วิชาที่ 3

/ 5 .;1 '4 1 6'A'&ç 'ē = Ú16.6.% 5 '" 5 6.5 %
B)4 +6%%5I 1 % <-&Ė A 9I&+ 6e ē6 "ò 6'Û

+æ 6 9I ã

+6%'ēA= 'I1é . 8 8 "ò 6' 6%%6 '6 â‚
B/ Ē "'4'6 e5 e 5 .8 Ē A.'%æ B)4" 5 6 < $6" +9 æ " ò 6' "€,€ âåå‚
B)4 BI9 ēE A"%öò A %8 '+% 5J /%6& 9AI I9&+ ē1

'%.Ē A.'æ%B)4" 5 6 < $6" +9 æ " ò 6'
'4 '+ 6'"5 6.5 %B)4 +6%%I5 1 % <-&Ė



A

วิชาที่ 3 ความรเูŒ รื่องสทิ ธคิ นพกิ าร ตามมาตรา 20 แห‹งพระราชบญั ญัตสิ ‹งเสริม
และพฒั นาคุณภาพชวี ิตคนพิการ พ.ศ. 2550 และทแ่ี กŒ ไขเพ่มิ เติม รวมท้งั กฎหมายท่เี กี่ยวขŒอง

คํานํา

พระราชบัญญัติสงเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ
พ.ศ.2550 และทแี่ กไ ขเพมิ่ เตมิ (ฉบบั ท่ี 2) พ.ศ. 2556 มาตรา 20 ไดก าํ หนด
อยางชัดเจนเก่ียวกับสิทธิประโยชนและคุมครองคนพิการ รวมท้ังให
คนพิการมีสิทธิเขาถึง และใชประโยชนไดจากส่ิงอํานวยความสะดวก
ตลอดจนสวัสดิการและความชวยเหลอื อืน่ จากรัฐ ดังนั้น กรมสงเสริมและ
พัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ จึงไดสงเสริมบทบาทของอาสาสมัคร
พัฒนาสังคมและความม่ันคงของมนุษย (อพม.) และยกระดับใหมีความรู
ความเชยี่ วชาญดา นคนพกิ าร ใหเ ปน อาสาสมคั รพฒั นาสงั คมและความมน่ั คง
ของมนุษย เช่ียวชาญดานคนพกิ าร โดยใหการชวยเหลอื พทิ กั ษสิทธแิ ละ
คุม ครองสิทธแิ กคนพกิ ารและครอบครวั

การพัฒนารูปแบบการเรียนรูดาน “อาสาสมัครพัฒนาสังคม
และความม่ันคงของมนุษย เชี่ยวชาญดานคนพิการ” ผานส่ือออนไลน
มีวัตถุประสงคเพ่ือการพัฒนาศักยภาพและยกระดับความรูอาสาสมัคร
พฒั นาสงั คมและความมน่ั คงของมนษุ ย เชย่ี วชาญดา นคนพกิ าร ตามแนวคดิ
การฟนฟูสมรรถภาพคนพิการโดยชุมชน และพัฒนาใหเปนวิทยากร
กระบวนการในการใหบ รกิ ารสาํ หรบั คนพกิ ารในชมุ ชน โดยเนอ้ื หาประกอบดว ย
5 รายวชิ า ไดแ ก บทบาทหนา ทข่ี อง อพม.ในภารกจิ กระทรวงการพฒั นาสงั คม
และความมนั่ คงของมนษุ ย ความรเู รอ่ื งคนพกิ าร ความพกิ าร การชว ยเหลอื
และการคุมครองสทิ ธคิ นพิการ ความรูเรื่องสิทธิคนพิการ ตามมาตรา 20

แหง พระราชบัญญัติสงเสรมิ และพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพกิ าร พ.ศ. 2550
และท่ีแกไขเพิ่มเติม รวมทั้งกฎหมายที่เกยี่ วขอ ง บทบาทหนา ทขี่ อง อพม.
เชี่ยวชาญดานคนพิการ การปฏิบัติงาน 11 ภารกิจ พรอมท้ังวิธีการ
ใหความชวยเหลือ ดูแลคนพิการในการทํากิจวัตรประจําวันและ
การเขามามีสวนรวมในสังคม สําหรับหนังสือฉบับน้ี จะเปนการสงเสริม
กระบวนการเรียนรูดวยตนเอง เพื่อมุงเนนใหความรูเรื่องสิทธิคนพิการ
ตามมาตรา 20 แหง พระราชบญั ญตั สิ ง เสรมิ และพฒั นาคณุ ภาพชวี ติ คนพกิ าร
พ.ศ. 2550 และแกไขเพ่ิมเตมิ รวมท้ังกฎหมายท่เี กยี่ วของ

กรมสง เสริมและพฒั นาคณุ ภาพชีวติ คนพกิ าร หวังเปนอยา งยงิ่ วา
หนงั สอื ฉบบั นจ้ี ะเปน ประโยชนอ ยา งยง่ิ ในการพฒั นาศกั ยภาพ การดาํ เนนิ
เพอ่ื พทิ กั ษค มุ ครองสทิ ธกิ ลมุ เปา หมาย การเสรมิ สรา งเครอื ขา ยดา นพฒั นาสงั คม
ใหมีความรู และมีทักษะการพัฒนาตนเองของอาสาสมัครพัฒนาสังคม
และความมน่ั คงของมนษุ ย เชยี่ วชาญดา นคนพกิ าร เพอ่ื ใหส ามารถชว ยเหลอื
และพัฒนาคณุ ภาพชีวติ คนพิการใหดียงิ่ ขนึ้

กรมสง เสริมและพัฒนาคุณภาพชวี ิตคนพกิ าร
พฤษภาคม 2564

วชิ าที่ 3 ความรŒเู รอ่ื งสทิ ธิคนพกิ าร ตามมาตรา 20 แห‹งพระราชบัญญัติสง‹ เสรมิ
และพฒั นาคณุ ภาพชีวิตคนพกิ าร พ.ศ. 2550 และทแี่ กŒ ไขเพม่ิ เตมิ รวมทง้ั กฎหมายท่เี กี่ยวขŒอง

สารบัญ

ความรŒูเรื่องสิทธคิ นพิการ ตามมาตรา 20 แห‹งพระราชบญั ญัติส‹งเสรมิ
และพัฒนาคณุ ภาพชวี ติ คนพิการ พ.ศ. 2550 และแกŒ ไขเพิ่มเติม รวมทง้ั
กฎหมายที่เก่ียวขอŒ ง

