บทที่ 4 พลเมืองกับความรับผิดชอบต่อสังคม

วิชา การป้องกันการทุจริต

รหัสวิชา สค22022 ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น

บทที่ 4
พลเมืองกับความรับผิดชอบต่อสังคม

วชิ าการปอ งกันการทุจริต สค 22022
ระดับมัธยมศกึ ษาตอนตน
บทที่ 1 พลเมอื งกับความรบั ผิดชอบตอ สังคม
วตั ถปุ ระสงค

1. เขาใจและประพฤตติ นเก่ียวกับสิทธิหนาทีแ่ ละเสรีภาพตามรัฐธรรมนูญปจ จุบนั ของพลเมืองดี

2. อธิบายบทบาทหนา ทข่ี องเยาวชนในการเปนพลเมืองดี

3. อธิบายความเปน พลเมืองดีตามวิถีประชาธปิ ไตย
4. ปฏิบตั ิตนเปนพลเมอื งดตี ามระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษตั ริยท รงเปน ประมุข

5. ปฏบิ ัติหนาทีท่ ีไ่ ดร บั มอบหมายดวยความซ่ือสัตยส จุ ริต

6. เขาใจเกี่ยวกับระเบียบ กฎ กติกา กฎหมาย และปฏิบัติตนเปนพลเมืองดีมีสวนรวมในการปองกัน
และปราบปรามการทจุ ริต

7. มสี วนรวมในการปองกันและปราบปรามการทจุ ริตคอรรปั ชนั

8. มีความรบั ผิดชอบในการปฏิบตั ิหนาท่ีท่ไี ดร ับมอบหมายดว ยความซื่อสตั ยส ุจรติ
9. รูแ ละเขาใจเก่ียวกับความรบั ผิดชอบเกี่ยวกบั ตนเองและผูอืน่

10. ประพฤติปฏิบตั ติ นเปน แบบอยางทีด่ ี ทั้งรบั ผดิ ชอบตอตนเองและผอู ่ืน

11. รู เขาใจ บอกความหมายของความเปน พลเมือง
12. ประพฤตปิ ฏบิ ตั ิตนตามหลักความเปน พลเมอื งในการดําเนินชวี ิต

13. รู เขา ใจ บอกความหมายของความเปน พลโลก

14. ประพฤติปฏิบัติตนตามหลักความเปน พลโลกในการดาํ เนนิ ชวี ิต
เนื้อหารายวชิ า
เรื่องท่ี 1 การเคารพสิทธิหนา ที่ตอตนเองและผอู ื่นทีม่ ตี อ ประเทศชาติ

ความหมายของสทิ ธิหนาทตี่ อตนเองและผูอ่ืนท่มี ีตอประเทศชาติ
สิทธิ หมายถึง สิ่งที่ไมมีรูปรางซึ่งมีอยูในตัวมนุษยมาตั้งแตเกิดหรือเกิดขึ้นโดยกฎหมาย เพื่อใหมนุษย ไดรับ
ประโยชน และมนษุ ยจ ะเปนผูเ ลอื กใชส ิง่ นน้ั เอง โดยไมมผี ใู ดบงั คับได เชน สทิ ธใิ นการกิน การนอน แตส ิทธิ

บางอยางมนษุ ยไ ดรับโดยกฎหมายกําหนด เชน สิทธิในการมีการใชทรัพยส ิน สทิ ธใิ นการรอ งทกุ ข เมอ่ื ตน
ถกู กระทาํ ซง่ึ ละเมิดกฎหมาย เปนตน
สทิ ธขิ องปวงชนชาวไทย

1. สิทธิในครอบครัวและความเปนอยูสวนตัว ชาวไทยทุกคนยอมไดรับความคุมครอง เกียรติยศ
ชื่อเสียง และความเปนอยสู วนตวั

2. สิทธอิ นรุ กั ษฟนฟูจารตี ประเพณี บคุ คลในทองถิน่ และชมุ ชนตองชวยกนั อนุรักษฟนฟจู ารีตประเพณี

วัฒนธรรมอันดงี าม ภมู ปิ ญญาทอ งถิ่นเพื่อรกั ษาไวใ หคงอยตู ลอดไป
3. สิทธิในทรัพยสิน บุคคลจะไดรับการคุมครองสิทธิในการครอบครองทรัพยสินของตนและ

การสืบทอดมรดก

4. สทิ ธิในการรับการศึกษาอบรม บุคคลยอมมีความเสมอภาคในการเขารับการศกึ ษาข้นึ พืน้ ฐาน 12 ป
อยา งมคี ุณภาพและทว่ั ถึง โดยไมเสียคาใชจ า ย

5. สิทธิในการรับบริการทางดานสาธารณสุขอยางเสมอภาคและไดมาตรฐาน สําหรับผูยากไรจะไดรับ
สทิ ธิในการรกั ษาพยาบาลจากสถานบริการสาธารณสุขของรัฐ โดยไมเ สียคา ใชจ า ย

6. สิทธิที่จะไดรับการคุมครองโดยรัฐ เด็ก เยาวชน สตรี และบุคคลในสังคมที่ไดรับการปฏิบัติ
อยา งรุนแรง และไมเปน ธรรมจะไดร บั การคมุ ครองโดยรฐั

7. สทิ ธิทจ่ี ะไดรบั การชวยเหลือจากรัฐ เชน บคุ คลท่ีมีอายเุ กินหกสิบป และรายไดไมพอตอการ ยังชีพ
รฐั จะใหค วามชวยเหลอื เปน ตน

8. สิทธิที่จะไดสิ่งอํานวยความสะดวกอันเปนสาธารณะ โดยรัฐจะใหความชวยเหลือและอํานวย
ความสะดวกอนั เปน สาธารณะแกบ คุ คลในสงั คม

9. สิทธิของบุคคลที่จะมีสวนรวมกับรัฐและชุมชน ในการบํารุงรักษาและการไดประโยชนจาก
ทรพั ยากรธรรมชาติ

10. สทิ ธทิ ่ีจะไดร บั ทราบขอมลู ขาวสารจากหนว ยงานของรฐั รฐั วสิ าหกิจหรอื ราชการสว นทองถ่นิ
อยางเปดเผย เวนแตการเปดเผยขอมูลนั้นจะมีผลตอความมั่นคงของรัฐหรือความปลอดภัยของประชาชน
สว นรวม หรือเปนสวนไดส ว นเสียของบคุ คลซึง่ มสี ทิ ธไิ ดร ับความคมุ ครอง

11. สิทธิเสนอเรื่องราวรองทุกขโดยไดรับแจงผลการพิจารณาภายในเวลาอันควรตามบทบัญญัติ
ของกฎหมาย

