รูปเล่มโครงงานครูดีในดวงใจ_กลุ่มที่-3

ก

ก

คำนำ

โครงงานครูดีในดวงใจ “เพชรงามแห่งปูชนียบุคคล” เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษาวิชาคุณธรรม
จริยธรรม จรรยาบรรณ และจิตวญิ ญาณความเป็นครู

มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอัตลักษณ์ที่ดีของครูดีในดวงใจ เพื่อเชิดชูเกียรติและการเป็นแบบอย่างที่ดี
ของครูดีในดวงใจ และเพื่อประกาศเกียรติคุณทางด้านคุณธรรม จริยธรรม จรรยาบรรณ และจิตวิญญาณ
ความเป็นครูของครูดีในดวงใจ ทั้งนี้ในรายงานฉบับนี้มีเนื้อหาซึ่งประกอบด้วยความรู้เกี่ยวกับค่านิยมของครู
คณุ ธรรม จรยิ ธรรม จรรยาบรรณ และจิตวิญญาณความเป็นครู รวมทง้ั ความเป็นครใู นศตวรรษที่ 21

คณะผู้จัดทำได้ทำโครงงานครูดีในดวงใจ “เพชรงามแห่งปูชนียบุคคล” ต้องขอขอบพระคุณ
รองศาสตราจารย์มาลี พัฒนกุล อาจารย์ที่ปรึกษาโครงงาน ผู้ให้ความรู้และแนวทางการศึกษาในครั้งน้ี
และหวงั เปน็ อยา่ งย่ิงวา่ โครงงานฉบับนี้จะให้ความรูแ้ ละเป็นประโยชน์แกผ่ ู้ศกึ ษา หากมีขอ้ เสนอแนะประการใด
คณะผู้จัดทำขอรบั ไว้ ดว้ ยความขอบพระคุณยง่ิ

คณะผูจ้ ดั ทำ
15 ตลุ าคม 2564

ข ก
ข
สารบัญ 1
1
หนา้ 2
คำนำ 2
สารบัญ 3
3
บทท1ี่ บทนำ 4
หลกั การและเหตผุ ล 22
วัตถปุ ระสงค์ 22
กรอบแนวคิดทใ่ี ช้ในการศึกษา 22
ระยะเวลาในการดำเนนิ งาน 24
ประโยชน์ทีค่ าดว่าจะไดร้ ับ 25
25
บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยท่ีเก่ียวข้อง 29
บทท่ี 3 วธิ ีดำเนนิ การศึกษา 29
29
เป้าหมาย 32
ข้นั ตอนการดำเนินการศกึ ษา 33
การเก็บรวบรวมข้อมลู
บทที่ 4 ผลการศึกษา
เสนอผลการศึกษาดงั ต่อไปนี้
บทท่ี 5 สรปุ ผลและอภปิ รายผล
สรุปผลการศกึ ษา
อภปิ รายผลการศกึ ษา
บรรณานกุ รม
ภาคผนวก

1

บทที่ 1

บทนำ

หลักการและเหตผุ ล

อาชีพครูถือได้ว่าเป็นอาชีพที่มีเกียรติและได้รับการยกย่องนับถือจากบุคคลทั่วไป จนถือได้ว่าครู
เป็นผู้นำ ทางสังคม (พนม พงษ์ไพบูลย์, 2540) ครูจึงประพฤติปฏิบัติตน เป็นแบบอย่างแก่สังคมทั้งด้าน
ความประพฤตสิ ่วนบุคคลและความเปน็ อยู่ ประกอบกบั สังคมในอดีต เปน็ สังคมทเี่ รียบง่าย ทำใหก้ ารดำรงชีวิต
ของครูนั้นมีความสมถะ การใช้จ่ายจะมีความประหยัด อดออม ไม่ฟุ้งเฟ้อ ไม่กู้หนี้ยืมสินโดยไม่จำเป็น
ครูมีภาระหน้าที่ในการเตรียมความพร้อมสร้างเสริมสติปัญญา เป็นผู้ให้เครื่องมือในการแสวงหาความรู้
และเป็นผู้จุดประกายแห่งการเรียนรู้ กระตุ้นการใฝ่รู้ใฝ่เรียน ให้ผู้เรียนสามารถเรียนรู้สิ่งใหม่ได้ มีความเพียร
พยายามในการเสาะแสวงหาความรู้อยู่ตลอดเวลา รวมทั้งปลูกฝังกล่อมเกลาคุณธรรม จริยธรรมและค่านิยม
ที่พึงประสงค์ สอนทักษะชีวิตให้สามารถทำงานและดำรงชีวิตร่วมกับผู้อื่นได้ (นารีรัตน์ นาครินทร์ , 2552)
ครูดีในดวงใจคือ ผู้ที่ถือปฏิบัติตามระเบียบและแบบธรรมเนียมอันดีงามของสถานศึกษา และถ่ายทอดวิชา
ความรู้โดยไม่บิดเบือนและปิดอำพราง ไม่นำหรือยอมให้นำผลงานทางวิชาการของตนไปใช้ในทางทุจริตหรือ
เป็นภัยต่อมนุษย์ชาติ (สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน, 2557) ในปัจจุบันสังคมคาดหวังว่า
ครู คือ แบบอย่างที่ดีของศิษย์เป็นผู้สร้างสมาชิกใหม่ของสังคมให้เป็นทรัพยากรมนุษย์ที่มีคุณภาพต่อสังคม
ธรรมชาติของอาชีพครูเป็นอาชพี ทตี่ อ้ งเกยี่ วข้องกบั ความสมั พนั ธ์กับบุคคลอืน่ อย่เู สมอ ดังนั้นผทู้ ปี่ ระกอบอาชีพ
ครูจงึ ตอ้ งเป็นผใู้ ฝร่ ู้ ใฝเ่ รียน และใฝ่พฒั นาตนเองอย่างต่อเนื่อง ครู คอื บุคคลท่มี ีหน้าท่ี หรือมอี าชพี ในการสอน
นักเรียน เกี่ยวกับวิชาความรู้ หลักการคิดการอ่าน รวมถึงการปฏิบัติและแนวทางในการทำงาน โดยวิธีในการ
จัดการเรียน การสอนจะแตกต่างกันออกไปโดยคำนึงถึงพื้นฐานความรู้ ความสามารถ และเป้าหมาย
ของนักเรียนแต่ละคน คำว่า “ครู” มาจากศัพท์ภาษาสันสกฤต “คุรุ” และภาษาบาลี “ครุ หรือ คุรุ” ครูต้องมี
ความรักและเมตตาต่อศิษย์ให้ความเอาใจใส่ ช่วยเหลือส่งเสรมิ ให้กำลังใจในการศึกษาเล่าเรียน โดยเสมอหนา้
อาทิ การสร้างความร้สู ึกที่เป็นมติ ร เป็นท่พี ึ่งพา และไว้วางใจได้ของศิษย์ (อา้ งอิง : นรีรตั น์ นาครินทร์)

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ปรางศรี พณิชยกุล เกิดเมื่อวันที่ 25 สิงหาคม พ.ศ. 2481 เกิดที่จังหวัด
นครปฐม วุฒิการศึกษา การศึกษาบัณฑิตมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒประสานมิตร พ.ศ. 2512 การศึกษา
มหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒประสานมิตร พ.ศ. 2518 Ed.D. (Curriculum and Instruction)
Brigham Young University, USA ดำรงตำแหน่ง อธ ิ ก ารบ ดีว ิ ทย าลั ยค รู สว น สุ นัน ทา ร ะห ว ่ า ง
พ.ศ. 2537 – 2538 และอธิการบดีสถาบันราชภัฏสวนสุนันทาระหว่าง พ.ศ. 2538 – 2542 ตลอดระยะเวลา
5 ปีที่ท่านบริหารงาน ในสวนสุนันทาร่วมกับคณะผู้บริหารในขณะนั้น ได้นำความเจริญก้าวหน้ามาสู่สถาบัน
เป็นอย่างยิ่ง อีกทั้งท่านเปน็ ผู้ให้ความสำคญั เรื่องคณุ ธรรม จริยธรรม ความซื่อสตั ย์ในการดำเนนิ ชีวติ และเป็น
แบบอย่างที่ดีให้กับบุคลากรภายในสถาบันราชภัฏสวนสุนันทา เป็นผู้เสียสละในการทำงาน อดทน พากเพียร
สุขุมรอบคอบ เป็นที่ยอมรับของผู้บังคับบัญชา เพื่อนร่วมงาน และผู้ใต้บังคับบัญชา ท่านยึดหลักความดีความ
ถูกต้อง เน้นการบริหารงานด้วยความโปร่งใส ประหยัดและคุ้มค่า ปัจจุบัน ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ปรางศรี
พณิชยกุล ดำรงตำแหน่ง ผู้รับใบอนุญาต โรงเรียนสคุ นธีรวิทย์ ซึ่งเป็นโรงเรียน สังกัดคณะกรรมการการศึกษา
เอกชน (สช.) จงั หวดั นครปฐม ตัง้ อยทู่ ่ี ตำบลสามพราน อำเภอสามพราน จงั หวดั นครปฐม

2

ด้วยเหตุผลดังที่กล่าวมาในข้างต้น คณะผู้จัดทำจึงได้สนใจศึกษา ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ปรางศรี
พณิชยกุล ในการจัดทำโครงงานครูดีในดวงใจ “เพชรงามแห่งปูชนียบุคคล” เพื่อเชิดชูเกียรติการเป็น
แบบอย่างที่ดีและประกาศเกียรติคุณทางด้านคุณธรรม จริยธรรม จรรยาบรรณ และจิตวิญญาณความเป็นครู
ของครูดีในดวงใจสืบไป

วัตถุประสงค์

1. เพอ่ื ศึกษาอตั ลกั ษณท์ ่ดี ขี องครูดีในดวงใจ
2. เพอื่ เชดิ ชเู กียรติและการเป็นแบบอยา่ งท่ดี ขี องครูดีในดวงใจ
3. เพื่อประกาศเกียรติคุณทางด้านคุณธรรม จริยธรรม จรรยาบรรณ และจิตวญิ ญาณความเป็นครูของครู

ดใี นดวงใจ

กรอบแนวคิดทีใ่ ช้ในการศกึ ษา

“คุณธรรม” คือ ความดีงามที่ถูกปลูกฝังขึ้นในจิตใจ มีความกตัญญู ขยัน ประหยัด ซื่อสัตย์ สามัคคี
มีวินัย มีน้ำใจ และ เป็นสุภาพชน เป็นต้น จนเกิดจิตสำนึกที่ดี รู้สึกรับผิดชอบ ชั่ว ดี เกรงกลัวต่อการกระทำ
ความชั่ว โดยประการต่างๆ เมื่อจิตเกิดคุณธรรมขึ้นแล้ว จะทำให้เป็นผู้มีจิตใจดี และคิดแต่สิ่งที่ดี จึงได้
ชอื่ ว่า “เปน็ ผูม้ ีคณุ ธรรม”

“จริยธรรม” คือ การประพฤติปฏิบัติ การกระทำดี ตามคุณธรรมที่มีอยู่ในจิตใจ ปรากฏเป็นความดี
งาม ทั้งทางกาย ทางวาจา และ ทางใจ เมื่อความดีงาม มีความกตัญญู ขยัน ประหยัด ซื่อสัตย์ สามัคคี มีวินยั
มีน้ำใจ และ เป็นสุภาพชน เป็นต้น ถูกแสดงออกทางจรรยา มารยาท การประพฤติปฏิบัติ และการกระทำ
ท่ดี ีตามคณุ ธรรมท่ีมใี นจติ ใจนนั้ จึงไดช้ อ่ื วา่ “เป็นผู้มจี รยิ ธรรม”

“จรรยาบรรณวิชาชีพครู” คือ กฎแห่งความประพฤติสำหรับสมาชิกวิชาชีพครู ซ่ึงองค์กรวิชาชีพครู
เปน็ ผู้กำหนด และสมาชิกในวชิ าชพี ทุกคนตอ้ งถอื ปฏิบตั ิโดยเครง่ ครัด หากมีการละเมดิ จะมกี ารลงโทษ

“จิตวิญญาณ” หมายถึง โครงสร้างหนึ่งของมนุษย์ที่ผสมผสานมิติร่างกาย และมิติจิตสังคม
เข้าด้วยกัน เป็นสิ่งที่ให้ความหมายแก่ชีวิตและช่วยกำหนดแนวทางการปฏิบัติ ซึ่งมีผลต่อความสุข
และความสำเร็จในชีวิตหรือวิชาชีพ เมื่อนำความหมายของจิตวิญญาณมารวมกับค ำว่าครู สรุปได้ว่า
จิตวิญญาณความเป็นครู หมายถึง จิตสำนึกตามกรอบคุณธรรม จริยธรรม ซึ่งทำให้เกิดการใฝ่รู้ ค้นหา
สร้างสรรค์ ถ่ายทอด ปลูกฝงั และเปน็ แบบอยา่ งท่ีดีท้ังของศษิ ย์ เพื่อนร่วมงานและคนในสังคม

“ค่านิยม” หมายถึง สิ่งที่เป็นองค์ประกอบสำคัญในชีวิตของมนุษย์ สิ่งที่มีบทบาทและอิทธิพล
ต่อความคิดและพฤติกรรม ในการแสดงออกของมนุษย์ในสังคม แต่ละบุคคลจะมีการพิจารณาไตร่ตรอง
แล้วว่าดีและยอมรับที่จะประพฤติปฏิบัติตามในทิศทางเดียวกันในสังคมนั้น ๆ ในช่วงระยะเวลาหน่ึง
ซง่ึ สามารถเปลย่ี นแปลงได้ตามกาลเวลาและความคดิ เห็นของบุคคลในสังคมนั้น

“ความเป็นครูในศตวรรษที่ 21” หมายถึง ครูในยุคโลกาภิวัตน์ จะต้องมีความรู้กว้างไกล
ในเทคโนโลยีที่เต็มไปด้วยความรอบรู้ ครูจะต้องพัฒนาแบบก้าวกระโดดจึงจะทันโลกยุคใหม่ นวัตกรรม
จึงเป็นเครื่องมือของครูที่จะต้องพัฒนาตนเองในด้านเทคโนโลยี วิชาการ เพื่อนำนวัตกรรมไปพัฒนาผู้เรียน
ใหม้ ีความรู้และเขา้ ใจในบทเรยี นมากย่ิงข้นี และยังถอื ไดว้ า่ ครเู ป็นผู้พฒั นาตนเองอยู่เสมอ

3

“เพชรงามแห่งปูชนียบคุ คล”
เพชร หมายถึง ชื่อแก้วที่แข็งที่สุดและมีน้ำแวววาวมากกว่าพลอยอื่น ๆ ใช้ทำเครื่องประดับหรือใช้

ประโยชนใ์ นทางอุตสาหกรรม (ราชบณั ฑติ ยสถาน, 2556)
ปูชนียบุคคล ประกอบด้วยคำว่า “ปูชนีย” กับคำว่า “บุคคล” ปูชนีย แปลว่า น่านับถือ น่าบูชา

ควรบชู า ปูชนียบุคคล หมายถงึ บุคคลที่นา่ นบั ถอื บคุ คลทนี่ ่าบชู าหรอื ควรบูชา (กติ ิพนั ธ์ รจุ ริ กลุ , 2539)
“เพชรงามแห่งปูชนียบุคคล” จากคำดังกล่าวประกอบด้วยคำว่า “เพชร” กับคำว่า “ปูชนียบุคคล”

ซ่ึงเปน็ การใชก้ ลวิธีทางวรรณศิลป์ด้วยการใช้ภาพพจนช์ นดิ “อุปลักษณ”์ เป็นการเปรยี บเทยี บดว้ ยการกล่าวว่า
สิ่งหนึ่งเป็นอีกสิ่งหนึ่งเป็นการเปรียบเทียบที่ไม่กล่าวตรง ๆ ใช้การกล่าวเป็นนัยให้เข้าใจเอง เป็นการ
เปรียบเทียบโดยนำเอาลักษณะสำคัญของสิ่งที่ต้องการเปรียบเทียบ มาเปรียบเทียบทันทีโดยไม่ต้อง
มีคำเชื่อมโยง ไม่ต้องใช้คำแสดงการเปรียบเทียบ อันเป็นการใช้ถ้อยคำภาษา ในเชิงการเปรียบเทียบ
อย่างมีชั้นเชิงและลึกซึ้งได้ความมาก ซึ่งคำว่า เพชร ไม่ได้เพียงแต่หมายถึง อัญมณี หรือเครื่องประดับ
แต่เพชรในที่น้ี จะหมายถึง บุคคลผู้ทรงคุณค่า แข็งแกร่งดั่งเพชร คณะผู้จัดทำได้ให้คำนิยาม
ที่ว่า “เพชรงามแห่งปูชนียบุคคล” ในการยกย่อง เชิดชูเกียรติคุณ และเปรียบเทียบ “ผู้ช่วยศาสตราจารย์
ดร.ปรางศรี พณิชยกุล” ในโครงการครูดีในดวงใจเปรียบเป็น “เพชรงามแห่งปูชนียบุคคล” อันเป็นบุคคล
ผู้ทรงคุณค่าด้วยค่านิยม คุณธรรม จริยธรรม จรรยาบรรณวิชาชีพครู จิตวิญญาณความเป็นครู
และความเป็นครูในศตวรรษท่ี 21 มีความวิริยะอุตสาหะในการทำงาน มีความเมตตากรุณาต่อศิษย์
มีความซอื่ สัตยส์ ุจริตต่อหน้าที่และงานทร่ี ับผดิ ชอบ มีเหตุผลในการปฏิบตั ิงาน มีความตระหนักรู้และปฏิบัติตน
บนวิถีความเป็นครู ตลอดจนการเป็นแบบอย่างที่ดี มีความรักและศรัทธาในวิชาชีพครู เปรียบดั่งเพชร
อันทรงคุณคา่ แขง็ แกรง่ และสอ่ งแสงนำทางแก่วงการการศกึ ษา และพัฒนาวิชาชีพครขู องไทย

