บทที่ 3 STRONG : จิตพอเพียงต้านทุจริต

วิชา การป้องกันการทุจริต

รหัสวิชา สค22022 ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น

#STRONG

วชิ าการปองกนั การทุจริต รหสั วิชา สค 22022
ระดบั มธั ยมศึกษาตอนตน

บทที่ 3 STRONG : จิตพอเพียงตา นทุจรติ
วตั ถุประสงค
1. เขาใจ และบอกความหมายของโมเดล STRONG : จติ พอเพียงตา นทุจรติ

2. อธิบายความหมายของความพอเพยี ง ความโปรง ใส ความตื่นรู มุงไปขา งหนา ความรู ความเอ้ืออาทร

3. เคราะหหลกั การของจติ พอเพียงตา นทุจรติ
4. นาํ หลักการของจิตพอเพียงตา นทจุ ริตไปใชในการดำเนินชีวติ
เนื้อหารายวชิ า

เรื่องที่ 1 องคป ระกอบของโมเดล STRONG

จิตพอเพียงตานทุจริต ตามที่ประเทศไทยไดมียุทธศาสตรชาติวาดวยการปองกันและปราบปราม

การทุจริต ระยะที่ 3 (พ.ศ. 2560 – 2564) ไดมีการวิเคราะหภาพอนาคตของประชาชนและสังคมไทย

ในระยะ 5 ปขางหนาไววา หากยุทธศาสตรชาติฯ ไดรับความรวมมือรวมใจจากทุกภาคสวนของสังคมไทย
ในการนําไปปฏิบัติจริง ประชาชนไทยจะมีความตื่นตัวตอการทุจริตมากขึ้น มีการใหความสนใจตอขาวสาร

และตระหนักถึงผลกระทบของการทุจริตที่มีตอประเทศ มีการแสดงออกซึ่งการตอตานการทุจริต ทั้งใน

ชีวิตประจำวันและ การแสดงออกผานสื่อสาธารณะและสื่อสังคมออนไลนตาง ๆ ประชาชนในแตละชวงวัย
ไดรับกระบวนการ กลอมเกลาทางสังคมวา การทุจริต ถือเปนพฤติกรรมที่นอกจากจะผิดกฎหมายและทำให

เกิดความเสียหายตอประเทศแลว ยังเปนพฤติกรรมที่ผิดจริยธรรม ไมไดรับการยอมรับจากสังคม ประชาชน

ตองเริ่มเรียนรูการปรับเปลี่ยนฐานความคิดที่ทำใหสามารถแยกแยะระหวางผลประโยชนสวนตนกับ
ผลประโยชนสวนรวมได วัฒนธรรมทางสังคมที่มีฐานอยูบนหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

เนื่องจากมีพื้นฐานจิตที่พอเพียงมีความละอายตอการทุจริตประพฤติมิชอบ และไมยอมใหผูอื่นกระทำการ

ทุจริตอนั สงผลใหเกิดความเสยี หายตอสงั คมสว นรวม
หนวยงานทุกภาคสวนตองใหความสำคัญอยางแทจริงกับการตระหนักถึงจิตพอเพียงตานทุจริต

โดยประชาชนทุกคนนําการประยุกตหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาใชประกอบกับหลักการตอตาน

การทุจริต อื่น ๆ เพื่อสรางฐานคิดจิตพอเพียงตอตานทุจริตใหเกิดขึ้นเปนพื้นฐานความคิดของปจเจกบุคคล
โดยประยุกตหลัก “STRONG : จิตพอเพียงตานทุจริต” ซึ่งคิดคนโดย รองศาสตราจารย ดร.มาณี ไชยธีรา-

นวุ ัฒศิริ ในป พ.ศ. 2560 มาเปน แนวทางในการพัฒนาวัฒนธรรมหนว ยงาน

STRONG : จิตพอเพียงตา นทุจริต ประกอบดว ย
1) S (Sufficient) : ความพอเพียง หมายถึง ผูนำ ผูบริหาร บุคคลทุกระดับ องคกรและชุมชน นอมนำ
หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาปรับประยุกตเปนหลักความพอเพียงในการทำงาน การดำรงชีวิต

การพัฒนาตนเองและสวนรวม รวมถึงการปองกันการทุจริตอยางยั่งยืน ซึ่งความพอเพียงตอสิ่งใดสิ่งหนึ่ง
ของมนุษยแมวาจะแตกตางกันตามพื้นฐาน แตการตัดสินใจวาความพอเพียงของตนเองตองตั้งอยูบนความ

มีเหตุมีผล รวมทั้งตองไมเบียดเบียนตนเอง ผูอื่น และสวนรวม ความพอเพียงดังกลาวจึงเปนภูมิคุมกัน

ใหบคุ คลนนั้ ไมก ระทำการทุจรติ ซึ่งตอ งใหความรูค วามเขาใจ และปลุกใหตื่นรู
2) T (Transparent) : ความโปรงใส หมายถึง ผูนำ ผูบริหาร บุคคลทุกระดับ องคกรและชุมชน

ตองปฏิบัติงานบนฐานของความโปรงใส ตรวจสอบได ดังนั้น จึงตองมีและปฏิบัติตามหลักปฏิบัติ ระเบียบ

ขอปฏิบตั ิ กฎหมาย ดา นความโปรงใส ซง่ึ ตองใหความรูความเขาใจ และปลกุ ใหต ื่นรู
3) R (Realize) : ความตื่นรู หมายถึง ผนู ำ ผบู รหิ าร บคุ คลทกุ ระดบั องคกรและชุมชน มคี วามรู

ความเขา ใจ และตระหนักรูถ งึ รากเหงาของปญ หาและภยั รายแรงของการทจุ ริตประพฤติมิชอบ ภายในชุมชน

และประเทศ ความต่นื รจู ะบังเกดิ เม่ือไดพบเหน็ สถานการณทเี่ ส่ียงตอการทจุ ริต ยอมจะมีปฏิกิริยาเฝา ระวงั และ
ไมยินยอมตอการทุจริตในที่สุดซึ่งตองใหความรูความเขาใจเกี่ยวกับสถานการณการทุจริตที่เกิดข้ึน

ความรายแรงและผลกระทบตอ ระดับบคุ คลและสวนรวม

4) O (Onward) : มุงไปขา งหนา หมายถึง ผูน ำ ผบู ริหาร บคุ คลทกุ ระดบั องคกรและชุมชน
มุงพฒั นาและปรบั เปล่ียนตนเองและสวนรวมใหมคี วามเจรญิ กา วหนาอยางย่ังยนื บนฐานความโปรงใส
ความพอเพยี งและรว มสรางวฒั นธรรมสุจรติ ใหเ กดิ ขึ้นอยา งไมยอ ทอ ซึ่งตองมคี วามรูความเขาใจในประเดน็
ดังกลา ว

