คู่มือฝึกอบรมการจัดกิจกรรมลูกเสือที่เน้นทักษะชีวิต

คมู ือฝกอบรม

ทักษะช�วต�การจัดกิจกรรมลูกเสอื ท่ีเนน

คำนำ

สมาคมวางแผนครอบครัวแหง่ ประเทศไทย ในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระศรีนครนิ ทราบรมราชชนน ี
ไดจ้ ัดทำโครงการ “การพฒั นาหลกั สูตรและการบรหิ ารจัดการกิจกรรมลูกเสอื เพือ่ เสรมิ สรา้ งทักษะชีวิต” โดยการ
สนับสนนุ งบประมาณจากสำนกั งานกองทุนสนบั สนุนการสร้างเสรมิ สขุ ภาพ (สสส.) มวี ตั ถปุ ระสงคเ์ พื่อพฒั นา
กิจกรรมลูกเสือให้เหมาะสมและสอดคล้องกับสภาพสังคมปัจจุบันโดยใช้พื้นฐานการจัดกิจกรรมลูกเสือของ
สำนกั งานลกู เสือแห่งชาติ บรู ณาการกบั กจิ กรรมท่ีเนน้ การสรา้ งทกั ษะชีวติ ซึง่ จะเร่มิ ดำเนินการในปกี ารศึกษา
2553 ในโรงเรียนนำร่องจำนวน 40 โรงเรยี น
คู่มือฝกึ อบรม “การจัดกจิ กรรมลูกเสอื ทีเ่ น้นทกั ษะชีวิต” จดั ทำขึน้ เพื่อใชป้ ระกอบการฝกึ อบรมผบู้ งั คับ
บัญชาลูกเสอื และครูผเู้ กีย่ วขอ้ งในโรงเรียนนำรอ่ งทง้ั 40 โรงเรยี น ให้มคี วามรู้ ความเขา้ ใจในการจัดกจิ กรรมลูกเสอื
ทเี่ สรมิ สรา้ งทักษะชวี ติ เป็นการสรา้ งภมู ิคุ้มกนั ต่อปญั หาสังคมในสถานการณ์ปัจจุบันและเตรยี มพรอ้ มสำหรับ
อนาคต
การจดั ทำค่มู อื ฝกึ อบรมฯ ไดร้ ับความอนเุ คราะห์จากสำนักงานลกู เสอื แหง่ ชาติ สำนักงานคณะกรรมการ
การศกึ ษาข้ันพ้นื ฐาน (สพฐ) นายแพทยย์ งยทุ ธ วงศภ์ ิรมยศ์ านต์ิ นายแพทยท์ รงคณุ วฒุ ิ หวั หนา้ กล่มุ ที่ปรกึ ษา
กรมสขุ ภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข นาวาอากาศเอกหญิงกรรณกิ า กออนนั ตกลู นายทหารปฏิบตั ิการประจำ
กรมแพทย์ทหารอากาศ กองทัพอากาศ นางศิริรตั น์ บุญตานนท์ ศึกษานิเทศก์เชีย่ วชาญ สำนักงานเขตพนื้ ท่ี
การศกึ ษานครราชสมี า เขต 1 นางอบุ ลวรรณ แสนมหายักษ์ ครเู ชยี่ วชาญ โรงเรียนบา้ นสันโคง้ (เชยี งรายจรูญ
ราษฎร)์ สำนักงานเขตพ้ืนที่การศกึ ษาเชยี งราย เขต 1 นางสาวสภุ าพร ประดบั สมทุ ร นักจติ วทิ ยา 8 โรงพยาบาล
พระศรีมหาโพธิ์ จังหวัดอบุ ลราชธานี คณะครโู รงเรยี นอนบุ าลเมืองเชยี งราย และคณะครูโรงเรียนสนั ตริ าษฎร์
วทิ ยาลยั
สมาคมฯ ขอขอบพระคุณหนว่ ยงานและบคุ ลากรดังกลา่ วทเี่ สยี สละ ทมุ่ เท ในการจัดทำค่มู ือไว้ ณ โอกาสน ี้
หวังเปน็ อยา่ งยิ่งวา่ คูม่ ือฉบบั นีจ้ ะชว่ ยสง่ เสรมิ ให้กิจกรรมลกู เสอื เกิดประโยชนส์ ูงสดุ ตอ่ การพัฒนาเด็กและเยาวชน
ในโรงเรียนต่อไป คณะผู้จัดทำยนิ ดนี ้อมรบั ข้อเสนอแนะเพ่อื นำไปปรบั ปรุงคมู่ อื เล่มน้ีให้ดยี ่ิงขึน้ ตอ่ ไป
สมาคมวางแผนครอบครวั แหง่ ประเทศไทย

ในพระราชูปถมั ภ์สมเดจ็ พระศรนี ครินทราบรมราชชนนี
เมษายน 2553

สารบญั หนา้
3
คำช้ีแจงการใช้คมู่ อื 6
ตารางฝกึ อบรม 7
แผนการฝึกอบรม เร่ือง แนวคิดกจิ กรรมลกู เสือท่เี น้นทกั ษะชวี ติ 15
แผนการฝกึ อบรม เร่อื ง หลักสตู รลกู เสอื ทเี่ นน้ ทักษะชวี ติ 32
แผนการฝึกอบรม เรอ่ื ง กจิ กรรมลกู เสือท่ีเนน้ ทักษะชีวิต 42
แผนการฝึกอบรม เร่อื ง การสอนแบบจลุ ภาค 46
แผนการจัดกจิ กรรมลกู เสือ 15 แผน สำหรบั ฝึกสอน 47
1. นาทวี ิกฤต ลกู เสอื สำรอง ป.1 48
2. คยุ กันฉนั ท์เพอื่ น ลกู เสือสำรอง ป.2 50
3. โรงเรียนของฉัน ลกู เสอื สำรอง ป.2 51
4. รู้แลว้ ป้องกันได้ ลกู เสอื สำรอง ป.3 54
5. ใช้ไฟฟ้าอย่างประหยัด ลกู เสอื สำรอง ป.3 56
6. เดก็ ไทยไมก่ นิ หวาน ลกู เสอื สามัญ ป.4 59
7. ความเป็นสุภาพบุรษุ และสุภาพสตรี ลูกเสือสามญั ป.4 61
8. คิดเชงิ บวก ลูกเสือสามญั ป.5 62
9. เข้าใจเพื่อนดว้ ยภาษากาย ลกู เสือสามญั ป.6 63
10. โรงเรยี นปลอดภยั ลกู เสอื สามญั ป.6 64
11. ความรนุ แรง ลูกเสือสามญั รุน่ ใหญ่ ม.2 74
12. สวนสวยด้วยวสั ดุเหลือใช้ ลกู เสอื สามัญรนุ่ ใหญ่ ม.2 78
13. เรือ่ งเล่าเร้าพลงั ลกู เสอื สามญั รนุ่ ใหญ่ ม.3 80
14. สุภาพบุรุษและสภุ าพสตรีในดวงใจ ลกู เสือสามญั รนุ่ ใหญ่ ม.3 82
15. สมั พนั ธภาพชาย-หญงิ ลูกเสอื สามญั รุน่ ใหญ่ ม.3 83
แผนการฝึกอบรม เรอ่ื ง แนวทางการดำเนินงานในโรงเรียน 88
ภาคผนวก 89
ภาคผนวก ก.....ประวตั ลิ กู เสือโลก และ ประวตั ิลูกเสือไทย 99
ภาคผนวก ข.....ทักษะชวี ติ กับกจิ กรรมลูกเสอื
ภาคผนวก ค.....กจิ กรรมลูกเสอื ทเี่ น้นทกั ษะชวี ติ 109
คณะผจู้ ดั ทำเอกสาร 112

คมู่ อื ฝึกอบรม การจัดกิจกรรมลูกเสอื ที่เนน้ ทกั ษะชีวติ 3

คำช้แี จงการใชค้ ู่มอื

เอกสารฉบบั นี้ จดั ทำขนึ้ เพอ่ื ใชเ้ ปน็ ค่มู อื ประกอบการฝึกอบรมผ้บู งั คับบัญชาลูกเสอื และครูผู้เกี่ยวข้อง
จากโรงเรียนนำรอ่ ง 40 โรงเรยี น ที่จะนำหลักสูตรลูกเสอื ที่เน้นทักษะชีวติ ไปใช้ในปกี ารศึกษา 2553 ให้มีความรู้
ความเข้าใจในการจัดกิจกรรมลูกเสอื ทีเ่ นน้ ทักษะชีวิต เป็นการสร้างภมู คิ มุ้ กนั ทางสงั คมให้กับเดก็ และเยาวชนใน
โรงเรยี น และเตรียมพร้อมสำหรับปัญหาในอนาคต โดยไดร้ วบรวมสอ่ื ใบกจิ กรรม ใบความรู้ และเอกสารทีใ่ ช้
ประกอบการฝกึ อบรมไว้ท้ังหมด

เน้อื หาในเอกสารประกอบดว้ ย
1. แนวคดิ การจัดกิจกรรมลกู เสอื ทีเ่ นน้ ทักษะชวี ิต
2. ขัน้ ตอนและวธิ กี ารในการจัดทำหลักสูตรลกู เสือทเี่ น้นทักษะชวี ิต
3. กจิ กรรมลูกเสือทีเ่ นน้ ทกั ษะชีวติ
4. การสอนจลุ ภาค
5. แผนการจดั กิจกรรมลกู เสือสำหรับทดลองสอน ทั้ง3ประเภทคือลกู เสอื สำรอง สามญั และสามญั รนุ่ ใหญ่
รวม 15 กจิ กรรม
6. แนวทางการดำเนินงานในโรงเรียน
กจิ กรรมการฝกึ อบรม ยึดหลกั ผ้เู รียนเป็นศูนยก์ ลาง ผ้เู ข้ารบั อบรมควรศกึ ษาเอกสารประกอบการอบรม
แต่ละเร่ืองให้เข้าใจ และมสี ่วนร่วมอภิปรายแสดงความเหน็ เพื่อสรา้ งองคค์ วามรูใ้ หมท่ ี่นำไปใช้ได้จริงร่วมกัน
แผนการจัดกิจกรรมลูกเสือทเ่ี นน้ ทักษะชีวิตสำหรับการทดลองสอน มจี ุดประสงคเ์ พื่อใหผ้ ู้บงั คบั บัญชา
ลูกเสือและครผู เู้ กีย่ วขอ้ ง ไดม้ ีประสบการณ์ตรงท้ังในฐานะผ้เู รยี นและผูส้ อน ซง่ึ จะชว่ ยใหเ้ กดิ ความเขา้ ใจอยา่ ง
ถ่องแทม้ ากขน้ึ และสามารถใช้คู่มอื ครูไดอ้ ยา่ งม่นั ใจ
จดุ เน้นของกิจกรรมก็คอื การสร้างทักษะชีวติ ทว่ั ไป ซง่ึ เกิดโดยกระบวนการเรียนร้ใู นหม่ลู กู เสอื หรือ
วิธีการลกู เสอื และ กิจกรรมที่ สรา้ งทักษะชวี ติ เฉพาะ ซงึ่ เน้อื หาจะสอดคลอ้ งกับสภาพปัญหา และเหตุการณ์
สำคัญที่เกดิ ขึน้ จริงในเด็กแต่ละวยั
กิจกรรมทใี่ ช้ แบง่ ออกเปน็ 5 ประเภท คอื การแสดงออก / การรายงาน / การวเิ คราะห์และการประเมนิ
/ เกมและการแข่งขัน / การบำเพญ็ ประโยชน์ โดยออกแบบใหผ้ ู้เรยี นใชก้ ระบวนการกลุม่ ในการแลกเปลี่ยน
ประสบการณ์ แลกเปล่ยี นความคิดความเชอื่ สรา้ งองคค์ วามรแู้ ละสรุปความคดิ รวบยอด รวมทัง้ เปิดโอกาสได้
ประยกุ ต์ใช้สง่ิ ที่ไดเ้ รยี นร ู้

4 ค่มู อื ฝกึ อบรม การจดั กิจกรรมลูกเสือทีเ่ นน้ ทักษะชีวิต

แผนการจัดกจิ กรรมลูกเสือสำรอง 5 กิจกรรม

ท่ี แผนการจัดกจิ กรรมลกู เสือ เรอ่ื ง จำนวนคาบ
1
1 นาทีวิกฤต 1
2 คยุ กนั ฉนั ท์เพ่อื น 2
3 โรงเรยี นของฉัน 1
4 รูแ้ ลว้ ปอ้ งกันได ้ 1
5 ใชไ้ ฟฟ้าอยา่ งประหยดั

แผนการจัดกิจกรรมลูกเสอื สามญั 5 กิจกรรม

ที่ แผนการจัดกิจกรรมลกู เสอื เรอ่ื ง จำนวนคาบ
3
1 เด็กไทยไมก่ นิ หวาน 1
2 ความเปน็ สภุ าพบรุ ษุ และสภุ าพสตรี 1
3 คดิ เชงิ บวก 1
4 เขา้ ใจเพอื่ นด้วยภาษากาย 2
5 โรงเรียนปลอดภยั

แผนการจัดกิจกรรมลูกเสอื สามัญรุ่นใหญ่ 5 กิจกรรม

ท่ี แผนการจดั กิจกรรมลกู เสอื เรือ่ ง จำนวนคาบ
1
1 ความรุนแรง 4
2 สวนสวยดว้ ยวสั ดุเหลอื ใช้ 2
3 เรือ่ งเลา่ เรา้ พลงั 2
4 สุภาพบุรษุ -สภุ าพสตรีในดวงใจ 1
5 สมั พนั ธภาพชาย-หญิง

คู่มอื ฝึกอบรม การจัดกจิ กรรมลูกเสอื ที่เนน้ ทกั ษะชวี ิต 5

ก่อนการทดลองสอนควรศึกษาแผนการจัดกิจกรรมลกู เสอื ให้เขา้ ใจ ศกึ ษาใบความร้สู ำหรับผูส้ อนและ
ใบกจิ กรรม สำหรับผูเ้ รยี น เพอ่ื ท่ผี สู้ อนจะได้สอ่ื สารสาระการเรยี นร้ไู ดต้ รงตามจุดประสงค์การเรยี นร้มู ากทส่ี ดุ
จดุ ประสงคด์ ้านพุทธพิ สิ ัยมจี ุดเนน้ ทกี่ ารตั้งประเด็นให้วิเคราะห์ / สังเคราะหเ์ นอื้ หา ความร้ใู หเ้ ขา้ ใจอย่างถ่องแท้
และสามารถนำไปใชไ้ ดใ้ นชวี ิตจรงิ จุดประสงคด์ ้านเจตคติมจี ุดเน้นท่อี ารมณ์ความรสู้ ึก และการตง้ั ประเดน็ ให้
ผเู้ รยี นได้แลกเปลีย่ นและตรวจสอบความคดิ ความเช่อื ของตนเอง สว่ นจดุ ประสงค์ด้านทกั ษะเน้นท่ีการทำความ
เข้าใจในข้ันตอนการลงมอื ทำทักษะ ไดท้ ดลองและฝึกฝนจนชำนาญ แผนการจัดกจิ กรรมเหล่านี้ถือเปน็ สาระ
จำเป็นเบ้ืองต้นเทา่ น้นั ครูผ้สู อนสามารถเพมิ่ เติมสาระหรอื ปรับกจิ กรรมได้ตามความเหมาะสม
แนวทางการดำเนนิ งานในโรงเรียน เป็นการเปิดโอกาสใหผ้ เู้ ข้าอบรมไดร้ ว่ มกนั วางแผนเพื่อนำคูม่ ือครู
ไปใชจ้ ัดกจิ กรรมลกู เสอื ในโรงเรียน กำหนดสดั สว่ นของกิจกรรมลกู เสือตามข้อบงั คับลูกเสือแห่งชาติ และกิจกรรม
ลกู เสอื ที่เนน้ ทักษะชวี ติ สัดส่วนเวลาในแตล่ ะคาบ การเปดิ ประชุมกอง กจิ กรรม และการปดิ ประชมุ กอง วางแผน
และดำเนินงาน แตง่ ตั้งผู้รบั ผิดชอบในการเตรียมหลักสตู ร การแลกเปลย่ี นเรียนรู้ และการประเมินผล รวมท้งั
ให้ขอ้ เสนอแนะต่อผ้บู รหิ ารโรงเรยี น ฝา่ ยงานวชิ าการ และฝ่ายงานกิจกรรมนกั เรยี น

หากมีข้อเสนอแนะเพ่อื การปรบั ปรงุ คู่มอื ฉบับนี้ กรุณาตดิ ตอ่ ที่
สมาคมวางแผนครอบครัวแห่งประเทศไทยฯ

เลขท่ี 8 วิภาวด-ี รังสติ 44 แขวงลาดยาว เขตจตจุ กั ร กรงุ เทพฯ 10900
โทรศัพท์ 0-2941-2320 ตอ่ 151 โทรสาร 0-2561-5132

ตารางฝกึ อบรม “การจัดกจิ กรรมลกู เสอื ทเ่ี นน้ ทักษะชีวิต 6 ค่มู ือฝกึ อบรม การจัดกจิ กรรมลกู เสือท่เี นน้ ทกั ษะชวี ติ

วนั ท่ี 08.30 - 10.30 น. 10.30 - 12.00 น. 13.00 - 15.00 น. 15.00 - 17.00 น.
หลกั สูตรลูกเสือ กิจกรรมลูกเสือ การสอนจุลภาค
1 ลงทะเบยี น / แนวคิดกิจกรรมลูกเสอื ทีเ่ น้นทกั ษะชวี ติ ทเ่ี นน้ ทักษะชวี ติ
รบั เอกสาร ท่ีเน้นทกั ษะชวี ติ

08.30 - 12.00 น. 13.00 - 14.00 น. 14.00 - 15.00 น.
2 ทดลองสอนด้วยกิจกรรมลูกเสอื ที่เน้นทักษะชวี ติ แบ่ง 3 กล่มุ แนวทางการดำเนินงาน อภิปรายซกั ถาม /
สรุปผลการประชุม /
1. กลุ่มลกู เสอื สำรอง ในโรงเรียน ประเมินผลการอบรม /
2. กลุ่มลกู เสอื สามญั
3. กลุ่มลกู เสือสามัญร่นุ ใหญ่ ปดิ การอบรม

หมายเหตุ กำหนดการน้ีอาจเปลีย่ นแปลงตามความเหมาะสม, อาหารว่าง 10.30 น. และ 14.45 น. และอาหารกลางวนั 12.00 น.