หนาŒ

สาระสาํ คญั ของรัฐธรรมนญู แหง‹ ราชอาณาจกั รไทย พ.ศ. 2560 1

พระราชบัญญัติสง‹ เสรมิ และพัฒนาคณุ ภาพชีวิตคนพิการ 4

พ.ศ. 2550 และที่แกŒ ไขเพิม่ เติม (ฉบบั ท่ี 2) พ.ศ. 2556

การทําบัตรประจาํ ตวั คนพกิ าร 4

สิทธิและการเขŒาถงึ สิทธิของคนพกิ าร 11

1. สิทธิการฟื้นฟูสมรรถภาพโดยกระบวนการทางการแพทย 11

2. สิทธิทางการศึกษา 12

3. สทิ ธิดŒานอาชพี 13

4. สิทธทิ างสังคม 14

5. สิทธิในการเขŒาถึงบรกิ ารภาครัฐ 15

6. สทิ ธิในการเขŒาถึงและไดรŒ ับขŒอมลู ขา‹ วสาร 16

7. สิทธิในการมลี ‹ามภาษามอื 17

8. สทิ ธิไดŒรับเครื่องชว‹ ยความพิการ 18

9. สิทธิไดŒรับเบย้ี ความพิการ 18

10.สทิ ธดิ าŒ นการปรับสภาพแวดลอŒ มที่อยอ‹ู าศัย 19

การมีผŒูช‹วยคนพิการ หรอื การจดั ใหŒมีสวสั ดกิ ารอืน่

วิชาท่ี 3 ความรเูŒ ร่ืองสิทธิคนพกิ าร ตามมาตรา 20

แหง‹ พระราชบญั ญตั ิส‹งเสรมิ และพฒั นาคณุ ภาพชีวติ คนพิการ พ.ศ. 2550
และท่ีแกŒ ไขเพิ่มเตมิ รวมทงั้ กฎหมายท่ีเกี่ยวขŒอง

สาระสําคญั ของรัฐธรรมนญู แห‹งราชอาณาจกั รไทย พ.ศ. 2560
ท่เี ก่ียวขอŒ งกบั คนพกิ าร

ดาŒ นศกั ด์ิศรคี วามเปšนมนษุ ย
มาตรา 4 ศกั ดศิ์ รคี วามเปน มนษุ ย สทิ ธิ เสรภี าพ และความเสมอภาค

ของบคุ คล ยอ มไดร บั ความคมุ ครอง ปวงชนชาวไทยยอ มไดร บั ความคมุ ครอง
ตามรฐั ธรรมนูญเสมอกัน
ดŒานความเสมอภาค

มาตรา 27 บุคคลยอมเสมอกันในกฎหมาย มีสิทธิและเสรีภาพ
และไดรับความคมุ ครอง ตามกฎหมายเทา เทียมกนั

1

วชิ าที่ 3 ความรเŒู รื่องสทิ ธคิ นพิการ ตามมาตรา 20 แห‹งพระราชบัญญตั สิ ‹งเสรมิ
และพัฒนาคณุ ภาพชวี ติ คนพิการ พ.ศ. 2550 และที่แกŒ ไขเพิ่มเติม รวมทง้ั กฎหมายท่เี กย่ี วขอŒ ง

ดาŒ นสาธารณสุข

มาตรา 47 บคุ คลยอ มมีสทิ ธิไดร บั บริการสาธารณสขุ ของรฐั
มาตรา 48 สิทธิของมารดาในชวงระหวางกอนและหลัง
การคลอดบุตรยอมไดรับความคุมครอง และชวยเหลือตามท่ีกฎหมาย
บญั ญตั ิ
มาตรา 55 รฐั ตอ งดาํ เนนิ การใหป ระชาชนไดร บั บรกิ ารสาธารณสขุ
ที่มีประสิทธิภาพอยางทั่วถึง เสริมสรางใหประชาชนมีความรูพื้นฐาน
เกยี่ วกบั การสง เสรมิ สขุ ภาพและการปอ งกนั โรค และสง เสรมิ และสนบั สนนุ
ใหม ีการพัฒนาภูมิปญ ญาดานแพทยแ ผนไทยใหเกิดประโยชนสงู สุด
มาตรา 56 รฐั ตอ งจดั หรอื ดาํ เนนิ การใหม สี าธารณปู โภคขน้ั พนื้ ฐาน
ที่จําเปนตอการดํารงชีวิตของประชาชนอยางท่ัวถึงตามหลักการพัฒนา
อยา งย่งั ยนื

ดาŒ นการศึกษา

มาตรา 54 รัฐตองดําเนินการใหเด็กทุกคนไดรับการศึกษา
เปนเวลาสิบสองป ต้ังแตกอนวัยเรียนจนจบการศึกษาภาคบังคับอยางมี
คุณภาพโดยไมเก็บคาใชจ าย

ดาŒ นความยุตธิ รรม

มาตรา 68 รัฐพึงจัดระบบบริหารงานในกระบวนการยุติธรรม
ทกุ ดานใหม ีประสทิ ธิภาพ เปนธรรม และไมเ ลือกปฏบิ ตั ิ และใหป ระชาชน
เขาถึงกระบวนการยุติธรรมไดโดยสะดวก รวดเร็ว และไมเสียคาใชจาย
สูงเกินควร

2

ดŒานการดํารงชีวติ อยา‹ งมีคุณภาพ /
ป‡องกันการใชŒความรุนแรง / การบาํ บัด ฟ้ืนฟู

มาตรา 71 รัฐพึงใหความชวยเหลือเด็ก เยาวชน สตรี ผูสูงอายุ
คนพกิ าร ผยู ากไร และผดู อ ยโอกาสใหส ามารถดาํ รงชวี ติ ไดอ ยา งมคี ณุ ภาพ
และคุมครองปองกันมิใหบุคคลดังกลาวถูกใชความรุนแรงหรือ
ปฏิบัติอยางไมเปนธรรม รวมตลอดทั้งใหการบําบัด ฟนฟูและเยียวยา
ผถู กู กระทาํ การดงั กลา ว ในการจดั สรรงบประมาณ รฐั พงึ คาํ นงึ ถงึ ความจาํ เปน
และความตองการที่แตกตางกันของเพศ วัย และสภาพของบุคคล ท้ังน้ี
เพ่ือความเปนธรรม

ดาŒ นการมีงานทาํ

มาตรา 74 รัฐพึงสงเสริมใหประชาชนมีความสามารถ
ในการทํางานอยางเหมาะสมกับศักยภาพและวัยและใหมีงานทํา
และพึงคุมครองใชแรงงานใหไดรับความปลอดภัยและมีสุขอนามัยที่ดี
ในการทาํ งาน ไดร บั รายได สวสั ดกิ าร การประกนั สงั คม และสทิ ธปิ ระโยชนอ น่ื
ที่เหมาะสมแกการดํารงชีพ และพึงจัดใหมีหรือสงเสริมการออม
เพอื่ การดาํ รงชีพเมือ่ พนวัยทาํ งาน

ดŒานการมีส‹วนร‹วม

มาตรา 128 ไดกําหนดใหในการต้ังกรรมาธิการวิสามัญ
เพื่อพิจารณาราง พระราชบัญญัติที่ประธานสภาผูแทนราษฎรวินิจฉัย
วามีสาระสําคัญเกี่ยวกับคนพิการหรือทุพพลภาพ จะตองกําหนด
ใหมีคนพิการหรือทุพพลภาพดังกลาวเปนผูแทนองคกรเอกชนท่ีทํางาน
เกี่ยวกับคนพิการหรือทุพพลภาพรวมเปนกรรมาธิการวิสามัญดวยไมนอย
กวา หนง่ึ ในสามของจาํ นวนกรรมาธิการวิสามญั ทัง้ หมด

