ชุดที่ 4 คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์

ก

ก คำนำ การอ่านเป็นทักษะที่สำคัญและจำเป็นต่อการศึกษาหาความรู้และพัฒนาชีวิต ซึ่งนอกจาก จะทำให้มีความรู้แล้ว ยังก่อให้เกิดความเพลิดเพลิน ความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ ช่วยให้เกิดความงอกงาม ทางสติปัญญา และส่งเสริมให้สังคมเจริญก้าวหน้า ชุดแบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดี และวรรณกรรมด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 จัดทำขึ้น เพื่อเป็นนวัตกรรมประกอบการเรียนการสอนวิชาภาษาไทย ให้ผู้เรียนได้ศึกษาความรู้ฝึกฝนทักษะ กระบวนการอ่านเชิงวิเคราะห์ ส่งเสริมนิสัยรักการอ่านและสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน ชุดแบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรมด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 มีทั้งหมด 5 ชุด ดังนี้ แบบฝึกทักษะชุดที่ 1 มหาเวสสันดรชาดก กัณฑ์มัทรี แบบฝึกทักษะชุดที่ 2 บทละครพูดคำฉันท์ เรื่อง มัทนะพาธา แบบฝึกทักษะชุดที่ 3 ลิลิตตะเลงพ่าย แบบฝึกทักษะชุดที่ 4 คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ แบบฝึกทักษะชุดที่ 5 โคลนติดล้อ ตอน ความนิยมเป็นเสมียน ผู้จัดทำหวังเป็นอย่างยิ่งว่าชุดแบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 จะเป็นแนวทางหนึ่งให้ครู สามารถจัดการเรียนการสอนสอดคล้องกับหลักสูตรแล้วจะเป็นประโยชน์ต่อผู้เรียนในการเรียนรู้ได้ อย่างมีประสิทธิภาพต่อไป ศิรินทร์วรรณ พันธ์วงค์ ครูชำนาญการพิเศษ โรงเรียนดอกคำใต้วิทยาคม

ข สารบัญ หน้า คำนำ ก สารบัญ ข คำนำ ก สารบัญ ข คำชี้แจงสำหรับครู 1 คำชี้แจงสำหรับนักเรียน 2 มาตรฐานการเรียนรู้ 3 จุดประสงค์การเรียนรู้ 3 การเรียนรู้ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps 4 แผนผังขั้นตอนการจัดการเรียนรู้ 5 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ 6 ใบความรู้ที่ 1 ศึกษาเรื่องราว คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ 9 แบบฝึกทักษะที่ 1 ขั้นที่ 1 G (Gathering) รวบรวมข้อมูล 15 แบบฝึกทักษะที่ 2 ขั้นที่ 2 P (Processing) จัดระบบข้อมูล 16 แบบฝึกทักษะที่ 3 ขั้นที่ 3 A1 (Applying1) ปฏิบัติและสรุปความรู้ 18 แบบฝึกทักษะที่ 4 ขั้นที่ 4 A2 (Applying2) สื่อสารและนำเสนอ 20 แบบฝึกทักษะที่ 5 ขั้นที่ 5 S (Self–regulating) ประเมินเพิ่มคุณค่า 21 แบบทดสอบหลังเรียน เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ 23 บรรณานุกรม 26 ภาคผนวก 27 เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน–หลังเรียน 28 แบบฝึกทักษะที่ 1 ขั้นที่ 1 G (Gathering) รวบรวมข้อมูล 29 แบบฝึกทักษะที่ 2 ขั้นที่ 2 P (Processing) จัดระบบข้อมูล 30 แบบฝึกทักษะที่ 3 ขั้นที่ 3 A1 (Applying1) ปฏิบัติและสรุปความรู้ 32 แบบฝึกทักษะที่ 4 ขั้นที่ 4 A2 (Applying2) สื่อสารและนำเสนอ 34 แบบฝึกทักษะที่ 5 ขั้นที่ 5 S (Self–regulating) ประเมินเพิ่มคุณค่า 35 เกณฑ์การประเมิน 37

1 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ คำชี้แจงสำหรับครู แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรมด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ชุดที่ 4 คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์มีคำชี้แจง สำหรับครู ดังนี้ 1. ครูศึกษามาตรฐานการเรียนรู้สาระการเรียนรู้และจุดประสงค์การเรียนรู้ของหลักสูตร สถานศึกษากลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ให้ครบถ้วน 2. ครูศึกษาลำดับขั้นตอนและเนื้อหาของแบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและ วรรณกรรมด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ให้เข้าใจชัดเจน 3. ครูอธิบายให้นักเรียนทราบถึงวัตถุประสงค์ในการทำแบบฝึกทักษะ เพื่อชี้ให้นักเรียนเห็นถึง ประโยชน์และคุณค่า 4. ครูอธิบายทฤษฎี GPAS 5 Steps เพื่อให้นักเรียนเข้าใจกระบวนการเรียนรู้ดังนี้ ขั้นที่ 1 G (Gathering) รวบรวมข้อมูล ขั้นที่ 2 P (Processing) จัดระบบข้อมูล ขั้นที่ 3 A1 (Applying1) ปฏิบัติและสรุปความรู้ ขั้นที่ 4 A2 (Applying2) สื่อสารและนำเสนอ ขั้นที่ 5 S (Self–regulating) ประเมินเพิ่มคุณค่า 5. ครูดำเนินการจัดการเรียนการสอนด้วยแบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและ วรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โดยใช้ควบคู่กับ แผนการจัดการเรียนรู้ 6. ครูกำชับให้นักเรียนมีความซื่อสัตย์ตลอดการจัดการเรียนการสอน 7. ครูสังเกตพฤติกรรมการเรียนรู้ของนักเรียนอย่างใกล้ชิดหากนักเรียนมีปัญหาหรือข้อสงสัย ขณะใช้ชุดแบบฝึกทักษะครูต้องให้ความช่วยเหลือทันที 8. หลังเสร็จสิ้นกระบวนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ด้วยแบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์ วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ชุดที่ 4 คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ครูควรให้นักเรียนสรุปสาระสำคัญร่วมกัน 9. ครูบันทึกผลการใช้แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรมด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5

2 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ คำชี้แจงสำหรับนักเรียน แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรมด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5ชุดที่ 4 คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์มีคำชี้แจงสำหรับ นักเรียน ดังนี้ 1. นักเรียนควรศึกษาคำชี้แจงสำหรับนักเรียนและแผนผังขั้นตอนการใช้แบบฝึกทักษะ การอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ให้เข้าใจชัดเจน 2. นักเรียนทำแบบทดสอบก่อนเรียนเพื่อประเมินความรู้พื้นฐานของตนเองโดยแบบทดสอบ ก่อนเรียนเป็นแบบทดสอบปรนัย 4 ตัวเลือกจานวน 10 ข้อใช้เวลาทำแบบทดสอบ 20 นาที นักเรียน ทำแบบทดสอบลงในกระดาษคำตอบเสร็จแล้วนำกระดาษคำตอบส่งครูผู้สอน 3. นักเรียนศึกษาวิธีการอ่านแบบ GPAS 5 Steps จากใบความรู้อย่างละเอียด 4. ในการทำแบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์หากนักเรียนไม่เข้าใจหรือตอบคำถามไม่ได้ให้ นักเรียนย้อนกลับไปอ่านใบความรู้แล้วทำแบบฝึกทักษะอีกครั้งหรือขอคำแนะนำจากครูผู้สอน 5. นักเรียนจะต้องมีความซื่อสัตย์ตลอดการทำแบบฝึกทักษะ 6. หลังเสร็จสิ้นการทำแบบฝึกทักษะแต่ละขั้นตอนให้นักเรียนตรวจคำตอบด้วยตนเองหรือ แลกเปลี่ยนกันตรวจกับเพื่อนโดยดูจากเฉลยหรือคำชี้แนะของครูผู้สอน 7. นักเรียนทำแบบทดสอบหลังเรียน โดยแบบทดสอบหลังเรียนเป็นแบบทดสอบแบบปรนัย 4 ตัวเลือก จำนวน 10 ข้อ ใช้เวลาทำแบบทดสอบ 20 นาที นักเรียนทำแบบทดสอบลงในกระดาษคำตอบ เสร็จแล้วนำกระดาษคำตอบส่งครูผู้สอน 8. หากนักเรียนมีปัญหาหรือข้อสงสัยเกี่ยวกับแบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดี และวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ชุดที่ 4 คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ 9. นักเรียนต้องทำแบบทดสอบหลังเรียนให้ได้ระดับคุณภาพปานกลางขึ้นไปจึงถือว่าผ่าน

3 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ มาตรฐานการเรียนรู้ สาระที่ 1 การอ่าน มาตรฐาน ท 1.1 ใช้กระบวนการอ่านสร้างความรู้และความคิดเพื่อนำไปใช้ตัดสินใจ แก้ปัญหาในการดำเนินชีวิต และมีนิสัยรักการอ่าน ตัวชี้วัด ท 1.1 ม.5/2 ตีความ แปลความ และขยายความเรื่องที่อ่าน ท 1.1 ม.5/3 วิเคราะห์และวิจารณ์เรื่องที่อ่าน ในทุกๆ ด้านอย่างมีเหตุผล ท 1.1 ม.5/4 คาดคะเนเหตุการณ์จากเรื่องที่อ่าน และประเมินค่าเพื่อนําความรู้ ความคิดไปใช้ตัดสินใจแก้ปัญหาในการดําเนินชีวิต สาระที่ 5 วรรณคดีและวรรณกรรม มาตรฐาน ท 5.1 เข้าใจและแสดงความคิดเห็น วิจารณ์วรรณคดีและวรรณกรรมไทย อย่างเห็นคุณค่าและนำมาประยุกต์ใช้ในชีวิตจริง ตัวชี้วัด ท 5.1 ม.5/2 วิเคราะห์ลักษณะเด่นของวรรณคดีเชื่อมโยงกับการเรียนรู้ทาง ประวัติศาสตร์และวิถีชีวิตของสังคมในอดีต ท 5.1 ม.5/3 วิเคราะห์และประเมินคุณค่าด้านวรรณศิลป์ของวรรณคดีและ วรรณกรรมในฐานะที่เป็นมรดกทางวัฒนธรรมของชาติ ท5.1 ม.5/4 สังเคราะห์ข้อคิดจากวรรณคดีและวรรณกรรมเพื่อนําไป ประยุกต์ใช้ในชีวิตจริง จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. ตีความ แปลความ และขยายความวรรณคดีและวรรณกรรมได้ (K) 2. วิเคราะห์และวิจารณ์วรรณคดีและวรรณกรรมในทุก ๆ ด้านอย่างมีเหตุผล (K) 3. นําความรู้จากวรรณคดีและวรรณกรรมไปใช้ตัดสินใจแก้ปัญหาต่าง ๆ ได้ (K) 4. วิเคราะห์ประวัติศาสตร์และวิถีชีวิตของสังคมในอดีตจากวรรณคดีและวรรณกรรมได้ (P) 5. วิเคราะห์และประเมินคุณค่าด้านวรรณศิลป์ของวรรณคดีและวรรณกรรมได้ (P) 6. สังเคราะห์ข้อคิดจากวรรณคดีและวรรณกรรมเพื่อนําไปประยุกต์ใช้ในชีวิตจริงได้ (P) 7. มีวินัย ใฝ่เรียนรู้ และมุ่งมั่นในการทำงาน (A)

