โคลงโลกนิติ

วรรณคดี
content
โคลงโลกนติ ิ

#ภาษาไทยไมจ่ ๊กั เดยี ม

วรรณคดี INFORMATION ๏

โลกนิติ แปลวา่ ระเบียบแบบแผนแห่งโลก รปู แบบคาประพันธ์

เปน็ คมั ภีร์คาสอนของอินเดยี โคลงส่ีสุภาพ
พระนพิ นธ์โดย
ผงั โคลงส่สี ภุ าพ
พระเจ้าบรมวงคเ์ ธอ กรมพระยาเดชาดิศร

คุณคา่ ทางเนอื้ หา

มีคาสอนท่ีสามารถนาไปใช้ในชวี ิตประจาวนั ได้

จุดประสงค์

ใชส้ ง่ั สอนประชาชน

#ภาษาไทยไม่จัก๊ เดียม

วรรณคดี content

ปลารา้ พนั หอ่ ดว้ ย ใบคา ใบพ้อพันห่อหุ้ม กฤษณา
ใบกเ็ หมน็ คาวปลา คละคล้งุ หอมระรวยรสพา เพรศิ ดว้ ย
คือคนหมูไ่ ปหา คบเพื่อน พาลนา คือคนเสพเสน่หา นักปราชญ์
ไดแ้ ตร่ า้ ยรา้ ยฟงุ้ เฟ่ืองให้เสยี พงศ์ฯ ความสขุ ซาบฤามว้ ย ดุจไมก้ ลิน่ หอม๚

แปล การคบคนช่วั หรือคนพาลย่อมนามาซึง่ ความมัว แปล การคบคนดยี อ่ มนาซงึ่ ความสขุ และชื่อเสยี ง
ตรงกับสานวนคบบณั ฑิต บัณฑติ พาไปหาผล
หมอง พาใหเ้ ส่ือมเสยี ไปถึงวงศต์ ระกลู

#ภาษาไทยไมจ่ กั๊ เดียม

วรรณคดี content

ผลเด่อื เมอ่ื สุกไซร้ มีพรรณ ขนนุ สุกสลา้ งแหง่ สาขา
ภายนอกแดงดูฉนั ชาดบา้ ย ภายนอกเห็นหนามหนา หน่ันแท้
ภายในยอ่ มแมลงวนั หนอนบ่อน ภายในย่อมรสา เอมโอช
ดุจดงั คนใจรา้ ย นอกนนั้ ดงู าม๚ สาธชุ นนัน้ แล้ เลิศด้วยดวงใจ

แปล การคบการคบคนอยา่ มองเพยี งความงดงาม แปล ผลขนนุ สุกดภู ายนอกเห็นแตห่ นามแหลม

ภายนอก ตรงกับสานวนรู้หนา้ ไมร่ ูใ้ จ หรือขา้ งนอกสกุ ใส แต่เนอื้ ขนนุ ภายในมีรสชาติหอมหวานเปรยี บเหมอื น
ข้างในเปน็ โพรง คนที่รูปกายภายนอกอาจไมส่ วยงามแต่จติ ใจน้ันงดงามยิ่ง

#ภาษาไทยไมจ่ ัก๊ เดยี ม

วรรณคดี content

ยางขาวขนเรยี บร้อย ดดู ี รูปแร้งดูรา่ งรา้ ย รงุ รงั
ภายนอกหมดใสสี เปรยี บฝา้ ย ภายนอกเพยี งพึงชัง ช่วั ช้า
กนิ สตั วเ์ สพปลามี ชีวิต เสพสตั วท์ ่มี รณัง นฤโทษ
เฉกเชน่ ชนชาติรา้ ย นอกน้ันนวลงามฯ ดังจิตสาธชุ นกลา้ กลน่ั สรา้ งทางผล ฯ

แปล นกกระยางมีขนสขี าวดังปยุ ฝ้าย เหน็ แตภ่ ายนอกก็วา่ แปล นกแร้งมีรูปร่างรกรุงรัง น่าเกลียดแตก่ นิ สัตวท์ ีต่ าย

ขาวสะอาดดแี ต่กนิ ปลาและสัตวม์ ีชวี ิตเป็นอาหาร เปรยี บเช่น แลว้ เปน็ อาหาร จึงไม่เปน็ บาปเปน็ กรรมแก่ตวั เปรียบเชน่
คนรปู รา่ งหน้าตาผิวพรรณดี แต่มจี ติ ใจโหดร้าย คนทม่ี ชี วี ติ อยใู่ นวงแวดล้อมของคนช่วั มงุ่ ประกอบแต่คุณ
งามความดเี พ่ือมรรคผลในภายหน้า

