HADITH SUMBER HUKUM

HADITH SUMBER HUKUM

BUKU TEKS
M/S 50-56

Disediakan oleh: Ustazah Sharifah Kmariah Wan Morsidi

2.1.1 Menyatakan maksud hadith, sanad dan matan
2.1.2 Menjelaskan peranan hadith sebagai sumber hukum
2.1.3 Menjelaskan pengelasan hadith dari aspek percakapan,
perbuatan, pengakuan dan sifat
2.1.4 Menerangkan perbandingan di antara hadith dengan al-Quran
2.1.5 Menerangkan perbandingan di antara hadith nabawi dengan
hadith qudsi
2.1.6 Meyakini dan mengamalkan hadith sebagai sumber hukum
secara beradab dan istiqamah

@@SShhaarriiffaahhKKmmaarriiaahhWWaannMMoorrssiiddii

Empat sumber Sumber Hukum Dalam Islam
hukum

1 Al-Quran 2 Hadith

3 Ijma' 4 Qiyas

@@SShhaarriiffaahhKKmmaarriiaahhWWaannMMoorrssiiddii

Al-Quran Dan Hadith

Al-Quran merupakan sumber hukum pertama kepada umat Islam
Hadith pula merupakan rujukan kedua selepas al-Quran yang diguna pakai para
ulama untuk memahami dengan lebih jelas maksud kandungan isi Al-Quran.
Sesiapa yang mengabaikan al-Quran dan hadith atau salah satu daripadanya akan
sesat.

@@SShhaarriiffaahhKKmmaarriiaahhWWaannMMoorrssiiddii

Kitab-Kitab Hadith

Antara kitab hadith yang menjadi rujukan utama adalah seperti berikut:

Sahih Bukhari Sahih Muslim Sunan Abi Daud Jami' At-Tarmizi

Sunan An-Nasai Sunan Ibnu Majah Musnad Imam
Ahmad
@@SShhaarriiffaahhKKmmaarriiaahhWWaannMMoorrssiiddii
Muwatta' Malik Sunan Ad-Darimi

Bahasa Maksud Hadith
Istilah
Kata-kata atau baharu
Sesuatu yang disandarkan kepada Rasulullah SAW

sama ada berbentuk:

Percakapan Perbuatan Pengakuan atau persetujuan Sifat

Hadith turut dikenali sebagai As-sunnah atau Al-Khabar

@@SShhaarriiffaahhKKmmaarriiaahhWWaannMMoorrssiiddii

Komponen Hadith

Dua Komponen
Hadith

Sanad Matan

Pengertian sanad dari segi: Pengertian matan dari segi:
Bahasa: Sandaran Bahasa: Sesuatu yang jelas dan zahir

Istilah: Rangkaian perawi yang Istilah: Teks hadith yang terdapat

menyampaikan sesuatu matan hadith selepas berakhirnya sanad

@@SShhaarriiffaahhKKmmaarriiaahhWWaannMMoorrssiiddii

Contoh Sanad Dan Matan Hadith

‫ َحَدْثَنا َعِلٌّي ْبُن َعْبِد الَّلِه َحَدْثَنا َيْحَيى ْبُن َسِعيٍد َحَدْثَنا‬:‫َقاَل اِإْلَماُم اْلُبَخاِري‬
‫الَّلُه‬ ‫َعْن َمَجاِهٍد‬ ‫َحَّدَثِني َمْنُصوٌر‬ Sanad
‫َرَضَي‬ ‫اْبن َعَّباٍس‬ ‫َعْن َطاُوٍس َعِن‬ ‫َرُسوَل الًّلِه‬ ‫ َقاَل‬: ‫َعْنُه َقاَل‬ ‫َقاَل‬ ‫ُسْفَياُن‬
:‫َو َسَّلَم‬ ‫َصَّلى الَّلِه َعَلْيِه‬

Matan

(‫)متفق عليه‬

Istilah "Muttafaqun 'Alaih" (‫ )متفق عليه‬merujuk kepada
hadith yang disepakati oleh dua ulama' hadith yang
terkemuka, iaitu Imam Al-Bukhari dan Imam Muslim

@@SShhaarriiffaahhKKmmaarriiaahhWWaannMMoorrssiiddii

Peranan Hadith Sebagai Sumber
Hukum

Menguatkan hukum yang terdapat dalam al-Quran
1 Contoh: Kewajipan berpuasa dan membayar zakat

Firman Allah SWT Sabda R:a.‫َل‬s.‫ا‬u‫ق‬.َ‫ه‬lِ‫ته‬uُِ‫َْني‬l‫ؤع‬lَْa‫ُِلهُر‬h‫اولاَّل‬SA‫َطُير‬Wِ‫ََورَاِْفض‬ ‫َعْن َأِبي‬
‫ُصُمو‬
ۖ ‫َفَمْن َشِهَد ِمْنُكُم الَّشْهَر َفْلَيُصْمُه‬ ‫ْيَر َة‬ ‫َر‬ ‫ُه‬
‫َيِتِه‬ ‫ْؤ‬ ‫ِلُر‬
Sesiapa antara kamu menyaksikan anak
bulan Ramadhan, maka hendaklah dia Abu Hurairah RA berkata bahawa Rasulullah SAW

berpuasa bersabda:
(Surah Al-Baqarah: Ayat 185)
"Berpuasalah kamu kerana melihat (anak bulan
@@SShhaarriiffaahhKKmmaarriiaahhWWaannMMoorrssiiddii
Ramadhan) dan berbukalah (berhari rayalah) kamu

kerana melihat(anak bulan Syawal)...

