หนังสือแบบเรียนไทยทรงดำ ชาติพันธุ์สืบสาน

พิธีแตง่ ดองหรือกินดองใหญ่

เป็ นพธิ ีแต่งงานของชาวไทยทรงดาํ มีกาํ หนด 3 วนั
บางคร้งั จะจดั พิธีพรอ้ มกบั การ "เสนเรือน"

วนั แรก
ฝ่ ายชายจะทําพิธีเซ่นผีเรือนที่บา้ นเจา้ สาว โดยฆ่า

หมู 1 ตวั ไก่ 8 ตวั ปลาป้ ิ ง 8 หอ่ หาด 8 หอ่ พลู 8 หอ่ เหลา้
ไห 2 ไห พรอ้ มกับเงินสินเล้ ียงหรือค่าน้ํานม 5 หมัน 2 บ้ ี
ฆา่ ควาย 1 ตวั เล้ ียงแขกท่ีมารว่ มงาน
วนั ที่สอง

สะใภใ้ หม่จะไปหยามเรือนพ่อป่ แู ม่ย่า คือ ไปเยี่ยม
พ่อแม่ของสามีต้ังแต่ตอนเชา้ เพื่อแสดงความเคารพ สะใภ้
จะตอ้ งมีของไปฝาก เช่น ผา้ เปี ยว (ผา้ คลุมศีรษะของสตรีเผ่า
ไทดํา) ผา้ ปู ที่นอน ซิ่นไหม เส้ ือ ถุงย่าม ที่ทําจากฝีมือของ
ตนเอง ส่วนพ่อป่ ูแม่ย่าจะใหเ้ งินรับไหวจ้ ํานวน 5-10 หมนั
หรือใหส้ ิ่งของตอบแทนตามสมควรแก่ฐานะ หลงั จากน้ันก็จะ
ไปนบไหว้ญาติผู้ใหญ่ของสามี จนกระทัง่ ถึงตอนบ่ายจึง
เดินทางกลบั ไปรบั ประทานอาหารเรียกวา่ กินงายหวั

46

วนั ทส่ี อง

สะใภใ้ หม่จะไปหยามเรือนพ่อป่ แู ม่ย่า คือ ไปเย่ียม
พ่อแม่ของสามีต้ังแต่ตอนเชา้ เพ่ือแสดงความเคารพ สะใภ้
จะตอ้ งมีของไปฝาก เช่น ผา้ เปี ยว (ผา้ คลุมศีรษะของสตรีเผ่า
ไทดํา) ผา้ ปู ที่นอน ซ่ินไหม เส้ ือ ถุงย่าม ท่ีทําจากฝีมือของ
ตนเอง ส่วนพ่อป่ ูแม่ย่าจะใหเ้ งินรับไหวจ้ าํ นวน 5-10 หมนั
หรือใหส้ ิ่งของตอบแทนตามสมควรแก่ฐานะ หลงั จากน้ันก็จะ
ไปนบไหวญ้ าติผู้ใหญ่ของสามี จนกระทัง่ ถึงตอนบ่ายจึง
เดินทางกลบั ไปรบั ประทานอาหารเรียกวา่ กินงายหวั

47

วนั ท่ีสาม
ของพิธีแต่งดองเป็ นวนั สรุปเพื่อเก็บของท่ียืมมาจดั

งานส่ง ทาํ อาหารเล้ ียงผูท้ ่ีอยู่ช่วยงาน ส่วนมากจะเป็ นญาติพ่ี
น้องเพอื่ นสนิทและเพ่อื นบา้ นใกลเ้ คียง

ธรรมเนียมด้ังเดิมของไทดาํ ผูเ้ ป็ นเขยจะตอ้ งอยู่ที่
บา้ นของพ่อตาแม่ยาย มีกําหนดนานถึง 12 ปี จึงจะมีสิทธ์ิ
กลบั คืนไปอยู่กบั พ่อแม่ฝ่ ายสามีหรือปลกู เรือนใหญ่อยูใ่ กล้ ๆ
กบั พ่อแม่และญาติฝ่ ายสามี ต่อมาลดลงเหลือ 8 ปี ปัจจุบัน
ลดลงเหลือ 4 ปี

