบสนับสนุนการตัดสินใจและระบบผู้เช่ียวชาญเข้ามา
ใช้ร่วมด้วย ตัวอย่างของการตัดสินใจแบบโครงสร้าง ได้แก่ การตัดสินใจเก่ียวกับระดับสินค้าคงคลัง
จะต้องส่ังของเข้า (Order Entry) ครั้งละเท่าไร เมื่อใด การวิเคราะห์งบประมาณ (Budget
Analysis) ท่ีต้องใช้ในการจัดการต่าง ๆ การตัดสินใจเรื่องการลงทุน จะลงทุนอะไร ท่ีตั้งโกดังเก็บ
สินค้า (Warehouse Location) ควรต้ังท่ีไหน ระบบการจัดส่ง/การจําหน่าย (Distribution
System) ควรเปน็ อย่างไร เปน็ ต้น

2. การตัดสินใจแบบไม่เป็นโครงสร้าง (Unstructured Decision) บางคร้ังเรียกว่าแบบ
ไม่เคยกําหนดล่วงหน้ามาก่อน ( Nonprogrammed ) เป็นการตัดสินใจเกี่ยวกับปัญหาซ่ึงมีรูปแบบ
ไมช่ ดั เจน หรือมีความซับซอ้ น จงึ ไมม่ ีแนวทางในการแกป้ ญั หาแนน่ อน เป็นปัญหาท่ีไม่มีการระบุวิธีแก้
ไว้อย่างชัดเจนว่าต้องทําอะไรบ้าง การตัดสินใจกับปัญหาลักษณะนี้จะไม่มีเคร่ืองมืออะไรมาช่วย
มักเป็นปัญหาของผู้บริหารระดับสูง ต้องใช้สัญชาตญาณ ประสบการณ์ และความรู้ของผู้บริหาร
ในการตัดสินใจ ตัวอย่างของการตัดสินใจแบบไม่เป็นโครงสร้าง เช่น การวางแผนการบริการใหม่,
การวา่ จ้างผบู้ รหิ ารใหมเ่ พม่ิ หรอื การเลอื กกลุ่มของโครงงานวิจยั และพฒั นาเพื่อนาํ ไปใชใ้ นปหี นา้

4

3. การตัดสินใจแบบกึ่งโครงสร้าง (Semi-Structure Decision) เป็นการตัดสินใจแบบผสม
ระหว่างแบบโครงสร้างและแบบไม่เป็นโครงสร้าง คือบางส่วนสามารถตัดสินใจแบบโครงสร้างได้
แต่บางส่วนไม่สามารถทําได้ โดยปัญหาแบบกึ่งโครงสร้างน้ีจะใช้วิธีแก้ปัญหาแบบมาตรฐาน
และการพิจารณาโดยมนุษย์รวมเข้าไว้ด้วยกัน คือมีลักษณะเป็นกึ่งโครงสร้าง แต่มีความซับซ้อน
มากขน้ึ และขน้ั ตอนไมช่ ดั เจน

กระบวนการตดั สินใจ (Process of decision making)

กระบวนการตัดสินใจ (Process of decision making) หมายถึง การกําหนดข้ันตอน
ของการตัดสินใจตั้งแต่ข้ันตอนแรกไปจนถึงข้ันตอนสุดท้าย การตัดสินใจโดยมีลําดับขั้น
ของกระบวนการ ดังกล่าว เป็นการตัดสินใจโดยใช้หลักเหตุผลและมีกฎเกณฑ์ ซ่ึงเป็นการตัดสินใจ
โ ด ย ใ ช้ ร ะ เ บี ย บ วิ ธี ท า ง วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ เ ป็ น เ ค รื่ อ ง มื อ ช่ ว ย ใ น ก า ร ห า ข้ อ ส รุ ป เ พ่ื อ ก า ร ตั ด สิ น ใ จ
ข้ันตอนของกระบวนการตัดสินใจมีอยู่หลายรูปแบบ แล้วแต่ความคิดเห็นของนักวิชาการ
(Plunkett and Attner, 1994) ได้เสนอลําดับข้ันตอนของกระบวนการตัดสินใจเป็น 7 ข้ันตอน ดังนี้
กลุ ชลี ไชยนนั ตา (2539)