(Muttafaqun 'Alaih)

Peranan Hadith Sebagai Sumber
Hukum

Memperincikan isi kandungan al-Quran
2 Contoh: Cara melaksanakan solat

Firman Allah SWT Sabda Rasulullah SAW

...‫َو َأِقيُموا الَّصاَل َة‬ ‫الَّلِه َعَلْيِه‬..‫ى‬.‫َمَاقاَِلرََرأْيُُتسُموُولِن ايلَُّلأَهصَِّلصَّيل‬،‫اَلَّلصُُّهلوَاعْنَُهك‬..‫ي‬.َ:‫َحَّدْثَنا َماَِلوٌَكسَّلََرمِض‬

Dan dirikanlah kamu akan solat... Malik RA berkata bahawa Rasulullah SAW bersabda:

"...solatlah kamu sebagaimana kamu melihat aku
solat..."
(Surah Al-Baqarah: Ayat 43)

(Riwayat Al-Bukhari)
@@SShhaarriiffaahhKKmmaarriiaahhWWaannMMoorrssiiddii

Peranan Hadith Sebagai Sumber
Hukum

Menjelaskan hukum yang tiada dalam al-Quran
Contoh: Pemakaian emas dan sutera bagi kaum lelaki
3

Al-Quran tidak Sabda Rasulullah SAW
menyebut tentang
:‫ا َعْن َسْبٍع‬.‫اَن‬.:‫ه‬.َ‫َِقراَيوَِلَرن‬،‫ََيَسوَُّلالَْبلَمّلُِِهبسََسعاْْبنلٍَُعهح‬،‫َاَمَرَنا َرُسوََلنَهَااعَلَنّْالنِهَعاْْلََنبصََرّلَاِخءىاَتاَِلعمَّالِِهزالٍََّبذعََلهْيَِِرهبَِضو‬
pengharaman
emas dan sutera Al-Bara' bin Azib RA berkata bahawa Rasulullah SAW
memerintahkan kami tujuh perkara dan melarang kami
untuk lelaki tujuh perkara. Baginda melarang kami daripada memakai

@@SShhaarriiffaahhKKmmaarriiaahhWWaannMMoorrssiiddii cincin emas dan sutera...



(Riwayat Al-Bukhari)

Pengelasan Hadith

Percakapan ‫َعَلْيِه‬ ‫َصَّلى الَّلِه‬ ‫َعِن الَّنِبِّي‬ ،‫َأِبي ُهَرْيَرَة َرِضَي الَّلُه َعْنُه‬ ‫َعْن‬
Perkataan atau ucapan Nabi . ‫اِإْل يَم اِن‬ ‫ُشْعَبٌة ِمَن‬ ‫َو اْلَحَياُء‬... : ‫َو َسَّلَم َقاَل‬

Muhammad SAW Abu Hurairah RA berkata bahawa Rasulullah SAW bersabda:

"...malu itu satu cabang iman."




(Riwayat Al-Bukhari)

‫الَّله‬ ‫الَّلُه َعْنُه َيُقْو ُل َكاَن َرُسوُل‬ ‫ْبَُنصَّلَماىِلٍالكَّلِهَرَِعَضلْيَِيه‬ ‫َأَنُس‬
.‫َيْسَتْنِج ي ِباْلَماِء‬...‫َو َسَّلَم‬
Perbuatan
Anas bin Malik RA berkata bahawa Rasulullah SAW...


beristinjak dengan air Sesuatu yang dilakukan oleh Nabi
Muhammad SAW


@@SShhaarriiffaahhKKmmaarriiaahhWWaannMMoorrssiiddii
(Riwayat Al-Bukhari)

Pengelasan Hadith

Pengakuan atau persetujuan ‫ِّرَُُربكُُْهنسَُّنوتُِلإََلأَْلّاَيلعَّلَُفهْبلَيََِعبْصابَْلَّلَبنَنىاَمِاِتعلَّْليِهِع َْنَعَدلْيِاهلَّنَِبوَِّيس َّلَم‬:‫لََكفُْياتََنس‬،َ‫نَُقهَاف‬،ْ ‫م‬،‫ِلَعياِئََشصََِإوةَذاَاِرحَِدُضَبَخيََليْاللَََعّيَلْتبَُهَقّنَمَ ْعَْعمنََِهعنا ِي‬ ‫َعْن‬ ‫َو‬
Diam Nabi SAW terhadap sesuatu ‫َكاَن‬
perbuatan atau percakapan sahabat tanpa
'Aisya RA berkata, "Aku bermain naka patung bersama-sama
melarangnya
rakanku. Apabila Rasulullah SAW masuk ke rumah, rakanku

bersembunyi. Rasulullah SAW mengeluarkan mereka sehingga

mereka dapat bermain denganku semula."