4 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ การเรียนรู้ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps กระบวนการ GPAS 5 Steps หมายถึง กระบวนการเรียนรู้แบบ Active Learning ที่เสริมสร้าง คิดเชิงระบบ การคิดแก้ปัญหา และการตัดสินใจ บนพื้นฐานของข้อมูลสารสนเทศได้อย่างมีคุณภาพ เที่ยงตรงประกอบด้วย 5 ขั้นตอน ดังนี้ ขั้นที่ 1 G (Gathering) รวบรวมข้อมูล เป็นขั้นตอนการฝึกให้นักเรียนพิจารณาเนื้อเรื่อง และกำหนดประเด็นปัญหาที่ปรากฏในเรื่อง ศึกษาค้นคว้าข้อมูลเพิ่มเติม เพื่อนำมาประกอบประเด็น ในการศึกษา ขั้นที่ 2 P (Processing) จัดระบบข้อมูล เป็นขั้นตอนการฝึกให้นักเรียนจำแนก เปรียบเทียบ จัดกลุ่ม จัดลำดับ สรุปเชื่อมโยง ไตร่ตรอง ด้วยเหตุผล ขั้นที่ 3 A1 (Applying1) ปฏิบัติและสรุปความรู้ เป็นขั้นตอนการฝึกให้นักเรียนวิเคราะห์ และเลือกใช้ความรู้ ไปใช้ในสถานการณ์ต่าง ๆ ได้ อย่างสร้างสรรค์ ขั้นที่ 4 A2 (Applying2) สื่อสารและนำเสนอ เป็นขั้นตอนการฝึกให้นักเรียนนำความรู้ที่ได้มาปรับใช้ และสามารถนำเสนอได้อย่าง สร้างสรรค์ ขั้นที่ 5 S (Self–regulating) ประเมินเพิ่มคุณค่า เป็นขั้นตอนการฝึกให้นักเรียนตรวจสอบและควบคุมการคิด สร้างและขยายค่านิยมที่ดีสู่สังคม และสิ่งแวดล้อมให้กว้างขวางขึ้น สถาบันพัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.), (2560)

5 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ แผนผังขั้นตอนการจัดการเรียนรู้ การอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรมด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ศึกษาคำแนะนำการใช้แบบฝึก ทำแบบทดสอบก่อนเรียน ทำแบบฝึกทักษะตามกระบวนการ GPAS 5 Steps ดังต่อไปนี้ ขั้นที่ 1 G (Gathering) รวบรวมข้อมูล ขั้นที่ 2 P (Processing) จัดระบบข้อมูล ขั้นที่ 3 A1 (Applying1) ปฏิบัติและสรุปความรู้ ขั้นที่ 4 A2 (Applying2) สื่อสารและนำเสนอ ขั้นที่ 5 S (Self–regulating) ประเมินเพิ่มคุณค่า ตรวจผลการทำแบบทดสอบหลังเรียน ผ่านเกณฑ์ระดับคุณภาพปานกลางขึ้นไป ไม่ผ่านเกณฑ์ระดับคุณภาพควรปรับปรุง

6 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ แบบทดสอบก่อนเรียน การอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรมด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ คำชี้แจง 1. แบบทดสอบก่อนเรียนฉบับนี้ใช้ทดสอบความสามารถอ่านจับใจความสำคัญเป็น แบบทดสอบปรนัย แบบเลือกตอบ 4 ตัวเลือก จำนวน 10 ข้อ 2. ให้นักเรียนอ่านคำถามและคำตอบให้ละเอียดแล้วเลือกคำตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงคำตอบ เดียวโดยทำเครื่องหมาย ลงในกระดาษคำตอบ 3. ให้นักเรียนทำแบบทดสอบให้ครบทุกข้อโดยใช้เวลาทำแบบทดสอบ 20 นาที 1. เนื้อหาคัมภีร์แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ตอนที่เรียนมีเนื้อหาเกี่ยวกับเรื่องใด ก. การใช้สมุนไพรในการรักษาโรค ข. อาการของโรคที่เกิดกับเด็ก ค. คุณสมบัติของแพทย์ ง. ผลข้างเคียงของสมุนไพรแต่ละชนิด 2. จุดประสงค์ในการแต่งเรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์คืออะไร ก. เพื่อรวบรวมแนวทางรักษาโรคสำหรับแพทย์ในโรงพยาบาล ข. เพื่อรวบรวมคัมภีร์แพทย์ที่มีผู้แต่งไว้แล้วให้สมบูรณ์ที่สุด ค. เพื่อรวบรวมความรู้การรักษาโรคของชาวตะวันตก ง. เพื่อรวบรวมความรู้จากคัมภีร์เก่ามาใช้ในการรักษาโรคระบาดในปัจจุบัน 3. ข้อใดไม่ใช่บทโวหารเปรียบเทียบในเรื่องนี้ ก. ข้าศึกคือโรคา เกิดเข่นฆ่าในกายเรา ข. เปรียบแพทย์คือทหาร อันชำนาญรู้ลำเนา ค. ให้ดำรงกระษัตริย์ไว้ คือดวงใจให้เร่งยา ง. อาหารอยู่ในกาย คือเสบียงเลี้ยงโยธา

7 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ 4. ข้อใดไม่ใช่การรักษาโดยวิธีทางการแพทย์แผนไทย ก. การผ่าตัด ข. การประคบสมุนไพร ค. การนวด ง. การนั่งถ่าน 5. ข้อใดไม่ได้กล่าวถึงในบทไหว้ครู ก. พระรัตนตรัย ข. หมอชีวกโกมารภัจจ์ ค. พระพรหม ง. ฤาษีดัดตน 6. ข้อใดไม่ใช่คำสอนในคัมภีร์ฉันทศาสตร์ ก. ละอายต่อการทำความชั่ว ข. ไม่ควรปกปิดความผิดโดยอ้างเรื่องกรรม ค. ไม่รักษาคนไข้อย่างไม่เข้าใจ ง. ความไม่มีโรคเป็นลาภอันประเสริฐ 7. คำประพันธ์ในข้อใดหมายถึงลักษณะของแพทย์ที่ดี ก. โทโสจงอดใจ สุขุมไว้อยู่ในตัว คนไข้ยิ่งคร้ามกลัว มิควรขู่ให้อดใจ ข. อวดยาครั้นให้ยา เห็นโรคาไม่ถอยหนี กลับกล่าวว่าแรงผี ที่แท้ทำไม่รู้ทำ ค. บางทีไปเยียนไข้ บ มีใครจะเชิญหา กล่าวยกถึงคุณยา อันตนรู้ให้เชื่อฟัง ง. บ้างรู้แต่ยากวาด เที่ยวอวดอาจไม่เกรงภัย โรคน้อยให้หนักไป ดังก่อกรรมให้ติดกาย 8.ข้อความใดที่แสดงว่าตำราแพทย์ของไทยมีความสัมพันธ์กับพระพุทธศาสนา ก. ครูพักแลครูเรียน อักษรเขียนไว้ตามมี ข. หิริกังละอายบาป อันยุ่งหยาบสิ้นทั้งหลาย ค. บ้างถือว่าตนเฒ่า เป็นหมอเก่าชำนาญดี ง. ไม่รู้คัมภีร์เวช ห่อนเห็นเหตุซึ่งโรคทำ

8 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ 9. แพทย์สาขาใดมีความสัมพันธ์กับคัมภีร์แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์มากที่สุด ก. แพทย์กระดูก ข. ศัลยแพย์ ค. แพทย์ทางเลือก ง. สูตินารีแพทย์ 10.ข้อใดมีการใช้สำนวนไทยประกอบการอธิบาย ก. แก่กายไม่แก่รู้ ประมาทผู้อุดมญาณ แม้เด็กเป็นเด็กชาญ ไม่ควรหมิ่นประมาทใจ ข. เรียนรู้คัมภีร์ไสย สุขุมไว้อย่าแพร่งพราย ควรกล่าวจึ่งขยาย อย่ายื่นแก้วแก่วานร ค. วิจิกิจฉาเล่า จงถือเอาซึ่งครูตน อย่าเคลือบแคลงอาการกล เห็นแม่นแล้วเร่งวางยา ง. ทิฏฐิมาโนเล่า อย่าถือเอาซึ่งโรคเกิน รู้น้อยอย่าด่วนเดิน ทางใดรกอย่าครรไล

