OSMANLI
DEVLETİ
YÜKSELME
DÖNEMİ
FATİH SULTAN MEHMET(1451-1481)
İSTANBUL'UN FETHİNİN SEBEPLERİ
Anadolu ve Rumeli toprakları arasındaki bağlantıyı sağlamak
Bizans’ın Haçlıları ve Türk beyliklerini kışkırtması
Bizans’ın Osmanlı'nın iç işlerine karışması
Ortodoks Kilisesi’ni himaye altına alarak Hristiyan birliğini bozmak
Hz. Muhammet’in övgüsüne nail olmak istenmesi
Bizans’ın jeopolitik önemi (ticaret yolları)
FETİH HAZIRLIKLARIMIZ
İlk olarak Karamanoğulları ile anlaşıldı.
Rumeli hisarı (Boğazkesen) yaptırıldı.
Balkanlardan gelebilecek tehlikeler için antlaşmalar yapıldı.
Balkanlara bir ordu yollandı.
Tekerlekli kuleler yaptırıldı.
Havan topu icat edildi. Şahi adı verilen toplar yapıldı.
TÜRK TARİHİ DÜNYA TARİHİ
AÇISINDAN SONUÇLARI AÇISINDAN SONUÇLARI
Osmanlı toprak bütünlüğü Ortaçağ kapandı, Yeniçağ başladı.
sağlandı. Avrupa’da feodalite yıkıldı yerine
II. Mehmet’e Fatih ünvanı verildi. merkezi krallıklar kuruldu.
Osmanlı Kuruluş dönemi bitti, Fetihten kaçan Bizanslı bilim
yükselme dönemi başladı. adamlarının İtalya’ya gitmesi
İstanbul başkent yapıldı. Rönesans’a neden oldu.
İstanbul’a İslambol ve Dersaadet İpek Ticaret Yolu’nun Osmanlı
isimleri verildi. kontrolüne geçmesi Avrupa'da
Osmanlı bir imparatorluk oldu. Coğrafi Keşiflere neden oldu.
FATİH DÖNEMİ GELİŞMELERİ
Kardeş Katli Yasası çıkarılmıştır. Amaç taht kavgalarını önlemektir.
Divan’ın üye sayısı artırılmıştır. Bu sınırların genişlediğini gösterir.
Divan’a padişahın başkanlık etmesi usulü kaldırılmıştır.
Sadrazamların devşirmelerden seçilmesi uygulamasını başlatmıştır.
Topkapı sarayı yaptırılmıştır. Enderun Mektebi geliştirilmiştir.
Kanunname-i Al-i Osman hazırlanmıştır. İlk örfi hukuk kitabıdır.
Sahn-ı Seman Medreselerini açmıştır.(İstanbul Üniversitesi temeli)
İlk altın para olan sultani bastırılmıştır.
Kapalıçarşı inşa edilmiştir.
Karamanoğullarının bir kısmı alınmıştır.
Culus Bahşişi verilmesi kanunlaştırılmışır.
II. BAYEZİD(1481-1512)
Bu dönem yükselme dönemi içerisinde
duraklama dönemi olarak adlandırılmıştır.
Cem Sultan ve Şah kulu İsyanı ile uğraşıldığı
için çok fazla dış fetih yapılamamıştır.
Cem Sultan Olayı: Fatih'in oğlu olan Cem
Sultan, kardeşi Beyazıt’ın hükümdarlığını
tanımayarak taht kavgasına girişmiş ancak
yenilerek Papa’ya sığınmıştır. Böylece iç sorun
dış soruna dönüşmüştür
Şahkulu İsyanı: Şii mezhebinden olan Safevi
hükümdarı Şah İsmail’in Doğu Anadolu’yu ele
geçirmek amacıyla çıkardığı isyandır.
Karamanoğlu Beyliği kesin olarak hakimiyet
altına alınmıştır.
Memluk Devleti ile savaşılmıştır.
YAVUZ SULTAN SELİM(1512- 1520)
Osmanlı tarihinde babasını tahttan indirip
padişah olan ilk ve tek hükümdardır.
Babasıyla yaptığı Karıştıran Savaşı’nı
kaybetmesine rağmen Yeniçeri’nin
isteğiyle tahta geçmiştir.
Yeniçeri’nin isteğiyle tahta çıkan ilk
hükümdardır.
Yavuz Selim, şehzadeliği sırasında asıl
tehlikenin Doğu’dan geldiğini(Safevi ve
Memlük) gördüğü için Doğu’ya yönelik bir
siyaset izlemiştir.
Selim’in Doğu politikasında asıl amaç Türk
İslam birliğini sağlamaktır.
Doğu politikası gereğince Safevi Devleti ve
Memlük Devleti ile savaşmıştır.
ÇALDIRAN SAVAŞI-1514
Safevi Devleti hükümdarı Şah İsmail ile Selim arasında yapılmıştır.