ขั้นท่ี 1 การระบุปัญหา (Define the problem) เป็นขั้นตอนแรกท่ีมีความสําคัญอย่างมาก
เพราะการระบุปัญหาได้ถูกต้องหรือไม่ ย่อมมีผลต่อการดําเนินการในขั้นต่อ ๆ ไปของกระบวน
การตดั สินใจ ซงึ่ จะสง่ ผลกระทบต่อคณุ ภาพของการตัดสนิ ใจดว้ ย

ข้ันที่ 2 การระบุข้อจํากัดของปัจจัย (Indentify limiting factors) เมื่อสามารถระบุปัญหา
ได้ถูกต้องแล้ว ผู้บริหารควรพิจารณาถึงข้อจํากัดต่าง ๆ ขององค์การ โดยพิจารณาจากทรัพยากร
ซงึ่ เป็นองค์ประกอบของกระบวนการผลิต ได้แก่ กําลังคน เงินทุน เคร่ืองจักร ส่ิงอํานวยความสะดวก
อื่น ๆ รวมท้ังเวลาซึ่งมักเป็นปัจจัยจํากัดท่ีพบอยู่เสมอ การรู้ถึงข้อจํากัดหรือเงื่อนไขที่ไม่สามารถ
เปล่ียนแปลงได้ จะช่วยให้ผู้บริหารกําหนดขอบเขตในการพัฒนาทางเลือกให้แคบลงได้ ตัวอย่างเช่น
ถ้ามีเง่ือนไขว่าต้องส่งสินค้าให้แก่ลูกค้าภายในเวลา 1 เดือน ทางเลือกของการแก้ไขปัญหา
การผลติ สินค้าไมเ่ พยี งพอท่ีมีระยะเวลาดาํ เนินการมากกวา่ 1 เดือน กค็ วรถกู ตดั ทิง้ ไป

ขน้ั ที่ 3 การพัฒนาทางเลอื ก (Develop potential alternatives) ข้ันตอนต่อไปผ้บู ริหาร
ควรทําการพัฒนาทางเลือกต่าง ๆ ขึน้ มา ซ่งึ ทางเลือกเหลา่ นั้นควรเปน็ ทางเลือกท่ีมีศักยภาพและมี
ความเป็นไปได้ ในการแกป้ ญั หาใหน้ อ้ ยลงหรอื ให้ประโยชนส์ ูงสดุ ตวั อยา่ งเชน่ กรณีทอ่ี งค์การประสบ
ปัญหาเวลาการผลิตไมเ่ พียงพอ

ผู้บริหารอาจพิจารณาทางเลือกดังนี้ 1) เพิ่มการทํางานพิเศษ 2) เพิ่มการทํางาน
ลว่ งเวลาโดยใชต้ ารางปกติ 3) เพิม่ จํานวนพนักงาน หรือ 4) ไม่ทาํ อะไรเลย ในการพัฒนาทางเลือก

5

ผู้บริหารอาจขอความคิดเห็นจากนักบริหารอ่ืน ๆ ท่ีประสบความสําเร็จท้ังภายในและภายนอก
ขององค์กร ซึ่งอาจใช้วิธีการปรึกษาหารือเป็นรายบุคคล หรือจัดการประชุมกลุ่มย่อยขึ้น
ข้อมูลท่ีได้รับจากบุคคลเหล่านั้นเมื่อผนวกรว มกับสติปัญญา ความรู้ ความสามารถ
ความคดิ สรา้ งสรรค์และประสบการณ์ของตนเองจะช่วยให้ผู้บริหารสามารถพัฒนาทางเลือกได้อย่างมี
ประสิทธิภาพ