3

วชิ าที่ 3 ความรŒูเรอ่ื งสิทธิคนพิการ ตามมาตรา 20 แห‹งพระราชบัญญตั สิ ‹งเสริม
และพัฒนาคณุ ภาพชวี ติ คนพิการ พ.ศ. 2550 และท่ีแกŒ ไขเพิม่ เติม รวมทั้งกฎหมายทเี่ กย่ี วขŒอง

สาระสําคัญพระราชบัญญัติสง‹ เสริมและพัฒนาคณุ ภาพชวี ิต
คนพกิ าร พ.ศ. 2550

และท่ีแกŒ ไขเพมิ่ เติม (ฉบับท่ี 2) พ.ศ. 2556
มาตรา 19 ไดก าํ หนดเพอื่ ประโยชนใ นการได รบั สทิ ธติ ามมาตรา 20
คนพิการอาจยื่นคําขอมีบัตรประจําตัวคนพิการตอนายทะเบียนกลาง
หรอื นายทะเบยี นจงั หวดั ณ สาํ นกั งานทะเบยี นกลาง สาํ นกั งานทะเบยี นจงั หวดั
หรอื สถานที่อ่ืนตามระเบียบท่ีคณะกรรมการกาํ หนด

การทําบัตรประจําตวั คนพิการ
มวี ิธีการและขนั้ ตอนดังตอไปน้ี

1. คุณสมบตั ิของคนพกิ ารทยี่ ื่นคาํ ขอ
1.1 เปน บุคคลผูม สี ัญชาตไิ ทย
1.2 บุคคลที่ยังไมไดแจงเกิดหรือบุคคลที่ไมปรากฏแนชัดวา

สั ญ ช า ติ ไ ท ย ต  อ ง ดํ า เ นิ น ก า ร ต า ม ขั้ น ต อ น ต า ม พ ร ะ ร า ช บั ญ ญั ติ
การทะเบียนราษฎรพ.ศ.2534 และทแ่ี กไขเพิ่มเติม (ฉบบั ที่ 2) กอน

4

2. สถานทีย่ ่นื และบรกิ ารออกบตั รประจาํ ตวั คนพิการ
2.1 กรุงเทพมหานคร
(1) ศูนยบริการคนพิการกรุงเทพมหานคร ณ กรมสงเสริม

และพฒั นาคุณภาพชีวิตคนพกิ าร
(2) ศูนยบริการคนพิการกรุงเทพมหานคร สาขาสายไหม

ณ เคหะเอ้อื อาทรสายไหม
(3) ศูนยบริการคนพิการกรุงเทพมหานคร สาขามีนบุรี

ณ ศูนยเ รียนรฟู น ฟูเดก็ พิเศษมนี บุรี
(4) ศูนยบริการคนพิการกรุงเทพมหานคร สาขาลาดกระบัง

ณ ศนู ยช ุมชนบา นเอ้อื อาทรลาดกระบัง 1
(5) โรงพยาบาลสริ นิ ธร
(6) โรงพยาบาลผสู งู อายุบางขนุ เทียน
(7) สถาบันราชานกุ ูล
(8) โรงพยาบาลนพรตั นราชธานี
(9) โรงพยาบาลเมตตาประชารักษ (วดั ไรขงิ )
(10) สถาบนั สขุ ภาพเดก็ แหง ชาติ มหาราชนิ ี (โรงพยาบาลเดก็ )
(11) โรงพยาบาลพระราม 2
(12) โรงพยาบาลเวชการุณยรัศม์ิ

2.2 ศูนยบ ริการคนพกิ ารจงั หวัดทกุ จงั หวดั

5

วิชาที่ 3 ความรูŒเร่อื งสทิ ธคิ นพกิ าร ตามมาตรา 20 แห‹งพระราชบัญญตั สิ ‹งเสริม
และพฒั นาคุณภาพชวี ติ คนพิการ พ.ศ. 2550 และทแี่ กŒ ไขเพิ่มเตมิ รวมท้ังกฎหมายทเี่ กยี่ วขŒอง

3. การย่ืนคาํ ขอมีบัตรประจําตวั คนพิการครัง้ แรก

3.1 เอกสารหลักฐานของคนพกิ าร
(1) เอกสารประจําตัวอยางใดอยางหนึ่ง ไดแก

บตั รประจาํ ตวั ประชาชน, บตั รประจาํ ตวั ขา ราชการ,สตู บิ ตั ร (สาํ หรบั บคุ คล
อายุต่าํ กวา เจ็ดป)

(2) ทะเบียนบานของคนพิการ
(3) รูปถา ยคนพิการ ขนาด 1 นิว้ ถายมาแลวไมเ กิน 6 เดือน
จํานวน 2 รปู ในกรณที คี่ นพิการไมไ ดมาย่นื คาํ ขอดว ยตนเอง
(4) เอกสารรบั รองความพกิ าร ซง่ึ รบั รองโดยผปู ระกอบวชิ าชพี
เวชกรรมของสถานพยาบาลของรัฐ หรือสถานพยาบาลเอกชนที่อธิบดี
ประกาศกาํ หนด
(5) สภาพความพกิ ารเปนที่เหน็ ไดโ ดยประจกั ษ ใหเจา หนา ที่
ผรู บั คําขอถายสภาพความพิการไวเปน หลกั ฐาน
สภาพความพกิ ารทเ่ี หน็ ไดโ ดยประจกั ษ คอื สภาพความพกิ าร
ทส่ี ามารถขอมบี ตั รประจาํ ตวั คนพกิ ารไดโ ดยไมต อ งมใี บรบั รองความพกิ าร
ไดแ ก คนตาบอดทไี่ มม ลี กู ตาทงั้ สองขา ง ลกู ตาสขี าวขนุ ไมม ลี กู ตาดาํ ทงั้ สองขา ง
ลูกตาฝอทั้งสองขาง คนหูหนวกไมมีรูหูท้ังสองขาง คนพิการทางรางกาย
ทแ่ี ขนขาดตั้งแตขอ มือขน้ึ ไป หรอื ขาขาดตั้งแตข อ เทาขน้ึ ไป
3.2 เอกสารหลักฐานของผูดูแลคนพิการ (เปนผูซ่ึงมีช่ือ
อยใู นทะเบยี นบา นเดยี วกนั กบั คนพกิ าร หรอื เปน ผดู แู ลคนพกิ ารซง่ึ คนพกิ าร
อาศยั อยดู ว ยตามความเปน จรงิ )
(1) บัตรประชาชนของผดู แู ลคนพกิ าร
(2) ทะเบียนบา นของผูดแู ลคนพิการ

6

3.3 กรณีระบุช่ือผูดูแลคนพิการในบัตรประจําตัวคนพิการ
และผูดแู ลคนพิการมชี อ่ื อยูตา งทะเบยี นบา นกับคนพกิ าร

(1) ตอ งมหี นังสือรับรองการเปนผูดแู ลคนพิการ
- ผรู บั รอง : กาํ นนั ผใู หญบ า น ขา ราชการ พนกั งานราชการ

