นาฏศิลป์ ครุส่องชาติ

นางส่องชาติ ชื่นศิริ

ศิลปินแห่งชาติ
สาขาศิลปะการแสดง(ละครรำ)

พุ ทธศักราช 2535
จัดทำโดย

นาย ณพล ภัทรศีลสุนทร
ชั้น ม.5/2 เลขที่ 21

คำนำ

รายงานเล่มนี้จัดทำขึ้นเพื่อเป็นส่วนหนึ่งของวิชา นาฏศิลป์ไทย
เพื่ อให้ได้ศึกษาหาความรู้เกี่ยวกับหนึ่งในบุคคลที่มีความสำคัญใน

ประวัติศาสตร์ของวงการนาฏศิลป์ไทย นั่นคือ นาง ส่องชาติ ชื่นศิริ
โดยรายงานเล่มนี้มีเนื้อหาเกี่ยวกับ ประวัติ และ ผลงานของนางส่องชาติ

ผู้จัดทำรายงานเล่มนี้หวังว่ารายงานนี้จะเป็นประโยชน์ให้แก่ผู้อ่านที่

ต้องการหาข้อมูลเกี่ยวกับนางส่องชาติ ชื่นศิริ ได้เป็นอย่างดี

ผู้จัดทำ
นายณพล ภัทรศีลสุนทร

ชีวประวัติ

ครูส่องชาติ ชื่นศิริ ศิลปินแห่งชาติ เกิดเมื่อวันที่ 5 กรกฎาคม 2461
และได้ถึงแก่กรรมเมื่อวันที่ 16 เมษายน 2561

ที่โรงพยาบาล ศิริราช ด้วยโรคชรา สิริอายุรวม 99 ปี 9 เดือน
ครูส่องชาติ เป็นศิลปินผู้มีความสามารถสูง ในทางศิลปะด้านละครรำ
เป็นผู้รำ กระบวนรำแม่บทใหญ่ ซึ่งสถาบันการศึกษาใช้เป็นแบบเรียน "แม่ท่า"

ในการสอนนาฏศิลป์ไทยในปัจจุบัน

ในอดีตของครูส่องชาติช่วงที่จบการศึกษาชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1
ในตอนนั้นมีอายุเพี ยง 12 ปี บิดาของครูได้พาไปฝากตัวเป็นศิษย์
ของ พระยาสุนทรเทพระบำ ( เปลี่ยน สุนทรนัฏ ) ซึ่งใน วงการละครโขน
มักเรียกว่า ท่านเจ้าคุณสุนทร หัดรำครั้งแรกเตามแบบโบราณ ได้ประมาณปีเศษ

จึงได้ออกแสดงโขนเรื่องรามเกียรติ์ต่อมามีการประกอบพิ ธีไหว้ครูประจำปี
ที่บ้านเจ้าคุณสุนทรฯ และ มีการจัดแสดงละครฉลอง และได้รับคัดเลือก

ให้แสดงเป็นตัว"นางบุษบา"

ชีวประวัติ

ตอมาครูได้เข้าศึกษาในโรงเรียนนาฏดุริยางคศาสตร์และ มีโอกาสได้เรียนกับ

ครูนาฏศิลป์ที่มีชื่อเสียงในยุคนั้นหลายท่าน เช่น คุณหญิงเทศ นัฏกานุรักษ์

หลวงวิลาศวงงาม คุณครูลมุล ยมคุปต์ หม่อมครูต่วน (ศุภลักษณ์ ภัทรนาวิก)

คุณครูมัลลี คงประภัศร์ (ครูหมัน) ท่านผู้หญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี
พระชัยพิ ษณุการ ครูผัน โมรากุล เป็นต้น นอกจากนี้ยังเป็นนักเรียนรุ่นแรก

ของโรงเรียนที่ได้รับการคัดเลือกให้เป็นตัวพระ โดยแสดงเป็นตัว" พระนเรศวร"
ในละครเรื่อง "พระนเรศวรประกาศอิสรภาพ"ของหลวงวิจิตรวาทารเป็นครั้งแรก
ในโรงละครชั่วคราวของกรมศิลปากร ซึ่งสร้างโดยเอาไม้ไผ่มาทาเสา เอาผ้าใบมา
มุงหลังคา จนได้รับฉายาว่า " พระเอกโรงไม้กระบอก" จากนั้นได้แสดงละครรำ