คู่มอื ฝกึ อบรม การจดั กิจกรรมลูกเสือทเ่ี นน้ ทกั ษะชวี ิต 7

แผนการฝึกอบรม
เรอ่ื ง แนวคิดกจิ กรรมลูกเสอื ทีเ่ นน้ ทักษะชีวติ

8 คมู่ อื ฝึกอบรม การจัดกจิ กรรมลกู เสือที่เนน้ ทกั ษะชวี ติ

แผนการฝึกอบรม
เรอ่ื ง แนวคดิ กิจกรรมลูกเสอื ท่ีเนน้ ทักษะชวี ิต

จดุ ประสงค์ : เขา้ ใจแนวคิดและเหน็ ความสำคัญของการจัดกจิ กรรมลูกเสอื ทเี่ น้นทกั ษะชวี ิต
สาระสำคัญ :
ทกั ษะชีวติ เป็นความสามารถทจ่ี ำเปน็ อย่างย่ิง เพือ่ การปรับตัวต่อปญั หาต่างๆ รอบตวั และดำเนินชวี ิต
อย่างมคี วามสุขทา่ มกลางสภาพสงั คมปัจจุบนั ท่ีมกี ารเปล่ียนแปลงอยา่ งรวดเร็ว รวมทั้งเตรยี มพรอ้ มสำหรับปญั หา
ในอนาคต
ลน้ เกล้าฯรชั กาลที่ 6 ทรงพระราชทานกำเนดิ ลกู เสอื ไทย ดว้ ยทรงเห็นความสำคญั ของการพัฒนาเด็ก
และเยาวชนไทย แนวคิดกจิ กรรมลูกเสือที่เน้นทักษะชวี ติ จงึ ไดถ้ ูกพัฒนาขนึ้ เพ่ือตอบสนองต่อพระราชปณธิ านของ
พระองค์
สอื่ / อุปกรณ์ :
1. วดี ที ัศน์ เรื่อง ขยะน้มี มี ลู ค่า
2. ใบกิจกรรม 1 และ 2
3. Power Point เรอ่ื ง แนวคิดกจิ กรรมลกู เสอื เนน้ ทักษะชีวิต

คู่มือฝกึ อบรม การจัดกิจกรรมลูกเสอื ทีเ่ น้นทักษะชวี ิต 9

ใบกิจกรรม 1

เรอื่ ง แนวคิดกิจกรรมลูกเสอื ทเ่ี น้นทักษะชีวิต

แบง่ กลุม่ 3 – 4 คน ร่วมกนั อภิปรายประเด็นตอ่ ไปน้ี
1. มีความรูส้ ึกอยา่ งไรต่อกจิ กรรมลกู เสือท้งั 2 แบบ
2. มคี วามคิดเห็นอย่างไรในการท่ีจะเปลี่ยนจากกิจกรรมลูกเสือแบบแรกไปเป็น
แบบท ่ี 2

(ใหเ้ วลา 10 นาที)

ใบกจิ กรรม 2

เรอ่ื ง แนวคิดกจิ กรรมลกู เสือทเ่ี น้นทกั ษะชีวิต

จับค่คู ุยกนั ในประเดน็ ตอ่ ไปนี้
“ ถา้ ทา่ นเป็นผู้กำกบั ลูกเสือทีส่ อนแบบที่ 2 ทา่ นจะมขี ้อเสนอแนะอะไรบา้ ง
เพอ่ื ให้ผู้เรียนเกดิ ทกั ษะชวี ติ มากข้นึ ”
(ให้เวลา 5 นาท)ี

: POWER POINT1100 คมู่ อื ฝกึ อบรม การจัดกจิ กรรมลกู เสือทเ่ี น้นทักษะชีวติ

ทักษะชีวิต (life skill)

หมายถึงความสามารถทางจิตสังคม
อันประกอบด้วย ความรู้ เจตคติ และทกั ษะ
ในอนั ท่ีจะจัดการกบั ปญั หารอบๆ ตัว ในสภาพ
สังคมปัจจุบันและเตรียมพรอ้ มสำหรับการปรับตวั
ในอนาคต

แนวคดิ กิจกรรมลูกเสือทเ่ี นน้ ทกั ษะชวี ิต

องคป์ ระกอบทักษะชีวิต 6 คู่ 3 ด้าน กระบวนการลกู เสือ (Scout movement)

จติ พิสัย คภในคเผวาหวอู้าตค็นามน่ืวัภมคใเูมอจวใิงาจรมใู้ ตนครตวะนาหพสมคนรุทวคว้ากัจิธดิางามสพวรแกสิเรคณิสคัมลารดิ ยัร์รคพะาสก์ นัะราหธา้รภง์สาื่อพสกแปสาินกาญัรรไ้ใหตขจาแัดละ ทกั ษะพสิ ยั กระบวนการเรียนรู้และพัฒนาตนเองอย่างต่อเน่ือง
คชอวาบมตร่อบั สผงั ิดคม คกกับาวราอจมาดัเรคกมราณยี รดแ์ ละ สำหรบั เยาวชน เพอ่ื สร้างเยาวชนทีม่ ีจติ ใจเสียสละ
รบั ผิดชอบและอทุ ศิ ตนแก่สังคม ดว้ ยวธิ กี ารลกู เสือ
(ลูกเสือโลก)
กระบวนการทางการศึกษาส่วนหนง่ึ ซ่ึงมุง่ พฒั นา
สมรรถภาพของบุคคล ทง้ั ทางสมอง ร่างกาย จติ ใจ
และศลี ธรรม เพื่อใหเ้ ปน็ บุคคลทมี่ ีความประพฤติดี
งาม ไมก่ ระทำตนเป็นปญั หาของสังคม และดำรงชีวิต
อย่างมคี วามหมาย และสุขสบาย (แนวการจดั กิจกรรม
พัฒนาผูเ้ รยี น 2552- สพฐ.)

หลกั การลกู เสือ(Scout principle) วิธกี ารลูกเสอื โลก (Scout method)
8 องคป์ ระกอบ/3 กลุ่ม
โลก หนา้ ทห่ี ลัก 3 ประการ ไ ท ย ร ับ หผลิดักชอ5บปตรอ่ ะกกาารรพัฒนา
ต่อตนเอง (พัฒนา ต เ ค น าเเขรอ้าพงรอใ่วยนมา่ พเงกตฒั ียอ่ นรเนาตส่อืิแงังลคะมศยักอดม์ิรศบั รี 1. ผูใ้ หญ่มหี นา้ ทช่ี ่วยเหลือและส่งเสริมใหเ้ กิด กระบวนการ
ผรวู้อมื่นทง้ั ธแรลระมเชพาื่อตนิแมลนะสษุ รยรท์ พกุ สคิง่ น เรยี นรใู้ นกลุ่ม
จตแติ ลนใะเจอจติงอทวาั้งญิ รดมญ้าณนา์ ณสรัง)่าคงมกาย ท ั้ง หยลดึ ามย่นั ใในนโคลำกปฏญิ าณและ 2. มีกิจกรรมทีบ่ รรลวุ ตั ถุประสงคใ์ นการพัฒนา เยาวชน
ก ฏ ขมจองีศรงาักลสภกู นเกั าสดเอื ปีต็น่อหพลรกัะมยหึดาทางใจ อยา่ งตอ่ เนอื่ งและเปน็ ระบบ
เกียตรอ่ตผชิ ู้อว่ ยื่นเห(เลคือาผรพูอ้ ืน่ให/ร้ วม กษัตรยิ ์และประเทศชาติ 3. ยึดมัน่ ตอ่ คำปฏิญาณและกฎของลกู เสอื
ถึงสงั คมและสิง่ แวดล้อม) 4. ใช้ระบบสญั ลักษณเ์ ปน็ แรงกระตนุ้ ไปสู่ เปา้ หมายใน
การพัฒนาตนเอง
ต่อพระเจ้า/จติ วญิ ญาณ 5. ระบบหมู่ (กลุ่มเรียนรรู้ ่วมกัน)
(คชแวีวสิตาวมองหยห่ามางาแมยลีค)ะุณดคำเ่านแินละ 6. ใกล้ชิดธรรมชาติ
7. เรียนรจู้ ากการลงมอื ปฏิบัต/ิ เกม
8. เรยี นรู้จากการบรกิ ารผู้อ่ืน

คู่มือฝึกอบรม การจดั กิจกรรมลกู เสือที่เนน้ ทักษะชวี ิต 1111

วธิ ีการลูกเสือไทย 7 องคป์ ระกอบ กลุม่ ที่ 1 WHO?

(หลักสตู รแกนกลางฯ 2551) เยาวชนเป็นศนู ยก์ ลาง
1. การสนับสนนุ โดยผู้ใหญ่ ปฏสิ มั พนั ธร์ ะหว่างเยาวชนกับผู้ใหญ่
2. ความกา้ วหนา้ ในการเขา้ ร่วมกจิ กรรม
3. ยึดมั่นในคำปฏิญาณและกฎ เยาวชน
4. การใชส้ ัญลกั ษณร์ ่วมกนั
5. ระบบหมู่ ผู้ใหญ่
6. การศกึ ษาธรรมชาติ
7. เรียนรจู้ ากการกระทำ

กลุ่มท่ี 2 WHAT? กลุ่มท่ี 3 HOW?

กจิ กรรมทีช่ ่วยให้บรรลุวตั ถุประสงค์ใน โดยใชอ้ งคป์ ระกอบอ่ืนๆ ของวิธกี ารลูกเสอื
การพฒั นาเยาวชนอย่างตอ่ เนื่องและเป็นระบบ

กจิ กรรม วัตถุประสงค์ ระบบหมู่ คำปฏญิ าณ ระบบ
และกฎ สัญลกั ษณ์

ลกู เสอื

ธรรมชาติ บรกิ าร ลงมือทำ/เกม

วิธีการลูกเสอื 8 องคป์ ระกอบ วธิ กี ารลกู เสอื สร้างทกั ษะชวี ติ ได้อยา่ งไร

องคป์ ระกอบ สรา้ งโดย
คิดวิเคราะห์ อภิปรายแลกเปล่ียนความคิดเห็นที่ต้องคิดวิเคราะห์/
เยาวชน คิดสรา้ งสรรค์ สังเคราะห์ ตลอดเวลา

จดั กิจกรรมใหค้ ดิ นอกกรอบ งานศลิ ป์ การแสดง
งานฝีมอื ฯลฯ
คำปฏญิ าณ ตระหนักรู้ในตน การเรยี นรู้ทพี่ ัฒนาขนึ้ จากภายในตวั เด็ก เปน็ ผลจาก
และกฎ ระบบ เขา้ ใจ/เหน็ ใจผอู้ นื่ ปฏิสมั พันธ์ แลกเปล่ยี นความคดิ ความเชอ่ื ในกลุม่ ได้
ระบบหมู่ สญั ลักษณ์ ทำความเขา้ ใจตนเองและผ้อู นื่ ฝกึ ท่ีจะยอมรบั และ
ธรรมชาติ ลูกเสอื เคารพในสิทธิและความคิดเหน็ ของผู้อื่น
กิจกรรม วัตถปุ ระสงค์ เหน็ คุณคา่ ตนเอง/ การยอมรบั จากเพื่อน ทำชน้ิ งานสำเร็จ คำชมเชยจาก
บริการ
ลงมือทำ/ รบั ผิดชอบสงั คม เพื่อนและผ้ใู หญ่ การเคารพใหเ้ กยี รติซึ่งกนั และกนั
เกม ส่งผลให้มีวินัยและความรับผิดชอบต่อตนเองและส่วน
รวมมากขน้ึ
สื่อสารและ
ผู้ใหญ่ สร้างสัมพันธภาพ ประสบการณ์ ปฏสิ ัมพันธใ์ นกลุม่
ตัดสนิ ใจและแก้ไขปญั หา การเรยี นรู้และการฝึกฝน
จดั การอารมณแ์ ละ
ความเครยี ด

12 คู่มอื ฝึกอบรม การจัดกจิ กรรมลูกเสอื ทเ่ี น้นทักษะชวี ติ

หลักการ + วิธกี ารลูกเสือ วตั ถปุ ระสงคข์ องหลักสูตรลกู เสอื
วัตถปุ ระสงคห์ ลกั สูตร
ผลการเรียนรู้ ลกู เสือโลกเนน้ การพฒั นา 6 ดา้ น
แผนการจัดกิจกรรม (ร่างกาย สตปิ ญั ญา จรยิ ธรรม จิตใจ สังคม
ประเมนิ ผล จิตวิญญาณ)
ลกู เสือไทยมแี นวทางพัฒนา 8 ดา้ น
(หลกั สูตรมวลกจิ กรรม พ.ศ.2544 มี 10 หนว่ ย
ปรบั มาจากกิจกรรมสัญลกั ษณ์ กจิ กรรมตามคำ
ปฏิญาณและกฎ กจื กรรมโครงการ /การพัฒนา
หลกั สูตรลกู เสือในสถานศึกษา2551 ใ ช้การพัฒนา
8 ด้าน )

ดา้ น ผลการเรียนรู(้ ลูกเสอื โลก) พระราชบัญญตั  ิ  ลูกเสอื พ.ศ.๒๕๕๑
มาตรา ๘ วตั ถปุ ระสงค์คณะลกู เสอื แห่งชาติ
รา่ งกาย กภับาพเพลศกั ขษอณงต์ภนายนอกและการแสดงออกทเ่ี หมาะสม
สตปิ ญั ญา คตวดั าสมนิ คใิดจดสร้ว้ายงเสหรตรผุ คล์ คเิดขา้นใอจกโกลกรอมบาก ข้ึน ใ ห เ้เพป็น่อื พพฒัลเนมาือลงูกดเี  ส มอื ทคี วั้งทามารงกับาผยิดชสอตบปิ ัญแลญะาช่วจยติ สใจรา้ แงลสะรศรีลคธ์สรังรคมม
ใหเ้ กดิ ความสามคั ค ี   และมีความเจริญกา้ วหนา้ ทงั้ นี้เพื่อ
จรยิ ธรรม แแลักลละะษมรณักอะศงนหกั สิดาัยเ์ิศอ/รเกอีตลกนักลเษอักณงษรณ์แู้จห์กัภ่งผตมู ิดนิใชจอ–บเหช่ัวน็ ดคี ุณค่า ความสงบสุข และความม่นั คงของประเทศชาติตามแนวทาง  
จติ ใจ เเอข้าง ใ จสตรา้นงเแอลงะดรูแกั ลษแาลสะมั จพัดนักธารภกาบัพอกาับรผมอู้ ณ่ืน์คไวดา้ มร้สู กึ ตน ดงั ต่อไปน้ี
1.  ใหม้ นี สิ ัยในการสงั เกต จดจำ เช่อื ฟัง และพ่งึ ตนเอง
สังคม สแเคมัลาพะรกพนั ฎธแเภ์กลาณะพปฑฏทใ์ บิานงัตสสิตังงั คาคมมมกเฎคกาตรพิกาคขวอางมกคลิดมุ่ เหน็ ผู้อืน่ 2.  ใหซ้ ่อื สัตย์สุจริต มีระเบยี บวินัยและเห็นอกเห็นใจผู้อ่นื
3.  ให้รู้จกั บำเพญ็ ตนเพ่อื สาธารณประโยชน์
จิตวญิ ญาณ ดทำก่ี เ่อนเนิกิดชวีขิตึน้ อมยา่าจงามกคี ภุณายคใ่านคตวนาเมอเงชื่อม่นั / ความศรทั ธา 4.  ให้รู้จักทำการฝมี อื และฝกึ ฝนใหท้ ำกจิ การต่าง ๆ ตาม
ความเหมาะสม
5.  ให้รจู้ ักรักษาและส่งเสรมิ จารตี ประเพณี วัฒนธรรม และ
ความมั่นคงของประเทศชาติ  

แนวการจัด2ก5ิจ5ก2รรสมพพฐฒั. นาผู้เรยี น แนวทางการพฒั นาลูกเสอื (ไทย)
8 ประการ
กระบวนการทางการศกึ ษาสว่ นหนง่ึ ซ่ึงมุง่ พฒั นา
สมรรถภาพของบุคคล ทงั้ ทางสมอง รา่ งกาย จติ ใจ 1. พัฒนาดา้ นรา่ งกาย
และศีลธรรม เพือ่ ให้ เปน็ บคุ คลทม่ี ี 2. พฒั นาดา้ นสตปิ ัญญา
ความประพฤตดิ งี าม 3. พฒั นาด้านจติ ใจและศลี ธรรม
ไมก่ ระทำตนเป็นปัญหาของสังคม 4. พฒั นาดา้ นสร้างค่านยิ มและเจตคติ
ดำรงชวี ติ อยา่ งมีความหมาย 5. พัฒนาดา้ นสมั พันธภาพระหว่างบุคคล
สุขสบาย 6. พฒั นาดา้ นสมั พันธภาพต่อชมุ ชน
7. พัฒนาดา้ นสัมพันธภาพทางสังคม
8. พฒั นาดา้ นความรบั ผดิ ชอบต่อส่ิงแวดลอ้ ม

คูม่ อื ฝึกอบรม การจัดกิจกรรมลกู เสอื ท่ีเน้นทกั ษะชวี ติ 13

แนวทางพฒั นา 8 ดา้ น VS หลักสูตรมวลกจิ กรรมเดมิ 3. พฒั นาด้านจิตใจ ศลี ธรรม
หนว่ ยท่ี 1 ระเบียบวินัยและทกั ษะทางลูกเสือ
1. พัฒนาด้านร่างกาย หนว่ ยท่ี 2 การดำรงชีวติ
หนว่ ยท่ี 1ระเบียบวนิ ัยและทักษะทางลูกเสือ หนว่ ยที่ 3 ศรัทธายดึ มน่ั ชาติ ศาสน์ กษตั รยิ ์