48

พธิ กี รรมเก่ียวกบั บรรพบุรุษ

พิธีเสนเฮือน (เสนเรือน)
เป็ นประเพณีเก่ียวกับความเชื่อในเรื่องของผี

วิญญาณ บรรพบุรุษของชาวไทยทรงดํา ซ่ึงเป็ นพิธีกรรมท่ีจดั
ข้ ึนเพอื่ เซน่ ผีเรือน ไดแ้ ก่ ผีพ่อแม่ ป่ ยู า่ ตายาย ท่ีล่วงลบั ไปแลว้
และไดท้ ําพิธีอัญเชิญมาไวบ้ นเรือน โดยจัดใหอ้ ยู่มุมหอ้ ง ๆ
หน่ึ ง ทางหัวสกัดของบ้านเป็ นการสมมติไม่มีกระดูกและ
สญั ลกั ษณใ์ ด ๆ วา่ เป็ นผีตนใด เป็ นที่วา่ งเปล่า

ตรงน้ันจะเรียกวา่
"กะลอ้ หอ้ ง” ซึ่งแปลว่ามุม
หอ้ ง ตามปกติท่ีตรงน้ันจะมี
ถว้ ยชามและแก้วน้ําต้ังอยู่
แ ล ะ ข้า ง ฝ า บ ริ เ ว ณ น้ั น จ ะ
เจาะเป็ นรูกลมเท่าไข่เป็ ด
ลอดไวด้ ว้ ย

49

พิธีเสนเรือนนิยมทํากันเป็ นประจําแต่ละบา้ นทุกปี
หรือ 2-3 ปี คร้งั หนึ่ง เพ่ือใหผ้ ีเรือนของตนไดม้ ารบั เคร่ืองเซ่น
ไหวจ้ ากลูกหลาน เป็ นการแสดงออกซึ่งความกตัญํู ระลึกถึง
พระคุณของบรรพบุรุษผลู้ ่วงลบั ไปแลว้

เชื่อกนั ว่าเม่ือไดจ้ ดั พิธีเซ่นไหวผ้ ีเรือนแลว้ ผีเรือนจะ
ปกป้ องคุ้มครองรักษาตนและครอบครัวให้มีความสุข
เจริญกา้ วหน้า ทาํ มาคา้ ข้ ึน ดงั คาํ กลา่ วท่ีวา่

"เฮ็ดนาก็มขี า้ วขาย เฮ็ดไฮ่ก็มีหมากไมเ้ ต็มกอ”

50

กระบวนการและพิธีกรรม

พิธีเสนเรือนกระทาํ ในเดือนใดก็ได้ ยกเวน้ เดือน 9
และเดือน 10 ท้งั 2 เดือนน้ ี เพราะถือกนั วา่ ผีเรือนไมอ่ ยบู่ า้ น
ไปเฝ้ าเทวดา ดังคํากล่าว "เดือนสิบเดือนเกา้ ผีเฮือนต่างไป
เฝ้ าแถน” ดังน้ัน การทาํ พิธีเสนเรือนในระยะ 2 เดือนน้ ี จึง
ไมบ่ งั เกิดผลใด ๆ

โดยปกติแลว้ มกั ทาํ กนั ในระยะท่ีวา่ งจากการทาํ นา
แต่ในเดือน 5 ไม่นิยมทําเพราะช่วงดังกล่าวน้ ีเป็ นหน้าแลง้
ไม่ค่อยมีความอุดสมสมบูรณ์ในเร่ืองขา้ วปลาอาหารและ
ผลไม้ การงดเวน้ ไม่จดั ทําพิธีเสนเรือนน้ัน อาจทําใหผ้ ีเรือน
ของตนอดอยาก และในท่ีสุดผีเรือนอาจกอ่ ความเดือดรอ้ นให้
ตนและคนท่ีอยใู่ นครอบครวั ได้ ดงั น้ันทางที่ดีจึงควรทาํ พิธี
เสนเรือนสกั คร้งั หน่ึงในรอบปี หรือ 2-3 ปี