9 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ ใบความรู้ที่ 1 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ ความเป็นมา เป็นตำราแพทย์ของไทยโบราณ ซึ่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ทรงมีพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้รวบรวมไว้แต่มีฉบับสมบูรณ์เมื่อพระยาวิษณุประสาทเวช เป็นผู้ริเริ่ม จัดพิมพ์ขึ้น มีเนื้อหาเกี่ยวกับแพทย์แผนไทย ให้ความรู้เกี่ยวกับอาการแทรกซ้อนต่าง ๆ ของโรค และ ยังสั่งสอนเกี่ยวกับจรรยาบรรณแพทย์ว่า แพทย์ ที่ดีควรทำอย่างไร ในมหามงคลที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงเจริญพระชนมพรรษาครบ 72 พรรษาในปี พ.ศ.2542 รัฐบาลได้จัดงานเฉลิมพระเกียรติน้อมเกล้าน้อมกระหม่อมถวายเป็นราชสักการะ ในการนี้ คณะกรรมการฝ่ายประมวลเอกสารจดหมายเหตุ ได้พิจารณาเห็นชอบให้หน่วยงานภาครัฐ ได้แก่ สำนัก เลขาธิการนายกรัฐมนตรีกระทรวงศึกษาธิการกระทรวงมหาดไทยกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ จัดพิมพ์หนังสือขึ้นเป็นที่ระลึกในนามรัฐบาล แพทยศาสตร์สงเคราะห์ภูมิปัญญาทางการแพทย์ และ มรดกทางวรรณกรรมของชาติเป็นหนึ่งในหนังสือเหล่านั้น กรมวิชาการได้แต่งตั้งคณะกรรมการ ผู้ทรงคุณวุฒิ มีศาสตรจารย์ (พิเศษ) ชลธิรา สึตยาวัฒนา เป็นประธานคณะทำงานแพทย์ศาสตร์ สงเคราะห์แพทยศาสตร์สงเคราะห์ภูมิปัญญาทางการแพทย์และมรดกทางวรรณกรรมของชาติ ฉบับเฉลิมพระเกียรตินี้ คณะทำงานได้นำต้นฉบับแพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ของพระยาพิศณุประสาท เวช เล่มที่ 1 พิมพ์ครั้งที่ 2 ร.ศ. 128 และเล่ม 2 พิมพ์ครั้งที่ 1 ร.ศ.126 มาพิมพ์ขึ้นใหม่ โดยจัดทำส่วน อธิบายต่าง ๆ เพิ่มเติมเพื่อให้เข้าใจง่าย และเพื่อให้เหมาะสมกับกาลสมัย ในการเผยแะร่องค์ความรู้ ในแพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ให้เกิดประสิทธิภาพยิ่งขึ้น จึงใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่ในรูปซีดีรอม (มัลติมีเดีย) ประกอบคู่กับหนังสือด้วย หนังสือแพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ฉบับหลวง รวบรวมพิพม์โดยพระยาวิศณุประสาทเวชได้รับ พระอนุญาตจากสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพนายกสภาหอสมุดวชิรญาณ ในขณะนั้น ในการนำมาเป็นแบบฉบับนี้กอปรด้วยองค์ความรู้อันเป็นภูมิปัญญาตะวันออก ผสมภูมิ ปัญญาไทยด้านเวชกรรมและเภสัชกรรม อีกทั้งเป็นหนังสือที่แฝงไปด้วยปรัชญาอันมีคุณค่า อุดมด้วย เนื้อหาที่ครอบคลุมทั้ง จักวาลวิทยา โลกทัศน์และวิถีชีวิตของคนโบราณ รวมไปถึงระบบความเชื่อ พิธีกรรม คาถา และวิธีเยียวยาแบบแผนโบราณ เหมาะสำหรับผู้ที่สนใจจะได้ศึกษาค้นคว้าวิจัยต่อไปให้ แตกฉานทังในเชิงสหวิทาการและที่เป็นวิชาชีพโดยตรง

10 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ ประวัติผู้แต่ง พระยาพิศณุประสาทเวช (คงถาวรเวช) เกิดเมื่อ พ.ศ.2396 เคยเป็นศิษย์ ของพระยาประเสริฐศาสตร์ธำรง ได้รับพระมหากรุณาธิคุณให้เป็นแพทย์ใหญ่ ประจำโรงพยาบาลศิริราช(โรงพยาบาลวังหลัง) พระยาประเสริฐศาสตร์ธำรง ได้คัดเลือก“หมอคง”ให้เป็นหมองรองประจำโรงพยาบาลตั้งแต่แรกก่อตั้ง เมื่อกิจการโรงพยาบาลศิริราชได้รับความนิยม กรมพยาบาลจึงตั้งโรงพยาบาล เพิ่มขึ้นตรงหน้าวังบูรพาภิรมย์เป็นโรงพยาบาลสามัญเรียกว่าโรงพยาบาล บูรพา หมอคงจึงย้ายมาอยู่ประจำที่นั่น เมื่อประมาณ พ.ศ. 2436 และ ได้เลื่อนบรรดาศักดิ์เป็น“ขุนประสารเวชสิทธิ์”ทำหน้าที่เป็นหมองหลวงประจำโรงพยาบาล และเป็น หมอเฉลยศักดิ์(หมอที่ไม่ได้ขึ้นทะเบียน) รับรักษาไข้ทั่วไปตามที่มีคนหาไปรักษา โดยใช้ความรู้ในวิชา แพทย์สมัยใหม่ที่ใช้ในโรงพยาบาลผสมผสานกับความรู้ ตามตำหรับไทยโบราณที่ศึกษาเล่าเรียนมา หมอคงมีชื่อเสียงและเป็นที่ยกย่องว่าเก่ง ทำให้ได้รับเลื่อนบรรดาศักดิ์เป็น“พระยาพิศณุประสาทเวช” พ.ศ.2449 ได้เกิดโรคระบาดตามหัวเมืองแถบจังหวัดลพบุรี และจังหวัดนครราชสีมา พระยา พิศณุประสาทเวชได้รับความไว้วางพระราชหฤทัยจากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้ไปดำเนินการตรวจรักษาและระงับโรคระบาด ทำให้ได้แนวคิดเกี่ยวกับตำราแพทย์ แผนไทยที่มีอยู่ในพื้นที่ และท้องถิ่นที่ได้คัดลอกต่อ ๆ กันมา พบว่าอยู่ในสภาพที่ลบเลือนผิดเพี้ยน จึงเกิดความคิดที่จะรวบรวมคัมภีร์แพทย์ขึ้นไว้ให้สมบูรณ์คบถ้วน โดยได้รับพระอนุญาตจากสมเด็จ พระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระยาดำรงราชานุภาพ นายกสภาหอสมุดวชิรญาณในขณะนั้น แล้วรวบรวม พิมพ์เป็นหนังสือ “แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์” ลักษณะคำประพันธ์ คำประพันธ์ในการนำเสนอได้อย่างเหมาะสม โดยเฉพาะใช้กาพย์ยานี 11 ในบทนำ ซึ่งเป็น บทไหว้ครูและต่อด้วยการสอนจรรยาแพทย์ และข้อควรปฏิบัติสำหรับแพทย์

11 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ เรื่องย่อ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ ตอน คัมภีร์ฉันทศาสตร์ มีการเปิดเรื่องด้วยบทไหว้ครู ซึ่งมีการไหว้ พระรัตนตรัย ไหว้ เทพเจ้าของพราหมณ์ ได้แก่ พระอิศวร พระพรหม ไหว้หมอชีวกโกมารภัจและไหว้ ครูแพทย์โดยทั่วไป คัมภีร์ฉันทศาสตร์เปรียบเสมือนแสงสว่างแก่สรรพสัตว์ทั้งปวง รวมถึงสิ่งที่แพทย์ควรมีและ สิ่งที่ไม่ควรกระทำ เช่น มีความประมาท ความอวดดี ความริษยา ความโลภ ความเห็นแก่ตัว ความหลง ตัว และความไม่เสมอภาคในการรักษาคนรวยและคนจน กล่าวเปรียบเทียบร่างกายเหมือนกับบ้านเมือง โดยให้ความสำคัญกับดวงจิต ด้วยการเปรียบ ดวงจิตเป็นกษัตริย์ และเปรียบโรคภัยเป็นข้าศึก เปรียบแพทย์เป็นทหารที่มีความชำนาญ คอยดูแล ปกป้องรักษาไม่ให้ร่างกายมีโรคภัย อีกทั้งดวงใจก็พยายามอย่าโกรธเพื่อไม่ให้โรคภัยคุกคามเร็วเกินไป ความรู้ความเชี่ยวชาญในการรักษาบำบัดรักษาโรค มีความสำคัญอย่างยิ่ง เมื่อเกิดอาการ เจ็บป่วย แพทย์ต้องรักษาโรคให้ทันท่วงที และรักษาให้ถูกโรค ความรอบรู้ในการรักษาทั้งคัมภีร์พุทธไสย์อย่างรอบด้าน เพื่อให้สามารถวินิจฉัยและถ่ายทอด ความรู้แก่ผู้อื่นได้ บทวิเคราะห์ 1. คุณค่าด้านเนื้อหา 1.1 รูปแบบ คัมภีร์ฉันทศาสตร์ เป็นชื่อตำรารวบรวมความรู้ในชุดแพทย์ศาสตร์ สงเคราะห์ เนื้อหาแบ่งเป็น 19 ตอน ผู้แต่งเลือกใช้คำประพันธ์ในการนำเสนอได้อย่างเหมาะสม โดยเฉพาะใช้กาพย์ยานี 11 ในบทนำ ซึ่งเป็นบทไหว้ครูและต่อด้วยการสอนจรรยาแพทย์ และข้อควร ปฏิบัติสำหรับแพทย์ 1.2 องค์ประกอบของเรื่อง 1.2.1 สาระสำคัญหรือแก่นเรื่อง ในส่วนที่คัดมาเรียน เป็นการกล่าวถึงความสำคัญ ของแพทย์และคุณสมบัติที่แพทย์พึงมี ซึ่งจะช่วยให้รักษาโรคได้ผลกว่าการมีความรู้เรื่องยาอย่างเดียว 1.2.2 โครงเรื่อง การลำดับเนื้อความเริ่มด้วยบทไหว้ครูซึ่งเป็นการไหว้พระรัตนตรัย ไหว้เทพเจ้าของพราหมณ์ไหว้หมอชีวกโกมารภัจ (แพทย์หลวงของพระเจ้าพิมพิสารแห่งแคว้นมคธ) ต่อจากนั้นเป็นบทไหว้ครูแพทย์โดยทั่วไป เนื้อหาบทต่อมากล่าวถึงความสำคัญของแพทย์และจรรยา แพทย์ ซึ่งเป็นคุณสมบัติที่แพทย์พึงมี

12 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ 1.2.3 กลวิธีในการแต่ง เป็นตำราที่มีเนื้อหาเฉพาะในด้านการแพทย์ มีการนำเสนอ เป็นการอธิบายโวหารเป็นส่วนใหญ่ แต่เมื่อกล่าวถึงเรื่องที่เป็นนามธรรม ผู้เขียนเลือกใช้อุปมาโวหาร หรือบทเปรียบเทียบ ซึ่งช่วยให้ผู้อ่านเข้าใจความหมายได้ง่ายและเห็นภาพจากบทประพันธ์ชัดเจน มากขึ้น ยกตัวอย่างเช่น จะกล่าวคัมภีร์ฉัน ทศาสตร์บรรพ์ที่ครูสอน เสมอ ดวงทินกร แลดวงจันทร์กระจ่างตา 2. คุณค่าด้านวรรณศิลป์ 2.1 การสรรคำ ผู้แต่งได้เลือกคำที่สื่อความหมายและความคิดได้อย่างเหมาะสมทำให้ เข้าใจง่าย ดังนี้ 2.1.1 การใช้ถ้อยคำที่เหมาะสมกับเนื้อเรื่อง กวีเลือกใช้คำที่สามารถถ่ายทอด ความรู้ให้เข้าใจได้อย่างตรงไปตรงมา ดังตัวอย่าง บางหมอก็กล่าวคำ มุสาซ้ำกระหน่ำความ ยกตนว่าตนงาม ประเสริฐยิ่งในการยา บางหมอก็เกียจกัน ที่พวกอันแพทย์รักษา บางกล่าวเป็นมารยา เขาเจ็บน้อยว่ามากครัน บางกล่าวอุบายให้ แก่คนไข้นั้นหลายพัน หวังลาภจะเกิดพลัน ด้วยเชื่อถ้อยอาตมา 2.1.2 การใช้สำนวนไทย มีการใช้สำนวนไทยประกอบการอธิบาย ช่วยให้เข้าใจ เนื้อความได้ชัดเจนยิ่งขึ้นดังตัวอย่าง เรียนรู้คัมภีร์ไสย สุขุมไว้อย่างแพร่งพราย ควรกล่าวจึ่งขยาย อย่ายื่นแก้วแก่วานร จากตัวอย่าง มีการใช้สำนวนไทย“อย่ายื่นแก้วให้วานร” คือ การให้ของมีค่าแก่คนที่ ไม่รู้ค่าของสิ่งนั้น เหมือนกับการเรียนรู้คัมภีร์ไสย์ ที่ควรนำไปบอกต่อเมื่อเหมาะสมเท่านั้น