5) N (Knowledge) : ความรู หมายถึง ผูน ำ ผบู รหิ าร บุคคลทุกระดับ องคก รและชุมชน ตอ งมี
ความรูค วามเขา ใจสามารถนำความรูไ ปใช สามารถวิเคราะห สงั เคราะห ประเมนิ ไดอยา งถอ งแท ในเร่ือง
สถานการณการทุจริต ผลกระทบที่มีตอตนเองและสวนรวม ความพอเพียงตานทุจริต การแยกแยะ
ผลประโยชนสวนตนและผลประโยชนสวนรวมที่มีความสําคัญยิ่งตอการลดการทุจริตในระยะยาว
รวมทั้ง ความอายไมกลากระทําการทุจรติ และเกิดความไมทนเมื่อพบเห็นวามีการทุจริตเกิดขึ้นเพื่อสรางสังคม
ไมท นตอการทุจริต

6) G (Generosity) : ความเออื้ อาทร หมายถงึ คนไทยมีความเอื้ออาทร มีเมตตา มนี ำ้ ใจ ตอกนั
บนฐานของจิตพอเพยี งตานทจุ ริต ไมเ อ้อื ตอ การรบั หรือการใหผ ลประโยชนตอ พวกพอ ง

เรือ่ งที่ 2 การประยุกตหลกั ความพอเพียงดวยโมเดล STRONG : จติ พอเพียงตา นทจุ รติ

การนำหลักความพอเพียงมาประยุกตใ ชด วยโมเดล STRONG : จิตพอเพยี งตานทุจริต มาใชในเรือ่ ง
ตาง ๆ ตอไปน้ี

2.1 ความพอเพียง (Sufficient)
พระราชดาํ รัสของพระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมพิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร

(พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในหลวงรัชกาลที่ 9) พระราชทานแกบุคคลตาง ๆ
ที่เขาเฝาฯ ถวายชัยมงคลเนื่องในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา ณ ศาลาดุสิดาลัย สวนจิตรลดาฯ
พระราชวังดุสติ วันท่ี 4 ธนั วาคม 2541

“...คำวาพอเพียง มีความหมายกวางออกไปอกี ไมไ ดห มายถงึ การมพี อสาํ หรับใชข องตวั เองมี
ความหมายวาพอมี พอกนิ พอมีพอกนิ นี้ ถา ใครไดม าอยูท ีน่ ี่ ในศาลานีเ้ มือ่ 24 ป 2517 ถงึ 2541 ก็ 24 ป
ใชไหม วันน้ันไดพ ดู ถึงวา เราควรจะปฏบิ ตั ใิ หพ อมพี อกิน พอมี พอกนิ นกี้ ็แปลวา เศรษฐกิจพอเพยี งนน่ั เอง
ถาแตละคนพอมี พอกนิ กใ็ ชไ ด ย่ิงถาทงั้ ประเทศพอมีพอกินก็ย่งิ ดแี ละประเทศไทยกเ็ วลาน้ัน กเ็ ริม่ จะเปน
ไมพอมี บางคนกม็ มี าก บางคนก็ไมมีเลย สมยั กอ นนี้พอมีพอกิน มาสมยั น้ีชักจะไมพอมพี อกิน จงึ ตอ งมนี โยบาย
ทีจ่ ะทำเศรษฐกจิ พอเพียง เพื่อทจ่ี ะใหท กุ คนมีพอเพยี งได...”

“...คำวาพอกเ็ พยี ง พอเพียงนีก้ ็พอดังนน้ั เอง คนเราถา พอในความตอ งการ ก็มคี วามโลภนอ ย
เม่ือมคี วามโลภนอย ก็เบียดเบยี นคนอ่นื นอย ถาทกุ ประเทศใดมีความคดิ อนั นี้ไมใ ชเ ศรษฐกจิ มคี วามคิดวา
ทำอะไรตองพอเพียง หมายความวา พอประมาณ ไมสุดโตง ไมโลภอยางมาก คนเราก็อยูเปนสุข พอเพียงน้ี
อาจจะมีมาก อาจจะมีของหรูหราก็ได แตวาตองไมไปเบียดเบียนคนอื่น ตองใหพอประมาณ พูดจาก็พอเพียง
ทำอะไรก็พอเพียง ปฏบิ ตั ิตนกพ็ อเพียง...”

“...อยา งเคยพดู เหมอื นกันวา ทา นท้ังหลายที่นงั่ อยูตรงน้ี ถาไมพ อเพยี ง คอื อยากจะไปนงั่ บนเกา อ้ี
ของผทู อี่ ยูขาง ๆ อันน้ันไมพอเพียงและทำไมได ถาอยากน่ังอยางนัน้ กเ็ ดอื นรอ นกนั แนเพราะวา อดึ อัด จะทำให
ทะเลาะกนั และเมือ่ มีการทะเลาะกนั ก็ไมมปี ระโยชนเ ลย ฉะนน้ั ควรท่ีจะคิดวา ทำอะไรพอเพียง...”

“...ถา ใครมีความคิดอยางหนึง่ และตอ งการใหคนอืน่ มีความคดิ อยางเดยี วกับตวั ซ่ึงอาจจะไมถ ูก
อนั น้กี ็ไมพอเพยี ง การพอเพยี งในความคดิ ก็คอื แสดงความคิด ความเหน็ ของตวั และปลอ ยใหอกี คนพูดบาง
และมาพจิ ารณาวา ทเ่ี ขาพดู กับทีเ่ ราพูด อนั ไหนพอเพียง อนั ไหนเขา เรื่อง ถา ไมเ ขา เรื่องก็แกไ ขเพราะวาถา พูด
กันโดยที่ไมร เู รือ่ งกัน กจ็ ะกลายเปนการทะเลาะ จากการทะเลาะดว ยวาจากก็ ลายเปนการทะเลาะดว ยกาย
ซ่ึงในทีส่ ุดกน็ ำมาสูความเสยี หาย เสยี หายแกคนสองคนทเี่ ปน ตัวการ เปนตวั ละครทั้งสองคน ถา เปน หมกู ็เลย
เปนการตีกนั อยางรุนแรง ซงึ่ จะทำใหคนอ่ืนอกี มากเดือดรอน ฉะนัน้ ความพอเพียงน้ีกแ็ ปลวา
ความพอประมาณและความมีเหตผุ ล...”