Sebepleri:
-Şah İsmail’in Şii propagandası yapması.
-Doğu sınırlarının güvenliğini sağlamak.
-Selim’in Türk İslam birliğini sağlama düşüncesi.
-İpek Yolu’nun Van Tebriz hattını ele geçirmek.
Sonuçları:
-Tebriz, Musul, Kerkük ve Erbil Osmanlı topraklarına katıldı.
-Tebriz İpek Yolu’nun hakimiyeti Osmanlı’ya geçti.
-Doğu sınırlarının güvenliği sağlandı.
-Şii sorunu geçici süreyle önlendi.
Çaldıran Savaşı dönüşünde Dulkadiroğlu Beyliği üzerine giden Selim 1515
Turnadağı Savaşı ile bu beyliği ele geçirmiş böylece Anadolu’da başka Türk
Beyliği kalmamıştır.
-Anadolu'da Türk birliği kesin olarak sağlanmıştır.
-Son alınan Türk beyliği Dulkadiroğulları olmuştur.
-Turnadağı Savaşı sonucunda Memlük Devleti ile komşu olunmuştur.
MISIR SEFERİ(1516-1517)
Sebepleri:
-Memlüklerin Safavi Devleti’ne destek vermesi
-Selim’in Türk İslam birliği düşüncesi
-Halifeliğin ve kutsal yerlerin alınmak istenmesi
-Baharat Yolu’nun ele geçirilmek istenmesi nedeniyle 1516 Mercidabık, 1517
Rıdaniye Savaşları yapıldı.
Sonuçları:
-Halep , Şam ve Suriye Osmanlı topraklarına katıldı.
-Memlük Devleti yıkıldı. Mısır alındı.
-Halifelik ve Hicaz Osmanlı Devleti’ne geçti.
-Baharat Yolu kontrol altına alındı.
-Venediklerin Kıbrıs için Memlüklere ödedikleri vergi Osmanlı’ya ödenmeye
başladı.
-Halifelik makamı ile Osmanlı’da dinin yönetimdeki etkisi arttı.
-Osmanlı padişahı hem siyasi lider hem dini lider oldu.
-Devlet teokratik nitelik kazandı.
-Şeyhülislamların yönetimdeki etkinliği arttı.
KANUNİ S. SÜLEYMAN(1520-1566)
Hiç taht mücadelesi yapmadan tahta
geçen ilk hükümdardır.
1521-Belgrad’ın Fethi:
-Belgrad Osmanlı’nın Avrupa’ya açılan kapısı
olmuştur. Fetihler için bir üs olarak kullanıldı.
1526-Mohaç Meydan Savaşı:
-Macaristan’ın Belgrad’ı geri almaya
çalışması,
-Fransuva’yı esaretten kurtarmak nedeniyle
çıktı.
Sonuçları:
-Macaristan alındı. Jan Zapolya, Macar kralı
olarak atandı. Fransuva esaretten kurtarıldı.
-Bu olay sonrasında Osmanlı-Avusturya
mücadelesi başladı.
I. VİYANA KUŞATMASI
Sebepleri:
-Avusturya’nın Macaristan üzerinde hak iddia etmesi.
-Osmanlı’nın Avrupa’daki üstünlüğüne son vermek istemesi.
Sonuçları:
Viyana kuşatıldı ancak alınamadı. Çünkü;
-Kuşatma toplarının getirilmemişti.
-Kış şartlarının fethi zorlaştırmıştı.
ALMANYA SEFERİ
Sebebi:
-Avusturya’nın Macaristan Budin’i işgal etmesi.
Sonucu:
-İki kardeş ordularını birleştirmelerine rağmen Osmanlı ordularının
karşısına çıkamayıp barış istediler.
İSTANBUL ANTLAŞMASI-1533
Osmanlı Devleti ile Avusturya arasında imzalandı.
Antlaşmaya göre:
-Avusturya Macar içişlerine karışmayacak.
-Avusturya Yanoş’un krallığını tanıyacak.
-Avusturya Arşidük’ü protokol bakımından Osmanlı sadrazamına denk
sayılacaktır.
-Osmanlı Devleti’ne vergi ödeyecektir.
Bu antlaşma ile Avusturya Osmanlı üstünlüğünü kabul etmiştir.
Kanuni son seferini de Avusturya üzerine yapmış; bu seferde Zigetvar
Kalesi alınmış; ancak kuşatma sırasında Kanuni ölmüştür.
Kanuni Dönemi’de Fransa’ya kapitülasyon verilmiştir.(1535)
Amaç:
-Coğrafi keşiflerin verdiği zararı önlemek
-Akdeniz ticaretini yeniden canlandırmak
-İpek ve Baharat yollarına canlılık kazandırmak
-Hristiyan birliğini bozmak
KANUNİ DÖNEMİ DENİZ FETİHLERİ
Rodos’un Fethi(1521): Sen Jan Şövalyelerinden alınmıştır.