ข้ันที่ 4 การวิเคราะห์ทางเลือก (Analyze the alternatives) เมื่อผู้บริหารได้ทําการพัฒนา
ทางเลือกต่าง ๆ โดยจะนําเอาข้อดีและข้อเสียของแต่ละทางเลือกมาเปรียบเทียบกัน
อย่างรอบคอบ ทางเลือกบางทางเลือกที่อยู่ภายใต้ข้อจํากัดขององค์การก็อาจทําให้เกิดผลต่อเนื่อง
ท่ีไม่พึงประสงค์ตามมา เช่น ทางเลือกหนึ่ง ของการเพิ่มผลผลิต ได้แก่การลงทุนติดตั้งระบบ
คอมพิวเตอร์ ซ่ึงจะช่วยให้แก้ปัญหาได้ แต่อาจมีปัญหาเกี่ยวกับการลดลงของขวัญกําลังใจ
ของพนกั งานในระยะตอ่ มา เป็นต้น

ขั้นท่ี 5 การเลือกทางเลือกที่ดีที่สุด (Select the best alternative) เมื่อผู้บริหารได้ทํา
การวิเคราะห์และประเมินทางเลือกต่าง ๆ แล้ว ผู้บริหารควรเปรียบเทียบข้อดีและข้อเสีย
ของแต่ละทางเลือกอีกคร้ังหนึ่ง เพ่ือพิจารณาทางเลือกที่ดีท่ีสุดเพียงทางเดียว ทางเลือกที่ดีที่สุด
ควรมีผลเสียต่อเน่ืองในภายหลังน้อยท่ีสุด และให้ผลประโยชน์มากที่สุด แต่บางคร้ังผู้บริหาร
อาจตัดสินใจเลือกทางเลือกแบบประนีประนอม โดยพิจารณาองค์ประกอบที่ดีท่ีสุด
ของแตล่ ะทางเลอื ก

ข้ันที่ 6 การนําผลการตัดสินใจไปปฏิบัติ (Implement the decision) เม่ือผู้บริหารได้
ทางเลือกที่ดีที่สุดแล้ว ก็ควรมีการนําผลการตัดสินใจน้ันไปปฏิบัติ เพ่ือให้การดําเนินงานเป็นไป
อย่างมีประสิทธิภาพ ผู้บริหารควรกําหนดโปรแกรมของการตัดสินใจ โดยระบุถึงตารางเวลา
การดําเนินงาน งบประมาณ และบุคคลท่ีเกี่ยวข้องกับการปฏิบัติ ควรมีการมอบหมายอํานาจหน้าที่
ทช่ี ดั เจน และจดั ให้มรี ะบบการตดิ ต่อสือ่ สารท่จี ะช่วยให้การตัดสนิ ใจเปน็ ท่ียอมรับ นอกจากนี้ผู้บริหาร
ควรกําหนดระเบียบวิธี กฎ และนโยบาย ซึ่งมีส่วนสนับสนุนให้การดําเนินงานเป็นไป
อย่างมปี ระสทิ ธภิ าพ

ข้ันท่ี 7 การสร้างระบบควบคุมและประเมินผล (Establish a control and evaluation
system) ข้ันตอนสุดท้ายของกระบวนการตัดสินใจ ได้แก่ การสร้างระบบการควบคุม
และการประเมินผล ซ่ึงจะช่วยให้ผู้บริหารได้รับข้อมูลย้อนกลับเก่ียวกับผลการปฏิบัติงานว่าเป็นไป
ตามเป้าหมายหรือไม่ ข้อมูลย้อนกลับจะช่วยให้ผู้บริหารแก้ปัญหาหรือทําการตัดสินใจใหม่ได้โดยได้
ผลลัพธ์ของการปฏิบัติทด่ี ีท่ีสดุ