พนักงานรัฐวิสาหกิจ ประธานชุมชน สมาชิกสภาทองถ่ิน ลูกจางประจํา
(หนวยงานรัฐ ,รัฐวิสาหกิจ) โดยผูรับรองตองอาศัยอยูหรือปฏิบัติหนาท่ี
ในพนื้ ทท่ี ่คี นพิการอาศัยอยใู นปจ จุบนั

(2) สําเนาบัตรประจําตัวของผูรับรอง พรอมลงลายมือ
ช่อื รับรองสําเนา จาํ นวน 1 ฉบบั

* ขา ราชการบํานาญ ไมสามารถรบั รองหนงั สอื ฉบบั นี้ได
* การรบั รองจะสมบรู ณ เมอ่ื พยานลงนามครบถวน

4. การขอมีบัตรใหม‹กรณบี ตั รเดิมหมดอายุ

บตั รประจาํ วนั คนพกิ ารมอี ายกุ ารใชง าน 8 ป นบั ตง้ั แตว นั ออกบตั ร
เม่ือครบกําหนดแลว คนพิการตองยื่นคําขอมีบัตรประจําตัวคนพิการใหม
ณ สถานทีใ่ หบรกิ ารออกบตั รประจําตัวคนพิการพรอมเอกสาร ดงั นี้

(1) บตั รประจําตัวคนพิการ (บัตรเดิมท่หี มดอาย)ุ
(2) สําเนาเอกสารประจาํ ตวั อยางใดอยางหน่ึง ไดแก สาํ เนาบัตร
ประจาํ ตวั ประชาชน, สาํ เนาบตั รประจาํ ตวั ขา ราชการ, สาํ เนาสตู บิ ตั รสาํ หรบั
บคุ คลอายตุ ่ํากวา 7 ป ,ตามแบบทีก่ รมการปกครองกําหนด
(3) สําเนาทะเบียนบานของคนพิการ
(4) รูปถายคนพิการ ขนาด 1 น้ิว ถายมาแลวไมเกิน 6 เดือน
จาํ นวน 2 รูป

7

วิชาท่ี 3 ความรŒเู รอื่ งสทิ ธิคนพกิ าร ตามมาตรา 20 แห‹งพระราชบัญญัตสิ ‹งเสริม
และพฒั นาคุณภาพชวี ิตคนพิการ พ.ศ. 2550 และท่ีแกŒ ไขเพ่มิ เตมิ รวมท้ังกฎหมายท่ีเกีย่ วขอŒ ง

(5) กรณสี ภาพความพกิ ารทเี่ หน็ โดยประจกั ษ ไมต อ งมเี อกสารรบั รอง
ความพิการ ทั้งนี้ใหเจาหนาท่ีผูรับคําขอถายภาพสภาพความพิการ
ไวเปนหลกั ฐาน

(6) กรณมี คี วามพิการเพ่มิ หรือเปลีย่ นไปจากเดิม
- เอกสารรบั รองความพิการ ซ่งึ รบั รองโดยผูป ระกอบวชิ าชพี

เวชกรรมของสถานพยาบาลของรัฐ หรือสถานพยาบาลเอกชนท่ีอธิบดี
ประกาศกําหนด

- สภาพความพิการเปนท่ีเห็นไดโดยประจักษ ใหเจาหนาที่
ผูรับคาํ ขอถา ยสภาพความพกิ ารไวเ ปนหลกั ฐาน

5. บตั รเดมิ ชํารดุ หรือสญู หาย

หากบัตรประจําตัวคนพิการชํารุดหรือสูญหายคนพิการสามารถ
ยนื่ คาํ ขอมีบัตรประจาํ ตวั คนพิการใหมแทนบัตรเดิม พรอ มเอกสาร ดงั นี้

(1) สําเนาเอกสารประจําตัวอยางใดอยางหนึ่ง ไดแก สําเนา
บัตรประจําตัวประชาชน, สาํ เนาบัตรประจาํ ตวั ขา ราชการ, สําเนาสตู บิ ตั ร
สําหรับบคุ คลอายุตํา่ กวา 7 ป

(2) สาํ เนาทะเบียนบานของคนพกิ าร
(3) รูปถายคนพิการ ขนาด 1 นิ้ว ถายมาแลวไมเกิน 6 เดือน
จํานวน 2 รูป
(4) สําเนาบัตรประจําตัวประชาชนและสําเนาทะเบียนบาน
ของผูดูแลคนพิการ
(5) กรณีมคี วามพิการเพ่ิม หรอื เปลีย่ นไปจากเดมิ

- เอกสารรบั รองความพกิ าร ซงึ่ รบั รองโดยผูประกอบวิชาชีพ
เวชกรรมของสถานพยาบาลของรัฐ หรือสถานพยาบาลเอกชนที่อธิบดี
ประกาศกาํ หนด

8

- สภาพความพิการท่ีเห็นไดโดยประจักษ ใหเจาหนาที่ผูรับ
คําขอถายสภาพความพิการไวเ ปนหลักฐาน

6. การขอมบี ตั รประจําตวั แทนคนพิการ

หากคนพกิ ารไมส ามารถขอมบี ตั รประจาํ ตวั คนพกิ ารไดด ว ยตนเอง
ใหมีผูอ่ืนดําเนินการขอมีบัตรประจําตัวคนพิการแทนได ท้ังน้ีผูขอ
มีบตั รประจําตวั คนพกิ ารแทนตอ งนําเอกสารมาดวย ดงั นี้

(1) เอกสารหลกั ฐานการขอมีบัตรประจําตัวคนพกิ าร
(2) สําเนาบัตรประจําตัวประชาชนและสําเนาทะเบียนบาน
ของผูย่นื คาํ ขอแทนคนพิการ พรอมรบั รองสาํ เนาถูกตอ ง
(3) ใบมอบอาํ นาจหรอื หลกั ฐานอน่ื ทแ่ี สดงใหเ หน็ วา ไดร บั มอบอาํ นาจ
จากคนพกิ ารมสี ว นเกย่ี วขอ งกบั คนพกิ าร เนอื่ งจากเปน ผปู กครอง ผพู ทิ กั ษ
ผอู นุบาล หรือผดู แู ลคนพิการ แลว แตกรณี 1 ฉบบั
* ผูดูแลคนพิการ ตองเปนผูซ่ึงมีช่ือในทะเบียนบานเดียวกัน
กบั คนพกิ าร หรอื เปน ผดู แู ลคนพกิ ารซง่ึ คนพกิ ารอาศยั อยตู ามความเปน จรงิ
ในกรณีผูดูแลคนพิการท้ังสองประเภทดังกลาว ใหระบุชื่อผูดูแลคนพิการ
ซึ่งคนพิการแจงวาไดอุปการะหรืออาศัยอยูดวยเปนสําคัญ ทั้งน้ี
กรณีคนพิการไมไดแจงหรือไมสามารถแจงได ใหมีหนังสือจากขาราชการ
ลกู จางประจํา พนักงานราชการ พนักงานรัฐวิสาหกจิ สมาชกิ สภาทองถ่นิ
กาํ นนั ผใู หญบ า น หรอื ประธานชมุ ชนแหง นน้ั รบั รองวา บคุ คลนนั้ เปน ผดู แู ล
คนพกิ ารจริง
* กรณีคนพิการเปนผูเยาว คนเสมือนไรความสามารถ หรือ
คนไรความสามารถ หรือมีความพิการมาก ไมสามารถดําเนินการเองได
ผปู กครอง ผพู ิทกั ษ ผอู นุบาล หรอื ผูด แู ล ดาํ เนนิ การแทนได