12. สิทธิที่บุคคลสามารถฟองรองหนวยงานราชการ รัฐวิสาหกิจ ราชการสวนทองถิ่น หรือองคกร
ของรฐั ทเ่ี ปนนติ ิบุคคลใหร ับผิดชอบการกระทําหรือละเวนการกระทํา ตามกฎหมายของเจา หนาท่ขี องรฐั ภายใน
หนวยงานนนั้

เสรีภาพ หมายถึง การใชสิทธิอยางใดอยางหนึ่ง หรือกระทําการอยางใดอยางหนึ่งไดอยางอิสระ
แตทง้ั นี้จะตองไมกระทบตอสิทธิของผูอ่นื ซึ่งหากผูใดใชส ิทธิเสรภี าพเกินขอบเขตจนกอความเดือดรอนตอผูอื่น
ก็ยอมถูกดําเนินคดีตามกฎหมาย เชน เสรีภาพในการสื่อสารถึงกันโดยทางที่ชอบดวยกฎหมาย การตรวจ
การวดั หรือการเปด เผยขอมลู สว นบุคคล รวมท้งั การกระทาํ ตาง ๆ เพ่ือเผยแพรขอ มูลนัน้ กระทาํ ไมได เปน ตน

เสรีภาพของปวงชนชาวไทย
1. เสรีภาพในเคหสถาน ชาวไทยทุกคนยอมไดรับความคุมครองในการอาศัยและครอบครอง
เคหสถานโดยปกติสขุ การเขาไปในเคหสถานของผูอ่ืนโดยปราศจากการยนิ ยอมของผูครอบครอง หรือการเขา
ไปตรวจคนเคหสถานโดยไมมีหมายคน จากศาลยอมทําไมได
2. เสรีภาพในการเดินทางและการเลือกถิ่นที่อยู การเนรเทศบุคคลผูมีสัญชาติไทยออกนอก
ราชอาณาจักรหรือหา มมิใหบ คุ คลผมู ีสัญชาติไทยเขา มาในราชอาณาจักรจะกระทาํ มิได
3. เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นผานการพูด การเขียน การพิมพ การโฆษณาและการสื่อ
ความหมายโดยวิธีอื่น จะจํากัดแกบุคคลชาวไทยมิได เวนแตโดยอาศัยอํานาจตามบทบัญญัติแหงกฎหมาย
เฉพาะเพื่อความมนั่ คงของรัฐ เพือ่ รักษาความสงบเรยี บรอยหรือศลี ธรรมอนั ดีของประชาชน

4. เสรีภาพในการสื่อสารถึงกันโดยทางที่ชอบดวยกฎหมาย การตรวจ การกัก หรือ การเปดเผย
ขอ มลู สว นบุคคล รวมทง้ั การกระทาํ ตาง ๆ เพื่อเผยแพรข อ มูลนนั้ จะกระทาํ มิได

5. เสรีภาพในการนับถือศาสนา นิกาย ลัทธิ ความเชื่อทางศาสนา และเสรีภาพในการประกอบ
พิธีกรรมตามความเชื่อของตน โดยไมเปนปฏปิ กษตอหนาทีข่ องพลเมือง และไมขัดตอความสงบเรียบรอยหรอื
ศลี ธรรมอนั ดขี องประชาชน ยอ มเปน เสรีภาพของประชาชน

6. เสรภี าพในการชมุ นุมโดยสงบและปราศจากอาวธุ การจาํ กดั เสรภี าพดังกลา วจะกระทําไมได เวน แต
โดยอาศัยอํานาจตามบทบัญญัติของกฎหมายเพื่อคุมครองประชาชนที่จะใชที่สาธารณะหรือเพื่อรักษา
ความสงบเรียบรอยเมื่อประเทศอยูในภาวะสงคราม หรือระหวางประกาศสถานการณฉุกเฉิน หรือประกาศ
ใช กฎอัยการศึก

7. เสรีภาพในการรวมตัวกนั เปนสมาคม สหพันธ สหองคก ร องคก รเอกชน หรือหมูค ณะอ่นื การจํากัด
เสรีภาพตาง ๆ เหลานี้จะกระทํามิได เวนแตอาศัยอํานาจกฎหมายเฉพาะเพื่อคุมครองประโยชน สวนรวมของ
ประชาชน การรกั ษาความสงบเรยี บรอยหรอื ปอ งกนั การผูกขาดในทางเศรษฐกจิ

8. เสรีภาพในการรวมตัวจัดตั้งพรรคการเมือง เพื่อดําเนินกิจกรรมทางการเมืองตามวิถีทางการ
ปกครองระบอบประชาธปิ ไตย อนั มีพระมหากษัตริยท รงเปน ประมขุ

9. เสรีภาพในการประกอบอาชีพและการแขงขันโดยเสรีอยางเปนธรรม การจํากัดเสรีภาพ ดังกลาว
จะทําได โดยอาศัยกฎหมายเพื่อประโยชนในการรักษาความมั่นคงของรัฐหรือเศรษฐกิจของประเทศ และเพ่ือ
ปองกนั การผูกขาดหรอื ขจดั ความไมเ ปน ธรรมในการแขง ขนั ทางการคา

หนาท่ี หมายถึง การกระทําหรือการละเวนการกระทําเพื่อประโยชนโดยตรงของการมีสิทธิหนาที่
เปนสิ่งที่บังคับใหมนุษยในสังคมตองปฏิบัติตามกฎเกณฑทางสังคมหรือกฎหมายบัญญัติไว จะไมปฏิบัติตาม
ไมได สวนสิทธิและเสรีภาพ เปนสิ่งที่มนุษยมีอยูแตจะใชหรือไมก็ได เชน การเสียภาษีตามที่กฎหมายกําหนด
มหี นาทีร่ ับการเกณฑท หาร เพ่ือรบั ใชช าติ เปน ตน

หนา ท่ีของประชาชนชาวไทย
1. บุคคลมีหนาที่รักษาไวซึ่งชาติ ศาสนา พระมหากษัตริยและการปกครองระบอบประชาธิปไตย
อนั มีพระมหากษตั ริยท รงเปนประมขุ
2. บคุ คลมีหนาทป่ี ฏิบตั ิตามกฎหมาย
3. บุคคลมีหนาที่ไปใชสิทธิเลือกตั้ง บุคคลซึ่งไมไปเลือกตั้งโดยไมแจงเหตุผลอันสมควร ยอมเสียสิทธิ
ตามที่กฎหมายบญั ญัติไว
4. บุคคลมหี นา ท่ีปองกันประเทศ รบั ราชการทหาร
5. บุคคลมีหนา ที่เสยี ภาษใี หรัฐ
6. บุคคลมีหนาที่ชวยเหลือราชการ รับการศึกษาอบรม ปกปองและสืบสานวัฒนธรรมของชาติ
ภมู ปิ ญญาทองถิน่ รวมถงึ การอนรุ กั ษท รัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอ ม