2. พฒั นาด้านสตปิ ญั ญา และวัฒนธรรม
หนว่ ยที่ 1 ระเบยี บวินัยและทักษะทางลูกเสอื หนว่ ยท่ี 4 สนองพระคณุ บิดา มารดา และผ้มู ีพระคณุ
หน่วยท่ี 2 การดำรงชวี ิต หนว่ ยท่ี 5 เทิดทนู เกยี รติคณุ สถานศกึ ษา บชู าพระคุณ
หนว่ ยท่ี 6 เพือ่ นช่วยเพือ่ น
หน่วยท่ี 8 วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี อาจารย์
เพ่ือการแกป้ ญั หา พฒั นาชมุ ชน และสงิ่ แวดลอ้ ม หน่วยที่ 6 เพ่ือนชว่ ยเพื่อน
หน่วยที่ 7 ลูกเสือทว่ั โลกเปน็ พนี่ ้องกัน
หน่วยท่ี 9 สืบสานมรดก ภูมิธรรม ภมู ปิ ญั ญาไทย
หน่วยที่ 10 ม่งุ ความเปน็ เลิศ

4. พัฒนาด้านคา่ นิยม เจตคติ 5. พฒั นาด้านสมั พันธภาพระหว่างบคุ คล
หน่วยท่ี 3 ศรทั ธายึดมัน่ ชาติ ศาสน์ กษตั รยิ ์ หน่วยท่ี 2 การดำรงชวี ติ
หนว่ ยที่ 4 สนองพระคณุ บิดา มารดา และผู้มีพระคุณ
และวัฒนธรรม หนว่ ยที่ 6 เพ่ือนชว่ ยเพอ่ื น
หน่วยท่ี 4 สนองพระคณุ บดิ า มารดา และผมู้ พี ระคณุ หนว่ ยท่ี 7 ลกู เสอื ทว่ั โลกเป็นพี่นอ้ งกนั
หนว่ ยท่ี 5 เทิดทนู เกยี รติคณุ สถานศึกษา บูชาพระคุณ หนว่ ยที่ 9 สืบสานมรดก ภูมธิ รรม ภมู ปิ ัญญาไทย

อาจารย์ 6. พัฒนาดา้ นสมั พันธภาพกบั ชุมชน
หน่วยที่ 9 สืบสานมรดก ภูมิธรรม ภูมปิ ัญญาไทย หนว่ ยที่ 4 สนองพระคุณบิดา มารดา และผูม้ พี ระคุณ
หน่วยท่ี 5 เทดิ ทนู เกียรติคุณสถานศึกษา บชู าพระคณุ

อาจารย์
หนว่ ยที่ 6 เพอ่ื นช่วยเพอ่ื น

7. พฒั นาดา้ นสัมพันธภาพกบั สงั คม แนวทางพฒั นาลูกเสอื ทเี่ น้นทกั ษะชวี ติ 4 ดา้ น
หน่วยที่ 3 ศรทั ธายึดมน่ั ชาติ ศาสตร์ กษัตริย์ (ปรับรวมเข้าด้วยกนั เพอื่ ลดความซ้ำซ้อน)

และวัฒนธรรม 1. ด้านร่างกายและสิ่งแวดลอ้ ม (1+8)
หนว่ ยที่ 8 วทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี เพ่ือการแก้ 2. ด้านสติปัญญา คา่ นยิ มและเจตคติ (2+4)
3. ดา้ นจิตใจ ศลี ธรรม และสัมพันธภาพระหวา่ ง
ปัญหา พัฒนาชุมชน และส่งิ แวดลอ้ ม บคุ คล (3+5)
หนว่ ยที่ 9 สบื สานมรดก ภมู ธิ รรม ภูมปิ ัญญาไทย 4. ดา้ นสัมพันธภาพกับชมุ ชนและสังคม (6+7)

8. พฒั นาด้านรับผิดชอบตอ่ สิง่ แวดล้อม
หน่วยท่ี 8 วทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี เพือ่ การแก้

ปญั หา พัฒนาชุมชน และสง่ิ แวดลอ้ ม
หนว่ ยที่ 9 สบื สานมรดก ภมู ธิ รรม ภมู ิปญั ญาไทย

1144 ค่มู ือฝกึ อบรม การจัดกจิ กรรมลกู เสอื ทเ่ี น้นทักษะชวี ิต

สากล (6) ไทย (8) ทักษะชวี ิต (4) ด้านของการพฒั นา องค์ประกอบทักษะชวี ิต
ร่างกาย
ร่างกาย รบั ผิดชอบตอ่ สิ่งแวดล้อม รส่าง่ิ งแกวาดยลแ้อลมะ รา่ งกายและส่งิ แวดลอ้ ม รบั ผิดชอบต่อตนเองและสงั คม

สตปิ ญั ญา สติปญั ญา สคตา่ นิปิยัญมญแาละเจตคติ สติปญั ญา ค่านิยมและ คิดวเิ คราะหว์ จิ ารณ์ คิดสร้างสรรค์
สเจรตา้ คงคต่าิ นิยมและ จแระิตลหใะจวส่ามัศงพลี บธันุครธครภลมาพ เจตคติ เข้าใจตนเอง ตดั สินใจแก้ไขปัญหา
จรยิ ธรรม จติ ใจ ศีลธรรม
จิตใจ สอื่ สาร/สรา้ งสมั พนั ธภาพ
จติ วญิ ญาณ จิตใจ ศลี ธรรม เหน็ คุณค่าตนเอง เขา้ ใจ/เหน็ ใจ
และสัมพนั ธภาพระหว่างบุคคล ผอู้ ืน่ จัดการอารมณ์/ความเครียด

ทสมัางพสันังธคภมาพ สมั พนั ธภาพระหวา่ งบคุ คล สมั พนั ธภาพกับชมุ ชนและ รบั ผดิ ชอบต่อตนเองและสงั คม
สงั คม
สัมพันธภาพตอ่ ชุมชน กสมัับพชมุนั ชธนภแาลพะสังคม
สมั พันธภาพทางสังคม

ลูกเสือสำรอง ลกู เสอื สามญั ลกู เสือสามัญรนุ่ ใหญ่ ผลการเรยี นรู้่
ป.1-ป.3 ป.4-ป.6 ม.1-ม.3 เรือ่ ง

การพฒั นา
4
ด้าน

กจิ กรรม

คู่มอื ฝึกอบรม การจัดกิจกรรมลกู เสอื ทเ่ี น้นทักษะชีวิต 15

แผนการฝกึ อบรม
เรื่อง หลกั สตู รลกู เสือที่เน้นทกั ษะชวี ิต

16 คู่มือฝกึ อบรม การจัดกิจกรรมลกู เสือท่ีเน้นทักษะชวี ติ

แผนการฝกึ อบรม
เร่ือง หลักสตู รลูกเสือทเี่ นน้ ทกั ษะชีวิต

จดุ ประสงค์ : เขา้ ใจขนั้ ตอนและวธิ กี ารพัฒนาหลกั สูตรลูกเสือทเี่ น้นทกั ษะชีวติ
สาระสำคัญ :
วถิ ีชวี ิตที่ตอ้ งปรับตวั ต่อการเปลย่ี นแปลงอย่างรวดเรว็ ในสภาพสงั คมและเศรษฐกิจยคุ ปจั จบุ ัน ทำให้
ปญั หาพฤติกรรมและปญั หาสุขภาพเดก็ และเยาวชนทวีความรนุ แรงขึ้นมาก เนอื่ งเพราะเดก็ และเยาวชนยงั ขาด
ทักษะชีวติ ซึง่ เปน็ ภมู ิคมุ้ กันทางสังคม ซ่ึงในปัจจุบนั ยงั มกี ารเรียนการสอนในเรอื่ งนน้ี ้อยมาก
การพฒั นาหลกั สตู รลูกเสอื ทเ่ี นน้ ทักษะชวี ิต จงึ ได้ใชเ้ หตกุ ารณแ์ ละสภาพปัญหาทเ่ี กิดข้ึนจริงของเด็ก
แต่ละชว่ งวัย เปน็ ตวั ต้งั ในการกำหนดโครงสรา้ งหลกั สตู ร เพ่อื การแก้ปัญหาทต่ี รงจดุ
สอ่ื / อุปกรณ์ :
1. ใบกิจกรรม
2. หลกั สตู รลกู เสือ 3 ประเภท
3. Power point เรอ่ื ง ขน้ั ตอนและวิธกี ารจัดทำหลกั สตู รลกู เสอื ทเี่ นน้ ทกั ษะชวี ติ

คมู่ ือฝกึ อบรม การจัดกจิ กรรมลูกเสือที่เน้นทักษะชีวิต 17

ใบกจิ กรรม

เรอ่ื ง หลกั สตู รลกู เสือทเ่ี น้นทักษะชีวิต

1. ใหผ้ เู้ ขา้ อบรมแบง่ กลมุ่ ตามประเภทลกู เสือ ทีต่ นเองรับผิดชอบ (เชน่ ลูกเสอื สำรอง
ลูกเสือสามัญ ลกู เสือสามัญรนุ่ ใหญ่ และยวุ กาชาดระดับ 1 และ ระดับ 2 )

2. ร่วมกันอภปิ รายหลักสูตรลกู เสือแตล่ ะประเภท ท่ีครอบคลมุ สาระกจิ กรรมลูกเสอื
ตามข้อบงั คับลูกเสือแหง่ ชาติ และไดส้ อดแทรกเหตุการณ์/สภาพปัญหาท่ีเกิดขนึ้ จรงิ ของเด็ก
แต่ละชว่ งวัย (สว่ นท่ใี ชอ้ ักษรตวั เอน) ในประเดน็
2.1 ความครอบคลุมต่อเหตกุ ารณแ์ ละสภาพปัญหาท่เี กิดขนึ้ จริง
2. 2 ส่งิ ท่คี วรเพิ่มเตมิ มีอะไรบ้าง
ส่งตัวแทนรายงานในกลุ่มใหญ่

(ใหเ้ วลา 30 นาที)

กรอบสาระกจิ กรรมลกู เสือสำรองทเ่ี นน้ ทกั ษะชวี ิต ชน้ั ป.1 – ป.3 18 ค่มู ือฝกึ อบรม การจัดกจิ กรรมลกู เสือท่เี นน้ ทกั ษะชวี ติ

ผลการเรยี นรู้ ป.1 กจิ กรรม ป.3
1.รแู้ ละเขา้ ใจสาระ 1.เรียนร้เู กีย่ วกับนทิ านเมาคลี ป.2 1.ความเปน็ ระเบียบเรียบรอ้ ยในกอง
สำคัญของการลูกเสือ การเรมิ่ กิจกรรมลูกเสอื สำรอง ลกู เสือ
2.ฝึกปฏิบัติทำความเคารพและทกั ทาย 1.ฝกึ เขา้ ประจำกองลูกเสือสำรอง 2.สงั เกต จดจำ ความหมายและ
แบบลูกเสือสำรอง 2.ฝึกความเป็นระเบยี บเรียบร้อยในกอง รูปลักษณ์ธงลกู เสอื จงั หวัดและธงคณะ
3.ฝึกปฏิบตั ิระเบียบแถวเบ้อื งตน้ ลูกเสือ ลูกเสอื แหง่ ชาติ
3.สังเกต จดจำ ความหมายและสญั ลักษณ์ธง
ลูกเสือสำรอง

2.มที กั ษะทางลูกเสือ 4.ทกั ษะทางกาย (สมรรถภาพทางกาย) 4.ทกั ษะทางกาย (สมรรถภาพทางกาย) 3.ทักษะทางกาย (สมรรถภาพทางกาย)
ทักษะทางกาย (การขว้างและรับลูกบอล การม้วนหนา้ กระโดดเชอื ก ทรงตัวบนไม้หรือกำแพง -วิง่ 50 เมตร ว่ิงหรอื ยนื กระโดดไกล
ทักษะการใช้เง่อื นเชอื ก กระโดดข้าม ข้นึ ต้นไม้ ไตเ่ ชอื ก) มว้ นตัวขา้ มราวไมเ้ ลย้ี งลกู บอลอ้อมเครอื่ ง ขวา้ งบอล กระโดดข้ามร้วั /สิ่งกดี ขวาง
5.การผกู เง่ือนและเกบ็ เชอื ก กดี ขวาง 4.การผกู เงื่อน การใชเ้ ง่ือน การตอ่ เงอ่ื น
5.การผกู เงอื่ นและการใช้เงื่อน การเกบ็ รกั ษาเชือก

3.ปฏบิ ัติตามคำปฏญิ าณ 6.จดจำคำปฏญิ าณและกฎ คตพิ จน์ 6.ไม่ทำตามใจตนเอง 5.ไม่ทำตามใจตนเอง
และกฎลูกเสือ ลูกเสอื สำรอง 7.ไมแ่ กล้งเพ่อื น 6.ไมล่ อ้ เลยี นเพอ่ื น
(มคี ุณธรรม จริยธรรม) 7.แสดงความเมตตา กรุณาตอ่ สัตว์

4.ร้เู ทา่ ทนั สถานการณ์ วเิ คราะห์กรณศี กึ ษา วิเคราะห์และกำหนดความคดิ รวบยอด วเิ คราะหแ์ ละกำหนดความคิดรวบยอด
สุขภาพ 8.โรคท่เี กดิ ขนึ้ ในปจั จบุ นั 8.การพักผ่อน นอนหลับ 7.อาหารทีใ่ หโ้ ทษตอ่ ร่างกาย
9.การป้องกันโรคและไม่แพร่เชือ้ สูผ่ ูอ้ ่ืน 9.อันตรายจากลกู อมและขนมกรุบกรอบ 8.อาหารบ่นั ทอนสขุ ภาพ
10.การปอ้ งกันโรคติดต่อใกลต้ ัว

ผลการเรยี นรู้ ป.1 กิจกรรม ป.3
5.ร้จู กั จุดดี จุดด้อย 10.สำรวจและค้นหาส่ิงดีๆ ในตัวเอง ป.2 9.สำรวจและค้นหาสิง่ ดีๆ ที่ตนเองทำได้
ของตนเอง เห็นคณุ คา่ และทำสำเร็จ
และพัฒนาตนเอง 11.สำรวจและค้นหาสงิ่ ดๆี ทีต่ นเองได้
6.มที ักษะการสร้างและ กระทำ
รกั ษาสัมพนั ธภาพกับ
ผู้อืน่ (ลูกเสือเปน็ มติ ร 11.พูดดีด(ี สวัสดี ขอบคณุ ขอโทษ) 12.พดู เพื่อรกั ษานำ้ ใจของเพือ่ น 10.พดู สอื่ สารทางบวก
ของคนทกุ คน) 12.สามารถรับรอู้ ารมณต์ นเอง เพ่อื ลด 13.แสดงออกทางอารมณ์ทีเ่ หมาะสม 11.พูดแสดงความยนิ ดี/ชื่นชม
7.มีความปลอดภยั ความรุนแรงท่เี กิดจากอารมณ์ (ฝกึ ควบคุมหรือระวังอารมณ)์ 12.พูดเพอื่ แก้ไขความขัดแย้ง

8.รู้จักคิดวิเคราะห์ 13.สัญญาณไฟจราจร 14.ปอ้ งกันตนเองจากการจมนำ้ 13.ป้องกันตนเองจากการถูกไฟไหม้
ตัดสินใจแกไ้ ขปัญหา 14.ปฏิบัติการช่วยเหลือผบู้ าดเจ็บจาก 15.ปฏบิ ตั กิ ารช่วยเหลอื ผู้มีเลอื ดกำเดาไหล นำ้ ร้อนลวก และแมลงสัตว์กดั ต่อย
อุบตั ิเหตุเลก็ น้อย 16.บอกขา่ วหรอื ขอความชว่ ยเหลือจาก และการปฐมพยาบาล ค่มู อื ฝกึ อบรม การจดั กจิ กรรมลูกเสือท่เี น้นทักษะชวี ิต 19
(มีดบาดหรือมีแผลถลอก) ผใู้ หญเ่ มอ่ื มีอบุ ตั ิเหตุเกดิ ขนึ้ 14.จดั เตรียมวสั ดอุ ปุ กรณ์ปจั จุบนั
15.บอกข่าวหรือขอความช่วยเหลอื จาก พยาบาลและทำถงุ ท่ีเกบ็ เพือ่ นำติดตวั
ผ้ใู หญ่ ไปเม่อื มกี ารเดินทาง
15.ขอความช่วยเหลอื จากผู้ใหญ่

16.วเิ คราะหแ์ ละร้เู ท่าทันโฆษณาชวนเชื่อ 17.วิเคราะหโ์ ฆษณาสนิ คา้ ประเภทขนม 16.วเิ คราะห์และร้เู ทา่ ทนั โฆษณาสินคา้
ทีเ่ กนิ ความจรงิ (สนิ ค้าประเภทขนม/ ใสส่ ตี ่างๆ ถึงสว่ นผสมทเ่ี ป็นอันตรายตอ่ ในสอื่ สิง่ พิมพ์ทเี่ กนิ ความจริงและก่อให้
ของเลน่ ) สุขภาพ เกดิ โทษต่อผู้บรโิ ภคไมซ่ ื้อสนิ คา้ เกนิ
17.ตัดสินใจเลือกทางเลอื กแก้ไขปญั หา 18.ตัดสนิ ใจเลือกทางเลอื กแกไ้ ขปญั หา
เฉพาะหนา้ ในนาทวี ิกฤต กรณี เฉพาะหนา้ ในนาทีวิกฤต กรณี “คนแปลก จำเป็น
“คนแปลกหนา้ ชวนขน้ึ รถต”ู้ หน้ามาขอความชว่ ยเหลอื เช่น ขอให้พาไป 17.ตดั สนิ ใจเลอื กทางเลอื กแก้ไขปัญหา
ยังสถานที่ทลี่ ูกเสอื รจู้ กั ตามลำพงั หรอื ขอ เฉพาะหนา้ กรณี “เพื่อนพลดั ตกนำ้ ”

ให้นำสงิ่ ของไปสง่ แกบ่ ุคคลท่ลี ูกเสอื รจู้ กั ”

ผลการเรยี นรู้ กิจกรรม 20 ค่มู ือฝกึ อบรม การจัดกจิ กรรมลกู เสือท่เี นน้ ทกั ษะชวี ติ