9

วชิ าท่ี 3 ความรูเŒ ร่ืองสทิ ธคิ นพิการ ตามมาตรา 20 แหง‹ พระราชบญั ญัติสง‹ เสริม
และพัฒนาคุณภาพชีวติ คนพกิ าร พ.ศ. 2550 และท่แี กŒ ไขเพ่ิมเติม รวมทง้ั กฎหมายทีเ่ กย่ี วขŒอง

7. การยกเลกิ การมีบตั รประจาํ ตวั คนพิการ
7.1 กรณีคนพิการถึงแกความตาย : แจงตอนายทะเบียน

เพอื่ จาํ หนา ยออกจากทะเบยี นบตั รประจาํ ตวั คนพิการ ดังน้ี
(1) บตั รประจําตวั คนพิการ (ถามี)
(2) บตั รประจาํ ตวั ประชาชนของคนพกิ าร
(3) ทะเบียนบา นของคนพิการ
(4) สําเนาใบมรณบัตร

7.2 กรณไี ดร บั การฟน ฟจู นไมม สี ภาพความพกิ าร /มคี วามประสงค
ยกเลกิ การมีบตั รประจาํ ตัวคนพกิ าร

(1) บตั รประจําตวั คนพิการ
(2) บตั รประจําตัวประชาชนของคนพิการ
(3) ทะเบียนบานของคนพิการ
(4) เอกสารรบั รองความพกิ าร ซงึ่ รบั รองโดยผปู ระกอบวชิ าชพี
เวชกรรมของสถานพยาบาลของรัฐ หรือสถานพยาบาลเอกชนที่อธิบดี
ประกาศกําหนด
(5) ย่ืนคําขอแทนใชสําเนาบัตรประจําตัวประชาชน หรือ
สําเนาทะเบียนบานของผูดําเนินการแทน และหนังสือมอบอํานาจ
(พยานตองลงนามครบถวน)
7.3 สทิ ธิการอุทธรณ
(1) กรณคี นพกิ ารไมไ ดร บั การอนมุ ตั ใิ หม บี ตั รประจาํ ตวั คนพกิ าร
อาจอทุ ธรณเ ปน หนงั สอื ตอ นายทะเบยี นแหง นน้ั ภายในสบิ หา วนั นบั แตว นั
ทไ่ี ดรบั คําสงั่ ดงั กลาว
(2) ใหนายทะเบียนพิจารณาคําอุทธรณใหแลวเสร็จ
ภายในหกสิบวัน นับแตว ันทไ่ี ดรับคําอุทธรณ แลวใหแ จง ผลการพจิ ารณา
คําอุทธรณ พรอมเหตุผลเปนหนังสือตอผูอุทธรณทราบ ภายในสิบหาวัน
นบั แตว ันท่ีพิจารณาอทุ ธรณเสร็จ คําวินิจฉัยของนายทะเบยี นใหเปนที่สุด

10

สทิ ธแิ ละการเขŒาถงึ สิทธขิ องคนพกิ าร
มาตรา 20 แหงพระราชบัญญัติสงเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิต
คนพกิ าร พ.ศ. 2550 และทแ่ี กไ ขเพมิ่ เตมิ (ฉบบั ที่ 2) พ.ศ. 2556 ไดก าํ หนด
ใหคนพิการมีสิทธิเขาถึงและใชประโยชนไดจากส่ิงอํานวยความสะดวก
อนั เปนสาธารณะ ตลอดจนสวสั ดกิ ารและความชวยเหลอื อ่นื จากรฐั ดังน้ี

1. สทิ ธกิ ารฟน้ื ฟูสมรรถภาพโดยกระบวนการทางการแพทย

- มาตรา 20 (1) การบริการฟนฟูสมรรถภาพโดยกระบวนการ
ทางการแพทย และคาใชจายในการรกั ษาพยาบาล คา อปุ กรณเครอื่ งชวย
ความพิการ และสื่อสงเสริมพัฒนาการเพ่ือปรับสภาพทางรางกาย จิตใจ
อารมณ สงั คม พฤตกิ รรม สตปิ ญ ญา การเรยี นรู หรอื เสรมิ สรา งสมรรถภาพ
ใหด ขี ึ้น

- คนพิการที่มีบัตรประจําตัวคนพิการ มีสิทธิไดรับการฟนฟู
ดานการแพทย ดังตอ ไปนี้

(1) สิทธิไดรับบริการทางการแพทยในการรักษาพยาบาลและ
ฟนฟศู กั ยภาพ โดยไมเสยี คาใชจาย

(2) สิทธิไดรับอุปกรณ เคร่ืองชวยความพิการ และส่ือสงเสริม
และพัฒนาการ ปรับสภาพรางกาย จิตใจอารมณ สังคม พฤติกรรม
สติปญญา การเรียนรู หรือเสริมสรางศักยภาพ ตามท่ีรัฐมนตรีวาการ
กระทรวงสาธารณสขุ ประกาศกาํ หนด

- กฎหมายอื่นทเ่ี กี่ยวของ ไดแก
(1) ประกาศของ สปสช. (ท.74) คนพิการมีสทิ ธิไดรับการฟนฟู

สมรรถภาพ การรักษพยาบาล กายอุปกรณ ในทุกโรงพยาบาล
โดยไมเ สยี คา ใชจา ย

11

วิชาที่ 3 ความรเูŒ ร่ืองสิทธคิ นพิการ ตามมาตรา 20 แหง‹ พระราชบัญญตั สิ ง‹ เสริม
และพฒั นาคณุ ภาพชีวติ คนพกิ าร พ.ศ. 2550 และทแี่ กŒ ไขเพิม่ เติม รวมท้งั กฎหมายที่เก่ียวขอŒ ง

(2) ประกาศกระทรวงสาธารณสุข เร่ือง “การบริการฟนฟู
สมรรถภาพ โดยกระบวนการทางการแพทยและคาใชจายในการรักษา
พยาบาล คาอุปกรณเคร่ืองชวยความพิการและส่ือสงเสริมพัฒนาการ
สําหรับคนพิการ พ.ศ. 2552

2. สทิ ธทิ างการศกึ ษา

- มาตรา 20 (2) การศึกษาตามกฎหมายวาดวยการศึกษา
แหงชาติหรือแผนการศกึ ษาแหง ชาติ ตามความเหมาะสมในสถานศกึ ษา
เฉพาะหรือในสถานศึกษาท่ัวไป หรือการศึกษาทางเลือก หรือการศึกษา
นอกระบบ โดยใหหนวยงานท่ีรับผิดชอบเก่ียวกับส่ิงอํานวยความสะดวก
สื่อ บริการ และความชวยเหลืออ่ืนใด ทางการศึกษาสําหรับคนพิการ
ใหการสนบั สนนุ ตามความเหมาะสม