7. บุคคลผูเปนขาราชการ พนักงาน หรือลูกจางหนวยงานราชการ รัฐวิสาหกิจ ราชการสวนทองถิ่น
มีหนาที่ดําเนินการใหเปนไปตามกฎหมายเพื่อรักษาประโยชนสวนรวมอํานวยความสะดวกและใหบริการแก
ประชาชน

ความสําคัญของการเคารพสิทธิหนาที่ตอตนเองและผูอื่น การเคารพสิทธิตอตนเองและผูอื่นที่มีตอ
ประเทศชาติ หมายถงึ การยดึ มั่นในสทิ ธิ เสรภี าพ และหนาที่ตามรฐั ธรรมนูญ จะทาํ ใหประชาชนในชาติอยูร ว ม
กนั อยา งมคี วามสุข ทําใหชาตบิ านเมอื ง เจรญิ กา วหนาไดอ ยางรวดเร็ว

1. สิทธิของตนเองและผูอื่นตามที่บัญญัติไวในรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย การปฏิบัติตนตาม
สิทธิของตนเองภายใตกรอบรัฐธรรมนูญ โดยไมกระทบสิทธิบุคคลอื่น ยอมไดชื่อวาบุคคลนั้นเปนผูมีสวน
นําพาบานเมืองใหพัฒนา ในที่นี้จะกลาวถึงการปฏิบัติตนในการรักษาและ เคารพสิทธิเสรีภาพของตนเองและ
ผอู ื่น ตอ ครอบครัว ชมุ ชน สังคม และประเทศชาติตามทีร่ ัฐธรรมนญู แหง ราชอาณาจักรไทยกําหนดไว ดงั นี้

1) การเคารพสทิ ธขิ องตนเองและผอู นื่ ท่ีมตี อครอบครวั ครอบครวั ประกอบดว ยพอแมลูก
ทุกครอบครัวมีสิทธิที่จะไดรับความคุมครอง ตามรัฐธรรมนูญในหลายประเด็นดวยกัน โดยเฉพาะเรื่องการ
ใชความรุนแรง และการปฏิบัติอันไมเปนธรรม หมายความวา พอ แม และลูกจะตองไมใชความรุนแรงหรือ
ปฏิบัติตอกันอยางไมเปนธรรม กรณีระหวางสามี ภรรยาจะตองเคารพและรับฟงความคิดเห็นของกันและกัน
ไมตัดสินปญหาโดยใชกําลัง กรณีระหวางบุตรกับ บิดามารดา บุตรตองเชื่อฟงคําสั่งสอนของบิดามารดา
บดิ ามารดาจะตอ งอบรมสง่ั สอนบุตรโดยใชเหตุผล ไมใช การแกไขพฤติกรรมลูกดว ยการเฆีย่ นตี เล้ียงลกู ดว ยรัก
ความเขาใจ และใชสิทธิเสรีภาพในการแสวงหาความสุข สวนตัว แตตองอยูในขอบเขตและไมทําใหเกิดความ
เดือดรอ นหรอื สรา งปญหาใด ๆ ใหแกบ ิดามารดา

2) การเคารพสทิ ธขิ องตนเองและผูอ่นื ทีมตี อชุมชนและสงั คม สมาชกิ ทกุ คนในสงั คมมสี ิทธิ
เทาเทียมกันในการดํารงชีวติ ในสังคม โดยสิทธดิ ังกลาว จะตองไมละเมิดสิทธิของสมาชิกคนอื่นในสงั คม ในที่นี้
ขอยกตัวอยางสทิ ธขิ องตนเองที่มตี อชุมชนบางประการ ดงั นี้

(1) เสรภี าพในเคหสถาน ชาวไทยทุกคนยอมมีเสรีภาพในเคหสถาน ทีจ่ ะสามารถ
อาศัย และครอบครองเคหสถานของตนโดยปกติสุข ไมวาจะเกิดจากการเชาหรือเปนเจาของกรรมสิทธิ์
ซึ่งบุคคลอื่น จะตองใหความเคารพในสิทธินี้ แมแตเจาหนาทีข่ องรฐั หากจะตองเขาไปดําเนินการตามกฎหมาย
ใด ๆ เชน การตรวจคน เคหสถานของประชาชนกจ็ ะทําการมิได เวนแตจะมหี มายคน ทีอ่ อกโดยศาลเทา นัน้

(2) เสรีภาพในการเดินทางและการติดตอ สื่อสาร ชาวไทยทกุ คนมเี สรีภาพที่จะ
เดินทางไป ในที่ตาง ๆ บนผืนแผนดินไทยไดทุกพื้นที่ของประเทศไทย และสามารถเลือกถิ่นที่อยูอาศัย
ณ ที่ใดก็ได ในประเทศไทย รวมทั้งชาวไทยทุกคนสามารถที่จะติดตอสื่อสารกับบุคคลอื่นไมวาจะเปนทาง
จดหมาย โทรศพั ท หรืออนิ เทอรเนต็

(3) เสรภี าพในการนับถือศาสนา สมาชิกทุกคนในสังคมมสี ิทธิ เสรีภาพทีจ่ ะนบั ถอื
ศาสนา แตกตางกันได ซ่งึ บคุ คลอื่นในสังคมรวมท้ังรฐั จะตองใหค วามเคารพสทิ ธเิ สรีภาพในเร่อื งนีด้ วย

(4) เสรีภาพในทางวชิ าการ เยาวชนไทยทกุ คนจะตองไดร บั การศึกษาขน้ึ พื้นฐาน
ไมนอยกวา 12 ป โดยไมเสียคาใชจาย นอกจากนี้คนไทยทุกคนยังมีสิทธิในการที่จะศึกษาคนควาหรือทําวิจัย
ตามท่ตี องการ โดยไมขัดตอกฎหมาย

(5) เสรีภาพในการชุมนุมอยางสงบโดยปราศจากอาวุธ หมายถึง ประชาชนทุกคน
มีสิทธิเสรีภาพในการชุมนุมแตตองเปนไปโดยสงบ ปราศจากอาวุธ และตองไมรบกวนสิทธิของผูอ่ืน
การปราศจากอาวุธน้ัน หมายรวมถึง หามทุกคนทีม่ ารวมชุมนุมพกพาอาวุธเขามาในทีช่ ุมนุมเด็ดขาด บุคคลใด
พกพาอาวุธเขามาในทชี่ มุ นมุ บุคคลนนั้ จะไมไดร ับความคมุ ครองตามรฐั ธรรมนญู ในกรณที ่ีไดกลาวมาขางตน

(6) สิทธิเสรีภาพในการอนุรักษและฟนฟูจารีตประเพณี ภูมิปญญาทองถิ่น ทุกคน
ยอม มีสวนรวมในการอนรุ กั ษ และรวมสืบสานศิลปะหรือวัฒนธรรมอันดงี ามของทองถิน่ และของประเทศชาติ
เพ่ือใหด ํารงอยตู อ ไปกับอนุชนรุน หลัง

