35ครูรงภักดี-เจียร-จารุจรณ

ครูรงภักดี (เจียร จารุจรณ) หน้า๒

หน้า๑ นายรงภกั ดี (เจยี ร จารุจรณ) เขา้ รบั การฝึกหดั โขนยกั ษ์ ในรชั สมยั พระบาทสมเดจ็
ประวัตขิ องครูรงภักดี (เจยี ร จารุจรณ) พระมงกฎุ เกลา้ เจา้ อย่หู วั ครูท่ีประสทิ ธิ์ประสาทวชิ านาฏศิลป์ ไทยไดแ้ ก่
นายรงภกั ดี (เจียร จารุจรณ) เกดิ เม่ือวนั ท่ี 14 สงิ หาคม พ.ศ. 2442 ท่จี งั หวดั ๑.พระยานฏั กานรุ กั ษ์ (ทองดี สวุ รรณภารต)
นครปฐม เป็นบตุ รของจางวางจอน และนางพรงิ้ เป็นศลิ ปินอาวโุ สดา้ นนาฏศลิ ป์ ท่ี ๒.คณุ หญิงนฏั กานรุ กั ษ์ (เทศ สวุ รรณภารต)
มผี ลงานดเี ดน่ เป็นท่ยี อมรบั ในวงการนาฏศิลป์ ไทยโดยท่วั ไป เคยรบั ราชการเป็น ๓.พระยาพรหมาภิบาล (ทองใบ สวุ รรณภารต)
มหาดเลก็ ในพระบาทสมเดจ็ พระมงกฏุ เกลา้ เจา้ อย่หู วั เรม่ิ ชวิ ติ ศลิ ปินในกรมโขน ๔.(เปล่ยี น สนุ ทรนฏั )
หลวง โดยฝึกหดั เป็นตวั ยกั ษ์ ไดร้ บั การถา่ ยถอดท่าราจากบรรดาครู ท่สี ืบเน่อื งจาก ๕.หลวงราถวายกร (สาย สายะนฏั )และยงั มคี รูอาจารยท์ งั้ ชายและหญิง
รชั สมยั พระบาทสมเดจ็ พระจอมเกลา้ เจา้ อย่หู วั และพระบาทสมเดจ็ พระ
จลุ จอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั เป็นศิลปินผเู้ ดียวท่ไี ดร้ บั การถา่ ยทอดทา่ ราหนา้ พาทยส์ งู สดุ
ความสามารถในการรา่ ยรานี้ ทาใหไ้ ดร้ บั บทเป็นตวั แสดงเอก จนไดร้ บั พระราชทิน
นามวา่ "นายรงภกั ด"ี

นายอนนั ตเชษฐ์ กิจหวา่ ง 5/8 เลขท่3ี 5

หน้า๓ หน้า๔

นายรงภกั ดรี บั ราชการเป็นศลิ ปินแสดงโขนเป็นตวั เอกในเรื่องรามเกียรต์ิ ปฐมบทในการการถ่ายทอดทา่ รา
เช่น พริ าพ, รามสรู , กมุ ภกรรณ, มยั ราพณ,์ วิรุญจาบงั และตวั อน่ื ๆ อกี ไดแ้ สดง
โขนหนา้ พระท่นี ่งั ถวายพระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกลา้ เจา้ อย่หู วั หลายครงั้ หลงั จากรชั สมยั พระบาทสมเด็จพระมงกฎุ เกลา้ เจา้ อย่หู วั มศี ลิ ปินท่สี ามารถรา
ต่อมาไดเ้ ขา้ รบั ราชการเป็นตารวจหลวง รอ้ ยเอก ในรชั สมยั พระบาทสมเดจ็ เพลงหนา้ พาทยอ์ งคพ์ ระพริ าพได้ เหลอื อยเู่ พียงผเู้ ดียวคอื นายรงภกั ดี (เจียร จารุ
พระปกเกลา้ เจา้ อย่หู วั และมหี นา้ ท่เี ป็นครูสอนโขน ฝ่ายยกั ษ์ จนถงึ รชั สมยั จรณ) แตก่ ม็ ิอาจถา่ ยทอดใหแ้ กศ่ ษิ ยานศุ ิษยผ์ หู้ นงึ่ ผใู้ ดได้ หากมไิ ดร้ บั พระบรมราช
พระบาทสมเดจ็ พระมหาภมู ิพลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เม่ือมอี ายคุ รบ โองการจากพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั เสยี ก่อน เม่ือธนติ อยโู่ พธิ์ ขณะดารง
60 ปี ตามปกตจิ ะตอ้ งเกษียณอายรุ าชการ รบั พระราชทานบาเหนจ็ บานาญ แต่ ตาแหน่งอธิบดกี รมศลิ ปากรไดพ้ ยายามทกุ วถิ ีทางท่จี ะใหศ้ ลิ ปินอาวโุ สของกรม
ดว้ ยความรู้ ความสามารถในการปฏิบตั ิราชการ จงึ ใหร้ บั ราชการตอ่ ไป เป็นศลิ ปิน ศิลปากร ไดร้ บั การถา่ ยทอดการราหนา้ พาทยเ์ พลงองคพ์ ระพิราพ ความทราบถงึ ฝ่า
แหง่ ชาติ สาขาศลิ ปะการแสดง (นาฏศลิ ป์ ) พ.ศ. 2529 และ ละอองธลุ ีพระบาทพระบาทสมเดจ็ พระมหาภมู ิพลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถ
นายรงภกั ดี (เจยี ร จารุจรณ) ถงึ แก่กรรมเม่ือวนั ท่ี 3 สงิ หาคม พ.ศ. 2531 บพติ ร จึงมีพระบรมราชโองการ โปรดเกลา้ ฯ ให้ นายรงภกั ดี ( เจียร จารุจรณ ) ครู
สิรอิ ายุ 89 ปี ผใู้ หญ่ในพระราชสานกั ประกอบพธิ ีครอบองคพ์ ระพริ าพ ใหแ้ กศ่ ลิ ปินอาวโุ สของ
กรมศิลปากร ณ บรเิ วณโรงละคร พระท่นี ่งั อมั พรสถาน พระราชวงั ดสุ ิต เม่อื วนั ท่ี
24 มกราคม พ.ศ. 2506 ศลิ ปินอาวโุ สท่ไี ดร้ บั ครอบองคพ์ ระพริ าพ จานวน 4 คน
คือ

๑.อาคม สายาคม

๒.อรา่ ม อินทรนฏั

๓.หยดั ชา้ งทอง

๔.ยอแสง ภกั ดเี ทวา

หน้า๕ หน้า๖
รูปครูรงภกั ดีกบั การราหน้าพาทยอ์ งคพ์ ระพริ าพ แผนผังระยะเวลาการถ่ายทอดทา่ รา

แหล่งทม่ี า(อา้ งอิง)

-หนงั สืออนสุ รณใ์ นงานพระราชทานเพลงิ ศพ นายรงภกั ดี (เจยี ร จารุจรณ) ศลิ ปิน
แหง่ ชาติ พ.ศ. 2529 สาขาศิลปะการแสดง (นาฏศิลป์ )
-จดหมายเหตพุ ระราชพธิ ี พระราชทานครอบประธานประกอบพิธีไหวค้ รูโขน-ละคร
และพิธีต่อทา่ ราเพลงหนา้ พาทย์ องคพ์ ระพริ าพ ณ ศาลาดสุ ดิ าลยั สวนจิตรลดา
วนั พฤหสั บดที ่ี 25 ตลุ าคม พทุ ธศกั ราช 2527 โดยกรมศิลปากร