ระยะเวลาในการดำเนนิ งาน

เดือนสงิ หาคม - เดอื นตุลาคม พ.ศ. 2564

ประโยชนท์ ี่คาดว่าจะไดร้ บั

1. เปดิ มมุ มองของการศึกษา ได้เรยี นรแู้ ละเขา้ ใจถงึ ความเป็นอัตลักษณข์ องครูดใี นดวงใจ
2. เป็นแนวทางในการปฏบิ ตั ิตนของผปู้ ระกอบวชิ าชีพครูในปจั จบุ ันและอนาคต
3. เปน็ แบบอย่างที่ดีและเป็นแรงบนั ดาลใจในการพฒั นาตนเองส่คู วามเปน็ “ครูมอื อาชีพ” ประกอบด้วย
คุณธรรม จรยิ ธรรม จรรยาบรรณ และจติ วิญญาณความเปน็ ครู

4

บทท่ี 2
เอกสารและงานวจิ ัยท่ีเกย่ี วข้อง

ผู้ชว่ ยศาสตราจารย์ ดร.ปรางศรี พณิชยกุล
กรรมการสภามหาวิทยาลัยผู้ทรงคุณวฒุ ิ

คือ “เพชรงาม” วาบวับระยับหลา้ งามแกรง่ กลา้ สมสตรีทีก่ ลา่ วขาน
คือปูชนียบุคคลชนสกั การ ล้นดวงมานสานสร้างครูสู่พารา
โลกรอบดา้ นไขกระจา่ งทางศกึ ษา
ศาสตร์แสงทองส่องทางศษิ ย์ให้คิดอ่าน น้อมวันทา “ครปู รางศรี พณชิ ยกุล”
สืบแนวทาง “ความเปน็ ครู” ด้วยวิญญาณ์

ศวิ กร มาสนา รอ้ ยกรอง

5

ประวตั ิ

วนั เดือน ปเี กดิ : 25 สิงหาคม 2481
ประวัตกิ ารศกึ ษา :

การศกึ ษาบัณฑิต 2510 มหาวิทยาลัยศรนี ครินทรวิโรฒ ประสานมติ ร
การศกึ ษามหาบณั ฑติ 2512 มหาวิทยาลยั ศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร
Ed.D. (Curriculum and Instruction) 2518 Brigham Young University, USA
ตำแหนง่ หน้าท่ใี นปัจจุบนั :
- ผรู้ ับใบอนุญาตโรงเรียนเอกชน (โรงเรยี นสคุ นธีรวทิ ย์ อำเภอสามพราน จังหวดั นครปฐม)
ตำแหน่งหนา้ ที่สำคญั ในอดีต :
- กรรมการพัฒนามาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษาระดับอุดมศึกษา (สมศ.) (พ.ศ. 2542 -
2547)
- อธกิ ารบดสี ถาบนั ราชภัฏสวนสุนนั ทา (พ.ศ. 2537 – 2542)
- อธิการวิทยาลัยครูนครปฐม (พ.ศ. 2531 – 2537)
ความเชอื่ มโยงกบั มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏสวนสุนนั ทา :
อธกิ ารบดีวทิ ยาลยั ครูสวนสุนนั ทา (พ.ศ. 2537 – 2538)
อธิการบดีสถาบนั ราชภฏั สวนสนุ นั ทา (พ.ศ. 2537 – 2542)
ผลงานทสี่ ำคัญต่อมหาวิทยาลัยราชภฏั สวนสนุ ันทา :
1. เป็นผู้ผลักดันการพัฒนาด้านอาคารและสถานที่ ได้แก่ อาคารสำนักวิทยบริการ อาคารเรียนรวม
4 ชั้น อาคารเทคโนโลยีอุตสาหกรรม อาคารโรงเรียนประถมสาธิต อาคารแฟลตที่พักสำหรับคนงาน อาคาร
ศนู ยว์ ทิ ยาศาสตร์ การปรบั ปรุงหอประชมุ สุนันทานุสรณ์ สำนกั งานอธิการบดี โรงอาหารใต้หอประชุม และการ
โรงแรมแก้วเจ้าจอม
2. เป็นผู้บริหารที่เห็นความสำคัญของงานวิชาการเป็นอย่างยิ่ง ท่านได้วางนโยบาย และให้แนวทาง
ในการพฒั นาเพ่ือประโยชน์สูงสดุ ของนักศึกษา โดยการมอบนโยบายให้ฝา่ ยวิชาการและคณะต่างๆ ดำเนินการ
พัฒนาการเรียนการสอนให้ได้มาตรฐาน ทั้งการจัดทำแผนการสอน การใช้สื่อและเทคโนโลยีเพื่อการเรียน
การสอนปรบั ปรุงระบบงานต่างๆ โดยนำเทคโนโลยีทท่ี ันสมัยมาใช้เพ่ือเพ่ิมประสิทธิภาพในการทำงานนับได้ว่า
เป็นยุคที่สถาบันมีการเปลี่ยนแปลง และพัฒนาระบบงานจนเป็นท่ียอมรับของบุคคลทั่วไปทั้งภายใน
และภายนอก
3. เป็นผู้สนับสนุนให้มีการเปิดการเรียนการสอนในระดับปริญญาโทและปริญญาเอก โดยการจัดตั้ง
โครงการบัณฑิตศึกษา เพื่อเปิดสอนระดับปริญญาโท 3 สาขาวิชา คือ สาขาการจัดการศึกษา สาขาเทคโนโลยี
สารสนเทศ และสาขาการจัดการคุณภาพ และเปิดสอนหลักสูตรปริญญาเอก 2 สาขาวิชา คือ Ed.D
สาขาคณิตศาสตร์ศึกษา คอมพิวเตอร์ศึกษา และ Policy Management และ TESOL (การสอนภาษาอังกฤษ
เปน็ ภาษาตา่ งประเทศ) โดยได้รบั ความร่วมมอื จากมหาวิทยาลัยในตา่ งประเทศ
4. สนับสนุนด้านการศึกษาของอาจารย์ภายในสถาบันราชภัฏสวนสุนันทาให้ศึกษาต่อในระดับสูงข้ึน
ทง้ั ภายในประเทศและต่างประเทศ
5. จัดตั้งสำนักวิทยบริการ เพื่อให้เป็นศูนย์การศึกษาค้นคว้าของคณาจารย์และนักศึกษา สามารถ
สบื คน้ วทิ ยานพิ นธ์ และสบื ค้นเอกสารไดท้ ั้งในประเทศและต่างประเทศ

6

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ชน้ั สูงสดุ ท่ีไดร้ บั :

มหาวชริ มงกุฎ 5 ธนั วาคม 2555

ประถมาภรณ์ช้างเผือก 5 ธันวาคม 2550

ผชู้ ว่ ยศาสตราจารย์ ดร.ปรางศรี พณชิ ยกลุ เป็นผใู้ หค้ วามสำคัญเรื่องคุณธรรมจรยิ ธรรม ความซื่อสัตย์
ในการดำเนินชีวิต และเป็นแบบอย่างที่ดีในการปฏิบัติตน เป็นผู้เสียสละในการทำงาน อดทน พากเพียร สุขุม
รอบคอบ เป็นที่ยอมรับของผบู้ ังคับบัญชา เพื่อนร่วมงานและผู้ใตบ้ ังคับบญั ชา ทา่ นยดึ หลักความดีความถูกต้อง
เน้นการบริหารงานดว้ ยความโปรง่ ใส ประหยดั และคุ้มคา่

โล่ประกาศเกียรติคุณ ผูช้ ่วยศาสตราจาย์ ดร.ปรางศรี พณิชยกุล
รางวลั ผู้มีคณุ ูปการตอ่ การศกึ ษาของชาติ ประจำปี 2561

7

คณุ ธรรมและจรยิ ธรรมของความเปน็ ครู
“คุณธรรม” คือ ความดีงามที่ถูกปลูกฝังขึ้นในจิตใจ มีความกตัญญู ขยัน ประหยัด ซื่อสัตย์ สามัคคี

มีวินัย มีน้ำใจ และ เป็นสุภาพชน เป็นต้น จนเกิดจิตสำนึกที่ดี รู้สึกรับผิดชอบ ชั่ว ดี เกรงกลัวต่อการกระทำ
ความชั่ว โดยประการต่างๆ เมื่อจิตเกิดคุณธรรมขึ้นแล้ว จะทำให้เป็นผู้มีจิตใจดี และคิดแต่สิ่งที่ดี จึงได้
ช่อื วา่ “เป็นผู้มีคณุ ธรรม”
จรยิ ธรรม

“จริยธรรม” คือ การประพฤติปฏิบัติ การกระทำดี ตามคุณธรรมที่มีอยู่ในจิตใจ ปรากฏเป็นความดี
งามทั้งทางกาย ทางวาจา และ ทางใจ เมื่อความดีงาม มีความกตัญญู ขยัน ประหยัด ซื่อสัตย์ สามัคคี มีวินัย
มีน้ำใจ และเป็นสุภาพชน เป็นต้น ถูกแสดงออกทางจรรยา มารยาท การประพฤติปฏิบัติ และการกระทำ
ทีด่ ีตามคุณธรรมทีม่ ีในจิตใจน้นั จึงไดช้ อ่ื ว่า “เปน็ ผ้มู จี ริยธรรม”

ความเปน็ ครู
ครู ซึ่งมาจากคำวา่ คุรุ แปลว่า หนกั ฉะน้นั แลว้ ครูจงึ เป็นผู้หนัก หนักในเร่อื งใดบา้ ง เช่น หนกั ในการที่
จะสั่งสอนศิษย์ให้เป็นบุคคลที่มีความรู้ หนักในการที่จะสอนคนหลายๆคนให้เป็นคนที่ดีเป็นบุคคลที่สังคม
มีความต้องการ และการที่เราจะสามารถสอนคนเหล่านั้นได้เราจะต้องรู้เรื่องราวเกี่ยวกับบุคคล เหล่านั้นดี
พอสมควรเราจึงจะสามารถสอนเขาได้ ซ่งึ เขา้ กบั สุภาษิตจนี ท่ีว่า “รเู้ ขารู้เรา รบรอ้ ยครง้ั ชนะร้อยคร้งั ” การสอน
คนกเ็ ช่นเดยี วกัน การสอนกเ็ ปรียบเสมือนกบั การรบที่จะต้องมีการใช้ แรงกาย แรงใจ และกำลังสมองในการที่
จะมาคิดกาวิธีทางที่จะเอาชนะข้าศึก ซึ่งก็เปรียบได้กับความไม่รู้หรือความเขลาในตัวศิษย์ และการเรียนรู้
เกี่ยวกับประวตั ิ เรื่องราว หรือพื้นเพของคนท่ีเราเรียกว่าศิษย์นัน้ ก็เป็นอีกกลยุทธห์ นึง่ ที่จะเอาชนะความเขลา
หรือขา้ ศึกในการรบได้
ความหมายของครู กล่าวคือ ผู้ที่เป็นครูควรมีภาวะดังกล่าวอันได้แก่ ความรู้ ความประพฤติ
และคณุ ธรรม ไมว่ ่าครูนน้ั จะอยู่ ณ ทใี่ ด หน่วยงานไหน หรือซกี ใดของโลก

คณุ ธรรม จริยธรรมของครู ประกอบดว้ ยดังนี้
1. ครูตอ้ งมีความขยันหมั่นเพียร
2. ครูตอ้ งมวี นิ ัยตนเอง
3. ครูตอ้ งรู้จกั ปรบั ปรุงตนเอง
4. ครูตอ้ งให้ความช่วยเหลอื ผอู้ ื่น
5. ครตู อ้ งบำเพ็ญประโยชน์เพื่อชมุ ชน
6. ครตู อ้ งเสยี สละเพ่ือสาธารณะประโยชน์
7. ครูตอ้ งรูจ้ ักเห็นอกเหน็ ใจผู้อืน่
8. ครูตอ้ งมีความกตัญญูกตเวที
9. ครูต้องไม่ประมาท
10. ครตู อ้ งปฏบิ ตั ติ ่อผูอ้ าวุโสในทางทีด่ ี
11. ครตู ้องมีสัจจะและแสดงความจริงใจ
12. ครูต้องมคี วามเมตตากรุณา
13. ครตู ้องมคี วามอดทน อดกล้นั
14. ครูตอ้ งมีความซื่อสัตย์
15. ครตู อ้ งมีระเบียบวินยั และตรงตอ่ เวลา

8

16. ครูต้องมกี ารให้อภัย
17. ครูต้องประหยัดและอดออม
18. ครูตอ้ งเอ้ือเฟ้ือเผ่ือแผ่
19. ครตู ้องมีความรบั ผิดชอบ
20. ครูต้องจงรักภักดีต่อชาติ ศาสนา และพระมหากษัตรยิ ์

หน้าทีข่ องครู
หน้าที่ของครู คือ สร้างความอยู่รอดของสังคม โดยการให้การศึกษาที่สมบูรณ์แก่ศิษย์ การศึกษา

ท่สี มบรู ณค์ ือ การศกึ ษาท่คี รบองค์สาม อนั ไดแ้ ก่
1. ให้ความรู้ทางโลก หมายถึง การเรียนหนังสือ เพื่อพัฒนาสติปัญญาและการเรียนวิชาชีพ เพื่อให้

สามารถอยรู่ อดทางกาย
2. ให้ความรู้ทางธรรม เพื่อให้ใจอยู่รอด คือ รอดพ้นจากความครอบงำของกิเลส มีความเป็นมนุษย์

คอื ใจสงู ใจสว่าง และใจสงบ
3. ให้รจู้ กั ทำตนให้เปน็ ประโยชน์ ท้ังต่อตนเองและสงั คม

คณุ ลกั ษณะที่ดขี องครู
1. ครตู อ้ งมีลกั ษณะบากบั่น ต่อสู้ อดทน สร้างคนให้เป็นคนดีใหไ้ ด้
2. ครูต้องมีลักษณะครบถ้วนทุกด้าน ให้สมกบั ทค่ี นยกย่องนับถอื ว่ามใี จประเสรฐิ
3. ครูต้องงดเวน้ อบายมขุ ทกุ อย่าง เชน่ การดมื่ เหลา้ เล่นการพนัน
4. ครูต้องเป็นคนมีน้ำใจสะอาด มีความเสียสละมากไม่จำเป็นต้องมีปริญญาการศึกษาสูงเสมอไป

ขอเพียงแตม่ คี วามจริงใจ มีใจรักในความเป็นครู
5. ครูควรใหเ้ วลาแก่เดก็ นักเรียน ในการท่จี ะศกึ ษาปัญหาตา่ ง ๆ และฟงั ความคดิ เห็นของเดก็ บา้ ง
6. ครูควรทำตัวให้ดี มีนิสยั ดี เพอ่ื ลบลา้ งข่าวทไ่ี มด่ ีเกยี่ วกบั ครูตามทีป่ รากฏในสอ่ื มวลชนต่าง ๆ
7. ครูไมค่ วรถอื ตวั ควรเข้ากับทกุ คนแมจ้ ะเปน็ คนยากจนก็ตาม
8. ครูควรมีลักษณะพร้อมที่จะสร้างคนให้เป็นคนดีมีความรู้ ความคิดและเป็นคนดี ครูต้องเป็นคน

สามารถสร้างสรรค์สังคมและช่วยเหลือประเทศชาติเป็นอันดับแรก ดังนั้น ครูต้องขยันอย่างน้อยให้ใกล้เคียง
กับคนทีท่ ำงานธนาคาร

9. ในด้านความรู้ ชาวบ้านมีความศรัทธาว่า ครูมีความรู้ดีอยู่แล้ว แต่สิ่งที่ครูควรจะมีให้มาก
คอื ดา้ นความประพฤติเปน็ แบบอยา่ งทด่ี ี

คุณธรรมความเป็นครู
คุณธรรมความเป็นครู เป็นคุณลักษณะเฉพาะตัวสำหรับคนที่ประกอบวิชาชีพครู ซึ่งขึ้นอยู่กับ

องค์ประกอบภายนอกตัวครู ไม่ว่าระบบบริหารสถาบันวิชาชีพ จรรยาบรรณ หรือกฎเกณฑ์ต่าง ๆ คำว่า
“ครู” นั้น แม้โดยรูปแบบจะมีการแบ่งเป็นกลุ่ม ระดับตามลักษณะงาน และระดับการศึกษาที่ตนมีบทบาท
หน้าที่กต็ าม แตโ่ ดยเนอื้ แท้ ครตู ้องเปน็ บุคคลทมี่ คี ุณสมบตั หิ รอื องค์ประกอบ 3 ประกอบ คือ

1) มีความรดู้ ี
2) มคี วามประพฤติดี
3) มีคุณธรรม
หากขาดคุณสมบตั ิท้ังสามน้ี ก็ยากทีจ่ ะคงบทบาทแห่งความเปน็ ครอู ยู่ได้

9

บทบาทแห่งความเป็นครูนั้น แม้จะกำหนดไว้แตกต่างกันตามลักษณะประเภทองค์กรท่ีครูสังกัด
แต่ก็อยู่ในกรอบใหญ่ 3 กรอบตามคุณสมบัติของครูนั่นเอง คือ บทบาทในกรอบความรู้ กรอบความประพฤติ
และกรอบคุณธรรม แม้จะมีกรอบททั้งสามนี้แล้วก็ตาม แต่เนื่องจากภาวการณ์ปัจจุบัน เป็นภาวการณ์วิกฤต
ตามกระแสโลกาภิวัตน์ การออกนอกกรอบอาจเกิดขึ้นได้ อันเป็นจุดเริ่มต้นแห่งความวุ่นวายในสังคม
เพราะสงั คมน้นั ประกอบด้วยบุคคลจำนวนมาก ซงึ่ แตล่ ะคนย่อมได้รับการศึกษาอบรมไปจากครู เมื่อครูซึ่งเป็น
ต้นแบบออกนอกกรอบ ยอ่ มเปน็ ทีค่ าดหมายได้ว่าผลผลิตก็จะออกนอกกรอบไปดว้ ย