(7) สิทธิเสรีภาพในการประกอบอาชีพ โดยเสรีภาพในการประกอบอาชีพจะตอง
ไมเ อารัด เอาเปรียบผอู น่ื เชน ผูป ระกอบการจะตอ งเคารพและซ่ือสตั ยต อผูบ ริโภค และไมเ อาเปรียบผูบ ริโภค
เปน ตน

3) การเคารพสทิ ธขิ องตนเองและผอู ื่นท่ีมตี อประเทศชาติ
(1) สทิ ธใิ นการมีสวนรว ม หมายถงึ สทิ ธกิ ารมีสวนรว มในกระบวนการพจิ ารณาของ

เจาหนาที่รัฐเกี่ยวกับการปฏิบัติราชการดานการปกครอง อันมีผลกระทบตอสิทธิและเสรีภาพของคนในสังคม
โดยตรง

(2) สทิ ธิท่จี ะฟองรองหนว ยราชการ หนวยงานของรัฐ รัฐวสิ าหกิจ ราชการสวนทอง
ถิ่น เชน เทศบาล องคการบริหารสวนตําบล องคการบริหารสวนจังหวัด หรือองคกรของรัฐที่เปนนิติบุคคล
ประชาชน มีสิทธิที่จะฟองรองหนวยงานตาง ๆ เหลานี้ใหรบั ผดิ ชอบ หากการกระทําใด ๆ หรือการละเวนการ
กระทําใด ๆ ของขาราชการ พนักงาน หรือลูกจางของหนวยงานนั้น สงผลกระทบตอการดําเนินชีวิตของ
ประชาชนตอ ศาลปกครอง

(3) สทิ ธทิ ่จี ะตอ ตา นโดยสนั ตวิ ิธี การกระทําใดทจ่ี ะเปนไปเพ่อื ใหไดม าซึ่งอํานาจ
ในการ ปกครองประเทศ โดยวธิ กี ารซ่งึ มิไดเปน ไปตามวิถีทางทบ่ี ัญญัติไวใ นรัฐธรรมนญู เชน การตอตานการทํา
ปฏวิ ัติ รฐั ประหาร เปนสิง่ ทป่ี ระชาชนมีสทิ ธิที่จะออกมาตอ ตา น แตตอ งเปนไปโดยสันติวธิ ี เปน ตน

2. แนวทางการปฏิบัติตนในการเคารพสิทธิของตนเองและผูอื่น การปฏิบัติตนตามสิทธิของตนเอง
และผอู น่ื ในสังคม เปนสิ่งทชี่ วยจดั ระเบียบใหกับสังคม สงบสุข โดยมีแนวทางปฏิบตั ิ ดังน้ี

1) เคารพสิทธขิ องกนั และกนั โดยไมล ะเมดิ สทิ ธเิ สรีภาพของผูอ น่ื สามารถแสดงออกได
หลายประการ เชน การแสดงความคิดเห็น การยอมรับฟง ความคดิ เห็นของผอู ่นื เปน ตน

2) รูจกั ใชส ิทธขิ องตนเองและแนะนําใหผอู ื่นรูจ ักใชสิทธขิ องตนเอง
3) เรยี นรูแ ละทาํ ความเขาใจเกยี่ วกับหลกั สทิ ธเิ สรภี าพตามทีบ่ ัญญตั ิไวในรฐั ธรรมนญู เชน
สิทธเิ สรภี าพของความเปน มนษุ ย สทิ ธิเสรภี าพในเคหสถาน เปน ตน

4) ปฏบิ ตั ติ ามหนา ท่ีของชาวไทยตามทีบ่ ัญญัตไิ วใ นรฐั ธรรมนูญ เชน การออกไปใชส ทิ ธิ
เลือกตั้ง การเสียภาษีใหร ัฐเพอื่ นาํ เงนิ มาพัฒนาประเทศ เปน ตน

3. ผลทีไ่ ดรบั จากการปฏบิ ตั ิตนในการเคารพสทิ ธขิ องตนเองและผอู ืน่
1) ผลที่เกิดกับประเทศชาติ หากประชาชนมีความสมัครสมานรักใคร ไมมีความแตกแยก

ไมแบงเปนพวกเปนเหลา บานเมืองก็จะสงบสุข เกิดสวัสดิภาพ บรรยากาศโดยรวมจะสดใส ปราศจากการ
ระแวง ตอกนั การดําเนินกจิ กรรมตาง ๆ สามารถดาํ เนนิ ไปอยางราบร่ืน นักลงทนุ นกั ทองเท่ียวกจ็ ะเดินทางมา
เยือน ประเทศของเราดว ยความมั่นใจ

2) ผลที่เกิดขึ้นกับชุมชนหรือสังคม เมื่อประชาชนในสังคมรูจักสิทธิของตนเอง และของ
คนอื่น ก็จะนําพาใหชุมชนหรือสังคมเกิดการพัฒนา เมื่อสังคมมั่นคงเขมแข็งก็จะมีสวนทําใหประเทศชาติ เข
มแข็ง เพราะชุมชนหรอื สงั คมเปน สวนหนึ่งของประเทศชาติบานเมืองโดยรวม

3) ผลทเี่ กิดขน้ึ กับครอบครัว ครอบครวั เปนสถาบันแรกของสังคม เมือ่ ครอบครวั เขม แข็ง และ
อบรมสั่งสอนใหสมาชิกในครอบครัวทุกคนรูบทบาท สิทธิ เสรีภาพของตนเองและปฏิบัติตามที่กฎหมาย และ
รัฐธรรมนูญไดใหความคุมครองไดอยางเครงครัด โดยไมละเมิดสิทธิเสรีภาพของสมาชิกอื่นในสังคม ก็จะ
นําพาใหสังคมและประเทศชาติเขม แขง็ ตามไปดว ย

เรื่องที่ 2 ระเบียบ กฎ กติกา กฎหมาย กับการเปนพลเมืองที่ดีมีสวนรวมในการปองกันและ ปราบปราม
การทจุ ริต