13 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ 2.2 การใช้โวหาร มีการใช้ถ้อยคำเปรียบเทียบเพื่อให้ผู้อ่านเข้าใจความหมายและเห็นภาพ ได้ชัดเจนยิ่งขึ้น ดังตัวอย่าง อุทธัจจังอุทธัจ เห็นถนัดในโรคา ให้ตั้งตนอย่างพระยา ไกรสรราชเข้าราวี จากตัวอย่าง สอนให้แพทย์ทำตนเหมือนราชสีห์ที่เข้าตะครุบเหยื่อ คือเมื่อเห็นโรค แล้วให้รับรักษา อย่ามัวประหม่าฟุ้งซ่าน 3. คุณค่าด้านสังคม 3.1 สะท้อนให้เห็นความเชื่อของสังคมไทย ฉันทศาสตร์มีความหมายว่า ตำรา(ศาสตร์) ที่แต่งเป็นสูตร (ฉันท์) ตามอย่างตำราการแพทย์ในคัมภีร์อาถรรพ์เวท ตำราอาถรรพ์เวท เป็นพระเวท หนึ่งในศาสนาพราหมณ์ จึงมีเรื่องเกี่ยวกับไสยศาสตร์ด้วย จึงมักพบคำว่า “คัมภีร์ไสย์”ปรากฏอยู่ใน คำประพันธ์ ดังตัวอย่าง เรียนรู้ให้ชัดเจน จบจังหวัดคัมภีร์ไสย์ ตั้งต้นปฐมใน ฉันทศาสตร์ดังพรรณนา แต่ในคัมภีร์ฉันศาสตร์ มีการประสานความเชื่อความคิดต่าง ๆ ทางสังคมและทาง พระพุทธศาสนาเข้าด้วยกัน เนื้อหาจึงปรากฏคำบาลีแสดงให้เห็นตลอด ทำให้ได้รับความรู้เกี่ยวกับ คำศัพท์ทางพระพุทธศาสนา เช่น มิจฉา (ความผิด) พิริยะ (ความเพียร) วิจิกิจจา (ความลังเล) อุทธัจ (ความฟุ้งซ่าน) วิหิงษา (เบียดเบียน) อโนตัปปัง (ความไม่สะดุ้งกลัวต่อบาป) อธิกรณ์ (โทษ) 3.2 สะท้อนให้เห็นคุณค่าเรื่องแพทย์แผนไทย แพทย์แผนไทยเป็นวิธีการรักษาโรคอีกวิธี หนึ่ง เป็นแพทย์ทางเลือกที่มีความจำเป็นในการรักษาโรค เราจะคิดว่าเป็นเรื่องที่ล้าสมัยไม่ได้เพราะ เวชกรรมแผนโบราณเป็นที่ยอมรับเชื่อถือมาช้านาน ก่อนที่จะรับเอาวิทยาการแพทย์แผนใหม่มาจาก ชาติตะวันตกมาใช้ซึ่งปัจจุบันการค้นคว้าวิจัยทางแพทย์ จะกลับมาให้ความสนใจในการรักษาด้วยยา สมุนไพรตามแบบโบราณ โดยถือว่าเป็นทางเลือกทางหนึ่งในการรักษาโรคในปัจจุบัน

14 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ 3.3 ให้ข้อคิดสำหรับการนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน สามารถนำข้อคิดที่ได้จากการศึกษา คัมภีร์ฉันทศาสตร์ไปใช้ได้ทุกสาขาอาชีพ เพราะไม่ว่าจะเป็นบุคคลในอาชีพใด ถ้าไม่มีความประมาท ความอวดดีความริษยา ความโลภ ความเห็นแก่ตัว ความหลงตัวเอง และการมีศีลธรรมประจำใจ ย่อมได้รับการยกย่องจากบุคคลต่าง ๆ โดยเฉพาะในวิชาชีพแพทย์ซึ่งเกี่ยวข้องกับความเป็นความตาย ของชีวิตคน ต้องเป็นผู้ที่รอบรู้จริง ตั้งแต่การวินิจฉัยสมติฐานโรค การใช้ยา และความรับผิดชอบต่อ ผู้ป่วย ให้ปฏิบัติด้วยความรอบคอบไม่ประมาท โดยมีคำสอนในทางพระพุทธศาสนาเป็นแนวทาง ในการชี้นำ 3.4 ให้ความรู้เรื่องศัพท์ทางการแพทย์แผนโบราณ เช่น คำว่า “ธาตุพิการ”ธาตุทั้งสี่ (ดิน น้ำ ลม และไฟ) ในร่างกายไม่ปกติ ทำให้เกิดโรคต่าง ๆ ขึ้นตามกองธาตุเหล่านั้น คำว่า “กำเดา” หมายถึงอาการไข้อย่างหนึ่งเกิดจากหวัดเรียกว่า “ไข้กำเดา”อาการของโรคจะมีเลือดไหลออกทางจมูก เรียกว่าเลือดกำเดา คำว่า “ปวดมวน” หมายถึงการปั่นป่วนในท้อง ความเจริญทางการแพทย์ของคนไทยในอดีตเป็นสิ่งที่ควรศึกษาเรียนรู้เพราะเกิดจากการสั่งสม จากสติปัญญา และประสบการณ์ของบรรพบุรุษ มีการพิสูจน์มาแล้วด้วยผลการรักษาและกาลเวลา แพทย์และเภสัชกรไทยสามารถนำองค์ความรู้จากตำราแพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ ไปใช้ได้โดยไม่ต้อง จดทะเบียนใหม่ ย่อมเป็นหลักฐานยืนยันได้ว่า ความรู้จากตำราแพทย์เล่มนี้นำไปใช้ในชีวิตประจำวัน ได้จริง นอกจากความรู้ด้านการแพทย์แล้ว คัมภีร์ฉันทศาสตร์แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ยังสอนเกี่ยวกับ จรรยาบรรณแพทย์ ซึ่งเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งสำหรับผู้ประกอบอาชีพแพทย์ทั้งปวง ไม่ว่าจะเป็นในอดีต หรือปัจจุบัน (ภาสกร เกิดอ่อน และคณะ, 2551, หน้า 138-156)

15 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ กิจกรรมที่ 1 G : Gathering การรวบรวมข้อมูล คำชี้แจง นักเรียนศึกษาวรรณคดี เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์แล้วรวบรวมข้อมูล เพื่อเขียนแผนผังความคิดตามความเข้าใจของนักเรียน คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ ลักษณะคำประพันธ์ โครงเรื่อง กลวิธีการแต่ง สาระสำคัญ ……………………………………………………………. ……………………………………………………………. ……………………………………………………………. ……………………………………………………………. ……………………………………………………………. ……………………………………………………………. ……………………………………………………………. ……………………………………………………………. ……………………………………………………………. ……………………………………………………………. ……………………………………………………………. ……………………………………………………………. ……………………………………………………………. ……………………………………………………………. ……………………………………………………………. ……………………………………………………………. ……………………………………………………………. ……………………………………………………………. ……………………………………………………………. ……………………………………………………………. ……………………………………………………………. ……………………………………………………………. ……………………………………………………………. …………………………………………………………….

16 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ กิจกรรมที่ 2 P : Processing การจัดระบบข้อมูล ตอนที่ 1 คำชี้แจง ให้นักเรียนเขียนส่วนประกอบของกายนคร จากบทประพันธ์เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ ลงในช่องว่าง พร้อมทั้งเขียนถอดความหมายจากบทประพันธ์ อนึ่งจะกล่าวสอน กายนครมีมากหลาย ประเทียบเปรียบในกาย ทุกหญิงชายในโลกา ดวงจิตคือกระษัตริย์ ผ่านสมบัติอันโอฬาร์ ข้าศึกคือโรคา เกิดเข่นฆ่าในกายเรา เปรียบแพทย์คือทหาร อันชำนาญรู้ลำเนา ข้าศึกมาอย่าใจเบา ห้อมล้อมรอบทุกทิศา ให้ดำรงกระษัตริย์ไว้ คือดวงใจให้เร่งยา อนึ่งห้ามอย่าโกรธา ข้าศึกมาจะอันตราย ปิตตํ คือ วังหน้า เร่งรักษาเขม้นหมาย อาหารอยู่ในกาย คือเสบียงเลี้ยงโยธา หนทางทั้งสามแห่ง เร่งจัดแจงอยู่รักษา ห้ามอย่าให้ข้าศึกมา ปิดทางได้จะเสียที ความหมาย........................................................... …………………………………………………………………..… …………………………………………………………………..… …………………………………………………………………..… …………………………………………………………………..… …………………………………………………………………..… …………………………………………………………………..… …………………………………………………………………..… …………………………………………………………………..… …………………………………………………………………..… …………………………………………………………………..… …………………………………………………………………..… หัวใจ = ………………… โรค = ………………… แพทย์ = ………………… น้ำดี = …………………… อาหาร = ……………..…

17 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ ตอนที่ 2 คำชี้แจง ให้นักเรียนทำเครื่องหมาย ✓ หน้าข้อที่กล่าวถึงคุณค่าด้านวรรณศิลป์ของบทประพันธ์ (เลือกได้มากกว่า 1 ข้อ) พร้อมอธิบายเหตุผลประกอบ เมื่ออ่อนรักษาได้ แก่แล้วไซร้ยากหนักหนา ไข้นั้นอุปมา เหมือนเพลิงป่าไหม้ลุกลาม สัมผัสอักษร สัมผัสสระ การใช้ภาพพจน์ การใช้สำนวน เพราะ .................................................................... ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ เรียนรู้คัมภีร์ไสย สุขุมไว้อย่าแพร่งพราย ควรกล่าวจึ่งขยาย อย่ายื่นแก้วแก่วานร สัมผัสอักษร สัมผัสสระ การใช้ภาพพจน์ การใช้สำนวน เพราะ .................................................................... ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ใช่โรคสิ่งเดียวดาย จะพลันหายในโรคา ต่างเนื้อก็ต่างยา จะชอบโรคอันแปรปรวน สัมผัสอักษร การซ้ำคำ การใช้ภาพพจน์ การใช้สำนวน เพราะ .................................................................... ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ โรคนั้นคือโทโส จะภิยโยเร่งวัฒนา แพทย์เร่งกระหน่ำยา ก็ยิ่งยับระยำเยิน สัมผัสอักษร การซ้ำคำ การใช้ภาพพจน์ การใช้สำนวน เพราะ .................................................................... ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ 1 2 3 4

18 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ กิจกรรมที่ 3 A1 : Appying1 ปฏิบัติและสรุปความรู้ ตอนที่ 1 คำชี้แจง ให้นักเรียนศึกษาลักษณะของแพทย์จากเรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ แล้วสรุปความรู้ตามประเด็นที่กำหนด จรรยาบรรณของแพทย์14 ประการ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ลักษณะแพทย์ที่ไม่ดี14 ประการ .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... .................................................................... ....................................................................

