3หน่วยที่4_ปฏิกิริยาเคมี_เรื่อง_การดุลสมการเคมีอย่างง่าย(ครูต้นกล้า)

ÃÒÂÇªÔ ÒÇ·Ô ÂÒÈÒʵþ ¹é× °Ò¹

˹Nj ·Õè 4 »¯¡Ô ÃÔ ÂÔ Òà¤ÁÕ

ÃËÊÑ ÇªÔ Ò Ç23101
ª¹éÑ Á¸Ñ ÂÁÈ¡Ö ÉÒ»·‚ èÕ 3
¡ÅØ‹ÁÊÒÃСÒÃàÃÂÕ ¹ÃÇÙŒ ·Ô ÂÒÈÒʵÃᏠÅÐà·¤â¹âÅÂÕ

1. »¯¡Ô ÃÔ ÔÂÒà¤ÁÕ
2. ÊÁ¡ÒÃà¤ÁÕ

3. ¡ÒôØÅÊÁ¡ÒÃà¤ÁÕ
4. ¡®·Ã§ÁÇÅ

2

¡ÒÃà¡Ô´»¯Ô¡ÔÃÔÂÒà¤ÁÕÊÒÁÒöà¢Õ¹᷹´ŒÇ»ÃÐâ¤ÊÑÞÅѡɳ àÃÕÂ¡Ç‹Ò ÊÁ¡ÒÃ
à¤ÁÕ (chemical equation) µÇÑ ÍÂÒ‹ §àª‹¹ »¯Ô¡ÃÔ ÔÂÒÃÐËÇÒ‹ §á¡ÊäÎâ´Ãਹ¡Ñºá¡Ê ÍÍ¡«Ôਹ䴹Œ íÒé ໹š ¼ÅÔµÀ³Ñ ±

สารตัง้ ตน สารต้ังตน ผลิตภณั ฑ เขียนสมการเคมไี ดเ ปน
2H2(g) + O2(g) → 2H2O(g)
อะตอมของไฮโดรเจน

อะตอมของออกซเิ จน นํา้
แกสไฮโดรเจน แกส ออกซเิ จน

3

ËÅÑ¡¡ÒÃà¢ÂÕ ¹ÊÁ¡ÒÃà¤ÁÕ ÁÕ´§Ñ ¹éÕ
1. à¢ÂÕ ¹ÊÙµÃà¤ÁÕËÃÍ× ÊÑÞÅѡɳ¢Í§ÊÒõ§Ñé µ¹Œ áµÅ‹ Ъ¹Ô´
2. ËÒÇ‹Òã¹»¯Ô¡ÃÔ ÂÔ Òà¤Á¹Õ éÑ¹à¡´Ô ÊÒüÅÔµÀ³Ñ ±ã´¢Ö鹺Ҍ §áÅÐà¢ÂÕ ¹ÊµÙ Ãà¤Á¢Õ ͧÊÒüÅÔµÀ³Ñ ±
3. ãËŒÃкÊØ ¶Ò¹Ð¢Í§ÊÒÃäÇËŒ Åѧʵ٠à â´Âà¢Õ¹äÇŒã¹Ç§àÅçº

(s) = ¢Í§á¢§ç (solid) (l) = ¢Í§àËÅÇ (liquid) (g) = á¡Ê (gas) (aq) = ÊÒÃÅÐÅÒ (aqueous solution)

4. ÍÂÒ‹ ÅÁ× à¢ÂÕ ¹ÅÙ¡Èâéѹ¡ÅÒ§ÃÐËÇÒ‹ §ÊÒÃµÑ§é µ¹Œ áÅÐÊÒüÅÔµÀ³Ñ ±
ÊÁ¡ÒÃà¤ÁÕ·èÊÕ ÁºÃÙ ³¨ÐµÍŒ §ÁÕµÑÇàÅ¢·àÕè ËÁÒÐÊÁÁÒàµÁÔ Å§¢ŒÒ§Ë¹ŒÒʵ٠Ãà¤ÁÕËÃ×ÍÊÑÞÅѡɳ¢ ͧÊÒÃã¹ÊÁ¡Òà à¾è×ÍãËŒ
¨íҹǹÍеÍÁ¢Í§áµ‹ÅиҵØã¹ÊÒõ§éÑ µŒ¹à·‹Ò¡ºÑ ¨Òí ¹Ç¹ÍеÍÁ¢Í§áµÅ‹ иҵØã¹¼ÅÔµÀ³Ñ ± «Öè§àÃÒàÃÂÕ ¡Ç‹Ò "¡ÒôØÅÊÁ¡ÒÃ"

aA (s) + bB (l) ------> cC (g) + dD (aq) A , B ¤×Í ÊÒõéѧµ¹Œ
C , D ¤×Í ÊÒüÅÔµÀѳ±
a , b , c , d ¤Í× Ê´Ñ Ê‹Ç¹âÁÅ âÁàÅ¡ÅØ ËÃ×Í
»ÃÁÔ ÒµÃá¡Ê ÃкØ໹š µÇÑ àÅ¢

