ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศสมัยสุโขทัย

INTERNATION
RELATIONS IN THE
SUKHOTHAI PERIOD

ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศในสมัยสุโขทัย

MON PAGE | 01

RELATIONSHIP
WITH MON

ความสัมพันธ์กับมอญ

ความสัมพันธ์ระหว่างสุโขทัยกับ
มอญ ส่วนใหญ่เกี่ยวกับพระพุทธ
ศาสนาลัทธิเถรวาท ที่มอญนับถืออยู่
แล้ว ในปลายพุทธศตวรรษที่ 18
พระภิกษุ มอญบางรูปได้ไปศึ กษา
พระพุทธศาสนาในลังกา เมื่อเดิน
ทางกลับมาได้ไปสอนพุ ทธศาสนา
ลัทธิลังกาวงศ์ที่เมืองนครศรี
ธรรมราช ภายหลังต่อมาได้แพร่
หลายไปยังกรุงสุโขทัย นอกจากนั้น
สุโขทัยกับมอญยังมีความสัมพันธ์
กันทางเครือญาติในสมัยพ่อขุน
รามคำแหง โดยมะกะโท พ่อค้ามอญ
ได้แต่งงานกับพระราชธิดาของ
พ่อขุนรามคำแหงแล้วหนีไปอยู่เมือง
เมาะตะมะ ภายหลังได้เป็นพระเจ้า
แผ่นดินมอญทรงพระนามว่า
พระเจ้าฟ้ารั่วและสวามิภักดิ์ต่อไทย
แต่หลังรัชกาลเจ้าฟ้ารั่วแล้วมอญก็
แยกตัวเป็นอิสระ

NAKHON SI THAMMARAT PAGE | 02

พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ RELATIONSHIP
พระเจ้าจันทรภาณุ WITH NAKHON
SI THAMMARAT
พระพุทธสิหิงค์
ความสัมพันธ์กับนครศรีธรรมราช

อาณาจักรสุโขทัยกับเมืองนครศรี
ธรรมราช เริ่มมีความสัมพันธ์กันตั้ง
แต่พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ได้เสด็จไป
เจริญสัมพันธไมตรีกับพระเจ้าจันทร
ภานุ กษัตริย์แห่งนครศรี
ธรรมราชและเคยโปรดเกล้าฯให้
ติดต่อขอพระพุ ทธสิหิงค์จากลังกา
มาประดิษฐานยังกรุงสุโขทัย และใน
สมัยพ่อขุนรามคำแหง ได้นำ
พระพุ ทธศาสนานิกายเถรวาทลัทธิ
ลังกาวงศ์ จากนครศรีธรรมราชขึ้น
มาเผยแผ่ยังสุโขทัยทำให้พระพุ ทธ
ศาสนานิกายเถรวาทลัทธิลังกาวงศ์
มั่นคงในสุโขทัยนับตั้งแต่นั้นมา

CAMBODIA PAGE | 03

RELATIONSHIP
WITH CAMBODIA

ความสัมพันธ์กับกัมพูชา

บริเวณแว่นแคว้นต่าง ๆ ใน
ประเทศไทยโดยเฉพาะ ภาคกลาง
ได้มีการเกี่ยวข้องกับกัมพู ชามา
ก่อนการตั้งอาณาจักรสุโขทัย ต่อ
จากนี้ได้ขยายอิทธิพลไปยัง
บริเวณภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
เกือบทั้งหมด มีการพบร่องรอย
อิทธิพล ทางด้านศิลปวัฒนธรรม
ของขอมตามศาสนสถานที่
ประกอบด้วยทั้งพระปรางค์ และ
ปราสาท เช่น พระปรางค์สาม
ยอด จังหวัดลพบุรี ปราสาทเมือง
สิงห์ จังหวัดกาญจนบุรี อันแสดง
ให้เห็นอิทธิพลในทางพระพุ ทธ
ศาสนาลัทธิมหายานทั้งสิ้น