19 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ ตอนที่ 2 คำชี้แจง ให้นักเรียนจับคู่จรรยาบรรณแพทย์กับบทประพันธ์โดยนำตัวเลือกเติมลงในช่องว่าง 1. ถ้าตรวจรักษาโรคแล้วมีความสงสัยแคลงใจ ก็ไม่ควรที่จะปล่อยให้เลยผ่านไป ควรที่จะศึกษา ให้กระจ่างแจ้ง แล้วจึงค่อยลงมือรักษา 2. หมอที่ดีหรือคนที่เป็นหมอ ไม่สมควรอย่างยิ่งที่จะรังเกียจคนไข้ 3. เป็นหมอนั้นต้องมีความรู้ทั้งวิธีการรักษา สรรพคุณยาต่างๆที่ใช้ในการรักษาโรค 4. ถ้าคนไข้ทำอะไร หรือพูดอะไรให้แล้วไม่พอใจ ก็ไม่ควรที่จะอาฆาตพยาบาท ผูกเวรต่อไป เพราะคนไข้อาจจะพูดตามอารมณ์หรือพิษไข้โดยไม่ได้ตั้งใจ 5. ไม่สมควรที่จะนำเรื่องอายุ มากำหนดความรู้ความสามารถ ในการรักษาคนไข้ ควรศึกษาหาความรู้ อย่างสม่ำเสมอ เพราะความรู้พัฒนาไปได้อย่างไม่มีที่สิ้นสุด 6. ไม่ควรถือว่าตัวเองเก่งกว่าคนอื่น เพราะในบางเรื่องเราอาจจะด้อยกว่าเขา 7. รู้จักเก็บอารมณ์ ไม่โกรธหรือมีอคติแก่คนไข้ แม้ว่าคนไข้จะตะคอกหรือขู่ ก็ควรที่จะอดทนไว้ 8. ไม่ควรประหม่า หรือฟุ้งซ่าน ควรทำจิตใจให้สุขุมแน่นิ่ง ดั่งราชสีห์ที่เข้าตะครุบเหยื่อ 9. หมอต้องมีสติ รักษาศีล 5 หรือศีล 8 อยู่เสมอและไม่พูดปด 10. เมื่อรู้สิ่งใดก็ไม่สมควรที่จะยกในสิ่งที่ตนรู้มาเล่า หรืออวดอ้างให้คนไข้ฟัง หลงเชื่อ (ค) ศีลแปดแลศีลห้า เร่งรักษาสมาทาน ทรงไว้เป็นนิจกาล ทั้งไตรรัตน์สรณา (ช) อุทธัจจังอย่าอุทธัจ เห็นถนัดในโรคา ให้ตั้งตนดังพระยา ไกรสรราชเข้าราวี (ง) อย่าเกียจแก่คนไข้ คนเข็ญใจขาดในทาง ลาภผลอันเบาบาง อย่าเกียจคนพยาบาล (ก) แก่กายไม่แก่รู้ ประมาทผู้อุดมญาณ แม้เด็กเป็นเด็กชาญ ไม่ควรหมิ่นประมาทใจ (จ) โทโสจงอดใจ สุขุมไว้อยู่ในตัว คนไข้ยิ่งคร้ามกลัว มิควรขู่ให้อดใจ (ฌ) อย่าถือว่าตนดี ยังจะมียิ่งขึ้นไป อย่าถือว่าตนใหญ่ กว่าเด็กน้อยผู้เชี่ยวชาญ (ซ) บางหมอก็กล่าวคำ มุสาซ้ำกระหน่ำความ ยกตนว่าตนงาม ประเสริฐยิ่งในการยา (ฉ) วิจิกิจฉาเล่า จงถือเอาซึ่งครูตน อย่าเคลือบแคลงอาการกล เห็นแม่นแล้วเร่งวางยา (ข) โมโหอย่าหลงเล่ห์ ด้วยกาเมมิจฉาใน พยาบาทแก่คนไข้ ทั้งผู้อื่นอันกล่าวกล (ญ) เรียนรู้ให้เจนจัด จบจังหวัดคัมภีร์ไสย์ ตั้งต้นปฐมใน ฉันทศาสตรดังพรรณนา

20 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ กิจกรรมที่ 4 A2 : Appying2 สื่อสารและนำเสนอ บำบัดรักษาด้วยภูมิปัญญาท้องถ ิ่น คำชี้แจง ให้นักเรียนศึกษาวิธีการรักษาโรคโดยวิธีทางการแพทย์แผนโบราณ พร้อมทั้งหาภาพประกอบ และอธิบายรายละเอียด ชื่อวิธีการรักษา : ……………………………………………. วัสดุ/อุปกรณ์/ส่วนผสม ................................................................................. ................................................................................. ................................................................................. ................................................................................. ................................................................................. ................................................................................. ................................................................................. คุณประโยชน์ที่ได้รับ ................................................................................. ................................................................................. ................................................................................. ................................................................................. ................................................................................. ................................................................................. วิธีการ/ขั้นตอน .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. .............................................................................. ..............................................................................

21 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ เอ!...วันนี้รู้สึกเริ่มอาการ ไม่ค่อยดีแล้วสิ อย่างนี้ ต้องรีบไปหาหมอ ก่อนที่จะเป็นอะไรไปมากกว่านี้ น่าประทับใจจริงๆ หมอที่นี่ดูแลคนไข้เป็นอย่างดี ไม่มีท่าทีรังเกียจคนไข้เลย กิจกรรมที่ 5 S : Self-Regulating ประเมินเพิ่มคุณค่า ตอนที่ 1 คำชี้แจง ให้นักเรียนยกตัวอย่างบทประพันธ์ในเรื่องคัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ที่มี ความสอดคล้องกับสถานการณ์ พร้อมทั้งถอดความหมายของบทประพันธ์ บทประพันธ์ที่สอดคล้อง .............................................. .............................................. .............................................. .............................................. ความหมาย ................................................................................................................................ …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… บทประพันธ์ที่สอดคล้อง .............................................. .............................................. .............................................. .............................................. ความหมาย ................................................................................................................................ …………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………

22 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ 3. นักเรียนมีส่วนช่วยในการอนุรักษ์ และสืบทอด ภูมิปัญญาท้องถิ่น ในการรักษาโรคโดยวิธีการ ทางแพทย์แผนไทยได้อย่างไรบ้าง ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ 4. นักเรียนสามารถนำข้อคิดจากเรื่องคัมภีร์ ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ มาปรับใช้ ในชีวิตประจำวันของตนเองได้อย่างไรบ้าง ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ตอนที่ 2 คำชี้แจง ตอบคำถามดังต่อไปนี้ให้สอดคล้องและตรงประเด็น 1. คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ สะท้อนให้เห็นถึงคุณค่าเรื่องแพทย์แผนไทย อย่างไรบ้าง ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ 2. คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ สะท้อนให้เห็นถึงความเชื่อของสังคมไทย อย่างไรบ้าง ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................ ................................................................................

23 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ แบบทดสอบหลังเรียน การอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ด้วยกระบวนการ GPAS ชุดที่ 5 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ คำชี้แจง 1. แบบทดสอบก่อนเรียนฉบับนี้ใช้ทดสอบความสามารถอ่านจับใจความสำคัญเป็น แบบทดสอบปรนัย แบบเลือกตอบ 4 ตัวเลือก จำนวน 10 ข้อ 2. ให้นักเรียนอ่านคำถามและคำตอบให้ละเอียดแล้วเลือกคำตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงคำตอบ เดียวโดยทำเครื่องหมาย ลงในกระดาษคำตอบ 3. ให้นักเรียนทำแบบทดสอบให้ครบทุกข้อโดยใช้เวลาทำแบบทดสอบ 20 นาที 1. ข้อใดไม่ใช่คำสอนในคัมภีร์ฉันทศาสตร์ ก. ไม่รักษาคนไข้อย่างไม่เข้าใจ ข. ละอายต่อการทำความชั่ว ค. ความไม่มีโรคเป็นลาภอันประเสริฐ ง. ไม่ควรปกปิดความผิดโดยอ้างเรื่องกรรม 2. ข้อใดไม่ใช่บทโวหารเปรียบเทียบในเรื่องนี้ ก. ข้าศึกคือโรคา เกิดเข่นฆ่าในกายเรา ข. อาหารอยู่ในกาย คือเสบียงเลี้ยงโยธา ค. ให้ดำรงกระษัตริย์ไว้ คือดวงใจให้เร่งยา ง. เปรียบแพทย์คือทหาร อันชำนาญรู้ลำเนา 3. จุดประสงค์ในการแต่งเรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์คืออะไร ก. เพื่อรวบรวมคัมภีร์แพทย์ที่มีผู้แต่งไว้แล้วให้สมบูรณ์ที่สุด ข. เพื่อรวบรวมแนวทางรักษาโรคสำหรับแพทย์ในโรงพยาบาล ค. เพื่อรวบรวมความรู้จากคัมภีร์เก่ามาใช้ในการรักษาโรคระบาดในปัจจุบัน ง. เพื่อรวบรวมความรู้การรักษาโรคของชาวตะวันตก