ดังนั้นครูจำเป็นที่ต้องมีปรัชญาและคุณธรรมที่เสริมเพิ่มความเป็นครู ในด้านปรัชญานั้นควรที่จะยึด
หรือยืนอยู่ตรงจุดที่มีดุลยภาพ คือตรงจุดกึ่งกลางแห่งกระแสโลกาภิวัตน์ ทั้งนี้เพื่อกระตุ้นให้เกิดความรวดเร็ว
และชลอความเรว็ เกนิ ขนาดจนอาจเปน็ อนั ตรายได้ใน ดา้ นคุณธรรม โดยสามัญสำนึกทกุ คนย่อมตระหนักได้เอง
ว่าอะไรดีไม่ดี ควรไม่ควร ถ้าคนนั้นผ่านการกล่อมเกลาทางสังคมมาระดับหนึ่งแล้ว โดยเฉพาะอย่างย่ิง
ผู้ที่เป็นครูได้ผ่านการกล่อมเกลา และกรองมาแล้วหลายระดับและหลายครั้ง ย่อมทราบโดยสำนึกแน่นอนว่า
อะไรดีควรทำตามหน้าท่ี นั่นหมายความว่า คุณธรรมเป็นสิ่งทม่ี ีประจำใจของใคร ๆ อยู่แล้ว

จากการศกึ ษาผู้ชว่ ยศาสตราจารย์ ดร.ปรางศรี พณิชยกุล ครูดีในดวงใจ “เพชรงามแหง่ ปชู นยี บุคคล”
พบว่าท่านยึดแนวทางปฏิบัตตน ตามหลักคุณธรรมและจริยธรรมคุณธรรมสำหรับครู คือคุณงามความดี
ของบุคคลที่เปน็ ครู ซึ่งได้กระทำไปด้วยความสำนึกในจติ ใจ โดยมีเป้าหมายว่าเป็นการกระทำความดี หรือเปน็
พฤตกิ รรมทีดี ซึ่งเปน็ ท่ียอมรับของสงั คม เช่น การมีความเสยี สละ การมีน้ำใจงาม การมคี วามเกรงใจ และดำรง
ไว้ซึ่งความยุติธรรม มีความเห็นอกเห็นใจลูกศิษย์ มีมารยาทงดงามถือว่าเป็นครูที่มีคุณธรรม ท่านเป็นท้ัง
นักปราชญแ์ ละผ้ทู รงศีล สงั คมไดย้ กย่องให้ท่านเป็นผมู้ คี ุณปู การต่อการศกึ ษาของชาติ ประจำปี 2561

ทม่ี า : https://sdd.ssru.ac.th/news/view/sddssrupeaceforhumanmind

วันอังคารที่ 20 พฤศจิกายน พ.ศ. 2561 มูลนิธิการศกึ ษาเพื่อสันตภิ าพ พระธรรมปฎิ ก (ป.อ.ปยตุ ฺ โต)
ร่วมกับกองพัฒนานักศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา จัดกิจกรรมการประชุมปาฐกถา ชุดการศึกษา
เพื่อสันติภาพ พระธรรมปิฎก (ป.อ.ปยุตฺ โต) ครั้งที่ 19 เรื่อง การสร้างสันติภาพให้เกิดขึ้นในจิตใจคน
โดยกระบวนการศึกษาพระพุทธศาสนา โดย พระมหาวุฒิชัย วชิรเมธี เป็นพระวิทยากร ซึ่งงานนี้
ผูช้ ว่ ยศาสตราจารย์ ดร.ปรางศรี พณชิ ยกลุ กรรมการและเหรญั ญกิ มลู นธิ ฯิ ไดเ้ ข้าร่วมกิจกรรมในครง้ั นดี้ ว้ ย

10

จรรยาบรรณวชิ าชีพครู
ความหมาย
จรรยาบรรณวิชาชีพครูคือกฎแห่งความประพฤติสำหรับสมาชิกวิชาชีพครู ซึ่งองค์กรวิชาชีพครูเป็นผู้

กำหนด และสมาชกิ ในวิชาชพี ทกุ คนตอ้ งถือปฏิบัติโดยเคร่งครัด หากมีการละเมดิ จะมกี ารลงโทษ
ความสำคญั
จรรยาบรรณในวิชาจะเป็นสิ่งสำคัญในการที่จะจำแนกอาชีพว่าเป็นวิชาชีพหรือไม่ อาชีพที่เป็น

“วิชาชีพ” นั้นกำหนดให้มีองค์กรรองรับ และมีการกำหนดมาตรฐานของความประพฤติของผู้อยู่ในวงการ
วิชาชีพซึ่งเรียกว่า “จรรยาบรรณ“ ส่วนลักษณะ “วิชาชีพ ” ที่สำคัญคือ เป็นอาชีพที่มีศาสตร์ชั้นสูงรองรับ
มีการศึกษาค้นควา้ วิจัยและพัฒนาวิชาชพี มีการจัดการสอนศาสตร์ดังกล่าวในระดับอุดมศึกษาท้ังการสอนด้วย
ทฤษฎีและการปฏิบัติจนผู้เรียนเกิดความชำนาญ และมีประสบการณ์ในศาสตร์นั้น นอกจากนี้จะต้องมีองค์กร
หรือสมาคมวิชาชีพ ตลอดจนมี “จรรยาบรรณในวิชาชีพ” เพื่อให้สมาชิกในวิชาชีพดำเนินชีวิตตามหลัก
มาตรฐานดังกล่าวหลักที่กำหนดในจรรยาบรรณวิชาชีพทั่วไป คือ แนวความประพฤติปฏิบัติที่มีต่อวิชาชีพ
ตอ่ ผเู้ รยี น ตอ่ ตนเอง และตอ่ สังคม ดังน้ี

จรรยาบรรณวิชาชพี ครู มีความสำคัญต่อวชิ าชีพครูเช่นเดยี วกับที่จรรยาบรรณวิชาชีพ มีความสำคัญ
ต่อวชิ าชพี อื่น ๆ ซ่ึงสรปุ ได้ 3 ประการ คือ

1. ปกป้องการปฏบิ ัติงานของสมาชกิ ในวชิ าชพี
2. รักษามาตรฐานวชิ าชีพ
3. พฒั นาวชิ าชพี
ลกั ษณะของจรรยาบรรณวิชาชพี ครู
1. เปน็ คำมน่ั สญั ญาหรอื พันธะผกู พันต่อผู้เรยี น (Commitment to the student)
2. เปน็ คำมน่ั สัญญาหรอื พันธะผกู พนั ตอ่ สงั คม (Commitment to the society)
3. เป็นคำมน่ั สัญญาหรือพันธะผูกพันต่อวชิ าชพี (Commitment to the profession)
4. เป็นคำมั่นสัญญาหรือพันธะผูกพันต่อสถานปฏิบัติงาน (Commitment to the employment
practice)
จรรยาบรรณครู 2546 (จรรยาบรรณของ วชิ าชพี มี 5 กล่มุ 9 ประการ) ดังน้ี
จรรยาบรรณตอ่ ตนเอง
1. ผู้ประกอบวิชาชีพทางการศึกษา ต้องมีวินัยในตนเอง พัฒนาตนเองด้านวิชาชีพ บุคลิกภาพ
และวสิ ยั ทศั น์ ใหท้ ันต่อการพฒั นาทางวทิ ยาการ เศรษฐกิจ สังคม และการเมอื งอยูเ่ สมอ
จรรยาบรรณต่อวิชาชีพ
2. ผู้ประกอบวิชาชีพทางการศึกษา ต้องรัก ศรัทธา ซื่อสัตย์สุจริต รับผิดชอบต่อวิชาชีพ และเป็น
สมาชกิ ทด่ี ีขององคก์ รวชิ าชีพ
จรรยาบรรณตอ่ ผรู้ บั บรกิ าร
3. ผู้ประกอบวิชาชีพทางการศึกษา ต้องรัก เมตตา เอาใจใส่ ช่วยเหลือ ส่งเสริมให้กำลังใจแก่ศิษย์
และผ้รู บั บริการ ตามบทบาทหนา้ ทโี่ ดยเสมอหนา้

11

4. ผู้ประกอบวิชาชีพทางการศึกษา ต้องส่งเสริมให้เกิดการเรียนรู้ ทักษะ และนิสัยที่ถูกต้องดีงาม
แกศ่ ษิ ยแ์ ละผรู้ ับบริการ ตามบทบาทหน้าท่อี ย่างเตม็ ความสามารถ ดว้ ยความบรสิ ทุ ธิใ์ จ

5. ผู้ประกอบวิชาชีพทางการศึกษา ต้องประพฤติปฏิบัติตนเป็นแบบอย่างที่ดี ทั้งทางกาย วาจา
และจิตใจ

6. ผู้ประกอบวิชาชีพทางการศึกษา ต้องไม่กระทำตนเป็นปฏิปักษ์ต่อความเจริญทางกาย สติปัญญา
จติ ใจ อารมณ์ และสังคมของศิษย์ และผู้รับบริการ

7. ผู้ประกอบวิชาชีพทางการศึกษา ต้องให้บริการด้วยความจริงใจและเสมอภาค โดยไม่เรียกรับ
หรอื ยอมรับผลประโยชน์จากการใชต้ ำแหน่งหน้าทีโ่ ดยมิชอบ

จรรยาบรรณต่อผ้รู ่วมประกอบวชิ าชพี
8. ผู้ประกอบวิชาชีพทางการศึกษา พึงช่วยเหลือเกื้อกูลซึ่งกันและกันอย่างสร้างสรรค์ โดยยึดมั่น
ในระบบคณุ ธรรม สรา้ งความสามัคคใี นหมู่คณะ
จรรยาบรรณต่อสังคม
9. ผูป้ ระกอบวชิ าชีพทางการศึกษา พงึ ประพฤตปิ ฏิบตั ิตนเป็นผู้นำในการอนรุ ักษ์และพัฒนาเศรษฐกิจ
สังคม ศาสนา ศิลปวัฒนธรรม ภูมิปัญญา สิ่งแวดล้อม รักษาผลประโยชน์ของ ส่วนรวม และยึดมั่นในการ
ปกครองระบอบประชาธปิ ไตยอนั มพี ระมหากษตั ริยท์ รงเป็นประมุข
จรรยาบรรณวิชาชีพครู หมายถึง ประมวลความประพฤติกรรมหรือกิริยาอาการที่ ประกอบวิชาชีพ
ครูควรประพฤติปฏิบัติ เพือ่ รักษาส่งเสริม เกียรติคุณ ชอ่ื เสียงและฐานะของความเป็นครู (ยนต์ ชุ่มจิต, 2531 :
131)

จิตวญิ ญาณความเปน็ ครู
ความหมายของจติ วญิ ญาณความเป็นครู
คำว่า “จิตวิญญาณ” มาจากคำว่า “จิต” และ “วิญญาณ” โดยสรุปหมายถึง สิ่งที่สิงอยู่ในตน

ทำให้เปน็ บคุ คลขึ้น เปน็ ความรแู้ จง้ ความรูส้ กึ ตัว จิตใจ (ราชบัณฑิตยสถาน, 2556)
นักวิชาการจำแนกความหมายของจิตวญิ ญาณเป็น 3 ความหมาย ประกอบด้วย
1. ความเป็นเอกัตตาหรือปัจเจกบุคคล หมายถึง ความเป็นตัวตนที่มีลักษณะเฉพาะของแต่ละบุคคล

ซึ่งเกิดจากการหยั่งรู้ นำไปสู่การปฏิบัติ และการเกิดศรัทธาในเรื่องใดเรื่องหนึ่ง (ศุภลักษณ์ ทัดศรี และอารยา
พรายแย้ม, 2554)

2. ความมีคุณค่าสูงส่ง หมายถึง ปัญญาหลักการของชีวิต เช่น ความดี บุญกุศล คุณธรรม จริยธรรม
การรูจ้ กั ผิดชอบชั่วดี มีจติ ใจสงู ขึน้ (ประเวศ วะสี, 2553, ประสทิ ธิ์ อนุ่ หนองกุง่ , 2555)

3. ความเป็นนามธรรม หมายถึง โครงสร้างหนึ่งของมนุษย์ที่นอกเหนือจากร่างกายและจิตใจ จับต้อง
ไม่ได้ พฒั นามาจาก ความผูกพันด้านจติ ใจของมนุษยก์ ับส่ิงแวดล้อม เป็นแหลง่ ของความหวัง พลังใจท่ีเข้มแข็ง
เป็นขุมพลงั ของชวี ติ ทท่ี ำใหป้ ระสบความสำเรจ็ และมคี วามสุข (พัชนี สมกำลัง, 2556)

โดยสรุป จิตวิญญาณ หมายถึง โครงสร้างหนึ่งของมนุษย์ที่ผสมผสานมิติร่างกาย และมิติจิตสังคม
เข้าด้วยกัน เป็นสิ่งที่ให้ความหมายแก่ชีวิตและช่วยกำหนดแนวทางการปฏิบัติ ซึ่งมีผลต่อความสุขและ
ความสำเร็จในชีวิตหรือวิชาชีพ เมื่อนำความหมายของจิตวิญญาณมารวมกับคำาว่าครู สรุปได้ว่า จิตวิญญาณ

12

ความเป็นครู หมายถึง จิตสำนึกตามกรอบคุณธรรมจริยธรรมซึ่งทำให้เกิดการใฝ่รู้ ค้นหาสร้างสรรค์ ถ่ายทอด
ปลกู ฝงั และเปน็ แบบอยา่ งทดี่ ี ท้ังของศิษย์ เพอ่ื นรว่ มงานและคนในสงั คม

จิตวิญญาณความเป็นครูของครู สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพ้ืนฐานประกอบด้วย
7 องค์ประกอบหลักคือ การปฏิบัติตามบทบาทหน้าท่ี การมีมนุษยสัมพันธ์ที่ดีและมีความเป็นกัลยาณมิตร
การเป็นแบบอย่างที่ดี การมีจิตวิทยาในการสอน ความรักและศรัทธาในวิชาชีพ การมีคุณธรรมและจริยธรรม
และความผกู พันระหวา่ งครกู บั ศิษย์

จากการศกึ ษาผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ปรางศรี พณิชยกลุ ครดู ีในดวงใจ “เพชรงามแห่งปูชนียบุคคล”
พบว่าท่านเป็นผู้มีคุณธรรม จริยธรรม เช่น มีความวิริยะอุตสาหะในการทำงาน มีความเมตตากรุณาต่อศิษย์
มีความซื่อสัตย์สุจริตต่อหน้าที่และงานที่รับผิดชอบ มีเหตุผล ในการปฏิบัติงาน เป็นต้น มีความตระหนักรู้
และปฏบิ ตั ิตนบนวถิ ีความเป็นครู เชน่ ทำงานเพ่อื เด็ก ปฏบิ ัตติ นตามจรรยาบรรณวิชาชีพครู เป็นแบบอย่างท่ีดี
มีความรักและศรัทธาในวชิ าชีพครู เป็นต้น นอกจากนี้ท่านยังมีความเชีย่ วชาญในการสอน มีการพัฒนาตนเอง
อยา่ งตอ่ เนอ่ื ง ซ่ึงสอดคลอ้ งกบั ลกั ษณะของครูดีและหน้าทขี่ องครูที่ระบุโดยสำนักงานคณะกรรมการข้าราชการ
ครูและบุคลากรทางการศึกษา (2547) ว่าครูต้องปฏิบัติหน้าที่ด้านการจัดการเรียนรู้ อย่างเต็มกำลัง
ความสามารถ พัฒนาตนเองใหม้ ีความรู้ความสามารถ เพียบพร้อมทางด้านคุณธรรม ความประพฤติ และระลึก
ถึงความเปน็ ครขู องตน มีจิตสำนกึ ในความเปน็ ครู

ทม่ี า : https://m.facebook.com/sukhonschool/posts/1492088140846197

ผู้ช่วยศาสตราจาย์ ดร.ปรางศรี พณิชยกุล ผู้รับใบอนุญาตโรงเรียนสุคนธีรวิทย์ เข้ารับโล่ประกาศ
เกียรติคุณ รางวัลผู้มีคุณูปการต่อการศึกษาของชาติ ประจำปี 2561 จากพลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา
นายกรัฐมนตรี เนือ่ งในงานวนั ครู คร้ังท่ี 62 พ.ศ.2561 “เฉลิมรัชสมัย ครูไทยพัฒนา” วนั องั คารท่ี 16 มกราคม
2561 ณ หอประชมุ ครุ ุสภา

13

งานแสดงมทุ ิตาจติ ผ้ชู ว่ ยศาสตราจาย์ ดร.ปรางศรี พณิชยกุล
ทีม่ า : https://www.facebook.com/sukhonschool/photos/a.1492551757466502
งานแสดงมทุ ิตาจิต แด่ ผชู้ ว่ ยศาสตราจาย์ ดร.ปรางศรี พณิชยกุล ผูร้ บั ใบอนุญาตโรงเรียนสุคนธีรวิทย์
เนื่องในวันครูและแสดงความยินดีที่ได้รับโล่ประกาศเกียรติคุณ รางวัลผู้มีคุณูปการต่อการศึกษาของชาติ
ประจำปี 2561 จากพลเอก ประยุทธ์ จันทรโ์ อชา นายกรัฐมนตรี

งานแสดงมุทิตาจิต ผูช้ ่วยศาสตราจาย์ ดร.ปรางศรี พณชิ ยกุล
ที่มา : https://www.facebook.com/sukhonschool/photos/a.1492551757466502