การนอ มนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาปฏิบัติ
“เศรษฐกิจพอเพยี ง” เปนปรัชญาช้ีถึงแนวการดํารงอยแู ละปฏิบัตติ นของประชาชนทกุ ระดบั ตง้ั แต
ระดับครอบครวั ระดบั ชุมชน จนถงึ ระดับรฐั ทั้งในการพัฒนาและบรหิ ารประเทศใหด ำเนินไปในทางสายกลาง
โดยเฉพาะการพัฒนาเศรษฐกิจเพื่อใหกาวทันตอโลกยคุ โลกาภิวัตน
ความพอเพยี ง หมายถงึ ความพอประมาณ ความมเี หตผุ ล รวมถงึ ความจำเปน ทจ่ี ะตองมรี ะบบ
ภมู ิคมุ กนั ในตวั ทด่ี ีพอสมควรตอ การมผี ลกระทบใด ๆ อนั เกดิ จากการเปล่ียนแปลงทั้งภายนอกและภายใน
ท้งั น้ีจะตองอาศยั ความรอบรู ความรอบคอบ และความระมัดระวงั อยา งย่ิงในการนําวิชาการตาง ๆ มาใชใ น
การวางแผนและการดำเนินการทุกข้ันตอน และขณะเดยี วกันจะตองเสริมสรางพน้ื ฐานจิตใจของคนในชาติ
โดยเฉพาะเจาหนา ทข่ี องรฐั นักทฤษฎี และนักธรุ กจิ ในทุกระดบั ใหม สี ํานึกในคุณธรรมความซื่อสตั ยสุจริต
และใหมีความรอบรูท่เี หมาะสม ดำเนินชีวติ ดวยความอดทน ความเพยี ร มีสติ ปญ ญา และความรอบคอบ
เพือ่ ใหสมดุลและพรอ มตอ การรองรบั การเปล่ียนแปลงอยา งรวดเร็วและกวางขวางท้งั ดา นวตั ถุ สงั คม
สิง่ แวดลอ ม และวัฒนธรรมจากโลกภายนอกไดเปน อยางดี”
การนอ มนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี งมาปฏิบตั ิ ทุกคนสามารถนำหลกั ปรชั ญาของ
เศรษฐกจิ พอเพยี ง มาเปน หลักปฏิบัตใิ นการดำเนนิ ชีวิตได ไมใ ชเฉพาะในหมคู นจนหรือเกษตรกร โดยตอง
“ระเบิดจากขางใน” คือ การเกดิ จิตสำนึก มีความศรทั ธา เชื่อม่ัน เหน็ คณุ คา และนาํ ไปปฏบิ ตั ดิ วยตนเอง
แลว จึงขยายไปสูครอบครัว ชุมชน สังคม และประเทศชาติตอไป
ความพอเพยี งระดบั บุคคลและครอบครัว มงุ เนน ใหบุคคลและครอบครัวอยูร วมกันอยางมีความสุข
ทั้งทางกายและทางใจ พึง่ พาตนเองอยางเต็มความสามารถ ไมทำอะไรเกินตัว ดำเนินชวี ิตโดยไมเบียดเบียน
ตนเองและผอู ืน่ รวมทงั้ ใฝร แู ละมกี ารพัฒนาตนเองอยางตอเน่ือง เพ่ือความม่นั คงในอนาคต และเปน ท่ีพงึ่ ให
ผอู ื่นไดในทส่ี ดุ เชน หาปจ จยั ส่ีมาเลีย้ งตนเองและครอบครัวจากการประกอบสัมมาชพี รูขอมลู รายรับ-รายจา ย
ประหยดั แตไมใ ชต ระหน่ี ลด-ละ-เลกิ อบายมุข สอนใหเดก็ รจู กั คณุ คา รูจ ักใช และรูจ ักออมเงินและส่งิ ของ
เครอ่ื งใช ดแู ลรักษาสุขภาพ มีการแบง ปนภายในครอบครวั ชุมชน และสังคมรอบขา ง รวมถงึ การรักษา
วฒั นธรรม ประเพณี และการอยูร ว มกบั ทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอมไดอยา งเหมาะสม

ความพอเพยี งระดบั ชมุ ชน คนในชุมชนมีการรวมกลมุ กันทำประโยชนเพ่ือสว นรวม ชว ยเหลือ
เกื้อกลู กันภายในชมุ ชนบนหลกั ของความรรู ักสามคั คี สรา งเปนเครอื ขายเชอื่ มโยงกันในชุมชนและนอกชุมชน

ทัง้ ดานเศรษฐกิจ สังคม ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอม เชน การวมกลุมอาชพี องคกรการเงนิ สวัสดิการ

ชุมชน การชวยดแู ลรักษาความสงบ ความสะอาด ความเปนระเบยี บเรียบรอ ย รวมทั้งการใชภมู ิปญ ญาทอ งถนิ่
และทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดลอ มในชมุ ชนมาสรางประโยชนไ ดอ ยางเหมาะสม เพ่ือสรา งเสรมิ ชุมชน

ใหมีความเขม แข็งและมคี วามเปน อยทู ี่พอเพยี ง

ความพอเพียงในภาคธรุ กจิ เอกชน เรมิ่ จากความมุงมั่นในการดําเนินธรุ กจิ ทหี่ วังผลประโยชนหรือ
กำไรในระยะยาวมากกวาระยะส้ัน แสวงหาผลตอบแทนบนพืน้ ฐานของการแบงปน มุง ใหทกุ ฝายทีเ่ ก่ียวของ

ไดร ับประโยชนอ ยา งเหมาะสมและเปนธรรมท้ังลูกคา คคู า ผูถ อื หนุ และพนักงานดา นการขยายธุรกิจตอ งทำ

อยางคอยเปน คอยไป รวมทง้ั ตองมีความรูแ ละเขาใจธุรกิจของตนเอง รูจกั ลกู คา ศกึ ษาคูแขง และเรยี นรู
การตลาดอยางถองแท ผลติ ในส่ิงท่ถี นดั และทำตามกำลงั สรา งเอกลักษณทแี่ ตกตา งและพฒั นาคุณภาพ

ผลติ ภณั ฑอยางตอเน่ือง มีการเตรยี มความพรอ มตอการเปล่ียนแปลงท่อี าจเกดิ ขึ้น มีความซื่อสตั ยรบั ผดิ ชอบ