24 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ 4.เนื้อหาคัมภีร์แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ตอนที่เรียนมีเนื้อหาเกี่ยวกับเรื่องใด ก. อาการของโรคที่เกิดกับเด็ก ข. การใช้สมุนไพรในการรักษาโรค ค. ผลข้างเคียงของสมุนไพรแต่ละชนิด ง. คุณสมบัติของแพทย์ 5. ข้อใดไม่ได้กล่าวถึงในบทไหว้ครู ก. พระพรหม ข. ฤาษีดัดตน ค. พระรัตนตรัย ง. หมอชีวกโกมารภัจจ์ 6. ข้อความใดที่แสดงว่าตำราแพทย์ของไทยมีความสัมพันธ์กับพระพุทธศาสนา ก. หิริกังละอายบาป อันยุ่งหยาบสิ้นทั้งหลาย ข. ไม่รู้คัมภีร์เวช ห่อนเห็นเหตุซึ่งโรคทำ ค. บ้างถือว่าตนเฒ่า เป็นหมอเก่าชำนาญดี ง. ครูพักแลครูเรียน อักษรเขียนไว้ตามมี 7. คำประพันธ์ในข้อใดหมายถึงลักษณะของแพทย์ที่ดี ก. โทโสจงอดใจ สุขุมไว้อยู่ในตัว คนไข้ยิ่งคร้ามกลัว มิควรขู่ให้อดใจ ข. บ้างรู้แต่ยากวาด เที่ยวอวดอาจไม่เกรงภัย โรคน้อยให้หนักไป ดังก่อกรรมให้ติดกาย ค. บางทีไปเยียนไข้ บ มีใครจะเชิญหา กล่าวยกถึงคุณยา อันตนรู้ให้เชื่อฟัง ง. อวดยาครั้นให้ยา เห็นโรคาไม่ถอยหนี กลับกล่าวว่าแรงผี ที่แท้ทำไม่รู้ทำ 8. ข้อใดไม่ใช่การรักษาโดยวิธีทางการแพทย์แผนไทย ก. การนวด ข. การผ่าตัด ค. การนั่งถ่าน ง. การประคบสมุนไพร

25 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ 9. ข้อใดมีการใช้สำนวนไทยประกอบการอธิบาย ก. แก่กายไม่แก่รู้ ประมาทผู้อุดมญาณ แม้เด็กเป็นเด็กชาญ ไม่ควรหมิ่นประมาทใจ ข. ทิฏฐิมาโนเล่า อย่าถือเอาซึ่งโรคเกิน รู้น้อยอย่าด่วนเดิน ทางใดรกอย่าครรไล ค. วิจิกิจฉาเล่า จงถือเอาซึ่งครูตน อย่าเคลือบแคลงอาการกล เห็นแม่นแล้วเร่งวางยา ง. เรียนรู้คัมภีร์ไสย สุขุมไว้อย่าแพร่งพราย ควรกล่าวจึ่งขยาย อย่ายื่นแก้วแก่วานร 10. แพทย์สาขาใดมีความสัมพันธ์กับคัมภีร์แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์มากที่สุด ก. สูตินารีแพทย์ ข. แพทย์กระดูก ค. แพทย์ทางเลือก ง. ศัลยแพย์

26 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ บรรณานุกรม กระทรวงศึกษาธิการ. กรมวิชาการ. (2551). ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรู้แกนกลาง กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพมหานคร : คุรุสภาลาดพร้าว. ภาสกร เกิดอ่อน และคณะ. (2551). หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน ภาษาไทย วรรณคดีและวรรณกรรม ม.5. พิมพ์ครั้งที่ 10. กรุงเทพมหานคร : อักษรเจริญทัศน์. Pixabay. (ม.ป.ป.). กราฟฟิกส์เวกเตอร์.สืบค้นเมื่อ 27 มีนาคม 2466. จาก https://pixabay.com/th/vectors Pixabay. (ม.ป.ป.). ภาพประกอบ.สืบค้นเมื่อ 27 มีนาคม 2566. จาก https://pixabay.com/th/illustrations

27 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ ภาคผนวก

28 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ เฉลยแบบทดสอบ การอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ด้วยกระบวนการ GPAS ชุดที่ 5 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์วงเคราะห์ แบบทดสอบก่อนเรียน แบบทดสอบหลังเรียน ข้อที่ ตำตอบ ข้อที่ ตำตอบ 1 ค 1 ค 2 ข 2 ข 3 ง 3 ก 4 ก 4 ง 5 ง 5 ข 6 ง 6 ก 7 ก 7 ก 8 ข 8 ข 9 ค 9 ง 10 ข 10 ค

29 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ กิจกรรมที่ 1 G : Gathering การรวบรวมข้อมูล คำชี้แจง นักเรียนศึกษาวรรณคดี เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ แล้วรวบรวมข้อมูล เพื่อเขียนแผนผังความคิดตามความเข้าใจของนักเรียน คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ ลักษณะคำประพันธ์ โครงเรื่อง กลวิธีการแต่ง สาระสำคัญ เนื้อหาแบ่งเป็น 19 ตอน ผู้แต่งเลือกใช้ คำประพันธ์ นำเสนอได้อย่างเหมาะสม โดยเฉพาะใช้กาพย์ยานี 11 ในบทนำ ซึ่งเป็นบทไหว้ครูและต่อด้วยการสอน จรรยาแพทย์ และตามด้วยข้อควรปฏิบัติ สำหรับแพทย์ เริ่มด้วยบทไหว้ครูเป็นการไหว้พระรัตนตรัย ไหว้เทพเจ้าของพราหมณ์ ไหว้หมอชีวกโก มารภัจ (แพทย์หลวงของพระเจ้าพิมพิสาร แห่งแคว้นมคธ)ต่อจากนั้นเป็นบทไหว้ครู แพทย์โดยทั่วไป เนื้อหาบทต่อมากล่าวถึง ความสำคัญของแพทย์และจรรยาแพทย์ เป็นตำราที่มีเนื้อหาเฉพาะในด้านการแพทย์ มีการนำเสนอโดยอธิบายโวหารเป็นส่วนใหญ่ แต่เมื่อกล่าวถึงเรื่องที่เป็นนามธรรม ผู้เขียน เลือกใช้อุปมาโวหาร หรือบทเปรียบเทียบ ซึ่งช่วยให้ผู้อ่านเข้าใจความหมายได้ง่าย ในส่วนที่คัดมาเรียน เป็นการกล่าวถึง ความสำคัญของแพทย์และคุณสมบัติ ที่แพทย์พึงมี ซึ่งจะช่วยให้รักษาโรคได้ผล กว่าการมีความรู้เรื่องยาอย่างเดียว (คำตอบขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของครูผู้สอน)

30 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ กิจกรรมที่ 2 P : Processing การจัดระบบข้อมูล ตอนที่ 1 คำชี้แจง ให้นักเรียนเขียนส่วนประกอบของกายนคร จากบทประพันธ์ เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ ลงในช่องว่าง พร้อมทั้งเขียนถอดความหมายจากบทประพันธ์ อนึ่งจะกล่าวสอน กายนครมีมากหลาย ประเทียบเปรียบในกาย ทุกหญิงชายในโลกา ดวงจิตคือกระษัตริย์ ผ่านสมบัติอันโอฬาร์ ข้าศึกคือโรคา เกิดเข่นฆ่าในกายเรา เปรียบแพทย์คือทหาร อันชำนาญรู้ลำเนา ข้าศึกมาอย่าใจเบา ห้อมล้อมรอบทุกทิศา ให้ดำรงกระษัตริย์ไว้ คือดวงใจให้เร่งยา อนึ่งห้ามอย่าโกรธา ข้าศึกมาจะอันตราย ปิตตํ คือ วังหน้า เร่งรักษาเขม้นหมาย อาหารอยู่ในกาย คือเสบียงเลี้ยงโยธา หนทางทั้งสามแห่ง เร่งจัดแจงอยู่รักษา ห้ามอย่าให้ข้าศึกมา ปิดทางได้จะเสียที ความหมายกล่าวถึงร่างกายของหญิงชายทุกคน ในโลกที่เปรียบเทียบหัวใจเป็นเหมือนกษัตริย์ ที่ครองราชย์ เปรียบโรคเหมือนข้าศึกที่เข้ามาโจมตี เมืองเปรียบหมอเป็นทหารที่รู้ภูมิประเทศของเมือง หากข้าศึกมาต้องอย่าวางใจ ให้ป้องกันเมืองเอาไว้ ให้ดีทุกทิศ การรักษาหัวใจเปรียบเหมือนการรักษา กษัตริย์แพทย์ต้องรักษาอย่างมีสติ ไม่โกรธ เพราะ อาจเกิดอันตราย น้ำดีในตับเปรียบคือวังหน้าที่ต้อง รักษาให้ดี ส่วนอาหารในกายเปรียบเป็นเสบียง เลี้ยงกองทัพ ทั้งที่กล่าวมาคือ หัวใจ น้ำดี และ อาหาร จะต้องดูแลรักษาให้ดี อย่าให้ข้าศึกนั่นคือ เชื้อโรคเข้ามา หัวใจ = กษัตริย์ โรค = ข้าศึก แพทย์ = ทหาร น้ำดี = วังหน้า อาหาร = เสบียง (คำตอบขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของครูผู้สอน)

31 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ ตอนที่ 2 คำชี้แจง ให้นักเรียนทำเครื่องหมาย ✓ หน้าข้อที่กล่าวถึงคุณค่าด้านวรรณศิลป์ของบทประพันธ์ (เลือกได้มากกว่า 1 ข้อ) พร้อมอธิบายเหตุผลประกอบ เมื่ออ่อนรักษาได้ แก่แล้วไซร้ยากหนักหนา ไข้นั้นอุปมา เหมือนเพลิงป่าไหม้ลุกลาม สัมผัสอักษร สัมผัสสระ การใช้ภาพพจน์ การใช้สำนวน เพราะ บทประพันธ์มีการใช้ภาพพจน์อุปมาอุปไมย โดยเปรียบเทียบโรคร้ายเปรียบได้กับไฟไหม้ป่าที่ กำลังลุกลาม ควรจะทำการรักษาตอนที่ยังอาการ ไม่หนักมาก เพราะยิ่งปล่อยทิ้งไว้อาการจะลุกลาม รุนแรงแล้วจะรักษายาก เรียนรู้คัมภีร์ไสย สุขุมไว้อย่าแพร่งพราย ควรกล่าวจึ่งขยาย อย่ายื่นแก้วแก่วานร สัมผัสอักษร สัมผัสสระ การใช้ภาพพจน์ การใช้สำนวน เพราะ บทประพันธ์มีการใช้คำที่มีเสียงสัมผัสอักษร ทำให้เกิดความไพเราะ เช่น แพร่งพราย, ขยายอย่า-ยื่น, แก้ว-แก่ และมีการใช้สำนวน “อย่ายื่น แก้วแก่วานร” หมายถึง อย่าบอกสิ่งที่มีคุณค่ากับ คนที่ไม่เห็นค่า ใช่โรคสิ่งเดียวดาย จะพลันหายในโรคา ต่างเนื้อก็ต่างยา จะชอบโรคอันแปรปรวน สัมผัสอักษร การซ้ำคำ การใช้ภาพพจน์ การใช้สำนวน เพราะ บทประพันธ์มีการซ้ำคำว่า“ต่าง”ในสำนวน “ต่างเนื้อก็ต่างยา” หรือ “ลางเนื้อชอบลางยา” หมายถึง ถึงแม้จะเป็นโรคเดียวกัน ก็อาจไม่ถูกกับ ยาเดียวกันก็ได้ บทประพันธ์บทนี้จึงมีทั้งการซ้ำคำ และการใช้สำนวน โรคนั้นคือโทโส จะภิยโยเร่งวัฒนา แพทย์เร่งกระหน่ำยา ก็ยิ่งยับระยำเยิน สัมผัสอักษร การซ้ำคำ การใช้ภาพพจน์ การใช้สำนวน เพราะ บทประพันธ์มีการใช้ภาพพจน์อุปลักษณ์ โดยเปรียบเทียน โรคภัยเป็นความโกรธ บางครั้ง หากยิ่งให้ยาโรคนั้นยิ่งเกิดอาการรุนแรงมากขึ้น และยังมีการใช้คำที่มีเสียงสัมผัสอักษรทำให้เกิด ความไพเราะ เช่น ยา-ยิ่ง-ยับ-ยำ-เยิน 1 2 3 4 (คำตอบขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของครูผู้สอน)