14

ที่มา : https://ca.ssru.ac.th/th/news/view/170962-2

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ปรางศรี พณิชยกุล ในขณะที่ท่านเข้ามาศึกษาต่อที่โรงเรียนฝึกหัดครู
ที่กรุงเทพมหานคร มักใช้เวลาในช่วงวันหยุดกลับไปสอนหนังสือที่จังหวัดนครปฐมให้กับนักเรียนโดยไม่คิด
คา่ ตอบแทน หวังเพียงให้คนในชมุ ชนไดเ้ รียนหนังสอื อา่ นออกเขียนได้ สามารถพึง่ พาตัวเองได้

อีกทั้ง ยังคงทำหน้าที่ของแม่พิมพ์ของชาติเช่นเดิมไม่เปลี่ยนแปลง ถึงแม้ท่านจะมีตำแหน่งเป็นถึง
อธกิ ารบดแี ลว้ กต็ าม หลงั เกษียณอายุราชการแล้วทา่ นยังได้อทุ ิศเวลาเปน็ กรรมการคัดเลือกครตู น้ แบบโรงเรียน
ประถมศกึ ษาและโรงเรยี นมธั ยมศึกษาทัว่ ประเทศ

คุรุสภาจึงขอประกาศเกียรติคุณ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ปรางศรี พณิชยกุล เป็นผู้มีคุณูปการ
ตอ่ การศกึ ษาของชาติ ประจำปี 2561

ความหมายของคา่ นยิ ม
สิ่งที่บุคคลหรือสังคมยึดถือเป็นเครื่องช่วยตัดสินใจ และกำหนดการกระทำของตนเอง

(ราชบัณฑิตยสถาน, 2556 : 13)
แนวความคิด ความประพฤติหรือสภาพการกระทำใดๆ ทบี่ ุคคลหรือสังคมนิยมชมชอบวา่ เป็นสิ่งท่ีควร

แก่การประพฤติปฏิบัติ ยอมรับนับถือเป็นแนวประพฤติปฏิบัติอย่างสม่ำเสมอ หรืออย่างน้อยก็ชั่วระยะเวลา
หนึ่ง เพ่อื ใหบ้ รรลจุ ดุ มุ่งหมายของตนหรือของสังคม (ยนต์ ชุม่ จิต, 2558 : 189)

โดยสรปุ แนวความคดิ ความเช่ือต่อส่ิงใดสง่ิ หนึ่ง ทีบ่ ุคคลหรือสังคมเหน็ ว่าดี มคี ุณค่าควรแก่การยึดถือ
ปฏิบัติ ซง่ึ มีลกั ษณะค่อนขา้ งถาวร และอาจเปลีย่ นแปลงไปตามกาลเวลา

อาชีพครูถือได้ว่าเป็นอาชีพที่มีเกียรติและได้รับการยอมรับและยกย่องทางสังคม ดังนั้นผู้ที่ประกอบ
วิชาชีพครูควรท่ีจะยึดคา่ นิยมพน้ื ฐาน 8 ประการ ค่านิยมหลกั 12 ประการ และคา่ นิยมที่ครูพึงประสงค์ในการ
ปฏิบตั ิตน ซ่ึงประกอบไปดว้ ย

15

ค่านิยมพน้ื ฐาน 8 ประการ
1. ขยัน คือ ความตั้งใจเพียรพยายามทำหน้าที่การงานอย่างต่อเนื่อง สม่ำเสมอ อดทน ไม่ท้อถอย

เมอื่ พบอุปสรรค ความขยนั ต้องปฏบิ ัตคิ วบคู่กับการใชส้ ติปญั ญา แกป้ ญั หาจนเกิด ผลสำเร็จตามความม่งุ หมาย
2. ประหยัด คือ การรู้จักเก็บออม ถนอมใช้ทรัพย์สิน สิ่งของแต่พอควรพอประมาณ ให้เกิดประโยชน์

ค้มุ ค่า ไมฟ่ ุ่มเฟือย
3. ความซอ่ื สัตย์ คอื ประพฤตติ รงไมเ่ อนเอียง ไมม่ เี ล่ห์เหล่ยี ม มคี วามจริงใจ ไมล่ ำเอยี ง หรอื อคติ
4. มีวินัย คือ การยึดมั่นในระเบียบแบบแผน ข้อบังคับและข้อปฏิบัติ ซึ่งมีทั้งวินัยในตนเองและวินัย

ตอ่ สงั คม
5. สภุ าพ คือ เรียบรอ้ ย ออ่ นโยน ละมนุ ละม่อม มกี ิริยามารยาทท่ีดีงาม มีสัมมาคารวะ
6. สะอาด คือ ปราศจากความมัวหมองทั้งกาย ใจ และสภาพแวดล้อม ความผ่องใส เป็นที่เจริญตา

ทำให้เกดิ ความสบายใจแก่ผ้พู บเห็น
7. สามัคคี คือ ความพร้อมเพรียงกัน ความกลมเกลียวกัน ความปรองดองกัน ร่วมใจกันปฏิบัติงาน

ให้บรรลุผลปราศจากการทะเลาะวิวาท ไม่เอารัดเอาเปรียบกัน ยอมรับความมีเหตุผล และยอมรับ
ความแตกต่าง

8. มีน้ำใจ คือ ความจริงใจที่ไม่เห็นแก่เพียงตัวเองหรือเรื่องของตัวเอง แต่เห็นอกเห็นใจ เห็นคุณค่า
ในเพื่อนมนุษย์ มีความเอื้ออาทรเอาใจใส่ ใหค้ วามสนใจในความต้องการ ความจำเปน็ ความทุกข์และความสุข
ของผ้อู ่นื พรอ้ มทจี่ ะให้ความช่วยเหลอื เก้อื กูลซง่ึ กันและกัน

คา่ นิยม 12 ประการ
1. มีความรกั ชาติ ศาสนา พระมหากษตั ริย์
2. ซื่อสตั ย์ เสยี สละ อดทน มีอุดมการณ์ในสง่ิ ท่ีดงี ามเพอื่ ส่วนรวม
3. กตญั ญูต่อพ่อแม่ ผู้ปกครอง ครบู าอาจารย์
4. ใฝห่ าความรู้ หมั่นศกึ ษาเลา่ เรียนทง้ั ทางตรง และทางอ้อม
5. รกั ษาวัฒนธรรมประเพณีไทยอนั งดงาม
6. มีศีลธรรม รกั ษาความสตั ย์ หวงั ดตี อ่ ผอู้ ่ืน เผ่ือแผ่และแบง่ ปนั
7. เขา้ ใจเรียนรู้การเปน็ ประชาธปิ ไตย อนั มพี ระมหากษตั รยิ ์ทรงเป็นประมุขท่ีถกู ต้อง
8. มรี ะเบยี บวนิ ยั เคารพกฎหมาย ผู้น้อยรจู้ กั การเคารพผ้ใู หญ่
9. มสี ติร้ตู ัว รู้คดิ รทู้ ำ รูป้ ฏบิ ตั ติ ามพระราชดำรัสของพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยหู่ วั
10. รู้จักดำรงตนอยู่โดยใช้หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงตามพระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จ

พระเจา้ อยูห่ ัว ร้จู กั อดออมไว้ใชเ้ มอื่ ยามจำเปน็ มีไว้พอกินพอใช้ ถา้ เหลือกแ็ จกจา่ ยจำหน่าย
11. มีความเข้มแข็งทั้งร่างกาย และจิตใจ ไม่ยอมแพ้ต่ออำนาจฝ่ายต่างหรือกิเลส มีความละอาย

เกรงกลวั ตอ่ บาปตามหลักของศาสนา
12. คำนึงถงึ ผลประโยชน์ของสว่ นรวม และของชาติมากกว่าผลประโยชนข์ องตนเอง

16

ค่านยิ มทค่ี รพู งึ ประสงค์
1. การพง่ึ ตนเอง ขยนั หมนั่ เพียร และมคี วามรับผิดชอบ
2. การประหยัดอดออม
3. การมีระเบียบวนิ ัยและเคารพกฎหมาย
4. การปฏบิ ตั ิตามศีล 5 (หรือขอ้ กำหนดในศาสนาของตน)
5. ความซ่ือสตั ย์สจุ ริต
6. ความยุติธรรม
7. การรกั ษาสุขภาพอนามยั ให้สมบรู ณ์
8. ความนยิ มไทย
9. การปฏิบัติตามขนบธรรมเนียมประเพณีและวัฒนธรรมไทย
10. การหมัน่ ศกึ ษาหาความรู้ในวิชาชีพและความรทู้ วั่ ไป
11. ความสันโดษ
12. ความคิดรเิ รม่ิ สร้างสรรค์
13. ความสุภาพนอบนอ้ ม
14. การรักษาอดุ มการณใ์ นวชิ าชีพ
15. การยดึ มน่ั ในคำสอนของศาสนา
16. ความเสียสละ
17. ความกตัญญูกตเวทตี ่อผูม้ ีพระคุณและสง่ิ แวดล้อม
18. ความเมตตากรณุ า
19. ความกล้าหาญในส่งิ ทส่ี มเหตสุ มผล
20. ความสามัคคี
21. การยึดมนั่ ในการปกครองตามระบอบประชาธปิ ไตยอนั มีพระมหากษัตริย์ทรงเปน็ ประมขุ

ครูควรยึดถือค่านิยมต่างๆ ในข้างต้น ในการปฏิบัติตนเพื่อเป็นแบบอย่างและเป็นแนวทางในการ
ดำเนินชีวิต ให้ผู้ศึกษาได้ยึดถือและปฏิบัติตาม นอกจากครูเป็นผู้ให้ความรู้แก่ผู้เรียนแล้ว ครูยังจะต้องเป็น
กัลยาณมิตรของผู้เรียนและจะต้องคอยอบรมสั่งสอนให้ศิษย์ดำรงอยู่ในคุณงามความดี โดยปลูกฝังค่านิยม
อันดีงามต่างๆ เหล่านี้ให้แก่ผู้เรียนด้วย จากการศึกษาประวัติของผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ปรางศรี พณิชยกุล
ท่านมีแนวคิด และความประพฤติสอดคล้องกับค่านิยมต่างๆ ของไทย ตลอดระยะเวลาท่านได้ดำรงตำแหน่ง
เป็นอธิการบดีของมหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา ท่านบริหารงานได้อย่างซื่อสัตย์ โปร่งใส ประหยัด
และคุม้ คา่ จะเหน็ ได้จากผลงานท่ปี ระจกั ษ์ ดงั น้ี

ผลงานต่างๆ ของผู้ช่วยศาสตร์จารย์ ดร.ปรางศรี พณิชยกุล ที่ได้ทำคุณประโยชน์แก่มหาวิทยาลัยนน้ั
แสดงให้เห็นว่าท่านเป็นผู้เสียสละในการทำงาน อดทน พากเพียร สุขุมรอบคอบ บริหารงานด้วยความซ่ือสตั ย์
ประหยัด และคุ้มค่า และยังเล็งเห็นถึงความสำคัญต่อบุคคล องค์กร และสังคม ท่านจึงได้เป็นที่ยอมของ
ผู้บงั คับบัญชา เพื่อนร่วมงาน และผใู้ ต้บงั คับบัญชา

ดงั นน้ั ผ้ชู ว่ ยศาสตราจารย์ ดร.ปรางศรี พณชิ ยกุล จึงควรค่าท่จี ะเป็น “เพชรงามแหง่ ปูชนียบุคคล”

17

ชมรมรวมช่อแก้วสวนสนุ ันทา จดั ทอดผา้ ป่าเพ่อื นชว่ ยเพื่อน
ผูช้ ว่ ยศาสตราจารย์ ดร.ปรางศรี พณชิ ยกุล
อดีตอธิการบดสี ถาบันราชภัฏสวนสุนันทา
บรจิ าคเงนิ สมทบจำนวน 50,000 บาท

ที่มา : https://u-hit.net/suansunandha-15/
วันที่ 19 กันยายน 2562 ชมรมรวมช่อแก้วสวนสุนันทา ซึ่งเป็นชมรมของข้าราชการบำนาญ
มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา ได้จัดกิจกรรมงานบุญทอดผ้าป่ามหากุศล เพื่อนช่วยเพื่อน ครั้งที่ 2
ณ หอ้ งประชมุ คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี โดยมีวตั ถปุ ระสงค์ เพ่อื หารายได้ จดั ต้งั เปน็ กองทุนสวัสดิการ
และช่วยเหลือสมาชิกที่ถึงแก่กรรม สมาชิกผู้ป่วย ติดเตียง เยี่ยมสมาชิกอาวุโส รวมถึงการช่วยเหลือในกรณี
วิกฤติอื่นๆ การทอดผ้าป่าสมทบทุนในครั้งนี้ จะเป็นการเพิ่มขีดความสามารถที่จะให้บริการทีด่ ีและยั่งยืนมาก
ยงิ่ ขนึ้ ผ้ชู ว่ ยศาสตราจารย์ ดร.ปรางศรี พณิชยกลุ อดีตอธิการบดสี ถาบนั ราชภฏั สวนสุนันทา บริจาคเงินสมทบ
จำนวน 50,000 บาท

ท่ีมา : http://www.onec.go.th/index.php/page/view/Newseducation/1836

18

เมื่อวันที่ 3 มีนาคม 2559 สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา จัดประชุมปฏิบัติการจัดทำนิยามศัพท์
เชิงปฏิบัติการ การกำหนดเครื่องมือและกลุ่มตัวอย่างโครงการวิจัยประสิทธิภาพการจัดการเรียนของ
สถานศกึ ษาในระดับการศกึ ษาขนั้ พ้นื ฐาน ณ โรงแรมรอยลั ริเวอร์ กรุงเทพฯ

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ปรางศรี พณชิ ยกลุ ใหเ้ กียรติรว่ มสะท้อนคิดและให้ข้อเสนอแนะ (Reflective
Thinking) ผลจากการประชมุ ปฏิบตั ิการคร้งั น้ี

รดนำ้ ขอพรอดีตอธิการบดีสวนสุนันทา
ที่มา : http://ssruweb.webbasestudio.com/useruploads/files/240456.pdf

เมื่อวันที่ 22 เมษายน 2556 รองศาสตราจารย์พิศณุ พูนเพชรพันธ์ รองอธิการบดีฝ่ายกิจการสภา
มหาวิทยาลัย พร้อมด้วยผู้อำนวยการสำนักงานอธิการบดี ผู้อำนวยการกองกลาง และบุคลากร ได้รดน้ำขอพร
จาก ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ปรางศรี พณิชยกุล อดีตอธิการบดีสถาบันราชภัฏสวนสุนันทา ณ ที่ทำการมูลนิธิ
การศึกษาเพื่อสันติภาพ พระธรรมปิฎก (ป.อ.ปยุตโต) ชั้น 5 อาคารเฉลิมพระเกียรติ 72 พรรษา
ศนู ยว์ ิทยบรกิ าร
ความเปน็ ครูในศตวรรษที่ 21

ครูในยุคศตวรรษที่ 21 คือ ครูในยุคโลกาภิวัตน์ จะต้องมีความรู้กว้างไกลในเทคโนโลยีที่เต็มไปด้วย
ความรอบรู้ ก้าวทันการเปลี่ยนแปลงของยุคสมัยใหม่ ครูจึงต้องพัฒนาแบบก้าวกระโดดจึงจะทันโลกยุคใหม่
นวัตกรรมจึงเป็นเครื่องมือของครูที่จะต้องพัฒนาตนเองในด้านเทคโนโลยี ด้านวิชาการ และด้านการสื่อสาร
เพื่อนำนวัตกรรมไปปรับใช้ในการพัฒนาผู้เรียนให้มีความรูแ้ ละความเข้าใจในบทเรียนมากยิ่งขึน้ และยังถือได้
ว่าครูเปน็ ผู้พัฒนาตนเองอยู่เสมอ

ครูในอนาคต เมื่อหน้าที่และบทบาทของครูผู้สอนได้เปลี่ยนจากการบรรยายหน้าชั้นเรียน
เพียงอย่างเดียวมาเป็นการ กล่าวนำเข้าสู่บทเรียน ทำหน้าที่เป็นเพียงผู้แนะนำ ให้คำปรึกษา และแก้ปัญหา
ให้แก่ผู้เรยี น จึงเกิดวิธกี ารสอนทีห่ ลากหลายมากขึน้ กล่าวคือ มีการนำคอมพิวเตอร์มาใช้ในการเรียนการสอน
โดยผ่านเครอื ขา่ ย (Network) เพราะปจั จุบนั ผู้เรียนมีความสามารถติดต่อสื่อสารแลกเปล่ียนความรู้ความเข้าใจ
ระหวา่ งครกู บั ผู้เรียน โดยไมจ่ ำเปน็ ต้องอยู่ในชั้นเรียนเสมอไป รูปแบบการเรียนการสอนจึงเปน็ แบบส่วนบุคคล
มากขึน้ ซึง่ รูปแบบน้ี ครูคนเดยี วสามารถแนะนำความรู้ความเขา้ ใจเก่ียวกับวิชาชพี อ่ืนๆ ทเ่ี ก่ยี วข้องกับบทเรียน

19

นั้น ๆ ได้ ซึ่งเครือข่ายคอมพิวเตอร์มีความสามารถและเพิ่มประสิทธิภาพในการติดต่อสื่อสารมากยิ่งข้ึน
ตลอดจนมบี ทบาทต่อระบบการศึกษาทั้งในและนอกระบบในการใช้ทรัพยากรรว่ มกนั ใหเ้ กดิ ประโยชนส์ ูงสุด

ทักษะแหง่ ศตวรรษท่ี 21
จากสภาพสังคมที่เปลี่ยนแปลงไปในศตวรรษที่ 21 ระบบการเรยี นการสอนจึงต้องเพ่ิมทักษะของคนที่

จะตอ้ งเรยี นรู้ตงั้ แต่ชั้นอนบุ าลไปจนถงึ ระดบั อดุ มศกึ ษาและตลอดชวี ิต คือ 3R x 8C