บ้าง ละครแบบหลวงวิจิตรวาทการบ้าง เช่น ตัวหลวิชัย ตอน เผาพระธรรค์

พราหมณ์เกศสุริยง ในเรื่อง สุวรรณหงส์ ตัวระบำในชุดต่างๆ ฯลฯ และ
ยังได้รับบทเป็นพระเอกมาโดยตลอด หลวงวิจิตรวาทการ จึงบรรลุให้เป็น

ศิลปินในทันทีที่มีโอกาส

ชีวประวัติ

การรับราชการ

คุณครูส่องชาติ ชื่นศิริ ในฐานะศิษย์เอก ของ ครูลมุล ยมคุปต์
มาตั้งแต่เริ่มเข้าศึกษาในโรงเรียนนาฏดุริยางคศาสตร์ ก็ได้รับการฝึกฝน

ให้แสดงท่ารำแม่บทใหญ่ด้วย และจากการสัมภาษณ์คุณครูเวณิกา บุนนาค

ท่านได้กรุณาเล่าว่า คุณครูส่องชาติมีความสามารถ ในการ จดจำท่ารำ ได้
อย่างดีมากและยังสามารถแสดงท่ารำได้เหมือนกับที่คุณครูถ่ายทอดให้ได้

อย่างไม่ผิดเพี้ ยน ซึ่งความสามารถดังกล่าว ของคุณครูส่องชาติ นอกจาก

จะมีความโดดเด่น ในเรื่อง ท่ารำอันสวยงามตามแบบแผนแล้ว ยังโดดเด่น

ในแง่ของการอนุรักษ์ท่ารำที่รักษาความเป็นต้นแบบได้อย่างถูกต้องจาก


ความสามารถในการถอดแบบท่ารำของคุณครูผู้ฝึกสอนอีกด้วย
และจากผลการเรียนวิชานาฏศิลป์ที่ดีเยี่ยม หลวงวิจิตรวาทการจึงให้มาเป็น


ผู้ช่วยครูตั้งแต่ยังไม่จบการศึกษา โดยเด็กที่จะเข้ามาเรียนโรงเรียน
นาฏดุริยางคศาสตร์จะต้องให้คุณครูส่องชาติ เป็น ผู้สอนแทน
คุณครูลมุล เนื่องจากมีฝีมือพอที่จะสามารถถ่ายทอดได้

และเมื่อปี พ.ศ. ๒๔๘๒ ท่านได้รับการบรรจุให้เป็นข้าราชการสามัญ

ผลงาน

ประมาณปี 2452 คุณครูส่องชาติ ชื่นศิริ ได้เป็นผู้รำกระบวนรำแม่บทใหญ่

ซึ่งครูลมุลกับครูมัลลี (หมัน) ร่วมกันประดิษฐ์ขึ้น (ท่าเชื่อม) จากหนังสือ

ตำราฟ้อนรำของสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพเป็นครั้งแรก ในละคร


เรื่อง สุริยคุปต์ ซึ่งเป็นบทประพั นธ์ ของ หลวงวิจิตรวาทการ
และ ใช้เป็นแม่แบบในการเรียน แม่ท่าในการสอนนาฏศิลป์ไทยมาจนถึง

ยุคปัจจุบัน

ผลงาน

ครูส่องชาติ ชื่นศิริ เป็นศิลปินที่มีความสามารถรอบตัว จดจำท่ารำทุก

กระบวนท่าของครูโบราณได้อย่างแม่นยำหลายรูปแบบ มีทั้้ง ละครรำ


ละครพันทาง และ ละครแบบ หลวงวิจิตรวาทการ
โดยแสดงเป็นตัวพระ ตัวนางและระบำเบ็ดเตล็ดมากมายเกินกว่า100ครั้ง


มีลีลาการแสดงที่น่าประทับใจ และเป็นที่กล่าวขานชื่นชมของผู้ชมและผู้

บังคับบัญชาในอดีตเสมอมา ทั้งยังถ่ายทอดความรู้และพัฒนาลีลาท่ารำ

ของครูโบราณให้แก่ศิษย์มาโดยตลอด จึงเป็นที่ยกย่องในแวดวงศิลปะ


การแสดงด้านละครรำ
จนไได้รับเชิดชูเกียรติเป็น ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดงในปี 2535

รวมภาพของครูส่องชาติ