ตอ สงั คมและปองกนั ผลกระทบตอสงิ่ แวดลอม ทีส่ ำคญั ตองสรางเสรมิ ความรแู ละจดั สวสั ดกิ ารใหแ กพนักงาน
อยางเหมาะสม

ความพอเพยี งระดบั ประเทศ เปน การบริหารจดั การประเทศ โดยเรม่ิ จากการวางรากฐาน

ใหป ระชาชนสว นใหญอยอู ยางพอมพี อกนิ และพ่งึ ตนเองได มีความรแู ละคุณธรรมในการดำเนนิ ชีวติ มกี าร
รวมกลุมของชุมชนหลาย ๆ แหง เพ่ือแลกเปลยี่ นความรู สืบทอดภูมปิ ญญา และรวมกนั พัฒนาตามแนวทาง

เศรษฐกจิ พอเพียงอยางรู รกั สามคั คี เสริมสรา งเครือขายเช่ือมโยงระหวางชมุ ชนใหเกดิ เปนสงั คมแหงความ

พอเพียงในทีส่ ดุ
การประยุกตใชหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งในดา นตา ง ๆ
ดา นเศรษฐกิจ ไมใ ชจายเกนิ ตัว ไมลงทนุ เกินขนาด คดิ และวางแผนอยางรอบคอบ มภี ูมิคุมกนั

ไมเส่ยี งเกนิ ไป
ดา นจิตใจ มีจิตใจเขม แข็ง มีจิตสาํ นึกท่ดี ี เอื้ออาทร เห็นแกประโยชนส วนรวมมากกวา ประโยชน

สว นตวั
ดา นสังคมและวัฒนธรรม ชวยเหลือเกื้อกลู กนั รรู กั สามคั คี สรางความเขม แข็งใหครอบครวั และ

ชมุ ชน รกั ษาเอกลักษณ ภาษา ภมู ปิ ญ ญา และวัฒนธรรมไทย
ดานทรพั ยากรธรรมชาติและสงิ่ แวดลอม รจู กั ใชแ ละจัดการอยา งฉลาดและรอบคอบ ฟนฟู

ทรพั ยากรเพ่ือใหเ กิดความยั่งยืนและคงอยูชวั่ ลูกหลาน
ดา นเทคโนโลยี รูจ กั ใชเทคโนโลยที เี่ หมาะสม สอดคลองกับความตอ งการและสภาพแวดลอมและ

พฒั นาเทคโนโลยีจากภูมิปญ ญาชาวบาน

ผลท่ีคาดวา จะไดร ับ
การนอมนําหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียงมาประยุกตใ ชใ นทกุ ภาคสว นของสังคมอยางจริงจัง
จะสงผลใหการพฒั นาประเทศกาวหนา ไปอยา งสมดลุ มั่นคง และยง่ั ยืน พรอมรบั กบั การเปลยี่ นแปลง
ในทุกดา น ท้ังดา นชวี ติ เศรษฐกิจ สังคม วฒั นธรรม สงิ่ แวดลอม และเทคโนโลยี อันจะนําไปสู “ความอยูเยน็
เปนสุขรวมกนั ในสังคมไทย”
2.2 ความโปรง ใส (Transparency)
ความหมาย
ความโปรง ใส (Transparency) หมายถึง การกระทำใด ๆ ของภาครฐั ทั้งในระดบั บุคคลและ
องคกรที่ผอู ่ืนสามารถมองเห็นได คาดเดาได และเขาใจได ครอบคลมุ ถึงทุกการกระทำท่เี ปนผลจากการ
ตัดสนิ ใจของผูบรหิ าร การดําเนินงานทางธรุ กจิ และงานสาธารณประโยชนต า ง ๆ เชน การมรี ะบบงานและ
ข้ันตอนการทำงานทช่ี ัดเจน ซ่ึงดไู ดจาก กฎ ระเบียบ หรอื ประกาศ การมีหลกั เกณฑป ระเมินหรือการใหคุณ
ใหโทษทช่ี ดั เจน การเปดเผยขอมลู ขาวสารท่ีถกู ตองอยางตรงไปตรงมา ความโปรงใส จงึ เปนเครื่องมอื ทสี่ ำคญั
ในการตรวจสอบความถกู ตอง และชวยปอ งกนั ไมใหเกิดการทุจรติ รวมทั้งนำไปสูการสรางความไววางใจ
ซ่งึ กันและกันท้ังระหวางผปู ฏิบัติรว มกันในองคกรเดยี วกัน ระหวา งประชาชนตอ รฐั ไปจนถงึ ระหวางคนในชาติ
ดวยกัน ดังนนั้ ทุกองคกรไมว า จะเปนหนว ยงานภาครัฐหรอื ภาคเอกชน ควรปรับปรงุ กลไกการทำงานใหม ีความ
โปรงใส มีการเปดเผยขอมูลขาวสารที่เปน ประโยชนอ ยา งตรงไปตรงมาดวยภาษาที่เขาใจงาย เพ่อื ประชาชน
จะไดเ ขาถึง ขอมูลขาวสารไดโ ดยสะดวก และชวยตรวจสอบความถูกตอ งในการทำงานได
ความละอายและความไมทนตอ การทุจริต
การทจุ รติ มีผลกระทบตอการพฒั นาประเทศ ทำใหเกิดความเสยี หายอยา งมากในดานตา ง ๆ หาก
นำเงนิ ที่ทุจริตมาพัฒนาในสว นอนื่ ความเจรญิ หรือการไดร ับโอกาสของผดู อ ยโอกาสกจ็ ะมีมากขึ้น ความเหล่อื ม
ลำ้ ดานโอกาสทางดานสงั คม ทางดา นการศกึ ษา ฯลฯ ของประชาชนในประเทศก็จะลดนอยลง ดังทีเ่ หน็
ในปจ จบุ นั วาความเจรญิ ตาง ๆ มักอยูกบั คนในเมืองมากกวาชนบท ทง้ั ๆ ทีค่ นชนบทก็คือ ประชาชนสว นหนง่ึ
ของประเทศ แตเพราะอะไร ทำไมประชาชนเหลาน้นั จึงไมไดรับโอกาสทท่ี ดั เทยี มหรือใกลเคียงกบั คนในเมือง
ปจจัยหนึ่ง คอื การทจุ รติ สาเหตกุ ารเกดิ การทจุ ริตมหี ลายประการตามที่กลาวมาขางตน แตทำอยา งไรจงึ ทำให
มกี ารทจุ ริตไดม าก อยา งหน่งึ คอื การลงทุน เม่ือมกี ารลงทุนกย็ อมมีงบประมาณ เม่อื มีงบประมาณก็เปน สาเหตุ
ใหบ ุคคลที่ทจุ ริตสามารถหาชองทางดังกลาวในการทุจริตได แมป ระเทศไทยจะมกี ฎหมายหลายฉบบั
เพ่ือปองกนั การทจุ ริตและปราบปรามการทจุ ริต แตน่นั ก็คอื ตัวหนังสือทไ่ี ดเขยี นไว แตการบังคับใชยังไมจ ริงจงั
เทา ทค่ี วรและยง่ิ ไปกวา น้นั หากประชาชนเห็นวา เรอ่ื งดังกลาวไมเก่ียวของกับตนเองกม็ ักจะไมอยากเขา ไป
เกย่ี วของ เนื่องจากตนเองก็ไมไดรบั ผลกระทบท่ีเกดิ ขึ้น แตการคดิ ดังกลา วเปนสงิ่ ผิด เน่ืองจากตนเอง อาจจะ
ไมไ ดรบั ผลกระทบโดยตรงตอ การที่มีคนทุจรติ แตโ ดยออมแลว ถือวา ใช เชน เมอ่ื มีการทุจริตมาก งบประมาณ
ของประเทศท่ีจะพฒั นาหรือลงทุนก็ลดนอยลง อาจสงผลใหประเทศไมส ามารถจา งแรงงานหรอื ลงทุนได