ความหมาย ความสาํ คัญของระเบียบ กฎ กติกา และกฎหมายกับการเปนพลเมอื งทด่ี ี
ในสังคมปจจุบัน มีการใชระเบียบ กฎ กติกา และกฎหมายในการอยูรวมกัน เพื่อความเปนระเบียบ
เรียบรอยของบานเมือง หากมีผูใดดําเนินชีวติ ไมเปนไปตามกฎ กติกา กฎหมาย อาจเสี่ยงที่จะนําไปสูการเปน
ผทู ุจรติ ได
ระเบียบ หมายถึง แบบแผนที่วางไวเปนแนวปฏิบัติหรือดําเนินการ เชน ระเบียบวินัย ระเบียบ
ขอ กาํ หนด
กฎ หมายถึง ขอกําหนดหรือขอบัญญัติที่บังคับใหตองมีการปฏิบัติตาม เชน พระราชกฤษฎีกา
กฎกระทรวง ประกาศกระทรวง
กติกา หมายถึง กฎเกณฑหรือขอตกลงที่บุคคลตั้งแต 2 ฝายขึ้นไป กําหนดขึ้นเปนหลักปฏิบัติ เชน
กติกาชกมวย กติกาฟุตบอล
กฎหมาย หมายถึง กฎเกณฑที่ผูมีอํานาจตราขึ้น เพื่อใชบังคับบุคคลใหปฏิบัติตามเปนการทั่วไป
ผใู ดไมปฏิบตั ิตามยอมไดรบั ผลราย กฎหมายอาจตราขึน้ เพ่ือกําหนดระเบียบ ความสัมพนั ธระหวางบุคคล หรือ
ระหวางบุคคลกับรัฐ หรือเพื่อใชในการบริหารประเทศ กฎหมายอาจเกิดจากจารีตประเพณี อันเปนที่ยอมรับ
นับถือกนั ได
พลเมืองดี หมายถึง ประชาชนที่ประพฤติปฏิบัติตามระเบียบกฎเกณฑของสังคมมีความรับผิดชอบ
ตอหนาที่ของตนเอง รูจักบทบาทหนาที่ของตนเอง และปฏิบัติตนไดอยางเหมาะสมไมละเมิดลวงลําสิทธิ และ
เสรีภาพของบคุ คลอ่นื
การทจุ รติ คือ การคดโกง ไมซอ่ื สตั ยสุจรติ การกระทําท่ีผิดกฎหมาย เพื่อใหเกิดความไดเปรียบในการ
แขงขัน การใชอํานาจหนาที่ในทางที่ผิดเพื่อแสวงหาประโยชนหรือใหไดรับสิ่งตอบแทน การใหหรือการรับ
สินบน การกาํ หนดนโยบายทเ่ี อื้อประโยชนแกตนหรอื พวกพองรวมถึงการทุจรติ เชิงนโยบาย
ปญหาการทุจริต เปนปญหาที่สําคัญทั้งของประเทศไทยและประเทศอื่น ๆ ทั่วโลก ปญหาการทุจริต
จะทําใหเกิดความเสื่อมในดานตาง ๆ เกิดขึ้น ทั้งสังคม เศรษฐกิจ การเมือง และนับวันปญหาดังกลาวก็จะ
รนุ แรงมากข้ึน และมรี ูปแบบการทจุ ริตทซี่ ับซอน ยากแกการตรวจสอบมากข้ึน จากเดมิ ทกี่ ระทําเพียงสองฝาย
ปจจุบันการทุจริตจะกระทํากันหลายฝาย ทั้งผูดํารงตําแหนงทางการเมือง เจาหนาที่ของรัฐ และเอกชน
โดยประกอบดวยสองสวนใหญ ๆ คือ ผูใหผลประโยชนกับผูรับผลประโยชน ซึ่งทั้งสองฝา ยนี้จะมีผลประโยชน
รวมกนั ตราบใดท่ีผลประโยชน สมเหตุสมผลตอกัน กจ็ ะนําไปสูปญหาการทุจริตได บางครั้งผทู ่รี ับผลประโยชน
กเ็ ปนผูใ หประโยชนไ ดเชนกนั

กฎหมายที่เกี่ยวของกับการเปนพลเมืองที่ดีมีสวนรวมในการปองกันและปราบปรามการทุจริต
ประเทศไทยมอี งคก รอิสระและหนว ยงานทเ่ี กย่ี วกับการปองกันและปราบปรามการทุจริต รวมถึง
การออกกฎหมายที่เกี่ยวของกับการปองกันและปราบปรามการทุจริต เพื่อการปองกันและปราบปรามการ
ทุจริต และประพฤติมิชอบใหครอบคลุมภาครัฐ ภาคเอกชน องคกรพัฒนาเอกชน และภาคประชาชน
อนั จะ สงผลให สงั คมไทยมวี นิ ัย โปรงใส ยดึ ม่ันในความซอื่ สตั ยสุจริตและยุติธรรม รวมทงั้ การสรางพลเมืองดี
มีความเขมแข็ง เปนภูมิคุมกันของสังคมไทย โดยมีกฎหมายที่เกี่ยวของกับการปองกันและปราบปรามการ
ทจุ ริตทีส่ าํ คญั ดังนี้

1) พระราชบัญญัตปิ ระกอบรฐั ธรรมนญู วา ดว ยการปองกันและปราบปรามการทจุ รติ พ.ศ.
2542 และทแี่ กไขเพิ่มเตมิ

2) พระราชบญั ญัตปิ ระกอบรัฐธรรมนญู วา ดวยการตรวจเงินแผน ดิน พ.ศ. 2542 และทแ่ี กไข
เพิม่ เติม

3) พระราชบัญญตั ิมาตรการของฝายบรหิ ารในการปอ งกนั และปราบปรามการทจุ รติ
พ.ศ. 2551 และที่แกไ ขเพ่มิ เติม

4) พระราชบัญญตั ิจัดตงั้ ศาลอาญาคดที จุ ริตและประพฤติมิชอบ พ.ศ. 2559
5) พระราชบญั ญตั ิวธิ ีพจิ ารณาคดีทจุ รติ และประพฤติมชิ อบ พ.ศ. 2559
6) ประมวลกฎหมายอาญา หมวด 2 ความผิดตอตําแหนง หนาทร่ี าชการ และความผิดตอ
แหนงหนา ทีใ่ นการยุตธิ รรม
7) พระราชบญั ญตั วิ า ดว ยความผดิ ของพนกั งานในองคการหรอื หนวยงานของรฐั พ.ศ. 2502
8) ขอบงั คบั ของประธานศาลฎกี า วาดวยวธิ กี ารดําเนินการคดีทุจรติ และประพฤตมิ ชิ อบ
พ.ศ. 2559
9) ระเบียบสํานักงานอยั การสงู สดุ วาดว ยการดาํ เนินคดีอาญาของพนกั งานอยั การ
ตามกฎหมายวาดว ยมาตรการของฝา ยบรหิ ารในการปองกนั และปราบปรามการทจุ ริต พ.ศ. 2557

เรอ่ื งท่ี 3 ความรบั ผดิ ชอบตอตนเองและผอู ืน่
ความหมายของคําวา รบั ผดิ ชอบ
รับผิดชอบ หมายถึง ยอมรับผลทั้งที่ดีและไมดีในกิจการที่ตนเองไดทําลงไปหรือที่อยูในความดูแล

ของตนเอง
ความรับผิดชอบตอตนเอง หมายถึง การรับรูฐานะและบทบาทของตนที่เปนสวนหนึ่งของสังคม

ซึ่งจะตองดํารงตนอยูในสภาพที่ชวยเหลือตนเองได โดยที่บุคคลควรจะวิเคราะหและแยกแยะวาสิ่งใดถูกหรือ