4

ã˨Œ íҹǹÍеÍÁ¢Í§¸ÒµØËÃÍ× ÊÒÃᵋÅЪ¹Ô´ãËŒà¡Ô´¤ÇÒÁÊÁ´ØÅÃÐËÇ‹Ò§ÊÒõéѧµŒ¹
áÅÐÊÒÃ¼ÅµÔ À³Ñ ±µÒÁËÅÑ¡¡Òâͧ¡®·Ã§ÁÇÅ

5

໚¹¡ÒùíÒµÑÇàÅ¢·ÕèàËÁÒÐÊÁàµÔÁŧ¢ŒÒ§Ë¹ŒÒ ÊÑÞÅѡɳËÃ×ÍÊÙµÃà¤ÁÕã¹ÊÁ¡Òà à¾×èÍãËŒ
¨íҹǹÍеÍÁ¹áµÅ‹ иҵآͧÊÒõéѧµŒ¹à·‹Ò¡Ñº¨íҹǹÍеÍÁ¢Í§¸ÒµªØ ¹Ô´à´ÕÂÇ¡Ñ¹ã¹¼ÅµÔ À³Ñ ±

สมการเคมีทยี่ งั ไมด ลุ
H2(g) + O2(g) → H2O(g)

สมการเคมีทดี่ ลุ แลว
2H2(g) + O2(g) → 2H2O(g)

6

ËÅ¡Ñ ¡ÒôØÅÊÁ¡ÒÃà¤ÁÕ

1. ¹ºÑ ¨íҹǹÍеÍÁ¢Í§áµ‹Åиҵء‹Í¹áµ‹ÅТŒÒ§¢Í§ÊÁ¡ÒÃ
1. ·Òí ¨Òí ¹Ç¹ÍеÍÁ¢Í§¸ÒµØµÒ‹ § æ ã¹âÁàÅ¡ÅØ ãËÞ·‹ ÕÊè ´Ø ãËàŒ ·Ò‹ ¡¹Ñ ¡Í‹ ¹ ËÅѧ¨Ò¡¹Ñ¹é ¨§Ö ´ÅØ ÍеÍÁ¢Í§¸ÒµØ·àèÕ Å¡ç ŧµÒÁÅÒí ´ºÑ
2. ËÒ¡»¯Ô¡ÔÃÂÔ ÒÁÕ¡Å‹ØÁÍеÍÁËÃ×ÍâÁàÅ¡ÅØ ãËŒ´ÅØ à»¹š ¡ÅØ‹Á¡‹Í¹ ¨Ò¡¹¹éÑ ¤Í‹ ´ÅØ ¸ÒµØÍÔÊÃÐ
3. ÇÒ§ÊÑÁ»ÃÐÊÔ·¸ìËÔ ¹ŒÒÊÁ¡ÒÃà¤ÁËÕ Ã×͵ÑÇàÅ¢äÇËŒ ¹ŒÒÍеÍÁËÃÍ× âÁàÅ¡ÅØ áŌǹºÑ ¨íҹǹáµÅ‹ ТŒÒ§ãËàŒ ·Ò‹ ¡Ñ¹
4. ºÒ§¡Ã³ÍÕ Ò¨¨ÐµÍŒ §·íÒ¨íҹǹÍеÍÁ¢Í§¸ÒµØ·éѧ 2 ¢ŒÒ§¢Í§ÊÁ¡ÒÃãˌ໚¹àÅ¢¤¡Ù‹ Í‹ ¹ à¾èÍ× ¨Ðä´Œ´ØÅÊÁ¡ÒÃä´ŒÊдǡ
5. µÃǨÊͺ¤ÇÒÁ¶¡Ù µÍŒ §

สมการเคมี
2H2 + O2 → 2H2O

7

໚¹¡ÒùíÒµÑÇàÅ¢·èÕàËÁÒÐÊÁàµÔÁŧ¢ŒÒ§Ë¹ŒÒ ÊÑÞÅѡɳËÃ×ÍÊÙµÃà¤ÁÕã¹ÊÁ¡Òà à¾×èÍãËŒ
¨Òí ¹Ç¹ÍеÍÁ¹áµ‹ÅиҵآͧÊÒõéѧµŒ¹à·‹Ò¡Ñº¨íҹǹÍеÍÁ¢Í§¸ÒµªØ ¹Ô´à´ÕÂÇ¡Ñ¹ã¹¼ÅµÔ À³Ñ ±

สมการเคมี
C6H12O6 → 2C2H6O + 2 CO2

8

໚¹¡ÒùíÒµÑÇàÅ¢·èÕàËÁÒÐÊÁàµÔÁŧ¢ŒÒ§Ë¹ŒÒ ÊÑÞÅѡɳËÃ×ÍÊÙµÃà¤ÁÕã¹ÊÁ¡Òà à¾è×ÍãËŒ
¨Òí ¹Ç¹ÍеÍÁ¹áµ‹ÅиҵآͧÊÒõÑ駵¹Œ ෋ҡѺ¨íҹǹÍеÍÁ¢Í§¸ÒµªØ ¹Ô´à´ÂÕ Ç¡Ñ¹ã¹¼ÅÔµÀ³Ñ ±