6

การลวงเชิงรูค้ ดิ ในการตดั สินใจ (Cognitive illusions in decision making)
งานวิจัยเก่ียวกับทักษะและรูปแบบการตัดสินใจของบุคคลแสดงให้เห็นถึงความลําเอียง

ซ่ึงเป็นวิธีคิดท่ีนําไปสู่ความคลาดเคล่ือนเชิงระบบ ความลําเอียงเชิงระบบเหล่านี้ คือ การลงเชิงรู้คิด
โดย Galotti (2008) เสนอ การลวงเชิงร้คู ดิ ในการตดั สินใจ ตวั อย่างเช่น

อคตใิ นการยืนยนั ความเชื่อของตน (Confirmation bias)

อคติในการยืนยันความเช่ือของตน (Confirmation bias) หมายถึง ความโน้มเอียงที่จะให้
น้ําหนักกับข้อมูลในลักษณะท่ีสอดคล้องกับความเชื่อท่ีมีอยู่ก่อนแล้ว (Smith & Kosslyn, 2009)
บุคคลจะใส่ใจและให้คุณค่ากับข้อมูลท่ีช่วยยืนยันและสนับสนุนความคิดของตนเองเท่าน้ัน ทําให้เขา
พยายามหาข้อมูลและจําได้แต่ข้อมูลท่ีเขาต้องการจะมองหรือคิดแบบนั้นโดยไม่สนใจข้อมูลอ่ืน เช่น
หากเราเชื่อว่ารับประทานทุเรียนแล้วไม่อ้วน เราก็พยายามจะรับรู้แต่ข้อมูลของคนที่รับประทาน
ทุเรียนแล้วมีรูปร่างดีและจําข้อมูลดังกล่าวไว้ โดยไม่สนใจรับรู้ข้อมูลคนอ่ืน ๆ ที่ไม่ได้มีรูปร่างดี
เพื่อสนับสนุนความคิดของตนในการรับประทานทุเรียน เป็นต้น หากวิธี heuristic ทําให้เกิดความ
ผดิ พลาดได้เมื่อมีข้อมูลมากข้ึน บุคคลก็น่าจะแก้ไขข้อผิดพลาดน้ีได้ ปรากฏว่า คนไม่ได้พยายามแก้ไข
ข้อผิดพลาดของตนเองอย่างที่คิด จริง ๆ แล้ว คนจะยืนยันความคิดหรือความเช่ือของตน ซ่ึงถือเป็น
อคติอย่างหนึ่ง (อุบลวรรณา ภวกานันท์, 2556) โดยอคติในการยืนยันความเช่ือของตน
(confirmation bias) เกดิ ขึน้ ในหลายรูปแบบดงั น้ี

1. เม่ือคนมีโอกาสหาข้อมูลใหม่ เรามักหาข้อมูลท่ียืนยันความเชื่อของเรามากกว่าข้อมูล
ที่ค้านกับความเชื่อของเรา เช่น หากเราเช่ือว่าการมูเตลูหรือบูชาของมงคล เสริมดวงชะตา ฯลฯ
แล้วทําให้ชีวิตดีข้ึนตามความปรารถนาของเรา เราก็จะพยายามรับรู้ข้อมูลของคนท่ีมีความเชื่อ
เก่ียวกบั การมูเตลเู หมอื นกนั และนําข้อมูลไปปฏิบัตติ าม โดยไม่สนใจรับรู้ข้อมูลคนอ่ืน ๆ ท่ีมีความเชื่อ
แตกตา่ งเกยี่ วกับการมเู ตลูเพือ่ สนบั สนุนความเช่ือของตนต่อไป