- มาตรา 10 แหง พระราชบัญญตั ิการศึกษาแหง ชาติ พ.ศ. 2542
และท่ีแกไขเพิ่มเติม กําหนดใหการจัดการศึกษาตองจัดใหบุคคลมีสิทธิ
และโอกาสเสมอภาคกันในการรับการศึกษาข้ันพื้นฐานไมนอยกวา 12 ป
อยางท่ัวถึงและมีคณุ ภาพโดยไมเ ก็บคา ใชจ าย

- คนพิการมสี ทิ ธิทางการศกึ ษา ตอไปน้ี
(1) สทิ ธไิ ดร บั การศกึ ษาขนั้ พนื้ ฐานไมน อ ยกวา 12 ป อยา งทวั่ ถงึ

และมีคณุ ภาพ โดยไมเ สยี คา ใชจา ย
(2) สิทธใิ นการเรยี นรวมในชั้นเรียนปกติ
(3) สิทธใิ นการเขา เรยี นในโรงเรียนเฉพาะความพิการ
(4) สิทธใิ นการศึกษานอกระบบเพ่อื คนพกิ าร
(5) สทิ ธิท่จี ะไดร ับการศกึ ษาในทุกระดับตามศักยภาพ
(6) สิทธิไดรับส่ิงอํานวยความสะดวก สื่อ บริการและ

ความชว ยเหลืออน่ื ใดทางการศึกษา

12

3. สทิ ธดิ าŒ นอาชพี

- มาตรา 20 (3) การฟน ฟสู มรรถภาพดา นอาชีพ การใหบริการ
ทม่ี มี าตรฐาน การคมุ ครองแรงงาน มาตรการ เพอ่ื การมงี านทาํ ตลอดจนไดร บั
การสง เสรมิ การประกอบอาชพี อสิ ระ และบรกิ ารสอื่ สง่ิ อาํ นวยความสะดวก
เทคโนโลยีหรือความชวยเหลืออื่นใด เพื่อการทํางานและประกอบอาชีพ
ของคนพกิ าร ตามหลกั เกณฑ วธิ กี าร และเงอ่ื นไขทร่ี ฐั มนตรวี า การกระทรวง
แรงงานประกาศกําหนด

- กฎกระทรวงแรงงาน กําหนดจํานวนคนพิการท่ีนายจางหรือ
เจาของสถานประกอบการและหนวยงานของรัฐ จะตองรับเขาทํางาน
และจาํ นวนเงนิ ทน่ี ายจางหรอื เจาของสถานประกอบการ จะตองนาํ สง เขา
กองทุนสงเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ พ.ศ. 2554 กําหนดให
นายจางหรือเจาของสถานประกอบการ หนวยงานภาครัฐ ซ่ึงมีลูกจาง
ตั้งแตหนึ่งรอยคนขึ้นไป รับคนพิการท่ีสามารถทํางานไดไมวาจะอยูใน
ตาํ แหนง ใดในอตั ราสว นลกู จา งทมี่ ใิ ชค นพกิ ารทกุ หนง่ึ รอ ยคนตอ คนพกิ ารหนงึ่ คน
เศษของหนง่ึ รอ ยคนถา เกนิ หา สบิ คนตอ งรบั คนพกิ ารเพมิ่ อกี หนง่ึ คน

- คนพกิ ารมีสทิ ธิดานอาชีพ ดงั ตอไปน้ี
(1) ไดรับบริการฝกประกอบอาชีพ จัดหางาน ประสานงาน

สงตอเขาทํางานในสถานประกอบการตางๆ และใหคําปรึกษาแนะนํา
จากหนว ยงานของกระทรวงแรงงาน

(2) สทิ ธขิ อกยู มื เงนิ ทนุ ประกอบอาชพี อสิ ระจากกองทนุ สง เสรมิ
และพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ ไมเกินคนละ 60,000 บาท รายกลุม
กลุมละไมเกิน 1 ลานบาท ผอนชําระภายในระยะเวลาไมเกิน 5 ป
โดยไมค ดิ ดอกเบยี้ ทง้ั น้ี หากมผี ปู ระสงคจ ะกยู มื เงนิ เกนิ กวา วงเงนิ ทกี่ าํ หนด
ใหมกี ารพิจารณาเปน ราย ๆ ไป โดยไมเ กิน 120,000 บาท

13

วชิ าที่ 3 ความรŒเู รอ่ื งสิทธคิ นพิการ ตามมาตรา 20 แหง‹ พระราชบัญญัติส‹งเสริม
และพัฒนาคุณภาพชีวติ คนพกิ าร พ.ศ. 2550 และทีแ่ กŒ ไขเพิม่ เตมิ รวมทงั้ กฎหมายทเี่ กยี่ วขอŒ ง

(3) สถานประกอบการ หนวยงานภาครัฐ ที่มีลูกจางตั้งแต
100 คนขนึ้ ไป ตองรับคนพิการที่สามารถทํางานไดในอตั ราลูกจา งท้งั หมด
ในอตั ราคนพกิ าร 1 คนตอลกู จาง 100 คน

4. สทิ ธทิ างสงั คม
- มาตรา 20 (4) การยอมรบั และมีสว นรวมในกิจกรรมทางสังคม

เศรษฐกิจและการเมืองอยางเต็มที่และมีประสิทธิภาพบนพ้ืนฐาน
แหงความเทาเทียมกับบุคคลท่ัวไป ตลอดจนไดรับสิ่งอํานวยความสะดวก
และบรกิ ารตาง ๆ ทจ่ี าํ เปนสาํ หรบั คนพกิ าร

- คนพิการมสี ทิ ธิทางสังคม ดังตอ ไปน้ี
(1) การมีสวนรวมในกิจกรรมทางสังคมของชุมชน เชน

ในพธิ ีกรรมทางศาสนา งานรืน่ เริง กีฬา เปนตน
(2) การมสี ว นรว มในกระบวนการทางการเมอื ง เชน การใชส ทิ ธิ

เลือกต้ัง สทิ ธลิ งสมคั รรับเลอื กต้ัง เปนตน
(3) การมโี อกาสในการทํางาน ประกอบอาชีพตามศักยภาพ
(4) การไดรบั บรกิ ารจากรัฐตามสิทธิท่คี นพิการพงึ มีพงึ ได
ท้ังนี้ การไดรับสิทธิทางสังคมตองเปนไปอยางทั่วถึง เทาเทียม

และเปนธรรม

14

5. สทิ ธิในการเขาŒ ถงึ บริการภาครฐั
- มาตรา 20 (5) การชว ยเหลอื ใหเ ขา ถงึ นโยบาย แผนงาน โครงการ

กิจกรรม การพัฒนาและบริการอันเปนสาธารณะ ผลิตภัณฑท่ีมีความ
จําเปนตอการดํารงชีวิต การชวยเหลือทางกฎหมายและการจัดหาทนาย
ความวาตางแกตา งคดี