ความเสียหายทเ่ี กิดจากการทุจรติ หากเปน การทุจรติ ในโครงการใหญ ๆ แลว ปรมิ าณเงินท่ีทุจรติ
ยอ มมีมาก ความเสยี หายกย็ อมมมี ากไปดว ย ซงึ่ จะเหน็ ไดวา ความเสยี หายทเี่ กิดขน้ึ นั้นมีมูลคามากมาย และ
นี่เปนเพียงโครงการเดียวเทาน้ัน หากรวมเอาการทจุ ริตหลาย ๆ โครงการ หลาย ๆ กรณีเขา ดว ยกัน จะพบวา
ความเสียหายท่เี กิดขนึ้ มานนั้ มากมายมหาศาล ดังน้นั เมอ่ื เปนเชนนีแ้ ลว ประชาชนจะตอ งมีความตนื่ ตวั ในการ
ท่ีจะรวมมือกนั ปองกันและปราบปรามการทจุ รติ รวมมอื กันในการเฝา ระวงั เหตุการณ สถานการณท ี่อาจ
เกิดการทจุ รติ ได เมื่อประชาชนรวมทง้ั ภาคเอกชน ภาคธรุ กิจมคี วามต่นื ตัวทจี่ ะรวมมือกันในการแกไขปญ หา
ดงั กลา ว ปญหาการทุจรติ กจ็ ะถอื เปน ปญ หาเพยี งเล็กนอ ยของประเทศไทย เพราะไมวาจะทำอยา งไรก็จะมีการ
สอดสองติดตาม เฝาระวังเร่ืองการทุจริตอยา งตอเนื่อง ดังน้ันแลว สงิ่ สําคัญสงิ่ แรกท่ีจะตองสรางใหเ กิดข้ึน
คือ ความตระหนักรูถงึ ผลเสียท่ีเกดิ ข้นึ จากการทจุ ริต สรา งใหเกดิ การตน่ื ตวั ตอการปราบปรามการทุจรติ
การไมทนตอการทุจรติ ใหเกิดข้ึนในสงั คมไทย

เมอื่ ประชาชนในประเทศมีความตืน่ ตวั ทว่ี า “ไมท นตอการทุจรติ ” แลว จะทำใหเ กิดกระแสการ
ตอตานการกระทำทจุ รติ และคนทท่ี ำทจุ รติ กจ็ ะเกดิ ความละอายไมกลาทีจ่ ะทจุ รติ ตอไป เชน หากพบเหน็ วา
มกี ารทุจรติ เกิดขนึ้ อาจมีการบันทึกเหตุการณหรอื ลักษณะการกระทำ แลวแจงขอมูลเหลา น้นั ไปยงั หนว ยงาน
หรือสื่อมวลชนเพ่ือรว มกันตรวจสอบการกระทำที่เกิดขนึ้ และยงิ่ ในปจจบุ นั เปนสังคมสมัยใหม และกำลัง
เดนิ หนา ประเทศไทยใหก า วสูยคุ ไทยแลนด 4.0 แตก ารจะเปน 4.0 ใหสมบรู ณแ บบไดนน้ั ปญหาการทจุ ริต
จะตอ งลดนอยลงไปดวย เม่อื ประชาชนมคี วามตืน่ ตวั ตอการที่ไมท นตอการทจุ รติ แลว ผลทีเ่ กิดข้นึ จะเปน
อยา งไร

ตวั อยางท่ีจะนำมากลาวถงึ ตอไปนี้เปน กรณีท่ีเกิดขึ้นในตางประเทศ แสดงใหเหน็ ถึงการไมท นตอการ
ทุจริตท่ปี ระชาชนไดลุกขน้ึ มาสูต อตานนักการเมืองท่ีทำทจุ รติ จนในท่สี ุดนกั การเมืองเหลา น้ันหมดอำนาจทาง
การเมืองและไดร ับบทลงโทษท้งั ทางสังคมและทางกฎหมาย ดงั นี้

จากตวั อยา งขา งตน แสดงใหเ หน็ ถงึ ความตื่นตัวของประชาชนท่ีออกมาตอตา นการทุจริต ไมว า จะ
เปนการทุจรติ ในระดบั หนวยเลก็ ๆ หรอื ระดับประเทศ ก็เปนการแสดงออกซึ่งการไมทนตอการทุจริต
การไมทนตอ การทจุ รติ แสดงออกมาไดห ลายระดับ ต้งั แตการเหน็ คนอื่นท่ีกระทําทุจรติ แลวตนเองรสู ึกไมพอใจ
มีการสง เร่ืองตรวจสอบ รองเรียน และในท่สี ดุ คือการชุมนมุ ประทวง ตามตัวอยางท่ีไดน ำมาแสดงใหเห็น
ขางตน ตราบใดท่สี ามารถสรางใหส ังคมไมทนตอการทจุ ริตได เมือ่ นน้ั ปญ หาการทุจรติ กจ็ ะลดนอ ยลง แตห าก
จะใหเกิดผลดีย่ิงข้นึ จะตองสรางใหเ กิดความละอายตอการทจุ ริต ไมกลาที่จะกระทำทุจริต โดยนําหลักธรรม
ทางศาสนา มาเปนเครื่องมือในการสัง่ สอน อบรม ในขณะเดียวกันหากมีการทจุ ริตเกิดข้ึน กระบวนการในการ
แสดงออก ตอการทุจรติ จะตองเกดิ ขน้ึ และมีการเปดเผยช่อื บคุ คลท่ที จุ รติ ใหกบั สาธารณชนไดร ับทราบอยา ง
ทวั่ ถึง เม่อื สังคมมีทั้งกระบวนการในการปองกนั การทจุ ริต การปราบปรามการทจุ รติ ที่ดี รวมถงึ การสรางให
สงั คมเปน สงั คมท่ีไมทนตอการทจุ ริต มคี วามละอายตอการกระทำทุจริตแลว ปญ หาการทุจรติ จะลดนอ ยลง
ประเทศชาติจะสามารถพฒั นาไดม ากยง่ิ ขน้ึ