คณุ สมบตั ิหรอื ทกั ษะที่สำคญั คอื 3R และ 8C
3R คือ Reading - อ่านออก, (W) Riting - เขียนได้, (A) Rithmatic - มีทักษะในการคำนวณ
8C คือ
- Critical Thinking and Problem Solving : มีทกั ษะในการคิดวิเคราะห์ การคิดอยา่ งมวี ิจารณญาณ

และแกไ้ ขปัญหาได้
- Creativity and Innovation : คดิ อยา่ งสร้างสรรค์ คดิ เชงิ นวตั กรรม
- Collaboration Teamwork and Leadership : ความร่วมมอื การทำงานเปน็ ทมี และภาวะผนู้ ำ
- Communication Information and Media Literacy : ทกั ษะในการสอ่ื สาร และการรเู้ ท่าทนั สือ่
- Cross-cultural Understanding : ความเข้าใจความแตกต่างทางวัฒนธรรม กระบวนการคิดข้าม

วัฒนธรรม
- Computing and ICT Literacy : ทักษะการใช้คอมพิวเตอร์ และการรู้เท่าทันเทคโนโลยี ซ่งึ เยาวชน

ในยุคปัจจุบันมีความสามารถด้านคอมพิวเตอร์และเทคโนโลยีอย่างมากหรือเป็น Native Digital ส่วนคน
รุ่นเก่าหรือผู้สูงอายุเปรียบเสมือนเป็น Immigrant Digital แต่เราต้องไม่อายที่จะเรียนรู้แม้ว่าจะสูงอายุ
แล้วกต็ าม

- Career and Learning Skills : ทักษะทางอาชีพ และการเรียนรู้
- Compassion : มีคุณธรรม มีเมตตา กรุณา มีระเบียบวินัย ซึ่งเป็นคุณลักษณะพื้นฐานสำคัญ
ของทักษะขนั้ ตน้ ทงั้ หมด และเปน็ คณุ ลกั ษณะที่เดก็ ไทยจำเปน็ ตอ้ งมี

บทบาทหน้าทขี่ องครูในศตวรรษที่ 21
1. เป็นผอู้ ำนวยความสะดวก (Facilitator)
2. ครเู ปน็ ผูแ้ นะแนวทาง (Guide/Coach)
3. ครเู ป็นผูร้ ว่ มเรียนร/ู้ รว่ มศึกษา (Co-Learner/Co-Investigator)
บทบาทของครูยุคใหม่ คือการทำหน้าที่เป็นผู้ช่วยเหลือผู้เรียนให้พัฒนาตนเองให้ได้เต็มศักยภาพ

และส่งเสริมให้เกิดการเรียนรู้ตลอดชีวิต เพราะเทคโนโลยีในทุกวันนี้มีการเปลี่ยนแปลงรวดเร็ว และล้ำสมัย
ผู้คนในยุคใหม่จึงต้องเรียนรู้สิ่งใหม่ตลอดเวลา ดังนั้นครูต้องปรับตัวให้เข้ากับเทคโนโลยีและคอยแนะนำ
แนวทางการใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสมกับเด็กอย่างเข้าใจ และพร้อมที่จะทุ่มเทวิชาความรู้ด้วยวิธีการสมัยใหม่
ตามธรรมชาติของการเปลี่ยนแปลง อย่างไรก็ตามแม้เทคโนโลยีจะเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ความสามารถ
ของครยู ุคใหม่อาจจะไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ทนั เทคโนโลยสี มัยใหม่ได้ แตส่ ิ่งทีค่ รูสามารถท่ีจะบอกนักเรียน
ได้ว่าข้อมูลใดสามารถนำไปปรับใช้กับชีวิตจริง แต่สิ่งที่สำคัญที่จะหาไม่ไดจ้ ากเทคโนโลยีสมัยใหม่คือ ศีลธรรม
คุณธรรม ที่ครูสอนถ่ายทอดให้เด็กซึ่งเป็นส่วนสำคัญอันจะถูกพัฒนาไปพร้อมกับสติปัญญาเพื่อให้ความรู้
แกอ่ นาคตของชาตอิ ย่างถกู ต้องสมบูรณย์ ่ังยืนต่อไป ครูทม่ี ีความมุง่ ม่นั ในศตวรรษที่ 21 มรี ายละเอยี ดดงั น้ี

20

1. สอนให้น้อยลง เรียนรู้ให้มากขึ้น (Teach less Learn More) ส่งผลให้ครูต้องความรู้และสั่งสม
ประสบการณ์เกี่ยวกับวิธีการสอนที่หลากหลายเปิดโอกาสใหผ้ ู้เรียนลงมือปฏิบัติจริง หรือศึกษาจากสภาพจริง
เป้าหมายของการเรียนรเู้ ปลยี่ นจากเรียนเพื่อรู้ เปน็ เพือ่ ทกั ษะ ดังนน้ั รูปแบบการสอนจึงเป็นการให้ความสำคัญ
กับการเรียนรู้ท่ีเกดิ ข้ึนของผ้เู รยี น

2. ครูเปน็ ครูฝึก (Coach) ครตู อ้ งเรยี นรูห้ ลากหลายศาสตร์และพัฒนาตนเองอยา่ งต่อเนื่อง เพื่อให้เกิด
ทักษะและประสบการณ์ในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ เพื่อให้ผู้เรียนเกิดทักษะในการดำรงชีวิต และสร้าง
แรงบันดาลใจให้แกผ่ ้เู รียน

3. สอนให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้แบบร่วมมือ (Collaborative) เป็นการจัดการเรียนรู้ที่แบ่งผู้เรียน
ออกเป็นกลุ่มเล็กๆ ให้ทำงานร่วมกันเพื่อขยายความรู้ของตนเองให้ออกไปได้มากที่สุด ซึ่งจะเกิดความ
รับผิดชอบร่วมกัน และเกิดบรรยากาศการเรียนรู้แบบใหม่ เป็นการร่วมมือ (Collaborative) มิใช่มุ่ง
การแข่งขัน (Competitive) เพื่อให้เกิดผู้ชนะและผู้แพ้ แต่เรียนรู้ที่จะร่วมมือเพื่อขยายความสามารถ
และนำไปสทู่ ักษะการเรียนรู้พร้อมๆกนั

4. ให้ผู้เรียนเป็นศูนย์กลางของการเรียนรู้ (Student-directed Learning) ครูเปิดโอกาสให้ผู้เรียน
ได้มีส่วนร่วมในกระบวนการเรียนการสอนตั้งแต่เริ่มต้น คือ วิเคราะห์ตนเองว่าสนใจหรือถนัดในเรื่องใด
ต้องการเรียนรู้ด้วยวิธีไหน ต้องการได้รับการประเมินแบบไหน และมีความพึงพอใจต่อรูปแบบการสอนต่างๆ
เพียงใด โดยครูควรจะส่งเสริมจุดเด่นและพัฒนาจุดด้อยของผู้เรียน รวมทั้งการทำข้อตกลงในชั้นเรียน
ระหว ่างครู กับผู้เรีย น เพื่อเป็นการ สร้างคว ามมีส่ว นร่วมในการจัดการเรียนการสอน

5. จัดการเรียนรู้โดยการลงมือปฏิบัติ (Learning by Doing) การเรียนรู้โดยการลงมือปฏิบัติ หรือทำ
กิจกรรมด้วยตนเอง เรียกวา่ การสอนโดยเน้นการใช้กิจกรรม (Activity base approach) ถือเป็นหัวใจสำคัญ
ของการพัฒนาผู้เรียนใหเ้ กิดทักษะในศตวรรษที่ 21 ผู้เรียนได้เรยี นรู้จากการทำงานจริง โดยมีครูเป็นที่ปรึกษา
ให้คำแนะนำและความช่วยเหลอื แก่ผเู้ รียนซึ่งจะส่งผลให้ผู้เรียนได้ฝึกใชท้ ักษะต่างๆ ต้งั แต่ทักษะการตงั้ ประเด็น
ปัญหา ทักษะการค้นคว้าและสืบค้นข้อมูล ทักษะการลงมือปฏิบัติ ทักษะการสรุปผล และได้ฝึกทักษะ
การนำเสนอผลงาน และทกั ษะการประเมนิ ความก้าวหนา้ ของงานหรือกจิ กรรมอย่างต่อเน่ือง ทง้ั ยังเป็นการฝึก
การทำงานเป็นกลุ่มของผูเ้ รยี นได้อีกด้วย

6. ครูประเมินผู้เรียนจากผลการพัฒนา (Teacher Evaluation) ปัจจุบันรูปแบบการประเมินผล
การเรียนรู้ควรต้องปรับเปลี่ยนจากการการสอบและตัดสินด้วยผลคะแนน เป็นการประเมินความก้าวหน้า
มุ่งนำผลมาแสดงให้ผู้เรียนได้พัฒนาตนเอง ทราบความก้าวหน้าของตนเอง เป็นการเสริมแรงเชิงบวก
ใหก้ บั ผูเ้ รียนเกดิ แรงบนั ดาลใจให้พัฒนาตนเองดว้ ยการเรยี นรใู้ ห้มากกว่าเดิม โดยครูต้องมีความเชอื่ ว่า “ผูเ้ รียน
สามารถพัฒนาให้ก้าวหน้าไดต้ ลอดเวลา” ดังนั้นครูต้องเรียนรู้เพือ่ ให้มีความสามารถในการวัดและประเมินผล
ที่ต้องมีความละเอียดรอบคอบ มีความยุติธรรม ขยันและอดทนต่อภาระงานของครูในการพัฒนาศักยภาพ
ของผู้เรยี น

7. ร่วมชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (Professional Learning Community : PLC) ครูต้องมี
ร่วมมือระหว่างเพ่ือนครูในโรงเรียน บุคลากรทางการศึกษา และผบู้ รหิ าร โดยการจัดให้มชี ุมชนแห่งการเรียนรู้
ทางวิชาชีพ เพื่อได้มีโอกาสพบปะพูดคุย แลกเปลี่ยนปัญหาและประสบการณ์ นำไปสู่วิเคราะห์วางแผน
และออกแบบการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ ทำให้เกิดวัฒนธรรมการทำงานที่มุ่งเน้นความร่วมมือ
(Collaboration skills) และการเรียนรู้แบบเป็นทีม (Team learning) บทบาทของครูในการเป็นผู้อำนวย
ให้นักเรยี นเกิดการเรยี นรจู้ ะชดั เจนข้ึน และส่งผลตอ่ ห้องเรยี นอยา่ งเปน็ ระบบ

21

บทบาทหนา้ ทคี่ วามเป็นครใู นศตวรรษที่ 21 ของผชู้ ว่ ยศาสตราจารย์ ดร.ปรางศรี พณชิ ยกุล มแี นวทาง
การปฏิบัติตนคือ การพัฒนาตนเองอยู่เสมอ ให้เท่าทันโลกในปัจจุบัน มีรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบ
ออนไลน์ และท่านได้นำรูปแบบสื่อการสอนใหม่ๆ หรือนวัตกรรมที่ทันสมัยมาใช้ในการจัดการเรียนการสอน
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ปรางศรี พณิชยกุล ไม่เพียงแต่จะพัฒนาตนเองเพียงเท่านั้น แต่สมัยท่านได้ดำรง
ตำแหน่งอธิการบดี สถาบันราชภัฏสวนสุนันทา ท่านได้พัฒนาสถานศึกษาให้ก้าวหน้า และทันโลกทันสมัย
เช่น เป็นผู้ผลักดัน การพัฒนาด้านอาคารและสถานที่ ได้แก่ อาคารสำนักวิทยบริการ อาคารเรียนรวม 4 ชั้น
อาคารเทคโนโลยีอุตสาหกรรม อาคารโรงเรียนประถมสาธิต อาคารแฟลตที่พักสำหรับคนงาน อาคารศูนย์
วิทยาศาสตร์ การปรับปรุงหอประชุมสุนันทานุสรณ์ สำนักงานอธิการบดี โรงอาหารใต้หอประชุม
และการโรงแรมแก้วเจ้าจอม เป็นผู้บริหารที่เห็นความสำคัญของงานวิชาการเป็นอย่างยิ่ง ท่านได้วางนโยบาย
และให้แนวทางในการพัฒนาเพื่อประโยชน์สูงสุดแก่นักศึกษา โดยการมอบนโยบายให้ฝ่ายวิชาการและคณะ
ต่างๆ ดำเนินการพัฒนาการเรียนการสอนให้ได้มาตรฐาน ทั้งการจัดทำแผนการสอน การใช้สื่อและเทคโนโลยี
เพื่อการเรียนการสอนปรับปรุงระบบงานต่างๆ โดยนำเทคโนโลยีที่ทันสมัยมาใช้เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการ
ทำงาน นับได้ว่าเป็นยุคที่สถาบันมีการเปลี่ยนแปลง และพัฒนาระบบงานจนเป็นที่ยอมรับของบุคคลทั่วไปทั้ง
ภายในและภายนอก เป็นผู้สนับสนุนให้มีการเปิดการเรียนการสอนในระดับปริญญาโท และปริญญาเอก
โดยการจัดตั้งโครงการบัณฑิตศึกษา เพื่อเปิดสอนระดับปริญญาโท 3 สาขาวิชา คือ สาขาการจัดการศึกษา
สาขาเทคโนโลยีสารสนเทศ และสาขาการจัดการคุณภาพ รวมถึงการเปิดสอนหลักสูตรปริญญาเอก
2 สาขาวิชา คือ Ed.D สาขาคณิตศาสตร์ศึกษา คอมพิวเตอร์ศึกษา และ Policy Management และ TESOL
(การสอนภาษาอังกฤษเป็นภาษาต่างประเทศ) โดยได้รับความร่วมมือจากมหาวิทยาลัยในต่างประเทศ
สนับสนุนด้านการศึกษาของอาจารย์ภายในสถาบันราชภัฏสวนสุนันทา ให้ได้รับการศึกษาต่อในระดับสูงข้ึน
ทั้งภายในประเทศ และต่างประเทศ จัดตั้งสำนักวิทยบริการ เพื่อให้เป็นศูนย์การศึกษาค้นคว้าของคณาจารย์
และนักศกึ ษา สามารถสบื คน้ วทิ ยานิพนธ์ และสืบค้นเอกสารไดท้ ั้งในประเทศและต่างประเทศ

22

บทท่ี 3

วธิ ดี ำเนนิ การศึกษา

เปา้ หมาย

1. เปิดมุมมองของการศึกษา ได้เรยี นรู้และเขา้ ใจถึงความเปน็ อัตลกั ษณ์ของครดู ีในดวงใจ

2. เปน็ แนวทางในการปฏบิ ตั ติ นของผู้ประกอบวชิ าชพี ครใู นปจั จุบนั และอนาคต

3. เป็นแบบอย่างที่ดีและเป็นแรงบันดาลใจในการพัฒนาตนเองสู่ความเป็น “ครูมืออาชีพ”
ประกอบด้วยคุณธรรม จรยิ ธรรม จรรยาบรรณ และจิตวิญญาณความเปน็ ครู

ขัน้ ตอนการดำเนินการศึกษา ดงั ตารางตอ่ ไปนี้

การดำเนินการ สงิ หาคม กันยายน ตุลาคม
5/ส.ค./64
1. ประชุมเตรียมความพร้อมในการศึกษาครูดีในดวงใจ 11/ส.ค./64
โดยให้สมาชิกแต่ละคนในกลุ่มศึกษาครูดีในดวงใจของ 18/ส.ค./64
ตนเอง พร้อมเตรยี มขอ้ มูลนำเสอในการประชุมคร้งั ท่ี 2
25/ส.ค./64
2. ประชุมคัดเลือกครูดีในดวงใจ ซึ่งมติในที่ประชุมเลือก
ศึกษา ผ้ชู ่วยศาสตราจารย์ ดร.ปรางศรี พณชิ ยกลุ และตั้ง
ชื่อโครงงาน “เพชรงามแห่งปูชนียบุคคล” ในการจัดทำ
โครงงานครดู ใี นดวงใจ

3. ประชุมเพื่อกำหนดบทบาทหน้าที่ของสมาชิกแต่ละคน
ในการทำโครงงานครดู ใี นดวงใจ ดงั น้ี
3.1 นางสาวลดั ดาวลั ย์ ทำหนา้ ท่ี รองประธาน
3.2 นายสรศักดิ์ ทำหนา้ ที่ พธิ ีกร
3.3 ศวิ คุณ ทำหนา้ ท่ี เลขานกุ าร
3.4 ธนั ยาณี ทำหนา้ ที่ สวสั ดิการ
3.5 นสิ ุฎา ทำหนา้ ที่ ประธาน
3.6 นายศิวกร ทำหน้าท่ี พิธีกร

4. ศึกษาข้อมูลและรวบรวมข้อมูลครูดีในดวงใจ
ผู้ชว่ ยศาสตราจารย์ ดร.ปรางศรี พณิชยกุล ดังน้ี
4.1 ชวี ประวัติ
4.2 ผลงานทางด้านการศึกษา
4.3 ปรัชญาหรือหลักการในการดำเนินชีวิต แนวทางการ
การปฏิบัติตนของครู ค่านิยมของครู คุณธรรม จริยธรรม
จรรยาบรรณ และจิตวิญญาณความเป็นครู และการ
ประกอบวิชาชีพครูในศตวรรษท่ี 21