PAGE | 04 CAMBODIA

นอกจากนั้นกัมพูชาและบ้านเมืองไทย ยังมีความเกี่ยวข้องทางการ
เมืองด้วย กล่าวคือ กษัตริย์ของกัมพูชา และรัฐต่าง ๆในเมืองไทย มี
ความสัมพันธ์ทางเครือญาติกัน เช่น กษัตริย์ขอมพระราชทานพระธิดา
ให้พ่อขุนผาเมืองแห่งเมืองราด ซึ่งนำไปสู่การก่อตั้งอาณาจักรสุโขทัย
ภายหลัง

ศาลตาผาแดง
ในบริเวณเมืองเก่าสุโขทัย เป็นศาสนสถานก่อด้วยศิลาแลงเป็น
เทวาลัยในศาสนาพราหมณ์ มีลักษณะเช่นเดียวกับ อาคารที่สร้าง
ตามแนวศิลปะขอมสมัยนครวัดของพระเจ้าสุริยวรมันที่ 2

AYUTHAYA KINGDOM PAGE | 05

RELATIONSHIP
WITH AYUTHAYA
KINGDOM

ความสัมพันธ์กับอยุธยา

ความสัมพันธ์ระหว่างอาณาจักรสุโขทัย
กับอาณาจักรอยุธยา เริ่มขึ้นในสมัย
สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 (พระเจ้าอู่ทอง)
แห่งอาณาจักรอยุธยา ทรงยกทัพขึ้นมา
ยึดเมืองพิษณุโลกของอาณาจักรสุโขทัย
ทำให้สุโขทัยต้องส่งเครื่องบรรณาการ
พร้อมคณะทูตเดินทางไปเจรจาขอเมือง
พิษณุโลกคืน ซึ่งสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1
(พระเจ้าอู่ทอง) ทรงพระราชทานเมือง
พิษณุโลกคืนให้แก่สุโขทัย ต่อมาสมัยของ
พระมหาธรรมราชาที่ 2 พระบรม
ราชาธิราชที่ 1 (ขุนหลวงพระงั่ว)
แห่งอาณาจักรอยุธยา ยกทัพมาตีเมือง
ชากังราว ทำให้พระมหาธรรมราชาที่ 2
ทรงยอมอ่อนน้อมต่อแสนยานุภาพของ
อาณาจักรอยุธยา นับตั้งแต่นั้นมา
อาณาจักรสุโขทัยตกเป็นเมือง
ประเทศราชของอาณาจักรอยุธยา จนสิ้น
สมัยของพระมหาธรรมราชาที่ 4 (บรม
ปาล) อาณาจักรสุโขทัยได้ถูกผนวกเป็น
ส่วนหนี่งของอาณาจักรอยุธยา

LANNA KINGDOM PAGE | 06

RELATIONSHIP WITH
LANNA KINGDOM

ความสัมพันธ์กับล้านนา

อาณาจักรสุโขทัยกับล้านนามีความสัมพันธ์ที่ใกล้ชิดกันมาก โดย
พญามังรายเจ้าเมืองเงินยาง และพญางำเมืองเจ้าเมืองพะเยา แห่ง
อาณาจักรล้านนา เป็นมิตรสหายที่ดีของพ่อขุนรามคำแหงมาตั้งแต่
เยาว์วัย กษัตริย์ทั้งสามพระองค์ได้ทำสัญญาเป็นมิตรไมตรีที่ดีต่อกัน
อย่างแน่นแฟ้น ต่อมาพ่อขุนรามคำแหงได้เสด็จขึ้นไปยังอาณาจักร
ล้านนา พร้อมกับพญางำเมือง เพื่อช่วยพญามังรายเลือกชัยภูมิที่ดีใน
การสร้างราชธานีที่เมืองเชียงใหม่ มีชื่อว่า “นพบุรีศรีนครพิงค์
เชียงใหม่”