2. เมอื่ เราได้รบั หลกั ฐานทต่ี รงกับความเช่ือและไม่ตรงกับความเชื่อ คนมักจะจริงจังกับข้อมูล
ท่ีตรงกับความเช่ือ และไม่ให้ความสําคัญกับข้อมูลท่ีไม่ตรงกับความเช่ือ บุคคลจะวิเคราะห์แบบอคติ
ตีความใหม่หรือไม่ใส่ใจ เช่น เม่ือเรามีความช่ืนชอบการเส่ียงโชคเพื่อหวังให้ถูกรางวัล เรามักจะหา
แนวทางเพ่ือให้ถูกรางวัล เช่น ป้ายทะเบียนรถ เลขธูป การตีเลขจากความฝัน และ นักใบ้หวยชื่อดัง
เป็นต้น แต่คนสว่ นใหญม่ กั จะเชอ่ื นกั ใบ้หวยและนําเลขทีไ่ ด้มาไปซ้อื ตาม แมว้ ่าเลขท่ีได้อาจจะไม่ถูกทุก
ครง้ั แต่เรากย็ งั คงเช่อื นกั ใบห้ วยต่อไป

7

งานวจิ ัยเก่ยี วกับการตดั สินใจ

1. การตัดสินใจของผู้บริหารกับการปฏิบัติงานของครูโรงเรียนมัธยมศึกษา
ทาโดยจารุวรรณ วจิ ิตรวงศว์ าน

การวิจัยน้ีมีวัตถุประสงค์เพื่อทราบ 1) การตัดสินใจของผู้บริหาร สังกัดสํานักงานเขตพื้นท่ี
การศึกษามัธยมศึกษา เขต 8 2) การปฏิบัติงานของครูโรงเรียนมัธยมศึกษา สังกัดสํานักงานเขตพ้ืนที่
การศึกษามัธยมศึกษา เขต 8 3) ความสัมพันธ์ระหว่างการตัดสินใจของผู้บริหารกับการปฏิบัติงาน
ของครูโรงเรียนมัธยมศึกษา สังกัดสํานักงานเขตพ้ืนที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 8 กลุ่มตัวอย่างท่ีใช้
ในการวิจัย คือ โรงเรียนมัธยมศึกษาสังกัดสํานักงานเขตพ้ืนที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 8
จํานวน 49 โรงเรียน ผู้ให้ข้อมูลโรงเรียนละ 4 คน ประกอบด้วย ผู้อํานวยการโรงเรียน
รองผู้อํานวยการโรงเรียนฝ่ายวิชาการและครูผู้สอน รวมผู้ให้ข้อมูลท้ังสิ้น 196 คน เครื่องมือท่ีใช้คือ
แบบสอบถามเก่ียวกับการตัดสินใจของผู้บริหาร ตามแนวคิดทฤษฎีของไซมอน (Simon)
และการปฏิบัติงานของครูโรงเรียนมัธยมศึกษา ตามมาตรฐานการปฏิบัติงานวิชาชีพครูของสํานักงาน
เลขาธิการคุรุสภา สถิติที่ใช้ในการวิจัย คือ ค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่ามัชฌิมเลขคณิต ส่วนเบี่ยงเบน
มาตรฐาน และการวิเคราะหค์ า่ สัมประสทิ ธ์ิ สหสัมพนั ธข์ องเพียร์สัน ผลการวิจัยพบว่า 1. การตัดสินใจ
ของผ้บู รหิ าร สังกัดสํานักงานเขตพ้ืนที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 8 พบว่า โดยภาพรวมและรายด้าน
อยู่ในระดับมาก ลําดับค่ามัชฌิมเลขคณิตจากมากไปน้อย คือ (1) การนิยามปัญหา (2) การศึกษา
หาทางเลือก และ (3) การคัดทางเลือก 2. การปฏิบัติงานของครูโรงเรียนมัธยมศึกษา สังกัดสํานักงาน
เขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 8 พบว่า ภาพรวมและรายด้านอยู่ในระดับมาก
ลําดับค่ามัชฌิมเลขคณิตจากมากไปน้อย สามลําดับแรก คือ (1) การปฏิบัติตนเป็นแบบอย่างที่ดี
แกผ่ เู้ รียน (2) การรว่ มมือกับผอู้ ื่นในสถานศกึ ษาอย่างสร้างสรรค์ และ (3) การตัดสินใจปฏิบัติกิจกรรม
ต่าง ๆ โดยคํานึงถึงผลที่จะเกิดแก่ผู้เรียน 3. การตัดสินใจของผู้บริหารกับการปฏิบัติงานของครู
โรงเรียนมัธยมศึกษา สังกัดสํานักงาน เขตพื้นท่ีการศึกษามัธยมศึกษา เขต 8 มีความสัมพันธ์
อย่างมนี ยั สาํ คัญทางสถติ ิทีร่ ะดับ 0.01