#ภาษาไทยไมจ่ กั๊ เดียม

วรรณคดี content

พระสมทุ รสดุ ลกึ ลน้ คณนา ห้ามเพลงิ ไวอ้ ยา่ ให้ มคี วัน
สายดง่ิ ทง้ิ ทอดมา หยั่งได้ หา้ มสุรยิ แสงจันทร์ ส่องไซร้
เขาสูงอาจวัดวา กาหนด หา้ มอายุใหห้ ัน คืนเลา่
จิตมนษุ ยน์ ไี้ ซร้ ยากแท้หยง่ั ถึง ฯ หา้ มดง่ั น้ไี วไ้ ด้ จ่งึ หา้ มนินทา ฯ

แปล แมม้ หาสมุทรจะลกึ เพียงใดกต็ าม มนษุ ยก์ ็ แปล สามารถห้ามไฟไม่ให้มีควัน หา้ มพระอาทิตย์
พระจนั ทร์อย่าสอ่ งแสง หา้ มอายุใหห้ วนคนื เดก็ หา้ ม
สามารถวดั ความลึกได้ ขนุ เขาแมจ้ ะสงู สดุ ฟากฟ้าก็วดั ทั้งสามส่ิงนไ้ี ด้ จึงจะสามารถห้ามการนินทาได้
ความสูงของยอดได้ แต่จติ มนุษย์นค้ี าดเดาไดย้ าก

#ภาษาไทยไม่จ๊กั เดยี ม

วรรณคดี content

คนพาลผบู้ าปแท้ ทรุ จิต คนใดไปเสพดว้ ย คนพาล
ไปสู่หาบัณฑิต คา่ เชา้ จักทุกข์ทนเนานาน เนิ่นแท้
ฟงั ธรรมอย่เู นอื งนิตย์ บซ่ าบ ใจนา ใครเสพท่วยทรงญาณ เปรมปราชญ์
คอื จวักตักขา้ ว ห่อนรรู้ สแกง ฯ เสวยสขุ ลา้ เลศิ แล้ เพราะได้สดบั ดฯี

แปล คนพาลสนั ดานบาป แม้จะสมาคมกบั นกั ปราชญ์ แปล ผ้ใู ดที่คบคนพาล คนพาลยอ่ มชกั นาให้ได้รับ

ไดฟ้ ังธรรมคาสอนอยเู่ สมอ กห็ าไดซ้ าบซ่งึ ในคาสั่งสอนน้ันไม่ ความเดอื ดร้อนราคาญอยู่เนอื งนติ ย์ ผู้ใดคบกบั บัณฑติ
เปรยี บเช่น จวกั ตักขา้ วตักแกงแตไ่ ม่รู้รสชาตขิ องแกงว่าเป็น บณั ฑติ ย่อมชกั จงู ใหก้ ระทาแต่สง่ิ ทีด่ ี จงึ ยอ่ มได้รบั แต่
อย่างไร ความสุขความเจริญ

#ภาษาไทยไม่จัก๊ เดยี ม

วรรณคดี content

กบเกิดในสระใต้ บวั บาน นาคีมพี ิษเพย้ี ง สรุ โิ ย
ฤาหอ่ นรู้รสมาลย์ หน่งึ นอ้ ย เลื้อยบ่ทาเดโช แชม่ ช้า
ภุมราอยไู่ กลสถาน นบั โยชน์ กด็ ี พษิ นอ้ ยหย่งิ โยโส แมลงป่อง
บินโบกมาคอ้ ยค้อย เกลอื กเคล้าเสาวคนธ์ ชูแตห่ างเองอา้ อวดอา้ งฤทธี ฯ

แปล กบเกดิ ในสระบัวท่บี านสะพรั่งส่งกลน่ิ หอมตลบอบอวล แปล พญานาคมีฤทธิ์เดชร้ายแรงดั่งดวงอาทิตย์

แตห่ าไดร้ ู้รสอนั หวานหอมของเกสรบัวไม่ แมลงผึ้งอยไู่ กลสระ เล้อื ยไปไหนมาไหนอย่างแช่มช้า ไมว่ างท่าอวดอานาจ
นับโยชน์ ยังไดส้ มั ผสั กลน่ิ โบยบนิ มาลิ้มชิมรสเกสรบัวอยเู่ ป็น ผดิ กับแมลงปอ่ ง ทเ่ี ป็นสตั ว์มีพษิ เพยี งเลก็ นอ้ ย แตก่ ลบั ทา
ประจา ทา่ ทางชูหางวางโตใหใ้ ครๆ ตอ้ งเกรงกลัววา่ ตัวเปน็ สตั วม์ ีพษิ