51

ผีในตระกูลเดียวกันเรียกว่า "ส่ิง” เดียวกัน ผีเรือน
คือ ผีท่ีตายในบา้ นน้ัน เช่น แก่ตาย และตายดีไม่ใช่ตายโหง
ผีตายเพราะอุบตั ิเหตุเรียกวา่ ตายโหงจะไมน่ ํามาเป็ นผีเรือน ผีท่ี
ต า ย ใ น บ ้า น ห ลัง จ า ก ท่ี เ ผ า ศ พ แ ล ้ว จ ะ มี ก า ร ทํ า พิ ธี อั ญ เ ชิ ญ
วญิ ญาณใหม้ าอยบู่ นบา้ น เรียกวา่ พธิ ีเรียกผีข้ ึนเรือน

ทุกบา้ นจะมีรายช่ือของผตู้ ายหรือบญั ชีของผีประจาํ
เรือนไวเ้ รียกว่า "ป๊ับผีเฮือน” ในวนั เสนเรือนหมอเสนจะนํา
ป๊ับผีเรือนมาอ่านรายช่ือผีเรือนเพื่อเชิญมาใหร้ บั ของเซ่นไหว้
ทีละ 1 ตน

ห้องผี เรือนน้ ี ปกติ เจ้าของบ้านจะระวังมิให้
บุคคลภายนอกซ่ึงไมไ่ ดร้ บั อนุญาตเขา้ ไป ถา้ เผลอเขา้ ไปโดยที่
เจา้ ของบา้ นมิไดบ้ อกกล่าวผีเรือนถือวา่ เป็ นการผิดผี เจา้ ของ
บา้ นอาจไดร้ บั เคราะหเ์ อง

52

การประกอบพิธีเสนเรือน

เ ริ่ ม จ า ก นํ า ส่ ว น ท่ี
สาํ คญั ของหมู เช่น หวั หมู ซ่ีโครง
หมู ขาหมู (หน้า-หลัง) หางหมู
ม า ต้ม ใ ห้สุ ก ท้ั ง ตั ว แ ล ะ ม า
ประกอบกนั ใหเ้ ป็ นตัวหมู แลว้ ใส่
ไวใ้ น "ปานเผือน” (ภาชนะจัก
สานคลา้ ยกระจาด) เพื่อทาํ พิธี เซ่นไหว้ โดยนําไปวางไวท้ ี่หอ้ งผีเรือน

การดําเนินการจะเป็ นหน้าที่ของหมอเสน นอกจาก
หมแู ลว้ อาหารท่ีนําไปเซ่นไหวท้ ี่สาํ คญั ประกอบดว้ ย ขนมต่างๆ
ผลไมต้ ามฤดูกาล และของคาว โดยนําอาหารทุกอย่างใส่ไวท้ ี่
ปานเผือน เพื่อทาํ พธิ ีเซ่นไหว้ พรอ้ มกบั หมทู ี่เตรียมไว้

53

จากน้ันลูกหลานก็จะยกปานเผือน ที่ใส่อาหารไวเ้ ขา้
ไวใ้ นหอ้ งผี เพื่อทําพิธีเซ่นไหวต้ ่อไป นอกจากอาหารแลว้ จะมี
เหล้าอีก 1 ขวด ในการเซ่นไหว้ ในพิธีการ หมอเสนจะให้
ลกู หลานยกปานเผือนข้ ึนเหนือหวั แลว้ กล่าวตามหมอเสน

โดยเรียกและกล่าวช่ือของบรรพบุรุษใหม้ ากินอาหาร
ที่ลูกหลานได้นํามาเซ่นไหว้ และหากมีส่ิงใดท่ีลูกหลานได้
กระทาํ ผิดก็จะมกี ารกลา่ วคาํ ขอโทษดว้ ย หลงั จากพิธีการผ่านไป
1 ชวั่ โมง หมอเสนก็จะมีการบอกกล่าวกบั บรรพบุรุษอีกคร้งั ว่า
หลงั จากบรรพบุรุษไดก้ ินอ่ิมแลว้ จะนําปานเผือนที่มีอาหารน้ ีไป
ใหล้ ูกหลานได้กินกัน เพ่ือเป็ นสิริมงคลแก่ลูกหลานต่อไป ที่
สาํ คญั พิธีและประเพณีน้ ีจะตอ้ งเชิญเพ่ือนบา้ นท่ีเป็ นไทยทรงดํา
มากินอาหารดว้ ย