- สิทธิคนพิการที่กฎหมายกําหนด เพื่อใหถึงบริการท่ีรัฐจัดหาให
ไดแก

(1) การศึกษาโดยไมเสียคาใชจาย รวมทั้งบริการอุปกรณ
เทคโนโลยี สิง่ อาํ นวยความสะดวก และทุนการศกึ ษา

(2) การจดั ทาํ สง่ิ อาํ นวยความสะดวกใหแ กค นพกิ ารเขา ถงึ ไดต าม
สถานท่ีตาง ๆ

(3) สิทธิไดรับความชวยเหลือทางกฎหมาย ไดแก การใหคํา
ปรึกษาหารือทางกฎหมาย การใหค วามรูทางกฎหมาย การจดั ทํานติ กิ รรม
สัญญา การไกลเกล่ียหรือการประนีประนอมยอมความ การจัดหา
ทนายความ การใหค วามชวยเหลืออนื่ ๆ ในทางคดี

(4) คาใชจายในการชวยเหลือทางกฎหมายหรือจัดหาทนาย
วา ตางแกตางคดี ไดแก การวางเงนิ คาธรรมเนยี มศาล คาจางทนายความ
เพื่อวางตางแกตางในคดี การวางเงินหลักประกันในการปลอยตัวชั่วคราว
รวมทงั้ คาใชจายอืน่ ๆ ที่เกีย่ วขอ งกบั การชว ยเหลอื ทางกฎหมาย

15

วชิ าที่ 3 ความรเูŒ ร่ืองสิทธคิ นพิการ ตามมาตรา 20 แห‹งพระราชบัญญัติส‹งเสรมิ
และพฒั นาคุณภาพชีวติ คนพกิ าร พ.ศ. 2550 และที่แกŒ ไขเพิม่ เตมิ รวมท้ังกฎหมายทเี่ กย่ี วขŒอง

6. สทิ ธิในการเขาŒ ถงึ และไดรŒ บั ขอŒ มลู ขา‹ วสาร
- มาตรา 20 (6) ขอ มลู ขา วสาร การสื่อสาร บริการโทรคมนาคม

เทคโนโลยสี ารสนเทศและการสอ่ื สาร และเทคโนโลยสี งิ่ อาํ นวยความสะดวก
เพ่อื การส่อื สารสําหรับคนพกิ ารทกุ ประเภทตลอดจนบริการสื่อ สาธารณะ
จากหนวยงานของรัฐหรือเอกชนที่ไดรับงบประมาณสนับสนุนจากรัฐ
ตามหลักเกณฑ วิธิีการ และเงื่อนไขท่ีรัฐมนตรีวาการกระทรวงดิจิทัล
เพอ่ื เศรษฐกิจและสังคมกําหนดในกฎกระทรวง

- สิทธใิ นการเขาถงึ และไดร บั ขอมลู ขา วสาร ไดแ ก
(1) คนพิการมีสิทธิจะยื่นเรื่องเพื่อขอใชเครื่องมืออุปกรณ

ฮารด แวร ซอฟตแ วร หรือบริการทใี่ ชสําหรบั คนพกิ ารโดยเฉพาะ หรอื ทม่ี ี
การดัดแปลงหรือปรับใหตรงกับความตองการจําเปนพิเศษของคนพิการ
แตละบุคคล เพ่ือการเขาถึง และใชประโยชนจากขอมูล ขาวสาร และ
การสือ่ สาร

(2) หนวยงานของรัฐหรือเอกชนท่ีไดรับงบประมาณสนับสนุน
จากรฐั ตอ งจดั สงิ่ อาํ นวยความสะดวกเพอื่ ใหค นพกิ ารสามารถเขา ถงึ และใช
ประโยชนจ ากขอ มูลขา วสาร และการสื่อสารท่ตี นเปนผผู ลติ หรอื จัดทาํ ได

16

7. สทิ ธิในการมลี า‹ มภาษามอื
- มาตรา 20 (7) บรกิ ารลา มภาษามอื ตามระเบยี บทคี่ ณะกรรมการ

กาํ หนด
- คนพิการทางการไดยินหรือส่ือความหมาย มีสิทธิไดรับบริการ

ลา มภาษามอื โดยไมเ สียคา ใชจ าย ดงั ตอไปนี้
(1) การใชบริการทางการแพทยและการสาธารณสุข
(2) การสมคั รงานหรอื การตดิ ตอ ประสานงานดา นการประกอบอาชพี
(3) การรองทุกข การกลาวโทษ หรือเปนพยานในชั้นพนักงาน

สอบสวนหรอื พนกั งานเจาหนาท่ีตามกฎหมายอื่น
(4) การเขารวมประชุม สัมมนา หรือฝกอบรม รวมท้ังเปน

ผูบรรยายโดยหนวยงานภาครัฐ หรือภาคเอกชนเปนผูจัด ซึ่งมีคนพิการ
ทางการไดย ินหรือสือ่ ความหมายเขารวมดว ย

17

วชิ าที่ 3 ความรเูŒ รอื่ งสิทธิคนพิการ ตามมาตรา 20 แหง‹ พระราชบัญญัติส‹งเสริม
และพฒั นาคณุ ภาพชวี ิตคนพิการ พ.ศ. 2550 และทีแ่ กŒ ไขเพมิ่ เตมิ รวมทง้ั กฎหมายทีเ่ ก่ยี วขŒอง

8. สทิ ธิไดรŒ บั เคร่ืองชว‹ ยความพิการ

- มาตรา 20 (8) สทิ ธทิ จ่ี ะนาํ สตั วน าํ ทาง เครอื่ งมอื หรอื อปุ กรณน าํ ทาง
หรอื เครอื่ งชว ยความพกิ ารใด ๆ ตดิ ตวั ไปในยานพาหนะหรอื สถานทใ่ี ด ๆ
เพอ่ื ประโยชนในการเดินทางและการไดรับส่ิงอํานวยความสะดวกอันเปน
สาธารณะ โดยไดร บั การยกเวน คา บรกิ าร คา ธรรมเนยี ม และคา เชา เพมิ่ เตมิ
สาํ หรับสัตว เคร่อื งมือ อุปกรณ หรือเครอ่ื งชวยความพกิ ารดังกลาว

- สิทธขิ องคนพกิ ารที่จะไดรับ
(1) การใชส ัตวน าํ ทาง
(2) ใชเครอื่ งมือหรอื อปุ กรณนาํ ทาง
(3) เคร่ืองชวยความพิการทนี่ ําติดตัว
(4) สง่ิ อํานวยความสะดวกอนั เปนสาธารณะ
(5) ไดร บั คายกเวน คาบริการ คา ธรรมเนียม และคา เชา

9. สทิ ธิไดรŒ บั เบย้ี ความพิการ

- มาตรา 20 (9) การจดั สวสั ดกิ ารเบยี้ ความพกิ าร ตามหลกั เกณฑ
และวิธกี ารท่ีคณะกรรมการกาํ หนดในระเบยี บ