ป.1 ป.2 ป.3

9. ดำเนนิ ชีวิตตามหลกั 18.รกั ธรรมชาติ (การค้นหาธรรมชาติ 19.เพาะและใชป้ ระโยชนจ์ ากเมลด็ พันธ์ุ 18.จัดทำสมุดภาพหรือสะสมสง่ิ ตา่ งๆ
ปรชั ญา เศรษฐกจิ พอเพียง เร่อื งราวของสตั ว์ ต้นไม้ นก อยา่ งใด พืชทงี่ อกง่ายๆ เชน่ -ภาพดนิ ฟ้าอากาศด/ี มมี ลพษิ
อนุรกั ษ์ทรัพยากรและ อยา่ งหน่ึง) 20.ค้นหาอาหารทีเ่ ปน็ อาหารของสตั ว์เล้ียง -สภาวะโลกร้อน/ความชุ่มชน้ื รม่ เย็น
ส่งิ แวดล้อม รกั และ 19.อนรุ ักษ์ทรพั ยากร (ประดษิ ฐส์ ิง่ ของ 21.นำกระดาษ/ผา้ ทเี่ หลือใชม้ าประดษิ ฐใ์ ห้ -ธรรมชาติ/สัตวน์ า่ รัก
หวงแหนสาธารณสมบตั ิ ของเล่นจากวสั ดเุ หลือใช้) เกดิ ประโยชน์ -เปรียบเทยี บราคาสินคา้ แตล่ ะชนิด
ของชุมชนและของชาติ 20.การเกบ็ รกั ษาสมบตั ิของตนเองและ 22.ทำว่าว -ใบเสรจ็ ค่าน้ำ คา่ ไฟฟา้ ค่าโทรศพั ท์
ครอบครวั (เกบ็ รองเทา้ ทนี่ อน 19.ซ่อมแซมเส้ือผ้าด้วยการเย็บมอื
ทำความสะอาด เครอ่ื งใช้ฯ)

10.รัก ศรทั ธา สถาบนั 21.จดจำและวเิ คราะหค์ วามหมายของ 23.ฝกึ ปฏิบตั ิการชกั ธงชาตขิ นึ้ สยู่ อดเสาและ 20.ศกึ ษาประวัติความเป็นมาและความ
ชาติ ศาสน์ กษัตริย์ ธงชาติไทยและธงลูกเสอื เชญิ ธงชาตลิ งจากยอดเสา สำคัญของธงไทยในยคุ สมัยตา่ งๆ
22.ขบั รอ้ งเพลงชาตไิ ทย 24.การเก็บรกั ษาธงชาตอิ ย่างเหมาะสม 21.ขบั ร้องเพลงชาติไทย
22.ขบั รอ้ งเพลงสรรเสริญพระบารมี

11.ปฏิบัติตามวิถไี ทยและ 23.ปฏบิ ัตกิ ารละเล่นพ้นื บา้ น 25.ปฏิบตั กิ ารละเลน่ พ้นื บ้าน 23.จดั ทำเคร่อื งดนตรพี ื้นบ้านแบบจำลอง
ภูมปิ ัญญาไทย โดยใชว้ ัสดุพน้ื บ้าน

12.พ่งึ และพฒั นาตนเอง 24.สงั เกตจดจำเครื่องหมายสญั ลกั ษณ์ 26.ก่อไฟและปรุงอาหาร 24.รูจ้ ักทศิ ท้ัง 8 และอา่ นเข็มทิศ
ได้ตามวยั เพือ่ ไปสู่เปา้ หมาย (กิจกรรมกลางแจ้ง) 27.ดบั ไฟและทำความสะอาดสถานท่ีกอ่ ไฟ 25.หาเสน้ ทางในระยะ400เมตรโดยใช้
อย่างถูกวิธแี ละเรยี บรอ้ ย เข็มทศิ
26.ฝกึ การดูนาฬิกาและนับเวลา24ชม.

13.มจี ิตอาสา บำเพญ็ 25.ชว่ ยเหลอื ผู้อืน่ ตามความเห็นชอบของ 28.ชว่ ยเหลอื ผอู้ ่ืนรว่ มกับกองลูกเสอื รุ่นพี่ 27.ช่วยเหลอื ผอู้ ื่นด้วยตนเอง ตามคตพิ จน์
ประโยชน์ กองลูกเสือ และผ้กู ำกบั ลกู เสอื (ผูก้ ำกับเปน็ ผู้ดูแลช่วยเหลือ) “ทำดที ี่สดุ ” (ผู้กำกับเป็นผชู้ ่วยเหลอื )

14.ร่วมแกป้ ญั หาสงั คม 26.ใช้สว้ มสะอาด 29.สำรวจสภาพแวดล้อม และกำจดั แหลง่ 28.สำรวจสถานที่สาธารณประโยชน์
15.การบันเทงิ ใน 27.รณรงค์การใชส้ ้วมสะอาด น้ำขงั ทเี่ พาะลูกน้ำยุงลาย ใกล้โรงเรียนแล้ววางแผนทำความ
กองลกู เสือ สะอาดหรือทำให้ดีขน้ึ

บรู ณาการในการจดั กิจกรรมลูกเสือ
(การเปดิ ประชุมกองและการอยูค่ ่ายพักแรมกลางวัน Day Camp)

กรอบสาระกจิ กรรมลกู เสือสามัญทเี่ นน้ ทักษะชวี ิต ช้ัน ป.4 – ป.6

ผลการเรยี นรู้ ป.4 กจิ กรรม ป.6
1.มีความรู้ความเขา้ ใจ 1.เรียนร้ปู ระวัตขิ องลอรด์ เบเดนโพเอลส์ ป.5 -
เกยี่ วกับขบวนการลูกเสือ พระราชกรณียกจิ และพระราชดำรสั สำคญั
2.มีระเบียบวินัยและ เกีย่ วกบั การลกู เสอื ไทยของลน้ เกลา้ ฯ -
ความอดทน รชั กาลที่ 6 และคตพิ จนล์ กู เสือสามญั

3.เขา้ ใจและยอมรับคำ 2.ปฏิบัติการทำความเคารพ 1.ทบทวนระเบียบแถว 1.เขา้ ร่วมกิจกรรมสวนสนามกับกอง
ปฏิญาณและกฎของ 3.เตรยี มการเพือ่ รบั การประดบั เคร่อื งหมาย 2.ฝึกการเดนิ สวนสนาม ลกู เสืออืน่
ลูกเสอื ลกู เสือตรี (เคร่อื งแบบและการประดบั
(มคี ณุ ธรรม – จริยธรรม) เคร่อื งหมาย)
4.มีทักษะทางวิชาลกู เสือ 4.ฝึกระเบยี บแถวลกู เสอื ค่มู อื ฝกึ อบรม การจดั กจิ กรรมลูกเสือท่เี น้นทักษะชวี ิต 21

5.ถอดความหมายและจดจำคำปฏญิ าณ 3.กำหนดคุณลกั ษณะ“คนดใี นอดุ มคติของ 2.แสดงความเป็น “คนด”ี
และกฎ ลกู เสอื /คนดีในจนิ ตนาการ” ตามกฎและคำปฏิญาณลกู เสือ
6.แสดงพฤตกิ รรมตัวอยา่ งของความ 4.กำหนดคณุ ลักษณะความเปน็ ด้วยกจิ กรรมกตัญญูต่อผ้มู พี ระคุณ
ซอื่ สัตย์ สภุ าพบุรษุ -สภุ าพสตรใี นวยั เรียน 3.แสดงออกถึงความเป็น“ลกู เสอื สภุ าพ
บรุ ษุ ”

ทกั ษะการใชเ้ ชอื กเง่อื น ทกั ษะการใช้เชอื กเง่ือน ทกั ษะการใช้เชือกเงื่อน
7.ผกู เงอ่ื นด้วยเชือกเส้นเดยี วหรือสองเส้นที่ 5.ผูกเงอื่ นดว้ ยเชือกทม่ี ีขนาดตา่ งกนั 4.ทำโครงการบุกเบกิ 1 โครงการโดยใช้
มีขนาดเดียวกนั 6.ผูกเงื่อนด้วยเชอื กกบั วสั ดอุ ยา่ งใดอยา่ งหนงึ่ การผกู แน่นท่ีแตกต่างกนั
7.ผกู แน่น 5.แสดงวิธีผกู เงื่อนท่ีมีประโยชนส์ ำหรับ
8.ใชม้ ดี เหลาไมใ้ ห้เปน็ สมอบกสำหรบั ขึง ช่วยเหลือผทู้ ีต่ กอย่ใู นอนั ตราย
เตน้ ท์ และใชข้ วานผา่ ไมส้ ำหรับเตรยี มก่อ 6.ใช้และเก็บรกั ษาขวาน เลอ่ื ย อย่างถูกวธิ ี
ไฟและเกบ็ รักษาของมีคมอย่างถูกวิธีตาม ตามกฎแหง่ ความปลอดภัย
กฎแห่งความปลอดภยั

ผลการเรียนรู้ กจิ กรรม 22 ค่มู ือฝกึ อบรม การจัดกจิ กรรมลกู เสือท่เี นน้ ทกั ษะชวี ติ

ป.4 ป.5 ป.6

4.มที ักษะทางวิชาลูกเสือ ทักษะการใช้เขม็ ทิศ ทกั ษะการใชเ้ ขม็ ทิศ ทักษะการใช้เข็มทศิ และการผจญภยั
9.ใชเ้ ขม็ ทศิ ไดต้ ามเป้าหมาย 7.ใช้เข็มทิศในท่ีกลางแจง้
- 10.อา่ นแผนที่และตคี วามมาตราส่วนเครอื่ ง 8.อา่ นพกิ ดั แผนที่พิกดั กรดิ และแจง้
หมายทใ่ี ช้กันเป็นธรรมเนยี มในการทำแผนท่ี ตำแหน่งที่ตงั้
และใช้ประกอบการเดนิ ทางเส้นทางระยะสั้นๆ 9.ร่วมกับหมู่หรือกองเดนิ ทางไกลด้วยเท้า
11.เดนิ ทางไกลพรอ้ มกับเพอื่ นระยะทาง หรอื รถจกั รยานไปคา้ งคืน ค่ายพักแรม
10 กโิ ลเมตร โดยสเกตซ์ภาพหรอื บนั ทึก โดยบันทึกขอ้ มลู จากการสำรวจหรอื
ภาพหรือบนั ทกึ ความรูจ้ ากการเดนิ ทาง บันทกึ ภาพ รายงานตอ่ ผกู้ ำกบั เมือ่ กลบั
รายงานต่อผกู้ ำกับ เม่อื กลับจากเดินทางไกล จากการเดนิ ทางไกล/อยู่ค่ายพักแรม

ทักษะการพึ่งตนเอง ทกั ษะการพ่ึงตนเอง ทกั ษะการพง่ึ ตนเอง
- 12.บรรจสุ ง่ิ ของต่าง ๆ ลงในเครื่องหลงั สำหรับ 10.ใช้ ดแู ลรักษา และระมัดระวังอนั ตราย
การอยูค่ ่ายพกั แรม ตอ่ ไปนี้
13.ก่อไฟ, ต้มน้ำรอ้ น ปรุงอาหารง่ายๆ - ตะเกยี งและเตาสมัยใหม่
14.กางเตน๊ ทส์ ำหรับพักแรมเดินทางไกล - การใชไ้ ฟฟา้ และอปุ กรณไ์ ฟฟ้า
15.เตรยี มความพร้อมในการป้องกนั และ 11.จัดทำอาหารและปรงุ อาหารสำหรบั คน
ดแู ลสขุ ภาพทอี่ าจได้รับผลกระทบจากการ 2 คน จำนวน 2 ชนิด
ตรากตรำ การเปลย่ี นแปลงสภาวะอากาศ
และการผจญภัย

5.รู้เท่าทนั สถานการณ์ 8.ตรวจสอบปริมาณน้ำตาลในเครอื่ งดื่ม 16.เฝ้าระวงั สารพิษจากการรับประทาน กิจกรรมนกั ข่าวหัวเห็ด
สุขภาพ (โทษของน้ำอัดลม นำ้ ปรุงรสตอ่ ร่างกาย) อาหารหรอื ขนมทท่ี อดจากน้ำมันทอดซ้ำ 12.ตดิ ตาม เจาะลึก
9.รณรงคเ์ ด็กไทยไมก่ นิ หวาน 17.วิเคราะห์ประโยชน์และคุณค่าของการ พิษภยั ทแ่ี อบแฝงจากสอื่ โฆษณา
10.รณรงค์ป้องกันโรคติดต่อใกล้ตวั ออกกำลงั กาย เลอื กออกกำลังกายตาม (น้ำอัดลม บะหม่ี ขนมขบเคยี้ ว
11.ออกกำลังกายและสะสมแต้มฮีโร่ตวั จรงิ ทส่ี นใจ/ชอบและสะสมแต้มฮีโร่ในดวงใจ และอาหารสำเร็จรปู อน่ื ๆ)
13.ตดิ ตาม เจาะลกึ รายงานข่าว
“วถิ ีชีวติ ของคนออกกำลงั กาย”

ผลการเรยี นรู้ กจิ กรรม

ป.4 ป.5 ป.6

6.ดำเนินชวี ิตตามหลัก 12.ใช้ส่ิงของเครอื่ งใชอ้ ยา่ งคุ้มคา่ 18.สำรวจพชื ยนื ต้น พืชสมุนไพรทใ่ี ชเ้ ป็น 14.จัดทำอนทุ นิ ธรรมชาติอยา่ งน้อย 2
ปรชั ญาเศรษฐกิจพอ 13.จดั การเวลาโดยคำนงึ ถึงความคุ้มคา่ อาหารหรอื ใชป้ ระกอบอาหารที่มใี นท้องถิ่น กลมุ่
เพียงอนรุ กั ษส์ ิ่งแวดลอ้ ม สูงสดุ ในการใช้เวลาแต่ละวนั โดยการสัมภาษณป์ ระโยชน์/ 1. ดอกไม้ ใบไม้ หญา้ 10 ชนดิ ใน
และใช้ทรพั ยากรอยา่ ง คณุ ค่าจากผู้คนในท้องถิน่ 1 สปั ดาห์
คมุ้ ค่า 19.รณรงคใ์ ห้ชมุ ชนเห็นคณุ คา่ ของตน้ ไม้ 2. ใบไม้จากต้นไมย้ นื ตน้ 7 ชนิด
และพืชสมนุ ไพร ไม้พมุ่ 3 ชนิด ภายใน 1 สปั ดาห์
20.ประดิษฐส์ ิ่งประดษิ ฐจ์ ากใบไม้แหง้ 3. สเก็ตซภ์ าพสตั ว์/นกจากของจรงิ
10 ภาพ พรอ้ มบรรยายส้ันๆ
เกยี่ วกบั ชวี ติ ธรรมชาตขิ องมัน
15.ประดษิ ฐ์ส่งิ ประดิษฐจ์ ากวัสดุ
ธรรมชาติ
16.รณรงคต์ อ่ ตา้ นการทำลายสตั ว์และ ค่มู อื ฝกึ อบรม การจดั กจิ กรรมลูกเสือท่เี น้นทักษะชวี ิต 23
ทำลายป่าไม้

7.มีทักษะการสรา้ งและ 14.ฝกึ ปฏิบตั ิการคดิ เชงิ บวก 21.ฝึกปฏิบตั กิ ารคิดเชิงบวก 17.ฝึกทกั ษะการสื่อสารทางบวก
รกั ษาสัมพันธภาพ และ 15.ฝึกทกั ษะการสื่อสารทางบวก (ไม่ลว่ ง 22.ฝกึ ปฏบิ ตั ิการพูดสอ่ื สารทางบวก (การปฏเิ สธ – การเตือน)
การสอ่ื สาร ละเมดิ ความเป็นส่วนตวั ของผู้อื่นที่อาจก่อ -พดู สร้างมติ ร 18.ฝกึ ทักษะการควบคมุ อารมณแ์ ละการ
ใหเ้ กดิ ความรนุ แรง) -พูดสร้างกำลงั ใจให้กับเพ่อื น กำหนดสติ
23.ฝึกแสดงออกทางอารมณท์ ีเ่ หมาะสม 19.ฝึกสังเกตภาษากายและการใชภ้ าษา
กายในการสอื่ สาร

8.รจู้ กั คิดวเิ คราะห์ 16.คดิ ตดั สินใจแกไ้ ขปัญหา กรณี 24.คิดตดั สนิ ใจแก้ไขปัญหา กรณี 20.คิด ตัดสินใจ แกไ้ ขปญั หา กรณี
ตดั สินใจและแก้ไข “จะทำอย่างไรถ้าเห็นคนกำลังขโมยของใน “จะทำอย่างไรเมอ่ื เกดิ เหตนุ ้ำทว่ มบ้าน” “จะทำอยา่ งไรถา้ เกิดไฟไหม้บา้ นท่อี ยู่
ปญั หา หา้ งสรรพสนิ คา้ ” ขา้ งเคยี ง”

ผลการเรียนรู้ ป.4 กิจกรรม ป.6 24 ค่มู ือฝกึ อบรม การจัดกจิ กรรมลกู เสือท่เี นน้ ทกั ษะชวี ติ
9.รัก ศรัทธา สถาบนั 17.แสดงละครยกย่องวรี ะบุรุษไทยใน 21.ร่วมกจิ กรรมวันสำคญั ของชาติ ศาสนา
ชาติ ศาสน์ กษตั รยิ ์ ประวตั ศิ าสตร์ ป.5 และพระมหากษตั รยิ ์
18.ปฏิบัตกิ ารทำความเคารพและถวาย 25.จัดนทิ รรศการ
ราชสดุดี “พระบรมฉายาทิศลักษณ์ของในหลวง
ในพระอริ ยิ าบททรงตรากตรำพระวรกาย
เพอื่ ประโยชนข์ องชาวไทย”

10.ปฏบิ ัติตามวิถีไทย 19.การสานเพ่อื ประดษิ ฐ์เปน็ ของใช้ 26.ร้ือฟ้ืนการละเลน่ ของไทย 22.สำรวจภมู ิปญั ญาชุมชนดา้ นสขุ ภาพ
ภมู ิปญั ญาทอ้ งถิน่ เชน่ การปะคบ , การนวด ฯลฯ

11.จิตอาสา บำเพญ็ 20.ฝึกฝนตนเองให้มีความสามารถเพื่อช่วย 27.จดั ตั้งกองลกู เสือบริการในโรงเรียน 23.จัดตั้งกองลูกเสือบริการในโรงเรยี น
ประโยชน์ เหลอื ผู้อนื่ เช่น -การช่วยเหลอื ผู้บาดเจ็บ -ฝึกตนเองให้ปฏิบตั กิ ารชว่ ยเหลอื ผู้อนื่
-การปฐมพยาบาล -การเป็นผ้ชู ว่ ยเหลอื แนะนำผูค้ นต่างถ่ิน ในกรณีเกดิ เหตุฉกุ เฉินโดยเข้าร่วมอบรม
-การบริการหอ้ งอนุบาล ใหร้ จู้ ักสถานทีส่ ำคัญ “นกั บรรเทาสาธารณภยั ”
-การบริการผู้ปกครองที่เข้ามารอบุตรหลาน
ในโรงเรียน