ผิด เหมาะสมหรือไม และมีความสามารถที่จะเลือกตัดสินใจในการเปนที่ยอมรับของสังคม ความรับผิดชอบ
ตอ ตนเอง แบง ไดเปน

1. ความรับผิดชอบในดานการรักษาสุขภาพอนามัยของตนเอง คือ สามารถเอาใจใสและระมัดระวัง

สุขภาพอนามัยของตนเอง ใหม คี วามสมบูรณแข็งแรงอยูเ สมอ
2. ความรับผิดชอบในการหาเครื่องอุปโภคบริโภค คือ สามารถจัดหาและดูแลเครื่องใชสวนตัว

ให เปน ระเบียบเรยี บรอย อยใู นสภาพทส่ี ามารถใชง านไดเ หมาะสม

3. ความรับผิดชอบในดานสติปญญาและความสามารถ คือ ตั้งใจศึกษาเลาเรียนใฝหาความรูตาง ๆ
การฝก ฝนตนเองในดา นประสบการณตาง ๆ

4. ความรบั ผิดชอบในดา นความประพฤติ คอื รูจ กั ประพฤติใหเหมาะสม เปนผูม รี ะเบียบวินยั ดาํ รงตน

ใหอยใู นคณุ ธรรม จริยธรรม
5. ความรับผิดชอบในดานมนุษยสัมพันธ คือ รูจักที่จะปรับตัวใหอยูรวมกับผูอื่นในสังคมได

อยา ง เหมาะสม

6. ความรับผิดชอบในดานเศรษฐกิจสวนตัว คือ รูจักวางแผนและประมาณการใชจายของตน โดยยดึ
หลกั การประหยัดและอดออม

7. ความรบั ผิดชอบเรอ่ื งการงาน คือ เมอื่ ไดรับมอบหมายใหทํากจิ ใดก็ตองทําใหเรียบรอยภายใน เวลา

ที่กาํ หนด
8. ความรับผดิ ชอบตอการกระทาํ ของตน คอื ยอมรับผลการกระทาํ ของตนทง้ั ผลดหี รอื ในดา นท่ีเกิดผล

เสียหาย

ความรับผิดชอบตอผูอื่น หมายถึง ภาระและหนาที่ของบุคคลซึ่งเกี่ยวของและมีสวนรวมตอ
สวัสดิภาพ ของผูอื่นในสังคมที่ตนเปนสมาชิก ดวยเหตุที่บุคคลทุกคนเปนสวนประกอบของสังคมไมวาจะเปน
สังคมขนาดเล็ก จนถึงสังคมขนาดใหญ ไดแก ครอบครัว ชั้นเรียน สถานศึกษา ชุมชน และประเทศชาติ
ตามลําดับ ดังนั้น การกระทําของบุคคลใดบุคคลหนึ่งยอมตองสงผลกระทบตอสังคมสวนรวมไมมากก็นอย
เมื่อบุคคลทุกคนมี ภาระหนาที่ที่จะเกี่ยวพันกับสวัสดิภาพของสังคมที่ตนดํารงอยู บุคคลจึงมีหนาที่และความ
รบั ผิดชอบตอ งปฏิบตั ิ ตอสงั คม 5 ประการ ดังน้ี

1. ความรับผิดชอบตอบิดามารดาและครอบครัว ไดแก ใหความเคารพและเชื่อฟง ชวยเหลือการงาน
ใหเต็มความสามารถในแตละโอกาสอนั สมควร ประพฤติตนเปน คนดี ตั้งใจศกึ ษาเลา เรียน ไมน ําความเดือดรอน
มาสูค รอบครัวและชว ยกนั รกั ษา และเชดิ ชูชือ่ เสียงวงศตระกูล

2. ความรับผิดชอบตอเพื่อน ไดแก การใหความรักแกเพื่อนเปรียบเสมือนพี่นองของตน ตักเตือน
เมอื่ เพอ่ื นกระทําผิด คอยแนะนําใหเ พื่อนกระทําในส่ิงท่ีถูกตอง ชว ยเพอ่ื นอยางเหมาะสมและถูกตอง ไมเ อารัด
เอาเปรยี บ ใหอภัยในกรณีท่ีเกดิ ความผิดพลาดหรอื บาดหมางกนั ใชถอ ยคาํ สุภาพตอ กนั ดว ยความออ นโยน

3. ความรับผิดชอบตอสถานศึกษาครูอาจารย ไดแ ก การตง้ั ใจศึกษาเลาเรียน ไมห นีเรยี น เคารพ และ
เชื่อฟงครูอาจารย ชวยเหลือกิจกรรมงานของสถานศึกษาอยางเครงครัด รักษาความสะอาด ไมทําลายทรัพย
สมบตั ิของสถานศึกษา รกั ษาและสรา งชื่อเสียงเกยี รติยศของสถานศกึ ษา

4. ความรับผิดชอบตอชุมชน ในฐานะที่เปนสมาชิกของชุมชน ไดแก เคารพ และปฏิบัติตามระเบียบ
ขอ บังคบั หรือขนบธรรมเนียมประเพณีท่ยี ดึ ถือภายในชุมชนของตน ชวยรักษาสาธารณสมบัติและใหความรวม
มอื ในการทํางานเพ่ือพฒั นาชมุ ชน ไมละเลยตอ พลเมืองดี

5. ความรับผิดชอบตอประเทศชาติ ไดแก ปฏิบัติตามกฎหมายหรือระเบียบตาง ๆ ของสังคม รักษา
สาธารณสมบัติของชาติ ใหความรวมมือและชวยเหลือเจาหนาที่ในการรักษาความมั่นคงของชาติ จงรักภักดี
ตอชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย รักษาความสามัคคีของคนในชาติ ดํารงไวซึ่งศิลปวัฒนธรรมแหงความ
เปน ไทย

แนวทางการประยุกตความรับผดิ ชอบมาใชในการดําเนินชวี ติ
แนวทางปฏิบัติเพื่อการดํารงชีวิตที่รับผิดชอบตอสังคม มีแนวทางปฏิบัติในฐานะพลเมืองดี

ผรู บั ผดิ ชอบตอสงั คม ดงั น้ี

1. มีวินัยในตนเอง เด็ดเดี่ยว บังคับใจตนเองได สามารถกระทําสิ่งตาง ๆ ที่ตนตองการ จะกระทํา
และละเวนส่งิ ตาง ๆ ทีต่ นเองตองการจะละเวน ได สามารถจงู ใจตนเองได

2. มีความกลาหาญทางจริยธรรม กลาที่จะแสดงความคิดเห็นของตน รักษาสิทธิของตนไว เมื่อเห็น
การกระทําท่ีไมถ ูกตอง ไมเ หมาะสม ตอ งกลาที่จะคัดคาน แสดงความไมเห็นดว ย หรือแสดงประชามติ รว มกัน