54

จากการท่ีไดก้ ล่าวถึงพิธีกรรมของชาวไทยทรงดํา
แลว้ น้ันจะเห็นได้ว่าผู้คนในชุมชนน้ันได้ใหค้ วามสําคัญต่อ
พิธีกรรมเป็ นอย่างมากเพราะถือว่าเป็ นสิ่งท่ีควรทําเพ่ือเป็ น
การเคารพแก่บรรพบุรุษและถือเป็ นการช่วยอนุ รักษ์ให้
พิธีกรรมเหล่าน้ ีน้ันยังคงอยู่ไปจนถึงรุ่นลูกรุ่นหลานต่อไป
เพราะในแต่ละพิธีกรรมน้ันไดม้ ีการแสดงใหเ้ ห็นถึงภูมิปัญญา
ของผคู้ นในชุมชนอีกดว้ ยซ่ึงถือเป็ นส่ิงที่ควรค่าต่อการอนุรกั ษ์
เพื่อใชใ้ นการต่อยอดหรือเป็ นตน้ แบบเพ่ือแสดงใหเ้ ห็นถึงภูมิ
ปัญญาท่ีไดผ้ ่านกระบวนการคิดออกมาเพ่ือนํามาใชง้ านใน
การดาํ เนินชีวติ

เพราะฉะน้ันเราควรท่ีจะอนุรักษ์พิธีกรรม หรือ
ประเพณีของชุมชนตนเองไวเ้ พราะพิธีกรรมน้ันสามารถท่ีจะ
สะท้อนใหเ้ ห็นวิถีชีวิตของมนุษย์ได้เป็ นอย่างดีอีกทางหน่ึง
เพราะพิธีกรรมน้ันส่วนใหญ่แลว้ จะมาจากการดาํ เนินชีวิตของ
มนุษยท์ ้งั ส้ ิน

55

เพ่ิมเตมิ เสริมความรู้

จากเน้ ื อหาข้างต้นได้มีการนําเสนอ
เรื่องราวในรูปแบบของสารคดี จึงได้มีการนํา
ความรเู้ กยี่ วกบั การเขียนสารคดีมาบอกกล่าวเพื่อ
เป็ นการเพมิ่ พนู ความรู้

ต่อไปน้ ีจะเป็ นการทําความรูจ้ ักกับสาร
คดีกนั วา่ มนั คืออะไร เพ่ือนําความรไู้ ปประยุกตใ์ ช้
หรือเพื่อศึกษาเพิ่มเติมต่อไป

56

ความหมายของสารคดี

สารคดี หมายถึง งานเขียนที่ตอ้ งการมุง่ ในการ
อธิบายบอกกล่าวขอ้ เท็จจริงของประเด็นต่าง ๆ
ที่ผู้เขียนต้องการท่ีจะนําเสนอต่อผู้อ่าน โดย
ผูเ้ ขียนน้ันอาจมีการใชภ้ าษาท่ีทําใหผ้ ูอ้ ่านเกิด
ความเพลิดเพลินไปกบั เรื่องราว ซ่ึงก็เหมือนกบั
การเขียนบันเทิงคดีแต่อาจจะมีความแตกต่าง
ท่ีว่างานเขียนสารคดีน้ ีเป็ นการเน้นในเร่ืองของ
ขอ้ เท็จจริงของขอ้ มลู เป็ นหลกั

57

จุดมุ่งหมายหมายของสารคดี

ในการเขียนงานต่าง ๆ น้ันผู้แต่งมักมี
จุดมุ่งหมายประการใดประการหน่ึง หรือมีหลาย
ประการที่มีต่อผอู้ ่าน ดงั น้ ี

1.เพื่อใหค้ วามบนั เทิง
2.เพ่อื นําเสนอสาระบางประการ
3.เพอ่ื ชกั จงู โนม้ นา้ วความคิด

รศ. วนิดา บาํ รุงไทย (2545:11)

58

โครงสรา้ งของการเขียนสารคดี

ในงานเขียนทุกชนิดได้แก่ บทความ
บทวิจัย ตําราวิชาการ ย่อมมีโครงสรา้ งที่ยึดไว้
เป็ นแบบแผนพ้ ืนฐานรวมไปถึงการเขียนสารคดี
ดว้ ย โดยประกอบดว้ ยส่วนต่าง ๆ ดงั น้ ี