12.ร่วมแก้ปัญหาสังคม 21.สำรวจปัญหาและสาเหตุท่ีทำให้เกิดการ 28.สำรวจปญั หาเดก็ ติดเกมอิเลค็ ทรอนคิ 24.แกป้ ัญหาเดก็ ตดิ เกมออนไลน์
ทะเลาะววิ าทหรอื ผิดใจกันในกลมุ่ เพ่ือน
22.รณรงค์ใหก้ ลมุ่ เพื่อนยุตปิ ัญหาความ
ขดั แยง้

กรอบสาระกิจกรรมลกู เสือสามัญรุน่ ใหญ่ทเี่ นน้ ทักษะชวี ิต ช้นั ม.1 – ม.3

ผลการเรียนรู้ ม.1 กจิ กรรม ม.3
1.มีความเขา้ ใจในเรอ่ื ง 1.แสดงความเข้าใจในเรื่องราวต่อไปนี้ ม.2 -
กิจกรรมของลูกเสือ -กจิ การของคณะลกู เสือแหง่ ชาติ
-บทบาทของตนเองในฐานะทเี่ ป็นลูกเสือ -
สามัญร่นุ ใหญ่

2.มีทักษะทางลูกเสือ 2.ปฏบิ ตั ริ ะเบียบแถวและการเรียกแถวแบบ -พัฒนาตนเองตามเกณฑ์การรับเครื่องหมาย -พฒั นาตนเองตามเกณฑ์การรบั
ลกู เสอื สากล ลูกเสอื ชั้นพิเศษ เครือ่ งหมายลูกเสอื หลวง
3.สาธิตการบรรจุเครอื่ งหลงั สำหรบั เดินทาง
ไกลไปพักแรม
4.กางและร้ือเต๊นทท์ ี่พักแรม ค่มู อื ฝกึ อบรม การจดั กจิ กรรมลูกเสือท่เี น้นทักษะชวี ิต 25
5.ก่อและจุดไฟกลางแจ้งแลว้ ปรุงอาหาร
สำหรบั 2 คน
6.อ่านและใช้แผนทีเ่ ข็มทิศและระบุพิกดั
บรเิ วณท่ีตนอยู่
7.ผกู และใชป้ ระโยชนเ์ ง่อื นครบท้ัง 10 เงอ่ื น
8.ปฏิบัติการปฐมพยาบาลบาดแผล
ธรรมดา ถูกไฟไหมน้ ำ้ ร้อนลวก เป็นลม งกู ดั
แมลงกัดต่อย ผวิ หนงั ถลอกและเท้าแพลง

3.รเู้ ทา่ ทนั สถานการณ์ 9.เรยี นรวู้ ธิ ีสืบค้นถงึ ตน้ ตอ/ทีม่ า ของ 1.ประเมินดชั นีมวลกายของตนเองและ 1.การวิเคราะหเ์ พือ่ รเู้ ทา่ ทนั
สขุ ภาพ อาหารทอี่ าจใหโ้ ทษ เชน่ “เบื้องหลังเครอ่ื ง ปรับพฤตกิ รรมเพื่อ สื่อโฆษณาผลิตภัณฑส์ ขุ ภาพ ยาลด
ปรุงกว๋ ยเต๋ียว เปน็ ต้น” “ลกู เสอื ไทยกายสมาร์ท” นำ้ หนกั อาหารเสรมิ ผลิตภณั ฑ์
ความงาม ฯลฯ

ผลการเรยี นรู้ ม.1 กิจกรรม ม.3 26 ค่มู ือฝกึ อบรม การจัดกจิ กรรมลกู เสือท่เี นน้ ทกั ษะชวี ติ
4.มคี วามปลอดภัยจาก 10.เรียนร้พู ษิ ภยั จากสอ่ื ม.2 2.การหาทางออกเมือ่ อยู่ในสถานการณ์
ภัยสงั คม -ภยั ทางอนิ เตอรเ์ น็ต เช่น การล่อลวง ซึ่ง วกิ ฤต เช่น ถูกล่วงละเมดิ ทางเพศ
นำไปส่ภู ัยทางเพศ 2.เรียนรู้อทิ ธิพลของสอ่ื ท่นี ำไปส่คู วาม 3.โต้วาที เดก็ แว้นแขง่ รถมอเตอร์ไซด์
รุนแรง
4.ประดษิ ฐส์ ิ่งประดิษฐ์ด้วยวัสดุเหลือใช้
5.มที กั ษะการคดิ 11.ฝกึ คดิ เชงิ วเิ คราะห์ และวจิ ารณ์ ความมี 3.การประเมินความเสีย่ ง และขยะ
วเิ คราะห์ตดั สนิ ใจและ เหตผุ ลใน การนำเสนอขา่ วสาร และการ 5.จัดละครเวที “อนรุ กั ษส์ าธารณสมบตั ิ
แกไ้ ขปญั หา โฆษณาชวนเชอ่ื สามารถประเมินคุณค่า ของโรงเรยี น ชุมชนและสังคม”
และความน่าเชอื่ ถอื ของข่าวสาร หรอื วงดนตรีคอนเสรติ ร์ ณรงค์ประหยัด
ด้านตา่ งๆได้ น้ำ, ไฟ ใช้ทรัพยากรคมุ้ คา่
6.การจัดการเวลา
6.ดำเนนิ ชีวติ ตามหลกั 12.ศกึ ษาการใช้ทรพั ยากรธรรมชาติในการ 4.สรา้ งสวนดว้ ยวสั ดเุ หลือใช้และขยะ 7.การใชเ้ งนิ อย่างมีคุณค่า
ปรัชญาเศรษฐกจิ ผลิตจากผผู้ ลิตถึงผบู้ รโิ ภค
พอเพยี ง อนุรักษแ์ ละใช้
ทรัพยากรธรรมชาติ
สิง่ แวดล้อมอยา่ งค้มุ ค่า

13.นำขยะมาเพิม่ มูลค่า 5.ประกวดคำขวัญ/เพลง
14.การจัดการเวลา “อนรุ กั ษท์ รพั ยากร
ธรรมชาตแิ ละส่งิ แวดลอ้ ม
6.การใชเ้ วลาหลังเลกิ เรียน
7.การจดั การการเงิน

ผลการเรียนรู้ ม.1 กิจกรรม ม.3
7.รจู้ ักจดุ ดีจุดดอ้ ยของ 15.สำรวจส่งิ ดๆี ในตนเอง ม.2 8.*เลา่ เร่อื งวธิ ีการพัฒนาตนเองท่ีเปน็
ตนเอง เห็นคุณคา่ และ 16.สำรวจสง่ิ ที่เปน็ ขอ้ บกพร่องหรือจุดอ่อน พลงั ให้เกิดความภาคภูมิใจ
พัฒนาตนเอง ของตนเอง 8.สำรวจบคุ คลท่ีเป็นแบบอยา่ งที่ดีสำหรบั
ตนเอง

8.รัก ศรัทธา สถาบนั 17.สืบสานพระราชนพิ นธร์ ัชกาลที่ 6 9.สบื สานพระบรมราโชวาทของรชั กาลที่ 9 9.โตว้ าที “วยั รุน่ ไทยหัวใจเกาหลี”
ชาติ ศาสน์ กษัตรยิ ์ คำพ่อสอน 10.รณรงค์สรา้ งสำนกึ รกั และศรัทธา
ความเปน็ ไทย

9.ปฏิบตั ิตามวถิ ไี ทยและ 18.โตว้ าที “ความเปน็ ไทย ความเป็นเทศ 10.สำรวจและจัดทำปมู ชีวิตของปราชญ์ 11.ศึกษาชีวติ ของบุคคลตวั อยา่ ง
ภมู ิปญั ญาไทย อะไรจะมีค่ามากกวา่ กนั ” ชาวบ้าน ความพอเพียง การมชี วี ิตแบบไทยๆ
ผอู้ นุรักษ์ภมู ิปญั ญาไทย ค่มู อื ฝกึ อบรม การจดั กจิ กรรมลูกเสือท่เี น้นทักษะชวี ิต 27
ภมู ปิ ัญญาท้องถ่ิน

10.มคี ณุ ธรรม จรยิ ธรรม 19.แสดงออกถงึ ความเป็นผซู้ ่อื สตั ย์ สุจริต 11.กำหนดคุณสมบัติหรอื พฤติกรรมความ 12.การรว่ มงานสงั คม“สถานการณ์
(ยอมรับและปฏิบัติตาม (แสดงละคร) หรอื หนังสือเลม่ เลก็ เปน็ สุภาพบรุ ุษและสุภาพสตรี จำลองงานเลี้ยงรนื่ เริงชาย–หญิง”
กฎลูกเสือ)

11.การสร้างและรักษา 20.ฝึกปฏบิ ัติ 12.ฝึกปฏบิ ตั ิ 13.ฝึกปฏิบัติ
สมั พันธภาพและการ -การส่ือสารทางบวก -การคิดทไ่ี ม่เป็นทกุ ข์ -การแสดงความยินดี
สื่อสาร -การแสดงออกทางอารมณอ์ ย่างเหมาะสม -การคดิ บวก -การให้กำลังใจผู้อื่น
-การคบเพอ่ื น ทั้งเพศเดียวกันและต่างเพศ

12.มจี ติ อาสาบำเพ็ญ 21.จัดกิจกรรมลกู เสืออาสาสานสมั พนั ธ์ 13.จัดกจิ กรรมลูกเสืออาสาเตือนภยั 14.จัดกจิ กรรมลูกเสอื อาสา เฝา้ ระวัง
ประโยชน์ สายใจคน 2 วัย (เดก็ กับผูส้ ูงอาย)ุ ส่งิ แวดล้อม ปญั หาความรนุ แรงในโรงเรียน

: POWER POINT28 ค่มู ือฝกึ อบรม การจัดกจิ กรรมลูกเสอื ทเี่ นน้ ทักษะชีวติ

หลกั สูตรลกู เสือ ทักษะชวี ติ (life skill)
ทเ่ี นน้ ทกั ษะชวี ิต
หมายถึง ความสามารถทางจติ สังคม อนั
ประกอบดว้ ย ความรู้ เจตคติ และทักษะในอันทีจ่ ะ
จดั การกับปญั หารอบๆ ตวั ในสภาพสังคมปัจจุบนั
และเตรยี มพรอ้ มสำหรบั การปรับตวั ในอนาคต

กลยุทธก์ ารพฒั นาเยาวชน

เปา้ หมาย จดุ มุ่งหมาย มติ ิของ กลยทุ ธ์ ผ้ปู ฏบิ ัติ
บริการ ทกั ษะชวี ติ ครู

เดก็ ปกต/ิ มนั่ คง/ สง่ เสรมิ ทกั ษะชวี ติ ท่ัวไป
เด็กทุกคน เปน็ สขุ VS

เด็กกลุม่ เสีย่ ง ปกติ ม่นั คง/ ป้องกัน การเป็น ครทู ป่ี รกึ ษา ทกั ษะชีวติ เฉพาะ
เป็นสุข ทป่ี รึกษา
(ระบบดูแล
ชว่ ยเหลือ
นักเรียน)

เดก็ มปี ญั หา ปกติ แกไ้ ข ใหก้ าร ครูแนะแนว
ปรกึ ษา /ระบบบริการ
/ส่งต่อ เฉพาะ

ตัวอย่างทักษะชีวิตเฉพาะ ทักษะชีวติ เพ่ือปอ้ งกันเอดส์
องคป์ ระกอบ วตั ถปุ ระสงค์
ทกั ษะชีวิตเพ่ือป้องกันเอดส์
ทักษะชวี ติ สำหรบั ลกู เสอื ประชาธิปไตย คดิ วเิ คราะห์ ร/ู้ เขา้ ใจ ธรรมชาตกิ ารดำเนนิ โรค หลกั การตดิ ตอ่ /
ทยาักเษสะพชตีวิดติ สำหรับลูกเสือต้านภัย ไมต่ ดิ ต่อ การดแู ลรกั ษา การป้องกัน วเิ คราะห์
เทปกั น็ ษไะทชยวี ติ สำหรับลกู เสือคณุ ธรรมความ คดิ สรา้ งสรรค์ สถานการณ์เสย่ี งได้
ตระหนกั รใู้ นตน มีแนวทางในการป้องกันเอดส์สำหรับตนเองและ
เข้าใจ/เหน็ ใจผู้อ่ืน ผู้อนื่
เหน็ คณุ คา่ ตนเอง/ ตระหนกั ว่าเอดส์และเพศเปน็ เรือ่ งใกลต้ ัว
รบั ผดิ ชอบสังคม รูเ้ ทา่ ทันความเสี่ยง
สื่อสารและสร้าง เหน็ ใจผู้ได้รบั ผลกระทบจากเอดส/์ เคารพในสทิ ธิ/
สมั พนั ธภาพ ยอมรบั การอย่รู ว่ มกันในสังคม
ตดั สนิ ใจและแกไ้ ขปญั หา ตระหนกั ถงึ คณุ ค่าท่ีแท้ซง่ึ เปน็ คุณคา่ ภายในตวั คน
จัดการอารมณ์และ ไมใ่ ช่วัตถุและคณุ ค่าภายนอก/เพศสมั พนั ธ์ท่ี
ความเครียด รบั ผิดชอบและปลอดภยั
เตอื น/ปฏเิ สธ/ใหค้ ำปรึกษา/หาคำปรึกษา
ตัดสินใจโดยใชเ้ หตุผล/มีทางออกที่เหมาะสมต่อ
ปัญหาตา่ งๆ
เน้นการจัดการอารมณ์และความร้สู กึ ทางเพศ มวี ิธี
ระบายออกไดเ้ หมาะสม

คู่มือฝึกอบรม การจดั กจิ กรรมลูกเสือทีเ่ น้นทักษะชีวิต 29

ทกั ษะชวี ติ สำหรบั ลกู เสอื ประชาธปิ ไตย ทักษะชวี ติ สำหรับลูกเสือตา้ นภยั ยาเสพติด

องค์ประกอบ วตั ถุประสงค์ องค์ประกอบ วัตถุประสงค์

คดิ วิเคราะห์ ร/ู้ เข้าใจ หลักการประชาธิปไตยท่ถี กู ตอ้ ง คดิ วเิ คราะห์ ร/ู้ เข้าใจ ภัยอันตรายและความเส่ียงต่อปัญหา
คิดสรา้ งสรรค์ มีแนวทางในการส่งเสริมประชาธิปไตยสำหรับตน สารเสพติด
เองและผอู้ ่นื คดิ สร้างสรรค์ หาแนวทางในการปอ้ งกันตนเองและผ้อู ื่น
ตระหนกั ร้ใู นตน ตระหนกั ในความสำคญั ของการรกั ษาและใช้สิทธิ ตระหนักร้ใู นตน ตระหนักวา่ สารเสพติดเป็นภยั ใกล้ตวั ตอ้ งรเู้ ท่าทัน
ของตนเองในทางท่ีถกู ตอ้ ง และหลีกเลย่ี ง
เขา้ ใจ/เห็นใจผ้อู นื่ ยอมรบั และเคารพในสิทธิของผู้อืน่ เขา้ ใจ/เหน็ ใจผูอ้ ่นื เข้าใจ/เห็นใจผไู้ ดร้ บั ผลกระทบจากสารแสพติด
เห็นคณุ คา่ ตนเอง/ ตระหนักวา่ ประชาธิปไตยเรม่ิ ทีต่ นเอง ตนเองตอ้ งมี เหน็ คณุ ค่าตนเอง/ ไม่มพี ฤติกรรมเสีย่ ง/ปอ้ งกันตนเองและผู้อ่ืนจาก
รบั ผดิ ชอบสังคม ส่วนร่วมรับผิดชอบในการสรา้ งสรรค์ รับผดิ ชอบสงั คม ปญั หาสารเสพติด
ประชาธปิ ไตยในสงั คม สื่อสารและสรา้ ง เตือน/ปฏเิ สธ/ใหค้ ำปรึกษา/มที ี่ปรึกษา
สื่อสารและสร้าง ชักชวน/รณรงค/์ ปชส.สร้างความเขา้ ใจ/ปฏเิ สธ/ สมั พนั ธภาพ
สัมพันธภาพ ใหค้ ำปรกึ ษา/หาคำปรึกษา/จัดการความขดั แยง้ ตดั สนิ ใจและแก้ไขปัญหา ตดั สินใจโดยใชเ้ หตุผล/มีทางออกทีเ่ หมาะสม
ตัดสินใจและแกไ้ ขปัญหา ตัดสนิ ใจโดยใชเ้ หตผุ ล/มีทางออก ต่อปญั หาต่างๆ
ที่เหมาะสมต่อปัญหาตา่ งๆ จัดการอารมณแ์ ละ ไม่เกดิ ปญั หาอารมณ์/จติ ใจ อันจะนำไปสู่
จัดการอารมณแ์ ละ ไม่เกิดปญั หาอารมณ์/จิตใจ อันจะนำไปส่กู ารใช้ ความเครยี ด การใชส้ ารเสพตดิ
ความเครียด อารมณแ์ ละความรนุ แรงในการแกป้ ัญหา

ทกั ษะชีวิตสำหรบั ลูกเสือคณุ ธรรมความเปน็ ไทย ลูกเสือคณุ ธรรมความเปน็ ไทย

องคป์ ระกอบ วตั ถุประสงค์ ระดบั ขั้นการเรยี นรูด้ ้านเจตคติ
คิดวิเคราะห์ วิเคราะห์และประเมินผิดถูกของตนเอง ตระหนกั รับรู้ สนใจ ตอบสนอง ยอมรับ
คิดสร้างสรรค์ และสังคมไดต้ ามความเปน็ จริง สร้างคา่ นยิ ม สร้างลักษณะนสิ ัยจากค่านิยม
ตระหนักรู้ในตน มแี นวทางในการปรับตวั พัฒนาตนเอง ระดับข้ันการเปลี่ยนแปลงพฤตกิ รรม
เขา้ ใจ/เหน็ ใจผูอ้ ่นื และสังคมไปสูเ่ ปา้ หมายท่ีตอ้ งการ เขา้ ใจแนวคดิ เห็นคณุ ค่า เชอ่ื ว่าเปน็ ไปได้
เหน็ คณุ คา่ ตนเอง/ รจู้ ักและเขา้ ใจตนเองอยา่ งถอ่ งแท/้ มองเห็นแนวทางปฏบิ ัติ ลงมอื ทดสอบ
รับผดิ ชอบสงั คม มเี ปา้ หมายทเ่ี ป็นคุณค่าของชีวติ พึงพอใจการทดสอบ ฝึกปฏิบัติในชวี ติ จรงิ
ยอมรับนับถือและซาบซ้ึงในความดี ปฏิบัติจนเปน็ นิสยั
และคณุ ค่าของผอู้ ืน่
ภูมใิ จในคุณคา่ ทีอ่ ยู่ภายในตนเอง
ซาบซึ้ง/เห็นคุณค่า/ส่งเสริมคุณธรรม
ความเป็นไทยในสังคม