32 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ กิจกรรมที่ 3 A1 : Appying1 ปฏิบัติและสรุปความรู้ ตอนที่ 1 คำชี้แจง ให้นักเรียนศึกษาลักษณะของแพทย์จากเรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ แล้วสรุปความรู้ตามประเด็นที่กำหนด จรรยาบรรณของแพทย์14 ประการ 1. มีความรู้ทั้งวิธีการรักษา สรรพคุณยาต่างๆ . 2. ไม่ควรกล่าวคำโกหก หลอกลวงคนไข้ . 3. หมอไม่ควรโกหกเพื่อหวังค่ายาในการรักษา . 4. ไม่ควรอวดอ้างตนเองให้คนไข้ฟัง หลงเชื่อ ไม่ . ควรรักษาด้วยกำลัง และอารมณ์ ควรรักษาคนไข้ อย่างเท่าเทียมกัน . 5. ควรศึกษาหาความรู้อย่างสม่ำเสมอ . 6. หมอต้องมีสติ รักษาศีล 5 หรือศีล 8 อยู่เสมอ . 7. รู้จักเก็บอารมณ์ ไม่โกรธหรือมีอคติแก่คนไข้ . 8. ถ้าคนไข้ทำให้ไม่พอใจก็ไม่ควรอาฆาตพยาบาท . 9. ควรศึกษาวิธีการรักษาให้กระจ่างแจ้ง . . 10. ไม่ควรประหม่า ฟุ้งซ่าน ควรทำจิตใจให้แน่นิ่ง. 11. ไม่ควรถือว่าตัวเองเก่งกว่าคนอื่น . 1 2. ไม่ ต ร วจ โร ค ด้ ว ย วิ ธีท า ง ไส ย ศ าส ต ร์ 13. มีความละอายต่อบาป . 14. ไม่รังเกียจคนไข้ ควรมีจิตใจที่เมตตากรุณา . ลักษณะแพทย์ที่ไม่ดี14 ประการ 1. มุสา . 2. ยกตน . 3. มารยา(เขาเจ็บน้อยว่าเจ็บมาก) . 4. หวังลาภ . 5. ไปเยี่ยมไข้โดยไม่มีคนเชิญ . 6. กาเม(รักษาโรคด้วยโลภะ) . 7. ถือตน(ไม่ยอมรักษาคนไข้อนาถา) . 8. ถือว่าเป็นหมอเก่าชำนาญกว่าผู้อื่น . 9. แก่กายไม่แก่รู้ . 10. ประมาทผู้มีความรู้ . 11. ดูหมิ่นผู้มีความรู้แม้เป็นเด็ก . 12. ไม่เรียนรู้คัมภีร์แพทย์ต่างๆ ให้เจนจัด 13. ไม่ประพฤติตนอยู่ในศีล 8 และศีล 5 14. ไม่ตัดบาป 14 ประการ . (คำตอบขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของครูผู้สอน)

33 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ ตอนที่ 2 คำชี้แจง ให้นักเรียนจับคู่จรรยาบรรณแพทย์กับบทประพันธ์โดยนำตัวเลือกเติมลงในช่องว่าง ฉ 1. ถ้าตรวจรักษาโรคแล้วมีความสงสัยแคลงใจ ก็ไม่ควรที่จะปล่อยให้เลยผ่านไป ควรที่จะศึกษา ให้กระจ่างแจ้ง แล้วจึงค่อยลงมือรักษา ง 2. หมอที่ดีหรือคนที่เป็นหมอ ไม่สมควรอย่างยิ่งที่จะรังเกียจคนไข้ ญ 3. เป็นหมอนั้นต้องมีความรู้ทั้งวิธีการรักษา สรรพคุณยาต่างๆที่ใช้ในการรักษาโรค ข 4. ถ้าคนไข้ทำอะไร หรือพูดอะไรให้แล้วไม่พอใจ ก็ไม่ควรที่จะอาฆาตพยาบาท ผูกเวรต่อไป เพราะคนไข้อาจจะพูดตามอารมณ์หรือพิษไข้โดยไม่ได้ตั้งใจ ก 5. ไม่สมควรที่จะนำเรื่องอายุ มากำหนดความรู้ความสามารถ ในการรักษาคนไข้ ควรศึกษาหาความรู้ อย่างสม่ำเสมอ เพราะความรู้พัฒนาไปได้อย่างไม่มีที่สิ้นสุด ฌ 6. ไม่ควรถือว่าตัวเองเก่งกว่าคนอื่น เพราะในบางเรื่องเราอาจจะด้อยกว่าเขา จ 7. รู้จักเก็บอารมณ์ ไม่โกรธหรือมีอคติแก่คนไข้ แม้ว่าคนไข้จะตะคอกหรือขู่ ก็ควรที่จะอดทนไว้ ช 8. ไม่ควรประหม่า หรือฟุ้งซ่าน ควรทำจิตใจให้สุขุมแน่นิ่ง ดั่งราชสีห์ที่เข้าตะครุบเหยื่อ ค 9. หมอต้องมีสติ รักษาศีล 5 หรือศีล 8 อยู่เสมอและไม่พูดปด ซ 10. เมื่อรู้สิ่งใดก็ไม่สมควรที่จะยกในสิ่งที่ตนรู้มาเล่า หรืออวดอ้างให้คนไข้ฟัง หลงเชื่อ (ค) ศีลแปดแลศีลห้า เร่งรักษาสมาทาน ทรงไว้เป็นนิจกาล ทั้งไตรรัตน์สรณา (ช) อุทธัจจังอย่าอุทธัจ เห็นถนัดในโรคา ให้ตั้งตนดังพระยา ไกรสรราชเข้าราวี (ง) อย่าเกียจแก่คนไข้ คนเข็ญใจขาดในทาง ลาภผลอันเบาบาง อย่าเกียจคนพยาบาล (ก) แก่กายไม่แก่รู้ ประมาทผู้อุดมญาณ แม้เด็กเป็นเด็กชาญ ไม่ควรหมิ่นประมาทใจ (จ) โทโสจงอดใจ สุขุมไว้อยู่ในตัว คนไข้ยิ่งคร้ามกลัว มิควรขู่ให้อดใจ (ฌ) อย่าถือว่าตนดี ยังจะมียิ่งขึ้นไป อย่าถือว่าตนใหญ่ กว่าเด็กน้อยผู้เชี่ยวชาญ (ซ) บางหมอก็กล่าวคำ มุสาซ้ำกระหน่ำความ ยกตนว่าตนงาม ประเสริฐยิ่งในการยา (ฉ) วิจิกิจฉาเล่า จงถือเอาซึ่งครูตน อย่าเคลือบแคลงอาการกล เห็นแม่นแล้วเร่งวางยา (ข) โมโหอย่าหลงเล่ห์ ด้วยกาเมมิจฉาใน พยาบาทแก่คนไข้ ทั้งผู้อื่นอันกล่าวกล (ญ) เรียนรู้ให้เจนจัด จบจังหวัดคัมภีร์ไสย์ ตั้งต้นปฐมใน ฉันทศาสตรดังพรรณนา (คำตอบขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของครูผู้สอน)

34 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ กิจกรรมที่ 4 A2 : Appying2 สื่อสารและนำเสนอ บำบัดรักษาด้วยภูมิปัญญาท้องถ ิ่น คำชี้แจง ให้นักเรียนศึกษาวิธีการรักษาโรคโดยวิธีทางการแพทย์แผนโบราณ พร้อมทั้งหาภาพประกอบ และอธิบายรายละเอียด ชื่อวิธีการรักษา : การนวดประคบ วัสดุ/อุปกรณ์/ส่วนผสม 1. หม้อดิน . 2. จานรองลูกประคบ . 3. ลู ก ป ร ะ ค บ ที่ บ ร ร จุ ไว้ด้ วย ส มุ น ไพ ร หลากหลายชนิด ได้แก่ หัวไพร ขมิ้นอ้อย ขมิ้นชัน ต้นตะไคร้ เถาเอ็นอ่อน ผิวมะกรูด ใบมะขาม ใบ ส้มป่อย การบูร พิมเสน ผสมให้เข้ากันตำให้แหลก ใช้ผ้าขาวห่อและรัดด้วยเชือก . คุณประโยชน์ที่ได้รับ การนวดประคบ จะช่วยบรรเทาอาการปวดเมื่อย ช่วยลดอาการบวม อักเสบของกล้ามเนื้อข้อต่อหลัง 24 - 48 ชั่วโมง ลดอาการเกร็งของกล้ามเนื้อ ช่วยให้ กล้ามเนื้อ พังผืด ยืดตัวออก ช่วยเพิ่มการไหลเวียน ของโลหิต และลดอาการปวด วิธีการ/ขั้นตอน 1.จัดท่าของผู้ป่วยให้เหมาะสม เช่น อาจนอนหงาย นอนคว่ำ หรือนอนตะแคง ขึ้นกับตำแหน่งที่จะทำ การประคบ . 2. เมื่อลูกประคบที่อังไอน้ำร้อนดีแล้ว ผู้ประคบ ใช้มือจับลูกประคบให้เต็มอุ้งมือ ยกขึ้นจากปากหม้อ (แล้วเอาลูกประคบอีกลูกวางบนปากหม้อแทน) ลองใช้ลูกประคบแตะบริเวณท้องแขนของตนเอง ถ้าลูกประคบยังร้อนมาก ให้ใช้ฝ่ามืออีกข้างแตะลูกประคบ แล้วใช้ฝ่ามือไปนาบบริเวณที่ต้องการประคบ ซึ่งเป็น การถ่ายเทความร้อนซึ่งผู้ป่วยจะไม่รู้สึกร้อนเกินไป ให้ทำหลายๆ ครั้ง จนลูกประคบคลายความร้อนลง จึงสามารถเอาลูกประคบลงไปประคบโดยตรงได้ . 3. การประคบด้วยลูกประคบโดยตรงในตอนแรก ต้องทำด้วยความรวดเร็ว ไม่วางลูกประคบไว้บน ผิวหนังผู้ป่วยนานๆ เพราะลูกประคบยังร้อน ผู้ป่วย ยังทนความร้อนได้ไม่มาก ผู้ประคบจึงเพียงแต่แตะ ลูกประคบลงบนผิวหนังแล้วยกขึ้น เลื่อนไปประคบ ตำแหน่งถัดไปตามแนวกล้ามเนื้อที่ทำการนวดไว้ . 4. เมื่อลูกประคบคลายความร้อนลง ผู้ประคบ สามารถวางลูกประคบให้นานขึ้นได้พร้อมกับกดคลึง ด้วยลูกประคบ จนลูกประคบคลายความร้อนแล้ว จึงเปลี่ยนไปใช้ลูกประคบอีกลูกซึ่งวางอังไอน้ำร้อน เตรียมพร้อมไว้แล้ว ประคบซ้ำจากขั้นตอนที่ 2-4 5. ในขณะประคบ ควรทำการนวดสลับกับการประคบ โดยเฉพาะในตำแหน่งที่มีอาการปวดเมื่อย . (คำตอบขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของครูผู้สอน)