1.บทนํา หรอื ความนํา
2.เน้ ือเรือ่ ง หรอื ตวั เรอ่ื ง
3.บทสรุป หรอื การจบเรอื่ ง

รศ. วนิดา บาํ รุงไทย (2545:41)

59

ประเภทของสารคดี

ในทางวิชาการ นักวิชาการไดม้ ีการ
จาแนกประเภทของสารคดีไวแ้ ตกต่างกัน ซึ่ง
พอจะประมวลไวเ้ พื่อเป็ นความรูไ้ ด้ ดงั น้ ี

ถวลั ย์ มาศจรสั (2545:33-34)

1. สารคดบี ุคคล (Personal Profiles)
เป็ นเรอื่ งราวท่ีเก่ยี วกบั ชีวติ ท่ีนําสนใจของ

บุคคลทวั่ ไปในแงม่ ุมต่าง ๆ

2. สารคดโี อกาสพเิ ศษ (Seasonal Stories)
เป็ นเรื่องที่เขียนตามเทศกาลสาํ คญั ต่างๆของ

แต่ละชาติ ไดแ้ ก่ วนั สาํ คญั เดือนท่ีมีความหมายพิเศษวนั
พเิ ศษปี พเิ ศษต่างๆเชน่ วนั ข้ นึ ปี ใหม่วนั เขา้ พรรษาวนั ออก
พรรษาวนั จกั รวี นั เฉลิมพระชนมพรรษาปี รณรงค์
วฒั นธรรมไทย ฯลฯ เป็ นตน้

60

3. สารคดปี ระวตั ศิ าสตร์ (Historical Features)

เป็ นเรื่องราวทางประวตั ิศาสตรท์ ่ีนํามา
เขียนข้ ึนเพื่อเตือนจิตสํานึกของอนุชนรุ่นหลัง
หรือเพ่ือเน้นย้าํ ใหเ้ ห็นความสาํ คญั ของเรื่องราว
ต่างๆใหผ้ ูค้ นในชาติไดต้ ระหนักถึงความสาํ คญั
ของเร่อื งราวดงั กล่าว

4. สารคดที อ่ งเที่ยว (Travel Features)
เป็ นการนําเร่ืองราวที่พบเห็นจากการ

ท่องเที่ยวมาเขียนถึงในแง่มุมต่างๆตาม แต่
ทรรศนะ

61

5. สารคดแี นะนาวิธที า (How-to-do Features)

เป็ นเร่ืองท่ีการทําขนมการตัดเย็บ
เส้ ือผา้ หรืออาหารพิเศษต่างๆเป็ นตน้ ของแต่ละ
คนเก่ียวกับการแสดงข้ันตอนการทําสิ่งใดสิ่ง
หนึ่ งเช่นการผลิตกีตาร์ของเด็กอาจจะเป็ น
จติ วทิ ยาเด็กการเล้ ียงดกู ารใชแ้ รงงานเด็กหรอื

6. สารคดเี ดก็ (Children Stories)
เป็ นเร่ืองท่ีเขียนถึงเร่ืองราวเร่ืองอื่น ๆ

ท่ีเกย่ี วขอ้ งกบั เด็กโดยตรง

7. สารคดสี ตรี (Women Stories)
เป็ นเรื่องที่เขียนถึงสตรีในแง่มุมต่าง ๆ

เช่นสตรีกับการพัฒนาบทบาทของสตรีในยุค
ปัจจุบนั สตรกี บั การเมืองเป็ นตน้

62

8. สารคดีเกี่ยวกบั สตั ว์ (Animal Stories)
เป็ นเรื่องที่เขียนเก่ียวกับสัตวใ์ นแง่ของการให้

ความรูท้ ่ีเป็ นสาระเช่นถุงทองเทพธิดาแห่งป่ าสยาม
(สารคดีเก่ียวกับเร่ืองผีเส้ ือ) คา้ งคาวกิตติ (เร่ืองของ
คา้ งคาวที่เล็กท่ีสุดในโลก) เป็ นตน้