สำหรับระดับการทจุ ริตทเี่ กิดขึน้ ไมวาจะเปน ในระดับใดลว นแลว แตสงผลกระทบตอสงั คมและ
ประเทศชาติท้งั สิ้น บางครัง้ การทจุ รติ เพียงเล็กนอยอาจนําไปสูก ารทุจริตอยางอนื่ ทีม่ ากกวาเดิมได การมี
วัฒนธรรม คานิยม หรอื ความเช่อื ทีถ่ ูกตอ งกส็ ง ผลใหเกิดการทจุ ริตไดเ ชน กัน เชน การมอบเงนิ อดุ หนนุ
แกสถานศึกษา เพ่ือใหบ ตุ รของตนเองไดเขา ศกึ ษาในสถานท่ีแหงนัน้ หากพจิ ารณาแลว อาจพบวา เปน การ
ชว ยเหลือสถานศกึ ษา เพื่อที่สถานศึกษาแหง น้นั จะไดนำเงินท่ไี ดไปพัฒนาสภาพแวดลอม การเรียนการสอน
ของสถานศกึ ษาตอไป แตก ารกระทำดงั กลาวน้ีไมถูกตอง เปนการปลูกฝงสิง่ ที่ไมด ีใหเกิดข้ึนในสงั คม และตอ ไป
หากกระทำเชนนีเ้ รื่อย ๆ จะมองวาเปนเรอื่ งปกติที่ทุกคนทำกนั ไมม ีความผดิ แตอยา งใด จนทำใหแบบแผน
หรือพฤตกิ รรมทางสงั คมท่ีดีถูกกลนื หายไปกบั การกระทำท่ีไมเ หมาะสมเหลาน้ี ตัวอยางเชน การมอบเงนิ
แกส ถานศึกษายังคงเกิดขน้ึ ในประเทศไทยอยางตอเนื่อง โดยเฉพาะในสถานศึกษาทม่ี ีชื่อเสียง ซงึ่ หลายคน
ตองการใหบุตรของตนเขา ศึกษาในสถานท่ีแหงนั้น แตด ว ยขอ จำกัดท่ีไมส ามารถรบั นักเรียน นักศึกษา
ไดท ั้งหมด จงึ ทำใหผ ปู กครองบางคนตองใหเงินกับสถานศึกษาเพ่ือใหบ ุตรตนเองไดเ ขาเรียน

2.3 ความตืน่ รู (Realize)
ตืน่ คือ ตืน่ จากความหลง ความไมรู หรือ อวิชชา มีสติอยกู ับสงิ่ ท่เี กิดขน้ึ ส่งิ ที่อยูตรงหนา

คนทอ่ี ยตู รงหนา คืออยูกบั สง่ิ ทีท่ ำ คำพดู อยูกบั อิริยาบถท่ีเคลอื่ นไหว
รู คอื รูความจริงของชวี ติ วา สรรพส่งิ ไมแนนอน สรรพสง่ิ ไมไดดงั ใจ สรรพสิง่ ไมมอี ะไรสมบรู ณ คือ

ไมเท่ียง ไมท น ไมแท หรืออีกความหมายหน่งึ คือ รูว า อะไรคือความทกุ ข อะไรคือการดบั ทกุ ข และอะไรคอื เหตุ
แหง ทกุ ข รูว ิธดี บั ทกุ ข และรูว ิธีการจัดการความทุกขน ้ัน

ตืน่ รู คอื การมสี ติ รูความจรงิ วา อะไรเปนเหตุ อะไรคอื ผลที่เกิด และอยกู บั ส่งิ ทเี่ กิดข้ึนท่ีอยตู รงหนา
รแู ละมีสติในการจัดการเหตุที่เกดิ ข้ึนนนั้ ๆ วาตองทำอยา งไร

สติ
สติ แปลวาความระลึกได ความนึกขึ้นได ความไมเ ผลอ ฉุกคิดขึ้นได

การคมุ จติ ไวใ นกจิ หมายถึง อาการที่จิตนึกถึงส่งิ ท่ีจะทำจะพูดได นึกถึงสิ่งทจี่ ำคำทพี่ ูดไวแลว

ไดเปนอาการท่จี ิตไมหลงลืม ระงบั ยบั ย้ังใจได ไมใหเลินเลอ พลงั้ เผลอ ปอ งกนั ความเสียหายเบือ้ งตน
ยบั ยั้งช่ังใจไมบุมบา ม เรียกอีกอยา งหนึ่งวา ความไมป ระมาท

2.4 มงุ ไปขางหนา (Onward)
มงุ ไปขางหนา หมายถึง กา วหนา ตอไปขา งหนา มงุ หนา ไป สำหรบั มุงไปขางหนา ในโมเดล

STRONG : จิตพอเพียงตานทุจริต หมายถึง ผูนำมงุ พฒั นาใหเกิดความเจรญิ อยา งย่ังยืน โดยรว มสรา ง

วัฒนธรรม ไมทนตอการทุจริตอยางไมย อทอ

ทง้ั น้ี การมุง ไปขา งหนาหรือการพัฒนาใหเกิดความเจริญ จะสำเรจ็ ไดดว ยการปลกู ฝงบคุ คลใหมี
คุณลกั ษณะท่ีแสดงออกถึงความตัง้ ใจและรบั ผดิ ชอบของการทำงานดวยความเพียรพยายาม โดยการฝก ความ

มุงม่ัน ดว ยวธิ กี ารดังนี้
วิธกี ารฝกความมงุ มน่ั
การฝก ความมุง มั่น เปนสวนสำคญั ทจ่ี ะทำใหประสบความสำเร็จในเปาหมายมากมาย และเมื่อ