CHINA PAGE | 07

RELATIONSHIP
WITH CHINA

ความสัมพันธ์กับจีน

ความสัมพันธ์ระหว่างอาณาจักร
สุโขทัยกับจีน มีมาตั้งแต่สมัย
พ่อขุนรามคำแหง ส่วนใหญ่เป็น
ความสัมพันธ์ด้านการค้า ระบบราช
บรรณาการในสมัยพระเจ้าหงวนสี
โจ๊วแห่งราชวงศ์หงวน ได้ดำเนิน
นโยบายส่งทูตไปเจริญสัมพันธ
ไมตรีกับประเทศต่าง ๆ พร้อมทั้ง
ชักชวนให้ส่งทูตไปติดต่อและส่ง
เครื่องราชบรรณาการให้แก่จีน โดย
ความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่าง
อาณาจักรสุโขทัยกับจีน จีนเป็น
ฝ่ายเริ่มต้นส่งคณะทูตเข้ามาคณะ
แรกในปี พ.ศ. 1825 แต่คณะทูต
ชุดนี้ยังไม่ได้มาถึงอาณาจักรสุโข
ทัย พ่อขุนรามคำแหงทรงตัดสิน
พระทัยส่งราชทูตพร้อมเครื่องราช
บรรณาการไปถวายแก่พระเจ้าหง
วนสีโจ๊ว เพื่อเป็นการกระ
ชับมิตรให้แน่นแฟ้นยิ่งขึ้นไป ได้
แลกเปลี่ยนคณะทูตกันอีกหลาย
ครั้ง

LANKA PAGE | 08

RELATIONSHIP WITH LANKA

ความสัมพันธ์กับลังกา

อาณาจักรสุโขทัยกับลังกาส่วนใหญ่มีความสัมพันธ์กันทางด้าน
พระพุทธศาสนา ในสมัยพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ สุโขทัยได้รับพระพุทธ
ศาสนาลัทธิลังกาวงศ์มาจากเมืองนครศรีธรรมราช พระองค์ได้ทรงส่ง
ราชทูตไปยังลังกาพร้อมกับราชทูตของเมืองนครศรีธรรมราช เพื่อขอ
พระพุทธสิหิงค์มาไว้สักการบูชาที่อาณาจักรสุโขทัย ทำให้อาณาจักร
สุโขทัย ได้แบบอย่างพระพุทธศาสนาลัทธิลังกาวงศ์มาถือปฏิบัติกันใน
อาณาจักรสุโขทัยอย่างจริงจัง

ในสมัยพ่อขุนรามคำแหง เป็นสมัยที่ให้การยอมรับพระพุทธศาสนา
เป็นศาสนาประจำชาติ โดยพระองค์ทรงนิมนต์พระสงฆ์มาจากเมือง
นครศรีธรรมราช มาประจำอยู่ที่สุโขทัยและแสดงธรรมในวันธรรม
สวนะ (วันพระ) ที่กลางดงตาลให้กับประชาชนชาวสุโขทัย และช่วยส่ง
เสริมทางการศึกษา ทางศาสนาและการปฏิบัติทางวินัย นอกจากนั้นยัง
มีประเพณีในด้านศาสนาเกิดขึ้นแล้ว เช่น การทำบุญ การทอดกฐิน

PAGE | 09 LANKA

ในสมัยพระเจ้าเลอไท พระสงฆ์บางรูป เช่น พระมหาเถรศรีศรัทธา ได้
เดินทางไปศึกษาพระไตรปิฎกในประเทศลังกา เมื่อเดินทางกลับได้นำ
พระศรีมหาโพธิ์ พระศีวาธาตุ (กระดูกส่วนบนร่างกาย เช่น กรามหรือ
ไหปลาร้า) และพระทันตธาตุมาประดิษฐานไว้ที่กรุงสุโขทัย นอกจากนั้น
พระองค์ยังนำพระวินัยที่เคร่งครัดของพระสงฆ์ในนิกายมหาวิหาร มา
เผยแผ่ในกรุงสุโขทัย
Ÿ ในสมัยพระมหาธรรมราชาที่ 1 (พญาลิไท) เป็นสมัยที่อาณาจักร
สุโขทัยมีความเจริญด้านพระพุทธศาสนามากที่สุด โดยพระองค์ได้
โปรดให้พิมพ์รอยพระพุทธบาท จากประเทศศรีลังกา มาจำหลักลงบน
แผ่นหิน แล้วนำไปประดิษฐานยังยอดเขาสุมณกุฎ (ปัจจุบันคือ “เขา
หลวง”) และเมื่อครั้งพระองค์ฯ เสด็จออกผนวชก็ได้โปรดให้เชิญพระ
อุทุมพรบุปผาสวามีชาวลังกา มาเป็นพระอุปัชฌาย์