35 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ เอ!...วันนี้รู้สึกเริ่มอาการ ไม่ค่อยดีแล้วสิ อย่างนี้ ต้องรีบไปหาหมอ ก่อนที่จะเป็นอะไรไปมากกว่านี้ น่าประทับใจจริงๆ หมอที่นี่ดูแลคนไข้เป็นอย่างดี ไม่มีท่าทีรังเกียจคนไข้เลย กิจกรรมที่ 5 S : Self-Regulating ประเมินเพิ่มคุณค่า ตอนที่ 1 คำชี้แจง ให้นักเรียนยกตัวอย่างบทประพันธ์ในเรื่องคัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ที่มี ความสอดคล้องกับสถานการณ์ พร้อมทั้งถอดความหมายของบทประพันธ์ บทประพันธ์ที่สอดคล้อง เมื่ออ่อนรักษาได้ แก่แล้วไซร้ยากนักหนา ไข้นั้นอุปมา เหมือนเพลิงป่าไหม้ลุกลาม ความหมาย อาการป่วยไข้นั้นเมื่อเป็นน้อยก็สามารถรักษาให้หายได้ แต่ถ้าเป็นมากจะรักษา หายยากมาก ไข้ที่เป็นหนักแล้วนั้น เปรียบเหมือนไฟป่าที่ลุกลามได้รวดเร็ว และเป็นวงกว้าง . บทประพันธ์ที่สอดคล้อง อย่าเกียจแก่คนไข้ คนเข็ญใจขาดในทาง ลาภผลอันเบาบาง อย่าเกียจคนพยาบาล ความหมาย ไม่ว่าคนไข้จะยากดีมีจน แพทย์ควรรักษาให้เสมอเท่าเทียมกัน ไม่แสดงท่าที รังเกียจ ควรให้การรักษาด้วยความเต็มใจ โดยไม่หวังผลประโยชน์อันมีควรได้จากคนไข้ . (คำตอบขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของครูผู้สอน)

36 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ 3. นักเรียนมีส่วนช่วยในการอนุรักษ์ และสืบทอด ภูมิปัญญาท้องถิ่น ในการรักษาโรคโดยวิธีการ ทางแพทย์แผนไทยได้อย่างไรบ้าง การแพทย์แผนไทยเกี่ยวข้องกับคนไทยตั้งแต่เกิด จนตายเป็นภูมิปัญญาที่มีการพึ่งตนเองได้ เหมาะสม กับบริบทของสังคมไทย ดังนั้นคนไทยจึงควรรักษา มรดกภูมิปัญญาเหล่านี้ไว้ โดยตระหนักในคุณค่า ของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเห็นคุณค่า เข้าใจในความเป็นเอกลักษณ์ของการแพทย์แผนไทย โดยให้การสนับสนุน ส่งเสริมและนำมาประยุกต์ใช้ ในชีวิตประจำวัน . 4. นักเรียนสามารถนำข้อคิดจากเรื่องคัมภีร์ ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ มาปรับใช้ ในชีวิตประจำวันของตนเองได้อย่างไรบ้าง คัมภีร์ฉันศาสตร์ฉันทศาสตร์ ให้ข้อคิดสำหรับ การนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน สามารถนำข้อคิด ที่ได้จากการศึกษาคัมภีร์ฉันทศาสตร์ไปใช้ได้ ทุกสาขาอาชีพ เพราะไม่ว่าจะเป็นบุคคลในอาชีพ ใด ถ้าไม่มีความประมาท ความอวดดี ความริษยา ความโลภ ความเห็นแก่ตัว ความหลงตัวเอง และ การมีศีลธรรมประจำใจ ย่อมได้รับการยกย่องจาก บุคคลต่างๆ . ตอนที่ 2 คำชี้แจง ตอบคำถามดังต่อไปนี้ให้สอดคล้องและตรงประเด็น 1. คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ สะท้อนให้เห็นถึงคุณค่าเรื่องแพทย์แผนไทย อย่างไรบ้าง แพทย์แผนไทยเป็นวิธีการรักษาโรคอีกวิธีหนึ่ง เป็น แพทย์ทางเลือกที่มีความจำเป็นในการรักษาโรค เวชกรรมแผนโบราณเป็นที่ยอมรับเชื่อถือมาช้า นาน ก่อนที่จะรับเอาวิทยาการแพทย์แผนใหม่มา จากชาติตะวันตกมาใช้ซึ่งปัจจุบันการค้นคว้าวิจัย ทางแพทย์ จะกลับมาให้ความสนใจในการรักษา ด้วยยาสมุนไพรตามแบบโบราณ โดยถือว่าเป็น ทางเลือกทางหนึ่งในการรักษาโรคในปัจจุบัน . ................................................................................ 2. คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ สะท้อนให้เห็นถึงความเชื่อของสังคมไทย อย่างไรบ้าง คัมภีร์ฉันศาสตร์ฉันทศาสตร์เป็นพระเวทหนึ่งใน ศาสนาพราหมณ์ จึงมีเรื่องเกี่ยวกับไสยศาสตร์ ด้วย และมีการประสานความเชื่อความคิดต่างๆ ทางสังคมและทางพระพุทธศาสนาเข้าด้วยกัน เนื้อหาจึงปรากฏคำบาลีแสดงให้เห็นตลอด ทำให้ ได้รับความรู้เกี่ยวกับคำศัพท์ทางพระพุทธศาสนา เช่น มิจฉา (ความผิด) พิริยะ(ความเพียร) วิจิกิจจา (ความลังเล)อุทธัจ(ความฟุ้งซ่าน) เป็นต้น . (คำตอบขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของครูผู้สอน)

37 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ เกณฑ์การประเมินการทำแบบทดสอบและแบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์ วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ชุดที่ 4 คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ แบบฝึกทักษะ เกณฑ์การให้คะแนน คะแนน เต็ม ได้ แบบฝึกทักษะที่ 1 G (Gathering) สามารถเขียนสรุปความรู้ลงในแผนผังความคิดได้ถูกต้องและตรงตาม หัวข้อที่กำหนด (มี 4 ข้อ ข้อละ 3 คะแนน) 12 แบบฝึกทักษะที่ 2 P (Processing) ตอนที่ 1 สามารถบอกส่วนประกอบของกายนครจากบทประพันธ์ พร้อมทั้งเขียน ถอดความหมายจากบทประพันธ์ที่กำหนด (10 คะแนน) 10 ตอนที่ 2 สามารถวิเคราะห์ความงามด้านวรรณศิลป์ของคำประพันธ์ได้ถูกต้องและ อธิบายได้อย่างสอดคล้องและมีเหตุผล (มี 4 ข้อ ข้อละ 3 คะแนน) 12 แบบฝึกทักษะที่ 3 A1 (Applying1) ตอนที่ 1 สามารถค้นคว้าหาความรู้เกี่ยวกับลักษณะของแพทย์จากเรื่อง คัมภีร์ ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์แล้วเขียนสรุปความรู้ตามประเด็น ที่กำหนด (มี 2 ข้อ ข้อละ 5 คะแนน) 10 ตอนที่ 2 สามารถจับคู่จรรยาบรรณแพทย์กับบทประพันธ์ได้อย่างถูกต้อง (มี 10 ข้อ ข้อละ 1 คะแนน) 10 แบบฝึกทักษะที่ 4 A2 (Applying2) สามารถศึกษาค้นคว้าวิธีการรักษาโรคโดยวิธีทางการแพทย์แผนโบราณ พร้อมทั้งหาภาพประกอบและอธิบายรายละเอียด 20 แบบฝึกทักษะที่ 5 S (Self–regulating) ตอนที่ 1 สามารถยกตัวอย่างบทประพันธ์ในเรื่องคัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์ สงเคราะห์ ที่มีความสอดคล้องกับสถานการณ์ พร้อมทั้งถอดความหมาย ของบทประพันธได้ถูกต้อง (มี 2 ข้อ ข้อละ 5 คะแนน) 10 ตอนที่ 2 สามารถวิเคราะห์คุณค่าด้านสังคมจากวรรณคดีและเขียนอธิบายได้ ถูกต้องตรงประเด็นที่กำหนดอย่างมีเหตุผล (มี 4 ข้อ ข้อละ 4 คะแนน) 16 คะแนนรวมทั้งหมด 100 เกณฑ์การตัดสินระดับคุณภาพของการทำแบบฝึกทักษะ ช่วงคะแนน ระดับ คะแนน ระดับ คุณภาพ ระดับที่ได้ (✓) 76 - 100 4 ดีมาก 51 - 75 3 ดี 25 - 50 2 พอใช้ ต่ำกว่า 25 1 ปรับปรุง เกณฑ์การประเมินการทำแบบทดสอบ แบบทดสอบ คะแนน ผลการประเมิน (✓) เต็ม ได้ ผ่าน (5 คะแนน ขึ้นไป) ไม่ผ่าน (ต่ำกว่า 5 คะแนน) ก่อนเรียน 10 หลังเรียน 10

38 แบบฝึกทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์วรรณคดีและวรรณกรรม ด้วยกระบวนการ GPAS 5 Steps ชุดที่ 4 เรื่อง คัมภีร์ฉันทศาสตร์ แพทย์ศาสตร์สงเคราะห์