9. สารคดีความทรงจา (Memory)
เป็ นเร่ืองราวของความทรงจําในอดีตท่ีมีความสําคัญ
สําหรับสังคมที่ผู้เล่าไดฟ้ ้ ื นความหลังใหผ้ ู้เขียนนํามา
เขียนเผยแพร่หรืออาจจะเขียนเองจากความทรงจาํ ของ
ตนก็ไดเ้ ช่นการอพยพหนีสงครามการละเล่นสมยั ก่อน
พิธีกรรมเกา่ ๆ เป็ นตน้

10. สารคดีจดหมายเหตุ (Archives)
เป็ นเร่อื งของการบนั ทึกเหตุการณส์ าํ คญั ทาง

ประวตั ิศาสตรอ์ าจจะเป็ นทางราชการหรอื ถึงราชการก็
ได้

63

แบบฝกึ หดั

1. ใหค้ วามหมายเก่ียวกบั คาํ วา่ สารคดีตามความ
เขา้ ใจของผเู้ รียน
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………….

64

แบบฝกึ หดั

1. ใหผ้ เู้ รียนเขยี นสารคดีเก่ยี วกบั ชุมชนของ
ตนเองหรือตามความสนใจเพ่ือเป็ นการนําเสนอ
ชุมชนใหแ้ กผ่ อู้ ื่น
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………

65

แบบฝกึ หดั

…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………

66

บรรณานุกรม

กฤษณะ ทองแกว้ . (2561). ชุมชนดอนมะลิ : ศูนยก์ ลางวฒั นธรรม
ชาวไทยทรงดาสุราษฎรธ์ านี.วารสารราชภฏั สุราษฎรธ์ านี ปี
ที่ 5 ฉบบั ที่ 1.

กฤษณะ ทองแกว้ . ไทยทรงดา. สืบคน้ เมื่อวนั ที่ 16 กุมภาพนั ธ์ 2564,
จากhttps://www.baanjomyut.com/library_2/
the_black_thai/.

กลุม่ คนไทดาํ ณ บา้ นทบั ชนั ไทรงาม.สืบคน้ เม่ือวนั ที่ 16 กุมภาพนั ธ์
2564,จากhttps://sites.google.com/site/thaidamsurat/
prawati-khwam-pen-ma2.

ฐานขอ้ มลู ทอ้ งถิ่นจงั หวดั เพชรบุรี.สืบคน้ เมื่อวนั ท่ี 20 กุมภาพนั ธ์ 2564,
จาก http://arit.pbru.ac.th/localPhet/index.php/lifestyle-
phetchaburi/ethnicity-phetchaburi/102-thai-song-
dam?showall=1.

ฐานขอ้ มลู ประเพณีทอ้ งถ่ินในประเทศไทย - Rituals, Ceremonies and
Local Festivals in Thailand Database. สืบคน้ เม่ือวนั ที่ 20
กุมภาพนั ธ์ 2564,จากhttps://www.sac.or.th/
databases/rituals/detail.php?id=8

67

พนิดา เยน็ สมุทร. (2524). คาํ และความหมายในภาลาวโซ่ง.
วทิ ยานิพนธห์ ลกั สตู รปริญญาศิลปศาสตรม์ หาบณั ฑิต
สาขาวิชาภาษาไทย ภาควิชาตะวนั ออก มหาวทิ ยาลยั
ศิลปากร.

ประเพณีกินดอง (แตง่ งาน) - ไทโยย้ อาํ เภออากาศอาํ นวย จงั หวดั
สกลนคร. สืบคน้ เมื่อวนั ที่ 20 กุมภาพนั ธ์ 2564,จาก
https://sites.google.com/site/thiyoy/prapheni-kin-
dxng-taengngan

ภาพท่ี1. สืบคน้ เมื่อวนั ท่ี 17 กุมภาพนั ธ์ 2564,จาก
http://oknation.nationtv.tv/blog/zongdam/2010/1
0/18/entry-1

ภาพที่2. สืบคน้ เม่ือวนั ที่ 17 กุมภาพนั ธ์ 2564,จาก
https://sites.google.com/site/simaphonpamalai/_/r
src/1457575721670/kar-taeng-kay-chaw-thiy-
thrng-da/i1.jpg

ภาพที่3. สืบคน้ เมื่อวนั ท่ี 17 กุมภาพนั ธ์ 2564,จาก
https://www.sac.or.th/databases/rituals/files/ritual
s/8/CP-1-3.1-53.jpg

68

ภาพท่ี4. สืบคน้ เม่ือวนั ที่ 17 กุมภาพนั ธ์ 2564,จาก
https://www.stou.ac.th/study/sumrit/8-
59(500)/2.2-8-59(500).jpg.