23

การดำเนนิ การ สงิ หาคม กนั ยายน ตลุ าคม

5. รว่ มกนั จดั ทำโครงรา่ งครดู ใี นดวงใจ โดยมีหวั ขอ้ ดังนี้ 29/ส.ค./64
5.1 ช่อื โครงงาน 1/ก.ย./64
5.2 คณะทำงาน 5/ก.ย./64
5.3 ที่ปรึกษา 12/ก.ย./64
5.4 แนวคิดทใี่ ช้ในการศึกษา
5.5 วตั ถุประสงค์ 16/ก.ย./64
5.6 ขั้นตอนการดำเนินงาน / วิธกี ารศกึ ษา
5.7 แหล่งเรยี นรู้ / สถานศึกษา 19/ก.ย./64
5.8 วสั ดุ อปุ กรณ์
5.9 งบประมาณ 22/ก.ย./64
5.10 ระยะเวลาการดำเนินงาน 26/ก.ย./64
5.11 ประโยชน์ที่คาดวา่ จะได้
26/ก.ย./64
6. ประชุมเตรียมความพร้อมและตรวจสอบความถูกต้อง 29/ก.ย./64
ก่อนนำส่งโครงร่างครูดีในดวงใจ “เพชรงามแห่งปูชนีย
บุคคล” 3/ต.ค./64
6/ต.ค./64
7. นำเสนอโครงร่างครูดีในดวงใจกับอาจารย์ที่ปรึกษา 10/ต.ค./64
โครงการ (รองศาสตราจารย์มาลี พฒั นกุล)
17/ต.ค./64
8. รวบรวมรายละเอียดข้อมูลในการจัดทำรูปเล่มครูดีใน
ดวงใจ และลงพื้นที่สัมภาษณ์ครูดีในดวงใจ ณ โรงเรียน
สุคนธีรวิทย์ ตั้งอยู่ที่ ตำบลสามพราน อำเภอสามพราน
จงั หวดั นครปฐม

9. ประชุมเพื่อรวบรวมข้อมูลในการจัดทำวิดีทัศน์ และ
สมาชิกทกุ คนร่วมกนั จัดทำวิดที ัศน์ โครงงานครดู ใี นดวงใจ
“เพชรงามแห่งปชู นยี บุคคล”

10. ประชุมเตรยี มความพร้อม ในการนำเสนอโครงงานครู
ดใี นดวงใจ ดงั นี้
10.1 ตรวจสอบความถูกต้องเรียบร้อยของรูปเล่ม
โครงงานครูดใี นดวงใจ “เพชรงามแห่งปูชนียบุคคล”
10.2 ตรวจสอบความพร้อมและความถูกต้องของวิดีทัศน์
โครงงานครูดใี นดวงใจ “เพชรงามแห่งปูชนียบุคคล”

11. นำเสนอโครงงานครูดีในดวงใจ “เพชรงามแห่งปูชนีย
บคุ คล”

24

การเกบ็ รวบรวมข้อมูล
1. การศึกษาในครั้งนี้ คณะผู้จัดทำใช้วิธีการสัมภาษณ์แบบเจาะลึก (In-Depth interview)

ประกอบด้วย ครูดีในดวงใจ ผู้บริหาร มีส่วนร่วมในการปฏิบัติงาน และศิษย์เก่า เป็นต้น เพื่อเป็นการเก็บ
รวบรวมขอ้ มูล จากนนั้ จงึ นำข้อมลู ทไ่ี ด้มาสรปุ ผลการศกึ ษาเป็นลำดับตอ่ ไป

2. ประเด็นในการสัมภาษณ์ดังนี้ ชีวประวัติส่วนตัว ปรัชญาหรือหลักการในการดำเนินชีวิต
แนวทางการการปฏิบัติตนของครู ค่านิยมของครู คุณธรรม จริยธรรม จรรยาบรรณ และจิตวิญญาณ
ความเป็นครู และการประกอบวิชาชีพครูในศตวรรษที่ 21 เป็นต้น เมื่อทำการสัมภาษณ์ตามข้อหัวที่กล่าวมา
ข้างต้น ผู้สัมภาษณ์รวบรวมข้อมูลดังกล่าว และนำข้อมูลทั้งหมดมาสรุป เพื่อรายงานผลการศึกษา
โดยการศกึ ษาในครง้ั น้ีใชร้ ูปแบบการสมั ภาษณ์แบบตัวต่อตัว (One-on-One Interview)

25

บทที่ 4

ผลการศึกษา

เสนอผลการศึกษาดงั ต่อไปน้ี
สง่ิ ทเ่ี ปน็ แรงบนั ดาลใจใหอ้ าจารยเ์ ลือกประกอบวชิ าชพี ครู

ในประการแรก ผ้ชู ่วยศาสตราจารย์ ดร.ปรางศรี พณิชยกุล ไม่ได้มาเปน็ ครดู ้วย “ใจรักในการประกอบ
วิชาชีพครู” แต่เมื่อเข้ามาศึกษาต่อในระดับชั้นมัธยมศึกษา จุดเริ่มต้นในการค้นหาแรงบันดาลใจในการ
ประกอบวิชาชีพครู เพราะคุณครูจิตติมา ครูผู้สอนรายวิชาภาษาอังกฤษ โรงเรียนสตรีวุฑฒิศึกษานั้น
เป็นแบบอย่างที่ดีแก่ผู้เรียน การบ่มเพาะความเป็นครูในจิตใจจึงเริ่มเติบโตขึ้นเพราะมีความรัก เคารพ
และเลื่อมใสศรัทธาในความเป็นครูของคุณครูจิตติมา และคุณครูจิตติมาได้เปิดโอกาสในการศึกษาต่อในแนว
ทางการประกอบวิชาชีพครู ด้วยการมอบทุนการศึกษา ซึ่ง ณ ขณะนั้น ประเทศไทยขาดแคลนบุคลากร
ทางการศึกษาอย่าง “ครู” จึงเริ่มผลิตบุคลากรทางการศึกษาให้มากยิ่งขึ้น และเมื่อจบการศึกษา
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ปรางศรี พณิชยกุล จึงกลับมาเป็นครูท่ีโรงเรียนสตรีวุฑฒิศึกษา เป็นเวลา 1 ปี ต่อมา
โรงเรียนนาคประสิทธ์ิ ขาดแคลนบุคลากรทางการศึกษาอย่าง “ครู” เช่นกัน ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ปรางศรี
พณิชยกุล จึงเดินทางมาสอนที่โรงเรียนนาคประสิทธิ์ เป็นผู้มีความวิริยะ อุตสาหะ เอาใจใส่ และทุ่มเทกำลัง
กายและกำลังใจในการบุกเบิกและพัฒนาคุณภาพการศึกษาของนักเรียนจนได้รับการยอมรับของสังคม
ณ ขณะนั้น และได้รับการประกันคุณภาพการจัดการศึกษาของโรงเรียน ในขณะที่อาจารย์ได้ทำการสอน
ที่โรงเรียนนาคประสิทธิ์นั้น อาจารย์ได้มีการศึกษาต่อในระดับ “ประกาศนียบัตรประโยคครูมัธยมศึกษา”
ในเวลาเย็นหลังเลิกเรียน วันใดที่มีเวลาว่างและวัดหยุดราชการ อาจารย์จึงได้นำนักเรียนมาอบรม สั่งสอน
ทบทวนวิชาความรู้ให้ทุกครั้ง อย่างไม่รู้เหน็ดเหนื่อย อันเกิดเป็นการซึมซับ มีความตระหนัก มีความรัก
ความผูกพันกับวิชาชีพครู ส่งสริมศิษย์ให้มีความรู้และทักษะในการดำเนินชีวิต ดูแลศิษย์ดั่งบุตรหลาน
ของตนเอง และมีใจรักในการประกอบวิชาครู และได้รับแรงบั นดาลใจจากจากพระราชดำรัส
ของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ความว่า “ขอให้ทราบถึงสิ่งสำคัญ
ในการปกครองไว้ว่าในบ้านเมืองนั้น มีทั้งคนดีและคนไม่ดี ไม่มีใครจะทำให้ทุกคนเป็นคนดีได้ทั้งหมด
การทำให้บ้านเมืองมีความปกตสิ ุขเรียบร้อย จงึ มิใชก่ ารทำให้ทกุ คนเป็นคนดี หากแตอ่ ยู่ท่ีการส่งเสริมคนดี
ให้คนดีได้ปกครองบ้านเมือง และควบคุมคนไม่ดี ไม่ให้มีอำนาจ ไม่ให้ก่อความเดือดร้อนวุ่นวายได้ ”
(วันพฤหัสบดี ที่ 11 ธันวาคม พุทธศักราช 2512) เพื่อบ่มเพาะกล้าไม้ที่งดงามอันจะเป็นอนาคตที่ดีของชาติ
มาจนถึงปัจจุบัน และนับว่าเป็นความภาคภูมิใจของคนเป็นครูที่ได้สร้างศิษย์ให้เป็นบุคคลที่มีความสามารถ
ประกอบด้วยคุณธรรม จรยิ ธรรม ในการดำเนินชวี ิต เป็นกำลังท่สี ำคัญของสังคมและประเทศชาติ

26

แนวทางหรอื แนวปฏบิ ัติในการประกอบวิชาชพี ครูของอาจารย์ รวมถงึ แนวทางที่สามารถนำมาประยุกต์ใช้
ในการปฏบิ ัติตนของความเป็นครูในยุคศตวรรษที่ 21

แนวทางในการจดั การเรียนการสอนของความเปน็ ครูในยุคศตวรรษที่ 21 ในทศั นะของอาจารย์มุ่งหวัง
ที่จะเห็นภาพของการจัดการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนสำคัญโดยแท้จริงในสังคมไทย ให้ผู้เรียนเกิดการฝกึ ฝน
ปฏิบตั ดิ ว้ ยตนเอง เพอื่ เปน็ การเปดิ โอกาสใหผ้ ูเ้ รียน ไดเ้ กดิ การเรยี นรู้ อนั เป็นการสรา้ งเสริมประสบการณ์ให้แก่
ผู้เรียน หรือ การจัดการการเรียนรู้แบบ Active Learning ซึ่งเป็นกระบวนการจัดการเรียนรู้ตามแนวคิดการ
สร้างสรรค์ทางปัญญา (Constructivism) ที่เน้นกระบวนการเรียนรู้มากกว่าเนื้อหาวิชา เพื่อช่วยให้ผู้เรียน
สามารถเช่ือมโยงความรู้ หรอื สรา้ งความรใู้ หเ้ กดิ ขนึ้ ในตนเอง ด้วยการลงมอื ปฏิบตั จิ รงิ ผา่ นสือ่ หรือกิจกรรมการ
เรียนรู้ ที่มีครูผู้สอนเป็นผู้แนะนำ กระตุ้น หรืออำนวยความสะดวก ให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ขึ้น
โดยกระบวนการคิดขั้นสูงที่มุ่งให้ผู้เรียนมีการวิเคราะห์ สังเคราะห์ และการประเมินค่าจากสิ่งที่ได้รับจาก
กิจกรรมการเรียนรู้ แต่ในทัศนะแนวทางในการจัดการเรียนการสอนของความเป็นครูในยุคศตวรรษที่ 21
ยัง “ไม่สำเร็จ” ในการศึกษาของไทยในปัจจุบัน เพราะครูผู้สอนยังเน้นการจัดการเรียนการสอนแบบ
“Talk and Chalk” เน้นครูเป็นศูนย์กลาง ต้องให้ผู้เรียนเกิดการลงมือกระทำด้วยตนเอง อย่างการแสดง
บทบาทสมมติ การทดลอง การอภิปราย การแสดงความคิดเห็น เป็นตน้ ตอ้ งสอนให้ผ้เู รยี นเกิดกระบวนการคิด
วิเคราะห์ และเป็นการสร้างมนุษยสัมพันธ์ที่ดีแก่ผู้เรียน ควบคู่กับการจดจำ ควบคู่กับการถ่ายทอด คุณธรรม
จริยธรรม และแนวทางในปฏิบัติในการประกอบวิชาชีพครูของความเป็นครูในยุคศตวรรษที่ 21 อาจารย์ได้
แสดงทัศนะว่า แนวทางในปฏิบัติในการประกอบวชิ าชีพครูของความเปน็ ครูจากอดีต จนถงึ ปจั จุบนั นน้ั สามารถ
ประยุกต์ใช้ได้เช่นกัน แต่มีการเน้นย้ำว่าครูจะต้องเป็นผู้ที่มีแนวทางในการปฏิบัติตนเป็นแบบอย่างที่ดีให้แก่
ผู้เรียน รวมถึงการใช้หลักคุณธรรม จริยธรรม และจรรยาบรรณ เป็นผู้ให้ด้วยความจริงใจและเสมอภาค และ
ส่งเสริมให้เกิดการเรียนรู้ ทักษะ และนิสัยท่ีถกู ต้องดงี ามแก่ศิษย์ และผู้รับบริการ ตามบทบาทหนา้ ท่ีอย่างเตม็
ความสามารถ และครูตอ้ งมีการพฒั นาตนเองใหเ้ ป็นบุคคลท่ใี ฝ่รู้ ทนั ต่อเหตกุ ารณ์ เปน็ แบบอยา่ งทด่ี ี มีคุณธรรม
จริยธรรมและทันสมัยต่อเหตกุ ารณ์ในปัจจุบันอย่างเสมอ และจะต้องมีการประพฤติปฏิบัติตนให้เหมาะสมกับ
บทบาทหน้าท่ีและสถานการณ์

ทัศนะต่อ คา่ นยิ ม คุณธรรม จรยิ ธรรม และจรรยาบรรณ มีความสำคัญอย่างไรตอ่ การประกอบวิชาชีพครู
จากคำว่า “ค่านยิ ม คุณธรรม จรยิ ธรรม และจรรยาบรรณ” มคี วามสำคัญอย่างมากต่อการประกอบ

วิชาชีพครู เพราะเปรียบเสมือนเครื่องเตือนใจหรือเป็นแนวทางในการปฏิบัติของบุคคลผู้ประกอบวิชาชีพครู
เพราะสถานการณใ์ นปจั จบุ นั ไดม้ ีเหตุการณท์ ีล่ ดทอนคณุ ค่าของวงการวชิ าชพี ครูให้สงั คมนัน้ เส่อื มความศรัทธา
และความเชื่อม่นั ของคนเป็นครู อยา่ ง ครลู งโทษนกั เรียนรุนแรงเกินกว่าเหตุ ผู้บรหิ ารมีการล่วงละเมิดทางเพศ
นักเรียนหรือเจ้าหน้าทีส่ ำนักงาน เปน็ ตน้ เพราะคา่ นยิ ม คณุ ธรรม จรยิ ธรรม และจรรยาบรรณ เป็นคณุ ลักษณะ
หรือองค์ประกอบสำคัญที่สดุ ในความเป็นครูของผู้ประกอบวิชาชีพครู อันเป็นสิ่งที่เก้ือกูลให้ครูปฏิบัติหน้าทีค่ รู
ได้อย่างสมบูรณ์ ทำให้เป็นที่เคารพนบนอบของสังคม ส่วนจรรยาบรรณครูน้ันเป็นกฎกติกาที่กำหนดให้ผู้ที่อยู่
ในวงการวิชาชีพครูต้องมีความตระหนัก ประพฤติปฏิบัติตนเพื่อให้เป็นที่ยอมรับแก่สังคม และยังเป็นการ
ควบคุมให้ผู้ประกอบวิชาชีพใช้วิชาชีพเพื่อเอื้อเฟื้อประโยชน์ต่อสังคมให้มากที่สุด ทั้งคุณธรรม จริยธรรม
และจรรยาบรรณเป็นคุณลักษณะท่สี ำคัญทสี่ ดุ ของครู อันเป็นสิ่งท่ที ำใหค้ รปู ฏบิ ตั หิ น้าทคี่ รเู พอ่ื หน้าท่ีได้สมบูรณ์

27

มีความรับผิดชอบต่อศิษย์ ต่อตนเอง ต่อวิชาชีพ และต่อสังคม โดยสิ่งเหล่านี้จะต้องเริ่มที่ตนเองเสียก่อน
จึงจะเป็นแบบอย่างที่ดีให้แก่ผู้เรียนและผู้ร่วมประกอบวิชาชีพ อย่างคุณธรรม จริยธรรม ในด้านของความ
ซื่อสัตย์ ความรับผิดชอบ จิตอาสา จิตสาธารณะ ความสามัคคี ควบคู่กับการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน
และการปฏบิ ตั ิตนเป็นแบบอย่างของครใู นลักษณะของ ครองตน ครองคน และครองงาน

ความสำคัญของคำว่า “จิตวิญญาณความเปน็ ครู” ในการประกอบวิชาชีพครู
“จิตวิญญาณความเป็นครู” ในทัศนคติของอาจารย์มีความสำคัญในการประกอบวิชาชีพ กล่าวคือ

ครตู อ้ งประพฤติตนเปน็ ตนแบบหรือเปน็ แบบอย่างที่ดีทัง้ ทางกาย วาจา และจติ ใจ มคี วามรกั และความเมตตา
เอาใจใส่ ชว่ ยเหลือ ส่งเสริม ให้กำลังใจแก่ศิษย์ และไมก่ ระทำตนเปน็ ปฏิปักษต์ ่อความเจริญทางกาย สติปัญญา
จิตใจ อารมณ์ และสังคมของศิษย์ โดยเฉพาะเด็กเล็ก ถ้าครูมีความรักความเมตา เด็กก็จะรักเรา และเชื่อฟัง
ในสิ่งที่เราอบรมสั่งสอน ดังนั้นคนเป็นครูเราต้องพึงละลึกอยู่ในใจเสมอว่าเราเป็นตนแบบหรือแบบอย่าง
จงึ ต้องประพฤตปิ ฏบิ ตั ิอยู่ในกฎระเบยี บและจรรยาบรรณวิชาชพี ครูอยูเ่ สมอ

“ความเป็นครู ไม่มีวนั เกษียณ”
จากคำกลา่ วในขา้ งต้นน้ัน สิง่ ใดทีเ่ ป็นพลงั ผลกั ดันหรือเป็นความภาคภูมใิ จในความเป็นครูของอาจารย์