เพื่อแสดงความไมพึงใจ หรือเพื่อใหฝายที่กระทําผิด หรือมีพฤติกรรมไมเหมาะสม ไดรูตัว หรือละเลิก

การกระทํานน้ั ๆ เสีย

3. มีจิตใจ หรือมีจิตสาธารณะ มีจิตใจกวางขวาง มุงรักษาผลประโยชนของสวนรวมมากอน
ประโยชนสวนตนเสมอ หากรํารวยมีเงินทอง มีฐานะแลว เมื่อมีโอกาสที่จะชวยเหลือกิจการสาธารณะ หรือ

ชวยเหลือผูต กทกุ ข ผผู จญกบั ทพุ ภิกขภยั วาตภยั อุทกภัย ก็ใหความชว ยเหลือบา งตามกาํ ลังศรัทธา

4. มีความรับผิดชอบตอสวนรวม ชวยกันดูแลรักษาทรัพยสมบัติกลางของสวนรวม สิ่งใด ที่เปนของ
สาธารณะ เชน ถนนหนทาง บอนํา ฝายนําลน แมนําลําคลอง จะตองหวงแหน รวมกันทํานุ บํารุงรักษาไว

เพอ่ื ใหคนทง้ั หลายไดใ ชป ระโยชนรว มกัน

5. มีความผูกพันและยึดมั่นในระบอบการปกครองแบบประชาธิปไตยแบบมีสวนรวม ทํางานรวม
กัน รว มแสดงความคิดเห็น แสดงมติ และลงมอื กระทําการตาง ๆ เหลานัน้ ดว ยกัน มุง มน่ั ในการทาํ งาน เปน ทีม

มคี วามพรอมเพรียงสมานฉันทกนั ดี

6. ใหความรวมมือ และมีสวนรวมในกิจกรรมกลุมและสมาคม ยินดีและเต็มใจรวมกิจกรรม ตาง ๆ
ที่กลุมและสมาคมริเริ่มขึ้นมา เปนงานอาสาสมัคร งานที่รวมกันทําบุญทํากุศลเพื่อชวยเหลือ สงเคราะห

แกผยู ากไร แกสตั วท งั้ หลาย ฯลฯ

เร่อื งที่ 4 ความเปนพลเมอื ง
ความหมายของคําวา ความเปน พลเมือง
พลเมอื ง หมายถงึ ประชาชน ราษฎร ชาวประเทศ
ความเปนพลเมือง คือ สถานภาพของบุคคลที่จารีตประเพณีหรือกฎหมายของรัฐรับรอง ซึ่งไดแก
สิทธิและหนาที่แหงความเปน พลเมืองแกบคุ คล (เรียก พลเมือง) ซึ่งอาจรวมสิทธอิ อกเสยี งเลือกตั้ง การทํางาน
และอาศัยอยูในประเทศ สิทธิกลับประเทศ สิทธิครอบครองอสังหาริมทรัพย การคุมครองทางกฎหมาย
ตอรัฐบาลของประเทศ และการคุมครองผานกองทัพหรือการทูต พลเมืองยังมีหนาที่บางอยาง เชน หนาท่ี
ปฏิบตั ิตามกฎหมายของรัฐ จายภาษี หรือรับราชการทหาร บุคคลอาจมีความเปน พลเมืองมาก และบุคคลที่ไม
มีความเปนพลเมอื ง เรียก ผไู รสญั ชาติ
การสรางความเปนพลเมืองไมไดเฉพาะแตการทําใหประชาชนรูถึงสิทธิและหนาที่ที่ตนเองมีเทาน้ัน
แตต อ งหันมาสนใจท่จี ะสรางใหพลเมืองเกดิ ความตระหนักถึงความรบั ผิดชอบตอสวนรวมมากกวาสว นตัว และ
อยูรวมกันอยางสันติภาพ สันติสุข มีอิสระที่จะกระทําใด ๆ ภายใตขอบเขตกฎหมายโดยไมลวงละเมิดสิทธิ
เสรีภาพของผูอื่น การปกครองในระบอบประชาธิปไตยจะประสบความสําเร็จไดนั้น จําเปนจะตองสราง
“พลเมือง” ที่สามารถปกครองตนเองได ซึ่งทุกสังคมทุกประเทศตองการเหมือนกัน และหากสังคมไทย
มีประชาชนที่เปนพลเมืองและเขาใจในระบอบประชาธิปไตยอยางแทจริงก็จะทําใหประเทศพัฒนากาวหนา
และมคี วามมนั่ คงอยางยัง่ ยืน

แนวทางการประยกุ ตค วามเปน พลเมืองมาใชใ นการดาํ เนินชีวิต
ความเปนพลเมืองในการดําเนินชีวิต ควรปฏิบัติตนตามกฎหมาย ดํารงตนเปนประโยชนตอสังคม
โดยมีการชว ยเหลือเกื้อกูลกัน อันจะกอ ใหเ กิดการพัฒนาสังคมและประเทศชาติ ใหเ ปน สงั คมและเปนประเทศ
ประชาธปิ ไตยอยางแทจริงตามหลกั การประชาธปิ ไตย
การปกครองในระบอบประชาธิปไตย เปนการปกครองที่ประชาชนทุกคนมีสวนรวมในการปกครอง
ประเทศ การปกครองในระบอบประชาธิปไตยจะประสบความสําเร็จไดนั้นจะตองสรางความเปนพลเมือง
ใหประชาชนสามารถปกครองตนเองได ดังนั้น ความเปนพลเมืองในระบอบประชาธิปไตย จึงมีคุณลักษณะ
ที่สําคัญ คือ เปนบุคคลท่ีสามารถแสดงบทบาทหนาที่และความรบั ผิดชอบของตนเอง ตอสังคม อีกทั้งดํารงตน
เปนประโยชนตอสังคม ชวยเหลือเกื้อกูลกัน อันจะกอใหเกิดการพัฒนาสังคม และประเทศชาติ ใหเปนสังคม
ประชาธิปไตย ซึ่งการสรางพลเมืองใหมีความเปนพลเมืองในระบอบประชาธิปไตยนั้น มีหลักพื้นฐาน
อยู 3 ประการ ดงั น้ี
1. เคารพศักดิ์ศรีความเปนมนุษยที่ทุกคนเกิดมามีคุณคาเทากันมิอาจลวงละเมิดได การมีอิสรภาพ
และความเสมอภาค การยอมรับในเกียรติภูมิของแตละบุคคล โดยไมคํานึงถึงสถานภาพทางสังคม ยอมรับ
ความแตกตางของทกุ คน
2. เคารพสิทธิ เสรีภาพ และกฎกติกาของสังคมที่เปนธรรม โดยใหความสําคัญตอสิทธิ เสรีภาพ
การมกี ฎกติกาทว่ี างอยูบนความยุตธิ รรมและชอบธรรม มีหลักนติ ริ ฐั ในการคุม ครองสทิ ธิ เสรีภาพมใิ หถกู ละเมิด