ภาพท่ี5. สืบคน้ เม่ือวนั ท่ี 17 กุมภาพนั ธ์ 2564,จาก
https://sites.google.com/site/thaidamsurat/.

ภาพท่ี6. สืบคน้ เมื่อวนั ท่ี 17 กุมภาพนั ธ์ 2564,จาก
https://lh3.googleusercontent.com/proxy/.

ภาพท7ี่ . สืบคน้ เม่ือวนั ท่ี 17 กุมภาพนั ธ์ 2564,จาก
http://www.thaiheritage.net/king/taksin/t79.jpg.

ภาพท8ี่ . สืบคน้ เม่ือวนั ที่ 17 กุมภาพนั ธ์ 2564,จาก
https://www.thailandtopvote.com/wp.

ภาพท9ี่ . สืบคน้ เม่ือวนั ที่ 17 กุมภาพนั ธ์ 2564,จาก
https://www.thaitambon.com/thailand/phetchaburi.

ภาพท1่ี 0. สืบคน้ เมื่อวนั ท่ี 17 กุมภาพนั ธ์ 2564,จาก
https://www.isangate.com/isan/images/paothai_da
m_04.jpg.

ภาพท่ี11. สืบคน้ เม่ือวนั ที่ 17 กุมภาพนั ธ์ 2564,จาก
http://img.prapayneethai.com/filepic/tradition/cent
er/thctra12703/01.jpg.

ภาพท1่ี 2. สืบคน้ เมื่อวนั ที่ 17 กุมภาพนั ธ์ 2564,จาก
https://www.museumthailand.com/upload/slide/14927
45917_5679.jpg.

69

ภาพที่13. สืบคน้ เมื่อวนั ที่ 17 กุมภาพนั ธ์ 2564,จาก
https://www.consumersouth.org/themes/default/southt
hailand.png.

ภาพท่ี14. สืบคน้ เมื่อวนั ที่ 17 กุมภาพนั ธ์ 2564,จาก
https://lh3.googleusercontent.com/proxy.

ภาพที่15. สืบคน้ เมื่อวนั ที่ 17 กุมภาพนั ธ์ 2564,จาก
https://scontent.fhdy1-1.fna.fbcdn.net/v/t1.

ภาพที่16. สืบคน้ เมื่อวนั ท่ี 17 กุมภาพนั ธ์ 2564,จาก
https://sites.google.com/site/thiyoy/_/rsrc/14263334
60773/prapheni-kin-dxng-taengngan/YUYU.PNG.

ภาพท่ี17. สืบคน้ เมื่อวนั ที่ 17 กุมภาพนั ธ์ 2564,จาก
https://www.stou.ac.th/study/projects/training/culture.

ภาพที่18. สืบคน้ เม่ือวนั ที่ 17 กุมภาพนั ธ์ 2564,จาก
YouTube:ศนู ยม์ านุษวทิ ยาสิรินทร.

ภาพท1่ี 9. นางสาวปัณฑิตา พกั เกาะ

70

มลู นิธิชนเผ่าพ้ นื เมืองเพื่อการศึกษาและสิ่งแวดลอ้ ม.ไทยทรงดาํ .
สืบคน้ เมื่อวนั ที่ 16 กุมภาพนั ธ์ 2564,จาก
http://ipf.or.th/?p=237.

สาํ นักงานวฒั นธรรมจงั หวดั พจิ ิตร.สืบคน้ เมื่อวนั ท่ี 20
กุมภาพนั ธ์

2564,จาก https://www.m-culture.go.th/
phichit/main.php?filename=10.
http://culture.mcru.ac.th/8-th/81-th/1.pdf . สืบคน้ เมื่อวนั ท่ี
16 กุมภาพนั ธ์ 2564.

71