2. การตัดสินใจเลือกใช้บริการทางการเงินผ่านแอพพลิเคช่ันบนสมาร์ทโฟน
ของลกู ค้าธนาคารออมสิน ในเขตลาปาง 1 ทาโดยฤทยั ภัทร ทาว่อง

การศกึ ษาครั้งนม้ี วี ัตถปุ ระสงค์เพ่ือศึกษากระบวนการตัดสินใจเลือกใช้บริการทางการเงินและ
เปรียบเทียบกระบวนการตดั สินใจเลอื กใชบ้ ริการทางการเงนิ ผ่านแอพลิเคช่ันบนสมาร์ทโฟนของลูกค้า
ธนาคารออมสินในเขตลําปาง 1 ตามลักษณะส่วนบุคคล ทําการเก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้
แบบสอบถามกบั ลูกค้าทใี่ ชโ้ ทรศพั ทส์ มารท์ โฟนในการใช้บรกิ ารกบั ธนาคารออมสนิ ในเขตลาํ ปาง 1

8

จํานวน 400 คน สถิติที่ใช้ ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ความถ่ี ร้อยละ ค่าเฉล่ีย ส่วนเบ่ียงเบน
มาตรฐาน และสถิติ Chi-Square ผลการศึกษาพบว่า ลูกค้าธนาคารมีกระบวนการในการตัดสินใจ
เลือกใช้บริการทางการเงินผ่านแอพพลิเคช่ันบนสมาร์ทโฟนในภาพรวมอยู่ในระดับมาก โดยพบว่า
ขั้นตอนท่ีมีระดับการตัดสินใจมากที่สุดคือ ขั้นการประเมินหลังการซื้อ รองลงมาคือ ขั้นการตัดสินใจ
ใช้บริการ และขั้นการประเมินทางเลือก ตามลําดับ เม่ือเปรียบเทียบกระบวนการตัดสินใจเลือกใช้
บริการทางการเงินผ่านแอพลิเคชั่นบนสมาร์ทโฟนของลูกค้าธนาคารออมสินตามลักษณะ
ส่วนบุคคล พบว่า แตกต่างกันตามอายุ ระดบั การศกึ ษาและอาชีพ

3. ปัจจัยที่ส่งผลต่อการตัดสินใจเลือกใช้บริการคาร์แคร์ ของผู้บริโภคใน
จงั หวดั กรงุ เทพมหานคร ทาโดยสรุ คุณ คณุสัตยานนท์

การศึกษาในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพ่ือศึกษาปัจจัยท่ีส่งผลต่อการตัดสินใจเลือกใช้บริการ
คาร์แคร์ ของผู้บริโภคในจังหวัดกรุงเทพมหานคร โดยใช้แบบสอบถามปลายปิดในการเก็บรวมรวม
ขอ้ มูลจากผู้ใช้บริการคาร์แคร์ของผู้บริโภคในจังหวัดกรุงเทพมหานครจํานวน 250 ราย และสถิติที่ใช้
ในการวิเคราะห์ ข้อมูล คือ สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉล่ีย ส่วนเบ่ียงเบนมาตรฐาน
และสถิติเชิงอนุมานที่ใช้ทดสอบสมมติฐาน ได้แก่ การวิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียว
และการวิเคราะห์ความถดถอยเชิงพหุ ผลการศึกษาพบว่า ผู้ตอบแบบสอบถามส่วนใหญ่เป็นเพศชาย
อายุระหว่าง 30 - 39 ปี มีการศึกษาระดับปริญญาตรี มีรายได้เฉล่ียมากกว่า 50,000 บาท มีอาชีพ
พนักงานบริษัทเอกชน ผลการทดสอบสมมติฐาน ปัจจัยด้านพฤติกรรมการใช้บริการคาร์แคร์
ประกอบด้วย สถานท่ีในการใช้บริการ รูปแบบของการใช้บริการ ความถ่ีในการใช้บริการ บุคคลที่มี
อิทธิพลต่อการเลือกใช้บริการ วันที่ใช้บริการ เวลาท่ีใช้บริการ และค่าใช้จ่ายโดยเฉล่ียต่อคร้ังที่ใช้
บริการ ไม่ส่งผลต่อการตัดสินใจใช้บริการคาร์แคร์ของผู้บริโภคในเขตกรุงเทพมหานคร นอกจากนี้
ปจั จัยด้านความจงรักภกั ดีตอ่ ตราสนิ คา้ ส่งผลต่อการตัดสินใจใช้บริการคาร์แคร์ของผู้บริโภคในจังหวัด
กรุงเทพมหานครมากที่สุด รองลงมา ได้แก่ ปัจจัยด้านนวัตกรรมผลิตภัณฑ์ ส่วนปัจจัยการส่ือสาร
การตลาดแบบบูรณาการ ด้านการให้ข่าว และการประชาสัมพันธ์ ด้านการโฆษณา ด้านการตลาด
ทางตรง ด้านการส่งเสริมการขาย ด้านการขายโดยใช้พนักงาน ปัจจัยการรักษาสิ่งแวดล้อมไม่ส่งผล
ต่อการตัดสินใจใช้บรกิ ารคาร์แครข์ องผู้บริโภคในจังหวัดกรุงเทพมหานคร

9

กิจกรรม/เกมเกยี่ วกับการตดั สินใจ

1. นักทอ่ งฝัน - When I dream
เกมนักท่องฝนั ท่ีเดก็ ๆ จะได้ฝกึ ความจําและการตัดสินใจ ว่าจะเชื่อหรือไม่เช่ือข้อมูลที่ตนได้

รับมา concept ของเกม คือ การนอนหลับแล้วฝันไป โดยผู้เล่นจะถูกปิดตาและรับข้อมูลจากผู้เล่น
คนอ่ืน ๆ ซึ่งผู้เล่นคนอื่นจะถูกแบ่งเป็น 3 ฝ่าย คือ นางฟ้าที่จะคอยใบ้คําท่ีถูกต้อง ปีศาจท่ีจะคอย
หลอกล่อให้เราเข้าใจผิด ทูตแห่งทรายท่ีจะคอยช่วยให้คําใบ้สมดุล ผู้เล่นจะต้องเดาว่าใครกันท่ีเรา
จะเชอื่ ได้และตอบคาํ ตอบใหถ้ กู ต้อง จากนนั้ พอเลน่ จนจบตาของตัวเอง ก่อนลืมตา (ต่ืนขึ้นมา) จะต้อง
เล่าความฝันทง้ั หมดให้ผู้เล่นอ่นื ฟังทั้งหมด

2. เกมตอ่ รถไฟ - Ticket to ride
เกมต่อรถไฟ เกมนี้เราจะต้องเช่ือมต่อทางรถไฟจากท่ีหนึ่งไปยังที่หนึ่งให้สําเร็จเพื่อที่จะรับ

คะแนน เป็นเกมท่ีจะได้ตัดสินใจ วางแผน และได้คํานวณ ผู้เล่นทุกคนจะได้ทําการเลือกการ์ด
ท่เี ราไดร้ บั ในตอนตน้ เกมวา่ เราจะใชเ้ ส้นทางใดในการเดินรถไฟของเรา จากน้ันผู้เล่นก็จะได้จั่วต๋ัวรถไฟ
และสะสมเพอื่ วางรางรถไฟให้ไปถึงจุดหมายที่เราไดเ้ ลือกการ์ดไว้ในตอนตน้ เกม