เวลาผานไปก็จะเกิดความแข็งแรง โดยการฝก จิตใจและรางกายก็จะสามารถควบคุมตนเองไดด แี ละคิด

ในแงบวก ดงั น้นั การใหความสำคัญกบั แรงบนั ดาลใจ และกระบวนการทที่ ำ จะทำใหมีพลงั เพ่ิมข้นึ อยางย่ังยนื
ฝกความมุงมนั่ ทางใจและกาย
1. ทนตอความเยา ยวนระยะส้นั ความมงุ ม่ันนัน้ ตองถูกฝกเพือ่ จะไมย อมใหก ับความเยา ยวนใจเล็ก ๆ

ที่เราเผชญิ ทกุ วนั โดยถา ฝก ความอดทนตอสิ่งนัน้ ได กจ็ ะเปนการปูพืน้ ฐานไปสคู วามมุงมั่นที่ดขี ึ้นในพืน้ ท่ีอน่ื ๆ
ของชีวิต เชน ไมซื้อของท่ีไมจ ำเปนจากความอยาก เชน กาแฟ โทรศัพทมือถือ รองเทา กระเปา ฯลฯ

ท่ีเกินฐานะ
2. สรางแผน “ถา -จะ” การรูเวลาลวงหนาวาจะทำอะไรเพ่ือที่จะหลีกเลี่ยงความเยายวนใจ หรอื ฝก

ความมงุ มัน่ จะชวยใหป ระสบความสำเรจ็ โดยเมอ่ื พบกบั สถานการณเชน น้ีใหทำตามขอความ “ถา -จะ”

เชน ถากำลังพยายามทำการบา นใหเสร็จตามท่ีครกู ำหนด ตอ งคดิ วา “ถาทำการบานไมเสรจ็ ก็จะไมมงี าน

สงคร”ู
3. อดทนรอคอย การมคี วามปรารถนาอาจจะทำใหเ กิดความพอใจไดในระยะสนั้ แตบางครัง้ การอยู

หางไกลจากบางส่งิ กส็ ามารถเพม่ิ ความรสู ึกในความมงุ มั่นและความพอใจโดยรวมได เชน การรอรับประทาน

อาหารพรอมครอบครวั แมว า จะหวิ กต็ าม
4. ใหค วามสนใจกับรา งกาย การใหความสนใจตอทาทาง การหายใจ สามารถเสริมความมงุ ม่ัน

และอารมณได เชน เตือนตัวเองใหน่ังหลงั ตรง เปลี่ยนอิริยาบถทุก 1 ชว่ั โมง
5. การสรา งวนิ ยั หรือแรงจงู ใจใหตนเอง ในการทำสิ่งที่มีประโยชนแกรา งกาย เชน การทำแผนการ

ดแู ลสขุ ภาพรา งกาย เมื่อปฏิบัตไิ ดแ ลว จงึ ปรับแผนพฒั นาดูแลรางกายใหมีการปฏิบัตมิ ากขนึ้ เชน การสรา ง

ตารางการออกกำลงั กายวนั ละ 20 นาที แลว เพิ่มเปน 30 นาทหี รอื มากกวาน้ัน

6. ฝก ตนเองใหคิดบวกอยูเ สมอ โดยการเปล่ียนสถานการณใ นแงลบใหเปนแงบวก เชน ถาถูกยว่ั ให
คดิ วา “ฉนั ไมเคยทำมนั มากอ นและไมร จู ะทำยังไง” กใ็ หคิดวา “นเี่ ปน โอกาสทจ่ี ะเรยี นรสู ิ่งใหม”

7. ทำสมาธิ การฝกทำสมาธิงาย ๆ สามารถเพิ่มความรสู ึกในการระวงั ตวั เอง เสรมิ อารมณ
ลดความเครยี ด ทำใหสขุ ภาพกายและสขุ ภาพจิตดี เชน การสวดมนต การฝกจิต และการฝกหายใจแบบโยคะ
เปนตน

8. สนใจในคณุ ธรรม เปน สวนหนง่ึ ของเปาหมายของการใชค วามมงุ ม่ัน เชน การแสดงความเห็นใจ
ตอ ความเปนอยูของผูอ่ืน การเปน เพ่อื นทีด่ ี การฝกความอดทนและความซื่อสัตย เปนตน

2.5 ความรู (Knowledge)
ความรู (Knowledge) หมายถงึ สาระ ขอมลู แนวคดิ หลักการทบ่ี ุคคลรวบรวมไดจาก

ประสบการณในวิถชี วี ติ ความรเู ปนผลทเี่ กดิ ขึ้นจากการปฏสิ ัมพนั ธกับสิ่งแวดลอมทางธรรมชาติ ทางสงั คม
และเทคโนโลยี บุคคลสามารถเรยี นรไู ดห ลากหลายวธิ ี เชน จากประสบการณ การศกึ ษา การอบรม
การถา ยทอด ทางวัฒนธรรม และการฝกปฏบิ ัติ จนสามารถสรุปสาระความรู และนําไปใชประโยชนหรือพัฒนา
ไปสรู ะดับทส่ี งู ข้นึ

ความรู ในตวั คนไดมาจากหลายทาง เชน จากประสบการณ พรสวรรค สัญชาตญาณของ
แตล ะบุคคล การเรียนรูของแตล ะบุคคล เปนตน ดังนัน้ คนทกุ คนจงึ ตองมคี วามรู ความเขาใจ เพื่อนำความรู
ความเขาใจทีม่ ีอยใู นตวั ไปวเิ คราะห สงั เคราะห ประเมนิ เรื่องราว สถานการณ เหตุการณ ประกอบ
การพจิ ารณาและการตดั สนิ ใจไดอยา งถกู ตอง เหมาะสมกบั เหตกุ ารณ สถานการณท่ีมีผลกระทบตอตนเองและ
สว นรวม อีกทงั้ สามารถแยกแยะไดว า สิ่งใด อนั ไหน เมอ่ื กระทำแลวเกิดผลประโยชนส วนตวั หรอื เกิด
ผลประโยชนสวนรวมได รวมทั้งใชความรู ความคดิ ความเขาใจที่มีคิดพิจารณาตดั สนิ ใจใหไ มก ลาทำการทจุ ริต
และไมทนตอการทุจรติ เมื่อพบเหน็ วามกี ารทุจริตเกดิ ขนึ้