มาถึงปจั จบุ นั ทไ่ี มส่ ามารถเลือนหายจากจติ วญิ ญาณความเป็นครูของอาจารย์ได้
ตอบ “ความเป็นครู ไม่มีวันเกษียณ” จากคำกล่าวในข้างต้นนั้น สิ่งใดที่เป็นพลังผลักดันหรือเป็นความ
ภาคภูมิใจในความเป็นครขู องอาจารย์มาถึงปัจจุบัน คนเป็นครูก็เปรียบเสมือนการเป็นคุณพ่อคุณแม่มักจะเกิด
สายใยแห่งความผูกผันกับลูกศษิ ย์ เมื่อเราให้ความรัก ความเมตตากับลูกศิษย์ ลูกศิษย์ก็จะให้ความรักเรากลับ
มันจึงเกิดเป็นมิตรจิตรมิตรใจขึ้นให้กันและกัน จึงทำให้ตลอดระยะเวลาที่ทำงานมาถึงแม้ว่าตนเองจะเกษียณ
มานานแล้ว แต่นิสัยของความเป็นครูมันกย็ ังยึดติดอยู่ในใจ ยังอยากทจี่ ะท่ีอบรมสง่ั สอนและแนะนำลูกศิษย์อยู่
ตลอดเวลาไม่ว่าในเวลางานหรือนอกเวลางาน เมื่อเห็นลูกศิษย์แต่ละรุ่นจบไปแล้วประสบความสำเร็จมีหน้าที่
การงานที่ดี และเป็นคนดีในสังคม ตนเองก็รู้สึกภาคภูมิใจกับตัวนักเรียนและตนเองที่ได้เลือกเส้นทางชีวิตใน
การประกอบวชิ าชีพครู มันจงึ ทำใหค้ ำวา่ ครูมนั ไม่มีวนั เลอื่ นหายไปจากจติ วิญญาณของตนได้

จากอดตี จนถึงปจั จบุ ัน ในทศั นะของอาจารย์ อาจารยใ์ หค้ วามสำคัญหรือมีความคดิ เห็นต่อการพัฒนาร่วม
ถึงแนวทางการปฏิบัติตนของผู้ประกอบวิชาชีพครู ทั้งในด้านค่านิยม คุณธรรม จริยธรรม
และจรรยาบรรณที่ดีงาม ต่อการยกระดับคุณภาพของความเป็นครูในปัจจุบัน หรือบุคคลรุ่นใหม่
ที่จะเข้ามาในการประกอบวิชาชพี ครอู ย่างไร

คนที่จะก้าวเข้ามาประกอบวิชาชีพครู จะต้องพึงระลึกไว้เสมอว่าเราอยู่ในฐานะอะไร และหน้าที่
ของเราคืออะไร ซึง่ ครูไม่ได้มหี น้าทเ่ี พยี งแคถ่ ่ายทอดวชิ าความรู้ในกับนักเรียนเพียงอยา่ งเดยี ว แต่ครูต้องปฏิบัติ
ตนเป็นแบบอย่างที่ดีต่อนักเรียนทั้งทางด้านค่านิยม คุณธรรม จริยธรรม และจรรยาบรรณ ซึ่งในชีวิต
ของความเป็นครู ได้ทำงานให้กับสภาการศึกษา และได้ไปศึกษาดูงานในโครงการที่มีชื่อว่า “คุณครูตนแบบ
ของสภาการศึกษา” ซึ่งเป็นโครงการที่มีการสร้างเครือข่ายในกลุ่มวิชาชีพครู ให้เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้
เกี่ยวกับการปฏิบัติตนในการประกอบวิชาชีพครูทั้งในเรื่องการถ่ายทอดความรู้ให้กับผู้เรียนด้วยเทคนิค
หรือวิธีการสอนต่างๆ แล้วนำมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้หรือนำมาปรับใช้ ทำให้เกิดการยกระดับคุณภาพ
ของความเป็นครู สำหรับคนทีเ่ ปน็ ครูในปัจจบุ ัน หรือคนรุ่นใหม่ที่จะเข้ามาประกอบวชิ าชพี ครู ต้องการจะฝาก

28

เรื่องกฎระเบียบวินัยของวิชาชีพครูที่ครูควรยึดปฏิบัติ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องคุณธรรม จริยธรรม ทางด้านความรัก
ความเมตตา ความอดทนอดกล้ัน มีระเบียบวินัย มีความมั่นคงทางอารมณ์ ควบคุมจิตหรืออารมณ์ของตนเอง
และจรรยาบรรณในการประกอบวิชาชีพครู การจัดการเรียนการสอนควรลดบทบาทความสำคัญของครู
“teacher center” ไม่ใช้วิธีการสอนแบบ “Talk and Chalk” ถึงแม้จะเป็นวิธีการสอนที่สะดวกและง่ายต่อ
ครูผู้สอนแต่ไม่ได้สร้างคุณค่าให้กับผู้เรียน ครูควรปรับเปลี่ยนวิธีการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ “student
center” โดยเลือกวิธีการสอนที่ได้จากการเรียนมาใช้หรอื ลงมือทดลองปฏิบัติจริงในการสอนให้เกิดประโยชน์
แล้วนำมาปรับใช้ให้เหมาะสมกับช่วงวัยและความแตกต่างระหว่างบุคคลของผู้เรียนเพื่อให้ นักเรียนเกิดการ
พฒั นาคุณภาพรอบด้านท้ังทางด้านพุทธพิสยั จิตพสิ ยั และทักษะพิสัย

29

บทที่ 5

สรุปผลและอภปิ รายผล

สรปุ ผลการศึกษา

โครงงานครูดใี นดวงใจ “เพชรงามแห่งปชู นยี บคุ คล” หลักสูตรประกาศนยี บตั รวิชาชีพครู ฉบับน้ีจัดทำ
ขึ้นเพื่อศึกษาอัตลักษณ์ที่ดีของครูดีในดวงใจ เพื่อเชิดชูเกียรติและการเป็นแบบอย่างที่ดีของครูดีในดวงใจ
และเพื่อประกาศเกียรติคุณทางด้านคุณธรรม จริยธรรม จรรยาบรรณ และจิตวิญญาณความเป็นครูของครูดี
ในดวงใจ โดยมีเนื้อหาเกี่ยวกับแนวทางหรือแนวปฏิบัติในการประกอบวิชาชีพครู รวมถึงแนวทางที่สามารถ
นำมาประยุกต์ใช้ในการปฏิบัติตนของความเป็นครูในยุคศตวรรษที่ 21 ความสำคัญของค่านิยม คุณธรรม
จริยธรรม และจรรยาบรรณ และจิตวิญญาณความเป็นครู ที่มีต่อการประกอบวิชาชีพครู และการเป็น
แบบอยา่ งที่ดขี องครูดีในดวงใจ โดยมผี ลการดำเนนิ การ ประโยชน์ทไี่ ดร้ บั จากโครงงาน และข้อเสนอแนะดังนี้

อภปิ รายผล

จากการดำเนนิ งานโครงการครดู ใี นดวงใจ “เพชรงามแหง่ ปูชนียบุคคล” ทำให้ทราบวา่

1. อตั ลักษณท์ ี่ดขี องครดู ใี นดวงใจ

จากการศึกษาอัตลักษณ์ที่ดีของครูดีในดวงใจ ทำให้ทราบว่า อัตลักษณ์ครูดีในดวงใจ มีหลากหลาย
ลักษณะ เช่น การสร้างตัวตนผ่านการทำงาน การมีระเบียบวินัย การเป็นแบบอย่างที่ดีในการดำเนินชีวิต
และการปฏิบัติงาน การใช้ระบบคุณธรรม จริยธรรม ในการปฏิบัติตน และการเสียสละเพื่อส่วนรวมมากกว่า
สว่ นตน

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ปรางศรี พณิชยกุล มีแนวทางหรือแนวปฏิบัติในการประกอบวิชาชีพครู
รวมถึงแนวทางที่สามารถนำมาประยุกต์ใช้ในการปฏิบัติตนของความเป็นครูในยุคศตวรรษที่ 21
เช่น การจัดการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนสำคัญ ให้ผู้เรียนเกิดการฝึกฝน ปฏิบัติด้วยตนเอง เพื่อเป็นการเปิด
โอกาสให้ผ้เู รียน ได้เกดิ การเรียนรู้ อันเป็นการสร้างเสริมประสบการณ์ให้แกผ่ ูเ้ รียน หรอื การจัดการการเรียนรู้
แบบ Active Learning ซึ่งเป็นกระบวนการจัดการเรียนรู้ตามแนวคิดการสร้างสรรค์ทางปัญญา
(Constructivism) ที่เน้นกระบวนการเรียนรู้มากกว่าเนื้อหาวิชา เพื่อช่วยให้ผู้เรียนสามารถเชื่อมโยงความรู้
หรือสร้างความรู้ให้เกิดขึ้นในตนเอง ด้วยการลงมือปฏิบัติจริงผ่านสื่อหรือกิจกรรมการเรียนรู้ ที่มีครูผู้สอน
เป็นผู้แนะนำ กระตุ้น หรืออำนวยความสะดวก ให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ขึ้น โดยกระบวนการคิดขั้นสูงที่มุ่งให้
ผู้เรียนมีการวิเคราะห์ สังเคราะห์ และการประเมินค่าจากสิ่งที่ได้รับจากกิจกรรมการเรียนรู้ นอกจากนี้
ท่านยังเป็นผู้มีความวิริยะ อุตสาหะ มีความเมตตากรุณาต่อศิษย์ มีความซื่อสัตย์สุจริตต่อหน้าที่
มีความเอาใจใส ทุ่มเทกำลังกาย และกำลังใจในการบุกเบิก รวมถึงการพัฒนาคุณภาพการศึกษาของนักเรียน
และนักศึกษา จึงทำใหไ้ ด้มาซ่งึ การยอมรบั ของสงั คม

2. การเชิดชเู กียรตแิ ละการเปน็ แบบอยา่ งที่ดีของครูดใี นดวงใจ

จากการศึกษา การเชิดชูเกียรติ ทำให้ทราบว่า พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2556
ให้ความหมายคำว่า “ยกย่อง” หมายถึง เชดิ ชู และ “เชดิ ชู” หมายถึง ยกยอ่ ง ชมเชย

30

ผูช้ ่วยศาสตราจารย์ ดร.ปรางศรี พณิชยกลุ เปน็ ผใู้ หค้ วามสำคญั เร่ืองคณุ ธรรมจริยธรรม ความซื่อสัตย์
ในการดำเนินชีวิต และเป็นแบบอย่างที่ดีในการปฏิบัติตน เป็นผู้เสียสละในการทำงาน อดทน พากเพียร สุขุม
รอบคอบ เปน็ ทย่ี อมรบั ของผบู้ งั คับบญั ชา เพ่อื นร่วมงานและผ้ใู ต้บังคบั บญั ชา ทา่ นยดึ หลกั ความดีความถูกต้อง
เน้นการบริหารงานด้วยความโปร่งใส ประหยัดและคุ้มค่า ปัจจุบันท่านเป็นผู้รับใบอนุญาตโรงเรียนเอกชน
(โรงเรียนสุคนธีรวิทย์ อำเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม) นอกจากนี้ท่านยังเคยดำรงตำแหน่งหน้าที่สำคัญใน
อดตี มากมาย ดงั น้ี

• กรรมการพัฒนามาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษาระดับอุดมศึกษา (สมศ.) (พ.ศ.
2542 - 2547)

• อธกิ ารบดสี ถาบันราชภฏั สวนสุนันทา (พ.ศ. 2537 – 2542)
• อธกิ ารวทิ ยาลัยครนู ครปฐม (พ.ศ. 2531 – 2537)

และยงั มีความเช่ือมโยงกบั มหาวทิ ยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา ดงั น้ี

• อธกิ ารบดีวทิ ยาลัยครสู วนสุนนั ทา (พ.ศ. 2537 – 2538)
• อธิการบดสี ถาบนั ราชภัฏสวนสนุ นั ทา (พ.ศ. 2537 – 2542)

ผลงานท่สี ำคัญตอ่ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสนุ ันทา ดังน้ี

• เป็นผู้ผลักดันการพัฒนาด้านอาคารและสถานที่ ได้แก่ อาคารสำนักวิทยบริการ อาคารเรียน
รวม 4 ชั้น อาคารเทคโนโลยีอุตสาหกรรม อาคารโรงเรียนประถมสาธิต อาคารแฟลตที่พักสำหรับคนงาน
อาคารศูนย์วิทยาศาสตร์ การปรับปรุงหอประชุมสุนันทานุสรณ์ สำนักงานอธิการบดี โรงอาหารใต้หอประชุม
และการโรงแรมแก้วเจ้าจอม

• เป็นผู้บริหารที่เห็นความสำคัญของงานวิชาการเป็นอย่างยิ่ง ท่านได้วางนโยบาย และให้
แนวทางในการพัฒนาเพื่อประโยชน์สูงสุดของนักศึกษา โดยการมอบนโยบายให้ฝ่ายวิชาการและคณะต่างๆ
ดำเนินการพัฒนาการเรียนการสอนให้ได้มาตรฐาน ทั้งการจัดทำแผนการสอน การใช้สื่อและเทคโนโลยี
เพื่อการเรียนการสอนปรับปรุงระบบงานต่างๆ โดยนำเทคโนโลยีที่ทันสมัยมาใช้เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ
ในการทำงานนับได้ว่า เป็นยุคที่สถาบันมีการเปลี่ยนแปลง และพัฒนาระบบงานจนเป็นที่ยอมรับของบุคคล
ทั่วไปทัง้ ภายในและภายนอก

• เป็นผู้สนับสนุนให้มีการเปิดการเรียนการสอนในระดับปริญญาโทและปริญญาเอก โดยการ
จัดตั้งโครงการบัณฑิตศึกษา เพื่อเปิดสอนระดับปริญญาโท 3 สาขาวิชา คือ สาขาการจัดการศึกษา
สาขาเทคโนโลยีสารสนเทศ และสาขาการจัดการคุณภาพ และเปิดสอนหลักสูตรปริญญาเอก 2 สาขาวิชา
คือ Ed.D สาขาคณิตศาสตร์ศึกษา คอมพิวเตอร์ศึกษา และ Policy Management และ TESOL
(การสอนภาษาองั กฤษ เปน็ ภาษาต่างประเทศ) โดยได้รบั ความร่วมมอื จากมหาวทิ ยาลยั ในต่างประเทศ

• สนับสนุนด้านการศึกษาของอาจารย์ภายในสถาบันราชภัฏสวนสุนันทาให้ศึกษาต่อ
ในระดับสงู ข้นึ ท้ังภายในประเทศและตา่ งประเทศ

• จัดตั้งสำนักวิทยบริการ เพื่อให้เป็นศูนย์การศึกษาค้นคว้าของคณาจารย์และนักศึกษา
สามารถสืบคน้ วิทยานิพนธ์ และสืบคน้ เอกสารได้ท้ังในประเทศและตา่ งประเทศ

31

3. การประกาศเกยี รตคิ ุณทางดา้ นคุณธรรม จริยธรรม จรรยาบรรณ และจติ วิญญาณความเป็นครูของครูดี
ในดวงใจ

จากการศึกษาคุณทางด้านคุณธรรม จริยธรรม จรรยาบรรณ และจิตวิญญาณความเป็นครูของครูดี
ในดวงใจ ทำให้ทราบว่า สามารถสรุปความเกี่ยวพันระหว่างคุณธรรม จริยธรรม และจรรยาบรรณได้
ดังน้ี คุณธรรมเป็นหลักเกณฑ์ฝ่ายดีที่เป็นสำนึกที่เกิดขึ้นในจิตใจมนุษย์ที่ได้รับการอบรมสั่งสอนแล้ว
ส่วนจริยธรรมเป็นกฎของการประพฤติปฏิบัติที่ถูกต้อง ที่ควรเป็นที่ยอมรับ ส่วนจรรยาบรรณนั้นเป็นขอ้ กติกา
เพื่อกำหนดให้เพื่อนสมาชิกในกลุ่มต้องประพฤติในสภาวการณ์ต่างๆ และจิตวิญญาณความเป็นครู
เป็นจิตสำนึกตามกรอบคุณธรรมจริยธรรม ซึ่งทำให้เกิดการใฝรู้ ค้นหา สร้างสรรค์ ถ่ายทอด ปลูกฝัง
และเปน็ แบบอย่างทด่ี ีทงั้ ของศิษยเ์ พ่ือนรว่ มงานและคนในสังคม

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ปรางศรี พณิชยกุล เป็นบุคคลผู้ทรงคุณค่า มีแนวทางในการปฏิบัติตน
โดยยดึ หลักคา่ นยิ ม คุณธรรม จรยิ ธรรม จรรยาบรรณ และจิตวิญญาณความเป็นครู มีทกั ษะความเป็นครูในยุค
ศตวรรษที่ 21 มีความวิริยะอุตสาหะในการทำงาน มีความเมตตากรุณาต่อศิษย์ มีความซื่อสัตย์สุจริต
และมีความรบั ผิดชอบหนา้ ท่ี ต่อตนเอง ต่อวิชาชีพ ต่อผู้เรยี น และตอ่ สังคม ประพฤตปิ ฏิบัติตนเป็นแบบอย่างท่ี
ดีให้แก่ผู้เรียน และผู้ร่วมประกอบวิชาชีพ ในลักษณะของการครองตน การครองคน รวมถึงการครองงาน
ดังนั้น ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ปรางศรี พณิชยกุล ผู้รับใบอนุญาตโรงเรียนสุคนธีรวิทย์ จึงได้รับโล่ประกาศ
เกียรติคุณ รางวัลผู้มีคุณูปการต่อการศึกษาของชาติ ประจำปี 2561 จากพลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา
นายกรัฐมนตรี เนื่องในงานวันครู ครั้งที่ 62 พ.ศ. 2561 “เฉลิมรัชสมัย ครูไทยพัฒนา” วันอังคารที่ 16
มกราคม 2561 ณ หอประชุมครุ ุสภา นอกจากนีท้ ่านยงั ไดร้ ับเครอื่ งราชอสิ ริยาภรณ์ช้ันสูงสุด ดงั นี้

• ประถมาภรณช์ ้างเผอื ก เมื่อวันท่ี 5 ธนั วาคม 2550
• มหาวชริ มงกุฎ เมื่อวันที่ 5 ธนั วาคม 2555

ประโยชนท์ ไ่ี ดร้ ับจากโครงงาน

จากการดำเนินงานโครงการครูดีในดวงใจ “เพชรงามแห่งปูชนียบุคคล” ทำให้ได้รับประโยชน์
คือ เปิดมุมมองของการศึกษา ได้เรียนรู้และเข้าใจถึงความเป็นอัตลักษณ์ของครูดีในดวงใจ เป็นแนวทาง
ในการปฏิบัติตนของผู้ประกอบวิชาชีพครูในปัจจุบันและอนาคต การเป็นแบบอย่างที่ดีและเป็นแรงบันดาลใจ
ในการพัฒนาตนเองสู่ความเป็น “ครูมืออาชีพ” ประกอบด้วยคุณธรรม จริยธรรม จรรยาบรรณ
และจิตวญิ ญาณความเปน็ ครู

ข้อเสนอแนะ

จากการดำเนินงานโครงการครูดีในดวงใจ “เพชรงามแห่งปูชนียบุคคล” ในครั้งต่อไปควรจะมีการ
ปรับปรุงพัฒนาเทคนิคและวิธีการสัมภาษณ์ ให้มีความน่าสนใจ มีรูปแบบที่โดดเด่นไม่ซ้ำใคร มีกระบวนการ
ขน้ั ตอนการทำงานอยา่ งเป็นระบบ และมีระเบียบแบบแผนมากยิง่ ขนึ้

32

บรรณานกุ รม

ดำรง ประเสริฐกุล. 2542. ความเปน็ ครู. พษิ ณุโลก : คณะครศุ าสตร์ สถาบันราชภฏั พิบลู สงคราม.
ธรี ศักดิ อัครบวร. 2542. ความเป็นครู. กรงุ เทพฯ : โรงพิมพ์ ก. พลพมิ พ.์
ประจบ ขวัญมน่ั . 2562. เอกสารประกอบการสอนวิชาคณุ ธรรมจริยธรรมและความเปน็ ครูมอื อาชีพ.