10

3. นักคา้ เพชร - Splendor
นักค้าเพชร เราทุกคนจะรับบทเป็นพ่อค้าเพชร เราจะทําการหยิบอัญมณีมาเพื่อการแลกซื้อ

การ์ดอัญมณีต่าง ๆ เกมน้ีจะชนะได้โดยการมีคะแนนแต้ม 15 คะแนนก่อนผู้เล่นอื่น หรือมากกว่า
15 คะแนนเพ่ือชนะเกม ดังน้ันการเล่นเกมจึงจะเป็นการคิดคํานวณในหัวตลอดเวลาว่าเราจะเลือก
แลกอะไรกับอะไร จงึ จะคุม้ ค่าในการแลกการด์ อัญมณแี ต่ละครงั้ ได้มากทสี่ ดุ

4. Azul
Azul (อะซ)ู เกมนี้เราจะวางกระเบอื้ งตกแตง่ เปน็ เกมทสี่ วยและเล่นเพลิน ๆ แต่ไม่ใช่เพียงแค่

วางให้สวยงาม แต่เราจะต้องวางแผนว่าวิธีใดบ้างที่จะทําให้เราได้รับคะแนนตอนจบเกมมากที่สุด
และไม่โดนติดลบในแตล่ ะรอบเยอะเกนิ ไปนัก

11

บรรณานกุ รม

จารุวรรณ วิจติ รวงศ์วาน. (2556). การตัดสนิ ใจของผูบ้ ริหารกับการปฏบิ ัติงานของครูโรงเรียน
มัธยมศึกษา. [วิทยานิพนธป์ รญิ ญาโท, มหาวทิ ยาลยั ศิลปากร].
http://www.thapra.lib.su.ac.th

ธนาธปิ ปาละพงษ์. (2559). การตัดสนิ ใจ.
https://sites.google.com/site/thanathipit10/kar-tadsin-ci

ปกรณ์ คาํ กอง. (2555). แนวคดิ การตดั สนิ ใจ. https://www.gotoknow.org
ปวณี า โฆสิโต. (2562). จิตวิทยาการรคู้ ดิ (Cognitive Psychology). (พมิ พ์ครั้งท่ี 2).

เชยี งใหม่ : บรษิ ทั ส. อนิ ฟอรเ์ มชั่น เทคโนโลยี จาํ กดั , 223 หนา้ .
ฤทัยภทั ร ทําวอ่ ง. (2557). การตดั สินใจเลือกใชบ้ ริการทางการเงินผา่ นแอพพลเิ คช่นั บน

สมาร์ทโฟนของลกู ค้าธนาคารออมสนิ ในเขตลาปาง 1. [วทิ ยานิพนธป์ รญิ ญาโท,
มหาวิทยาลัยเนชนั่ ]. http://it.nation.ac.th
สุรคุณ คณสุ ตั ยานนท์. (2556). ปัจจยั ทส่ี ่งผลตอ่ การตดั สนิ ใจเลอื กใช้บริการคารแ์ ครข์ องผูบ้ ริโภค
ในจังหวดั กรุงเทพมหานคร. [วทิ ยานพิ นธป์ รญิ ญาโท, มหาวทิ ยาลัยกรงุ เทพ].
http://dspace.bu.ac.th/
Decision Support Systems. (2558). ประเภทการตดั สินใจ.
https://groupwork55.wordpress.com
Globish. (2563). 5 บอรด์ เกม ลูกสนุก ฝึกทักษะ ตรรกะความคิด ใชเ้ วลารว่ มกนั ในครอบครัว.
https://www.globish.co.th/blog/parenting/5boardgames