ความรู แบงออกเปน 2 ประเภทใหญ ๆ ไดแ ก
1. ความรูที่มอี ยูในตวั คนซง่ึ เกิดจากประสบการณ จากพรสวรรค หรือเกดิ จากความสามารถในการ
รับรขู องบุคคลที่เกดิ จากการทำความเขาใจในสง่ิ ตา ง ๆ ไมสามารถถายทอดออกมาเปน คำพูดได เชน ทักษะ
ในการทำงาน และการคดิ วเิ คราะห
2. ความรทู ่อี ยูในรปู แบบส่อื หรือเอกสารเปน ความรูที่ชัดเจนสามารถรวบรวมหรือถา ยทอดความรู
น้ัน ๆ ดวยวธิ ีการตา ง ๆ เชน เขียนหนงั สือเปนลายลักษณอักษร บนั ทึกเสียง หรือวิธีการอื่น ๆ
เมอื่ พิจารณาระดับความรูของคนจากขั้นต่ำไปสรู ะดับทส่ี ูงขึ้นไป สามารถแจกแจงรายละเอียด
ไดดังน้ี (บลมู และคณะ)
1. จำ (Remembering) หมายถึง ความสามารถในการระลึกได แสดงรายการได บอกได
ระบบุ อกชือ่ ได ตวั อยางเชน นักเรียนสามารถบอกความหมายของทฤษฎีได
2. เขา ใจ (Understanding) หมายถงึ ความสามารถในการแปลความหมาย ยกตวั อยาง สรุป อางองิ
ตวั อยางเชน นกั เรยี นสามารถอธบิ ายแนวคดิ ของทฤษฎีได

3. ประยกุ ตใ ช (Applying) หมายถงึ ความสามารถในการนําไปใช ประยุกตใ ช แกไขปญหา
ตัวอยา งเชน นกั เรียนสามารถใชความรูใ นการแกไขปญหาได

4. วเิ คราะห (Analyzing) หมายถึง ความสามารถในการเปรียบเทยี บ อธิบายลักษณะการจัดการ

ตวั อยางเชน นกั เรยี นสามารถบอกความแตกตา งระหวาง 2 ทฤษฎีได
5. ประเมินคา (Evaluating) หมายถงึ ความสามารถในการตรวจสอบ วิจารณ ตัดสิน ตัวอยางเชน

นักเรยี นสามารถตัดสนิ คณุ คาของทฤษฎีได

6. คดิ สรางสรรค (Creating) หมายถึง ความสามารถในการออกแบบ (Design) วางแผน ผลติ
ตวั อยางเชน นกั เรยี นสามารถนาํ เสนอทฤษฎใี หมที่แตกตางไปจากทฤษฎีเดมิ ได

2.6 ความเออื้ อาทร (Generosity)
ความเอื้ออาทร เกดิ จากจิตใจทม่ี ีความรัก ความเมตตา และความโอบออมอารี แลว ปฏบิ ัติ
ตอ ผูอ ื่นอยางเก้ือกลู ซง่ึ ในการดำเนินชีวิตของเรานั้น ควรมีความเออ้ื อาทรแกคนรอบขา ง ซึ่งสังคมไทย

เปน สังคมที่มคี วามเอื้ออาทรตอกัน มนี ้ำใจตอกัน มกี ารพ่งึ พาอาศยั ซ่ึงกันและกนั ชว ยเหลอื เกื้อกูลกันมาตง้ั แต

สมัยอดีต อันเปน สิ่งดีงามทหี่ าไดย าก เปนคานยิ มท่ีเราคนไทยควรรวมรักษาไว
ลักษณะของผูทม่ี ีความเออื้ อาทร
1. เปนคนมนี ้ำใจ มักใหความชว ยเหลือผูท่ีไดรับความเดือดรอนอยูเ สมอ โดยการชวยเหลือจะ

ทำอยา งเตม็ กำลงั ท่ีตนเองสามารถชวยได และไมหวงั ผลตอบแทนใด ๆ เพื่อใหค นหมูมากใชสอยรว มกนั
เชน การสรางโรงพยาบาล การชว ยเหลือผปู ระสบภัยพบิ ัติตาง ๆ

2. คำนึงถึงผลประโยชนสวนรวม เปน ผูท ่ถี ือเอาประโยชนข องสวนรวมเปน ท่ีต้งั ไมกระทำสิง่ ใด ๆ
ท่เี ปนการฉกฉวยผลประโยชนใ หกบั ตนเอง ไมเอารัดเอาเปรียบผูอ ื่น

3. มีความปราณี ปฏิบตั ติ อผูอน่ื ดวยความจรงิ ใจ มีไมตรีท่ีดตี อ คนรอบขา งเสมอ ไมดูหมิ่น
เหยยี ดหยามผอู ืน่ แตใ หความเคารพในศกั ดิ์ศรีของความเปนมนษุ ย และสิทธิเสรภี าพของทกุ คนอยา ง

เทา เทียมกนั
4. ไมค ดิ รา ยตอผูอน่ื คดิ และปฏบิ ัตติ อผอู ่ืนดว ยความเมตตา มองโลกในแงดี ไมกระทำในสิ่งท่ี

สรา งความเดือดรอนหรือเส่ือมเสยี ตอ ผูอ ่ืน
การปฏบิ ตั ิตนเปนผมู ีความเอ้ืออาทร
การปฏบิ ตั ิตนเปน ผูม ีความเอ้ืออาทร สามารถปฏิบัติไดทุกท่ีทกุ เวลา ดงั น้ี
ความเออ้ื อาทรในครอบครวั ไดแก
1. ไมส รา งความเดือดรอนหรือกอปญหาตาง ๆ ใหเกดิ ในครอบครัว
2. ชวยเหลอื งานบา นตาง ๆ ตามกําลงั ที่ทําได

3. ใชเ งินอยา งประหยัด เพ่ือชว ยลดคาใชจาย

4. มคี วามหวงใยตอสมาชิกครอบครวั ทกุ คน
5. รูจกั แบง ปน ใหความชว ยเหลือยามครอบครัวประสบปญหา

ความเอือ้ อาทรในชุมชนและสงั คม ไดแก
1. มไี มตรจี ิตตอเพื่อนบาน รวมถึงคนในชมุ ชนเดยี วกัน

2. มคี วามเอ้ืออาทร และหวังดตี อ คนในชุมชน

3. ดูแลรกั ษาสาธารณสมบัติสวนรวมของคนในชุมชนและสังคม
4. มีน้ำใจ คอยชวยเหลือผูอ่ืนทีไ่ ดร บั ความเดอื ดรอน

5. แบงปน อาหาร วัตถสุ ิง่ ของ เคร่ืองใชต า ง ๆ ใหแ กเ พ่ือนบานและคนในชมุ ชน