-Bu fetih ile Mısır ve Suriye deniz yolunun güvenliği sağlandı.
Cezayir’in alınması (1533): Savaş yapılmadan alınmıştır.
-Hızır Reis’in (Barbaros) Kaptan-ı Derya olması ile Cezayir kendiliğinden
Osmanlı sancağı haline geldi.
Preveze Deniz Savaşı( 28 Eylül 1538):
-Osmanlı ile Haçlılar arasında yapıldı.
-Sebep: Haçlıların Akdeniz’deki üstünlüğünü kaybetmek istememeleri
-Sonuç: Savaş sonunda Akdeniz Türk gölü haline getirilmiştir.
-Mora ve Dalmaçya kıyıları Osmanlı Devletine bırakılmıştır.
Kanuni döneminde Osmanlı donanması altın çağını yaşamıştır.
Trablusgarp’ın Fethi (1551):
-Turgut Reis, Sen Jan Şövalyelerinin elinde bulunan Trablusgarp’ı aldı.
Buraya Beylerbeyi yapıldı.
Cerbe Deniz Savaşı (1560): İspanyolların elinde bulunan Cerbe alındı.
Trablusgarp’ın elde tutulması kolaylaştı. Böylece Kuzey Afrika’daki
Türk üstünlüğü kesinleşmiş oldu.
Malta Kuşatması (1565): Rodos’tan kovulan Sen Jan Şovalyeleri buraya
yerleşti. Osmanlı tüccarlarına zarar vermeleri üzerine ada kuşatıldı
ancak Turgut Reis’in şehadeti üzerine alınamadı.
HİNT DENİZ SEFERLERİ:
Sebepleri:
-Akdeniz ticaretini yeniden canlandırmak
-Coğrafi keşiflerin verdiği zararı önlemek
-Portekizlilerin Akdeniz ticaretine zarar vermesi
-Hint Müslümanlarının Osmanlı’dan yardım istemesi
-Kızıldeniz’in güvenliğinin sağlanmak istenmesi
Yenilgi Sebepleri:
-Seferlere gereken önemin verilmemesi
-Osmanlı donanmasının okyanuslara dayanacak güçte olmaması
-Güccerat Sultanlarının Osmanlı askerlerini yalnız bırakması
Bu seferler ile Kızıl Deniz, Basra Körfezi, Yemen, Sudan ve Habeş
Osmanlı egemenliğine alınmıştır.
4. Haçlı seferini yöneten Seydi Ali Reis, sefer sırasında gördüğü yerleri
ve olayları Mir’atü’l Memalik adlı eserinde toplamıştır.
Piri Reis Haritası günümüze kalan, Avustralya kıtasını gösteren en eski
haritalardan biridir. Osmanlı Kaptan-ı Deryası Piri Reis tarafından 1513'te
çizilmiş olup Avrupa ve Afrika'nın batı kıyılarını ve Güney Amerika'nın doğu
kıyılarını gösterir.
II. SELİM(1566-1574)
Sakız Adası’nın Fethi (1566):
-Piyale Paşa tarafından Cenevizlerden alındı.
Böylece Batı Akdeniz kıyıları ve Boğazların
güvenliği sağlandı.
-Yemen fethedilmiştir.
Kıbrıs’ın fethi( 1571):
-II. Selim’in hükümdarlığı döneminde Lala
Mustafa Paşa tarafından Venedik’ten
alınmıştır.. Doğu Akdeniz üstünlüğü kesin
olarak sağlanmıştır.
İnebahtı Deniz Savaşı (1571):
-Osmanlılar ile Haçlılar arsında yapıldı.
Sebebi:
-Kıbrıs’ın kaybedilmesidir.
Sonuç:
-Donanmamız ilk kez yakıldı.
-Osmanlı orduları yenilmiş ancak toprak kaybı yaşamamıştır.
Ordunun başında sefere çıkmayan ilk padişah 2. Selimdir.
Mimar Sinan’ın ustalık eseri Selimiye bu dönemde yapıldı.
SOKULLU PROJELERİ
Süveyş Kanalı Projesi:
Akdeniz ile Kızıldeniz’i bir kanal işe birleştirme projesidir.
Amacı:
-Akdeniz ticaretini yeniden canlandırmak
-Coğrafi keşiflerin verdiği zararı önlemek
Don Volga Projesi:
Don Nehri ile Volga nehrini birleştirme projesidir.
Amacı:
-Karadeniz ile Hazar denizi arasındaki ticareti geliştirmek
-Orta Asya Türkleri ile bağlantı kurmak
Marmara Karadeniz Projesi:
Sapanca Gölü, İzmit Körfezi ve Marmara Denizi arasında birleşme
amaçlandı.
NOT: Bu projeler teknik imkansızlıklar nedeniyle gerçekleştirilememiştir.