กำแพงเพชร : คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภฏั กำแพงเพชร.
พฤฑฒิพล พฤฑฒกิ ุล. 2562. เอกสารประกอบการสอนวชิ าคณุ ธรรมจรยิ ธรรมและความเป็นครมู อื อาชพี .
พชิ ยั ไชยสงคราม. 2542. ความเป็นครู. อบุ ลราชธานี : คณะครุศาสตร์ สถาบันราชภัฏอุบลราชธาน.ี

กำแพงเพชร : คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลยั ราชภัฏกำแพงเพชร.
ภมู พิ พิ ัฒน์ รักพรมงคล. 2562. เอกสารประกอบการสอนวิชาคุณธรรมจรยิ ธรรมและความเป็นครมู อื อาชีพ.

กำแพงเพชร : คณะครุศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏกำแพงเพชร.
วริ ชั จงอยู่สขุ . 2542. ความเปน็ ครู. นครสวรรค์ : สำนกั งานเลขานกุ ารคณะครศุ าสตร์ สถาบนั

ราชภฏั นครสวรรค.์
วิไล ตงั จติ สมคดิ . 2544. การศึกษาและความเป็นครไู ทย. กรุงเทพฯ : โอเดยี นสโตร์.
สำนักงานเลขาธิการคุรสุ ภา กระทรวงศกึ ษาธกิ าร. 2547. พระราชบัญญตั สิ ภาครูและบคุ ลากรทางการ

ศกึ ษา พ.ศ. 2546. กรงุ เทพฯ : โรงพิมพค์ รุ สุ ภาลาดพร้าว.
สำนักมาตรฐานวชิ าชพี สำนกั งานเลขาธิการครุ สุ ภา. มาตรฐานวชิ าชีพทางการศึกษา. กรงุ เทพฯ :

เอกสารอดั สำเนา.
สมเชาว์ เกษประทมุ . 2544. ครยู ุคปฏิรูป. กรงุ เทพฯ : สำนกั พิมพ์พฒั นาศึกษา.
สมหวัง พธิ ิยานวุ ฒั น.์ 2543. ข้อเสนอเชงิ นโยบายการปฏริ ูปวิชาชีพครตู ามพระราชบญั ญตั ิการศึกษา

แห่งชาติ. กรงุ เทพฯ : วฒั นาพานชิ .
สำนกั งาน ก.ค., กระทรวงศกึ ษาธกิ าร. 2544. สเู่ ส้นทางวชิ าชีพครู. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์

มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
สำลี รักสุทธ.ิ 2543. ทางก้าวสูค่ รมู อื อาชีพ. กรงุ เทพฯ : สำนกั พิมพ์พัฒนาศึกษา.
อดุ ม นลิ แสง. 2554. การศกึ ษาและความเปน็ ครไู ทย. พิมพ์ครั้งท่ี 1. พระนครศรีอยุธยา : เดสก์ทอป

เอ็กซเพรส พรนิ้ ตงิ้ .

33

ภาคผนวก

34

ประมวลภาพกิจกรรม

35

เดนิ ตามพ่อ
สานตอ่ …พระราชปณธิ าน

ท่มี า : https://sites.google.com/a/chiangkham.ac.th/occupation_ckw/

36

ครูดใี นดวงใจ
“เพชรงามแหง่ ปชู นยี บคุ คล”

ท่มี า : https://www.facebook.com/sukhonschool/photos/a.1492551757466502

ผชู้ ่วยศาสตราจาย์ ดร.ปรางศรี พณชิ ยกุล
คนทจ่ี ะกา้ วเขา้ มาประกอบวิชาชีพครู

จะต้องพงึ ระลึกไวเ้ สมอวา่ เราอยใู่ นฐานะอะไร
และหนา้ ที่ของเราคืออะไร

“คร”ู ไมไ่ ด้มีหน้าที่เพียงแค่ถ่ายทอดวชิ าความรู้ในกบั นักเรียนเพียงอย่างเดียว
แต่ครูต้องปฏบิ ัตติ นเปน็ แบบอย่างท่ดี ตี ่อนกั เรยี น

ทั้งทางด้านค่านิยม คณุ ธรรม จริยธรรม และจรรยาบรรณ
ความเป็นครูในยคุ ศตวรรษที่ 21

ผู้ชว่ ยศาสตราจาย์ ดร.ปรางศรี พณิชยกุล
4 ตลุ าคม 2564

37

แบบสัมภาษณ์
ผู้ชว่ ยศาสตรจารย์ ดร. ปรางศรี พณิชยกุล

การถามนำ / คำกล่าวนำ

คอื “เพชรงาม” วาบวบั ระยับหลา้ งามแกร่งกล้าสมสตรีที่กลา่ วขาน
คือปชู นียบคุ คลชนสกั การ ลน้ ดวงมานสานสร้างครูสพู่ ารา
โลกรอบด้านไขกระจา่ งทางศึกษา
ศาสตร์แสงทองสอ่ งทางศิษยใ์ ห้คดิ อ่าน นอ้ มวันทา “ครูปรางศรี พณิชยกลุ ”
สบื แนวทาง “ความเปน็ คร”ู ด้วยวิญญาณ์

ศิวกร มาสนา ร้อยกรอง

สวัสดี ท่านผู้มีเกียรติที่รับฟังทุกท่าน กระผมนายศิวกร มาสนา และกระผม
นายสรศักดิ์ งามสง่า พวกเราทั้งสอง เป็นตัวแทนนักศึกษากลุ่มที่ 3 จากรายวิชาคุณธรรม
จริยธรรม จรรยาบรรรณและจิตวิญณาณความเป็นครู หลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพครู
ระดับบัณฑิตศึกษา คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทาครับ ก่อนที่จะเร่ิม
ดำเนินรายการสัมภาษณ์นั้น ทางคณะผู้จัดทำต้องขอชี้แจ้งว่า คณะผู้จัดทำได้ขออนุญาต
การสัมภาษณ์อย่างถูกต้องตามลำดับขั้นตอน มีการตรวจและประเมินผลของโรคก่อนการ
สัมภาษณ์ และดำเนินรายการตามมาตรการของกรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข
ที่มีต่อแนวทางปฏิบัติด้านสาธารณสุขเพ่ือการป้องกันการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโคโรนา
2019 (COVID-19) อย่างเคร่งครัด ด้วยการเว้นระยะห่างทางสังคม และการสวมหน้ากาก
อนามัยตลอดเวลาการดำเนนิ การสัมภาษณใ์ นครง้ั น้ีครับ

38

แบบสัมภาษณ์
ผู้ช่วยศาสตรจารย์ ดร. ปรางศรี พณชิ ยกุล

คำถามสัมภาษณ์
1. สิ่งใดเปน็ แรงบนั ดาลใจทอ่ี าจารย์เลอื กประกอบวิชาชีพครู
2. อาจารยม์ แี นวทางหรือแนวปฏิบตั ิในการประกอบวชิ าชีพครูอยา่ งไร รวมถึงแนวทาง

ที่สามารถนำมาประยกุ ตใ์ ช้ในการปฏิบตั ิตนของความเป็นครูในยุคศตวรรษท่ี 21
3. อาจารย์มีทัศนะต่อ ค่านิยม คุณธรรม จริยธรรม และจรรยาบรรณว่ามีความสำคัญ

อย่างไรตอ่ การประกอบวชิ าชีพครู
4. “...ครูที่แท้จริงนั้นต้องเป็นผู้ทำแต่ความดี คือ ต้องหมั่นขยัน และอุตสาหะ

พากเพียร ต้องเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่และเสียสละ ต้องหนักแน่นอดทน และอดกลั้น สำรวม
ระวงั ความประพฤตปิ ฏบิ ัติของตน ให้อยใู่ นระเบยี บแบบแผนทดี่ ีงาม รวมทงั้ ตอ้ งซื่อสัตย์
รักษาความจริงใจวางใจเป็นกลาง ไม่ปล่อยไปตามอำนาจอคติ ต้องอบรมปัญญา
ให้เพิม่ พนู สมบรู ณ์ย่งิ ขึน้ ท้งั ดา้ นวิทยาการและความฉลาดรอบรูใ้ นเหตุผล...”

พระราชดำรัส พระราชทานแก่ครูอาวุโส. (28 ตลุ าคม 2523).
จากพระราชดำรัสของพระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถ
บพติ ร ทีพ่ ระองค์ไดต้ รัสถึง “จติ วิญญาณความเป็นคร”ู ในทศั นคตขิ องอาจารย์ จติ วญิ ญาณ
ของความเปน็ ครมู คี วามสำคัญอย่างไรในการประกอบวิชาชพี ครู
5. “ความเป็นครู ไม่มีวันเกษียณ” จากคำกล่าวในข้างต้นนั้น สิ่งใดที่เป็นพลัง
ผลักดันหรือเป็นความภาคภูมิใจในความเป็นครูของอาจารย์มาถึงปัจจุบัน ที่ไม่สามารถ
เลือนหายจากจติ วิญญาณความเป็นครูของอาจารยไ์ ด้

39

แบบสมั ภาษณ์
ผ้ชู ว่ ยศาสตรจารย์ ดร. ปรางศรี พณชิ ยกุล

ประการสุดท้ายครับ จะขออนุญาตอาจารย์ร่วมแบ่งปันจากประสบการณ์
การทำงานในการประกอบวิชาชีพครู หรือความเป็นผู้มีคุณูปการต่อการพัฒนาวิชาชีพครู
ในลักษณะของ “ครูผู้สอนครู” จากอดีตจนถึงปัจจุบัน ในทัศนะของอาจารย์ อาจารย์ให้
ความสำคัญหรือมีความคิดเห็นต่อการพัฒนาร่วมถึงแนวทางการปฏิบัติตนของผู้ประกอบ
วชิ าชพี ครู ทัง้ ในดา้ นค่านิยม คุณธรรม จริยธรรม และจรรยาบรรณที่ดงี าม ต่อการยกระดับ
คุณภาพของความเปน็ ครูในปจั จุบนั หรอื บคุ คลรนุ่ ใหม่ทีจ่ ะเข้ามาในการประกอบวิชาชีพครู
อยา่ งไร

คำกล่าวในการปดิ การสมั ภาษณ์ / การขอบคุณ
ครับ ก่อนการจบรายการสัมภาษณน์ ะครับ ทางคณะผู้จัดทำขอกราบขอบพระคณุ

ผู้ช่วยศาสตรจารย์ ดร. ปรางศรี พณิชยกุล ผู้เป็นครูดีในดวงใจ หรือครูผู้เป็น “เพชรงาม
แห่งปูชนียบุคคล” ได้อนุญาตและให้ความกรุณา ทางคณะผู้จัดทำกลุ่มที่ 3 มาดำเนินการ
สมั ภาษณใ์ นประเดน็ ของครผู ู้เปน็ แบบอย่างใน “แนวทางการปฏบิ ตั ิตน ค่านิยม คณุ ธรรม
จรยิ ธรรม จรรยาบรรณ และจิตวญิ ญาณความเป็นครทู ่ีดงี าม”

รวมถึงความเป็นผู้มีคุณูปการต่อการพัฒนาวิชาชีพครู ขอกราบขอบพระคุณครับ
และทางคุณผู้ชมที่ได้รับฟังการสัมภาษณ์ในวันนี้นะครับ คณะผู้จัดทำหวังว่า แนวความคิด
หรือแนวทางในการปฏิบัติตนที่ได้รับจากอาจารย์ จะเป็นประโยชน์แก่การนำมาเป็น
แบบอย่างที่ดีและเป็นแรงบันดาลใจในการพัฒนาตนเองสู่ความเป็น “ครูมืออาชีพ”
ที่ประกอบด้วยคุณธรรม จริยธรรม จรรยาบรรณ และจิตวิญญาณความเป็นครูครับ
สำหรับวันนี้ต้องขอลาคุณผู้ชมทุกท่าน และหวังว่าเราจะได้พบกันใหม่ในโอกาสหน้า
สวัสดคี รับ

40

ประมวลภาพเบอ้ื งหลงั การสมั ภาษณ์

41

ประมวลภาพเบ้ืองหลงั การทำโครงการครดู ใี นดวงใจ

42

ประวัตคิ ณะผจู้ ดั ทำ

นางสาวลดั ดาวลั ย์ อภิวนั ทานนท์ รหสั 64551701063
โรงเรียนเซนตโ์ ยเซฟทพิ วัล

ประวัตกิ ารศึกษา : ระดบั ปริญญาตรี คณะบริหารธุรกิจ สาขาคอมพิวเตอรธ์ ุรกจิ มหาวิทยาลยั ธนบุรี
E-mail : [email protected]
ที่อยู่ : เลขที่ 420/504 หมู่ที่ 5 ซอยหมู่บ้านทิพวัล 1 ถนนเทพารักษ์ ตำบลเทพารักษ์ อำเภอเมือง
จงั หวัดสมทุ รปราการ รหสั ไปรษณยี ์ 10270

นายสรศักดิ์ งามสงา่ รหัส 64551701068
โรงเรยี นสคุ นธีรวทิ ย์

ประวัติการศึกษา : ปริญญาโท คณะทรัพยากรธรรมชาติและเทคโนโลยี สาขาเทคโนโลยีชีวเคมี
มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยพี ระจอมเกล้าธนบรุ ี
E-mail : [email protected]
ท่ีอยู่ : 304 หมู่ 8 ตำบลสามพราน อำเภอสามพราน จังหวดั นครปฐม รหสั ไปรษณยี ์ 73110

43

นายศวิ คณุ อินทะกูล รหัส 64551701073
วิทยาลัยอาชวี ธนบุรี

ประวัติการศึกษา : ระดับปริญญาตรี คณะสถาปัตยกรรมและการออกแบบ สาขาออกแบบเซรามิก
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ
E-mail : [email protected]
ที่อยู่ : 182 ซอยจรญั สนทิ วงศ์ 13 แขวงวัดท่าพระ เขตบางกอกใหญ่ กรงุ เทพมหานคร รหสั ไปรษณีย์ 10600

นางสาวธันยาณี ใจชนื้ รหัส 64551701078
โรงเรยี นเซนตค์ าเบรยี ล

ประวัติการศึกษา : ระดับปริญญาตรี คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ สาขาภาษาจีน
มหาวิทยาลยั บูรพา
E-mail : [email protected]
ท่ีอยู่ : 565 ถนนสามเสน แขวงวชริ ะพยาบาล เขตดุสติ กรุงเทพมหานคร รหสั ไปรษณยี ์ 10300

44

นางสาวนิสฎุ า อ่ิมเสถยี ร รหัส 64551701083
โรงเรยี นสาธติ ลอออุทิศ

ประวัติการศึกษา : ระดับปริญญาโท หลักสูตรศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาการสอนวิทยาศาสตร์
มหาวทิ ยาลยั รามคำแหง
E-mail : [email protected]
ท่ีอยู่ : 295 ถนนนครราชสมี า แขวงวชริ พยาบาล เขตดุสติ กรุงเทพมหานคร รหัสไปรษณีย์ 10300

นายศิวกร มาสนา รหัส 64517010087
โรงเรียนราษฎร์บรู ณะ (มฮู ำหมดั อทุ ิศ)
ประวัติการศึกษา : ปริญญาตรี หลักสูตรศิลปศาสตรบัณฑิต (วรรณคดี) สาขาวิชาวรรณคดีไทย
ภาควชิ าวรรณคดี คณะมนุษยศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร์
E-mail : [email protected]
ที่อยู่ : เลขที่ 67/1 ถนนประชาอุทิศ แขวงท่งุ ครุ เขตทงุ่ ครุ จงั หวัดกรุงเทพมหานคร รหสั ไปรษณีย์ 10140