สมการเคมี
N2 + 3H2 → 2NH3

9

໚¹¡ÒùíÒµÑÇàÅ¢·èÕàËÁÒÐÊÁàµÔÁŧ¢ŒÒ§Ë¹ŒÒ ÊÑÞÅѡɳËÃ×ÍÊÙµÃà¤ÁÕã¹ÊÁ¡Òà à¾×èÍãËŒ
¨Òí ¹Ç¹ÍеÍÁ¹áµÅ‹ иҵآͧÊÒõÑ駵Œ¹à·‹Ò¡Ñº¨íҹǹÍеÍÁ¢Í§¸ÒµªØ ¹Ô´à´ÂÕ Ç¡Ñ¹ã¹¼ÅÔµÀѳ±
ºÒ§¡Ã³ÕÍÒ¨¨ÐµÍŒ §·íÒ¨íҹǹÍеÍÁ¢Í§¸ÒµØ·Ñé§ 2 ¢ŒÒ§¢Í§ÊÁ¡ÒÃãËàŒ »š¹àÅ¢¤¡‹Ù Í‹ ¹ à¾×Íè ¨Ðä´´Œ ØÅÊÁ¡ÒÃä´ÊŒ дǡ

สมการเคมี 1 1. ¡Ã³àÕ »¹š ¨íÒ໹š ãªàŒ ÈÉÊÇ‹ ¹ã¹¡ÒÃ
C2 H6 + 7O2 → 2 CO2 +3H2 O ´ÅØ ÊÁ¡Òà ¨ÐäÁ‹¹ÔÂÁ¡Ñ¹

2

สมการเคมี 2 2. µŒÍ§àÍÒ¨Òí ¹Ç¹¢Í§ÊÇ‹ ¹¢Í§
2 C2 H6 + 7O2 → 4 CO2 +6H2 O ÊÁ¡Ò÷èÕ 1 ¤Ù³à¢ŒÒ·Ñ§é ÊÁ¡ÒÃ
à¤ÁÕ

10

¼ÅÃÇÁ¢Í§ÁÇÅÊÒ÷éѧËÁ´ÀÒÂã¹Ãкº»´ÁÕ¤‹Ò¤§µÑÇËÁÒ¤ÇÒÁÇ‹Ò ÁÇÅÊÒèÐäÁ‹ÊÙÞ
ËÒÂä»ËÃÍ× à¡Ô´¢é¹Ö ãËÁ‹ ã¹»¯¡Ô ÔÃÔÂÒà¤ÁÕ ÁÇŢͧÊÒá‹Í¹à¡Ô´»¯¡Ô ÃÔ ÔÂÒ¨Ðà·Ò‹ ¡ÑºÁÇŢͧÊÒÃËÅ§Ñ à¡´Ô »¯Ô¡ÔÃÂÔ Ò (Ãкº»´)

11

1. ÊÁ¡ÒÃà¤Á·Õ ÂÕè ѧäÁ‹ä´´Œ ÅØ ¡ºÑ ÊÁ¡ÒÃà¤Á·Õ Õ´è ÅØ áÅÇŒ ¨íҹǹÍеÍÁ¢Í§áµ‹ÅиҵØã¹ÊÒõÑ駵Œ¹¡Ñº¨íҹǹÍеÍÁ¢Í§áµ‹ÅиҵØ
ã¹¼ÅÔµÀ³Ñ ±á µ¡µ‹Ò§¡¹Ñ Í‹ҧäà ¶ÒŒ ໹š ÊÁ¡ÒÃà¤ÁàÕ ´ÕÂǡѹ
µÍº ÊÁ¡ÒÃà¤Á·Õ èÂÕ §Ñ äÁä‹ ´Œ´ÅØ ¡Ñº ÊÁ¡ÒÃà¤ÁÕ·è´Õ ÅØ áÅŒÇ ¨Òí ¹Ç¹ÍеÍÁµ‹Ò§¡Ñ¹

2. ÊÁ¡ÒÃà¤Á·Õ ´èÕ ÅØ áŌǨÒí ¹Ç¹ÍеÍÁ¢Í§áµÅ‹ иҵãØ ¹ÊÒõÑ駵Œ¹¡ºÑ ¨íҹǹÍеÍÁ¢Í§áµ‹ÅиҵØã¹¼ÅÔµÀ³Ñ ± ¨Ð໹š Í‹ҧäÃ
µÍº ¨Òí ¹Ç¹ÍеÍÁ¢Í§áµ‹ÅиҵØã¹ÊÒÃµÑ§é µ¹Œ ¡Ñº¨Òí ¹Ç¹ÍеÍÁ¢Í§áµÅ‹ иҵãØ ¹¼ÅÔµÀ³Ñ ±¨Ð෋ҡѹ

3. MgCO3 → MgO + สาร A ¨Ò¡ÊÁ¡ÒÃà¤ÁÕ ÊÒà A ¤Í× ÊÒÃÍÐäÃ

µÍº ÊÒà CO2

12