#ภาษาไทยไมจ่ กั๊ เดียม

วรรณคดี content

นกนอ้ ยขนน้อยแต่ พอตวั มิตรพาลอย่าคบให้ สนทิ นกั
รงั แต่งจเุ มียผวั อย่ไู ด้ พาลใชม่ ติ รอยา่ มัก กล่าวใกล้
มกั ใหญ่ย่อมคนหวั ไพเพดิ ครัน้ คราวเคยี ดคุมชกั เอาโทษ ใสน่ า
ทาแตพ่ อตวั ไซร้ อย่าใหค้ นหยัน ฯ รูเ้ หตสุ ่ิงใดไซร้ ส่อส้ินกลางสนาม

แปล นกตวั เล็กๆ เรยี่ วแรงยอ่ มมีน้อย จงึ เสาะแสวงหาก่งิ ไม้ แปล อยา่ ชดิ ใกล้สนทิ กบั คนพาล เพราะคนพาล

ใบหญา้ ทารงั พอไดอ้ ยู่อาศยั สองตวั เมยี ผวั เกิดมาเปน็ คน จะไมม่ ีความเป็นเพอ่ื น นกึ เคืองเราเมอ่ื ใดกจ็ ะหาเรอ่ื งเรา
จะทาสิ่งใดกใ็ หพ้ อเหมาะกับกาลงั ทรพั ย์กาลังความสามารถ รูค้ วามลบั ใดของเราก็จะเอาไปเปิดเผยให้คนอืน่ ๆ รู้
อยา่ ใหใ้ ครๆ ดถู ูกดูหม่ินได้ว่าไมร่ จู้ กั ประมาณตน

#ภาษาไทยไมจ่ ัก๊ เดียม

วรรณคดี content

ความรู้ดยู ิง่ ลา้ สินทรพั ย์ สนมิ เหลก็ เกิดแตเ่ นอื้ ในตน
คดิ ค่าควรเมืองนบั ยิ่งไซร้ กินกัดเน้ือเหลก็ จน กร่อนขร้า
เพราะเหตจุ กั อย่กู ับ กายอาต-มานา บาปเกดิ แตต่ นคน เป็นบาป
โจรจักเบียนบ่ได้ เร่งรเู้ รียนเอา บาปย่อมทาโทษซ้า ใส่ผบู้ าปเอง

แปล การใฝศ่ กึ ษาหาความรู้ ไม่วา่ ในยคุ สมัยใดการเรยี น แปล ผลทเ่ี กิดขึ้นกับเราย่อมมเี หตุจากการกระทา

ถือเป็นสง่ิ สาคญั ดังน้ันจึงควรขยนั หมัน่ เพยี ร เพราะความรู้ ของเราท้งั สน้ิ ดียอ่ มได้รบั ผลดีตอบแทน ทาชวั่ ผลทเ่ี กิดจาก
ไม่มใี ครสามารถขโมยไปไดแ้ ละยงั สามารถใช้เลยี้ งชีพของตน การทาชั่วน้นั ยอ่ มกัดกร่อนใจซ่ึงเปรยี บได้กับสนิมกดั กร่อน
ไดอ้ ีกด้วย เน้ือเหลก็ ให้ผพุ งั ไป

#ภาษาไทยไม่จก๊ั เดียม

วรรณคดี content

เหน็ ท่านมอี ย่าเคลิม้ ใจตาม คุณแม่หนกั หนาเพีย้ ง พสธุ า
เรายากหากใจงาม อยา่ คร้าน คุณบดิ รดุจอา- กาศกว้าง
อตุ สาห์พยายาม การกิจ คณุ พ่พี ่างศิขรา เมรุมาศ
เอาเย่ยี งอยา่ งเพ่อื นบ้าน อยา่ ทอ้ ทากนิ คุณพระอาจารยอ์ ้าง อาจสู้สาคร

แปล เม่อื เหน็ ผู้อ่ืนมงั่ มีกวา่ กไ็ ม่ควรโลภ ไม่ควรอยากมี แปล พระคณุ ของมารดานัน้ ยิ่งใหญ่เปรียบได้กับแผ่นดิน