ทกั ษะชีวิต (life skills) ทักษะชวี ติ ทกั ษะการดำรงชีวิต
VS Life skills Living skills
หมายถงึ ความสามารถ
ทักษะการดำรงชีวติ ทางจิตสงั คม ทักษะทใี่ ช้ในกิจวัตร
(Living skills) อนั ประกอบด้วย ความรู้ ประจำวัน ในเรอื่ งพนื้ ฐาน
เจตคติ และทกั ษะ ของชวี ิต มกั เปน็ ทักษะ
ในอนั ทีจ่ ะจัดการกับ ทางกายภาพ เช่น
ปัญหารอบๆ ตัว การแตง่ ตวั
ในสภาพสังคมปจั จบุ ัน การทำอาหาร
และเตรียมพร้อมสำหรบั การออกกำลังกาย
การปรบั ตัวในอนาคต การใชช้ วี ิตในค่าย ฯลฯ

30 คู่มอื ฝกึ อบรม การจดั กจิ กรรมลกู เสอื ทเ่ี น้นทักษะชวี ิต

เนน้ ทักษะชีวติ เน้นทักษะการดำรงชีวิต ขนั้ ตอนการวจิ ยั และพฒั นาหลกั สูตรลกู เสือทเ่ี นน้ ทักษะชวี ติ
เดก็ เปน็ ตวั ตัง้ วชิ าเปน็ ตวั ต้งั 1. ศึกษาความเปน็ ไปไดใ้ นการพฒั นาหลักสตู ร
2. ศกึ ษาเอกสาร หลกั สตู รลกู เสอื ไทยและต่างประเทศ งานวิจัย และ
ความคดิ สร้างสรรค์ แกตก ลลนิจ(ขกะาเอบคงรแงวรวชจามนง้่วมสกยเ)ัญาปเรห็นญลลรูกลอืะเักผเสบษูอ้อื ีย่นืณ/บ/ค์ เทรำักียปษบฏะริญทอ้ าายณง/ลพแูกล่งึ เแะสกลือะฏ/พใ/ชัฒว้ชนินวี ิตัยา สมั ภาษณผ์ ู้เชย่ี วชาญ
ความคดิ วิเคราะหว์ ิจารณ์ กใกนกผยชหออ่ษรูบ้ิจอ้ ณุเ้(บทกงตัังปมกครดอ้ราีเน็ บัรบักยิตต้วปมยล์ยีบอ่อ่ แรตกูกรคสญั ะลตาาเตัวโสชะยมิเาวยชือาซม์คชว/ื่อท่อืยำดานเถต่วัาชจปว้์อืโรกือ่ายฏล/ไงลฟคใดกติญำเจวัง้/ป่อบ/)คาาสผน็จามณำุภ้มูงกมสครแาีพิตั่งากั/พลขรรรมภอะเะพขรัธกักงคอียยบดุณฏง/บสัิดทตี มรถาุกอ่/ใีอ้์มชคจ/ยก1ารานปรร0า่/ตระดเเิะทเรมศาปพงิำตาแน็ตสฤขตลไพนนตมอ้าะิ์่ี่ 3. กำหนดกรอบแนวทางพฒั นาหลกั สูตร
เข้าใจตนเอง ก ิจ สกิง่ รแรวมดโลค้อรมงกชาุมรชน ชาตบิ ้านเมอื ง โลก 4. ประชุมเชิงปฏิบัตกิ าร ยกร่าง “หลักสูตรกจิ กรรมลูกเสือ”
เขา้ ใจ/เห็นใจผูอ้ ่นื กจิ กรรมวชิ าพิเศษ 10 กลุ่ม 5. วเิ คราะหป์ ัญหาจรงิ ของเด็กแตล่ ะวยั ทีเ่ ก่ียวข้องกับผลการเรยี นร้ทู ่ี
เห็นคณุ คา่ ตนเอง ต้องการ (สนทนากลมุ่ กบั ครู ผปู้ กครองและนักพฒั นาเยาวชน)
รบั ผิดชอบต่อตนเองและ 6. ผเู้ ชยี่ วชาญด้านกจิ กรรมเด็กและเยาวชน ใหค้ วามคดิ เหน็ เก่ยี วกับ
สังคม การออกแบบกจิ กรรมท่ีเหมาะสมกับแตล่ ะจุดประสงค์การเรยี นรู้
สื่อสารสร้างและรักษา 7. จัดทำหลกั สูตร
สัมพันธภาพ 8. จดั ทำแผนการจัดกิจกรรม และคู่มือครู
ตัดสินใจ แก้ไขปญั หา 9. ทดลองใช้คมู่ อื ครู 1 ปีการศึกษา
จัดการอารมณจ์ ดั การความ 10. ประเมินหลักสูตร ปรับปรุงและพฒั นา
เครียด

ดา้ น ผลการเรยี นรู้

ตัวอยา่ ง ร่างกายและสิง่ แวดล้อม อแตสธรายลารรม่าะมะงภหกคชัยลาุ้มาสกั รตคงัปลิแ่าคกูรลมัชเะส)/ญสือ่ิงาอแ/เศนวสรดุรขุ ษกัลภฐษอ้ากม์แพจิ ลอ/พะคนรอวา่วเามพมมัยแยี ปดกงลี ป้/อัญกดาภหใรชยัาดท้ท ำ(อรรเนัพัพบุ นิัตยยชเิาาหีวกกติตรรุ
การนำผลการเรยี นรูม้ า
จดั ทำแผนการจดั กจิ กรรม สแตลิปะเญัจตญคาตคิ ่านิยม คกาุณรคค่าิดตวนเิ คเอรงาะห์ตัดสินใจแก้ไขปญั หา รูจ้ กั และเหน็

ทเ่ี นน้ ทกั ษะชีวติ บจแิตลุคใะคจสลศัมีลพธนั รธรมภาพระหวา่ ง แรตภธกัรลาารแมพะมกลวแถิตะล(ศไีัญซะทรกอื่ญทัยสาธ)ู รัตแาสยลส/อื่ ส์ะถสุจมาาภรบีทริตมู ันัก,ิปษชญัมาะีวตกญนิ ิาศาัยรทาส,สอ้ รรนง้าับถ์งกแผนิ่ ษลิด/มตั ะชีครรอิยักุณบ์ษ/ธ,าปรปสรฏมัรมบิ ะพัตจหนัรติยยิธนัด--

สสัมังคพมนั ธภาพกบั ชุมชน แมลีจติะหอาวสงแาหน(รสบั าผธาิดรชณอสบมแบลัตะรขิ ่วอมงแชกุมป้ชนัญ/หชาาตสงั)ิ คม รกั

ดา้ นรา่ งกายและส่ิงแวดลอ้ ม รเู้ ทา่ ทันสอ่ื โฆษณา สำรอง
เหตกุ ารณ์สำคญั /ปญั หาที่เกิดข้ึนจรงิ ตามวยั
ผลการเรยี นรู้ ลกู เสือสำรอง ลกู เสอื สามัญ ลกู เสอื สามญั รนุ่ ใหญ่

มอนสี ขุาภมยัาพดี กพไมนิฤ่ถแตกู ติกตข่รอ้ อรงมงชเกลอาือบรกกนิ พไกมรฤ่ถะตแกู ิกสตรน้อริยงมมกกนิารตกาินม แพถลกูฤะตตตอ้ิกางรมรกกมนิ รกตะาแารมสกสนินะิยไดมมว่ ก

โสมกรมาาคยตรอรตร้วถฐำ่ นนากนวะ่าทาง อสกมโรมอาาคยตกรอรตรกว้ถฐำ่ำนนากลน/วังะขกา่ทาาาดยงก/าร โรคอว้ น /ยาลดน้ำหนกั อาหาร 5 หม/ู่ พฤตกิ รรม สามญั
คำนวณแคลอร่ี/ การกนิ ไม่ถกู ต้อง/
สารพษิ ในอาหาร
โรคอว้ น

รู้ไมเ่ ท่าทัน รโบสฆไู้ำะมเษหร่เณมจ็ทร/ี่า่าอปู ทานนัหำ้ สาอื่อรดั ลม ผอรู้ไาลมหติ ่เาภทรัณา่ เทสฑรัน์คมิ สว่อื าโมฆงษามณา ผลเสยี จากโรคอ้วน/ สามัญรนุ่ ใหญ่
โฆษณา ลกู อม การออกกำลงั กาย
ขนมขบเคยี้ ว

ใเกชินส้ ื่อไปITเสมยี าสกายตา เใสชยีส้ สอื่ าIยTตมาากเกนิ ไป

คู่มอื ฝกึ อบรม การจดั กจิ กรรมลูกเสือทเี่ นน้ ทกั ษะชวี ติ 31

วยั กิจกรรม

ป. 1 อาหารดีมคี ุณคา่ ประโยชนแ์ ละคณุ ค่าของผัก
ป. 2 กนิ อาหารครบ 5 หมู่
ป. 3 ไมก่ ินอาหารทีใ่ ห้โทษแก่รา่ งกาย เช่น ไม่สะอาด ใส่สี

แมลงวันตอม
ป. 4 เดก็ ไทยไม่กินหวาน (ตรวจสอบปรมิ าณน้ำตาลในเครอ่ื งดม่ื )
ป. 5 สารพิษอาหารจากน้ำมนั ทอดซ้ำ และอาหารอน่ื ๆ
ป. 6 รทู้ นั ส่อื โฆษณา (นำ้ อัดลม บะหม่ีและอาหารสำเรจ็ รปู อื่น

ขนมขบเคย้ี ว)
ม. 1 เบือ้ งหลงั กว๋ ยเตี๋ยว (เรยี นรู้วิธสี บื คน้ ถงึ ตน้ ตอ/

ทม่ี าของอาหารท่อี าจใหโ้ ทษ)
ม. 2 เด็กไทยกายสมาร์ท (ประเมินดชั นีมวลกายของตนเองและปรับ

พฤตกิ รรม)
ม. 3 รทู้ นั สอ่ื โฆษณา (ยาลดนน. อาหารเสรมิ ผลติ ภัณฑ์ความงาม)

ลูกเสือสำรอง ลูกเสอื สามญั ลกู เสอื สามัญรุ่นใหญ่ ผลการเรียนรู่้
ป.1-ป.3 ป.4-ป.6 ม.1-ม.3 เรื่อง

การพฒั นา
4
ด้าน

กจิ กรรม

32 ค่มู ือฝกึ อบรม การจดั กจิ กรรมลกู เสอื ทเ่ี น้นทกั ษะชีวติ

แผนการฝึกอบรม
เร่อื ง กจิ กรรมลกู เสอื ทเ่ี นน้ ทกั ษะชวี ติ

คู่มือฝกึ อบรม การจดั กิจกรรมลูกเสอื ทีเ่ น้นทกั ษะชีวติ 33

แผนการฝึกอบรม
เร่ือง กจิ กรรมลกู เสือทเ่ี น้นทกั ษะชีวิต

จุดประสงค์ : เข้าใจรูปแบบการจดั กิจกรรมนอกห้องเรียน และสามารถนำไปใช้จัดกิจกรรมกับลูกเสอื ใน
ความรบั ผิดชอบได้
สาระสำคัญ :
รูปแบบการจดั กจิ กรรมนอกหอ้ งเรยี นมอี ยู่หลากหลาย เมอ่ื รวบรวมและจดั ประเภทตามทกั ษะหรือความ
สามารถที่ต้องใช้ในการทำกิจกรรม อาจแบง่ ออกไดเ้ ปน็ 5 ประเภท คือ
1) การแสดงออก
2) การรายงาน
3) การวิเคราะห์และการประเมนิ
4) เกมและการแขง่ ขนั
5) การบำเพ็ญประโยชน์
สื่อ / อุปกรณ์ :
1. ใบกิจกรรม 1 และ 2
2. Power Point เรื่อง กิจกรรมลกู เสอื เน้นทักษะชวี ติ

34 คมู่ อื ฝึกอบรม การจัดกิจกรรมลกู เสอื ทีเ่ น้นทกั ษะชีวิต

ใบกิจกรรม 1

เรือ่ ง กิจกรรมลูกเสือทีเ่ น้นทกั ษะชีวิต

แบ่งกลุ่ม 3 – 4 คน ร่วมกันวเิ คราะห์ แผนการจดั กิจกรรม ทไ่ี ด้รับมอบหมาย
และส่งตัวแทนรายงาน ในประเด็นต่อไปนี้
1. กิจกรรมนีเ้ ป็นการทำกิจกรรมนอกหอ้ งเรียนประเภทใด
2. กิจกรรมนี้ใชว้ ธิ ีการของลกู เสือหรือไม่ เพราะอะไร
3. กิจกรรมนจี้ ะทำให้ผเู้ รยี นเกิดทกั ษะชวี ิตองคป์ ระกอบใดบา้ ง

(ให้เวลา 10 นาที)

ประเภทของกจิ กรรมลูกเสอื ท่เี น้นทกั ษะชีวิต

จัดประเภทตามทักษะ / ความสามารถในการปฏิบัตกิ จิ กรรม 5 ประเภท
1. การแสดงออก : ละคร ดนตรี ศลิ ปะ โต้วาที เลา่ นทิ าน ฯลฯ
2. การรายงาน : สอดแนม สำรวจ สมั ภาษณ์ สอ่ื ข่าว แผนท่ี นทิ รรศการ
3. การวเิ คราะห์และการประเมนิ : เปรยี บเทยี บคุณค่า ประเมนิ ความเสยี่ ง แผนทค่ี วามคดิ
ฯลฯ
4. เกมและการแข่งขัน : กิจกรรมท่มี ีกฎ กตกิ า ขน้ั ตอนท่ใี ห้ขอ้ คดิ การแขง่ ขันตอบปญั หาเพื่อ
กระตนุ้ ใหเ้ กดิ การเรียนรู้ ฯลฯ
5. การบำเพ็ญประโยชน์ : กิจกรรมทีฝ่ กึ ความเสยี สละ ไดแ้ ก่ การจัดกจิ กรรมการกศุ ล
การซอ่ มของเล่นใหน้ อ้ ง การดแู ลทำความสะอาดสถานท่ี ฯลฯ

คูม่ ือฝึกอบรม การจัดกิจกรรมลูกเสอื ท่เี น้นทักษะชวี ิต 35

วธิ ีการลกู เสือ 8 องค์ประกอบ

เยาวชน

กิจกรรม ระบบหมู่ คำปฏิญาณ ระบบ
ธรรมชาติ และกฎ สัญลกั ษณ์

ลกู เสอื วัตถุประสงค์

บรกิ าร ลงมือทำ/
เกม

ผ้ใู หญ่

องค์ประกอบทักษะชวี ิต

จติ พสิ ัย คใภนผเควาหวู้อาตคน็ าม่นืวัภมคใเูมอจวิใงาจรม้ใู ตนครตวะนาหพสมคนรุทวควา้กัจิ ธดิางามสพวรสกแิเรคณิสคมัลาริดยัร์รคพะาสก์ ันะราหธา้ รภง์สา่ือพสปกสแานิกาัญรร้ไใหตขจาแัดละ ทกั ษะพสิ ยั
ชคอวาบมตรอ่ ับสผงั ิดคม คกกาบัวราอจมาดั เรคกมราณยี รดแ์ ละ

36 คู่มอื ฝึกอบรม การจัดกิจกรรมลกู เสอื ทเี่ น้นทักษะชวี ิต

ใบกิจกรรม 2

เร่ือง กิจกรรมลูกเสอื ทีเ่ น้นทักษะชีวติ

กลมุ่ เดิม ร่วมกันปรบั ปรงุ แผนการจัดกจิ กรรมทไ่ี ด้รับมอบหมาย ใหเ้ ป็นกจิ กรรม
ลูกเสือทเ่ี นน้ ทกั ษะชวี ติ และสง่ ตวั แทนรายงาน โดยระบุดว้ ยว่า
1. กิจกรรมนี้เป็นการทำกจิ กรรมนอกหอ้ งเรยี นประเภทใด
2. กจิ กรรมนจี้ ะทำให้ผเู้ รยี นเกิดทกั ษะชวี ติ องค์ประกอบใดบ้าง

(ให้เวลา 10 นาที)

แผนการจัดกจิ กรรม
เรอื่ ง คำปฏญิ าณ กฎ และคติพจน์

ลูกเสอื สำรอง ป.3
จดุ ประสงค์ : ท่องและปฏบิ ตั ติ ามคำปฏญิ าณ กฎ และคตพิ จนข์ องลกู เสอื สำรองได้
กจิ กรรม :

1. ผู้กำกับใหล้ ูกเสอื ดแู ผนภูมิ และอธิบายความหมายของคำปฏิญาณ กฎ และคตพิ จนข์ องลกู เสือสำรอง
2. ผู้กำกบั ให้ลูกเสือแตล่ ะหมู่ไปบำเพญ็ ประโยชน์ และฝกึ ฝนตนเองตามคำปฏิญาณ กฏ และคติพจน์
ของลูกเสอื สำรองอยูเ่ สมอ
3. ผู้กำกบั เล่าเรอ่ื งส้ันทเ่ี ป็นคติ

คู่มอื ฝกึ อบรม การจัดกิจกรรมลูกเสือที่เน้นทกั ษะชีวติ 37

แผนการจดั กิจกรรม
เรอ่ื ง คำปฏิญาณและกฎ

ลูกเสือสามญั ป.6
จดุ ประสงค์ : บอกความหมาย ปฏิบตั ิตาม และทอ่ งคำปฏญิ าณและกฎของลูกเสอื สามัญได้
กิจกรรม :