(Riwayat Al-Bukhari)

‫ا‬ ‫َكاَن الَّنِبِّي‬ : ‫َعْنُه َقاَل‬ ‫ََيحَيااًلَءّلُِهم‬ ‫اْلُخْضِر َرِض‬ ‫َعْن َأِبي َسِعيٍد‬ Sifat
‫ِفي ِخ ْدِرَه‬ ‫َن اْلَعْذَراِء‬ ‫َو َسَّلَم َأَشَّد‬ ‫َصَّلى الَّلِه َعَلْيِه‬


Abu Said Al-Khudri RA berkata bahawa Rasulullah SAW lebih Perkhabaran tentang sifat kejadian dan sifat
pemalu daripada anak gadis sunti di bilik keperibadian Rasulullah SAW


(Riwayat Al-Bukhari @@SShhaarriiffaahhKKmmaarriiaahhWWaannMMoorrssiiddii

Perbezaan Antara Al-Quran Dengan Hadith

Maksud Al-Quran Hadith Nabawi Hadith Qudsi

Lafaz dan makna Lafaz dan makna Makna daripada Allah SWT
daripada Allah SWT daripada Rasulullah SAW dan lafaz daripada Rasulullah
SAW
Penjelasan Wahyu Allah SWT Perbuatan, perkataan dan Wahyu Allah SWT yang
disampaikan oleh Malaikat pengakuan Rasulullah SAW diungkapkan kembali oleh
Jibril kepada Rasulullah SAW Rasulullah SAW

Martabat Sumber hukum pertama Sumber hukum kedua
Sahih tanpa keraguan Terbahagi kepada hadith sahih, hasan, dhaif dan maudhu'
Mendapat pahala kerana mempelajari dan beramal
Ganjaran Mendapat pahala bagi setiap dengannya
Pahala huruf yang dibaca

Keperluan Wajib berwudhuk apabila Tidak diwajibkan wudhuk apabila memegang kitab hadith
Berwudhuk memegang dan membacanya dan membacanya

Masa Tidak boleh membaca ketika Boleh membacanya pada bila-bila masa
Membaca berhadath besar

Bacaan Ayat al-Quran dibaca dalam Tidak boleh membaca teks hadith dalam solat
Dalam Solat solat

@@SShhaarriiffaahhKKmmaarriiaahhWWaannMMoorrssiiddii

Contoh Ayat Ql-Quran, Teks Hadith Nabawi
dan Hadith Qudsi

Firman Allah SWT

Al-Quran ...‫َو الَّساِرُق َو الَّساِرَقُة َفاْقَطُعْو ا َاْيِدَيُهَما‬
Terjemahan:
Pencuri lelaki dan pencuri perempuan,maka
potonglah tangan mereka...

Hadith Nabawi (Surah Al-Maidah: Ayat 38) Hadith Qudsi

Abu Hurairah RA berkata bahawa Rasulullah Abu Hurairah RA berkata bahawa Rasulullah
SAW bersabda, Allah SWT berfirman:
SAW bersabda: ‫ِإَّن الِّدْيَن ُيْسًر ا‬
.‫ُكٌّل َعَمِل اْبِن َاَدَم َلُه ِإاَّل الِّصَياَم َفِإَّنُه ِلي‬
Terjemahan:
Sesungguhnya agama itu mudah. Terjemahan:
Setiap amalan Bani Adam itu adalah baginya
(Riwayat Al-Bukhari) kecuali puasa kerana puasa itu untukku.

(Riwayat Al-Bukhari)

@@SShhaarriiffaahhKKmmaarriiaahhWWaannMMoorrssiiddii

Perawi Hadith Dan Syarat-Syaratnya

Perawi ialah orang yang menerima dan menyampaikan hadith daripada
Rasulullah SAW.

Kita perlu mengetahui syarat-syarat perawi untuk membezakan di antara
perawi yang benar dengan perawi yang dusta dan di antara hadith yang

benar dengan hadith yang palsu.

Syarat Perawi Hadith

Islam Baligh Kuat hafazan Waspada
Berakal
Adil Menjaga tulisan
@@SShhaarriiffaahhKKmmaarriiaahhWWaannMMoorrssiiddii

@@SShhaarriiffaahhKKmmaarriiaahhWWaannMMoorrssiiddii