อยากไดต้ ามคนอืน่ แมจ้ ะยากจนก็ใหห้ มนั่ ทามาหากิน พระคณุ ของบิดาเปรยี บไดก้ ับอากาศ พระคุณของพน่ี น้ั สงู
อยา่ เกยี จคร้านและทอ้ แท้ ใหร้ จู้ ักใชช้ ีวติ อยา่ งพอเพียง เทา่ กบั ยอดเขาพระสุเมรุ และพระคุณของครบู าอาจารย์ก็
ลา้ ลกึ เปรยี บได้กบั น้าในแม่นา้ ท้งั หลาย

#ภาษาไทยไมจ่ ๊กั เดยี ม

วรรณคดี content

ออ่ นหวานมานมติ รล้น เหลือหลาย ทรัพยม์ ีสี่ส่วนไซร้ ปูนปัน
หยาบบม่ เี กลอกราย เกลอื่ นใกล้ ภาคหนึ่งพงึ เกียดกนั เกบ็ ไว้
ดจุ ดวงศศิฉาย ดาวดาษ ประดับนา สองสว่ นเบด็ เสรจ็ สรรพ์ การกจิ ใช้นา
สรุ ิยาสอ่ งดาราไร้ เพอ่ื ร้อนแรงแส ยังอีกสว่ นควรให้ จา่ ยเลี้ยงตวั ตน

แปล คนที่พูดจาสุภาพไพเราะย่อมมีเพอ่ื นมาก เปรยี บไดก้ ับ แปล ให้รจู้ กั ใชท้ รัพย์อยา่ งถกู วธิ ี ใหจ้ ัดสรรปนั สว่ น

ดวงจันทร์ท่มี ีดาวจานวนมากรายลอ้ มประดบั ตา่ งกับคนพูดจา ในการใช้จา่ ย และเก็บออมไว้ใช้
กระด้างหยาบคาย ทาใหม้ ไี มใ่ ครคบหาหรอื สมาคมดว้ ย
เปรียบไดก้ บั ดวงอาทติ ยแ์ สงรอ้ นแรงที่บดบังแสงของดาวดวงอื่น

#ภาษาไทยไม่จกั๊ เดยี ม

วรรณคดี content

รู้นอ้ ยวา่ มากรู้ เรงิ ใจ รักกนั อยู่ขอบฟา้ เขาเขียว
กลกบเกดิ อยใู่ น สระจ้อย เสมออยูห่ อแหง่ เดยี ว รว่ มหอ้ ง
ไปเ่ ห็นชเลไกล กลางสมทุ ร ชังกนั บแ่ ลเหลียว ตาต่อ กันนา
ชมวา่ น้าบ่อน้อย มากล้าลกึ เหลอื เหมอื นขอบฟา้ มาป้อง ปา่ ไมม้ าบงั

แปล คนรนู้ ้อยแต่หลงคดิ ว่าร้มู าก ก็เหมอื นกบั กบที่อยู่ แปล คนทีร่ ักกันแม้จะอย่หู ่างกันสดุ หล้าฟา้ เขยี ว

ในสระไม่เคยเหน็ ทะเล จงึ คดิ ว่านา้ ในสระนม้ี มี ากแล้ว กเ็ หมอื นอยใู่ กลก้ นั ผิดกับคนทเี่ กลียดกนั แมจ้ ะอยู่
ใกล้กัน ก็เหมือนมีขอบฟ้าป่าเขามาบดบัง

#ภาษาไทยไม่จก๊ั เดยี ม

วรรณคดี content

โคควายวายชีพได้ เขาหนัง เพ่ือนกิน ส้นิ ทรพั ย์แล้ว แหนงหนี
เป็นสิ่งอนั ยัง อยูไ่ ซร้ หางา่ ย หลายหม่นื มี มากได้
คนเดด็ ดับสญู สงั ขารร่าง เพ่ือนตาย ถ่ายแทนชี วาอาตม์
เป็นช่ือเสยี งได้ แตร่ ้ายกบั ดี หากยาก ฝากผีไข้ ยากแท้จักหา

แปล เมือ่ ววั ควายตายไปเราจะไดเ้ ขาและหนัง แปล เพอ่ื นกนิ เม่ือเราสน้ิ ทรัพย์แล้วก็จะหายหนี

ถ้าคนตายแลว้ จะไมม่ สี ิ่งใดเหลอื อยู่ นอกจากความดี ซึง่ มีอยูม่ ากมายหาง่ายนกั แตเ่ พอื่ นตายที่จะฝากผี
และความช่วั ทเี่ คยทาเอาไว้ใหค้ นจดจา ฝากไข้นน้ั หายาก

#ภาษาไทยไม่จ๊ักเดียม