- เบ้ียความพิการ คือ เงินที่รัฐจัดใหคนพิการท่ีมีบัตรประจําตัว
คนพกิ ารทุกคนทุกเดือนตลอดชวี ิต

- คนพกิ ารท่มี คี ุณสมบัตติ อ ไปนี้ มสี ิทธไิ ดร บั เบ้ยี ความพิการ
(1) มสี ัญชาติไทย
(2) มบี ัตรประจาํ ตัวคนพกิ าร
(3) ไมอ ยูใ นความอุปการะของสถานสงเคราะหข องรัฐ

18

- คนพกิ ารหรอื ผแู ทนโดยชอบธรรมสามารถไปลงทะเบยี น ยน่ื คาํ รอ ง
ไดดังน้ี

(1) กรุงเทพมหานคร ใหลงทะเบียนรับเบ้ียความพิการที่
สํานักงานเขตกรุงเทพมหานคร ซ่ึงตนเองมีชื่ออยูในทะเบียนบาน หรือ
ลงทะเบยี นท่ีหนว ยซ่งึ กรงุ เทพมหานครประกาศกําหนด

(2) ตางจังหวัด ใหลงทะเบียนรับเบี้ยความพิการท่ีองคกร
ปกครองสว นทอ งถน่ิ (อปท.) ซง่ึ ตนเองมชี อื่ อยใู นทะเบยี นบา น หรอื ลงทะเบยี น
ทหี่ นว ยงานซงึ่ อปท. ประกาศกาํ หนด

10. สิทธดิ Œานการปรบั สภาพแวดลอŒ มที่อยอ‹ู าศยั
การมีผูชŒ ว‹ ยคนพกิ าร หรอื การจัดใหŒมีสวัสดิการอ่นื

- มาตรา 20 (10) การปรับสภาพแวดลอมทอ่ี ยูอาศัย การมผี ูชวย
คนพิการ หรือการจัดใหมีสวัสดิการอ่ืน ตามหลักเกณฑและวิธีการ
ทค่ี ณะกรรมการกาํ หนดในระเบยี บ

- คนพกิ ารมีสทิ ธิ ดังนี้
(1) การปรบั สภาพแวดลอ มทอ่ี ยอู าศยั สาํ หรบั คนพกิ าร เพอื่ ความ

สะดวกในการดํารงชีวิตและปฏิบัติกิจกรรมในชีวิตประจําวันในท่ีอยูอาศัย
ของคนพกิ าร เชน การปรบั ปรุงหอ งน้าํ การติดตัง้ ราวจับ การปรบั พนื้ ผิว
ทางเดิน เปนตน โดยการประยุกตใชวัสดุที่มีในทองถิ่นท่ีคนพิการอาศัย
อยูเปน หลกั ในอัตราเหมาจายรายละ ไมเ กิน 40,000 บาท ตามท่ีกฎหมาย
กาํ หนด

(2) การจดั บริการผชู วยคนพกิ าร (Personal Assistant : PA)
ใหก ับคนพิการที่มคี วามจําเปน ตอ งมีผูชว ยคนพิการ เพ่อื ใหสามารถปฏบิ ัติ
กิจวัตรทสี่ ําคญั ในการดํารงชีวติ ได หรอื คนพิการท่ีไมไดร บั ความชว ยเหลอื

19

วิชาท่ี 3 ความรูเŒ รอื่ งสทิ ธิคนพกิ าร ตามมาตรา 20 แห‹งพระราชบญั ญตั ิสง‹ เสรมิ
และพัฒนาคณุ ภาพชวี ิตคนพิการ พ.ศ. 2550 และท่ีแกŒ ไขเพ่ิมเตมิ รวมท้ังกฎหมายทเ่ี ก่ียวขอŒ ง

อนื่ จากรฐั หรอื ไดร บั แตไ มเ พยี งพอ (คนพกิ ารทมี่ บี ตั รประจาํ ตวั คนพกิ ารแลว
มีสทิ ธิรอ งขอใหมี สวนใหญเปนคนพิการท่ีมีความพิการรนุ แรง) ท้งั นีผ้ ูชว ย
คนพิการ มีสิทธิไดรับการลดหยอนหรือยกเวนคาบริการ คาธรรมเนียม
ตามระเบียบท่คี ณะกรรมการกําหนด

(3) การจดั สงิ่ อาํ นวยความสะดวกสาํ หรบั คนพกิ าร คณะรฐั มนตรี
มีมติเมื่อวันท่ี 19 พฤษภาคม 2552 ใหหนวยงานราชการสํารวจและ
จดั ทําสิ่งอาํ นวยความสะดวกใหคนพกิ ารเขาถึงได โดยเริม่ จากโรงพยาบาล
ตองจัดทําสิ่งอํานวยความสะดวกในอาคารสําหรับคนพิการ จากนั้น
คณะรฐั มนตรีมีมติเม่อื วันท่ี 20 พฤศจกิ ายน 2555 ใหหนวยงานราชการ
สามารถขอรับการสนับสนุนงบประมาณไปยังสํานักงบประมาณ เพ่ือเปน
คาใชจายในการจัดสิ่งอํานวยความสะดวกขั้นพ้ืนฐานสําหรับคนพิการ
อยางนอ ย 5 ประเภท ไดแก ทางลาด หองน้ํา ทจี่ อดรถ ปายและสญั ลกั ษณ
และบรกิ ารขอมลู ขา วสาร

- สิทธผิ ดู แู ลคนพิการ ดงั นี้
(1) มีสิทธิไดรับบริการใหคําปรึกษา แนะนํา ฝกอบรม ทักษะ

เล้ียงดู การจัดการศึกษา การสงเสริมอาชีพและการมีงานทํา ตลอดจน
ความชวยเหลืออื่นใด เพ่ือใหพึ่งพาตนเองได ตามหลักเกณฑ และวิธีการ
ทคี่ ณะกรรมการกําหนดในระเบียบ

(2) คนพิการและผูดูแลคนพิการมีสิทธิไดรับการลดหยอนภาษี
หรอื ยกเวน ภาษี ตามทีก่ ฎหมายกําหนด

(3) องคกรเอกชนท่ีจัดใหคนพิการไดรับสิทธิประโยชนตาม
มาตราน้ี มีสิทธิไดรับการลดหยอนภาษี หรือยกเวนภาษีเปนรอยละ
ของจํานวนเงนิ คา ใชจายที่กฎหมายกําหนด

20



'%. Ē A.'æ%B)4" 5 6 < $6" +9 æ " ò 6'
'4 '+ 6'"5 6. 5 %B)4 +6%% I5 1 % -< &Ė

ÄÄĀ±²½€´¼€Áµ

1 .Ē A.'æ%.8 B8 )4.+5. 8 6' " ò 6' )Ē%< .Ē A.'%æ 1 Ė 'B)4A '1é Ē6&

âåå 16 6' ƒ‚ Ċ '% '4 6. A '64/Ė '6 +æ 9 A '6 A +ç ' < A "%/6 '
C ',"5 Ė ‚âãåäãㅅ Ē1 ₆