1. ให้ลกู เสอื ท่องคำปฏิญาณและกฎของลูกเสือสามัญ
2. ผกู้ ำกบั อธบิ ายความหมาย
3. แบ่งหมู่ทำรายงานเกย่ี วกับความเขา้ ใจในการปฏบิ ตั ติ นตามคำปฏิญาณ และกฎ ของลูกเสือสามัญ
นดั หมายให้แต่ละหมูร่ ายงานในคาบตอ่ ไป

แผนการจัดกจิ กรรม
เร่ือง คำปฏญิ าณและกฎ

ลกู เสอื สามญั รุ่นใหญ่ ม.3
จุดประสงค์ : ท่องคำปฏิญาณและกฎลูกเสือสามัญรนุ่ ใหญ่ บอกสิ่งที่ลกู เสอื ตอ้ งปฏบิ ตั ิตามคำปฏิญาณและ

กฎ รวมทั้งนำไปปฏิบัติได้อยา่ งถกู ตอ้ ง
กิจกรรม :
1. ให้ลูกเสือทอ่ งคำปฏิญาณและกฎของลกู เสือสามญั รนุ่ ใหญ ่
2. ผกู้ ำกบั ลูกเสอื แจกใบความรู้ความหมายของคำปฏญิ าณและกฎของลูกเสอื และฉายวซี ีดใี หช้ ม
ลกู เสอื จดบนั ทกึ ความหมาย สิ่งท่ตี อ้ งนำไปปฏบิ ัติ และวิธกี ารปฏบิ ตั ิ
3. ผ้กู ำกับสรุปเรื่องการนำคำปฎญิ าณและกฎของลูกเสอื ไปใชใ้ นชีวติ ประจำวันอย่างถูกตอ้ ง

: POWER POINT38 คมู่ อื ฝึกอบรม การจัดกิจกรรมลกู เสอื ที่เนน้ ทักษะชวี ิต

กจิ กรรมลูกเสือที่เน้นทักษะชีวิต คภในคเผวาหวอู้าตคน็ามืน่ัวภมคใเูมอจวิใงาจรม้ใู ตนครตวะนาหพสมคนรุทวควา้ักิจธดิางามสพวรสแกเิรคณิสคมัลาริดัยร์รคพะาสก์ นัะราหธา้รภง์สา่ือพสกแสปาินกาญัรรไ้ใหตขจาแดั ละ ทักษะพิสยั
ความรบั ผดิ การจัดการ
จิตพสิ ยั ชอบตอ่ สังคม กคบัวาอมาเรคมรณยี ด์และ

ทักษะชีวติ สรา้ งไดอ้ ยา่ งไร อ่าน 10%

เรยี นรู้ตาม กระบวน ฟัง 15%
ธรรมชาติ การเรยี น เห็น 23 %
การสอน อภิปราย 55 %
กจิ กรรม/ประสบการณ์ 75 %

สอนผอู้ นื่ 95 %

วธิ เี รียนรขู้ องบคุ คล
Dale , Edgar : Cone of Experience

การสอนท่ียึดผูเ้ รยี นเปน็ ศูนยก์ ลาง วิธีการลูกเสอื 8 องคป์ ระกอบ

สร้างความรู้ (Construction) กจิ กรรมที่ใหผ้ เู้ รียนมี เยาวชน
สว่ นร่วมทางสตปิ ัญญา คน้ พบความรดู้ ว้ ยตนเอง
ปฏิสัมพนั ธ์ (Interaction) กิจกรรมต้องส่งเสรมิ กจิ กรรม ระบบหมู่ คำปฏิญาณ ระบบ
ปฏสิ มั พันธ์กับผอู้ ่นื และแหลง่ ความรู้ที่หลากหลาย ธรรมชาติ และกฎ สญั ลักษณ์
เปน็ กระบวนการ (Process Learning)
มสี ว่ นรว่ ม (Physical Participation) มีสว่ นรว่ ม ลกู เสอื วัตถุประสงค์
ด้านร่างกาย ลงมือกระทำกิจกรรมในลกั ษณะต่างๆ
มีการประยกุ ต์ใช้ (Application) บริการ ลงมอื ทำ/
เกม

ผใู้ หญ่

คูม่ ือฝึกอบรม การจัดกิจกรรมลกู เสือทเี่ น้นทกั ษะชีวิต 39

การสอนทักษะชีวิต วธิ กี ารลูกเสอื สรา้ งทกั ษะชีวติ ได้อยา่ งไร

องค์ประกอบ กิจกรรม
8 กลุ่มสาระ อภปิ รายแลกเปลีย่ นความคดิ เหน็ ท่ีต้องคดิ วเิ คราะห์/
การเรียนรู้ กิจกรรมพัฒนาผเู้ รยี น คิดวเิ คราะห์ สังเคราะห์ ตลอดเวลา
คิดสรา้ งสรรค์ จัดกิจกรรมใหค้ ิดนอกกรอบ งานศลิ ป์ การแสดง งานฝมี ือ ฯลฯ

กจิ กรรมแนะแนว กิจกรรมเพื่อสงั คมและ ตระหนกั รู้ในตน การเรียนรูท้ ่ีพัฒนาขนึ้ จากภายในตวั เดก็ เปน็ ผลจาก
กจิ กรรมนักเรยี น สาธารณประโยชน์ เข้าใจ/เหน็ ใจผู้อน่ื ปฏิสัมพันธ์ แลกเปลี่ยนความคิด ความเช่ือในกลุม่ ได้ทำ
ลกู เสือ/ เนตรนารี / ความเขา้ ใจตนเองและผอู้ ืน่ ฝกึ ที่จะยอมรับและเคารพในสิทธิ
กจิ กรรมชมุ นุม ชมรม บำเพญ็ ประโยชน์ / และความคิดเหน็ ของผู้อ่ืน
นศ.วิชาทหาร เหน็ คณุ ค่าตนเอง/
รบั ผดิ ชอบสังคม การยอมรับจากเพอ่ื น ทำชิ้นงานสำเรจ็ คำชมเชยจากเพื่อน
และผ้ใู หญ่ การเคารพใหเ้ กยี รติซงึ่ กนั และกัน สง่ ผลให้มีวินยั
และความรบั ผดิ ชอบต่อตนเองและสว่ นรวมมากขน้ึ

ส่อื สารและสรา้ ง
สัมพันธภาพ
ประสบการณ์ ปฏสิ ัมพันธ์ในกลุ่ม การทำงานรว่ มกัน
ตดั สนิ ใจและแกไ้ ขปัญหา การเรียนรู้และการฝกึ ฝน
จัดการอารมณ์และ
ความเครยี ด

ประเภทของกจิ กรรมลกู เสอื ทเ่ี นน้ ทกั ษะชวี ติ เร่ือง นแาผทีวนกิกฤารตจลดั ูกกเจิสกือรสรำมรอง ป.1

จดั ประเภทตามทกั ษะ/ความสามารถในการปฏิบตั กิ ิจกรรม 5 ปจดุอ้ ปงกรนัะสแงลคะห์: าตทราะงหอนอกักแจลากะรเหูเ้ ทตา่ ุกทาันรณเห์เตหกุลาา่ รนณั้นท์ไดอ่ี อ้าจยน่างำปไปลสอู่อดนัภตยั ราย มวี ิธี
ประเภท 1ก.ิจตกง้ัรครำมถ:ามวา่ “จะทำอย่างไรถ้าคนแปลกหนา้ ชวนข้รึ ถตูไ้ ปเทย่ี ว”
1. การแสดงออก : ละคร ดนตรี ศลิ ปะ โตว้ าที เลา่ นิทาน ฯลฯ 2. ลูกเสือแสดงบทบาทสมมตุ ิ 2 รอบ ผู้กำกบั เปน็ คนแปลกหน้าชวนเด็ก
2. การรายงาน : สอดแนม สำรวจ สมั ภาษณ์ สือ่ ขา่ ว แผนที่ ขน้ึ รถตู้
นทิ รรศการ
3. การวเิ คราะหแ์ ละการประเมนิ : เปรยี บเทยี บคุณค่า ประเมิน รอบแรก ลูกเสือตามข้นึ รถต้ไู ป
ความเสยี่ ง แผนท่คี วามคิด ฯลฯ รอบสอง รีบปฏิเสธแลว้ วิง่ ไปหาครู
4. เกมและการแข่งขนั : กจิ กรรมทีม่ กี ฎ กตกิ า ขน้ั ตอนที่ให้ขอ้ คิด 3. ชวนคิด ขอ้ ดี / ข้อเสีย ของแตล่ ะวิธี
การแข่งขันตอบปญั หาเพ่ือกระตนุ้ ให้เกิดการเรยี นรู้ ฯลฯ 4. ให้ลกู เสอื เลอื กวา่ จะทำแบบไหน
5. การบำเพญ็ ประโยชน์ : กิจกรรมท่ีฝึกความเสียสละ ได้แก่ 5. ผู้กำกบั และลูกเสือรว่ มกนั สรปุ วธิ ีแกไ้ ขเม่อื เจอเหตุการณเ์ ฉพาะหน้า
การจดั กจิ กรรมการกุศล การซ่อมของเลน่ ให้น้อง 6. ชวนคดิ ว่า มีเหตกุ ารณใ์ ดอีกบ้างทล่ี กู เสอื ควรระวงั (เชน่ คนแปลกหนา้
การดูแลทำความสะอาดสถานท่ี ฯลฯ ถามทางและขอใหข้ ้นึ รถไปด้วย คนแปลกหนา้ ให้ขนมกิน คนรูจ้ กั ชวน
เข้าไปคนเดียวตามลำพงั ในทล่ี ับตา สมั ผัสทีใ่ หค้ วามรสู้ ึกที่ไมด่ ี ฯลฯ) 

แผน 1 นาทวี กิ ฤต ลูกเสอื สำรอง ป.1 แผนการจัดกลจิ กู กเสรือรมสำเรรอ่ืองง คปยุ .2กนั ฉนั ทเ์ พอ่ื น

การแสดงออก การรายงาน การวิเคราะห์ จุดประสงค์ : ตระหนกั ในการส่ือสารท่ีอาจทำให้เข้าใจผิด
ลงมอื ทำ/เกม 1ก.ิจลกกูรเรสมอื :ยืนเขา้ แถวตอนตามหมู่ ห่างกันคนละ 1 กา้ ว
2. ผู้กำกบั กระซิบข้อความข้างหผู ู้อยู่หวั แถว คนละ 1 ข้อความทม่ี คี วามยาว
คิดวเิ คราะห์/คดิ สร้างสรรค์ พอกันให้จำไว้
ตระหนักรู้ในตน 3. จบั เวลา ให้แต่ละหมกู่ ระซิบต่อๆ กัน จนถึงคนสุดทา้ ย หา้ มถามกัน
หมใู่ ดเสรจ็ กอ่ นให้ยกมือ
การตัดสินใจและแก้ไขปญั หา 4. ตรวจสอบ โดยให้หัวแถวและหางแถวของแตล่ ะหมอู่ อกมาบอกว่า
พดู วา่ อะไร และไดย้ นิ วา่ อะไร
5. แขง่ ขันรอบสอง โดยเปลย่ี นประโยคคำพดู ใหม่ คราวนี้ให้ถามกนั ได้
ถ้าไดย้ ินไม่ชดั ทำการตรวจสอบเช่นเดมิ
6. ชวนคดิ ว่า ทำไมรอบแรกจงึ เปน็ เชน่ น้ัน และทำไมรอบสองจงึ บอก
ได้ถกู ตอ้ ง 
7. ผูก้ ำกับสรุปว่า ในการพดู คุยกันต้องใชค้ ำพดู ที่ชัดเจนและซักถามกันได้
เพ่ือใหเ้ กดิ ความเข้าใจทถ่ี กู ตอ้ ง
8. ใหล้ กู เสือช่วยกนั ยกตัวอย่างเหตุการณจ์ รงิ ในชวี ติ ทเี่ คยเข้าใจผดิ จาก
การสอื่ สาร

40 คูม่ ือฝึกอบรม การจดั กจิ กรรมลกู เสอื ที่เนน้ ทักษะชีวติ

แผน 2 คุยกันฉนั ท์เพ่ือน แผนการจัดลกกูจิ เกสรอื รสมำเรรอือ่ งง โปรง.2เรยี นของฉัน
ลกู เสอื สำรอง ป.2
จดุ ประสงค์ : รักและหวงแหนสาธารณสมบัติของโรงเรยี น รูว้ ิธีบำรุงรกั ษา
เกมและการแข่งขนั กจิ กรรม:
ลงมอื ทำ/เกม 1ค.ามบอทบ่ี 1หมายใหแ้ ต่ละหม่รู ว่ มกนั สำรวจโตะ๊ เก้าอ้ี และฝาผนังหอ้ งเรยี น
และรายงานในกองลกู เสอื
ตระหนกั รู้ในตนในเรือ่ ง 2. แตล่ ะหมวู่ างแผนร่วมกันในการทำความสะอาด
ความสำคัญของการสอื่ สาร 3. นดั หมายกันจดั เตรียมอุปกรณม์ าทำความสะอาดในคาบต่อไป
4ค.าแบตท่ลี่ 2ะหม่ทู ำความสะอาดโตะ๊ เกา้ อ้ี และฝาผนังหอ้ งเรียน
คิดวเิ คราะห์ 5. ถามความรู้สกึ ตอ่ กิจกรรมทไ่ี ด้ทำ และถ้าต้องการใหห้ อ้ งเรยี นสวยแบบน้ี
ตลอดไป ลกู เสือคดิ วา่ จะทำอยา่ งไร
แผน 3 โรงเรยี นของฉัน 6. ลูกเสือรว่ มกันวางแผนรณรงคป์ ระชาสัมพันธ์ ใหท้ ุกหอ้ งเรียนใช้โตะ๊
ลูกเสอื สำรอง ป.3 เก้าอี้ ด้วยความระมดั ระวงั  ไมท่ ำสกปรกเลอะเทอะ เมอ่ื พบเห็นของชำรุด
หกั พังควรแจง้ ครู หรือนกั การภารโรงทนั ที
การสำรวจ การบำเพ็ญประโยชน์
ธรรมชาติ บริการ ลงมือทำ/เกม แผนการจัดลกูกจิ เกสรือรสมำเรรอือ่ งง รปแู้ .3ล้วปอ้ งกันได้
ตระหนักรู้ในตนในเรอ่ื งรกั และหวงแหน
สาธารณสมบัติ ความรับผิดชอบตอ่ สงั คม กจดุันปแรละะสปงฏคิบ์ :ตั ติตรัวะไหด้อนยกั า่ แงลถะูกมตคี อ้ วงามรู้เกีย่ วกบั โรคต่างๆ ที่อยใู่ กลต้ ัว รู้วธิ ีปอ้ ง
ก1.จิ อกา่รนรมบ:ตั รคำ “สถานการณส์ ขุ ภาพ” ทีละใบ ให้ลกู เสือช่วยกันโหวตว่า
การตัดสนิ ใจและแก้ไขปญั หา เปน็ เรื่องทล่ี ูกเสือสามารถ “ป้องกันได้” หรอื “ปอ้ งกันไมไ่ ด”้
คิดวิเคราะห์/คดิ สร้างสรรค์ แลว้ แยกบัตรคำออกเป็น 2 ประเภท
2. อ่านบัตรคำในกลุ่มที่ “ปอ้ งกันได”้ ทลี ะใบ ใหล้ ูกเสือชว่ ยกันคิดวา่ จะมีวธิ ี
ป้องกันไดอ้ ยา่ งไร
บ ตั นร้ำคทำว่ มบ้าน / เล่นกบั แมว แมวขว่ นหนา้ / วิง่ ลงบันไดแลว้ พลัดตก /
แผน่ ดินไหวใกล้ๆ บ้าน / ใชม้ อื เปียกๆ กดสวิตซ์ไฟฟ้า / เพ่อื นเปน็ หวัด
จามใส่หนา้ / ถูกรถชนขณะว่ิงขา้ มถนน / น้ำร้อนลวกมือ /
ปอกผลไมด้ ว้ ยมีดปลายแหลม / เลน่ กับเพ่ือนทีเ่ ปน็ ตาแดง / ทอ้ งเสยี เพราะ
กินอาหารท่ีแมลงวันตอม / ฟ้าผา่ หลังบ้าน

แผลนกู 4เสอืรู้แสลำ้วรปออ้ งงปก.นั3ได้ แผนการจัดลกกู จิ เสกอื รสรำมรเรอือ่ งง ปป.ร3ะหยัดไฟฟ้า

การวิเคราะหแ์ ละการประเมิน จแดุลปะปรระะสหงยคดั์ : ตระหนกั ถึงการประหยดั ไฟฟา้ และรู้วิธใี ชไ้ ฟฟา้ อยา่ งคมุ้ คา่
ลงมอื ทำ/เกม ก1.จิ ลกูกรเรสมอื :สำรวจบ้านตนเอง ใน 3 เดอื นทผ่ี ่านมา เสยี คา่ ไฟฟา้ เดอื นละเท่าไร
และมอี ุปกรณ์ไฟฟ้าอะไรบ้าง
ตระหนักรู้ในตนว่าโรคป้องกนั ได้ 2. คยุ แลกเปล่ียนกันในหมู่ แล้วเลือกบ้านของสมาชิกทีเ่ สียค่าไฟฟ้ามากที่สดุ
คิดวเิ คราะห์/คิดสรา้ งสรรค์ และน้อยทีส่ ดุ มารายงานในกองลูกเสือ
3. ชวนคิดว่า
3.1 เราตอ้ งเสยี ค่าไฟฟา้ สูง เพราะอะไร
3.2 ถ้าเราเสยี ค่าไฟฟ้านอ้ ยลง เงินท่เี หลือเราจะเอาไปทำอะไรไดบ้ ้าง
3.3 ชว่ ยกนั คดิ วา่ เราจะมวี ธิ ีใชไ้ ฟฟ้าอย่างประหยัด
และคมุ้ ค่าท่สี ุดได้อยา่ งไร
4. ผู้กำกบั และลกู เสอื ร่วมกนั สรุป และผู้กำกับชว่ ยเพมิ่ เตมิ วิธี ใช้ไฟฟ้า
อยา่ งคุม้ คา่ และประหยดั