3. รับผิดชอบตอตนเอง ผูอื่น และสังคม โดยตระหนักถึงบทบาทหนาที่ของความเปนพลเมือง
ในระบอบประชาธิปไตยที่มุงเนนเนื้อหาที่มีคุณลักษณะสําคัญในหนาที่และความรับผิดชอบของตนเอง ต
อสังคม การดํารงตนเปนประโยชนตอสังคมชวยเหลือเกื้อกูลกัน ใชสติปญญาในการแกไขปญหาดวยเหตุ
และผล

ดังนั้น หากประชาชนไดเขาใจในหลักพื้นฐานความเปนพลเมือง ทั้ง 3 หลักการที่กลาวขางตนอยาง
ถูกตองแลว และสามารถนําไปปฏิบัติใหเกิดผลไดก็จะทําใหสังคมไทย พัฒนาเปนสังคมประชาธิปไตยอยาง
แทจ ริง

เรื่องที่ 5 ความเปนพลโลก
ความหมายของคําวา ความเปนพลโลก
พลโลก หมายถึง ชาวโลก พลเมืองของโลก (พจนานุกรม) ที่อาศัยอยูในประเทศตาง ๆ ในโลก ซึ่งมี

ความเหมือนและความแตกตางกันหลายดาน เชน ดานภาษา ศาสนา วัฒนธรรม ความเชื่อ และวิถีชีวิต ทั้งน้ี

ในความเหมือนและความแตกตางกัน พลโลกจะอยูรว มโลกกันอยางสนั ติสุขได ตอ งมคี วามเขาใจ ยอมรบั และ

เรียนรูซ ึ่งกันและกัน
แนวทางการประยกุ ตค วามเปน พลโลกมาใชใ นการดาํ เนินชีวิต
1. เคารพกฎหมายและปฏิบัติตามกฎระเบียบขอบังคับของสังคม เมื่อพลเมืองทุกคนปฏิบัติตาม

กฎระเบียบ ขอบังคับของสังคมและบทบัญญัติของกฎหมาย เชน ไมลวงละเมิดสิทธิของผูอื่น หรือไมกระทํา

ความผิดตามที่กฎหมายกําหนด ก็จะทําใหรัฐไมตองเสียงบประมาณในการปองกันปราบปราม และจับกุม

ผทู ่ี กระทําความผิดมาลงโทษ นอกจากน้ียงั ทําใหส ังคมมีความเปน ระเบยี บสงบสุข ทกุ คนอยรู ว มกันอยา งสมาน

ฉนั ท ไมหวาดระแวงคดิ รา ยตอกนั
2. เปนผูม ีเหตุผลและรับฟงความคิดเห็นของผูอ่ืน ทกุ คนยอ มมีอสิ รภาพ เสรภี าพในการแลกเปลี่ยน

ความคิดเห็นระหวางกัน ซึ่งการรูจักการใชเหตุผลในการดําเนินงาน จะชวยประสานความสัมพันธ ทําใหเกิด

ความเขาใจอันดีงามตอกนั
3. ยอมรับมตขิ องเสยี งสวนใหญ เมื่อมคี วามขัดแยงกนั ในการดาํ เนินกจิ กรรมอันเกิดจากความคิดเห็น

ที่แตกตางกันและจําเปนตองตัดสินปญหาดวยการใชเสียงขางมากเขาชวย และมติสวนใหญตกลงวาอยางไร

ถึงแมวา จะไมต รงกับความคดิ ของเรา เราก็ตอ งปฏบิ ตั ิตามเพราะเปนมตขิ องเสียงสว นใหญ
4. เปน ผูนํามนี าํ ใจประชาธปิ ไตย และเห็นแกป ระโยชนส ว นรวม ผูที่มีความเปนประชาธิปไตยจะตอ ง

มี ความเสียสละในเรื่องที่จําเปน เพื่อผลประโยชนของสวนรวมและรักษาไวซึ่งสังคมประชาธิปไตย เปนการ

สงผล ตอความมน่ั คงและความกา วหนาขององคกรซ่ึงสดุ ทายแลว ผลประโยชนด ังกลาวก็ยอนกลับมาสูสมาชิก

ของสังคม เชน การไปใชสิทธิ์เลือกตั้ง ถึงแมวาเราจะมีอาชีพบางอยางที่มีรายไดตลอดเวลา เชน คาขาย

แตก็ยอม เสียเวลาคาขาย เพื่อไปลงสิทธิ์เลือกตั้ง บางครั้งเราตองมีนําใจชวยเหลือกิจกรรมสวนรวม เชน

การสมัครเปน กรรมการเลือกต้ัง หรอื สมาคมบําเพ็ญประโยชนส ว นรวม เปน ตน
5. เคารพในสิทธิเสรีภาพของผูอื่น ควรรูจักเคารพในสิทธิเสรีภาพของผูอื่น เชน บุคคลมีเสรีภาพ

ในการแสดงความคดิ เห็น การพูด แตตอ งไมเ ปนการพูดแสดงความคดิ เห็นท่ีใสรายผอู ืน่ ใหเ สียหาย

6. มีความรับผิดชอบตอตนเอง ชุมชน สังคม ประเทศชาติ ในการอยูรว มกันในสังคมยอมตองมีการ
ทํางานเปนหมูคณะ จึงตองมีการแบงหนาที่ความรับผิดชอบในงานนั้น ๆ ใหสมาชิกแตละคนนําไปปฏิบัติตาม

ที่ไดร บั หมอบหมายไวอ ยางเตม็ ท่ี

7. มีสวนรวมในกิจกรรมการเมืองการปกครอง ในสังคมประชาธิปไตยนั้น สมาชิกทุกคนตองมี
สว นรว มในกิจกรรมการเมอื งการปกครอง เชน การเลอื กตง้ั เปนตน

8. มีสวนรวมในการปองกัน แกไขปญหาเศรษฐกิจ สังคม การเมืองการปกครอง ชวยสอดสอง
พฤติกรรมมั่วสมุ ของเยาวชนในสถานบันเทิงตาง ๆ ไมหลงเช่ือขาวลือ คาํ กลา วรา ยโจมตี ไมม องผูท ่ีไมเ ห็นดว ย

กบั เราเปนศัตรู รวมถงึ สง เสริมสนบั สนุนการแกไขปญ หาความขดั แยงตาง ๆ ดวยสนั ติวธิ ี

9. มีคุณธรรม จริยธรรม และปฏิบัติตนตามหลักธรรม ทุกคนควรมีศีลธรรมไวเปนหลักในการ
ควบคุม พฤติกรรมของบุคคลใหดาํ เนินไปอยา งเหมาะสม ถงึ แมจะไมม บี ทลงโทษใด ๆ กต็ าม