ค่มู ือฝกึ อบรม การจัดกิจกรรมลกู เสอื ทีเ่ น้นทักษะชวี ติ 41

แผลนูกเ5สือปสรำะรหอยงดั ปไฟ.3ฟา้ ใบกิจกรรม 1

การรายงาน การวเิ คราะหแ์ ละประเมนิ แบง่ กลมุ่ 3 – 4 คน ร่วมกันวิเคราะห์แผน
ธรรมชาติ ลงมอื ทำ/เกม การจัดกิจกรรมท่ไี ดร้ ับมอบหมาย และสง่ ตัวแทน
รายงาน ในประเดน็ ต่อไปน้ี
ตระหนกั รู้ในตนในเรอื่ งประหยดั ไฟฟ้า 1. เป็นกิจกรรมนอกหอ้ งเรยี นประเภทใด
คดิ วเิ คราะห/์ คิดสรา้ งสรรค์ 2. ใชว้ ิธีการลกู เสอื หรือไม่ เพราะอะไร
3. ทำใหผ้ เู้ รียนเกิดทักษะชวี ิต องค์ประกอบ
ใดบา้ ง

(เวลา 10 นาท)ี

ใบกิจกรรม 2 แกผฎนแกลาะรคสตอิพนจเนร์อ่ื ลงกู คเสำปอื ฏสิญำราอณง

กลุ่มเดิม ร่วมกนั ปรบั ปรุงแผนการจัด จุดประสงค:์ ทอ่ ง และปฏบิ ตั ิตามคำปฏิญาณ กฎ และคตพิ จนข์ อง
กิจกรรมที่ได้รับมอบหมาย ใหเ้ ป็นกิจกรรมลูกเสอื ลูกเสอื สำรองได้
ที่เนน้ ทักษะชีวิต และส่งตัวแทนรายงาน โดยระบุ กจิ กรรม:
ด้วยว่า 1. ผกู้ ำกบั ให้ลูกเสอื ดแู ผนภมู ิ และอธิบายความหมายของคำปฏญิ าณ
1. กิจกรรมนี้เป็นการทำกจิ กรรมนอกหอ้ งเรียน กฎ และคตพิ จนข์ องลูกเสอื สำรอง
ประเภทใด 2. ผู้กำกบั ใหล้ กู เสือแต่ละหมูไ่ ปบำเพญ็ ประโยชน์ และฝกึ ฝนตนเอง
2. กิจกรรมนจี้ ะทำใหผ้ ู้เรยี นเกดิ ทกั ษะชีวติ ตามคำปฏญิ าณ กฏ และคติพจน์ ของลกู เสือสำรองอยู่เสมอ
องค์ประกอบใดบา้ ง 3. ผู้กำกับเล่าเรอ่ื งส้นั ท่ีเปน็ คติ

(เวลา 10 นาที)

แผนการเรียนรเู้ รื่องคำปฏญิ าณ แผนการจัดกจิ กรรมเร่ือง คำปฎิญาณ
และกฎ ลูกเสอื สามญั ป.6 และกฎ ลกู เสอื สามัญร่นุ ใหญ่ ม.3

ขจอุดงปลูกระเสสืองสคา:์ มบัญอไกดค้ วามหมาย ปฏบิ ัติตาม และทอ่ งคำปฏญิ าณและกฎ ลจูกดุ เปสือรตะส้องงปค์:ฏทบิ อ่ัตงิตคาำมปแฏลิญะนาณำไแปลปะฏกิบฏตัลไิูกดเสอ้ อืยส่าางถมูกัญตรอุ้่นงใหญ่ กำหนดสง่ิ ที่

ก จิ 1ก.รใรหมล้ :ูกเสือทอ่ งคำปฏญิ าณและกฎของลกู เสอื สามญั ก ิจ 1ก.รใรหม้ล:กู เสือท่องคำปฏญิ าณและกฎของลูกเสอื สามญั รุน่ ใหญ ่
2. ผกู้ ำกับอธิบายความหมาย 2. ผู้กำกบั ลูกเสอื แจกใบความรคู้ วามหมายของคำปฏญิ าณและกฎ
3. แบง่ หมทู่ ำรายงานเก่ยี วกับความเขา้ ใจในการปฏิบตั ติ นตามคำ ของลูกเสือ และฉายวีซีดใี หช้ ม ลูกเสอื จดบันทกึ ความหมาย
ปฏิญาณ และกฎ ของลูกเสอื สามญั นดั หมายใหแ้ ต่ละหมูร่ ายงานใน วิธีการปฏิบตั ิ และสง่ิ ท่ตี อ้ งนำไปปฏิบตั ิ
คาบตอ่ ไป 3. ผกู้ ำกับสรุปเรือ่ งการนำคำปฎิญาณและกฎของลกู เสอื ไปใช้ในชีวิต
ประจำวนั อยา่ งถูกต้อง

42 คู่มอื ฝึกอบรม การจดั กจิ กรรมลูกเสือที่เน้นทักษะชีวติ

แผนการฝึกอบรม
เรอ่ื ง การสอนแบบจลุ ภาค

คมู่ อื ฝกึ อบรม การจัดกิจกรรมลูกเสอื ทเ่ี น้นทกั ษะชวี ติ 43

แผนการฝกึ อบรม
เรื่อง การสอนแบบจลุ ภาค

จุดประสงค์ : เพื่อใหผ้ เู้ ขา้ อบรมมีความรู้ความเข้าใจและสามารถจดั กิจกรรมลูกเสือท่ีเนน้ ทกั ษะชวี ิตได้
สาระสำคัญ :
การเรยี นรรู้ ่วมกันเพอ่ื เตรียมการทดลองสอนแผนการจดั กจิ กรรมลูกเสอื ทเี่ นน้ ทักษะชวี ติ และการมี
ประสบการณ์ตรงท้งั ฐานะผ้เู รยี นและผสู้ อนในกลุ่มย่อย ทำใหเ้ กดิ ความเข้าใจอยา่ งถอ่ งแทแ้ ละสามารถจดั
กิจกรรมลูกเสือทเ่ี น้นทกั ษะชวี ิตในโรงเรยี นได้
ส่อื / อปุ กรณ์ :
1. ใบกจิ กรรม “การสอนแบบจุลภาค”
2. ใบความรู้ เร่อื ง “แนวทางประเมินการสอน”

44 คู่มอื ฝกึ อบรม การจัดกิจกรรมลกู เสอื ทเ่ี นน้ ทกั ษะชีวติ

ใบกิจกรรม

เรือ่ ง “การสอนแบบจลุ ภาค”

1. แบ่งกลุ่ม 3 กล่มุ ตามประเภทลกู เสอื ทต่ี นเองรับผดิ ชอบ แยกหอ้ งเพ่อื เตรยี มฝึก
2. แตล่ ะหอ้ งแบง่ ออกเปน็ กลุ่มยอ่ ย 5 กล่มุ
3. ให้แตล่ ะกลมุ่ ยอ่ ย เตรียมการจัดกจิ กรรมลูกเสอื ทีเ่ นน้ ทกั ษะชีวิต กลุ่มละ 1 แผน
ไม่ซำ้ ประเภทกัน
4. แตล่ ะกลมุ่ จัดกจิ กรรมตามขน้ั ตอนท่ีกำหนดในแผนฯ กลมุ่ อน่ื ทเี่ หลอื จะเป็น
ลกู เสอื ท่เี ขา้ ร่วมกิจกรรมและเป็นผปู้ ระเมนิ ใชเ้ วลาจัดกิจกรรมกลมุ่ ละ 30 นาที
ประเมนิ และวิจารณ์กลมุ่ ละ15 นาที รวมเป็น 45 นาที

ข้นั ตอนการประเมนิ

1. กลุ่มฝึกประเมินตนเอง
2. สมาชิกกลุ่มอ่นื รว่ มประเมนิ และเสนอแนะเพม่ิ เตมิ
3. วทิ ยากรประเมิน เพม่ิ เติม และสรุป

คมู่ อื ฝึกอบรม การจดั กิจกรรมลกู เสอื ที่เน้นทกั ษะชีวติ 45

ใบความรู้

เรอ่ื ง “แนวทางประเมนิ การสอน”
(แผนการสอนเรอื่ ง “การสอนแบบจลุ ภาค”)

หลกั ทว่ั ไปของการวิจารณ์

1. ชืน่ ชมสว่ นที่ดี
2. บอกสว่ นท่ีบกพร่องและเสนอแนวทางปรบั ปรงุ แกไ้ ข
3. ใหก้ ำลงั ใจ

แนวทางการประเมนิ

1. บรรลุวตั ถุประสงค์หรือไม่
2. ใช้วธิ ีการลูกเสอื หรอื ไม่
3. กจิ กรรมในแผนฯ มคี วามเปน็ ไปไดเ้ พยี งใดที่จะนำไปสอนจริงในโรงเรยี น
4. ข้อเสนอแนะอนื่ ๆ

46 คู่มอื ฝกึ อบรม การจัดกิจกรรมลูกเสอื ท่เี น้นทักษะชีวิต

แผนการจัดกิจกรรมลูกเสือ 15 แผน
สำหรับการทดลองสอน

แผนการจัดกิจกรรมลูกเสอื เรื่อง ลูกเสอื ชั้น

1. นาทีวิกฤต สำรอง ป.1
ป.2
2. คุยกนั ฉนั ทเ์ พอื่ น สำรอง ป.2
ป.3
3. โรงเรยี นของฉนั สำรอง ป.3
ป.4
4. รแู้ ล้วป้องกนั ได้ สำรอง ป.4
ป.5
5. ใช้ไฟฟ้าอยา่ งประหยัด สำรอง ป.6
ป.6
6. เด็กไทยไมก่ ินหวาน สามญั ม.2
ม.2
7. ความเปน็ สุภาพบุรษุ และสุภาพสตรี สามัญ ม.3
ม.3
8. คดิ เชิงบวก สามัญ ม.3

9. เข้าใจเพือ่ นด้วยภาษากาย สามญั

10. โรงเรยี นปลอดภัย สามญั

11. ความรุนแรง สามัญร่นุ ใหญ่

12. สวนสวยด้วยวัสดเุ หลอื ใช้ สามญั รนุ่ ใหญ่

13. เรื่องเลา่ เร้าพลงั สามญั รุน่ ใหญ่

14. สุภาพบรุ ุษและสภุ าพสตรีในดวงใจ สามญั รุน่ ใหญ่

15. สัมพนั ธภาพชาย-หญงิ สามัญรนุ่ ใหญ่

คมู่ อื ฝกึ อบรม การจดั กิจกรรมลูกเสอื ท่ีเนน้ ทกั ษะชีวติ 47

แผนการจัดกิจกรรมลกู เสือ
เร่อื ง นาทวี ิกฤต

ลูกเสือสำรอง ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 1
เวลา 1 คาบ ( 1 ช่วั โมง )

จดุ ประสงค์ : เพอ่ื ใหล้ ูกเสือตระหนกั และรเู้ ทา่ ทนั สถานการณท์ ีอ่ าจเกิดอันตราย รวมทง้ั รวู้ ิธปี อ้ งกัน

สาระสำคญั :
ความสามารถในการวิเคราะหถ์ งึ สถานการณ์ทีอ่ าจเกิดอันตราย และสามารถแก้ปญั หาเฉพาะหน้าได้
อย่างเหมาะสม จะช่วยใหด้ ำเนนิ ชีวิตอยา่ งปลอดภยั

พธิ เี ปดิ ประชมุ กอง : (10 นาท)ี - ชกั ธงขึน้
- ทำแกรนดฮ์ าวส ์ - สงบนงิ่ ตรวจ….. แยก
- สวดมนต ์
- เพลง / เกม

กิจกรรม : (40 นาท)ี
1. ผกู้ ำกบั นำสนทนาเกี่ยวกบั ประสบการณท์ ลี่ กู เสอื พบปะกบั คนแปลกหนา้ หรอื คนทไ่ี ม่รูจ้ ัก
2. ผู้กำกบั ตั้งคำถามว่า “จะทำอยา่ งไรถา้ คนแปลกหน้าชวนขน้ึ รถตู้ไปเทยี่ ว”
3. ให้ลูกเสอื แสดงบทบาทสมมตุ ิ 2 รอบ โดยผูก้ ำกับหาบุคคลอ่ืนมาแสดงเป็นคนแปลกหนา้ ชวนลูกเสอื
ข้ึนรถตู้
- รอบแรก ใหล้ ูกเสอื ตามข้ึนรถไป
- รอบสอง ให้ลูกเสือปฏิเสธและรีบว่งิ ไปหาครู/ผปู้ กครอง
4. ผกู้ ำกบั ชวนหมูค่ ิด ข้อดี/ข้อเสยี ของบทบาทสมมติทง้ั สองรอบ และสรุปวา่ ลกู เสือควรทำอยา่ งไร
5. ผ้กู ำกับสรุปวธิ แี กไ้ ขสถานการณ์เฉพาะหน้า เสรมิ สรา้ งความตระหนกั ด้วยการชวนคดิ วา่
มสี ถานการณ์อะไรอีกบา้ งทีล่ กู เสือคดิ วา่ เปน็ เร่ืองใกล้ตัวและอาจเกดิ อันตราย ตอ้ งระวังตัวอยู่เสมอ
(เชน่ คนแปลกหน้าถามทางและขอใหข้ น้ึ รถไปด้วย คนแปลกหน้าใหข้ นมกิน คนรู้จกั ชวนเข้าไป
คนเดียวตามลำพงั ในทลี่ ับตา สัมผสั ท่ใี หค้ วามรสู้ กึ ที่ไม่ดี ฯลฯ)
พิธีปดิ ประชมุ กอง : (10 นาท)ี
- รวมกอง นัดหมาย - ตรวจเคร่ืองแตง่ กาย
- แกรนดฮ์ าวส์ - ชักธงลง, เลกิ

48 คู่มอื ฝกึ อบรม การจัดกิจกรรมลูกเสอื ท่เี นน้ ทักษะชวี ิต

แผนการจัดกจิ กรรมลกู เสือ
เร่อื ง คยุ กันฉันท์เพ่อื น

ลูกเสือสำรอง ชั้นประถมศึกษาปที ี่ 2
เวลา 1 คาบ ( 1 ช่ัวโมง )

จดุ ประสงค์ : เพอ่ื ใหล้ ูกเสอื เกดิ ความตระหนักในการสอื่ สารทีอ่ าจทำใหเ้ กดิ ความเข้าใจผดิ ได้

สาระสำคัญ :
การพูดคุยทจ่ี ะทำใหเ้ กดิ ความเข้าใจซึง่ กันและกันจะตอ้ งมคี วามชดั เจนในขอ้ ความทพี่ ดู คยุ และมีการ
ซักถามกนั ระหวา่ งผ้พู ดู และผู้ฟงั สามารถตรวจสอบความเข้าใจกันได้

พธิ ีเปดิ ประชุมกอง : (10 นาที) - ชกั ธงขน้ึ
- ทำแกรนดฮ์ าวส ์ - สงบนิง่ ตรวจ….. แยก
- สวดมนต ์
- เพลงสวสั ด ี

“ฉนั และเธอเจอกัน แทบทกุ วนั เลยเชยี ว
เมอ่ื พวกเราเจอกนั ไดส้ มานไมตรี
ยิม้ ให้กันทีไร สขุ ฤทยั เปรมปรดี ิ์

ไดพ้ ดู จาพาที สวัสดีเพ่อื นเอย”

กิจกรรม : (40 นาที)
1. ผกู้ ำกับนำสนทนาเรอ่ื ง ประโยชน์ของการสือ่ สารจากเนอ้ื เพลงสวสั ดี
2. ใหล้ ูกเสอื เขา้ แถวตอนตามหมู่ หา่ งกนั คนละ 1 กา้ ว
3. ผกู้ ำกับบอกกติกาการแขง่ ขันว่ามี 2 รอบ รอบแรก ใหล้ กู เสือฟงั ส่งิ ท่เี พอ่ื นกระซิบโดยไม่ตอ้ งถามและ
บอกตอ่ เพอื่ นคนถดั ไป
4. ผกู้ ำกบั กระซิบขอ้ ความข้างหหู ัวแถวคนละ 1 ข้อความ (เชน่ กนิ ข้าวกบั นำ้ พริกปลาทู และผกั ลวก
ราดกะทิ ไปดหู นังเรือ่ งสามเกลอผจญจระเข้ มะละกอหวานกโิ ลละสามสบิ บาท ตาอนิ กะตานาหาปลา
ไม่ได้เลย เป็นตน้ )
5. ให้แตล่ ะหมูก่ ระซบิ ต่อๆกัน จนถงึ คนสุดทา้ ย หมู่ใดเสรจ็ ก่อนใหย้ กมือขึ้น
6. ตรวจสอบ โดยใหค้ นสุดทา้ ยพูดประโยคท่ยี นิ และผกู้ ำกบั เฉลย
7. ผู้กำกับบอกกติการอบทส่ี องว่า ใหฟ้ ังโดยถามข้อสงสัยได้
8. แขง่ ขันรอบท่ีสอง โดยเปลย่ี นประโยคคำพูดใหม่

คมู่ อื ฝึกอบรม การจัดกจิ กรรมลกู เสือท่ีเน้นทกั ษะชวี ิต 49

9. ตรวจสอบ โดยให้คนสุดท้ายพูดประโยคทไี่ ดย้ นิ และผู้กำกบั เฉลย
10. ผูก้ ำกบั ตงั้ คำถามว่า ทำไมรอบแรกจึงเป็นเช่นนั้น และทำไมรอบทีส่ องจงึ บอกได้ถูกต้อง
11. ผู้กำกับสรปุ ว่า ในการพดู คุยกนั ต้องใชค้ ำพูดท่ีชัดเจน และซักถามกนั ได้ เพ่อื ให้เกดิ ความเข้าใจท่ี
ถูกต้อง
12. ให้ลกู เสอื ชว่ ยกนั ยกตวั อยา่ งเหตกุ ารณจ์ ริงในชวี ิตท่ีเคยเขา้ ใจผิดจากการสื่อสาร เพื่อเตอื นให้
ระมัดระวังในการใช้คำพดู ไม่ให้เกิดขอ้ ขดั แยง้
13. ผูก้ ำกับนำรอ้ งเพลงสวัสดีอีกครั้ง
พิธปี ิดประชุมกอง : (10 นาที)
- รวมกอง นัดหมาย - ตรวจเครอ่ื งแตง่ กาย
- แกรนด์ฮาวส์ - ชกั ธงลง, เลกิ